71. december 2004

Markt in zicht!

Markt in zicht! Resultaten van landelijk marktonderzoek 2004

COLOFON Uitgave: I&O Research Langestraat 37 Postbus 563, 7500 AN Enschede tel. (053) 4825000 Project: Etourah Rapportnummer: 2004/71 Datum: december 2004 Opdrachtgever: CVAH Stevinweg 2 3891 EA Zeewolde tel. (036) 5409945 Auteurs: drs. Ruud Esselink Redactie: drs. Inge Reijmer Bestellingen: Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever. Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

Inhoud Voorwoord

blz. I

Samenvatting

II

1. Inleiding 1.1. Achtergrond 1.2. Centrale vraag 1.3. Opzet van het marktonderzoek 1.4. Leeswijzer

1 1 1 1 4

2. Bezoekpatroon marktbezoekers 2.1. Inleiding 2.2. Bezoekmotief en -oriëntatie 2.3. Bezoekgedrag 2.4. Conclusie

5 5 5 7 13

3. Beoordeling van en waardering voor de markt 3.1. Inleiding 3.2. Waardering voor de markt 3.3. Beoordeling van de markt op diverse aspecten 3.4. Conclusie

15 15 15 17 22

4. Veiligheid op de markt 4.1. Inleiding 4.2. Gevoelens van (on)veiligheid 4.3. Overlastervaringen 4.4. Conclusie

25 25 25 27 28

5. Toekomstbeeld 5.1. Inleiding 5.2. Omzetontwikkeling en verwachting 5.3. Naar een markt op maat? 5.4. Vooruitblik 5.5. Conclusie

29 29 29 30 33 36

6. Kengetallen per markt 6.1. Inleiding 6.2. Bezoekgedrag 6.3. Waardering 6.4. Veiligheid

37 37 37 39 43

Bijlagen 1. Gehanteerde afbakeningen 2. Profiel bezoekers 3. Profiel marktondernemers 4. Overzicht bezochte markten

45 47 48 50 52

Markt in zicht!

Voorwoord

Voorwoord De gevolgen van de minder positieve economische omstandigheden zijn ook merkbaar in de detailhandel. Ondanks dat - of misschien wel mede daardoor - is de detailhandelsmarkt volop in beweging (‘wheels of retail’). Juist in deze economisch mindere tijd wordt doorgaans een beroep gedaan op de investeringsbereidheid. Door te durven investeren, wordt bijgedragen aan vernieuwing en kan onderscheidend vermogen worden gecreëerd. Dit geldt ook voor de ambulante handel. In deze toch ook voor de markt moeilijke tijden is bezinning op de huidige en toekomstige positie van de markt van groot belang. Ik ben dan ook verheugd dat met de nieuwe brancheschets, de recent verschenen publicatie ‘Markt op maat 2004’ en het voorliggende rapport de aandacht voor de markt zich ook vertaalt in een aantal interessante en bruikbare publicaties die we uitgebreid ter hand nemen en zowel op landelijk als op lokaal niveau zullen aanwenden voor versterking van de marktpositie. Het rapport ‘Markt in zicht’ vormt het resultaat van een parallel aan de CVAH CAOkaravaan uitgevoerd marktonderzoek. De studie biedt een meer kwalitatieve kijk op de markt. Niet eerder hebben we op deze schaal bezoekers én ondernemers op de markt aan het woord gelaten. Beide partijen hebben ons duidelijk laten zien waar we staan en waar we de komende jaren mee aan slag zullen (moeten) gaan. Veel tevreden, frequente, trouwe en doelgerichte bezoekers, meer kritische ondernemers. Veiligheid blijft een belangrijk aandachtspunt. Dalende omzetcijfers, maar toch veelal een gevoel van vertrouwen. De waarde van de markt als (interculturele) ontmoetingsplaats. Grote markten die zich onderscheiden van andere markten. Hoe beter we de markt in zicht hebben, hoe beter we in staat zijn de markt binnen de gegeven omstandigheden te laten functioneren! Hier gaan we dan ook samen verder aan werken; op landelijk niveau en op lokaal niveau, door beleidsmakers maar ook door ondernemers, opdat de markt een uithangbord van de maatschappij kan vormen.

Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH)

Henk Achterhuis voorzitter

I

Markt in zicht!

Samenvatting

Samenvatting Inleiding De Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH) had reeds ingepland dat vanaf half augustus 2004 met een CAO-karavaan langs 23 grote markten in Nederland zou worden getrokken. Deze karavaan vormde een uitgelezen mogelijkheid om gegevens te verzamelen over markten verspreid over heel Nederland. De CVAH heeft I&O Research benaderd om gezamenlijk op te trekken met de CVAH en in opdracht van de landelijke marktvereniging een grootschalig onderzoek uit te voeren. In deze samenvatting zijn de belangrijkste resultaten van het onderzoek opgenomen, met tot slot een doorkijk naar de toekomst.

Marktbezoekers zijn trouw Marktbezoekers zijn voor een belangrijk deel productgericht en markttrouw. Ze komen (zeer) geregeld naar de markt en weten voor een belangrijk deel ook al welke producten gekocht zullen worden. Vooral dagelijkse aankopen worden op de markt gedaan; een substantieel deel van het budget voor boodschappen wordt hier uitgegeven. De gehanteerde prijzen op de markt zijn in beperkte mate genoemd als bezoekmotief. Voor de toekomstige concurrentiepositie van de markt is het belangrijk dat ook de jongere marktbezoekers de markt opnemen in hun kooppatroon. Jongeren bezoeken wel de markt, maar dit gebeurt toch minder frequent en doelgericht. Dit onderzoek benadrukt ook het belang van de markt voor de sedentaire detailhandel. De wisselwerking tussen de markt en de nabijgelegen winkels is groot. Niet alleen de markt heeft baat bij een goed functionerend winkelapparaat; het winkelapparaat heeft duidelijk ook belang bij een goed functionerende markt. De locatie van de markt is van invloed op de mate van combinatiebezoek; marktverplaatsingen hebben dus niet alleen invloed op de markt zelf, maar ook overige aanwezige publieksfuncties. De kruisbestuiving tussen markt, winkels en horeca is een belangrijk ingrediënt voor een gevarieerde en uitnodigende binnenstad.

Beoordeling van en waardering voor de markt Het gros van de bezoekers van de markten is tevreden over de markt en geeft een goede waardering. Bezoekers vinden de markt vooral goed bereikbaar, veilig, gezellig en schoon. Voordelig is een imagoaspect dat in mindere mate wordt herkend in de markt. Ondernemers zijn kritischer. De gemiddelde waardering door ondernemers is lager en het imago van de markt ook minder positief. Met name ‘veilig’ en ‘voordelig’ associëren relatief veel ondernemers niet met de markt. Dit verschil in waardering zien we ook terug op diverse andere aspecten. Bezoekers zijn eigenlijk maar ontevreden over één ding en dat is dat er onvoldoende aanvullende voorzieningen op de markt aanwezig zijn. Ook ondernemers vinden dit. Daarnaast zijn relatief veel ondernemers minder te spreken over de samenwerking met diverse partijen. Zo wordt de samenwerking met de gemeente en met omliggende winkels door minder dan de helft van de ondernemers als goed ervaren. We kunnen hier een aantal conclusies aan verbinden. Streef in de eerste plaats naar meer voorzieningen, die het verblijf op de markt kunnen veraangenamen (bijvoorbeeld sanitaire voorzieningen of zitgelegenheid).

II

Markt in zicht!

Samenvatting

In de tweede plaats is er een taak voor alle betrokken partijen om het proces van samenwerken en denken verder te optimaliseren. Lokale overheid, marktkooplieden en winkeliers zullen zich gezamenlijk sterk moeten maken. Overige punten die aandacht verdienen zijn de (on)tevredenheid van ondernemers over het in hun ogen te ruime aanbod van kleding en textiel op de markt (eenderde ontevreden) en de parkeermogelijkheden die in de ogen van zowel bezoekers als ondernemers ontoereikend zijn (ruim een kwart).

Veiligheid op de markt Over het geheel gezien voelt de meerderheid van de marktbezoekers en –ondernemers zich doorgaans veilig op de markt. Wel is een grotere groep ondernemers meer neutraal over de veiligheid op de markt wat er toch op duidt dat de veiligheid niet altijd als eenduidig gevoeld wordt. Dit is te verklaren doordat enerzijds de ondernemers ook veel langer op de markt verblijven (en dus relatief ook meer kans maken om in aanraking te komen met onveilige situaties) en anderzijds ook directer met criminaliteit en overlast in aanraking komen. Dit blijkt ook uit de cijfers. Zo geeft één op de vijf ondernemers aan de afgelopen twee jaar slachtoffer en/of getuige te zijn geweest van criminele feiten. Ook verschillende vormen van overlast op de markt worden meer door ondernemers dan door bezoekers ervaren, waarbij met name diefstal en zwerfvuil zijn genoemd. Duidelijk is dat de onlangs door het CVAH geïnitieerde opstaptrainingen, die criminaliteitspreventie en veiligheidsvergroting voor marktondernemers behandelen, voorzien in een behoefte. Met name op de grote(re) markten en/of in de grote(re) steden is de aandacht voor criminaliteit en agressie tegenover consument en koopman van belang.

Toekomstbeeld gematigd positief Ook voor de warenmarkt geldt dat de economisch moeilijke(re) tijden de omzetcije fers drukken. Zo heeft meer dan de helft van de marktondernemers in het 2 kwartaal van 2004 minder omzet gerealiseerd dan in datzelfde kwartaal in 2003. Zorgwekkend is evenwel dat ongeveer eenderde de omzet met meer dan tien procent heeft zien inkrimpen, wat toch forse tikken zijn. Over de toekomst van de markt verschillen ondernemers van inzicht. Het huidige economische laagtij zal ook het vertrouwen in de toekomst temperen, althans bij een deel van de marktondernemers. Jonge ondernemers hebben trouwens meer vertrouwen in de toekomst dan oudere ondernemers; zij zijn positiever gestemd voor wat betreft de omzetverwachting en de toekomst van de markt. Kijken we naar de toekomst, dan kan met name reclame en promotie bijdragen aan versterking van de markt. Zowel bezoekers als ondernemers zijn van mening dat hier niet voldoende aan gedaan wordt. Van lege plekken op de markt wordt doorgaans verondersteld dat deze slecht zijn voor de uitstraling van de markt. Dit onderzoek laat zien dat een ruime meerderheid van de marktbezoekers aangeeft dat het geen negatieve invloed heeft op de frequentie van marktbezoek. Ondernemers zien de invoering van automatisch (met pas) betalen op de markt als een kans. Toch verwacht slechts een beperkt deel van de ondernemers én bezoekers dat dit ook zal leiden tot meer bestedingen op de markt. De praktijk zal moeten uitwijzen of bezoekers eerder over gaan tot aankoop van meer en/of duurdere producten. De markt als ontmoetingsplaats zal in de toekomst nog meer van onderscheidende waarde worden, zo is ook de mening van marktondernemers. Hierbij kan ook het multiculturele karakter van de markt een versterkende bijdrage leveren.

III

Markt in zicht!

Samenvatting

Sociaal en intercultureel contact is iets waar de markt een prima plek voor is. Initiatieven op dit gebied bieden mogelijk nieuwe kansen. De vergrijzing en ontgroening wordt door relatief veel marktkooplieden als een bedreiging gezien. Enerzijds kan het toenemende aandeel van oudere marktkooplieden een bedreiging gaan vormen (een voldoende aanbod van ervaren, kwalitatief goede marktkooplieden is essentieel voor de toekomst van de markt). Anderzijds is de toenemende vergrijzing en ontgroening bij de bevolking ook te beschouwen als een kans (de markt wordt veel bezocht door burgers van 55 jaar en ouder; die relatief veel tijd en geld hebben, trouw zijn en op zoek zijn naar sociaal contact).

En nu verder Supermarkten zijn in een hard gevecht verwikkeld wat betreft marktaandelen. Ook de ambulante handel zal zich de komende jaren sterk moeten maken voor handhaving dan wel versterking van haar concurrentiepositie. Dit marktonderzoek laat zien dat er voldoende kansen, maar ook bedreigingen zijn. Hieronder wordt een aantal aandachtpunten genoemd. Samenwerking Versterken en verbeteren van de samenwerking, onderling, met winkeliers en met de lokale overheid. Alle partijen hebben een gezamenlijk doel en dat is de positie van de binnenstad of het (winkel)centrum te behouden respectievelijk te versterken. Goede samenwerking leidt tot betere inzet van middelen om dat doel te bereiken. Veiligheid Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt, zowel voor de klant als voor de ondernemer. Naast maatregelen ter verhoging van het veiligheidsgevoel, zoals meer toezicht, open, ruim opgezette markten, kunnen ook ambulante handelaren bijdragen aan de aanpak van criminaliteit en overlast. Ook voor ondernemers die geconfronteerd worden met geweld en diefstal moet voldoende aandacht zijn. De in het najaar van 2004 geïnitieerde trainingen vormen hiertoe een goede aanzet waarvoor de belangstelling groot is. Reclame en promotie Hoewel er op landelijk niveau met regelmaat reclamespotjes worden uitgezonden, geven bezoekers en ondernemers aan dat naar hun gevoel hier meer mee gedaan kan worden. Promotie van de markt, landelijk en op lokaal niveau blijft altijd een aandachtspunt Aanvullende voorzieningen Inventariseer per markt in welke mate relatief eenvoudig het verblijf op de markt kan worden veraangenaamd door toevoeging van aanvullende voorzieningen. Hierbij kan aan een breed scala van voorzieningen gedacht worden zoals afvalbakken, sanitaire voorzieningen, zitgelegenheid, informatiepunten, bewegwijzering, et cetera. Loyaliteit Beloon trouwe bezoekers. Supermarkten, maar ook vele andere detailhandelszaken werken met loyaliteitssystemen om toch vooral hun klanten vast te houden. Waardering van vaste klanten op de markt kunnen mogelijk ook jonge(re) marktbezoekers aan de markt binden. Met name jonge(re) consumenten hebben doorgaans een grillig kooppatroon en zijn in mindere mate georiënteerd op de markt. Productgericht Veel bezoekers zijn productgericht en hebben elke week een vaste route op de markt. Dit verklaart deels waarom bezoekers lege plekken op de markt als minder bezwaarlijk ervaren. Het is belangrijk om de locatie van de markt en met name de indeling van kramen zoveel mogelijk constant te houden en als er veranderingen optreden, dit duidelijk te communiceren aan de bezoekers.

IV

Markt in zicht!

Samenvatting

Voorbeeldfunctie Zeker in de grotere steden vormen markten een multiculturele ontmoetingsplaats voor zowel ondernemers als bezoekers. De markt kenmerkt zich door een multiculturele mix van bekende en exotische producten en allochtone en autochtone ondernemers en bezoekers. Deze mix biedt aanknopingspunten voor de toekomstige functie van de markt, bijvoorbeeld als broedplaats voor startende (allochtone) ondernemers of voor een themamarkt.

V

Markt in zicht!

Inleiding

1 . Inleiding

1 . 1 .Achtergrond Trends vragen om inzicht De ambulante handel wordt geconfronteerd met diverse actuele ontwikkelingen die vragen om (re)actie. In 2002 namen de bestedingen in de ambulante handel af met 6%, tegenover een toename bij de gevestigde detailhandel met 3%. In datzelfde jaar stijgt wel het aantal marktkooplieden. Andere ontwikkelingen op de markt zijn de toenemende criminaliteit, verslechterende bereikbaarheid en parkeermogelijkheden in stadscentra en een veranderende bevolkingssamenstelling.

CAO-karavaan biedt welkome lift De Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH) had reeds ingepland dat vanaf half augustus 2004 met een CAO-karavaan langs 23 grote markten in Nederland zou worden getrokken. Doel van de actie, die tot 16 oktober duurde, was de CAO voor de ambulante handel onder de aandacht van de ondernemers brengen. Deze karavaan vormde een uitgelezen mogelijkheid om gegevens te verzamelen over markten verspreid over heel Nederland. De CVAH heeft I&O Research benaderd om gezamenlijk op te trekken met de CVAH en in opdracht van de landelijke marktvereniging een grootschalig onderzoek uit te voeren onder de bezoekers van de markt en de marktondernemers. Om meer inzicht te krijgen in het functioneren van de markt is vanaf augustus 2004 op 23 markten in Nederland aan bezoekers en ondernemers gevraagd naar hun beleving, mening en bestedingen op de markt. Dit project is het eerste grote landelijke consumentenonderzoek dat is gehouden op de Nederlandse markt en is daarmee uniek.

1 . 2 .Centrale vraag Centraal in de uitvoering van deze marktsurvey staat de vraag: ‘Hoe functioneert de Nederlandse markt?’ Deze vraagstelling is opgesplitst in een drietal deelvragen: • Wie bezoekt de markt en wat kenmerkt de marktbezoeker? • Hoe beleven en beoordelen bezoekers de warenmarkt? • Hoe beleven en beoordelen ambulante handelaren de warenmarkt?

1 . 3 .Opzet van het marktonderzoek De CVAH CAO-karavaan, die verspreid over heel Nederland 23 markten heeft bezocht, bood een unieke gelegenheid om een onderzoek uit te voeren onder bezoekers van de markt en onder marktkooplieden. In de periode van 18 augustus tot en met 16 oktober 2004 zijn 23 warenmarkten in Nederland bezocht. Een volledige lijst van markten is opgenomen als bijlage.

1

Markt in zicht!

Inleiding

Er is met name op (middel)grote markten geënquêteerd - de kleinste markt is Dordrecht met iets minder dan 70 marktkooplieden - hetgeen wel belangrijk is voor de interpretatie van de uitkomsten. De resultaten zijn niet zonder meer te gebrui ken als een afspiegeling van het gehele marktaanbod in Nederland. Veel markten zijn namelijk kleiner van omvang en/of zijn in kleine gemeenten gesitueerd (ruim 60% van de markten is te vinden in gemeenten met minder dan 50.000 inwoners).

Bezoekers Om een goed beeld te krijgen van de mening van de bezoeker van de markt is in overleg met de CVAH een enquête ontwikkeld. Met dit onderzoek willen we graag veel informatie over de bezoekers verzamelen. Een te lange vragenlijst heeft een negatief effect op de respons. Om dit te voorkomen zijn twee vragenlijsten opgesteld, waarbij beide varianten een vast blok met vragen hebben dat aan alle bezoekers is voorgelegd en een variabel blok. Per markt is één variant afgenomen. In de vragenlijst zijn vragen over onder meer de volgende onderwerpen opgenomen: Vast blok vragen: bezoekersprofiel (geslacht, leeftijd, vervoermiddel); waarderingscijfer voor deze markt; imago. Variabel blok vragen (variant 1): argumenten voor keuze voor de markt; markttrouw (verandering bezoekgedrag, redenen verandering marktoriëntatie); bestedingen, bezoekfrequentie; aandeel marktbestedingen in totale (dagelijkse) aankopen; doel- en productgerichtheid; combinatiebezoek winkels en horeca. Variabel blok vragen (variant 2): productaanbod; bereikbaarheid en parkeren; veiligheid; beoordeling marktaspecten; verbeterpunten; toekomstverwachting. De vragenlijst is door ervaren medewerkers van I&O Research face-to-face afgenomen bij 988 bezoekers van 23 markten in heel Nederland. Het veldwerk is uitgevoerd gelijk met de openingstijden van de markt, die per markt variëren

Ondernemers Om een goed beeld te krijgen van de mening van ambulante handelaren ten aanzien van de markt is eveneens een ondernemersenquête ontwikkeld. Verschillende vragen uit de bezoekersenquête zijn ook in de ondernemersenquête opgenomen, om zo te kunnen vergelijken. In de vragenlijst zijn vragen over de volgende onderwerpen opgenomen: -

2

de onderneming; mening over de markt; bereikbaarheid en parkeren; veiligheid; waardering en imago van de markt;

Markt in zicht!

-

Inleiding

omzetontwikkeling en –verwachting; verbeterpunten; kansen en bedreigingen.

De enquête is afgenomen door middel van een schriftelijke enquête. De enquêtes zijn door medewerkers van de CVAH ter plekke uitgedeeld en ingehaald. In totaal hebben 1.215 marktondernemers meegewerkt aan het onderzoek. In tabel 1.1 is het aantal afgenomen enquêtes per aangedane markt weergegeven. Tabel 1.1 Respons bezoekers- en ondernemersenquête. bezoekers aantal

ondernemers %

aantal

%

Amersfoort

28

2,8

19

1,6

Amstelveen

48

4,9

66

5,4

Amsterdam

41

4,1

43

3,5

Bergen op zoom

37

3,7

47

3,9

Den Haag

49

5,0

63

5,2

Deventer

30

3,0

54

4,4

Dordrecht

38

3,8

40

3,3

Emmen

37

3,7

58

4,8

Enschede

89

9,0

64

5,3

Groningen

54

5,5

60

4,9

Haarlem

52

5,3

46

3,8

Helmond

35

3,5

60

4,9

Hilversum

36

3,6

60

4,9

Leeuwarden

40

4,0

54

4,4

Lelystad

43

4,4

39

3,2

Middelburg

52

5,3

39

3,2

Nunspeet

40

4,0

30

2,5

Rotterdam

64

6,5

127

10,5

Sittard

29

2,9

55

4,5

Utrecht

40

4,0

22

1,8

Valkenswaard

34

3,4

57

4,7

Zeist

40

4,0

35

2,9

Zwolle

32

3,2

76

6,3

Totaal

988

100,0

1.214

100,0

Nota bene: bij 1 ingevulde ondernemersenquête is de herkomst onbekend.

3

Markt in zicht!

Inleiding

Over het algemeen kan gezegd worden dat zowel voor de bezoekers- als voor de ondernemersenquête geldt dat de respons goed en acceptabel is. Van beide groepen respondenten zijn veel positieve reacties ontvangen over de uitvoering van het onderzoek.

1 . 4 .Leeswijzer De opbouw van dit rapport is als volgt. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op het bezoekgedrag van marktbezoekers. In dit hoofdstuk komen aspecten aan de orde zoals bezoekmotieven, bezoekfrequentie en -duur, bestedingen, (product)oriëntatie op de markt, combinatiebezoek. Hoofdstuk 3 brengt vervolgens de tevredenheid van bezoekers en ondernemers ten aanzien van de markt in beeld. Hierbij wordt niet alleen de algehele waardering beschouwd, maar wordt ook ingezoomd op diverse aspecten van de markt waarbij in een aantal gevallen het oordeel van bezoekers vergeleken wordt met het door marktkooplieden gegeven oordeel. Apart uitgelicht wordt de veiligheidsbeleving op de markt. Hoofdstuk 4 gaat in op subjectieve veiligheid op de markt en biedt inzicht in de mate waarin bezoekers en ondernemers worden geconfronteerd met criminaliteit en overlast. De toekomst van de markt komt aan de orde in hoofdstuk 5. Enerzijds geven ondernemers inzicht in de bedrijfsmatige verwachtingen. Anderzijds schetsen ondernemers het toekomstperspectief van de markt in het algemeen, met voorziene kansen en bedreigingen. Het onderzoek is gestoeld op in een groot aantal plaatsen uitgevoerd marktonderzoek. Er is dus ook veel interessante informatie vergaard per markt. In het laatste hoofdstuk, hoofdstuk 6, is een aantal interessante uitsplitsingen naar plaats/markt opgenomen. Daarnaast zijn bij elke vraag ook de (significante) relaties met een aantal achtergrondgegevens geanalyseerd (regio, stedelijke omvang, marktomvang, maar ook leeftijd, opleiding van marktbezoekers en -ondernemers); deze zijn waar van toepassing weergegeven in beknopte tekstkaders. Tot slot zijn in de bijlagen profielen opgenomen van de geënquêteerde bezoekers en ondernemers. CVAH bezoekt diverse markten ...

4

… en informeert ondernemers.

Markt in zicht!

Bezoekpatroon marktbezoekers

2 . Bezoekpatroon marktbezoekers

2 . 1 .Inleiding De markt wordt vaak als ontmoetingsplaats met een belangrijke sociale functie neergezet. Deze functie kan de markt (blijven) uitoefenen wanneer bezoekers tevreden zijn en het prettig vertoeven vinden op de markt. Voor het functioneren van de markt is men afhankelijk van de bezoekers. Het is immers de bezoekende klant die geld uitgeeft; en is de klant niet tevreden over het productaanbod op de markt (rationeel) en/of vindt het niet prettig vertoeven (emotie) dan heeft dit gevolgen voor het bezoekgedrag waarbij de markt minder vaak bezocht wordt. Alle reden dus om de bezoeker van de markt aan het woord te laten.

2 . 2 .Bezoekmotief en -oriëntatie Productaanbod belangrijke reden voor marktbezoek Aan bezoekers van de markt is gevraagd waarom men de markt bezoekt. De meest genoemde reden is dat voor bepaalde producten de markt bezocht wordt. Ongeveer een derde deel van de marktbezoekers komt met name voor het productaanbod naar de markt (31 procent). Gezelligheid vormt voor 20 procent van de bezoekers de belangrijkste aanleiding voor het bezoeken van de markt. Andere genoemde bezoekredenen zijn de lage prijzen op de markt, de nabijheid van de markt en het motief dat altijd – vanuit een gewoonte – de markt bezocht wordt. Figuur 2.1 Belangrijkste reden om de markt te bezoeken (n=521; in procenten). bepaalde producten gezelligheid lage prijzen dichtbij ga altijd naar deze markt (gewoonte) toeval aanvulling op winkelbezoek anders weet niet/geen antwoord 0%

10%

20%

30%

40%

50%

5

Markt in zicht!


Relatie met markten bezoekerskenmerken: De dag waarop bezoekers van de markt geënquêteerd zijn, is niet van invloed op de bezoekreden. Marktbezoekers in de grote steden (G4) gaan vaker naar de markt vanwege de lage prijzen en de nabijheid van de markt dan bezoekers van markten in andere plaatsen. Bezoekers van de markten in middelgrote en kleinere gemeenten geven ‘bepaalde producten’ en ‘gewoonte’ vaker als bezoekreden op. Jongere marktbezoekers (tot 30 jaar) geven vaker aan vanwege de lage prijzen naar de markt te gaan (27 procent). Oudere bezoekers handelen vaker uit gewoonte (tot 30 jaar: 0 procent; 30 jaar en ouder: 14 procent).

Productgerichtheid erg groot Dat het productaanbod van de markt erg belangrijk is, blijkt niet alleen uit de bezoekreden. De productgerichtheid blijkt namelijk ook uit de oriëntatie van bezoekers op de markt. Zo weet bijna 80 procent van de bezoekers voorafgaand aan het bezoek reeds dat de markt wordt bezocht (marktbezoek is dus gepland) en welke producten zullen worden gekocht. De markt trekt veel doelgerichte bezoekers waarbij marktbezoek een geplande, routinematige kooptrip is. Slechts 5 procent van de bezoekers is ‘toevalsbezoeker’ waarbij de keuze voor het bezoeken van de markt vooraf niet gemaakt is. Figuur 2.2 Mate waarin bezoekers voorafgaan aan het bezoek weten dat de markt wordt bezocht en wat er dan wordt gekocht (n=521; in procenten). bezoek en producten vooraf bekend bezoek vooraf bekend, producten onbekend bezoek en producten vooraf niet bekend weet niet / geen antwoord 0

20

40

60

80

100

%

Relatie met markten bezoekerskenmerken: Voor de meeste artikelgroepen geldt dat de productgerichtheid groot is. Alleen voor kleding en schoenen is deze minder groot: bezoekers die aangeven kleding en schoenen op de markt te hebben gekocht, geven minder vaak aan dat van tevoren bekend was welke producten gekocht zouden worden (70 procent versus 79 procent totaal gemiddeld).

6

Markt in zicht!


Oriëntatie op de markt Bezoekers is ook concreet gevraagd naar veranderingen in de oriëntatie op de markt. Van de marktbezoekers geeft het grootste deel (73 procent) aan in vergelijking met vorig jaar even vaak op de markt inkopen te doen. Het aandeel dat minder vaak komt, is iets groter dan het aandeel dat aangeeft vaker naar de markt te komen: 13 versus 11 procent. Figuur 2.3 Vaker of minder vaak inkopen op markt t.o.v. vorig jaar (n=521; in procenten). 100

80

60 % 40

20

0 (veel) vaker

even vaak

(veel) minder vaak

weet niet / geen antwoord

Aan de bezoekers die aangeven vaker of minder vaak de markt te bezoeken, is gevraagd wat de belangrijkste oorzaak is van deze veranderde marktoriëntatie. Degenen die minder vaak de markt bezoeken, geven met name aan dat dit verband houdt met een afname van de gezelligheid op de markt of dat het een gevolg is van veranderende persoonlijke omstandigheden (onder andere verhuisd, mobiliteit). Het vaker bezoeken van de markt heeft vooral te maken met de beschikbaarheid van (meer) tijd en de nabijheid van de markt (als gevolg van verhuizing dichterbij). Relatie met markten bezoekerskenmerken: Jongeren blijken een dynamischer kooppatroon te hebben dan ouderen. Marktbezoekers tussen de 15 en 29 jaar laten grotere veranderingen in het marktbezoek zien, zowel positief als negatief. Vergeleken met vorig jaar gaat van de 15-29 jarigen 29 procent vaker en 22 procent minder vaak, van de 30-54 jarigen 11 procent vaker en 13 procent minder vaak en van de 55+ers 6 procent vaker en 9 procent minder vaak. Bezoekers van markten in de grote gemeenten geven vaker aan ten opzichte van vorig jaar minder naar de markt te gaan (21 procent versus 11 procent in middelgrote gemeenten en 10 procent in de kleinere gemeenten).

2 . 3 .Bezoekgedrag Grootste categorie één keer per week naar de markt Van het marktpubliek bezoekt de helft (53 procent) één keer per week de markt. In totaal geeft 64 procent aan minimaal één keer per week de markt te bezoeken. Het aandeel vaste, frequente marktbezoekers is dus groot. Circa 13 procent is aan te merken als incidentele bezoeker (een bezoekfrequentie van minder dan één keer per maand).

7

Markt in zicht!


Figuur 2.4 Bezoekfrequentie markt (n=521; in procenten). dagelijks enkele malen per week 1 x per week 1 x per 2 weken 1 x per maand minder dan 1 keer per maand (doorgaans) nooit, is 1e keer weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

60

% Relatie met markten bezoekerskenmerken: De leeftijd van marktbezoekers is van invloed op de bezoekfrequentie. Met name oudere bezoekers geven aan vaak naar de markt te gaan (minimaal 1 keer per week: 15-29 jaar: 48 procent; 30-54 jaar: 59 procent; 55 jaar en ouder: 74 procent). Bezoekers die te voet of per fiets naar de markt komen, bezoeken gemiddeld vaker de markt dan bezoekers die met auto of openbaar vervoer komen (minimaal 1 keer per week: te voet en per fiets meer dan 70 procent; andere vervoermiddelen tussen 50-60 procent). De nabijheid van de markt speelt hierbij een rol.

Bezoekduur varieert De markt fungeert naast ontmoetingsplek toch vooral als aankooplocatie. Gebleken is reeds dat de doelgerichtheid onder veel bezoekers groot is, wat de gemiddelde verblijfsduur op de markt zal beïnvloeden. Meest genoemd zijn een half uur (30 procent) en een uur (24 procent). Een vijfde (18 procent) geeft aan langer dan een uur op de markt aankopen te plegen. Ondanks dat relatief veel bezoekers de markt doel- en productgericht bezoeken, geldt niet dat dit resulteert in overwegend kortstondig marktbezoek van een half uur of korter.

8

Markt in zicht!


Figuur 2.5 Bezoekduur markt (n=521; in procenten). 15 min. en korter

half uur

drie kwartier een uur langer dan 1 uur weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

% Relatie met markten bezoekerskenmerken: In West-Nederland blijven bezoekers korter op de markt dan in Noordoost- en Zuid-Nederland (half uur of korter: West-Nederland 53 procent; Noordoost-Nederland 44 procent; Zuid-Nederland 37 procent). Bezoekers die met de fiets of te voet komen, bezoeken de markt vaker, maar ook korter dan bezoekers die per auto of openbaar vervoer komen (anderhalf uur en langer: openbaar vervoer/overig vervoer 38 procent; auto 22 procent; fiets 13 procent; te voet 5 procent). De bezoekduur wordt mede beïnvloed door de omvang van de markt: de bezoekduur op kleinere markten is significant korter dan op de grote markten (anderhalf uur en langer: grote markt 25 procent; kleinere markt 15 procent). De omvang en variatie in het productaanbod en dus de mogelijkheid voor meer vergelijkend, recreatief bezoekgedrag is groter op grote markten, wat de gemiddelde bezoekduur zal verlengen.

Bezoeker besteedt € 21,-- op de markt De gemiddelde bestedingen per marktbezoeker bedragen €21,--. Het meest genoemd als besteed bedrag is €10,--. Daarnaast geeft 53% van de bezoekers €15,-- en minder uit op de markt. Slechts een beperkt deel van de marktbezoekers geeft aan niets te besteden (4 procent), terwijl 10 procent geen antwoord kan of wil geven. Frequente bezoekers (minimaal 1 keer per week) geven gemiddeld iets meer uit op de markt dan de minder frequente bezoekers (minder dan 1 keer per week): €22,-versus €19,--.

9

Markt in zicht!


Figuur 2.6 Gemiddelde bestedingen gecategoriseerd (n=521; in procenten). niets minder dan 10 euro 10 tot 20 euro 20 tot 30 euro 30 tot 40 euro 40 euro en meer weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

%

Relatie met markten bezoekerskenmerken: De gemiddelde bestedingen verschillen niet per regio. De uitgaven op de markt zijn in WestNederland gemiddeld even hoog als in Noordoost- en Zuid-Nederland. De omvang van de markt is wel van invloed op de bestedingen: op een grote markt is de besteding gemiddeld € 27,-- tegen circa € 20,-- op overige markten. Daarnaast geldt dat in de grote steden de gemiddelde bestedingen op de markt hoger zijn dan in de overige steden (ook wanneer de grote markten buiten beschouwing worden gelaten). Marktbezoekers die met de auto naar de markt komen, besteden gemiddeld relatief veel op de markt (€ 25,--). Bij de overige gebruikte vervoermiddelen zijn de gemiddelde bestedingen lager (onder € 20,--).

Markt vooral voor de dagelijkse aankopen De markt is voor consumenten een belangrijk aankoopkanaal. Hierbij geldt wel dat marktbezoekers relatief meer dagelijkse dan niet-dagelijkse aankopen doen op de markt. Zo wordt gemiddeld 15 procent van de dagelijkse boodschappen op de markt gedaan, terwijl voor de niet-dagelijkse aankopen dit aandeel 8 procent bedraagt. Een kwart van de marktbezoekers koopt tussen de 10 en 20 procent van de dagelijkse artikelen op de markt en nog eens één op de vijf marktbezoekers gaat voor 20 tot 40 procent van de dagelijkse artikelen naar de markt. Daar staat tegenover dat 37 procent van de marktbezoekers aangeeft geen niet-dagelijkse artikelen op de markt te kopen. Een kwart doet minder dan 5 procent van de niet-dagelijkse aankopen op de markt.

10

Markt in zicht!


Figuur 2.7 Hoeveel % van de wekelijkse aankopen worden op de markt gedaan? 0%

minder dan 5%

5 tot 10%

dagelijkse artikelen niet-dagelijkse artikelen

10 tot 20% 20 tot 40%

40% en meer 0

10

20

30

40

50

60

% Relatie met markten bezoekerskenmerken: Marktbezoekers in de grote steden kopen op de markt meer dan 15 procent van zowel hun dagelijkse als niet-dagelijkse artikelen. In middelgrote gemeenten kopen bezoekers op de markt ook meer dan 15 procent van hun dagelijkse artikelen, maar minder dan 5 procent van hun niet-dagelijkse artikelen. Voor de overige gemeenten zijn deze cijfers: dagelijkse artikelen 11 procent en nietdagelijkse artikelen 5 procent. Bij de aankoop van dagelijkse artikelen is de leeftijd van de bezoeker niet bepalend voor het aandeel dat op de markt gekocht wordt. Dit is anders bij de niet-dagelijkse artikelen. Oudere bezoekers kopen een kleiner deel van de niet-dagelijkse artikelen op de markt dan jonge(re) bezoekers (15-29 jaar: 12 procent; 30-54 jaar: 10 procent; 55 jaar en ouder: 4 procent).

Doorloop op de markt.

Groente en fruit veel gekocht op de markt.

11

Markt in zicht!


AGF veel gekocht De grote oriëntatie op dagelijkse artikelen is ook terug te vinden in de producten die bezoekers met name kopen op de markt. Veruit het meest genoemd zijn aardappelen, groente en fruit: 74 procent van de bezoekers geeft aan deze producten op de markt te kopen. Overige veel genoemde producten zijn kaas, vis, bloemen en planten en kleding/schoenen. De laatst genoemde artikelgroep is relatief vaak genoemd en laat dagelijkse artikelgroepen zoals brood en banket en vlees achter zich. Tot de categorie ‘anders’ behoren onder meer noten, eieren, cosmetica-artikelen, dierenbenodigdheden, boeken en kaarten. Figuur 2.8 Welke producten worden meestal gekocht (n=521, N=1560; in procenten)? aardappelen, groente en fruit vis kaas bloemen en planten kleding / schoenen stoffen en huishoudlinnen brood en banket vlees snacks en kleine etenswaren anders 0

20

40

60

80

100

% Relatie met markten bezoekerskenmerken: Voor veel artikelgroepen geldt dat er verschillen zijn in de aankoopfrequentie tussen de landsdelen. AGF, kaas, vlees, vis worden in West-Nederland minder genoemd, brood en banket, bloemen en planten in Zuid-Nederland en kleding/schoenen in Noordoost-Nederland. De omvang van de plaats is met name van belang bij non-food producten: bloemen en planten, kleding en stoffen/huishoudlinnen worden meer genoemd in grote steden. Bloemen en planten en stoffen/huishoudlinnen worden ook relatief vaak genoemd in overige, kleinere gemeenten. De leeftijd van de marktbezoeker is van invloed op de aard van de producten die meestal op de markt worden gekocht. AGF, kaas en vis worden meer genoemd door oudere bezoekers en snacks en kleding/schoenen meer door jongere marktbezoekers.

Combinatie markt en winkels veel gemaakt Veel marktbezoekers combineren een bezoek aan de markt met winkelbezoek (66 procent). De ligging van de markt ten opzichte van de winkels is hierbij natuurlijk belangijk; de meeste (bezochte) markten zijn ook ingebed in een winkelgebied. Een minder gemaakte combinatie is markten horecabezoek. Het grootste deel van de bezoekers van de markt (76 procent) bezoekt namelijk geen café of restaurant. De doelgerichte beleving van de bezoektrip naar de markt zal bij een groot deel van bezoekers minder aansluiten bij het meer recreatieve horecabezoek. Daarnaast kan ook het aanbod op de markt, zoals snacks, en de weersomstandigheden van invloed zijn op mate waarin marktbezoek wordt gecombineerd met horecabezoek. Er is dus met name sprake van wisselwerking met (omliggende) winkels.

12

Markt in zicht!


Figuur 2.9 Combinatie markten winkel-/horecabezoek (n=521; in procenten). ja

winkel

nee

horeca

weet niet / geen antwoord 0

25

50

75

100

% Relatie met markten bezoekerskenmerken: Bezoekers van markten in Noordoost-Nederland geven vaker aan een bezoek aan de markt te combineren met winkelbezoek dan bezoekers in de overige twee landsdelen (Noordoost-Nederland 73 procent; West-Nederland 67 procent; Zuid-Nederland 54 procent). Bezoekers van de markt op zaterdag geven in gelijke mate aan marktbezoek te combineren met winkelbezoek als bezoekers van markten op dinsdag, woensdag of donderdag. Naarmate men ouder wordt, wordt markten winkelbezoek in mindere mate gecombineerd (15-29 jaar: 81 procent; 30-54 jaar: 74 procent; 55 jaar en ouder: 55 procent). Leeftijd is niet van invloed op de combinatie markten horecabezoek. De combinatie met horecabezoek wordt vaker gemaakt op grote markten (grote markt 30 procent; middelgrote markten 26 procent; overige markten 18 procent), wat mede veroorzaakt zal worden door de langere bezoekduur van een deel van de bezoekers van grote markten. De behoefte aan een kopje koffie of een lunch zal hierdoor groter worden.

2 . 4 .Conclusie Marktbezoekers zijn voor een belangrijk deel productgericht en markttrouw. Ze komen (zeer) geregeld naar de markt en weten dan voor een belangrijk deel ook al welke producten weer gekocht zullen worden. Vooral dagelijkse aankopen worden op de markt gepleegd; een substantieel deel van het budget voor boodschappen wordt hier uitgegeven. De gehanteerde prijzen op de markt zijn in beperkte mate genoemd als bezoekmotief. We verwachten dan ook dat voor veel bezoekers van de markt andere aankooplocaties zoals discounters (nog) niet vol in beeld zijn. Veel bezoekers zullen niet zonder meer een dergelijke ommezwaai maken. Er moet toch heel wat gebeuren wil men niet meer naar de markt komen. Voor de toekomstige concurrentiepositie van de markt is het echter wel belangrijk dat ook de jongere marktbezoekers opnemen in hun tijd-ruimte patroon. Jongeren bezoeken wel de markt maar dit gebeurt toch minder frequent en doelgericht. Voorts is weer eens het belang van de markt voor de overige sedentaire detailhandel. De interactie tussen markt en nabijgelegen winkels is groot. Niet alleen de markt heeft baat bij goed functionerend winkelapparaat; het winkelapparaat heeft duidelijk ook belang bij een goed functionerende markt. De locatie van de markt is van invloed op de mate van combinatiebezoek; marktverschuivingen hebben dus niet alleen invloed op de markt zelf maar ook overige aanwezige publieksfuncties. De kruisbestuiving tussen markt, winkels en horeca is en blijft een belangrijke ingrediënt voor een geïntegreerde, gevarieerde en uitnodigende binnenstad.

13

Markt in zicht!

14


Markt in zicht!

Beoordeling van en waardering voor de markt

3 . Beoordeling van en waardering voor de markt

3 . 1 .Inleiding Tevreden bezoekers en ondernemers zijn niet alleen een graadmeter voor het functioneren van markten maar zijn ook goede ambassadeurs en leveren daarmee een bijdrage voor goed toekomstig functioneren van de markt. In dit hoofdstuk komt de waardering voor de markt aan bod, waarbij tevens de markt gepositioneerd wordt aan de hand van een aantal begrippen. Aansluitend wordt nader ingegaan op de beoordeling van de markt door bezoekers en ondernemers. Voor diverse punten is de mening van bezoekers en ondernemers gevraagd, zoals bereikbaarheid en parkeermogelijkheden, productaanbod en opzet en structuur van de markt.

3 . 2 .Waardering voor de markt Bezoekers waarderen markt hoger dan ondernemers Zowel aan bezoekers van de markt als aan op de markt staande ondernemers is gevraagd met een rapportcijfer een totaaloordeel over de door hen bezochte markt. Zoals vaker geconstateerd in onderzoeken zijn bezoekers minder kritisch dan ondernemers. Zo geven bezoekers gemiddeld een 7,5 als rapportcijfer voor de markt, terwijl ondernemers de markt aanzienlijk lager waarderen (6,6). Bij de bezoekers is slechts een zeer beperkt deel dermate ontevreden dat een onvoldoende gegeven wordt, namelijk 3 procent. Bij de ondernemers laat bijna 1 op de 5 ondernemers zijn of haar ontevredenheid blijken en geeft een 5 of lager als waarderingscijfer. Figuur 3.1 Vergelijking waardering markt tussen ondernemers en bezoekers. 5 of lager 6 7

bezoekers ondernemers

8 9 of 10 weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

% Relatie met markt - en ondernemerskenmerken: In de grote steden en op de grote markten zijn de door marktkooplieden gegeven rapportcijfers voor de markt lager (6,1) dan gemiddeld.

15

Markt in zicht!


Imago van de markt Voor vier van de vijf voorgelegde begrippen geldt dat meer dan 80 procent van de bezoekers deze begrippen passend vindt voor de bezochte markt. Alleen het begrip ‘voordelig’ blijft enigszins achter; hiervan vindt 65 procent dit passend bij de markt. Ondernemers associëren in mindere mate de voorgelegde woorden met de markt. Dit geldt voor alle begrippen. Het meest door ondernemers geassocieerd met de markt zijn de begrippen ‘gezellig’ (71 procent) en ‘schoon’ (65 procent). Met name minder vaak als passend beschouwd, in vergelijking met bezoekers van de markt, is de term ‘veilig’. Opvallend is voorts dat slechts 49 procent van de ondernemers de markt als voordelig beschouwd. Figuur 3.2 Mate waarin de markt geassocieerd wordt met … goed bereikbaar

veilig bezoekers

gezellig

ondernemers

schoon

voordelig 0

20

40

60

80

100

% Relatie met markten bezoekerskenmerken: Gezellig: het aandeel bezoekers dat dit begrip passend vindt is in West-Nederland lager (78 procent) dan in Noordoost- en Zuid-Nederland (respectievelijk 86 en 82 procent). De grootte van de markt en de grootte van de plaats zijn van invloed op de mate waarin het begrip ‘veilig’ geassocieerd wordt met de markt. In de grote steden en op de grote markten vindt respectievelijk 23 en 24 procent van de marktbezoekers het begrip niet van toepassing, wat boven het gemiddelde is. Schoon: de mate waarin het begrip ‘schoon’ van toepassing is op de markt hangt samen met marktgrootte en gemeentegrootte; op de grote markten en in de grote steden is een kleiner deel van de marktbezoekers van mening dat de markt schoon is. Daarnaast is in Zuid-Nederland het deel van de bezoekers te spreken over de ‘schoonheid’ van de markt het grootst (West-Nederland 75 procent, Noordoost-Nederland 83 procent en Zuid-Nederland 93 procent). Opvallend is dat jonge bezoekers (15-29 jaar) minder te spreken zijn over dit aspect van de markt: 26 procent vindt het begrip ‘schoon’ niet passend (30-54 jaar 16 procent; 55 jaar en ouder 14 procent). Ook voor de term ‘voordelig’ geldt dat de mate waarin dit begrip geassocieerd wordt met de markt varieert met de marktgrootte en gemeentegrootte. Op de grote(re) markten en in de grote(re) gemeenten is een groter deel van mening dat de markt als aankooplocatie voordelig is (grote gemeenten 72 procent; middelgrote gemeenten 67 procent; overige gemeenten 59 procent). Daarnaast ervaren 15-29 jarige marktbezoekers de markt ook meer als voordelig dan oudere marktbezoekers (15-29 76 procent; 30-54 jaar 66 procent; 55 jaar en ouder 62 procent). Relatie met markten ondernemerskenmerken: Op de grote markten en in de grote gemeenten ervaren marktondernemers de markt minder als gezellig, veilig, schoon maar wel meer als voordelig. Voorts zijn marktondernemers van 55 jaar en ouder ook kritischer: gezellig, schoon, voordelig, goed bereikbaar zijn door hen minder genoemd als kenmerken van de markt in vergelijking met 15-29 jarige en 30-54 jarige ondernemers.

16

Markt in zicht!


3 . 3 .Beoordeling van de markt op diverse aspecten In de vorige paragraaf is een algeheel beeld ontstaan van de waardering voor de markt. Dit totaalbeeld is als het ware opgebouwd uit beoordelingen over diverse aspecten en ingrediënten van de markt. In deze paragraaf vindt daarom een verdere verdieping plaats en komen diverse beoordeelde aspecten aan bod zoals tevredenheid met marktdag en openingstijden en bereikbaarheid en parkeren.

Kwaliteit van de markt Om de kwaliteit van de bezochte markt nader in beeld te hebben, is aan bezoekers en ondernemers gevraagd de markt aan de hand van een divers aantal aspecten te beoordelen. Bezoekers over veel aspecten tevreden Bezoekers zijn over het geheel genomen over vrijwel alle aspecten tevreden (meer dan 85 procent geeft beoordeling ‘voldoende’ of ‘goed’). Eén aspect vormt hierop een uitzondering. De aanwezigheid van aanvullende voorzieningen wordt namelijk door een relatief groot deel van de bezoekers als ondermaats beschouwd. Zo vindt 47 procent dat de markt matig tot slecht voorzien is van aanvullende voorzieningen zoals bankjes, sanitaire voorzieningen en dergelijke. Figuur 3.3 Beoordeling van aantal marktaspecten door bezoekers (n=467, in procenten). locatie van de markt marktkooplieden indeling van de markt sfeer/gezelligheid op de markt netheid/ hygiëne variatie in het productaanbod breedte van de looppaden aanvullende voorzieningen 0

20

40

60

80

100

% voldoende, goed

matig, slecht

weet niet geen antwoord

Ondernemers kritisch over aanvullende voorzieningen en samenwerking In vergelijking met de bezoekers van de markt zijn ook hier de ondernemers kritischer over de markt. Voor een deel is deze meer kritische houding ook wel te begrijpen, aangezien het functioneren en de kwaliteit van de markt direct van invloed is op het functioneren als ondernemer.

17

Markt in zicht!


Figuur 3.4 Beoordeling van aantal marktaspecten door ondernemers (n=1215, in procenten). locatie van de markt breedte van de looppaden samenwerking met collega marktkooplieden indeling van de markt samenwerking met gemeente aanwezigheid van aanvullende voorz. samenwerking met omliggende winkels 0

20

40

60

80

100

% voldoende, goed

matig, slecht

weet niet geen antwoord

Voor vier aspecten geldt dat meer dan een kwart van de ondernemers deze matig tot slecht beoordeelt. Enerzijds betreft het 2 ‘zichtbare’ aspecten, namelijk de indeling van de markt en ook hier - de aanwezigheid van aanvullende voorzieningen. Anderzijds betreft het 2 aspecten van samenwerking, te weten de samenwerking met omliggende winkels en – met name – de samenwerking met de gemeenten.

Tevredenheid productaanbod Het gros van de marktbezoekers is tevreden over het aanbod van artikelen op de markt (90 procent). Van degenen die minder te spreken zijn over het productaanbod, zegt het merendeel ontevreden te zijn vanwege het ontbreken van bepaalde artikelen of het ontbreken van de gewenste variatie (teveel van hetzelfde). Daarnaast vindt een beperkt aantal bezoekers dat de kwaliteit van producten te laag is. Figuur 3.5 Tevredenheid bezoekers over productaanbod (n=521; in procenten).

nee 8%

ja 90%

weet niet / geen antwoord 2%

Ook aan de marktkooplieden is gevraagd een oordeel te geven over het productaanbod op de markt. De helft van de ondervraagde ondernemers is tevreden en vindt de productindeling goed (54 procent).

18

Markt in zicht!


Figuur 3.6 Tevredenheid ondernemers over productaanbod (n=1215, N=1328; in procenten). goed

te veel van bepaalde artikelen

te weinig van bepaalde artikelen

weet niet

0

20

40

60

80

100

%

Ongeveer eenderde is van mening dat bepaalde artikelen te veel aanboden worden (34 procent). Voornamelijk genoemd als artikelgroep die te veel wordt aangeboden is kleding. Daarnaast is ook groente en fruit redelijk vaak genoemd. In het benoemen van artikelgroepen die worden gemist, zijn de ondernemers toch minder expliciet en zijn de meningen meer uiteenlopend. Zo wordt meer gekozen voor inhoudelijke terminologie zoals meer specialisten, meer standwerkers, meer aparte producten, meer variatie, et cetera. Branchespecifieke suggesties zijn divers (en verschillen ook per markt) maar zijn toch meestal ‘food’ gerelateerd. Relatie met markten bezoekerskenmerken: De tevredenheid over het productaanbod is bij bezoekers van de markten in de grote steden minder groot (grote steden 14 procent niet tevreden; middelgrote steden 8 procent niet tevreden; overige steden 6 procent niet tevreden). Relatie met markten ondernemerskenmerken: Voor de ondernemers geldt dat de tevredenheid over het productaanbod minder groot is naarmate de marktomvang toeneemt. Vooral het aandeel ondernemers dat vindt dat bepaalde producten te veel worden aangeboden, is op de grote markten hoger (grote markten 61 procent; middelgrote markten 38 procent; overige markten 19 procent).

Marktdag en –openingstij –openingstijden Bezoekers tevreden over marktdag en openingstijden Hoewel openingstijden en marktdagen (met name in het verleden) nog wel eens ter discussie stonden, blijkt uit dit onderzoek dat er weinig aanleiding is voor veranderingen hieromtrent. Een ruime meerderheid van de bezoekers is namelijk te spreken over beide aspecten van de markt. Zo is 93 procent van de marktbezoekers tevreden over de dag(en) waarop de markt plaatselijk gehouden wordt. En 88 procent is tevreden met de openingstijden van de markt. Voor veel - vaste - marktbezoekers zal ook gelden dat men door het jarenlange bezoek aan de markt zo vertrouwd is geraakt met de markt dat het marktbezoek volledig geïntegreerd is in het tijdsbestedingspatroon. Slechts een beperkt aantal bezoekers van de markt is ontevreden over dag en opening van de markt.

19

Markt in zicht!


Voor veel bezoekers geldt dat marktbezoek een geïntegreerd onderdeel vormt van het weekpatroon, waarbij bezoekgedrag meestal een vast stramien volgt. Deze ‘gewenning’ zal er ook mede voor zorgen dat veel bezoekers tevreden zijn. Figuur 3.7 Tevredenheid bezoekers over marktdag en –openingstijden (n=467; in procenten). zeer tevreden

tevreden

neutraal

openingstijden marktdagen

ontevreden

zeer ontevreden weet niet/geen antwoord 0

20

40

%

60

80

100

Veel ondernemers ook tevreden over openingstijden Ook een groot deel van de ondernemers is tevreden over de openingstijden van de markt. Aan ondernemers is namelijk de volgende stelling voorgelegd: ‘Ik vind de openingstijden van deze markt te beperkt’. Bijna tweederde deel (63 procent) is het oneens met deze stelling. Hier staat tegenover dat 16 procent het wel eens is met de stelling en dus ontevreden is over de openingstijden van de markt. De behoefte voor verruiming van markttijden is bij de ondernemers op de markt niet heel groot. Relatie met markten ondernemerskenmerken: Voor de ondernemers geldt dat de mening weinig verschilt naar type markt en ondernemer. Wel zijn jongere ondernemers het iets vaker eens met de stelling dat de openingstijden te beperkt zijn (15-29 jaar 18 procent; 30-54 jaar 17 procent; 55 jaar en ouder 14 procent).

Een markt in lintvorm.

20

Stallingsmogelijkheden nabij de kraam.

Markt in zicht!


Bereikbaarheid Bezoekers vinden markt goed bereikbaar … De bereikbaarheid van de markt is van groot belang voor het functioneren van markten. Zoals uit figuur 3.6 blijkt, is een beperkt deel minder te spreken over de bereikbaarheid van de markt (10 procent). Tweederde deel van de bezoekers oordeelt dat de markt goed bereikbaar is. Figuur 3.8 Beoordeling bereikbaarheid markt door bezoekers (n=467, in procenten). weet niet / geen antwoord 2%

slecht 2%

matig 8%

voldoende 23%

goed 65%

… wat ook voor de ondernemers geldt De stelling ‘de bereikbaarheid van deze markt is goed’ wordt door 67 procent van de ondernemers onderschreven. Oneens met deze stelling is 16 procent. Hoewel (on)bereikbaarheid meestal een veel besproken item is, geldt dat dit voor de markt in mindere mate aan de orde is. Relatie met markten ondernemerskenmerken: De omvang van de markt is van invloed op de beoordeling van de bereikbaarheid van de markt door marktkooplieden. Zo is 24 procent van de ondervraagde ondernemers op grote markten het niet eens met de stelling dat de bereikbaarheid van de markt goed is (middelgrote markten 16 procent; overige markten 13 procent).

Parkeer- en stallingsmogelijkheden De mogelijkheid om auto of fiets te kunnen parkeren dan wel stallen is een belangrijke factor in de mate van (tevredenheid over) marktbezoek. Dit geldt niet alleen voor bezoekers maar ook voor ondernemers. Ook voor ondernemers is veilige en voldoende parkeerruimte van belang. Bezoekers meer tevreden over stallingsmogelijkheden Respectievelijk 46 en 54 procent van de marktbezoekers is positief over het parkeeraanbod voor de auto en de stallingsmogelijkheden voor de fiets nabij de markt. Met name voor de autoparkeergelegenheid geldt dat een redelijk deel van de bezoekers vindt dat het aanbod in de nabijheid van de markt te gering is (29 procent).

21

Markt in zicht!


Figuur 3.9 Bezoekersoordeel aanbod parkeerplaatsen en stallingsmogelijkheden (n=467, in procenten). ruim voldoende

voldoende parkeergelegenheid

te weinig

stallingsmogelijkheden

veel te weinig weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

%

Kwart van de ondernemers niet tevreden over parkeermogelijkheden De marktkooplieden is een tweetal stellingen voorgelegd met betrekking tot parkeren: -

‘Er zijn voldoende stallingmogelijkheden voor vrachtwagens en overig materiaal’ ‘Ik kan mijn materiaal op een veilige plaats parkeren’

De stallingsmogelijkheden voor vrachtwagens en overig materiaal worden door 42 procent van de ondernemers als toereikend beschouwd. Ruim een kwart (28 procent) is van mening dat de parkeermogelijkheden echter te beperkt zijn. Over de veiligheid van de stallingsmogelijkheden is een groter deel van de ondernemers tevreden. Ongeveer de helft van de ondernemers is tevreden over de mogelijkheid om materiaal op een veilige plaats te parkeren (51 procent). Een kwart is minder te spreken hierover. Relatie met markten bezoekerskenmerken: De tevredenheid over de parkeer- en stallingsmogelijkheden is sterk lokaal gekleurd en verschilt dan ook behoorlijk per markt. Gemiddeld genomen is de onvrede hieromtrent in de kleinere gemeenten groter dan in de middelgrote en grote gemeenten. Relatie met markten ondernemerskenmerken: Ten aanzien van de stallingsmogelijkheden en het veilig kunnen parkeren, geldt dat de marktdag van invloed is op de beoordeling ervan. Op zaterdag geënquêteerde ondernemers zijn over beide aspecten minder tevreden (44 procent ontevreden over stallingsmogelijkheden en 36 procent niet van mening dat materiaal veilig geparkeerd kan worden). Verder geldt dat op de grote markten de tevredenheid hierover ook minder groot is (47 procent oneens met stelling dat er voldoende stallingsmogelijkheden zijn; en 39 procent ontevreden over het veilig kunnen parkeren van vrachtwagens en materiaal).

3 . 4 .Conclusie Het gros van de bezoekers van de markten is tevreden over de markt en geeft een goede waardering. Bezoekers vinden de markt vooral goed bereikbaar, veilig, gezellig en schoon. Voordelig is een imagoaspect die in mindere mate worden herkend in de markt. Ondernemers zijn kritischer.

22

Markt in zicht!


De gemiddelde waardering is lager en het imago van de markt wordt ook minder positief ondersteund. Met name ‘veilig’ en ‘voordelig’ associëren relatief veel ondernemers niet met de markt. Dit verschil in waardering zien we ook terug wanneer de markt beoordeeld wordt op een divers aantal aspecten. Bezoekers zijn eigenlijk maar ontevreden over één ding en dat is dat er onvoldoende aanvullende voorzieningen op de markt aanwezig zijn. Ook ondernemers vinden dit trouwens maar daarnaast zijn relatief veel ondernemers ook minder te spreken over de samenwerking met diverse partijen. Zo wordt de samenwerking met de gemeente en met omliggende winkels door minder dan de helft van de ondernemers als goed ervaren. De opgaven zijn in dit licht dan ook helder. Streef in de eerste plaats naar meer voorzieningen die het verblijf op de markt kunnen veraangenamen (bijvoorbeeld sanitaire voorzieningen of zitgelegenheid). In de tweede plaats is er een taak voor alle betrokken partijen om het proces van samenwerken en samen denken verder te optimaliseren. Lokale overheid, marktkooplieden en winkeliers zullen zich gezamenlijk sterk moeten maken. Overige punten die aandachtbehoevend zijn (of blijven), zijn de mindere tevredenheid van ondernemers over het in hun ogen te ruime aanbod van kleding en textiel op de markt (eenderde ontevreden) en de parkeermogelijkheden die in de ogen van zowel bezoekers als ondernemers ontoereikend zijn (ruim een kwart).

23

Markt in zicht!

24


Markt in zicht!

Veiligheid op de markt

4 . Veiligheid op de markt

4 . 1 .Inleiding Veiligheid is een belangrijke conditie voor een aangenaam marktbezoek en marktverkoop. Veiligheid speelt niet alleen bij bezoekers een belangrijke rol in de keuze voor aankoopplaatsen maar ook bij ondernemers staat veilig ondernemen hoog op de agenda. Gezien het belang van openbare en veiligheid en de maatregelen die reeds genomen zijn dan wel genomen (moeten) worden, is ervoor gekozen in een apart hoofdstuk aandacht te besteden aan de veiligheidsbeleving op de markten.

4 . 2 .Gevoelens van (on)veiligheid Meerderheid bezoekers en ondernemers voelt zich veilig op de markt Veiligheid is ook voor markten een belangrijk aandachtspunt en probleem. Het open karakter waarbij beveiliging zoals in winkels ook lastiger te realiseren is, in combinatie met drukte dragen er toe bij dat de markt relatief veel te maken heeft met onder meer kleine criminaliteit. Het blijkt dat met name bezoekers zich toch overwegend veilig voelen op de markt. Ongeveer 90 procent van de bezoekers voelt zich overwegend veilig tot zeer veilig op de markt. Drie procent van de bezoekers geeft aan zich niet veilig te voelen op de markt. Bij ondernemers voelt eveneens tweederde deel zich (zeer) veilig op de markt. Duidelijk verschil met de bezoekers is toch het grotere aandeel dat een meer neutraal, maar twijfelend antwoord geeft: 24 procent voelt zich niet onveilig maar ook niet echt veilig. Daarnaast voelt 4 procent zich niet veilig. De behoudendheid ten aanzien van de veiligheid op de markt is bij een deel van de ondernemers dus groter. Figuur 4.1 Mate waarin bezoekers, ondernemers zich veilig voelen op de markt (in procenten). zeer veilig veilig niet veilig/onveilig


onveilig zeer onveilig weet niet / geen antwoord 0

20

40

60

80

100

%

25

Markt in zicht!


Relatie met markten bezoekerskenmerken: Hoewel de verschillen niet groot zijn en het overgrote deel van alle marktbezoekers zich doorgaans veilig voelt op de markt, is het veiligheidsgevoel wel enigszins variërend naar marktgrootte en gemeentegrootte (op grote markten en in grote steden is het aandeel bezoekers dat zich veilig voelt op de markt lager dan gemiddeld). Relatie met markten ondernemerskenmerken: Hetzelfde beeld komt naar voren bij de veiligheidsbeleving van ondernemers. Deze is op grote markten en in de grote gemeenten minder groot; relatief meer ondernemers voelen zich er onveilig (grote markten 20 procent en grote steden 17 procent; terwijl bij de middelgrote en overige markten en steden dit aandeel tussen de 1 en 3 procent ligt).

Eén op de vijf ondernemers slachtoffer en/of getuige Het veiligheidsgevoel is voor een belangrijk deel ook verbonden met de mate waarin bezoekers en ondernemers daadwerkelijk betrokken zijn geweest bij criminaliteit en daarvan de gevolgen ondervinden. Vier procent van de marktbezoekers is in de afgelopen twee jaar getuige geweest van een crimineel delict op de markt. Een kleiner deel, namelijk 2 procent, is zelf slachtoffer geweest van criminaliteit op de markt. Ondernemers worden aanzienlijk vaker geconfronteerd met criminaliteit. Zo geldt zowel voor het slachtoffer zijn als het getuige zijn dat een vijf deel van de ondernemers hiermee in de afgelopen twee jaar te kampen heeft gehad. Veruit de meeste delicten hebben betrekking op diefstal. Een aantal malen is auto-inbraak, bedreiging en vals geld genoemd als delictcategorie. Bij voorvallen waarvan ondernemers getuige zijn geweest worden aanvullend ook zakkenrollerij en vechtpartijen genoemd. Figuur 4.2 Mate waarin bezoekers en ondernemers in de afgelopen 2 jaar slachtoffer/getuige zijn geweest van criminaliteit (in procenten). slachtoffer

getuige bezoekers ondernemers nee


20

40

60

80

100

% Relatie met markten ondernemerskenmerken: Dat de veiligheid op de grote markten en op markten in grote steden minder positief beoordeeld wordt, vertaalt zich in de mate waarin de ondernemers aangeven slachtoffer of getuige te zijn geweest van criminaliteit. Deze aandelen zijn op de grote markten bovengemiddeld (29 procent slachtoffer tegen 18 en 17 procent op respectievelijk middelgrote en overige markten; 42 procent getuige tegen 19 en 13 procent op middelgrote en overige markten). Daarnaast geldt dat marktkooplieden op de zaterdag vaker getuige zijn van criminaliteit dan op andere marktdagen, hetgeen ook te maken zal hebben met doorgaans grote(re) aantallen marktbezoekers op zaterdag.

26

Markt in zicht!


4 . 3 .Overlastervaringen Naast de meer persoonlijke ervaringen met criminaliteit is het ook belangrijk inzicht te hebben in de mate waarin zowel bezoekers als ondernemers bepaalde overlastcategorieën ervaren. Voor bezoekers veroorzaakt zwerfvuil de meeste overlast; zo zegt 8 procent hiervan (zeer) veel hinder te hebben. Dit is 1 procent meer dan de overlast die veroorzaakt wordt door diefstal. De overige overlastcategorieën – drugsoverlast, fysiek en verbaal geweld en vandalisme – zijn door 1 á 2 procent van de marktbezoekers genoemd als ervaren vormen van overlast. Alle voorgedragen categorieën van overlast worden door ondernemers vaker als overlastveroorzaker aangemerkt. Diefstal wordt het meest als veel overlast veroorzakend ervaren; een kwart van de ondernemers zegt (zeer) veel last hiervan te hebben. Zwerfvuil wordt eveneens door relatief veel ondernemers als vorm van overlast ervaren (20 procent). Voor de resterende vormen van overlast geldt dat elk van deze aspecten door minder dan 10 procent van de ondernemers genoemd is als veel overlast veroorzakend. Figuur 4.3 Aandeel bezoekers en ondernemers dat veel overlast ervaart van … (in procenten). zwerfvuil diefstal verbaal geweld


vandalisme fysiek geweld drugsoverlast 0

10

20

30

40

50

%

Relatie met markten bezoekerskenmerken: Bezoekers ervaren meer overlast op de grotere markten. Daarnaast hebben bezoekers op de zaterdag meer last van zwerfvuil en diefstal dan op andere marktdagen. Relatie met markten ondernemerskenmerken: De overlasthinder voor marktondernemers is gerelateerd aan de schaalgrootte van markten en steden (in grotere steden en op grotere markten ervaren marktkooplieden meer overlast dan in de kleinere steden en op de kleinere markten). Ook blijkt dat de overlast aan het eind van de week groter is; op vrijdag- en zaterdagmarkten geven relatief meer ondernemers aan overlast te erv aren.

27

Markt in zicht!


4 . 4 .Conclusie Over het geheel gezien voelt de meerderheid van de marktbezoekers en –ondernemers zich doorgaans veilig op de markt. Wel is een grotere groep ondernemers meer neutraal over de veiligheid op de markt, wat er toch op duidt dat de veiligheid niet altijd als eenduidig gevoeld wordt. Dit is te verklaren doordat enerzijds de ondernemers ook veel langer op de markt verblijven (en dus relatief ook meer kans maken om in aanraking te komen met onveilige situaties) en anderzijds ook directer met criminaliteit en overlast in aanraking komen. Dit blijkt ook uit de cijfers. Zo geeft één op de vijf ondernemers aan de afgelopen twee jaar slachtoffer en/of getuige te zijn geweest van criminele feiten. Ook verschillende vormen van overlast op de markt worden meer door ondernemers dan door bezoekers ervaren, waarbij met name diefstal en zwerfvuil genoemd zijn. Duidelijk is dat de onlangs door het CVAH geïnitieerde opstaptrainingen die criminaliteitspreventie en veiligheidsvergroting voor marktondernemers behandelen, voorzien in een behoefte. Met name op de grote(re) markten en/of in de grote(re) steden is de aandacht voor criminaliteit en agressie tegenover consument en koopman van belang.

28

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

5 . Toekomstbeeld

5 . 1 .Inleiding Op dit moment zijn er diverse omstandigheden en ontwikkelingen die van invloed zijn op het functioneren van de individuele ondernemer, maar ook gevolgen (kunnen) hebben voor het functioneren van de markt in het algemeen. Zo zorgt het huidige economische tij voor een toename van de prijsconcurrentie, maken consumenten heroverwegingen in hun keuzepatroon en staan detailhandelsbestedingen onder druk. Voorts geldt voor de langere termijn dat de herpositionering (liberalisering) van het ruimtelijk beleid de dynamiek en structuur van het detailhandelslandschap kan doen veranderen, wat ook van invloed zal zijn op het toekomstig functioneren van de markt. In dit hoofdstuk uiten marktondernemers hun toekomstverwachtingen over het eigen functioneren en de markt als aankooplocatie.

5 . 2 .Omzetontwikkeling en verwachting Omzet onder druk We hebben de ondernemers gevraagd of ze konden aangeven in welke mate de omzet in het tweede kwartaal van 2004 is veranderd ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2003 (figuur 5.1). Wat opvalt is dat de helft van de ondernemers hun omzet hebben zien dalen, waarbij de categorie met een omzetafname van meer dan 10% ook nog eens het meest genoemd is (31 procent). Slecht 13 procent van de marktkooplieden kan aangeven dat in vergelijking met voorgaand jaar de omzet in het tweede kwartaal op een hoger niveau ligt. Figuur 5.1 e e Ontwikkeling omzet 2 kwartaal 2004 t.o.v. 2 kwartaal 2003 (n=1215, in procenten). meer dan 10% gestegen tussen 5 en 10% gestegen tussen 1 en 5% gestegen gelijk gebleven tussen 1 en 5% gedaald tussen 5 en 10% gedaald meer dan 10% gedaald weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

%

29

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

Omzetverwachting uiteenlopend Naast een vraag over de omzetontwikkeling in de afgelopen periode hebben we de ondernemers ook gevraagd naar de omzetverwachting voor het gehele jaar. Ook hier geldt dat een groot deel van de marktkooplieden (39 procent) verwacht dat de omzet in 2004 lager zal uitvallen dan vorig jaar. Dit is echter wel een kleiner aandeel dan de 50 procent die in het tweede kwartaal te kampen heeft met een lagere omzet. Een deel van de ondernemers is dus niet dermate pessimistisch dat de lijn van de gerealiseerde omzetontwikkeling in het tweede kwartaal zal worden doorgetrokken. Ten opzichte van de gerealiseerde ontwikkeling van de omzet in het tweede kwartaal is met name het aantal ondernemers dat verwacht dat de omzet in 2004 vergelijkbaar is met 2003 groter (32 procent). Over het geheel gezien is 41 procent van de ondernemers neutraal tot positief over 2004 (verwacht geen omzetdaling). Figuur 5.2 Omzetverwachting 2004 ten opzichte van 2003 (n=1215, in procenten). weet niet / geen antwoord 20%

stijgen 9%

stabiel 32%

afnemen 39%

Relatie met markten ondernemerskenmerken: Vanuit ondernemersperspectief blijkt dat de omzetontwikkeling van marktondernemers op de grote markten en in de grote steden zorgelijker is dan in de middelgrote en overige steden en markten. In grote steden / op grote markten geeft 64-65 procent aan dat de omzet in het 2e kwartaal lager is dan in 2003; in de overige steden / op de overige markten is dit aandeel lager (tussen 40-50 procent). Opvallend is dat de verdeling verschilt naar de leeftijd van de ondernemers. Zo geeft ‘slechts’ 35 procent van de 15-29 jarige ondernemers aan dat de omzet is afgenomen (30-54 jaar 51 procent; 55 jaar en ouder 58 procent). Dit verschil wordt met name veroorzaakt doordat een verhoudingsgewijs groot deel van de jonge marktkooplieden niet weet hoe de omzet zich verhoudt tot vorig jaar. In de grote steden en op de grote markten is de gemiddelde marktkoopman ook minder positief en verwacht meer dan de helft dat de omzet zal dalen. Jongere ondernemers zijn minder negatief gestemd dan ondernemers van 30-54 jaar en 55 jaar en ouder.

5 . 3 .Naar een markt op maat? Verbeterpunten Hoewel in iedere plaats gestreefd wordt naar goed functionerende markt, zijn bij elke markt wel kritiek of verbeterpunten aanwijsbaar. Gevraagd naar het belangrijkste verbeterpunt dragen bezoekers en ondernemers dan ook een breed scala aan mogelijke verbeterpunten aan. In tabel 5.1 zijn veelgenoemde punten weergegeven, waarbij geldt dat de volgorde van aspecten willekeurig is en niet op basis van aantal keren genoemd is weergegeven.

30

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

Tabel 5.1 Veel genoemde verbeterpunten, door bezoekers en ondernemers. bezoekers bereikbaarheid ruimere opzet meer variatie meer sanitaire voorzieningen meer parkeer- en stallingsmogelijkheden

ondernemers andere indeling, branchepatroon bredere looppaden meer/goedkopere parkeergelegenheid reclame en promotie meer voorzieningen (o.a. toiletten, afvalbakken) betere samenwerking met andere partijen

Uitstraling van de markt Voor de uitstraling van de markt als hedendaagse en aantrekkelijke aankooplocatie zijn aspecten zoals reclame en promotie, moderne toepassingsmogelijkheden en fysieke aanblik van de markt belangrijk. Bezoekers en ondernemers hebben door beantwoording van een aantal stellingen hierover een oordeel gegeven. Het oordeel hierover biedt handvatten voor de toekomstige opgaven voor de markt. Niet voldoende reclame en promotie Met name bezoekers zijn het in grote mate oneens met de stelling dat er voldoende gedaan wordt aan reclame en promotie. Hieruit blijkt dat er voor markten op lokaal niveau nog invulling kan worden gegeven aan de behoefte aan reclame en promotie. Uitbreiding betalingsmogelijkheden leidt niet automatisch tot meer bestedingen Hoewel de mogelijkheid voor betalen met een betaalpas een toegevoegde waarde is voor de markt, is slechts een beperkte minderheid ook van mening dat deze faciliteit ertoe leidt consumenten meer zullen besteden op de markt. Bezoekers zijn hierin meer uitgesproken dan ondernemers: 78 procent is oneens met de stelling dat klanten meer zullen besteden wanneer ook met een pas betaald kan worden. Ook bij de gevraagde verbeterpunten is zowel door bezoekers als ondernemers het ontbreken van deze betalingsmogelijkheden niet of nauwelijks genoemd. Lege plekken voor beperkt deel van invloed op bezoekgedrag Het beeld dat lege, niet ingevulde plekken als storend worden ervaren, kan enigszins genuanceerd worden. Zo blijkt dat ruim 80 procent zich weinig aantrekt van eventuele lege plekken op de markt. Niet ingevulde plekken zijn voor de meeste bezoekers dus geen reden voor veranderd bezoekgedrag; 14 procent past zijn of haar gedrag wel aan en bezoekt de markt hierdoor minder vaak. Brede doorgang op vernieuwd marktplein.

Gezellige drukte op de markt.

31

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

Tabel 5.2 Oordeel bezoekers en ondernemers over tevredenheid over reclame en promotie, belang van moderne betalingsmogelijkheden en invloed van lege plekken op de markt (in procenten). bezoekers

ondernemers

26,6

27,5

6,0

20,5

- (helemaal) mee oneens

51,0

36,2

- weet niet / geen antwoord

16,5

15,8

17,6

15,1

1,5

12,3

77,9

28,4

3,0

44,2

Deze markt doet voldoende aan reclame en promotie - (helemaal) mee eens - neutraal

Klanten besteden meer als ze ook met pin of chip kunnen betalen - (helemaal) mee eens - neutraal - (helemaal) mee oneens - weet niet / geen antwoord Lege plekken op de markt zorgen voor minder vaak marktb ezoek - (helemaal) mee eens - neutraal - (helemaal) mee oneens - weet niet / geen antwoord

14,3 1,9 80,5 3,2

Relatie met markten bezoekerskenmerken: met de stelling dat de markt voldoende aan reclame en promotie doet, zijn bezoekers van markten in de kleinere gemeenten het slechts beperkt mee eens (grote gemeenten: 36 procent mee eens; middelgrote gemeenten 30 procent; kleinere gemeenten 11 procent). bezoekers van markten in grote gemeenten denken relatief vaker dat elektronisch kunnen betalen op de markt, zal leiden tot grotere uitgaven op de markt. Dit kan te maken hebben met het productaanbod, dat doorgaans meer non-food bevat en daarmee tot hogere bestedingen kan leiden (grote gemeenten: 27 procent mee eens; middelgrote gemeenten 18 procent; overige gemeenten 9 procent). Relatie met markten ondernemerskenmerken: marktondernemers in Noordoost-Nederland zijn meer van mening dat er voldoende aan reclame en promotie van de markt wordt gedaan dan ondernemers in West- en Zuid-Nederland (NoordoostNederland 38 procent; Zuid-Nederland 25 procent; West-Nederland 20 procent). minder tevreden over de mate van reclame en promotie zijn marktondernemers op de doordeweekse markten (dinsdag, woensdag of donderdagmarkt 44 procent oneens; vrijdagmarkt 34 procent oneens; zaterdagmarkt 31 procent oneens).

-

de marktgrootte is wel bepalend voor de mening over de stelling dat het met pinpas kunnen betalen meer omzet zal genereren. Op de grote markten is 36 procent het hier niet mee eens (middelgrote markten 30 procent en overige markten 23 procent).

Toestaan wel of geen eigen materiaal De uitstraling van de markt wordt ook mede bepaald door het (per gemeente verschillende) beleid ten aanzien van het gebruik van eigen materiaal. Het wel of niet toestaan hiervan heeft naast de praktische overwegingen en consequenties ook gevolgen voor de uitstraling van de markt.

32

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

Het blijkt dat de meningen over het belang van het mogen gebruiken van eigen materiaal uiteenlopen. Zo ervaart 29 procent het per gemeente verschillende beleid ten aanzien van eigen materiaal niet als belemmerend voor het functioneren van de onderneming. Vier op de tien ondernemers vindt het gebrek aan eenduidigheid wel (beperkt) belemmerend voor het economisch functioneren. Figuur 5.3 Mate waarin het per gemeente verschillende beleid t.a.v. gebruik van eigen materiaal als belemmerend beschouwd wordt voor het functioneren van de onderneming (n=1215, in procenten). grote belemmering

beperkte belemmering

geen belemmering


10

20

30

40

50

% Relatie met markten ondernemerskenmerken: In Zuid-Nederland wordt het gemeentelijk beleid ten aanzien van eigen materiaal het meest als belemmerend beschouwd: 49 procent van de op zuidelijke markten gevestigde ondernemers ervaart dit als een grote dan wel beperkte belemmering (West-Nederland: 40 procent; Noordoost-Nederland 41 procent). In de foodsector wordt het per gemeente verschillende beleid voor het wel of niet mogen gebruiken van eigen materiaal minder als een belemmering gezien dan in de non foodsector (37 versus 26 procent).

5 . 4 .Vooruitblik Vertrouwen in de toekomst geschaad door huidige economie? Het lijkt erop dat de stand van de economie en de dalende consumentenbestedingen op dit moment het vertrouwen in de toekomst van de markt temperen. Het toekomstbeeld dat naar voren komt, is namelijk niet eenstemmig positief ingekleurd maar meer diffuus. De grootste categorie marktkooplieden heeft vertrouwen in de toekomst van de markt: 36 procent ziet de toekomst (zeer) positief in. Daar staat tegenover dat zo’n 28 procent de markt minder toekomstwaarde toekent en heeft een negatieve vooruitblik. Ongeveer eenderde is tot slot neutraal over het toekomstige functioneren van de markt

33

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

Figuur 5.4 Oordeel over de toekomst van de markt door ondernemers (n=1215, in procenten). zeer positief

positief

positief/negatief

negatief zeer negatief weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

% Relatie met markten ondernemerskenmerken: Marktkooplieden in Noordoost-Nederland zijn het meest positief over de toekomst van de markt (45 procent positief). In Zuid-Nederland (34 procent) en in West-Nederland (29 procent) is het aandeel dat zich positief uitspreekt over het toekomstperspectief van de markt beperkter. Het lage aandeel voor West-Nederland heeft mede te maken met het feit dat hier de 4 grote steden gesitueerd zijn. Het ondernemersvertrouwen is in deze steden namelijk ook minder groot (44 procent negatief). Leeftijd is van invloed op het toekomstbeeld: naarmate de marktondernemer ouder wordt, heeft deze minder vertrouwen in de toekomst. Bij de jonge ondernemers (15-29 jaar) is 45 procent positief over de toekomst van de markt; bij de overige leeftijdscategorieën is dit aandeel lager (30-54 jaar 36 procent positief; 55 jaar en ouder 29 procent positief).

Kansen en bedreigingen Afsluitend is de ondernemers een aantal aspecten aangereikt waarbij kon worden aangegeven in hoeverre ze deze als kans of juist als bedreiging voor de markt worden gezien. De markt als ontmoetingsplaats wordt door veel ondernemers meer als kans voor de markt gezien (64 procent). Het sociale karakter van de markt waarbij veel ruimte is voor persoonlijk contact blijft volgens veel ondernemers een onderscheidend kenmerk van de markt. Meer ondernemers zien voorts het multiculturele karakter van de markt als een kans dan als een bedreiging (41 procent versus 25 procent). Afstemming van de markt op de multiculturele samenleving wordt dus veelal als kansrijk beschouwd. De toename van het winkelaanbod en de voortgaande schaalvergroting in de detailhandel is door 43 procent aangemerkt als een bedreiging voor de positie van de markt. De liberalisering ten aanzien van het ruimtelijk beleid voor de detailhandel zal gevolgen hebben voor de omvang en situering van het winkelbestand, hetgeen ook weer van invloed zal zijn op het functioneren van de markt. Vooralsnog zien ondernemers de ontwikkeling in het winkelaanbod met name als bedreigend voor de markt.

34

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

Figuur 5.5 Kans of bedreiging voor de markt? (n=1215, in procenten). markt als ontmoetingsplaats automatisch kunnen betalen op de markt multicultureel karakter van de markt vergrijzing en ontgroening steeds meer en grotere winkels 70

50

30

10

10

30

50

70

% bedreiging

kans

De voornaamste bedreiging voor de toekomst van de markt is volgens ondernemers het proces van vergrijzing en ontgroening (door 47 procent genoemd). Met name oudere bezoekers zijn vertrouwd met het bezoek aan de markt; jongere bezoekers zijn veelal opgegroeid met een ruimere keus aan aankooplocaties hetgeen zich ook vertaalt in het aankooppatroon (grillig, kritisch, diffuus, et cetera). Ondernemers hebben aanvullend op de voorgelegde aspecten ook nog naar eigen inzicht kansen en ontwikkelingen kunnen duiden: -

overige door ondernemers genoemde kansen zijn service, klantgerichtheid en reclame en promotie; als bedreigingen zijn genoemd (betaald/duur) parkeren, de toenemende branchevervaging, de ruimere openingstijden van winkels, de scherpe prijsconcurrentie, gemeentelijk beleid.

Relatie met markten ondernemerskenmerken: De interpretatie van kans of bedreiging wordt voor de meeste (mogelijke) ontwikkelingen beïnvloed door de marktomvang. Zo wordt het automatisch kunnen betalen op de markt het meest door marktkooplieden op de kleinere markten als kans gezien (grote markten 44 procent; middelgrote markten 43 procent; overige, kleinere markten 52 procent). Het multiculturele karakter van de markt wordt op de grote markten door relatief meer ondernemers als een bedreiging gezien (38 procent versus 22 en 23 procent op de middelgrote en overige markten). De ontwikkeling van steeds meer en grotere winkels wordt weer meer door ondernemers op de kleinere markten als bedreigend beschouwd (grote markten 41 procent; middelgrote markten 40 procent; overige, kleinere markten 47 procent). De kansrijkheid van elektronisch betalen wordt positiever ingeschat door jonge ondernemers dan door oudere ondernemers (15-29 jaar 50 procent; 30-54 jaar 49 procent; 55 jaar en ouder 39 procent).

35

Markt in zicht!

Toekomstbeeld

5 . 5 .Conclusie De detailhandel heeft sinds enige tijd te kampen met dalende omzetcijfers. De gevolgen van de recessie zijn duidelijk merkbaar in de detailhandel. Daarnaast zijn met name in de foodsector ook de gevolgen van de prijzenoorlog tussen supermarkten van invloed op de omzet(-ontwikkeling). Ook voor de warenmarkt geldt dat de economisch moeilijke(re) tijden de omzetcije fers drukken. Zo heeft meer dan de helft van de marktondernemers in het 2 kwartaal van 2004 minder omzet gerealiseerd dan in datzelfde kwartaal in 2003. Zorgwekkend is wel dat ongeveer eenderde de omzet met meer dan tien procent heeft zien inkrimpen, wat toch forse tikken zijn. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat in dit onderzoek markten met minimaal 60 kooplieden deel uitmaken van het onderzoek, terwijl uit de analyse ook is gebleken dat de omzetontwikkeling minder positief is naarmate de omvang van de markt toeneemt. Het is dus mogelijk dat het omzetbeeld op kleine(re) markten in enigermate minder negatief geladen is. De meningen zijn verdeeld wanneer vooruitgeblikt wordt op de nabije toekomst; vier van de tien ondernemers verwachten voor het komende jaar een afname van de omzet, terwijl een zelfde deel denkt aan een stabilisatie of toch toename van de omzet. Ook over de toekomst van de markt in z’n algemeenheid verschillen ondernemers van inzicht. Het huidige economische laagtij zal ook het vertrouwen in de toekomst temperen, althans bij een deel van de marktondernemers. Jonge ondernemers hebben trouwens meer vertrouwen in de toekomst dan oudere ondernemers; zij zijn positiever gestemd voor wat betreft de omzetverwachting en de toekomst van de markt. Kijken we naar de toekomst, dan lijkt met name reclame en promotie de uitstraling van de markt ten goede te kunnen komen. Zowel bezoekers als ondernemers zijn van mening dat totnogtoe hier niet voldoende aan gedaan wordt. Van lege plekken op de markt wordt doorgaans verondersteld dat deze slecht zijn voor de uitstraling van de markt; het nadelige effect hiervan kan genuanceerd worden aangezien een ruime meerderheid van de marktbezoekers aangeeft dat het geen negatieve invloed heeft op de frequentie van marktbezoek. Hoewel de invoering van automatisch (met pas) kunnen betalen op de markt door ondernemers met name als kans wordt beschouwd, ziet slechts een beperkt deel van de ondernemers én bezoekers deze mogelijkheid als iets dat zal leiden tot meer bestedingen op de markt. De praktijk zal uitwijzen of bezoekers toch eerder over gaan tot aankoop van meer en/of duurdere producten. De markt als ontmoetingsplaats zal in de toekomst nog meer van onderscheidende waarde worden, zo is ook de mening van marktondernemers. Hierbij kan ook het multiculturele karakter van de markt een versterkende bijdrage leveren. Sociaal en intercultureel contact is iets waar de markt sterk in is en zich sterk voor moet maken. De vergrijzing en ontgroening wordt door relatief veel marktkooplieden als een bedreiging gezien. Enerzijds kan het toenemende aandeel van oudere marktkooplieden een bedreiging gaan vormen (een voldoende aanbod van ervaren, kwalitatief goede marktkooplieden is essentieel voor de toekomst van de markt). Anderzijds is de toenemende vergrijzing en ontgroening bij de bevolking toch ook te beschouwen als een kans (de markt wordt veel bezocht door burgers van 55 jaar en ouder; die relatief veel tijd en geld hebben, trouw zijn en op zoek zijn naar sociaal contact).

36

Markt in zicht!

Kengetallen per markt

6 . Kengetallen per markt

6 . 1 .Inleiding In totaal zijn op 23 markten bezoekers en ondernemers geënquêteerd. Ondernemers hebben op alle 23 markten een identieke vragenlijst voorgelegd gekregen. Voor de bezoekers geldt dat een tweetal vragenlijsten is samengesteld, waarbij per markt 1 variant is afgenomen bij marktbezoekers. Hoewel op basis van het aantal waarnemingen met name indicatieve uitsplitsingen (en geen statistisch betrouwbare) naar markt kunnen worden gedaan, levert een vergelijking per markt toch een waardevolle aanvulling. Er zijn namelijk aanzienlijke verschillen waarneembaar tussen de onderscheiden markten. Onderstaand worden per thema een divers aantal aspecten in beeld gebracht.

6 . 2 .Bezoekgedrag Figuur 6.1 Aandeel bezoekers dat minimaal 1 keer per week de markt bezoekt; per markt. 86

Helmond 78

Nunspeet Zeist

75

Rotterdam

75

Enschede

66

Gemiddeld

64,1

Amsterdam

63

Lelystad

63

Hilversum

61

Groningen

61 54

Middelburg Sittard

48

Haarlem

42 0

20

40

60

80

100

%

37

Markt in zicht!


De mate waarin bezoekers de markt frequent (minimaal 1 keer per week) bezoeken, verschilt aanzienlijk per markt. Het verschil tussen Helmond en Haarlem bedraagt ruim 40 procentpunt. Met name voor de markten in Zeist en Nunspeet geldt dat het aandeel bezoekers dat in vergelijking met vorig jaar vaker naar de markt gaat relatief groot is (ook in verhouding tot het aandeel dat minder vaak naar de markt gaat). Voor de markt in Amsterdam geldt dat een relatief groot deel minder vaak naar de markt gaat. Figuur 6.2 Ontwikkeling frequentie marktbezoek t.o.v. vorig jaar, per markt. Zeist

18

63

8

Nunspeet

15

Enschede

14

Sittard

14

72

14

Groningen

13

72

15

Lelystad

12

78

8

Middelburg

12

Amsterdam

10

69

11

70 73

59

6

12

7

6

10

29 89

2

Helmond

9

Haarlem

8

3

Hilversum

6

72

17

6

Rotterdam

5

73

16

6

81

0

0

0

10 2

1

1

minder vaak

w.n. /g.a.

% vaker

38

13

even vaak

1

Markt in zicht!


6 . 3 .Waardering De markt in Nunspeet wordt door bezoekers het hoogste rapportcijfer toebedeeld. Hoewel voor een aantal markten geldt dat de waardering door bezoekers en ondernemers qua rapportcijfer redelijk overeenkomstig is, zijn er ook markten waar de beoordelingscijfer uiteenlopen (onder meer Amstelveen en Den Haag). De markt in Amsterdam is de enige markt waar ondernemers een hogere waardering geven dan bezoekers van de markt. Figuur 6.3 Waarderingscijfer voor de markt, bezoekers en ondernemers, per markt. Nunspeet Enschede Emmen Helmond Middelburg Amstelveen Groningen Zwolle Sittard Rotterdam Deventer Gemiddeld

Bezoekers Ondernemers

Haarlem Leeuwarden Bergen op zoom Dordrecht Den Haag Utrecht Zeist Amsterdam Amersfoort Lelystad Valkenswaard Hilversum 5

6

7

8

9

10

39

Markt in zicht!


Tabel 6.1 Aandeel respondenten dat markt associeert met … gezellig

goed bereikbaar

veilig

schoon

voordelig

Amersfoort

36

79

96

89

64

Amstelveen

71

90

92

100

40

Amsterdam

78

95

85

68

88

Bergen op zoom

84

84

86

95

78

Den Haag

88

88

61

61

90

Deventer

83

97

87

70

57

Dordrecht

74

97

95

79

50

Emmen

92

89

86

95

89

Enschede

84

84

83

84

54

Groningen

93

91

96

72

74

Haarlem

90

98

90

77

71

Helmond

91

89

89

89

66

Hilversum

58

75

81

86

47

Leeuwarden

83

90

85

90

85

Lelystad

67

88

86

81

58

Middelburg

94

88

87

90

60

Nunspeet

98

98

95

98

83

Rotterdam

80

88

84

73

70

Sittard

90

93

83

93

62

Utrecht

93

60

68

58

35

Valkenswaard

47

85

91

97

50

Zeist

88

80

85

73

58

Zwolle

94

88

81

66

75

Onderstreept: twee laagste aandelen per synoniem. Vet: twee hoogste aandelen per synoniem.

De verschillen per markt zijn aanzienlijk. Valkenswaard en Amersfoort worden in beperkte mate als ‘gezellig’ ervaren; beide markten hebben overigens ook een lage waardering gekregen van marktbezoekers (zie figuur 6.3). Bij de bereikbaarheid van de markt is de spreiding minder groot; alleen de markt in Utrecht springt er enigszins in negatief opzicht uit. Voor vier van de vijf begrippen geldt overigens dat ze door bezoekers van de markt in Utrecht het minst in verband worden gebracht met de markt. De markt wordt - tezamen met de markt in Den Haag - ook door een ten opzichte van de overige steden beperkt aantal bezoekers geassocieerd met ‘veilig’ en ‘schoon’. Tot slot geldt dat de Utrechtse markt ook het minst gerelateerd wordt aan ‘voordelig’, wat ook voor Amstelveen geldt.

40

Markt in zicht!


Bezoekers van de markt in Helmond, Nunspeet, Enschede en Sittard zijn bijna allemaal te spreken over het productaanbod op de markt. Hilversum, Amsterdam en Lelystad krijgen voor het productaanbod een mindere beoordeling. Figuur 6.4 Aandeel bezoekers dat tevreden is met het productaanbod op de markt, per markt. Helmond

100

Nunspeet

98

Enschede

97

Sittard

97

Middelburg

92

Groningen

91

Haarlem

90

Zeist

90

Gemiddeld

90

Rotterdam

88 83

Hilversum Amsterdam

80

Lelystad

79 0

20

40

60

80

100

%

Dat de lokale context sterk per markt verschilt, wordt mede duidelijk wanneer gekeken wordt naar de beoordeling van de parkeermogelijkheden voor auto en fiets per markt. Met name in Bergen op Zoom en Amersfoort zijn veel marktbezoekers ontevreden over het parkeer- en stallingsaanbod. Hoewel het aandeel beperkt is, is ondanks de situering boven een parkeergarage toch nog een beperkt aantal bezoekers van mening dat de parkeermogelijkheden onvoldoende zijn. In Amstelveen zijn relatief veel bezoekers van de markt van mening dat er onvoldoende stallingsmogelijkheden voor de fiets zijn.

41

Markt in zicht!


Figuur 6.5 Aandeel bezoekers dat parkeer-/stallingsmogelijkheden te beperkt vindt, per markt. Bergen op zoom

65

35 57

Amersfoort

29 44

Valkenswaard

32 41

Emmen

8

Den Haag

35

10 29

Gemiddeld

19 parkeergelegenheid

25 28

Leeuwarden

stallingsmogelijkheden

20

Deventer

19

Amstelveen

38 16

Dordrecht

3 16 13

Zwolle

13 8

Utrecht

9

Enschede

16 0

20

40

60 %

42

80

100

Markt in zicht!


6 . 4 .Veiligheid Figuur 6.6 Aandeel ondernemers dat zich (zeer) veilig voelt op de markt, per markt. 90

Nunspeet Amstelveen

86

Haarlem

80

Emmen

79

Sittard

78

Zeist

77

Valkenswaard

77

Lelystad

77

Leeuwarden

76

Hilversum

75

Dordrecht

75

Helmond

70

Enschede

70

Bergen op zoom

67

Gemiddeld

66

Amsterdam

65

Amersfoort

65

Middelburg

64

Zwolle

63

Groningen

58

Deventer

54

Utrecht

50

Rotterdam

43

Den Haag

24 0

20

40

60

80

100

%

Met uitzondering van de markt in Amsterdam scoren de grote steden qua veiligheidsgevoel het slechtst. Slechts de helft of minder van de ondernemers voelt zich hier veilig op de markt. Ook bij de bezoekers blijft Den Haag achter bij de andere steden als het gaat om veiligheidsgevoel op de markt (67 procent voelt zich er doorgaans veilig). Bij veel andere steden ligt dit aandeel om en nabij de 90 procent.

43

Markt in zicht!

44


Markt in zicht!

Bijlagen

Bijlagen

45

Markt in zicht!

46

Bijlagen

Markt in zicht!

Bijlagen

1 . Gehanteerde afbakeningen Naar regio -

Noordoost-Nederland: markt in Groningen, Leeuwarden, Emmen, Lelystad, Nunspeet, Zwolle, Deventer en Enschede; West-Nederland: markt in Amsterdam, Amstelveen, Amersfoort, Hilversum, Utrecht, Zeist, Den Haag, Rotterdam en Dordrecht; Zuid-Nederland: Bergen op Zoom, Middelburg, Helmond, Valkenswaard en Sittard-Geleen.

Naar stedelijke omvang -

-

Tot de grote steden zijn gerekend de G4 steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht; de middelgrote steden (behorende tot de G21) zijn Amersfoort, Deventer, Dordrecht, Emmen, Enschede, Groningen, Haarlem, Helmond, Leeuwarden, Lelystad en Zwolle; de groep overige steden wordt gevormd door Amstelveen, Bergen op Zoom, Hilversum, Middelburg, Nunspeet, Sittard-Geleen, Valkenswaard en Zeist.

Naar marktomvang Bij deze opsplitsing is de volgende categorisering gehanteerd: -

grote markt: meer dan 200 kooplieden; middelgrote markt: 100-200 kooplieden; kleinere markt: minder dan 100 kooplieden.

47

Markt in zicht!

Bijlagen

2 . Profiel bezoekers Veel oudere marktbezoekers De groep bezoekers tussen de 40 en 54 jaar oud is het sterkst vertegenwoordigd in het marktpubliek (zie figuur 1). De leeftijdscategorieën 55-64 jaar en 65 jaar en ouder hebben ook een aandeel groter dan 20 procent. Het aandeel jonge marktbezoekers is vrij beperkt. Figuur 1 Leeftijdsverdeling 15-19 jaar 20-29 jaar 30-39 jaar 40-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

%

Vrouwen in de meerderheid Meer dan de helft van de geënquêteerde marktbezoekers is vrouw (63 procent). Voorts is 36 procent man en heeft 1 procent niets ingevuld. Figuur 2 Geslacht niets ingevuld 1%

man 36%

vrouw 63%

48

Markt in zicht!

Bijlagen

Fiets meest gebruikt De meeste geënquêteerde marktbezoekers komen met de fiets (37 procent) of met de auto (35 procent) naar de markt. Te voet komt nog eens 15 procent. Figuur 3 Vervoermiddelkeuze fiets auto te voet bus trein overig niets ingevuld 0

10

20

30

40

50

%

49

Markt in zicht!

Bijlagen

3 . Profiel marktondernemers Ondernemers grotendeels van middelbare leeftijd Ongeveer tweederde van de marktondernemers is ouder dan 40 jaar. Veel marktkooplieden zijn tussen de 40 en 54 jaar oud (42 procent). Ongeveer een kwart valt in de leeftijdscategorie 30-39 jaar. Figuur 1 Leeftijdsverdeling 15-19 jaar 20-29 jaar 30-39 jaar 40-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder weet niet / geen antwoord 0

10

20

30

40

50

%

Helft is middelbaar opgeleid Ongeveer de helft van de geënquêteerde ondernemers heeft een middelbare opleiding genoten. Daarnaast is een kwart hoogopgeleid (HAVO/VWO, HBO of Universiteit) en 15 procent is naar eigen zeggen laagopgeleid (lagere school, LBO of VBO). Figuur 2 Opleidingsniveau weet niet / geen antwoord laag anders 5% 15% 3%

hoog 24%

gemiddeld 53%

50

Markt in zicht!

Bijlagen

Meerderheid in Nederland geboren Het gros van de ondernemers is in Nederland geboren (87 procent). Een kleine 10 procent is elders geboren (onder meer Turkije, Marokko en Suriname). Om de etniciteit van de ondernemers te kunnen bepalen, is ook gevraagd naar de herkomst van vaders en moeders. De mate waarin deze twee vragen zijn ingevuld, is dermate gering dat deze gegevens niet gepresenteerd kunnen worden. Er kan dus ook geen betrouwbaar beeld van de etniciteitsverdeling van de marktondernemers worden weergegeven. Figuur 3 Herkomst van de ondernemers (percentages). 100

80

60 % 40

20

0 Nederland

Elders

Niets ingevuld

51

Markt in zicht!

Bijlagen

4 . Overzicht bezochte markten

52

plaats

locatie

datum

variant

Zeist

Markt Emmaplein

donderdag 19 augustus

A

Amstelveen

Stadsplein

vrijdag 20 augustus

B

Haarlem

Schalkwijk

dinsdag 24 augustus

A

Leeuwarden

Wilhelminaplein

vrijdag 27 augustus

B

Helmond

Koninginnewal / Markt

zaterdag 28 augustus

A

Sittard-Geleen

Marktplein Sittard

donderdag 2 september

A

Zwolle

Centrum

vrijdag 3 september

B

Lelystad

Gordiaan

zaterdag 4 september

A

Middelburg

Markt


A

Dordrecht

Centrum

vrijdag 10 september

B

Enschede

Van Heekplein


A+B

Bergen op Zoom

De Kaai


B

Emmen

Centrum


B

Nunspeet

Markt


A

Amersfoort

Hof


B

Rotterdam

Binnenrotte


A

Groningen

Grote Markt

zaterdag 2 oktober

A

Valkenswaard

Markt

donderdag 7 oktober

B

Deventer

De Brink

vrijdag 8 oktober

B

Den Haag

H. Costerstraat

zaterdag 9 oktober

B

Hilversum

Langgewenst

woensdag 13 oktober

A

Utrecht

Vredenburg

vrijdag 15 oktober

B

Amsterdam

Bos en Lommer

zaterdag 16 oktober

A

71. december 2004

Recommend Documents