7 Redders brengen bemanning aan wal

De haven 24/7 Dingen doen Redders brengen Met korting bemanning aan wal mee met jarige pagina 3 Spido pagina 10

de krant voor alle omwonenden van de rotterdamse haven

Werk in de haven Konijnenjager zorgt voor veiligheid pagina 9

Havenkrant De vliegende vuurwerk­ brigade checkt containers pagina 12

– nr. 4 jaar 1 – december 2009

Drie generaties havenwerk

Pagina 8

WIN

een van de 25 havenpuzzels. Ontrafel de raadsels en onthul de geheimen in het grote Havenspeurspel.

Pagina 6

BELEEF

de spannende wereld van smokkelaars. Doe je eigen smokkelpoging in het Belasting en Douane Museum.

Van vader op zoon, op dochter

Pagina 10 Vier keer per jaar verschijnt deze uitgave van het ­Havenbedrijf Rotterdam. De krant laat zien hoe bewoners, bedrijven, gemeenten en het Havenbedrijf samen aan een mooie en veilige haven werken. Zo brengen we de haven dichterbij.

t Lekker euni: v de ha k a ken

Geb pjes tongreecola met ru trecept Havenkrant kers11 Pagina

foto: Erik buis

LEES

Duizenden Rijnmonders krijgen havenwerk met de paplepel ingegoten. Al eeuwenlang. Neem familie Van den Hoek uit Spijkenisse. Wie bij de ‘Van den Hoekjes’ op de koffie gaat, raakt besmet met het havenvirus. Zelfs de ‘aantrouw’ is verknocht aan de havengeur.

De haven 24/7

Het zicht Vanuit de Verkeerscentrale in Hoek van Holland foto: Marc Blommaert

‘Ik doe dit werk al 25 jaar, maar het uitzicht heeft me geen dag verveeld’, zegt Paul Wielders, wachtchef bij Vessel Traffic Service. Hij zit voor een beeldscherm dat hem in één oogopslag een overzicht geeft over het scheepsverkeer. Met achter het scherm het 180-gradenpanorama van de Maas, links de Maeslantkering en rechts de open zee. ‘De mooiste momenten? Wanneer veel schepen de haven in- en uitvaren. Dat is kicken.’ Dan is het spitsuur voor de wachtchef en de zes verkeersbegeleiders van het Havenbedrijf. Samen met de collega’s van de loodsdienst begeleiden zij vanuit de verkeerscentrale in Hoek van Holland de schepen, 24 uur per dag. ‘Een schipper kan nog steeds niet om een hoekje kijken. Wij zien dingen die de scheepsbemanning onmogelijk kan waarnemen. Een onmisbaar paar extra ogen.’

hoe staat het met Maasvlakte 2?

situatie juli 2009

» Gevonden: mammoetbot met hyenasporen én meer » In FutureLand komt een per­manente expositie van gevonden fossielen Het moet een barre en gevaarlijke hike zijn geweest van een kilometer of 120. Over immense grasvlakten. Te midden van hyena’s, sabeltandtijgers, mammoeten, reuzenherten en wolhaarneushoorns, om een paar bewoners te noemen. Met julitemperaturen van 5 graden Celsius. Dat is wandelen van de Maasvlakte tot Engeland, pak ‘m beet 40.000 jaar geleden. Toch draaiden onze voorouders er hun hand niet voor om, zo’n tocht. Althans, dat kun je afleiden uit een bijzondere vondst bij de zandwinning voor de Tweede Maasvlakte op de Noordzee. Het gaat om een stuk gewei en botten van een oeroud reuzenhert, volgens onderzoekers door mensen bewerkt. Een gevonden mammoetbot draagt bijtsporen van hyena’s. Niet eerder zagen onderzoekers zulke duide­lijke bewijzen van aanwezigheid van mensen en hyena’s op de plek van de huidige Noordzee. Ook dook het grootste, ooit in Nederland gevonden mammoetbot op: een linkerdijbeenbot van 1 meter, 32 centimeter.

1,15 m

lang was de langste mam­ moethaar ooit gevonden

Toendra

Tijdens een ijstijd kon je van Nederland naar Engeland wandelen

10.000

jaar geleden steeg het water en werd land weer zee

1,32 m

lang is het ge­ vonden mam­ moetdij­ beenbot

Beste Hans,

Tienduizenden jaren geleden viel de Noordzee regelmatig (half)droog tijdens ijstijden. De vorming van gigantische ijsmassa’s ten noorden van Nederland deed de waterspiegel soms wel 120 meter dalen. Om te voorkomen dat vondsten verloren gaan, scande het Havenbedrijf de bodem van het zandwingebied vooraf met meetapparatuur, zoals een zogeheten sidescan-sonar. Specialisten zochten zo naar archeologische vondsten in de bovenste bodemlaag. Tijdens de zandwinning struint een kotter de dieper gelegen lagen af met een speciaal sleepnet op zoek naar botten. Nog dagelijks komen er fossiele resten boven water via visnetten en zuigkoppen van baggerschepen. De botten blijven daarin steken. De baggeraars hebben beloofd de vondsten af te geven voor onderzoek. Het Havenbedrijf geeft de fossielen aan het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. De bijzondere exemplaren zijn volgend jaar ook te zien in FutureLand, het informatiecentrum op de Maasvlakte. Wie straks zelf een fossiel opduikelt op Maasvlakte 2, mag dit houden. Wel hoopt het Havenbedrijf dat spoorzoekers hun vondst melden bij het Natuurhistorisch Museum voor nader onderzoek.

Zie www.geologievannederland.nl en www.nmr.nl

foto: Havenbedrijf

Mammoetschat in Maasvlaktezand

situatie november 2009 Het opspuiten van de Tweede Maasvlakte vordert gestaag. Het nieuwe land is sinds half november aangesloten op de bestaande Maasvlakte. Een kwart van al het zand voor Maasvlakte 2 was toen opgespoten.

In elke Havenkrant mailen drie streekgenoten een vraag aan Hans Smits, algemeen directeur Havenbedrijf. Dit keer is de kwestie: files en bereikbaarheid in het havengebied.

Christel Mourik, wethouder Verkeer en Vervoer in Spijkenisse: In 2007 is een convenant gesloten met als doel: een snel besluit over de A4-Zuid (tussen knooppunt Benelux en Klaaswaal). Ook het Havenbedrijf ondertekende dit. Sindsdien is het stil. Hoe belangrijk is de A4-Zuid voor het Havenbedrijf?

Raymond Voogt, manager Expertise InnovatieCentrum Binnenvaart: Voor de Tweede Maasvlakte moet 45 procent van het containervervoer naar het achterland per binnenvaart gaan, luidt de afspraak. Zodoende zijn er minder vrachtwagens nodig. Hoe wil het Havenbedrijf dit stimuleren en met welke innovaties?

Hans: Het Havenbedrijf kijkt naar de totale verkeersproblematiek in de regio. De A4-Zuid moet in dat kader zeker worden aangelegd en wij blijven dat in Den Haag op de agenda zetten. Tegelijkertijd is de realisatie van een tunnel tussen A15 en A20 (in het gebied Vlaardingen - Hoek van Holland) cruciaal. De A4-Zuid komt als vitale verbinding met WestBrabant en Antwerpen pas goed tot zijn recht als die nieuwe tunnel er ligt. Ook daar zet het Havenbedrijf zich actief voor in.

Hans: Dit percentage hebben we vastgelegd in de vestigingcontracten. Verder zorgen we voor voldoende speciale ligplaatsen en terminals voor de binnenvaart. Hier investeren we €60 miljoen in. En we realiseren een Container Transferium in Alblasserdam. Dit gaat de A15 jaarlijks van 200.000 TEU containers ontlasten. Vrachtwagens kunnen er containers laden en lossen, waarvoor ze nu naar de Maasvlakte moeten rijden. Binnenvaart­­shuttles varen naar de zeeterminals. En een efficiëntere organisatie van de binnenvaart zou ook helpen.

‘

prioriteit voor extra tunnel tussen a15 en a20

’

foto: vincent mentzel

2

Arthur Boerma, wachtchef bij Odfjell: Dagelijks pendel ik tussen ’s-Gravenzande (Westland) en de Botlek, buiten de spits door de Beneluxtunnel, anders met het pontje Rozenburg-Maassluis. Snel is anders. Komt er een betere verbinding van de haven (Maasvlakte/Rozenburg/ Botlek) met de noordzijde (Hoek van Holland/Maassluis) van de Maas? Wanneer kunnen we daar gebruik van maken?

Hans: Wij zetten ons volledig in om te zorgen dat die extra oeververbinding er zo snel mogelijk komt. Verkeersminister Eurlings kondigde onlangs aan dat er volgend jaar zomer een keuze voor het tracé gemaakt wordt: Blankenburg (westelijk van de Beneluxtunnel) of Oranje (ter hoogte van de Maeslantkering). Als dat lukt, verwacht ik dat we voor 2020 de nieuwe tunnel in gebruik kunnen nemen.

De haven 24/7 3

gespot Gorilla

nieuw Ferry

HET CIJFER

150 meter torent hij boven de hoogste walkranen uit: de Rowan Gorilla 7. Winteravondrood in de Botlek. In februari vorig jaar spotte Jos Paalvast uit De Lier het booreiland vanaf de Haringbuisweg in Vlaardingen, dé spottersplek voor zicht op scheepswerf Keppel Verolme. Jos komt graag in de havens. ‘Die bedrijvigheid. Er is altijd wat te zien’, zegt de kinderverpleegkundige. ‘Ik fotografeer het liefst grote vaartuigen en werk-, boor-, en kraaneilanden.’ Zo ook de Rowan Gorilla 7. Het booreiland was bij scheepswerf Keppel Verolme te gast om zijn 175 meter lange ‘poten’ nóg langer te maken. Het platform kan langs de palen omhoog en omlaag bewegen.

Rotterdam krijgt een nieuwe ov-verbinding over het water in het voorjaar 2011. Het gaat om de StadsFerry tussen Vlaardingen en Krimpen Stormpolder. De RET verwacht dat de ferry in 2015 2,5 miljoen reizigers vervoert. Vooral woon-werkverkeer en scholieren, zegt Wilko Mol van de RET. ‘De dienst krijgt vijftien haltes aan weerszijden van de oevers, zodat ze als bruggen over de Maas fungeren.’ In het centrum zal de ferry op werkdagen overdag elk kwartier varen, buiten het centrum om het half uur. ’s Avonds en in het weekend respectievelijk elk half uur en elk uur. www.ret.nl

Met dit percentage daalde de goederenoverslag in de Rotterdamse haven over de eerste negen maanden van dit jaar ten opzichte van 2008. Als gevolg van de recessie. 283 miljoen ton goederen werd er overgeslagen. Vanaf juli gaan de aantallen iets omhoog onder invloed van de aantrekkende wereldhandel. Voor actuele cijfers, kijk op 30 december op:

11,9

www.portofrotterdam.com

De MSC Nikita en Nirint Pride botsten op volle zee

Jan redde de bemanning van de msc nikita

25

Opvarenden op een reddingsvlot en reddingssloep met motorpech. Op een woelige Noordzee. Jan van der Sar, stuurman van de Jeanine Parqui van de reddingsmaatschappij Hoek van Holland overziet de situatie na de botsing tussen de MSC Nikita en de Nirint Pride. Het is 30 augustus, twee uur in de nacht, op 40 kilometer uit de kust. Een reconstructie.

00.50 uur Na de klap. De Nirint Pride was beladen op weg van de Moerdijk naar Bilbao (Spanje) en kwam uit oostelijke richting. De Nikita kwam uit noordelijke richting (Antwerpen). De boeg van de Nirint Pride heeft zich ter hoogte van de machinekamer aan bakboordzijde in het achtersteven van de Nikita geboord. Het moet niet heel lang na de klap zijn als de bemanning van containerschip MSC Nikita zeewater de machinekamer in hoort stromen. 01.40 uur Dobberen. De 25 opvarenden van de Nikita willen een uur na de botsing nog maar één ding: van boord. De bemanning van de Nikita zet het reddingsvlot en de reddingssloep uit en stapt inclusief de kapitein over. Dan slaat opnieuw het noodlot toe: de sloep kampt met motorpech. De tros is in de aandrijving van de sloep gedraaid. Vlakbij vaart het containerschip Ever Respect. Het zet zijn ‘man-over-boord-boot’ uit.

foto: fmax/NOUT STEENKAMP

» 25 opvarenden, 3 gewonden, woelige zee: allemaal veilig aan wal door Hoekse redders » Stuurloze en zwaar beschadigde Nikita mocht ­Rotterdamse haven binnenlopen

02.00 uur: Brand. Voor de bemanning van

de Nirint Pride breken dan spannende uren aan. Als gevolg van de botsing vat lading op de boeg vlam. Terwijl de bemanning de brand blust, haalt reddingsschip Kitty Roosmale Nepveu van de reddingsmaatschappij (KNRM) Scheveningen twee gewonden van het schip.

02.00 uur: Verlaten ship. Ondertussen dobbert de water makende Nikita stuurloos op een verlaten zee. Het toeval wil dat de RT Spirit, de sleepboot van Kotug op 18 kilometer van de botsing vaart. Die zet koers naar de plek des onheils en de bemanning klimt aan boord van de Nikita. Ze weten wat ze te doen staat: onmiddellijk het water met schotten tegenhouden. Dat lukt. 02.15 uur: Redding. Redding voor de 25

bemanningsleden van de Nikita komt na een half uur dobberen op woelige zee. De Jeanine Parqui van de reddingsmaatschappij (KNRM) uit Hoek van Holland weet de zeelieden anderhalf uur later aan wal te brengen in de Berghaven in ‘de Hoek’. ‘Dit was zo’n klassieke redding waarvoor je bij de reddingsmaatschappij gaat’, zegt stuurman Jan van der Sar. Het andere reddingsschip uit Scheveningen neemt de stuurloze sloep van de Nikita op sleep.

05.00 uur: Ademhalingsproblemen. De bemanning van de Nirint Pride krijgt de

brand op de boeg onder controle met hulp van de sleepbootbemanning van de RT Spirit. De kapitein van de Nirint Pride wil op eigen kracht koers zetten naar de vertrekhaven Moerdijk. Plotseling meldt hij ernstige ademhalingsproblemen bij zijn hoofdwerktuigkundige. De KNRM uit Scheveningen, inmiddels teruggekomen van het gewondenvervoer, brengt het gewonde bemanningslid direct naar wal.

’s Avonds, maandag 31 augustus. De Kustwacht, Inspectie voor Inspectie Verkeer en Waterstaat, Rijkswaterstaat Noordzee en het Havenbedrijf Rotterdam geven, na overleg, toestemming aan de Nikita om binnen te lopen in de haven. Daar komt het schip op dinsdag 1 september rond het middaguur aan. Het schip heeft drie containers verloren. Een lege die bleef drijven is teruggevonden.

‘Boem! Half Nederland met een toupetje’ Waarom laat de haven ernstig beschadigde schepen toe? Jaap Lems, havenmeester: ‘Als een schip niet zinkt op volle zee vanwege averij, met al die wind en hoge golven, dan doet hij dat ook niet in de haven.’   Oud-onderhavenmeester Cees de Keijzer maakte één keer mee dat een beschadigd schip geweigerd werd door de haven van Rotterdam. Dat was de Poolse Stanislav Dubois, op weg naar Indonesië met een grote hoeveelheid gevaarlijke stoffen, waaronder 9.000 vaten carbid. Dat was in april 1981. Bergingsmaatschappij Smit wilde

het schip op een strandje aan de Maasvlakte parkeren. Maar carbid, water en zuurstof vormen samen een zeer explosief gas: acetyleen. De Keijzer: ‘Als het schip was ontploft, had half Nederland met een toupetje gelopen. 9000 explosieve vaten!’ De Stanislav Dubois is afgezonken in de Duivelstrog, ten noorden van de Doggersbank. Daar ligt het schip nog steeds.’ Het Havenbedrijf Rotterdam geeft beschadigde schepen niet zomaar toestemming om de haven binnen te komen. Stel dat zo’n schip zinkt

in de Maasmond. Dan blokkeert het al het scheepverkeer van en naar de Noordzee. De berging van een gigantische carrier zou weken duren.  De Keijzer: ‘Wat als al die ruwe en andere olie, erts en kolen de haven niet meer binnen kunnen komen?’ De schade zou in de honderden miljoenen lopen. Schepen met averij die toch de haven binnen willen lopen, krijgen daarbij voorwaarden en moeten een draaiboek hebben met daarin de risico’s omschreven. Als dit is goedgekeurd, is Rotterdam een port of refuge – een toevluchtshaven - voor de scheepvaart.

4

Verhalen van overzee

Samen bidden is genoeg

foto’s: Allard de witte

Echte gesprekken komen in de hut op gang. Over zelfmoord, porno en eenzaamheid. Dagelijks bezoekt Ruud Kuijer (54) met een rugtas vol geestelijke lectuur scheepslui aan boord van de zeeschepen in de Rotterdamse haven. Op stap met de havenvader.

L

aatst kreeg Ruud om half 5 ’s ochtends een sms’je. Was het de officier van een kolenschip, toen nog op zee, maar bijna in de haven. De dag ervoor had hij contact met de man gehad. En een afspraak gemaakt om samen de Bijbel te lezen. ‘Don’t forget our meeting’, las Ruud met slaperige ogen. Hij was meteen wakker. De honger naar geestelijk contact is opvallend, zegt Ruud Kuijer, al negen jaar pastor in de haven van Rotterdam. Hij weet wel hoe dat komt. De meeste scheepswerkers zitten maanden achtereen op zee, soms een jaar. Alleen, tussen verschillende nationaliteiten, ver weg van familie. ‘Dan ben je blij als je met iemand een vertrouwelijk gesprek kunt voeren. Samen bidden is genoeg.’ In de kleine kantine op de Geest Trader, een kustvaarder die pendelt tussen Engeland en Nederland, stalt hij zijn waar uit. Boekjes, traktaten, bandjes, dvd’s. De Kaapverdiaan Natalino Naves (25) luistert zwijgend naar Kuijers verhaal. Over de dood van Jezus, en zijn opstanding. Het is de vierde keer dat Natalino tijdens de kerstdagen niet thuis is. Het zeemansbestaan is hard, vindt hij. Avonturiers zijn op een paar handen te tellen. De meeste mannen zitten op zee omdat ze geen ander werk kunnen vinden. Natalino verlangt naar huis, naar zijn zevenjarige zoontje Giovanni. Pas eind februari ziet hij hem weer.

100

In zoveel talen verspreidt Kuijer zijn lectuur voor de zeelieden

Fulltime

Kuijer is de enige fulltime evangelist in de haven, ex­ clusief Jehova’s Getuigen

Kerken

In de haven zijn verschillende zeemans­ kerken. De mooiste is waarschijnlijk de Noorse Zeemanskerk aan de Westzeedijk

Kuijer knikt, hij kent de emotie. Zeelui zijn geen asociale types, met armen vol blote-vrouwenplaatjes en levend op schuine moppen. Het zijn hardwerkende familiemannen, de meesten serieus en op zoek naar zingeving. Kuijer heeft hart voor hen.

Eenzame kerstdagen Met de kerstdagen in zicht verdubbelt de eenzaamheid. Om ‘zijn jongens’ een thuisgevoel te geven, heeft Kuijer wel eens een kerstmaaltijd geserveerd. Ieder jaar organiseert hij een kerstactie en deelt vijfhonderd pakketten uit. Een tijd geleden ontmoette hij een Filippijnse matroos. Zijn dochter had een hersentumor. Bij de operatie waren zenuwen geraakt, ze werd blind wakker. Toch moest de man weer aan boord. Kuijer: ‘Dan kan ik wel aankomen met woorden als ‘de Heer geneest’, maar zo simpel is het natuurlijk niet. Ik sloeg een arm om z’n schouders en heb beloofd een collega in Manilla te vragen om het ziekenhuis te bezoeken. Die dankbaarheid, dat vergeet je niet meer.’ Dagelijks arriveren er gemiddeld honderd schepen in de haven. Via internet kiest Kuijer er een aantal uit en schrijft zich in als bezoeker, om zich de volgende dag aan boord te melden. Nog nooit is hij geweigerd, ook niet op schepen met bemanning uit voornamelijk moslimgebieden.

n de Zeeluiichting Vrienden van de Vrienden vaaang esloten bij st Society, iend Ruud Kuijer is ’s Christian Fr eel van Seamen rd streven: in de et on H , . ui tie el sa Ze ingsorgani nd ze le na Kuijer io at er een intern aan het w k. een zendeling s en leeft van ij av H dh . el am er alle w n Rotterd va n ve ha de in i.nl werkt fulltime denvanzeelu n ie r .v w w giften. w

Soms drinkt hij koffie, praat wat, eet mee en vertrekt. Andere momenten ontrafelen zich diepgaande gesprekken. Met veel zeelieden heeft Kuijer in de afgelopen jaren ‘fijne vriendschappen’ opgebouwd. Nooit verlaat hij een schip zonder iets achter te laten. ‘Ik zaai, God gaat over de oogst.’ Dat merkt hij als hij thuiskomt. Veel zeemannen schrijven hem maanden later om te bedanken voor de schriftelijke Bijbelstudie of ander materialen. Door het werk komen er iedere maand nieuwe christenen bij. Kuijer: ‘De zee kent drijvende kerkjes.’

De haven 24/7 5

De elektronische neus ruikt alles » Vroeger stonk het behoorlijk in de regio Rijnmond » Tegenwoordig daalt het aantal stankklachten elk jaar, zegt milieudienst DCMR » Binnenkort krijgt de meldkamer hulp van de elektronische neus die nog scherper ruikt dan de bewoners

2200 Minder stank­ meldingen kwamen in 2008 binnen dan het gemiddelde over de afgelopen 10 jaar

B

20 foto: DCMR

ij noordenwind was het raak. Dan rook Aad de Vries uit Brielle de geur van stookolie. Naar de bron hoefde hij niet te zoeken: dat is het bedrijf Vopak in Europoort. Bij de op- en overslag van olie verlaat de geur de tanks. Bij bepaalde windrichtingen verspreidt die zich richting bewoonde wereld. Vopak is zich bewust van de overlast en probeert deze te voorkomen, weet Aad de Vries. ‘Ze pompen de olie bijvoorbeeld in een lager tempo in de tanks.’ Is de geur daarmee minder geworden? ‘Dat is moeilijk vast te stellen. In elk geval lijkt de intensiteit minder.’ Dankzij de melding van Aad de Vries kan de milieudienst van Rijnmond in actie komen. Deze ziet streng toe op geuroverlast en deelt zo nodig boetes uit. Al jaren daalt het aantal stankklachten. Op dit moment komen er bij DCMR nog wekelijks ongeveer negentig binnen, vertelt het hoofd van de meldkamer René Kuijper. ‘Kleine bedrijven, maar zeker ook de grote industrie namen het afgelopen jaar maatregelen om de uitstoot te verminderen.’ Een klager die belt met de DCMR moet de geur beschrijven. Dat is lastiger dan

Weg met oliegeur en locomotievenlucht

je denkt, zegt geurdeskundige Bianca Milan van DCMR. ‘Bij het ruiken van een geur leggen je hersenen eerder een verbinding met emoties dan met woorden. Bellers zeggen bijvoorbeeld dat de geur doet denken aan het huis van hun oma. Daar kunnen we niet veel mee. Gelukkig vragen onze meldkamermedewerkers goed door.’

Zaklamp Om de geuroverlast snel aan te pakken, is de dienst afhankelijk van melders als Aad de Vries. René Kuijper: ‘Mensen kunnen dag en nacht over stank bellen en mailen. Hoe meer meldingen, hoe beter we ze kunnen onderzoeken.’ Alle klachten komen op een plattegrond. Bij genoeg bellers ontstaat zo een ‘stank-

baan’. In combinatie met gegevens over de windrichting en -sterkte kan de uitrukwagen de bron traceren. Sinds kort heeft de milieudienst een nieuw hulpmiddel: de elektronische neus of e-nose. Hij lijkt op een uit de kluiten gewassen zaklamp en meet veranderingen in de luchtsamenstelling. Bianca Milan deed vorig jaar een proef met tien van deze slimme meetapparaten. Ze ziet veel mogelijkheden. ‘Nog vóór bewoners gaan bellen, kunnen we met bedrijven maatregelen nemen.’ De komende twee jaar doet DCMR vervolgonderzoek. Ook de Veiligheidsregio Rotterdam en het Havenbedrijf zijn enthousiast over het apparaat. Milan: ‘De neus meet elke verandering in de lucht en is ook bruikbaar bij rampen met gevaarlijke stoffen.’

‘APK’ en ‘grote beurt’ voor Thialf De Thialf: getooid met twee imposante kranen en een ‘hotel de luxe’ voor 700 man. Dag en nacht in touw om olieen gasinstallaties op en af te tuigen. Nu te zien in het Calandkanaal.

Is het gemid­ deld aantal voorvallen per jaar waarbij veel burgers klagen

5 Codes onder­ scheidt DCMR om bedrijven te waarschuwen voor weersom­ standigheden waarbij lucht kan blijven ‘hangen’

0104733333 Belt u om zelf stankoverlast te melden bij de DCMR

Een ‘locomotievenlucht’, zo omschreven omwonenden de geur van Aluchemie in de Botlek. Het bedrijf maakt ‘koolstofanodes’, die worden gebruikt voor de productie van aluminium. Ondanks gebruik van reinigingsinstallaties noteerde de DCMR vorig jaar 31 klachten. Maar een nieuwe rookgasreiniginginstallatie op drie bakovens zorgde dat het aantal klachten met tweederde afnam, vertelt Yvonne Schults van Aluchemie. ‘Volgend jaar krijgen we een nóg nieuwer exemplaar en ruiken omwonenden nagenoeg niets meer.’ Ook Vopak investeerde dit jaar in maatregelen om stank van zijn olieterminal in Europoort te voorkomen. ‘We willen geen overlast veroorzaken’, zegt directeur Boudewijn Siemons. De omgeving klaagde in 2008 101 keer over een olie- of benzinelucht. Het bedrijf werkt sinds kort met geurvoorspellingsmodellen en elektronische neuzen. ‘Afhankelijk van weersomstandigheden en type olie passen we de los- en laadsnelheden aan. Zodat eventuele stank niet over bewoond gebied komt.’ Lege schepen die komen laden, worden vooraf gecontroleerd. ‘Ook de geur van een vorige lading kan namelijk overlast veroorzaken.

Afgelopen jaar stuurden we twee keer een schip weg om buitengaats te luchten.En bij

onze stookolietanks staan containers die olielucht opnemen. Daardoor ruik je ze niet meer.’

Hij vaart van de Noordzee tot de Golf van Mexico. Nu heeft de 26-jarige kolos heel even rust. Voor zijn verplichte vijfjaarlijkse ‘APK’ en een ‘grote beurt’. We hebben het over de Thialf. ’s Werelds grootste kraanvaartuig van het Nederlandse bedrijf Heerema. Tot begin 2010 te zien in de ‘afmeerbak’ aan de noordoever van het Calandkanaal, vanaf de Noordzeeweg op de Landtong Rozenburg (Havennummer 5330). De opknapbeurt van de Thialf geeft aan een karrenvracht bedrijven werk: van duikers tot werktuigbouwkundigen, van waterzuiveringsinstallateurs tot schilders. Meer weten over de Thialf en zijn broertjes? http://hmc.heerema.com

De kranen zijn 26 jaar oud en hun rails en wielen krijgen voor het eerst in hun leven een onderhoudsbeurt. Monteurs maken de wielen schoon, vervangen de naven (1), slijpen de loopvlakken, monteren de wielen (2) en vernieuwen de rails (3). Het gaat om 1126 wielen per kraan, 2252 in totaal.

‘Het hotel’ (4) op het vaartuig krijgt een onderhoudsbeurt. Het biedt plaats aan max. 736 mensen. Gemiddeld zijn er op zee zo’n 300-400 aan boord. De accommodatie telt acht verdiepingen met tweepersoonshutten aan boord, een bioscoop, een zwembad en een vriesruimte zo groot als een leuke ‘tweeondereenkap’ woning.

Vervangen van thrusters

De Thialf heeft zes zogeheten thrusters onder het vaartuig. Twee van deze schroeven worden vervangen. Dit gebeurt in een duikklok die duikers onder het vaartuig bevestigen (a,b). Dan wordt het water uit de duikklok gepompt (c). Monteurs kunnen de thruster nu in de duikklok demonteren (d).

6

Gro Havensp

Het

…een ware hersenkraker

De haven van Rotterdam herbergt talloze raadsels. Speel het grote speurspel, ontsluier de geheimen en maak kans op mooie prijzen.

VRAAG 1 Het Rotterdamse havengebied leent zich uitstekend voor avontuurlijke fiets- en wandeltochten. Het Havenbedrijf heeft diverse routes uitgezet. Je kunt ze downloaden vanaf www. portofrotterdam.nl. Zo voert het boekje ‘Pierewaaien in de stadshavens’ de wandelaar onder andere langs het ‘baken van Katendrecht’, een verlichte kubus bovenop een graanverwerkingsfabriek. Hoe heet het

productiebedrijf dat hier is gevestigd?

VRAAG 2 De haven van Rotterdam kent een traditie van het vernoemen van havens naar leden van het Koninklijk Huis. In de jaren vijftig werden in het Eemhavengebied havens vernoemd naar de prinsessen Beatrix, Margriet en Christina. Later kregen twee havens de namen van de eerste kinderen van Beatrix: Willem-Alexander en Johan Friso. Dit jaar werden drie havens op het terrein van Maasvlakte 2 vernoemd naar dochters van Willem Alexander en Maxima.

Naar welk dochtertje is de meest zuidelijke van deze havens vernoemd?

VRAAG 3 Het Havenbedrijf Rotterdam streeft naar een schone haven. Bijvoorbeeld door de bouw van windmolens, vooral op de Maasvlakte: het waait er vaak en er wonen geen mensen. Dit jaar sprak het Havenbedrijf met de overheid af om in 2020 de capaciteit van windmolens te verhogen van 150 naar 300 megawatt, genoeg om 250.000 huishoudens een jaar lang van energie te voorzien. Een andere maatregel is de aanleg van elektriciteitsaansluitingen voor schepen. Zo staan er nu elektriciteitskastjes overal op het Noordereiland. Binnenvaartschepen mogen hier binnenkort niet meer hun vervuilende en lawaaiige generatoren te gebruiken. Hoe noe-

men we deze energievoorziening?

VRAAG 4

VRAAG 5

34.000 zeeschepen bezochten in 2008 de Rotterdamse haven, plus 133.000 binnenvaartschepen. Zo’n 450 schepen per dag, een drukte van belang. Daarom ziet het Havenbedrijf scherp toe op de veiligheid met strenge regels voor het scheepvaartverkeer. Dit doet het Havenbedrijf vanuit het havencoördinatiecentrum aan de Wilhelminakade, drie bemande posten, een radarcontrolesysteem en tien geelblauwe patrouillevaartuigen (RPA’s). Die schieten ook te hulp als het toch misgaat. Tijdens een van de 126 ongevallen in de haven in 2008 bijvoorbeeld. Meestal kleine incidenten, maar niet altijd. Zoals in de nacht van 29 op 30 augustus toen 41 kilometer uit de kust van Hoek van Holland de containerschepen Nirint Pride en MSC Nikita op elkaar botsten. De Nirint Pride kon op eigen kracht de haven bereiken, maar de MSC Nikita moest worden gesleept. Welk Rotterdams bedrijf leverde de sleepboten? (zie ook pagina 3 in deze krant)

Op 5 januari 1942 werd het stoomschip Cornelia Maersk getroffen door twee bommen van Britse vliegtuigen. Nadat de bemanning in reddingssloepen was gesprongen, zonk het schip in het huidige Maasvlakte 2-gebied. Kunstenaar Marcel van Eeden maakt er een beeldverhaal van. Bijzonder: elke dag een nieuwe tekening op www.marcelvaneeden.nl. In dit verzonnen verhaal komt ene Sollman voor, directeur van het ‘donkerste museum ter wereld’. Sollman is gefascineerd door brieven en tekeningen van ene Grunewald. Hij komt erachter dat er meer van deze brieven zijn, te koop aangeboden in een baai.

Welke baai?

7

ote peurspel…

Vul hier uw antwoorden in en win

De letters in de verticale kolom vormen een bekend havenbegrip. Stuur dit woord plus de betekenis voor 11 januari naar het e-mailadres [email protected]. Onder de goede inzendingen verloten we 1 weerstation, 10 havensjaals en 25 havenpuzzels. Antwoord 1 2 3 4 5 6

7 8 9

VRAAG 9 Op Heijplaat ligt tussen de Heysehaven en de Werkhaven de Rotterdamse Quarantaine-Inrichting. Hier is sinds 1980 een kunstenaarskolonie gevestigd. De inrichting kende een ontsmettingsgebouw, isoleerbarak, lijkenhuis en was ooit bestemd voor de opvang en afzondering van zeelui met besmettelijke ziekten zoals typhus, cholera en pokken. Zo’n inrichting was verplicht voor havensteden. Maar toen het complex in 1934 klaar was, kwamen die ziekten nauwelijks meer voor. Daarom kregen de gebouwen vanaf 1938 een nieuwe bestemming als opvangplek voor joodse vluchtelingen uit Duitsland en Oostenrijk, vlak voor de Tweede Wereldoorlog. Een joods-Duitse vluchteling stelde zijn herinneringen aan het verblijf op schrift. Een Nederlandse vertaling van zijn boek verscheen in 1989. Hoe luidt zijn

achternaam?

VRAAG 8 Geregeld doen enorme gevaartes de Rotterdamse haven aan. Het gaat om vaartuigen die olie- en gasplatforms aanleggen en afbreken op zee, vaak tot op grote dieptes. Soms liggen ze voor reparatie en onderhoud bij scheepswerf Keppel Verolme. Het Nederlandse bedrijf Heerema heeft het grootste kraanschip ter wereld in de vaart. Het schip takelde in 1995 de Erasmusbrug op zijn plek. Deze kolos vaart de hele wereld over. Zo installeerde de Thialf in 2005 funderingspalen van 190 meter, de zwaarste en langste ooit.

Voor de kust van welk land gebeurde dit? (zie ook pagina 5 in deze krant)

VRAAG 6 Dertig jaar geleden, op 22 augustus 1979, barstte de bom in de Rotterdamse haven. In navolging van de stakers op de sleepboten van Smit Internationale legden duizenden arbeiders de haven ruim vier weken plat. Hun eis: een hoger loon. Het duurde tot eind september voordat werknemers en werkgevers een akkoord sloten. Daarmee kwam een eind aan de laatste grote havenstaking van de twintigste eeuw. Op welke plek

verzamelden de stakers zich elke ochtend?

Het havengebied is rijk aan bijzondere natuur: het telt 21 beschermde flora- en faunasoorten die het Havenbedrijf in stand probeert te houden. Zo zijn paddenpoeltjes aangelegd voor de unieke rugstreeppad. En kunnen op leiding­ stroken orchideeën ongestoord bloeien. Deze geliefde plant doet het goed: tien soorten en twee ondersoorten zijn er aangetroffen. Twee daarvan zijn beschermd. Als er toch werkzaamheden plaatsvinden op een plek waar ze groeien, graaft een ecoloog deze plant uit en verplaatst hem naar een gebied waar hij al voorkwam. Welke van deze be-

schermde soorten dankt zijn naam aan een vanwege zijn steek gevreesd insect?

Illustrutie: mokerontwerp

VRAAG 7

Werk in de haven

De Havenfamilie

Wie over de vloer komt bij de familie Van den Hoek uit Spijkenisse, raakt besmet met het havenvirus. Zelfs de ‘aantrouw’ is er gaan werken en raakte verknocht aan de havengeur. ‘Ik kan me geen familiefeestje herinneren waar het níet over de haven ging.’

Ed van den Hoek (46): ‘Ik heb eerst gevaren, op de Antillen en Suriname. We lagen in de haven van Paramaribo toen legerleider Bouterse zijn militaire coup pleegde in 1980. Kwamen ze aan boord met een briefje wat ze allemaal voor vlees wilde hebben… Vanwege mijn verkering wilde ik liever aan wal. Ik werk nu 26 jaar als sjorder* en praktijkopleider* bij Matrans Marine Services*; daarnaast leer ik nieuwelingen veilig werken. Het is zwaar, dus je moet zuinig zijn op je lichaam. Vorig jaar werd ik praktijkopleider van het jaar – dat is nog op RTL Transport geweest. De jury vond dat ik goed met mensen omga. Ach, ik behandel een ander gewoon zoals ik zelf behandeld wil worden.’

Ed over zijn vader, Paul van den Hoek (74):

Nanda van den Hoek (22), oudste dochter van Ed:

Marvin de Monte (22), vriend van Nanda:

‘Hij werkte keihard voor ons, kwam ’s nachts thuis na diensten van zestien uur. Toen had je nog geen arbo, ze gingen door tot de boot leeg was. Na vijftien jaar als sjorder* is hij schilder geworden, dat verdiende toen meer. Maar eigenlijk heeft hij spijt, als hij opnieuw kon beginnen, koos hij zo weer de haven. Door de ziekte MS is hij nu bijna volledig verlamd, maar hij kan met zijn kin z’n computer bedienen en havenfoto’s bekijken. En ik neem hem nog wel eens mee.’ Paul voegt toe: ‘Vroeger in de ertsoverslag zaten wel eens ratten in het ruim. Die bekogelden we met erts om ze op afstand te houden. Eentje kwam als een speer naar boven, mijn mouw in… Je wilt niet weten wat voor kapriolen ik uithaalde, ik leek wel een acrobaat uit het circus.’

‘Door mijn vader wist ik dat de ECT* mensen nodig had. Nu ben ik naast mijn studie modeontwerp radio-walvrouw*. Wel spannend, in zo’n mannenwereldje. Er wordt onwijs veel met je geflirt, daar moet je tegen kunnen. Maar collega’s van mijn vader kwamen al bij ons thuis, dus ik wist wel wat voor vlees ik in de kuip had. En de nuchterheid van de mensen is mooi, het voelt soms als een bevrijding uit het “neppe”, gespeelde van het modewereldje.’

‘Ik studeer modefotografie en werk parttime in de haven. Eerst als sjorder*, nu als radio-walman* bij de ECT*. Laden en lossen is zwaar en gevaarlijk werk, maar je leert op elkaar te vertrouwen en de sfeer is gebroederlijk. Als aan het eind van de nachtdienst de zon opkomt en je daar staat met je maten, een beetje bij te komen en na te praten terwijl je de vieze maar vertrouwde havengeur ruikt: dat zijn mooie momenten.’

Charina Ed Marvin

Dennis

Jolien Paul Charina van den Hoek (19), jongste dochter van Ed:

Dennis van Stokkem (32), man van Jolien:

‘Mijn hele leven hoor ik al over niets anders dan de haven. En toen ik zag wat mijn zus verdiende als radio-walvrouw*, 140 euro in een vrijdagnachtdienst, wilde ik dat ook. Ik ben meteen na mijn achttiende verjaardag begonnen. Als je op de DDN-terminal* werkt, zie je die gigantische containerschepen van Maersk binnenkomen, een mooi gezicht. Ik heb op de MSC Panama gestaan, een van de grootste schepen ter wereld. Dat was wel bijzonder.’

‘Ik begon als vakantiewerker via mijn zwager Ed, dat werd al snel vast. Sinds twee jaar ben ik voorman bij Matrans Marine Services en maak ik de planning voor tachtig man. Mooi werk hoor: een vrij leven, geen baas om je heen. Als die boot maar op tijd weggaat, verder is alles flexibel. Dan blijf je zelf soms ook wat langer als het nodig is, het is meer dan alleen werk. Met Ed heb ik het zo vaak over de haven dat het voor anderen bijna vervelend wordt.’

Jolien van Stokkem (29), schoonzus van Ed:

Woordenboekje*

‘Toen ik als kind de Maasvlakte zag, wist ik al dat ik later iets met de haven wilde. Als projectleider Havens en Vaarwegen bij ingenieursbureau Arcadis reken ik kades en steigers door en inspecteer ik zo’n drie keer per week havenconstructies. Laatst zat ik bij een van de terminals op een bootje. Toen zag ik mijn man Dennis aan wal staan, dan kun je even zwaaien. Nee, we hebben elkaar niet in de haven ontmoet. Gewoon op vakantie.’

DDN-Terminal: de voor­malige Delta/Sea-Land terminal op de Maasvlakte, nu genaamd Delta Dedicated North. Eerste terminal ter wereld die volledig geautomatiseerd werd.

Matrans Marine Services: het grootste sjorbedrijf van de Rotterdamse haven.

ECT (Europe Container Terminals): het grootste overslagbedrijf voor containers in Europa met drie terminals in de haven van Rotterdam.

Sjorder: zet de lading aan boord van zeeschepen vast met spanschroeven en stangen, kettingen en banden (‘sjorringen’).

praktijkopleider: begeleidt de opleiding van collega’s of leerlingen op het werk.

Nanda

Wat moet je doen als je een baan wilt als…

Radiodekman/-vrouw: staat op een schip bij de containers en vertelt de machinist in de kraan waar hij de containers moet pakken of neerzetten.

Sjorder (zoals Paul en Ed): interne opleiding bij sjorbedrijf Matrans (enkele weken), plus een jaar naar school Radiowal- of dekman of -vrouw (zoals Nanda, Marvin en Charina): eerst een toelatingstest, dan twee weken interne opleiding bij ECT Teamleider (zoals Dennis): begin als sjorder en groei door via interne cursussen Projectleider constructies (zoals Jolien): vijf jaar met je neus in de boeken bij de opleiding Civiele Techniek aan de TU Delft, richting Waterbouw

Radiowalman/-vrouw: zit op de kraan of staat aan wal en vertelt de machinist in de kraan waar hij de containers moet pakken of neerzetten.

Er zijn nog honderden andere maritieme beroepen. De opleiding daarvoor krijg je onder meer bij het Scheepvaart- en Transportcollege (STC) of op de RDM Campus in de gebouwen

van de vroegere Rotterdamse Droogdok Maatschappij op Heijplaat, midden in de haven. Dertien spannende beroepen waarvoor je dáár je diploma’s haalt: 1.  binnenvaartschipper (MBO) 2. chauffeur (VMBO) 3.  havenmeester Havenbedrijf (HBO) 4. ingenieur offshorebedrijf (HBO) 5. lasser/monteur op een werf (MBO) 6. loods (HBO) 7. maritiem officier (MBO of HBO) 8. matroos (VMBO) 9.  rederijmanager (HBO) 10.  schade-expert schepen (HBO) 11.  scheepsbouwer (MBO of HBO) 12. stuurman (MBO) 13.  zeevaartschipper (MBO of HBO) En voor veel meer info over beroepen en opleidingen kijk op www.STC-r.nl en www.rdmcampus. nl/onderwijs

foto: Erik buis

8

Werk in de haven 9

foto: Gemeentearchief

Kiekje Wat gebeurt hier?

Uw fotobijschrift

Welke brug zien we hier die – tip! – in 1958 werd vervangen? En tot welke stadshaven gaf hij toegang? Mail uw fotobijschrift naar de redactie. Onder de inzenders verloten we een havenparaplu, compleet met opdruk van de havenkaart. Mail naar: havenkrant@ portofrotterdam.com

Havenbanen Het Havenbedrijf is actief voor heel de haven. Dit levert spannende banen op. Kijk op www.portofrotterdam.com/vacatures. Wij zoeken nog:

Oplossing vorige Havenkrant Deze was pittig. Ondanks dat de foto in het Havenmuseum hangt, waren er geen goede inzendingen. We zien hier de semafoor van Hoek van Holland. Dat is een seinpost die met vlagsignalen berichten doorgeeft aan de scheepvaart. De foto is uit 1916. Pas in 1920 kwam er een fatsoenlijk wachtlokaal voor het personeel.

Ontwerper Heb jij een MBO-opleiding civiele techniek en ben je geïnteresseerd in hoe havens zijn ontworpen? Misschien maak jij dan straks grafische vertalingen van projecten in de Rotterdamse haven. De havenontwerper adviseert ook projectleiders over infrastructuur, ruimtegebruik en verkeer. Je beheerst Autocad en het is handig als je overweg kunt met SketchUp en 3D. Salaris: maximaal € 3.515 bruto per maand.

Leveranciersmanager Je hebt minimaal een HBO-opleiding en ervaring opgedaan met contract- en/ of leveranciersmanagement? Je bent communicatief sterk en weet alles van budgettering en financiering? Dan ben jij kandidaat om straks onze uitbestede ICT-dienstverlening te bewaken. Salaris: maximaal € 5.245 bruto per maand.

Cees houdt de haven veilig… door te jagen

I

n de haven lopen meer konijnen rond dan arbeiders. De stroken en tankparken zijn ware paradijzen voor de knuffelbeesten. ‘Dit zorgt voor overlast’, weet Cees. ‘De beestjes ondergraven dijken en tanks. Spoorwegen kunnen zo verzakken.’ Het Havenbedrijf is verantwoordelijk voor

de openbare ruimten van de haven en schakelt Cees in. De jagermeester trekt er twee tot driemaal per week op uit om de konijnen te bejagen. Vanwege de overlast mag hij dit ook buiten het jachtseizoen. Cees krijgt hulp van jachthonden en door hem getrainde fretten. Sinds kort zet de jagermeester ook Kaninchenteckels in. Deze hondjes zijn drie kilo zwaar en dertig centimeter lang. De teckels jagen de langoren uit hun holen. Niets is Cees te veel om zich naar behoren van zijn taak te kwijten. Behalve dan dierenleed. ‘Ik ben een jager, maar ook een echte dierenliefhebber. Mijn hangoorkonijntjes, kippen en honden komen niks te kort.’

Foto: david rozing

Hoezo bij de konijnen af? Eén konijn is goed voor honderd nakomelingen in één jaar tijd. Jagermeester Cees Noorlander houdt de konijnenpopulatie van de haven beheersbaar.

De jagermeester trekt er 2 tot 3 maal per week op uit met fret en jachthond om de konijnen te bejagen.

zo doen we dat nu In weer en wind het ijs breken Anno 1930  Havendienst IV: ­

de stoker op het ijs

De Maas, van oever tot oever bedekt met kruiend ijs. De Havendienst IV baant er zich een weg doorheen. Ondertussen spuwt hij zwarte rook uit de schoorsteen. Om voldoende power te hebben om het ijs te breken, verstookte het schip heel wat brandstof. Het schip en zijn soortgenoten zijn voorgangers van de geelblauwe patrouilleboten van het Havenbedrijf (RPA’s). De Havendienst IV is alweer ter ziele: hij werd in 1964 gesloopt in Hendrik Ido Ambacht. Na een lange dienst van 56 jaar.

Ben Lamers

Matroos Floor van Kleeff

‘Dit schip schiet over het ijs’

Anno 2008  Hoog van voren,

Voor de oorlog kon je over de Maas lopen, nu komt ijsvorming zelden voor in de haven. De winters zijn minder streng en eb en vloed gunnen het brakke water te weinig rust voor ijsvorming. Na een ijsvrije periode van tien jaar roerde koning winter zich vorig jaar weer. Met ijs in de buitendijkse havenbekkens tot gevolg. Het Havenbedrijf haalde de RPA 22 van stal om het ijs te breken. Dit schip uit 1960 is geschikt als ijsbreker. Het beschikt over een scherp aflopend ‘ijsbreeksteven’, extra spanten (oftewel ‘ribben’) in het voorschip en achterin ballasttanks waardoor de voorsteven omhoog komt. ‘Hierdoor schiet het schip als het ware over het ijs. Het gewicht doet de rest’, aldus matroos Floor van Kleeff. ‘De schroef komt dieper onder water, zodat ijsschotsen hem minder snel beschadigen.’

Foto: Ben Wind

achter zwaar: de RPA 22

10

Uit & Thuis met kerst in de haven

Agenda

Doen Elke woens- en zaterdagmiddag

De Havenkrant selecteert Zeemansfeestje bijzondere uitstapjes in het verjaardag vieren als zeeman. Dat kan havengebied. Film, muziek, Je in het Havenmuseum in de Leuvehaven. exposities, noem maar op. Na een pannenkoekenmaaltijd leer je Zolang het maar een mari- een zeemanslied, volg je een spoedcursus trosgooien en schilder je je eigen vlag. tiem bijsmaakje heeft. Kijken Tot en met 17 december

Voorproefje World Expo Shanghai en Rotterdam zijn zuster(haven)steden. Vanwege deze band krijgen Rotterdammers alvast een voorproefje van de World Expo, in 2010 in Shanghai. In de centrale bibliotheek Rotterdam kun je een glimp opvangen van het Rotterdamse en Nederlandse paviljoen voor de Wereldtentoonstelling. www.biblioheek.rotterdam.nl

Doen Permanent

De Smokkeltrip

Smokkelwaar verborgen in boek

Foto: theo van pelt

Ervaar de spannende wereld van smokkelaars en douaniers in het Belasting en Douane Museum aan de Parklaan in Rotterdam. In een doolhof van contai-

ners beleef je een echte smokkelpoging! Als afsluiter van deze ‘trip’ wacht je een geheimzinnige verrassing. www.belasting-douanemus.nl

Kijken Tot eind 2012

Onder één vlag Verdiep je in de ontstaansgeschiedenis van Nedlloyd terwijl de kids (4-10 jaar) de haven ontdekken met professor Plons. Na maanden van geheim overleg zetten op 22 oktober 1969 vier rederijen hun handtekening onder een fusiecontract: het begin van Nedlloyd. ‘Onder één vlag’ vertelt het verhaal van dit wereldbedrijf tegen de achtergrond van de roerige jaren zestig en zeventig. www.maritiemmuseum.nl

Luisteren 10 en 31 januari 2010

Het lied van de zee De Rotterdamse zanger en componist Peter Goedhart heeft iets met de zee. In de Maasfoyer van het nieuwe Luxor brengt hij de ‘Ode van de zee’ van de Portugese dichter Fernando Pessoa. In dit ultieme maritieme loflied bezingt Pessoa alle aspecten van de zeevaart, van nostalgische romantiek tot bloeddorstige piraterij. www.luxortheater.nl

Kijken Permanent

Lichtschip 12: Noord-Hinder Het laatste lichtschip van Nederland, de Noord-Hinder, werd op 21 maart 1994 uit de vaart genomen. Moderne scheepsnavigatieapparatuur maakte deze drijvende vuurtorens overbodig. Sindsdien te zien in de haven van Hellevoetsluis. www.noordhinder.nl

Kijken Permanent

Visserijmuseum Eeuwenlang was Vlaardingen de grootste vissersplaats van Nederland. Dit museum brengt het verleden tot leven, onder andere met scheepsmodellen die de ontwikkeling van de Noordzeevisserij tonen. Gevestigd in een voormalige rederspand, ‘Huis met den Lindeboom’. www.visserij-museum.nl

Kijken Permanent

Piet Hein en Delfshaven Piet Hein, de veroveraar van de Spaanse Zilvervloot, is geboren en getogen in Delfshaven, op nog geen vijftig meter van het

foto: maritime hotel

Daarna per watertaxi op schattenspeurtocht en je logboek tekenen. Voor kinderen van 7 tot en met 11 jaar, maximaal tien per feestje, elke woensdag- en zaterdagmiddag. www.havenmuseum.nl

Doen

Permanent

Slapen tussen de zeelieden Overnachten in het Zeemanshuis: vroeger alleen voor zeelieden, sinds enkele jaren ook mogelijk voor andere gasten. Daarom veranderde de naam in Maritime Hotel. De 165 kamers zijn proper ingericht en voorzien van douche, toilet, televisie, telefoon en gratis draadloos internet. Fameus zijn de goedkope, maar smakelijke maaltijden, met als specialisatie het captain’s dinner. Bezoek dit driesterrenhotel op een vijfsterrenlocatie; tussen de Erasmusbrug en de Veerhaven aan de Maas in het Scheepskwartier. Jaarlijks arriveren 500.000 zeevarenden in Rotterdam. Het Zeemanshuis biedt ze een betaalbaar onderkomen. Door gebruik te maken van het Maritime Hotel, helpt u Rotterdam zijn zeevarenden gastvrij te onthalen. www.maritimehotel.nl museum De Dubbelde Palmboom aan de Voorhaven. Maar wie was hij nou echt: zeeheld of schrik van de zee? In de tentoonstelling zie je hoe Piet Hein moet hebben geleefd en hoe Delfshaven er uitzag toen Hein jong was. Voor kinderen is er een speurspel, ‘Van Zwabber tot Zeeschrik’. www.hmr.rotterdam.nl

Kijken Tot en met 21 februari 2010

Zeedieren

De zee wemelt van het leven. Verbaas je erover in het Natuurhistorisch Museum Rotterdam. De reuzenalbatros, bekersponzen, zeeprikken, spinkrabben, doopvontschelpen, meeuwen, zeeduikers, jan-

RTV Rijnmond: ‘Ik ziet de haven al’ In november zond RTV Rijnmond voorlopig de laatste aflevering uit van ‘Ik ziet de haven al’ over de Rotterdamse haven. Je kunt oude uitzendingen bekijken op de website van de omroep. In aflevering 18 zien we hoe Havenkrant-lezeressen Roos Hazejager (9) en Alda van der Veen (89) een rondleiding krijgen op cruiseschip MS Rotterdam, een prijs die zij wonnen met de schijfwedstrijd in Havenkrant 2. www.rijnmond.nl

Kijken Elke zondag om 13.30 en 15.00 uur

Docu ‘Op z’n Hollands’

Haaienei van-genten, haaieneieren, walvisbotten, alken en zeekoeten. Ze zijn er allemaal. En voor kinderen een speurtocht, verkrijgbaar bij de kassa. www.nmr.nl

De Havenkrant helpt u zoeken naar alles dat met de haven of schepen te maken heeft (mits niet-commercieel).

ACTIE: 1 kind gratis mee

Mail havenkrant@portofrotter‑ dam.com. Of schrijf: Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam

De toeristische rederij Spido bestaat negentig jaar. Dat viert ze samen met lezers van de Havenkrant.

Roland Vonk (Radio Rijnmond) zoekt naar originele bladmuziek van de A.S.V. Marsch, het clublied  van de Atlantic Sport Vereniging van de Holland Amerika Lijn. Auteur: Isé Joëls. Interessant is dat dit lied overeenkomt met het refrein van het latere Feyenoord-lied ‘Hand in hand kameraden’. Wie o wie? Contactgegevens: rolandvonk@ telfort.nl of via Radio Rijnmond 010-4364436.

Kijken Op de website

Per betalende volwassene op de Spido. Op vertoon van deze bon mag 1 kind gratis meevaren met de Spido per betalende volwassene.* Opstapplek: Willemsplein 85, aan de voet van de Erasmusbrug (naast de Rotterdam Port Experience). Voor afvaartijden kijk op: www.spido.nl Maximaal 4 personen per bon (volwassenen plus kinderen). Geldig vanaf maandag 21 december tot en met zondag 2 januari. Niet in combinatie met andere acties.

Een binnenvaartschipper, de voorzitter van belangenvereniging Verontruste Burgers van Voorne, oud-burgemeester van Rotterdam Ivo Opstelten, een snackbareigenaar: het zijn enkele van de hoofdrolspelers in ‘Op z’n Hollands’, een documentaire over de ingewikkelde besluitvorming rond Maasvlakte 2 en de uiteenlopende belangen. Elke zondag gratis te zien in FutureLand. www.futureland.nl

Doen 19 en 20 december

Kerstfestival Spido

Wie kerstmis zegt, denkt vast niet meteen aan de haven. Maar het kerstgevoel is er wel degelijk te vinden. Kom naar het Wervelend Winter Weekend van Spido op 19 en 20 december op het Willemsplein. Met sneeuwkanonnen, kerststalletjes en live muziek. Aanrader: een havenrondvaart van 75 minuten. Vertrek: elke 30 minuten. Inbegrepen bij de rondvaartprijs van 9,50 euro: 3 muntjes voor kerstlekkernijen, een kerstmuts en een kerst-sok met snoep voor kinderen. Neem de boot bij schemering; het mooist blijft natuurlijk de aanblik van die ontelbare lichtjes van de bedrijven in de Botlek. Kijk voor het complete programma op www.spido.nl

Uit & Thuis in de haven 11

Dit zijn de 3 winnaars van de fotowedstrijd 400 inzendingen kreeg het Havenbedrijf op de fotowedstrijd in de vorige editie. De keuze kostte de jury, onder aanvoering van fotograaf Freek van Arkel, flinke hoofdbrekens.

1

Bas Hoogstad, prachtige compositie met telelens van bemanningsleden van cruiseschip MS Rotterdam. Bas maakte zijn foto in 2003: ‘De MS Rotterdam lag aan de Wilhelminakade en we stonden in een stoet foto’s te maken. Het thema: kijken en bekeken worden. Wij vergapen ons aan dat prachtige schip, de bemanning koekeloert naar die enorme mensenmassa. De Erasmusbrug erachter zorgt voor extra dynamiek en maakt de foto heel Rotterdams. Ik fotografeer graag. Ben pas begonnen met een serie Mijn Rotterdam’. Kijk voor meer foto’s van Bas op www. basisontwerp.nl/fotografie.

De winnaars ontvangen hun eigen foto op canvasdoek. De beste 18 inzendingen zijn vanaf januari te zien in Future Land, het Maasvlakte 2 informatiecentrum. Algemeen directeur van het Havenbedrijf Hans Smits opent op 21 januari de tentoonstelling. Deze is gratis te bezoeken. Kijk op www.futureland.nl Schrijf of mail

Kent u mensen met een bijzonder verhaal over de haven of ontdekt u een fout? Mail naar havenkrant@portofrotterdam. com of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam, redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP, Rotterdam.

Het haven­ gevoel van sterrenkok Erik van Loo

foto: Merlijn doomernik

T

Niet te veel liflafjes. Gebruik verse en smaakvolle ingrediënten, maar overdrijf het niet. Want, zo zegt Erik van Loo: ‘Less is more!’

wee Michelinsterren én een panoramisch uitzicht op de Maas. Geen wonder dat restaurant Parkheuvel favoriet is onder ‘havenbazen’. ‘Vanaf onze tafels zie je de containergiganten voorbij varen’, zegt cuisinier Erik van Loo. ‘Wie op deze plek werkt, kan moeilijk niet iets met de haven hebben. Parkheuvel ligt aan de Maasoever en is halfrond; vanaf vrijwel elke tafel heb je uitzicht over het water met daarachter ‘havenkwartier’ Katendrecht. Je raakt bijna gewend aan dit panorama. Mijn wieg stond in Mechelen, Limburg, ver van zee en haven. Ik woon hier vanaf ’88 en voel me nu een echte Rotterdammer. Nee, het kostte me niet veel moeite om me aan te passen. Rotterdam is een havenstad, dus een werkstad. En die mentaliteit van ‘niet lullen maar poetsen’ ken ik uit Limburg. Rotterdammers zijn ook direct. Je weet altijd waar je aan toe bent. Zo zit ik zelf ook in elkaar. We hebben hier vaak gasten uit de havenwereld. Je ziet de trots in hun ogen als er ineens zo’n containergigant van Maersk voorbijvaart. Ook altijd bijzonder: de cruiseschepen die voorbijkomen. Ik heb geluk: ik hoef zelf de haven niet in, de haven komt naar mij toe.’

Daantje, een artistieke plaat van de 2Lennart weerspiegeling in een scheepsruim.

van Hulst, een bijzondere nachtop3Miranda name op de Maasvlakte.

Het Havenkrant-kerstrecept: Gebakken tongreepjes met rucola Het havengebied barst van de flora en fauna, soms eetbaar. De vissen in de Maas natuurlijk. Maar ook jonge brandnetels waarvan je thee of soep kunt maken. De bloemen van de dovenetel zuig je uit voor een druppel nectar met lichte honingsmaak. En van de sappige rozenbottels die in de herfst groeien, pluk je heerlijke havenjam. Tussen de stenen op de landtong van Rozenburg vind je van het vroege voorjaar tot de laatste herfst wilde rucola, de meest pittige soort. Ter inspiratie een Havenkrant-kerstrecept met deze heerlijke sla.

Ingrediënten voor 4 personen

- 600 gram tongfilets - zout en peper - bloem - 1 krop friseesla - 150 gram rucolasla - 1 rode ui - 2 eetlepels pijnboompitten - 4 eetlepels olijfolie

Voor de dressing:

- 5 eetlepels olijfolie - 2 eetlepels citroensap - 1 theelepel honing - 1 eetlepel gehakte koriander

Bereidingswijze •Spoel • de tongfilets af onder koud water en dep ze goed droog. Snijd ze in lange repen. Bestrooi ze met zout, een beetje peper en bloem. •Maak • de sla schoon, scheur de grote bladeren iets kleiner en meng deze met de rucola. Pel de rode ui, verdeel deze in ringen en leg ze op de sla. •Rooster • de pijnboompitten in een droge koekenpan

goudbruin. •Meng • de ingrediënten voor de dressing en schep deze door de salade. •Bak • de tongreepjes 3-4 minuten in de hete olie. Schep ze uit de pan en verdeel ze als ze lauwwarm zijn over de salade. •Strooi • de pijnboompitten erover. •Lekker • met ciabatta of stokbrood.

Bezoekadres Havenbedrijf Rotterdam World Port Center (WPC) Wilhelminakade 909 3072 AP Rotterdam Havennummer 1247 Postadres Postbus 6622 3002 AP Rotterdam 010-2521010 [email protected]

Colofon De Havenkrant is een uitgave van het Havenbedrijf Rotterdam. De krant wordt vier keer per jaar verspreid onder inwoners van de regio Rijnmond in een oplage van 475.000 exemplaren. Overname van artikelen en beeld uit de Havenkrant is alleen toegestaan na goedkeuring van het Havenbedrijf. De inhoud is met zorg gemaakt. Ondanks de zorgvuldigheid kunnen er onjuistheden in staan. Aan de inhoud van de krant kunnen geen rechten worden ontleend. Meningen in deze krant zijn niet noodzakelijkerwijs de mening van de directie van het Havenbedrijf. Suggesties Heeft u opmerkingen over de inhoud of heeft u suggesties voor onderwerpen? Mail [email protected] of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam, redactie Havenkrant, Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam. Kernredactie Irene Dijkstra (hoofdredacteur), Gijs Warmenhoven, Bart Jacobs, Wouter Lokker en Tie Schellekens (Havenbedrijf), Heino van Benthum en Rody van der Pols (Maters & Hermsen Journalistiek) Eindredactie Irene Dijkstra (Havenbedrijf), Heino van Benthum en Rody van der Pols (Maters & Hermsen) Teksten Havenbedrijf Rotterdam, Maters & Hermsen Fotografie archief Havenbedrijf, Freek van Arkel, Marc Blommaert, Erik Buis, Merlijn Doomernik, Vincent Mentzel, David Rozing, Nout Steenkamp, Allard de Witte Illustraties Jan Peter Hemminga, Mokerontwerp, Loek Weijts Concept Heino van Benthum en Jeroen Maters (Maters & Hermsen) Basisontwerp Jelle Hoogendam (Maters & Hermsen) en Luis Mendo (GOOD Inc.) Art direction en vormgeving Jelle Hoogendam en Jan Peter Hemminga (Maters & Hermsen) Druk Janssen/Pers Gennep Verspreiding TNT Post

de krant voor alle kinderen uit de omgeving van de rotterdamse haven

GRas is gRoen

Veel haven voor weinig

Sleep je ouders mee naar de Rotterdam Port Experience deze kerstvakantie. Want voor elke volwassene mag een kind (t/m 14 jaar) voor 1 euro naar binnen. Sleepboten besturen, waterskiën... Ben jij zeemans genoeg voor deze havenbelevenis? See you @ Rotterdam Port Experience, onder de Erasmusbrug (1e Kerstdag en 1 januari gesloten). www.rotterdamportexperience.nl

nr. 4 jaar 1 – december 2009

Ho STOP ho!

Heel vroeger hadden schepen roeiers. Die zaten achterstevoren in het schip, net als in een roeiboot. Daarom spreek je aan boord niet van links of rechts. Je zegt bakboord en stuurboord. Als je vooruit naar de boeg kijkt, is bakboord links en stuurboord rechts. Aan bakboord hangen groene navigatielampen, aan stuurboord rode. Help, dat onthoud ik nooit! Precies. En daarom zijn er ezelsbruggetjes: stuuRboord = Rechts; baKboord = linKs. En voor de lichten aan boord: GRAS, GRoen licht Aan Stuurboord. Dan hangen de rode lichten dus... precies, aan bakboord!

Schepen kunnen niet plotseling stilstaan. Ze hebben tijd nodig om te remmen. Dit doet de kapitein door de machine te stoppen of met de schroef ‘achteruit’ te ‘slaan’, zoals zeelui het zeggen. Een groot containerschip heeft ongeveer een kilometer nodig om te stoppen. Dus uitkijken als je met je zeilboot de Maasmond oversteekt.

aag het r V

Myrthe en Charlotte interviewen Spido-kapitein lieuwe

Prinses Máxima was te gast

de havenmeester Mogen er beesten van boord in de haven? Stel er zijn beesten aan boord. Mogen de dieren dan van het schip in de haven? Dat mag. Maar alleen als ze de juiste reispapieren hebben. Koeien, varkens en geiten worden soms per schip vervoerd. Dit mag alleen als ze genoeg eten en drinken hebben onderweg en frisse lucht krijgen.

foto: david rozing

Myrthe (12) Charlotte (9)

Met de Spido hadden ze al eens gevaren. Nu zijn ze benieuwd naar de baas van deze rondvaartboot. Myrthe (12) en Charlotte (9) de Bruijn interviewen kapitein Lieuwe Ferwerda.

K

apitein Lieuwe is vereerd met het bezoek van het ­Havenkrantje. Trots leidt hij de twee verslaggevers rond over de Abel Tasman. De kapitein is al 35 jaar in dienst bij de Spido, vertelt hij als ze aan boord gaan. Toen hij klaar was met school begon hij meteen als matroos. Later werd hij zelf de baas van een schip. Als kind wilde Lieuwe al varen. Misschien ook wel omdat zijn vader in de haven werkte. ‘En nu zit mijn eigen zoon ook op de zeevaartschool’, zegt hij. Ze varen er net langs: een geblokt gebouw met een stomp uitsteeksel. ‘Hij wil ook kapitein worden, maar op een cruiseschip.’ Dat lijkt Charlotte ook wel wat. Telkens hetzelfde rondje door de haven is maar saai. Nee hoor, benadrukt de kapitein,

Spido werd dit jaar 90. Er zijn 3 rondvaartboten: Abel Tasman, James Cook en Marco Polo. Elk jaar maken 400.000 mensen een rondvaart. ’s Winters varen we 4 x per dag. Kom rond kerst naar het Spidowinterplein onder de Erasmusbrug.

op de Spido is geen dag hetzelfde. ‘Als er iets leuks te zien is, nemen we een andere route. Bijvoorbeeld als er net een binnenvaartschip wordt geladen en gelost.’ Het leukste aan varen op de Spido? Dat je veel mensen ziet, zegt de kapitein. Dat gebeurt niet als je op een binnenvaart of zeeschip zit. ‘Ook beroemde mensen?’, vraagt Myrthe. ‘Jazeker, laatst was prinses Máxima hier.’ Droeg hij toen wel zijn pet? ‘Dat doe ik altijd als ik de gasten aan boord verwelkom.’ Normaal vaart er maar één kapitein op de Spido, nu is ook kapitein Ben van Munster aangeschoven, zodat Lieuwe alle tijd heeft voor de jonge verslag-

gevers. Met zijn rode baard ziet Ben er meer uit als een kapitein, vindt Myrthe. Meestal vaart kapitein Lieuwe op een andere boot. Een luxe exemplaar voor bedrijfsfeestjes met de naam James Cook. ‘De klant zegt waar we naartoe varen. Soms gaan we ver buiten de Rotterdamse haven, helemaal naar Schoonhoven of Dordrecht.’ Wat is eigenlijk het spannendste dat hij ooit heeft meegemaakt? ‘Een grote rampoefening. We speelden na dat we op een schip met containers met gif botsten. Iedereen in paniek, maar ik moest als kapitein natuurlijk kalm blijven. Later werd ik verhoord. Het was natuurlijk doen alsof, maar wel spannend.’

Dierentuindieren werden vroeger overal ter wereld vandaan verscheept. Rijke havenbazen namen dieren mee op hun schepen naar Rotterdam. Dit mag niet meer. Maar soms gebeurt dit toch stiekem. Zo vond een douaneambtenaar in 1988 een olifantje van twee jaar. Zwaar verwaarloosd opgesloten in een container en zonder reispapieren. Ze kwam uit Vietnam met een Oost-Duits schip en werd vanwege haar ontdekker Douanita genoemd. Dierentuin Blijdorp ontfermde zich over het olifantje. Ze had het meteen naar haar zin met de andere olifanten. Na 21 jaar is ze nog steeds in Blijdorp; ze heeft al drie kinderen. En dan heb je nog de verstekelingen aan boord, dieren die stiekem meereizen. Muizen, ratten, garnaaltjes of kakkerlakken. Tsja, die kun je moeilijk om hun paspoort vragen. Meer weten over Douanita en andere beesten aan boord? Ga naar het Maritiem Museum of kom naar Blijdorp.

Heb jij ook een vraag voor de Havenmeester?

Mail of stuur je vraag naar de redactie en wie weet sta jij de volgende keer in het Havenkrantje. [email protected]

hoe controleert de Vliegende Vuurwerkbrigade?

Al ons vuurwerk gaat via de haven

N

ederlands vuurwerk komt uit China op grote containerschepen de haven van Rotterdam binnen. Al het vuurwerk bij elkaar past wel in 750 containers. Nog eens 1200 containers vol vuurwerk gaan op transport naar andere landen in Europa. De vuurpijlen en rotjes komen al na de zomer aan. Er zijn maar vier bedrijven in de wereld die het aandurven om het

vuurwerk over zee te vervoeren. Want het blijft gevaarlijk spul. In 2004 ontplofte in de Straat van Malakka bij Sumatra een schip vol vuurwerk op weg naar Rotterdam. Dit kostte 500 miljoen dollar! Bij het lossen van vuurwerk op de kade is altijd de vuurwerkbrigade aanwezig. De containers gaan eerst door een X-ray, een röntgenapparaat dat alles in de container ziet. Daarna worden ze verzegeld.

De dozen met vuurwerk gaan later in vrachtwagens naar opslagplaatsen. Daar neemt de brigade nog wat proeven, om zeker te zijn dat het geen verboden vuurwerk is. Vorig jaar kerst nog werd een partij van 45 duizend kilo ingenomen, net zo zwaar als negen grote olifanten. Gelukkig is er altijd genoeg vuurwerk voor oud en nieuw!

Elke dag knallen

De knallen waren 60 kilometer ver te horen toen op 13 mei 2000 om drie uur ’s middags héél véél vuurwerk ontplofte in Enschede. Er vielen 21 doden en 943 gewonden. 1250 mensen zaten in een klap zonder huis. Vanaf dat moment is de Vliegende brigade Vuurwerk ingesteld. Die controleert streng op de opslag en het vervoer van vuurwerk en of er verboden vuurwerk tussenzit. Deze zes mannen mogen het hele jaar door vuurwerk afsteken.