Centraal Amerika – lange tijd voor de veroveringen van een zekere Cortez. De Maya cultuur bevindt zich op een hoogtepunt. Machtige piramides zoals Tikal en Copan worden gebouwd – en wij zijn erbij als bouwheer ! Ongelukkigerwijs is er een sterke concurrentie die leidt tot conflicten in de steengroeven en op de bouwplaatsen. We laten ons echter niet afleiden van ons doel – het meeste bouwstenen in de grote piramides plaatsen om zo het grootste deel van het Maya goud te verwerven !
40 arbeiderskaarten
3 groevetegels (deels 2-zijdig)
5 verschillend gekleurde sets met de waarden 3, 4, 4, 5, 6, 7, 8 en -3
deze stellen de steengroeves voor bij 3, 4 of 5 spelers
7 ovale markeerfiches
4 ovale markeerfiches
(groene rugzijde) de speciale eigenschappen
(blauwe rugzijde) voor gevorderden
4 piramideborden (deels 2-zijdig) voor een totaal van 5 verschillende piramides Voor de aanvang van het eerste spel moeten alle spelonderdelen voorzichtig worden losgemaakt.
140 piramidestenen 28 van elke kleur
In functie van het aantal spelers wordt een groevetegel gekozen. Het aantal dwarsstreepjes op de groevetegel is gelijk aan het aantal spelers. Voor het spel met 5 spelers zijn een grote en een kleine groevetegel vereist die aaneen worden gelegd (de kleine tegel aan de linkerzijde).
76 goudstukken 6 x 20, 10 x 10, 20 x 5, 20 x 2 en 20 x 1
Daarnaast zijn 4 piramides nodig die boven de steengroeves naast elkaar worden gelegd. 3 spelers : Chichen Itza, Copan, Uxmal en Palenque 4 spelers : Tikal, Copan, Uxmal en Palenque 5 spelers : Tikal Chichen Itza, Copan en Uxmal
1
startspeler aangeduid.
Boven elke steengroeve worden de bijpassende markeerfiches geplaatst. De overblijvende markerfiches worden terug in de speldoos gelegd. Elke speler kiest een kleur en ontvangt de 8 arbeiderskaarten en 2 piramidestenen van zijn kleur. Alle overblijvende stenen van de gekozen kleuren vormen de gezamenlijke voorraad. De goudstukken worden klaargelegd als ‘bank’. Een speler wordt als
Beginnend met de startspeler, plaatst iedereen één piramidesteen in de onderste bouwlaag van een piramide naar keuze. Vervolgens plaatst iedereen zijn tweede steen, er zorg voor dragend dat geen twee stenen van gelijke kleur in éénzelfde piramide liggen.
Een startopstelling voor een spel met 4 spelers : zorg ervoor dat voldoende ruimte onder de steengroeves overblijft om de arbeiderskaarten aan te leggen.
MAYA wordt over drie rondes gespeeld. Elke ronde bestaat uit drie fases : 1. 2. 3.
De piramidestenen die in fase 1 door de arbeiderskaarten worden ontgonnen, worden in fase 2 gebruikt om piramides te bouwen. In fase 3 wordt de waarde van elke piramide bepaald, waarna de spelers het goud ontvangen. De speler die na 3 spelrondes het meeste goud heeft, is de winnaar.
Ontginning in de steengroeve Piramides bouwen Puntentelling
Het gebruik van de arbeiders Om piramidestenen te ontvangen, moeten de spelers hun arbeiderskaarten gebruiken in de steengroeve. Er zijn twee soorten kaarten : de “lage” waarden (3, 4, 4, 5) en de “hoge” waarden (6, 7, 8, -3). Merk op dat “-3” hier ook als een hoge waarde wordt beschouwd. De kaarten met waarde 6-8 zijn herkenbaar aan de rugzijde.
Belangrijk : arbeiderkaarten zijn ook nodig om de verkregen stenen te transporteren, dus er moeten hiervoor een aantal kaarten worden gespaard. Verdere details zijn terug te vinden bij het stuk “transport”. Speciale eigenschappen
Beginnend met de startspeler, plaatst elke speler één kaart verdekt onder een steengroeve van zijn keuze (zie voorbeeld). De eerste kaart die geplaatst wordt, moet steeds een “lage” kaart zijn, alle volgende kaarten mogen zowel hoog als laag zijn. Het aantal arbeiderskaarten dat per steengroeve mag aangelegd worden is echter beperkt, het maximum aantal is terug te vinden op de tegel zelf. Zodra dit aantal bereikt wordt, mogen geen andere kaarten meer worden aangelegd. Om dit duidelijk aan te tonen wordt de laatste kaart wat lager gelegd.
Aantal te verkrijgen stenen Maximum aantal arbeiderskaarten De eerste kaart moet een “lage” zijn
In plaats van het uitspelen van een kaart, mag een speler ook passen. Voor de rest van de spelfase kan deze speler geen kaarten meer uitspelen, en moet hij zijn kaarten gedekt voor zich op de tafel leggen. Zodra elke speler gepast heeft, worden geen arbeiderskaarten meer aangelegd.
De kaart die het maximum aantal bereikt wordt iets lager aangelegd
2
Verdeling van de stenen De speler met de tweede hoogste score krijgt het tweede hoogste aantal afgebeelde steenblokken, en zo verder. Bij gelijke stand wint de speler die als eerste een kaart onder de groeve uitspeelde. Nadat een steengroeve gewaardeerd werd, blijven de kaarten open op tafel liggen.
Zodra alle spelers gepast hebben, wordt per steengroeve de score bepaald en de verdiende priamidestenen verdeeld. Beginnend bij de rechtse groeve, worden alle uitgespeelde arbeiderskaarten omgedraaid, zonder de volgorde te veranderen. Elke speler telt de punten op zijn uitgespeelde kaarten samen. De speler met het hoogste puntenaantal ontvangt het maximum aantal steenblokken dat op de groeve afgebeeld wordt, samen met de ovale markeerfiche die overeenkomt met de afgebeelde speciale eigenschap. Deze fiche kan onmiddellijk worden ingezet of pas later in de ronde worden gebruikt. Een overzicht van de speciale eigenschappen kan op het einde van de regels worden teruggevonden.
Indien één van de arbeiderskaarten in een steengroeve de waarde “-3” heeft, kan de eigenaar van deze kaart 3 punten aftrekken van de score van een speler in dezelfde groeve. Indien meerdere “-3” kaarten voorkomen, kiest men beginnend bij de startspeler wie punten verliest. Indien een speler geen punten meer heeft ten gevolge van dergelijk puntenverlies, kan hij ook geen steenblokken meer ontvangen uit de groeve.
Voorbeelden van de verdeling van piramidestenen :
De groene speler besluit om 3 punten af te trekken van de score van de paarse speler. De groene speler wint met 5 punten, wat hem 4 steenblokken en de ovelen markeerfiche oplevert, omdat hij ook als eerste een kaart aanlegde.
In dit geval werden minder kaarten uitgespeeld dan het maximaal mogelijke aantal. Dit heeft geen invloed op de score. De blauwe speler scoort 11 punten, wat hem 4 steenblokken oplevert en de ovalen markeerfiche met de speciale eigenschap. De rode speler wordt tweede met 6 punten en ontvangt 3 steenblokken. Het resterende blok (voor de derde plaats) wordt niet toegekend.
De blauwe speler scoort evneens 5 punten en wordt tweede en ontvangt 2 steenblokken. De paarse speler eindigt derde, maar ontvangt geen blokken.
Transport Nadat alle steenblokken en ovalen markeerfiches verdeeld werden, moeten de spelers bewijzen dat ze de gewonnen steenblokken naar de plaats van de piramides kunnen transporteren. Voor elk punt van de resterende arbeiderskaarten, mag een speler één van zijn verdiende blokken transporteren. Indien een speler een groter aantal blokken verdiend heeft dan de totale waarde van zijn arbeiderskaarten, moet hij het verschil terug in de voorraad plaatsen. Indien een speler minder steenblokken heeft dan het aantal punten op zijn resterende kaarten, mag hij ze allemaal transporteren. De overblijvende punten hebben geen invloed. Eventueel overblijvende kaarten met waarde “-3” worden genegeerd. Eén van de speciale eigenschappen verhoogt het aantal blokken dat kan worden vervoerd.
De blauwe speler zat het dichtst bij de startspeler en besluit om 3 punten af te trekken van de score van de rode speler. De gele speler besluit hetzelfde te doen. De rode speler heeft nu een negatieve score
De gele speler wint met een totaal van 7 en ontvangt 4 steenblokken en de markeerfiche. De blauwe speler wordt tweede met 5 punten en ontvangt 2 steenblokken. De rode speler ontvangt niets wegens zijn negatieve score.
Nu pas worden de arbeiderskaarten terug aan de spelers gegeven. Elke speler deelt mee hoeveel blokken hij verdiend heeft, maar moet ze niet zichtbaar laten liggen. De blauwe speler heeft negen steenblokken verdiend. Aangezien hij slechts zeven punten over heeft, moet hij twee blokken terug in de voorraad plaatsen.
3
Beginnend met de startspeler, plaatsen alle spelers hun piramidestenen volgens deze regels : 1. De spelers plaatsen om beurt één steen in de piramide van hun keuze 2. Een speler mag slechts een steen op een hoger niveau van de piramide plaatsen eens alle lagere niveaus van alle piramides gevuld zijn. 3. Een speler mag slechts een steen op een hoger niveau van de piramide plaatsen als hij minstens één steen in alle lagere niveaus van de piramide heeft.
Door slim te spelen kan een extra piramidesteen uit de voorraad worden verdiend. Indien door het plaatsen van zijn piramidesteen een speler er in slaagt een niveau van een piramide te completeren dan ontvangt de speler die op dit complete niveau het meeste stenen van zijn kleur heeft, onmiddellijk een piramidesteen van zijn kleur uit de voorraad. Deze steen moet meteen op het volgende niveau van de piramide worden geplaatst. Indien op dit niveau reeds stenen aanwezig zouden zijn uit een vorige ronde, wordt geen extra piramidesteen toegekend. Er is evenmin een extra steen te verdienen door het completeren van de bovenste laag.
Daarnaast kan het volgende nog :
Indien een speler geen piramidestenen meer over heeft, moet hij dit melden zodra het zijn beurt is. De overige spelers gaan door tot al hun stenen uitgespeeld zijn.
De dubbele zet laat een speler toe om twee piramidestenen in één beurt te plaatsen. Om dit te kunnen doen, moet er eerst “betaald” worden, er moet eerst één piramidesteen in de voorraad worden geplaatst. Daarna mogen met inachtneming van de bouwregels twee piramidestenen worden geplaatst. Deze stenen mogen elk in een verschillende piramide worden geplaatst. Voor een dubbele zet zijn in totaal drie piramidestenen vereist.
Indien een speler nog piramidestenen heeft, maar deze niet kan uitspelen door de bouwregels, moet hij passen door één piramidesteen in de voorraad te plaatsen. Aangezien dit een onvrijwillige pasbeurt is, krijgt hij ter compensatie één goudstuk van de bank.
Passen is zelden nuttig, maar wel toegestaan. Om te passen, moet een speler een piramidesteen “betalen” (terug in de voorraad leggen). Hij mag dan geen piramidesteen meer in een piramide plaatsen. Voorbeeld voor 3 piramides en 5 spelers
Nadat het eerste niveau van alle piramides door de spelers werden opgevuld, mogen stenen op het tweede niveau worden geplaatst. Nadat het tweede niveau van Palenque volgebouwd werd, had paars daar de meerderheid en kreeg deze speler een bonus piramidesteen uit de voorraad, die hij onmiddellijk op het derde niveau plaatst.
Copan, waardoor de rode speler, die er de meerderheid heeft, een bonussteen ontvangt en onmiddellijk op het derde niveau plaatst. Vervolgens is groen aan de beurt, en hij ziet de kans om een bonussteen te verdienen. Hij doet een dubbele zet, door een steen terug in de voorraad te plaatsen. Hij bouwt twee stenen op het tweede niveau van Uxmal en ontvangt een extra steen uit de voorraad, die hij onmiddellijk op het derde niveau van Uxmal plaatst.
Het is de beurt van de blauwe speler. Hij kan zijn steen niet in Uxmal plaatsen, aangezien hij daar geen stenen op het eerste niveau heeft. Het derde niveau van Palenque kan ook niet, omdat het tweede niveau van de andere piramides nog niet volgebouwd is. Blauw kan bijgevolg enkel in Copan bouwen. Hiermee vervolledigt hij het tweede niveau van
Uitbetaling van goud dan eens uitbetaald worden, zowel voor het grootste als tweede grootste aantal stenen.
Naast elk piramideniveau staan 2 nummers afgebeeld. De speler met het meeste stenen op dat niveau ontvangt een aantal goudstukken gelijk aan de hoogste waarde, de speler met het tweede grootste aantal het tweede. Indien de stand gelijk is, krijgt iedereen toch dezelfde waarde. Daardoor kan meer
Niet volledig afgewerkte niveaus brengen ook goud op.
4
Voorbeelden van uitbetaling
Alle spelers hebben evenveel stenen op dit niveau, ze krijgen elk 3 goudstukken. In dit geval is er geen uitbetaling voor de tweede plaats. Hoewel het niveau niet voltooid werd, heeft rood de
meerderheid en ontvangt deze speler bijgevolg 4 goudstukken. Er wordt geen goud betaald voor de tweede plaats.
Groen heeft met drie stenen de meerderheid en ontvangt drie goudstukken. Blauw en rood hebben evenveel stenen en krijgen dan ook elk 1 goudstuk.
Blauw en geel hebben het grootst aantal blokken en elk ontvangt 3 goudstukken. Groen, rood en paars staan gelijk op de tweede plaats en krijgen elk 1 goudstuk.
Wegnemen van stenen Indien een speler hierdoor zijn enige steen van dat niveau moet verwijderen, verliest hij in die piramide alle stenen van alle bovenliggende niveaus.
Nadat de uitbetaling van het goud uitbetaald, raken de piramides onderhevig aan erosie. Elke speler die goud ontvangen heeft voor een bepaald niveau, moet één van zijn stenen van dat niveau wegnemen en in de voorraad plaatsen. Een extreem voorbeeld van erosie
Paars, blauw en geel hebben elk drie goudstukken ontvangen voor het meeste stenen op het eerste niveau. Rood heeft (waarschijnlijk toevallig) het tweede hoogste aantal en ontvangt één goudstuk (A).
Aangezien elke speler goud heeft ontvangen, moet elke speler één van zijn blokken van het eerste niveau verwijderen. De rode speler verliest hierdoor zijn enige blok. (B)
Hierdoor moet de rode speler alle stenen van hogerliggende niveaus verwijderen (C) Belangrijk : stenen worden enkel verwijderd nadat goud voor alle niveaus van de piramide werd uitgekeerd.
Bij de aanvang van een nieuwe ronde ontvangt elke speler terug zijn acht arbeiderskaarten. Het verdiende goud mag hij behouden. Niemand mag nog piramidestenen in zijn vooraad hebben. De speler die
de speciale eigenschapsfiche “startspeler” heeft, houdt deze bij zich, alle overige fiches worden opnieuw boven de groeves geplaatst.
Het spel eindigt nadat het goud op het eind van de derde ronde uitgekeerd werd. Het wegnemen van stenen is na de derde ronde niet meer nodig. De
speler met het meeste goud is de winnaar. Bij gelijke stand wint de speler die het minst stenen in zijn voorraad heeft.
Tenzij het tegendeel wordt vermeld, blijven de basisregels geldig. Elke speler krijgt één goudstuk bij de start van het spel. worden er 1 of 2 terug in de doos gelegd. De overblijvende fiches worden geveild. Alle spelers bieden gelijktijdig door een aantal goudstukken in de hand te nemen en deze op hetzelfde moment kenbaar te maken. De speler met het hoogste aantal goudstukken heeft de eerste keuze, de speler met het tweede hoogste bod de tweede, en zo verder. Bij gelijke stand mogen de desbetreffende spelers – beginnend met de startspeler
Bij het begin van elke ronde, voor de eerste fase (in de groeve) worden de markeerfiches met de blauwe rugzijde geveild. Het aantal geveilde fiches is steeds één lager dan het aantal spelers. Indien nodig worden de 4 fiches geschud en
5
de regels te gebruiken.
–in tegenwijzerzin hun keuze maken. De speler met het laagste bod onvangt geen fiche, maar krijgt wel zijn goudstukken terug. Spelers die niet meebieden kunnen ook geen fiches ontvangen. De gewonnen fiche mag éénmaal worden gebruikt tijdens de lopende ronde. De volgende ronde start opnieuw met een veiling. Indien minder dan 5 spelers deelnemen, worden de fiches opnieuw geschud.
De speler ontvangt één bijkomende piramidesteen uit de voorraad. Er moeten wel nog voor het transport van dit blok worden betaald. Op het eind van fase 1 (in de groeve) mag de speler twee bijkomende punten inzetten nadat alle overige spelers gepast hebben. Om dit kenbaar te maken, plaats hij deze fiche in een groeve van zijn keuze naast de gedekte rij kaarten. Deze 2 punten worden opgeteld bij het aantal punten van zijn arbeiderskaarten. Deze fiche mag ook in een groeve ingezet worden waar de speler geen arbeiderskaarten gespeeld had.
De speler ontvangt 4 extra punten die gebruikt kunnen worden om stenen naar de piramides te transporteren. De speler heeft een joker. Deze mag hij gebruiken om een markeerfiche met speciale eigenschappen van het basisspel te kiezen (uitgezonderd de fiche “Eerste speler”) en deze volgens
Aan elke groeve werd een speciale eigenschap toegekend. De markeerfiche wordt toegekend aan de speler met het hoogste aantal punten. Afhankelijk van de eigenschap wordt deze onmiddellijk gespeeld of één keer later op de ronde. Nadat de eigenschap gebruikt is, wordt de fiche terug in de groeve geplaatst.
De speler moet onmiddellijk een nieuwe startspeler aanduiden (hij mag zichzelf kiezen). De nieuwe startspeler plaatst deze fiche voor zich en blijft startspeler tot in de volgende ronde op dezelfde manier een andere speler wordt aangeduid.
De speler plaatst deze fiche onmiddellijk in één van de andere groeves waar nog verdekte arbeiderskaarten liggen. In deze groeve wordt de speler dan beschermd tegen alle kaarten “-3”, zodat zijn score niet kan worden gereduceerd.
De speler ontvangt twee extra punten om stenen naar de piramide te transporteren. Indien een speler bijvoorbeeld 9 stenen wenst te vervoeren, maar slechts 7 arbeiderspunten bewaard heeft, mag hij toch alle stenen transporteren.
De speler mag één van zijn piramidestenen uit een piramide verwijderen en onmiddellijk op het eerste niveau van dezelfde of een andere piramide plaatsen.
De speler mag éénmaal passen tijdens de bouwfase zonder hiervoor een piramidesteen terug in de voorraad te moeten plaatsen.
De speler mag één van zijn stenen uit de voorraad nemen en onmiddellijk op het laagste niveau van een piramide naar keuze plaatsen. Er is geen arbeiderskaart nodig voor het transport.
De speler mag één maal tijdens de bouwfase een dubbele zet doen zonder hiervoor een piramidesteen terug in de voorraad te moeten plaatsen.
6
