7? Drechtsteden. Aan: Colleges van Burgemeester e"n Wethoi,iders van~3e Drechtstedengemeenten. Geacht college,

P/7? Drechtsteden

Postbus 619 3300 AP Dordrecht

Aan: Colleges van Burgemeester e"n£Wethoi,iders van~3e Drechtstedengemeenten

oekadres ioordendijk 250 311 RR Dordrecht ING 28.51.27.853 "telefoon (078) 639 8500 (078) 639 8502 [email protected]

Behandeld door J. van Dijk

Datum 7 mei 2008

Onderwerp jaarrekening 2007 GR Drechtsteden

Ons kenmerk BDR/08356 Bijlagelnl : jaarrekening 2007

Geacht college, In de vergadering van het Drechtstedenbestuur van 24 april jl. is ingestemd met de conceptjaarrekening 2007. De jaarrekening is voor de Drechtraadvergadering van 18 juni as. geagendeerd ter vaststelling. Bijgaand ontvangt u de concept-jaarrekening met het verzoek deze door te geleiden naar de gemeenteraad, zodat de raad in de gelegenheid is zijn zienswijze op de jaarrekening te geven. In de concept-jaarrekening ontbreekt nog de accountantsverklaring. Die verklaring wordt zo snel mogelijk nagezonden. De accountantscontrole is nagenoeg afgerond en zal naar verwachting niet leiden tot aanpassing van de jaarrekening.

J. van Dijk, Controller GR Drechtsteden

Alblasserdam / Binnenmaas / Dordrecht/ Hendrik-ldo-Ambacht / Papendrecht / Sliedrecht / Zwijndrecht Pagina 1 van 1

Drechtsteden

Postbus619 3300 AP Dordrecht

Bezoekadres

r^ it

3311 RR

n

i./ *i.

-i

-i

Colleges van Burgemeester en Wethouders van de Drechtstedengemeenten

Noordendijk 250 Dordrecht

Telefoon (078) 639 85 00 Fax (078) 639 85 02

Datum 7 mei 2008 Ons kenmerk BDR/2008

Onderwerp coricept-jaarrekening 2007

Geacht College, Hierbij zend ik u zonder begeleidend schrijven: . x°~"

I I I I I I I I I I I X

I I I I I I I I I I I

ter kennisgeving op uw verzoek zoals toegezegd om commentaar, s.v.p. voor met het verzoek om terugzending voor de vergadering op het verslag van gelieve dit ter inzage te leggen voor uw raadsleden gelieve een exemplaar ter inzage te leggen voor uw raadsleden ter ondertekening om te behouden De concept-jaarrekening 2007 met het verzoek deze (via de griffier} uit te reiken aan de raadsleden die geen Drechtraadlid of plv. Drechtraadlid zijn.

Met vriendelijkejjr-Q'

LifVd€rt?Tdrelissen, Bureau DrecKtsteden

Pagina 1 van 1

Drechtsteden

CONCEPT

JAARREKENING 2007

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Jaarrekening 2007

INHOUDSOPGAVE

1 1.1 1.2 1.3 1.4

Inleiding Bestuur Organisatorische ontwikkelingen Financiele uitkomsten Leeswijzer

3 3 3 3 4

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10

Programma's Bestuur Manden maken Economie, bereikbaarheid en toerisme Fysiek Sociaal Sociale Dienst Drechtsteden Bureau Leerplicht en voortijdig schoolverlaten Ingenieursbureau Drechtsteden Loopbaancentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

Verplichte paragrafen Weerstandsvermogen Bedrijfsvoering Financiering Onderhoud kapitaalgoederen Rechtmatigheid

29 29 30 31 31 32

4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6

Jaarrekening Balans Staat van baten en lasten Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Toelichting op de balans Niet uit de balans blijkende verplichtingen Resultaatbestemming

34 34 36 37 38 44 45

5

Accountantsverklaring

46

6

Vaststelling

47

5 5 7 9 12 15 16 23 24 26 28

,X""

Bijlage 1: SISA-verantwoording

concept 6 mei 2008

48

1.

INLEIDING

1.1 Bestuur Bestuurlijk gezien markeert 2007 het eind van de eerste helft van deze raadsperiode die loopt tot aan 2010. Dit betekent dat aan het eind van 2007 zichtbaar moet zijn hoever de Drechtsteden gevorderd zijn met het hetgeen bij de vorming van dit bestuur is afgesproken. Belangrijke documenten daarbij zijn het Meerjarenprogramma, inclusief de doelenboom en de twintig opdrachten die de Drechtraad aan het bestuur heeft meegegeven. Gedurende deze raadsperiode komen deze steeds als ijkpunt terug, zowel in verantwoording als in beleidsvorming. Terugkijken en vooruitblikken heeft allebei waarde, maar het is van belang dat zowel het Drechtstedenbestuur en de Drechtraad dit vanuit de dezelfde basis kunnen doen. Een vast kader zoals het Meerjarenprogramma kan hierbij helpen. Inhoudelijk stond de uitvoering van het Meerjarenprogramma centraal. 2007 was ook het laatste jaar waarin projecten in Manden maken konden starten met de uitvoering. De balans moet aan het eind van het jaar worden opgemaakt. Op het moment van schrijven heeft de Drechtraad net de evaluatie van Manden maken behandeld in de vergadering van 19 maart jl. Een deel van deze bevindingen is terug te vinden in deze rekening. Centrale vraag is en moet blijven of we met elkaar de goede dingen goed doen in de Drechtsteden.

1.2 Organisatorische ontwikkelingen 2007 was het eerste volledige jaar van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden. De Drechtsteden zijn inmiddels naast regisseur en aanjager van onderwerpen uit de politiekbestuurlijke beleidsinhoud (denk aan de programme's en projecten uit de doelenboom) ook werkgever van een groot aantal medewerkers. Het is daarom logisch dat de inrichting van de Gemeenschappelijke Regeling ook in 2007 veel aandacht heeft gekregen. De Gemeenschappelijke Regeling bestond in 2007 uit de Sociale Dienst Drechtsteden, Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten, Ingenieursbureau Drechtsteden en Bureau Drechtsteden. Sociale Dienst Drechtsteden, Ingenieursbureau Drechtsteden, en Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten brengen afzonderlijk een uitgebreider jaarverslag uit. In 2007 maakte het Loopbaancentrum organisatorisch deel uit van Bureau Drechtsteden, in afwachting van aansluiting bij het op te richten Servicecentrum Drechtsteden. Het Servicecentrum maakt geen deel uit van deze jaarrekening. Oprichting en verdere inrichting vinden plaats vanaf 1 januari 2008. In deze jaarrekening is te lezen dat de verschillende organisaties het jaar 2007 goed zijn doorgekomen. Problemen die er bij de start waren, zijn werkende weg opgelost. Dat er veel resultaatgerichtheid bij de GRD-dochters is en het enthousiasme om een volgende stap in kwaliteit van beleid en uitvoering te zetten, is terug te lezen in deze rekening.

1.3 Financiele uitkomsten De financiele uitkomsten kunnen als volgt worden samengevat. Algemeen: een aantal begrotingsprogramma's laat een onderschrijding zien van de lasten en baten. Dit wordt veroorzaakt door wijzigingen in de voorschriften zoals die zijn vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dit betreft met name in 2007 ontvangen bijdragen van derden die nog niet geheel zijn besteed, bijvoorbeeld subsidies van Ministeries en Provincie. Deze nog niet bestede middelen blijven nu geheel buiten de exploitatie. De begrotingsprogramma's van Bureau Drechtsteden blijven binnen de vastgestelde financiele ruimte. Bij de voorstellen voor resultaatbestemming wordt een aantal budgetoverhevelingen voorgesteld. Dit wordt veroorzaakt doordat onderdelen van de programma's in 2007 niet geheel zijn afgerond. Hier is dus sprake van een onderbesteding van middelen in 2007 die in 2008 alsnog worden besteed. Deze vorm van budgetoverheveling is conform de voorschriften. Bij het programma Bestuur is er een beperkte budgetoverschrijding van € 84.000.

Sociale Dienst Drechtsteden kent een positief financieel saldo van € 10,4 miljoen. Het saldo wordt bestemd door toevoegingen aan reserves, en afrekeningen met de deelnemende gemeenten. Lasten en baten van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten blijven binnen de vastgestelde begroting. Om de exploitatie sluitend te krijgen was een onttrekking aan de reserve begroot. Uit het resultaat blijkt dat werkelijk benodigde onttrekking lager uitvalt. Ingenieursbureau Drechtsteden heeft in 2007 een hoger positief saldo gerealiseerd dan begroot. De extra winst bedraagt € 150.000. Voorgesteld wordt het resultaat, na een toevoeging aan de exploitatiereserve, uit te keren aan de deelnemende gemeenten, Dordrecht en Zwijndrecht. Het Loopbaancentrum Drechtsteden heeft een positie saldo van € 112.000. Voorgesteld wordt dit saldo aan de algemene reserve toe te voegen. Het Algemene renteresultaat, onderdeel van de algemene dekkingsmiddelen, is € 200.000 hoger dan begroot. Onderdeel van de voorstellen voor bestemming is extra toevoeging aan de algemene reserve van € 373.000.

1.4 Leeswijzer Deze jaarrekening is volgens hetzelfde stramien opgebouwd als de jaarrekening over 2006. Na deze inleiding volgen in hoofdstuk 2 de beleidsinhoudelijke programma's zoals die vooral vanuit Bureau Drechtsteden worden aangestuurd. Daarnaast zijn hier de organisatie-onderdelen met ieder hun eigen verantwoording terug te vinden. Ook hier is gestreefd naar maatwerk binnen zoveel mogelijk hetzelfde stramien. In hoofdstuk 3 zijn de verplichte paragrafen terug te vinden. Hoofdstuk 4 bevat de financiele jaarrekening met toelichtingen; de accountantsverklaring vormt hoofdstuk 5.

2.

PROGRAMMES

2.1

Bestuur

Een van de doelstellingen binnen de Gemeenschappelijke Regeling is om zoveel mogelijk bij de taken en uitvoering van de GR Drechtsteden betrokken besturen, instellingen en bedrijven, op een zo eenvoudig mogelijke manier aan te sluiten (en aangesloten te houden) op de ontwikkelingen in het samenwerkingsverband. Binnen het programma bestuur worden deze activiteiten uitgevoerd. Het gaat dan om conferenties, werkbezoeken, excursies, communicatiemiddelen, maar ook reguliere vergaderingen, conferenties en andere bijeenkomsten van algemeen en dagelijks bestuur. Bestuur en organisatie Het jaar 2007 stond voor het bestuur in het teken van de focus op inhoud. Naast alle, vaak hectische, ontwikkelingen in de organisatie van de Gemeenschappelijke Regeling, is het belangrijk om kracht te hebben en te houden op de inhoud van de samenwerking. Uiteindelijk gaat het om zichtbare resultaten en oplossingen voor problemen in de samenleving. De Drechtraad vergaderde zoals gebruikelijk vier keer per jaar. Na het zomerreces vond de eerste raadscarrousel plaats. In de carrousel is er voor ieder raadslid in Drechtsteden veel informatie te halen over actuele, regionale onderwerpen. Netwerkdirectie Drechtsteden In de programmabegroting 2007 is te lezen dat vanaf 1 januari 2007 de oefenfase is beeindigd. Inmiddels zijn in 2007 de verantwoordelijkheden van de (leden van de) NDD in heldere posities en een daarbij behorend referentiekader neergelegd. Binnen de NDD wordt gewerkt met vier portefeuilles: beleid en bestuur, netwerk/communicatie, organisatieontwikkeling/portfolio en sturingscyclus/bedrijfsvoering. Communicatie De huisstijl en de website zijn in 2007 gedeeltelijk aangepast en geschikt gemaakt voor gebruik door meerdere onderdelen van de GRD, zoals de Sociale Dienst en het Ingenieursbureau. Sommige zaken veranderen niet of nauwelijks: het Drechtsteden Info en het Drechtsteden Nieuws verschijnen zoals gebruikelijk. Een groeiend en goedkoop communicatiemiddel met heel veel abonnees is het Public Affairs-bulletin. Hierin worden de relevante, actuele ontwikkelingen in en buiten de Drechtsteden opgenomen. In 2007 verschijnt het bulletin iedere drie weken. SCD-vorming In maart 2007 is de Drechtraad akkoord gegaan met de vorming van het Service Centrum Drechtsteden. Een projectbudget is daarbij beschikbaar gesteld voor de kosten die de vorming van het SCO met zich mee brengt. Deze kosten worden onder het programma Bestuur verantwoord. Wat heeft het gekost? Programma Bestuur bedragen Begroting 2007 na wijziging x € 1 .000 lasten baten saldo

lasten

-909

3.512

3.539

2.630

Realisatie 2007 baten saldo 2.575

-937

Toelichting Het projectbudget voor de SCD-vorming is onderdeel van het programma Bestuur. Van het budget van € 2,4 miljoen is in 2007 € 2,3 miljoen besteed. Voorgesteld wordt het restantbudget van € 95.000 over te hevelen naar 2008. In totaal wordt een budgetoverheveling van € 135.000 voorgesteld. In 2007 zijn extra kosten gemaakt voor de vorming van de GR Drechtsteden, onder andere voor verzekeringen en extra accountantsonderzoek. Ook zijn kosten gemaakt voor het onderzoek naar

ROM-D. In totaal is voor een kostenoverschrijding € 84.000 geen dekking. Voorgesteld wordt dit te dekken uit de algemene rentebaten (zie hoofdstuk 2.10). Op basis van de BWS-jaarverantwoording (Besluit Woninggebonden Subsidies) over 2007 neemt de BWS-reserve toe met € 38.000 en de voorziening renterisico BWS met € 109.000. De mutatie van de reserve loopt via het begrotingsprogramma Bestuur. Daar was in de begroting 2007 ook een onttrekking van € 300.000 aan de reserve opgenomen, ten behoeve van de exploitatie van Bureau Drechtsteden. Per saldo wordt derhalve € 262.000 aan de BWS-reserve onttrokken. De toevoeging aan de voorziening loopt niet via de exploitatie.

2.2

Manden Maken

De ruim 30 projecten uit het Eindbod Manden maken zijn onder te verdelen in ontwikkelingsprojecten en investeringsprojecten. Bij investeringsprojecten gaat het om het uiterlijk in 2007 in de uitvoeringsfase brengen van de geselecteerde projecten. Bij ontwikkelingsprojecten om het uitvoeren van een haalbaarheidsstudie, onderzoek e.d. om te bekijken of een project versneld richting uitvoeringsfase is te brengen. De voortgang van de projecten wordt getoetst aan de afsprakenset, zoals in het eindbod vastgesteld. In de loop van de afgelopen periode bleek dat een (beperkt) aantal projecten niet aan de uitvoeringstermijn kan voldoen. Een heel concreet voorbeeld hiervan is het Recreatief Steunpunt Sliedrecht. Toch blijft dit project kandidaat als regionale prioriteit, gezien de ontwikkelingen rondom het regiopark Merwedezone. In maart 2007 heeft de Drechtraad de Voorpoort, het Gezondheidscentrum en Baanhoek-West in Sliedrecht als alternatieve projecten geaccordeerd. Deze nieuwe Manden maken projecten hebben, omdat ze nog maar kort deel uitmaken van de 'Manden maak-familie', bijzondere aandacht om de voortgang te garanderen. Bij de projecten Energiehuis (Dordrecht), het Maasterras (Dordrecht/Zwijndrecht) en Haven Zuid (Alblasserdam) blijft aandacht nodig. Er is zeker voortgang, maar het kan beter en sneller. Het is goed om te zien dat het Energiehuis en Maasterras betrokken zijn bij het uitvoeringsoffensief van Dordrecht. Rondom Haven Zuid (Shipping Valley en toerisme - binnen het regionale Hollands Glorie-concept) wordt overwogen om een regionale Task Force in het leven te roepen. Ook bij Klein Koninkrijk (Binnenmaas) moet worden doorgepakt. Dit alles neemt niet weg dat uit de evaluatie Manden maken blijkt dat het grootste deel van de investeringsprojecten projecten conform de afspraak (ruim) voor eind 2007 de uitvoeringsfase bereikt en dat alle ontwikkelingsprojecten zijn inmiddels opgepakt/afgerond. De evaluatie van Manden is in maart 2008 in de Drechtraad behandeld. Bijdrage aan het streefbeeld 'Sarn$n stad aan het water' De programma's en projecten leveren een bijdrage aan de kwaliteitssprong voor de regio in het streven naar Samen stad aan het water: • Investeringen in een samenhangende ontwikkeling van het onderwijsconcept tussen het Leerpark, LOG Zwijndrechtse waard, LOG de Grienden en LOG Alblasserwaard (versterking kennisinf rastructuur). « Een forse impuls is gegeven en een onomkeerbaar proces is ingezet als het gaat om de HOVD, inclusief relaties met de Stedenbaan en de Merwede-Lingelijn (verbetering bereikbaarheid). » Een evenwichtige bijdrage is geleverd aan Shipping Valley via o.a. Zeehavens, Oosteind, enz. (versterking economische structuur). » Investeringen zijn gedaan in dragers van het concept Hollands Glorie, zoals het Hofkwartier (versterking toerisme en cultuur). * Een daadwerkelijke aanpak van de Dordwijkzone en de groenzone 70 is gerealiseerd (versterking groenstructuur). » Een samenhangende aanpak van het centrum van Zwijndrecht en Papendrecht met de binnenstad Dordrecht heeft gestalte gekregen (Euryza, Cultuurplein, parkeergarages). « Er is overeenstemming in de vorm van een convenant tussen gemeenten, corporaties en zorgorganisaties over de spreiding van huisvestingsvoorzieningen voor bijzondere groepen over de regio en de wijze waarop wordt omgegaan met nieuwe initiatieven op dit vlak (versterking sociale basisstructuur). De genoemde zaken betekenen zonder meer een impuls voor het netwerk Drechtsteden als het gaat om hoogwaardigheid. Wat heeft het gekost? Programma Manden maken bedragen Begroting 2007 na wijziging x € 1 .000 lasten baten saldo

lasten

-121

11.201

14.890

14.769

Realisatie 2007 baten saldo 10.444

-757

Toelichting In 2007 is aan gemeenten € 11,9 miljoen uitgekeerd, inclusief een voorschot van € 1,0 miljoen. Dit is conform de begroting. In de begroting van de baten waren ontvangen beschikkingen van de provincie Zuid-Holland opgenomen voor in totaal € 4,5 miljoen. Volgens de voorschriften mogen alleen de feitelijke ontvangen bedragen als baten worden opgenomen. Dit verklaart het lagere bedrag aan gerealiseerde baten. Het saldo van ontvangen en uitbetaalde bedragen wordt aan het Manden Maken fonds onttrokken (of toegevoegd bij een positief saldo). Voorgesteld wordt dan ook € 639.000 aan het fonds te onttrekken. Dit is inclusief de vastgestelde bijdrage uit het fonds voor de beheerkosten (de zogenaamde 1% regeling). Aan het fonds worden toegevoegd de gerealiseerde rentebaten over de uitgezette gelden. In 2007 was dat € 740.000 {begroot was € 750.000). Deze rentebaten lopen via de algemene dekkingsmiddelen (zie hoofdstuk 2.10)

2.3

Economie, bereikbaarheid en toerisme

Economie In 2007 is gewerkt aan de volgende projecten: Shipping Valley Shipping Valley is opgenomen in de Economische visie en komt terug in de uitvoering van alle hier onder genoemde projecten. In 2007 speelde de planontwikkeling van Haven Zuid met als doel de invulling volgens Shipping Valley-concept en de vestiging van toeristische functies. Het Drechtstedenbestuur heeft 25 januari 2007 ingestemd met het planconcept en kaders van deze planontwikkeling. Detailhandel en horeca De structuurvisie Detailhandel en Horeca Drechtsteden is vastgesteld in 2002. Vijf jaar na dato was het nodig om te inventariseren of de visie het gewenste kader geboden heeft en of er bijstellingen nodig zijn. Het Drechtstedenbestuur heeft op 30 november 2007 de startnotitie voor evaluatie vastgesteld. Fase 1 behelst de evaluatie huidige structuurvisie detailhandel en horeca. Fase 2 gaat om het bijstellen van de visie tot strategic voor 2007-2012 met een doorkijk naar 2015 Arbeidsmarktbeleid Arbeidsmarktbeleid is ondergebracht bij het Programma Sociaal en de Sociale Dienst Drechtsteden en is geen onderdeel meer van de begroting economie. Projecten die in 2007 hebben bijgedragen aan het versterken van de economische concurrentiepositie zijn: Regionale economische visie In 2007 is de regionale economische visie geschreven. Deze wordt in de Drechtraad van 19 maart 2008 ter vaststelling geagendeerd. De visie is de samenhangende paraplu boven de deeltrajecten die hieronder staan benoemd. Bedrijventerreinenstrategie De bedrijventerreinenstrategie is op 21 maart 2007 vastgesteld door de Drechtraad. Ook is ingestemd met het opstellen van een uitvoeringsprogramma op basis van de uitvoeringsagenda uit de bedrijventerreinenstrategie. Kantorenstrategie Op 27 juni 2007 is een kantorendag met marktpartijen georganiseerd, met daarin centraal de 5 speerpunten van de strategie. De kantorenstrategie is 3 oktober 2007 vastgesteld door de Drechtraad, waarbij de Drechtsteden zich voornemen om nog voor 2009 een aantal actiepunten uit te voeren. ROM-D Op basis van de uitkomsten van de evaluatie wordt de ROM-D omgevormd tot een slagvaardige regionale ontwikkelingsmaatschappij, die voor rekening en risico de belangrijkste economische projecten in de Drechtsteden realiseert. Hiervoor is een nieuw bedrijfsplan nodig. Een besluit over de nieuwe ROM-D wordt genomen in 2008. Het omvormen van de ROM-D tot de gewenste krachtige uitvoeringsorganisatie met voldoende mogelijkheden is essentieel. Zonder het op een dergelijke manier organiseren van regionale slagkracht zullen veel projecten (bijvoorbeeld herstructurering) niet of slechts beperkt op gang komen. Hogere overheden In 2007 is verder ingezet op samenwerking op Zuidvleugelniveau. Dit heeft ertoe geleid dat door de Drechtsteden wordt deelgenomen aan verbanden als de Rijn-Schelde Delta, Rijkstrajecten als Randstad 2040 en Zuidvleugeltrajecten als de Verstedelijkingsstrategie, Groen-blauwe strategie, Stedenbaan en kenniseconomie. Voor de Drechtsteden heeft het project Deltapoort voorrang. Samen met de bestuurlijke partners in Deltapoort is gewerkt aan een projectaanpak voor de komende jaren. Een eindproduct is geaccordeerd in het Bestuurlijk Platform Zuidvleugel in oktober 2007. Begin 2008 wordt het eindproduct uitgewerkt tot een plan van aanpak voor de uitvoering van Deltapoort.

Bereikbaarheid In 2007 zijn belangrijke stappen gezet om ingezet beleid te actualiseren en om de uitvoering hiervan dichterbij te brengen. Herziening mobiliteitsplan De eerste fasen zijn doorlopen om tot een gewogen herziening te komen van het regionale mobiliteitsplan. De actualisatie moet een beperkt aantal prioriteiten opleveren waar een uitvoeringsagenda op wordt gezet. Position paper/samenwerkingsagenda Zuidvleugel 17 december mag worden bijgeschreven als een markante datum in 2007. Op die dag stemde de Tweede Kamer in met het aansluitingenprogramma van de samenwerkingsagenda Zuidvleugel. Het Rijk heeft 50 % van de kosten toegezegd voor de realisatie van twee aansluitingen van de A16 (N3 en Dordrecht-centrum). De overige 50 % wordt door de regio opgebracht. In het voorjaar van 2008 wordt duidelijk of ook de aansluiting A15 -N3 ook (financiele) prioriteit krijgt van het Rijk. HOV-D Na een lange periode van voorbereiding is in 2007 met de uitvoering van de meeste projecten uit de eerste fase gestart. In het oog springende projecten zijn: rondom de stations van Zwijndrecht en Dordrecht, het nieuwe knooppunt Baanhoek West (HOV-D en MerwedeLingeLijn), de Burgemeester Keijzerweg in Papendrecht. Voor de hele Drechtsteden wordt het Dynamisch reisinformatiesysteem ingevoerd dat in 2007 is aanbesteed. Stedenbaan In november 2007 is een uitvoeringsovereenkomst getekend om nader onderzoek te verrichten naar de ruimtelijke en vervoerskundige ambities. Toegankelijkheid OV Samen met de provincie zijn de ambities voor het toegankelijk maken van de OV haltes bepaald. De gemeenten hebben deze ambities omgezet in concrete plannen. De uitvoering hiervan vindt vanaf 2008 plaats. Verkeersveiligheid In 2007 is het meerjarenprogramma 2008 - 2010 vastgesteld. Dit vormt een belangrijk kader voor projecten op het gebied van gedragsbeVnvloeding. Daarnaast zijn infrastructure^ maatregelen om verkeersveiligheid te verbeteren uitgevoerd Toerisme Het programma Hollands Glorie is in 2007 in uitvoering genomen. Centraal in het programma staat de bundeling van de toeristisch-recreatieve pijlers in de regio Drechtsteden, teneinde een sterker toeristisch product te realiseren. Het gaat hierbij om elementen die het klassieke beeld van Holland oproepen met (de beleving van) het water als verbindende schakel, en in het bijzonder om het nadrukkelijk op de kaart zetten van de volgende iconen: de historische binnenstad van Dordrecht; het werelderfgoed Kinderdijk; nationaal park de Biesbosch (in het bijzonder de Hollandse Biesbosch). In 2007 zijn de volgende resultaten geboekt. Gestart is met de realisatie van de tien geselecteerde initiatieven. Een aantal initiatieven is al gerealiseerd: het Fop Smit arrangement, de historische Arrivabus, een deel van de promotie- en marketingactiviteiten, de shopping gids en de participatie van de Drechtsteden in het Werelderfgoed Kinderdijk. Voor andere initiatieven is de realisatie in voorbereiding. Daarnaast zijn meer dan 50 nieuwe initiatieven geselecteerd. Het gaat om een breed scala van arrangementen, route-arrangementen, evenementen, onderzoeken, productontwikkelingen en promotie-activiteiten. Deze initiatieven zullen voor een deel in het kader van het activiteitenprogramma 2008 worden uitgewerkt/uitgevoerd. Voor en ander deel gaat het om initiatieven die in 2008 verder zullen worden voorbereid met het oog op de uitvoering in de periode daarna. Om het commitment van de markt te stimuleren hebben in 2007 met meer dan 30 ondernemers gesprekken plaatsgevonden over Hollands Glorie. Er is een workshop georganiseerd om ondernemers te enthousiasmeren. Ook is er een flyer ontwikkeld die in het kort een overzicht

10

geeft van de meerwaarde voor ondernemers van deelname aan Hollands Glorie. In 2008 wordt er actief op ingezet om ondernemers aan het Hollands Glorie-label te binden. Los van de kleinere initiatieven wordt toegewerkt naar de realisatie van een aantal grootschalige initiatieven die op de lange termijn gerealiseerd kunnen worden, zoals de Holland Experience en het Royal House of Holland. In 2008 zullen de investerings- en vestigingsmogelijkheden verder worden verkend. Onder andere zal onderzoek plaatsvinden naar de meest geschikte locaties. Voor de monitoring van de voortgang van Hollands Glorie is op basis van een plan van eisen een 0-meting voorbereid. De uitvoering van deze 0-meting staat op de rol voor 2008. Dit vormt het startpunt voor een monitoringcyclus die begint met een eerste meting eind 2009 en daarna om de drie jaar wordt herhaald. Er is en opzet uitgewerkt voor een subsidieregeling voor toeristische projecten, die operationeel wordt in 2009. Deze regeling gaat dienen als leidraad voor het beschikbaar stellen van financiele ondersteuning aan kleinschalige initiatieven binnen Hollands Glorie. De regio VVV Zuid-Holland Zuid heeft als trekker voor het onderdeel promotie een aantal projectvoorstellen ingediend, die zijn geselecteerd voor uitvoering. Een deel van de activiteiten is in 2007 uitgevoerd, voor een ander deel volgt uitvoering in 2008. Het streven is om een corporate budget voor de promotie van Hollands Glorie vast te stellen voor 2009 en daarna. Wat heeft het gekost? Programma economie, bereikbaarheid en toerisme bedragen Begroting 2007 na wijziging x € 1 .000 lasten baten saldo 2.695

2.d12

lasten 1.424

-683

Realisatie 2007 baten saldo 838

-587

Toelichting Lagere lasten en baten worden vooral veroorzaakt doordat de in 2007 van de provincie ZuidHolland ontvangen bijdrage van € 1,0 miljoen voor HOV-D nog niet is besteed. Volgens de voorschriften loopt deze bijdrage dan niet (meer) via de exploitatie. Voorgesteld wordt een budgetoverheveling van € 129.000 voor nog niet afgeronde projecten.

11

2.4

Fysiek

Wonen en Stedelijke Vernieuwing Woonbeleid na 2010 In 2007 is de eerste aanzet gegeven voor herziening van de regionale woonvisie uit 2003/2004. Dit moet nieuw woonbeleid opleveren voor de periode 2010 -2015. Er is al wel een beeld van het bijzondere woningaanbod in de Drechtsteden. Task Force Woningbouw Drechtsteden Op 10 mei 2007 heeft het Drechtstedenbestuur besloten om projectleiders uit de Drechtsteden te laten deelnemen aan (vervolg)cursussen proceskwaliteit. Op basis van de bevindingen van de Task Force Woningbouw Drechtsteden is er geen aanleiding om extra financiele instrumenten in te zetten ter bevordering van de woningbouwproductie. ISV2-programma In 2007 is volgens het ISV2 Convenant een tussentijdse herijking uitgevoerd, de zogenaamde 'midterrnreview'. Subsidie voor onzekere of niet-realiseerbare ISV projecten wordt opnieuw verdeeld. Het Drechtstedenbestuur heeft in oktober ingestemd met de herverdeling. Woningbouwsubsidies BLS Het Drechtstedenbestuur heeft in September 2007 ingestemd met de overeenkomst Locatiegebonden Subsidies Drechtsteden. De overeenkomst is op 13 december 2007 door de gemeenten ondertekend. •*•-Kwaliteitsbeleid In 2007 hebben de gemeenten nogmaals uitgesproken zich in te zetten voor handhaving van het regionale kwaliteitsbeleid. PALT In 2007 zijn de PALT- afspraken uit 2003 herijkt. Tijdens de conference op 22 juni 2007 zijn de herijkte afspraken door gemeenten en corporaties ondertekend. Wonen, welzijn en zorg voor ouderen In het bestuur van 29 november 2007 is besloten nader onderzoek te doen naar de behoefte aan 'zorgwoningen' (doelgroep '24-uurzorg' ) in relatie tot het huidige aanbod en op welke wijze de zorgwoningen bij voorrang kunnen worden toegewezen aan mensen met een zprgindicatie. Woonpromotie In 2007 is een woonhoek in Intree Dordrecht ingericht. De jaarlijkse Woondag vond plaats op 13 oktober in De Volgerlanden. Ten behoeve van de Woondag is de brochure 'Op zoek naar een nieuwbouwwoning in de Drechtsteden' aangepast. Groen, Water en Milieu Externe integratie milieubeleid De Milieudienst startte in 2007 met het opstellen van een regioprofiel dat vroegtijdige afstemming tussen het milieuprogramma van de Milieudienst en de realisatiestrategie Ruimte Geven mogelijk maakt. In 2007 zijn in overleg met de Milieudienst Zuid-Holland Zuid mogelijkheden verkend voor het vormgeven van proactief milieubeleid. Programma's voor ruimte en mobiliteit worden op milieu-effecten getoetst en van flankerende milieumaatregelen voorzien. Daarnaast gaat het om goede instrumenten om milieubelangen optimaal mee te wegen bij de voorbereiding en uitvoering van programma's en projecten (milieukansenkaart, regionale verkeersen milieukaart). Versterken groenblauwe kwaliteiten Het programma Groene Contramal uit 2000 is geevalueerd. Hieruit bleek dat een groot deel van de projecten is afgerond. Een deel is nog in uitvoering is. Belangrijke successen zijn onder meer het Krekenplan-oost (Argusvlinder) in de Hoeksche Waard en Sandelingen- Ambacht en het Develbos. Daarnaast zijn er belangrijke vorderingen gemaakt met twee belangrijke ecologische verbindingszones, nrs. 69 en 70. Er is gestart met de herziening van de visie Groene Contramal. Nieuwe ambities als het gaat om samenhang en kwaliteit zijn gewenst. De ambitienota is vastgesteld en omgedoopt tot Groenblauw Netwerk Drechtsteden. Eind 2007 is gestart met het opstellen van het uitvoeringsprogramma. Water op de regionaie kaart Binnen de Beleidslijn Grote Rivieren hebben de Drechtsteden eind 2006 bij het ministerie opgave gedaan van alle lopende projecten en initiatieven in het buitendijks gebied. Naar aanleiding hiervan heeft het ministerie in 2007 aan de gemeenten gevraagd om zogenaamde

12

pijplijnprojecten aan te geven: projecten die zijn toegestaan volgens een geldend bestemmingsplan of waarvoor al een vergunning in het kader van het Besluit beheer rijkswaterstaatswerken is verleend. Dit zijn: • Alblasserdam: Mercon-Kloosterrein, Alblasserwerf, Verolmeterrein en havenkom; • Cortgene/Haven, Haven-Zuid, Polder Het Nieuwland; • Papendrecht: Polder Nieuwland en Noordhoek; • Dordrecht: recreatiehof Bruggehof en omstreken; • H.I. Ambacht: Noordoevers, Afvalbrengstation, Uitwerkingsplan Antoniapolder; • Zwijndrecht: Noordoevers. In 2007 zijn de mogelijkheden nagegaan voor een gezamenlijke aanpak van de wateropgave ('Water op de kaart'). Op basis van een startnotitie en een expertmeeting is een conceptkadernotitie Water in de Drechtsteden opgesteld. Uitgangspunt is dat de Drechtsteden starten met gezamenlijke aandacht voor water bij (stedelijke) gebiedsontwikkeling. Het gaat daarbij om waterbeheer en het omgaan met risico's als gevolg van wateroverlast. In 2008 wordt dit in een wateragenda uitgewerkt. Verbeteren van de leefomgevingskwaliteit Luchtkwaliteit In 2007 hebben de Drechtsteden de eerste maatregelen uit het Regionaal Programma Luchtkwaliteit uitgevoerd: aanleg van de tunnel Laan der Verenigde Naties in Dordrecht en de rotonde Ambachtszooin/ Krommeweg/ Sophialaan in Hendrik Ido Ambacht; Verder is een aantal maatregelen getroffen in het kader van het Hoogwaardig Openbaar Vervoer, zoals de Busbaan N3/ Laan der VN in Dordrecht en de wijziging voorrangssituatie Crayensteinstraat - Deltalaan in Sliedrecht. Deze beide maatregelen zorgen er voor dat de doorstroming verbetert. Daarnaast is een haalbaarheidsonderzoek naar de aanleg van walstroomvoorzieningen voor de binnenvaart uitgevoerd. Walstroom zorgt ervoor dat de uitstoot van stikstofdioxide en fijn stof door de binnenvaart afneemt, evenals de geluidsbelasting. Externe Veiligheid .^Wegvervoer Het Rijk heeft onderzocht wat de risico's zijn van het vervoer van gevaarlijke stoffen via de wegen in de Drechtsteden, de A15, A16 en N3. Binnen de 10-6 contour mogen geen kwetsbare bestemmingen, zoals woningen, liggen. In de Drechtsteden doet deze situatie zich niet voor, behalve op de omleidingsroute tussen Hendrik Ido Ambacht en Alblasserdam. Geluid In het kader van het ISV maken de Drechtsteden werk van de 'autonome' geluidsanering. Er is een begin gemaakt met de aanpak van bestaande overlastsituaties. In het kader van de Europese richtlijn 'Omgevingslawaai' hebben de Drechtsteden geluidsbelastingkaarten opgesteld. De geluidsbelasting door wegverkeer, railverkeer en Industrie is in beeld gebracht over 2006. Daarnaast is het aantal woningen bepaald dat binnen een bepaalde geluidbelastingsklasse valt. In 2007 is gewerkt aan het oplossen van de knelpunten die ontstaan door geluidsproblemen op vier grote bedrijventerreinen: Aan de Noord (Zwijndrecht), Groote Lindt/ Dordt-West (Dordrecht), De Staart (Dordrecht) en Oosteind (Papendrecht). Bodem In 2007 is het bodemprogramma naar aanleiding van de midterm-review geactualiseerd. Er is een overzicht gemaakt van locaties waar de bodem mogelijk verontreinigd is, bijvoorbeeld omdat er in het verleden een bedrijf heeft gestaan of een sloot is gedempt. In Dordrecht gaat het om 1918 locaties en in de overige Drechtsteden 1235 locaties. Daarmee is nog niet bekend in hoeverre deze locaties verontreinigd zijn. Dat wordt in de komende jaren nader onderzocht. De stand van zaken per eind 2007 is dat nog 500 locaties in Dordrecht dienen te worden onderzocht. Voor de andere Drechtsteden is gestart met onderzoek van de locaties. Energie en duurzaamheid In vervolg op de haalbaarheidsstudie voor de benutting van industriele restwarmte in de Drechtsteden, is in 2007 een marktverkenning uitgevoerd. Restwarmte die vrijkomt bij industriele bedrijven en anders zou worden verspild, kan worden benut voor het verwarmen van woningen, bedrijven en andere voorzieningen. De marktverkenning vond plaats onder een selectie van 20 energiebedrijven, warmteleverende bedrijven, grote projectontwikkelaars en woningcorporaties. De marktverkenning moet uitwijzen of de partijen (warmte-aanbieders, distributeurs en warmtevragers) bereid zijn te investeren in de restwarmtelevering in de Drechtsteden. In het kader van

13

het thema duurzaamheid is een actieplan opgesteld voor duurzaam ondernemen in de Drechtsteden. Het bedrijfsterrein Groote Lindt/De Geer in Zwijndrecht is als pilot aangewezen. Natuur- en milieu-educatie In opdracht van de Drechtsteden heeft het NME-centrum Weizigt ter bevordering van milieubewust gedrag regionaal activiteiten uitgevoerd op het gebied van de natuur- en milieueducatie. Voor de thema's is aansluiting gezocht bij de regionale beleidsthema's. Ruimtelijke Ontwikkeling In 2007 is het ruimtelijk kader 'Ruimte Geven' uitgewerkt in een Realisatiestrategie. Daarnaast zijn nieuwe ambities in het kader van de Zuidvleugel en Deltapoort tot stand gekomen. Er is gedurende jaar uitdrukkelijk gezocht naar draagvlak en de strategie is in concept meerdere keren uitgebreid onderwerp van discussie geweest. De Realisatiestrategie wordt op 19 maart door de Drechtraad behandeld. Verder is de positie van de Drechtsteden versterkt door deelname in een aantal bovenregionale overlegkaders (Zuidvleugel, Rijn-Schelde Delta). In het kader van RijnSchelde Delta is het Landschapsmanifest ondertekend. Ook is het Ambitiedocument Stedenbaan ondertekend waarin de Drechtsteden zich verplichten om kantoren en woningen langs het spoor te realiseren. Wat heeft het gekost? Programma Fysiek bedragen Begroting 2007 na wijziging x € 1 .000 lasten baten saldo 2.508

1.789

lasten 1.313

-719

Realisatie 2007 baten saldo 847

-465

Lagere lasten en faaten worden veroorzaakt doordat in 2007 ontvangen bijdragen, ondermeer van het ministerie van VROM, nog niet geheel zijn besteed. Conform de voorschriften blijven deze bijdragen buiten de exploitatie. In de baten is opgenomen een onttrekking aan de BWS-reserve van € 5.000, begroot was een onttrekking van € 95.000. Voorgesteld wordt een budgetoverheveling van € 173.000 voor nog niet afgeronde projecten.

14

2.5

Sociaal

Binnen het programma sociaal neemt Jeugd en Onderwijs een belangrijke plaats in. In 2007 is verder gewerkt aan de sluitende netwerkstructuur op het gebied van Jeugd. Zo zijn er lokale netwerken voor 12- en 12+jeugd in alle gemeenten. Het project gezinscoaches is uitgevoerd in alle gemeenten en de digitale jongerenparticipatie is gestart in de vorm van de site www.cilio.nl. Via de provincie kwam er extra geld voor het verminderen van de instroom in en bevordering van de uitstroom uit de jeugdzorg (project Reset). Bij het Bureau Leerplicht en Vroegtijdig Schoolverlaten (BLVS) is de registratie in 2007 op orde gebracht. Er is gestart met een intensievere aanpak van VMBO-schoolverlaters, zodat zij doorstromen naar een MBO-opleiding om hun startkwalificatie te halen. In 2007 hebben de gemeenten in de Hoeksche Waard en een aantal in de Alblasserwaard/ Vijfheerenlanden aangegeven zich te widen aansluiten bij het BLVS. Binnen Kennisinfrastructuur Drechtsteden was er in 2007 de bouw van de LOC's in Sliedrecht en Zwijndrecht en inhoudelijk de afspraken die gemaakt zijn over de LOC-vorming in de WestAlblasserwaard. Ook de start van een aantal Onderwijsleerbedrijven op het Leerpark in Dordrecht en bij de LOC's is vermeldenswaardig. 2007 was het eerste jaar dat de Wet Educatie en Beroepsonderwijs door de GR Drechtsteden werd uitgevoerd. Vanwege de verandering van doelgroep van de WEB door de invoering van de Wet Inburgering, is het aantal kandidaten achtergebleven. In 2007 is het beleidskader 'Als een spin in het WEB' vastgesteld waarmee de mogelijkrveden om de WEB in te zetten zijn uitgebreid. In 2007 is de Sociale Dienst Drechtsteden gestart met de uitvoering van de individuele voorzieningen van de WMO. Daarnaast is in de Drechtsteden gezamenlijk opgetrokken bij de formulering van de gemeentelijke beleidskaders WMO. Waar mogelijk en gewenst vond afstemming plaats. Er is gestart met een aantal pilots om gezamenlijk kennis te verwerven ten aanzien van de ondersteuning van mantelzorg en vrijwillige inzet. Bij de gespreide huisvesting en zorg voor bijzondere groepen is op 29 januari het convenant door 21 partijen, gemeenten, corporaties en zorginstellingen onclertekend. In het verlengde hiervan is het meldpunt huisvesting met zorg gestart. Een aantal projecten van het actieprogramma cultuurbereik is uitgevoerd. Door inzet van provinciaal, Drechtsteden en RAS-gelden vond hier een uitbreiding van activiteiten plaats. In 2007 is voor de eerste keer financieel bijgedragen aan de Drechtstedenloop. Het onderzoek naar samenwerking in de Drechtsteden op het gebied van sport is doorgeschoven naar 2008. In 2007 was de Regionale Agenda Samenleving het voertuig voor een grote financiele bijdrage van de provincie voor het sociale beleid: in totaal € 1 miljoen. Hierdoor werd aanpak gericht op VMBO-schoolverlaters mogelijk. Wat heeft het gekost? Programma Sociaal Begroting 2007 na wijziging bedragen x € 1 .000 lasten baten saldo 5.657

5.467

-190

lasten 3.957

Realisatie 2007 baten saldo 3.815

-142

Lagere lasten en baten worden veroorzaakt doordat nog niet bestede RAS-middelen volgens de voorschriften niet (meer) via de exploitatie (open. Daarnaast waren in de baten en lasten van twee Manden Maken projecten opgenomen (KIS-D en BV Kennisbedrijven). Deze projecten zijn nu echter niet via het programma Sociaal verantwoord. Van het WEB-budget van € 3,2 miljoen is over 2007 € 3,1 miljoen besteed, via het DaVinci College. Niet bestede middelen worden aan het ministerie van Onderwijs terugbetaald. Voorgesteld wordt een budgetoverheveling van € 23.000 voor nog niet afgeronde projecten.

15

2.6

Sociale Dienst Drechtsteden

Wat hebben we bereikt? 2007 was het eerste, voile jaar voor de Sociale Dienst Drechtsteden (SDD). Grote problemen zijn uitgebleven en relatieve kleinere problemen die zich voordeden werden adequaat opgelost. De nieuwe organisatie is ingericht en draait. De economisch gunstige omstandigheden hebben een positieve invloed op het aantal mensen met een uitkering en de armoede in de Drechtsteden. Er zijn het eerste jaar goede resultaten gehaald. Het aantal mensen dat afhankelijk is van een uitkering van de Sociale Dienst is gedurende 2007 gestaag gedaald. De uitstroom naar regulier werk was goed. Het bereik van de verschillende minimaregelingen van de SDD werd in de loop van 2007 steeds beter. De uitvoering van nieuwe taken op basis van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de Wet Inburgering is opgestart. Er is veel voorlichting gegeven om problematische schulden te helpen voorkomen. Voor de afhandeling van het Generaal Pardon is een succesvol project ingericht waarmee de afhandeling voor alle SDD-gemeenten soepel verliep. De SDD geeft zo invulling aan haar missie klanten te ondersteunen bij het nemen van verantwoordelijkheid voor hun eigen leven en ze de kans te geven zo lang mogelijk zelfstandig te wonen en deel te nemen aan de maatschappij. In het fusiejaar 2007 is de blik in de eerste plaats gericht geweest op de klanten en op de eigen organisatie. Daarnaast is de samenwerking in de keten van werk en inkomen (CWI en UWV), met werkgevers, onderwijsorganisaties en maatschappelijke organisaties verder vorm gegeven. « In de begroting 2007 zijn 9 doelen opgenomen voor de SDD. Deze doelen en de daarop gerealiseerde resultaten zijn opgenomen in de volgende tabel. Doel De ontwikkeling van het klantenbestand WWB 65- is 3% gunstiger dan het landelijk gemiddelde De verdere ontwikkeling van remtegratieinstrumenten leidt tot een uitstroom naar werk als percentage van de instroom van minimaal 40% De beschikbare budgetten voor bijzondere bijstand en minimabeleid worden volledig besteed aan de daarvoor in aanmerking komende doelgroep 50% van de in behandeling genomen aanvragen schuldbemiddeling leidt tot een schuldregeling, minnelijk of wettelijk Minstens 25% van de fraude-onderzoeken leidt tot beeindiging of wijziging van de uitkering Een aanvraag voor een voorziening wordt bij de SDD binnen 20 werkdagen afgehandeld. Dit geldt voor aanvragen WWB levensonderhoud, bijzondere bijstand en WMO individuele voorzieningen De klanttevredenheid voor inkomensvoorzieningen, desintegratietrajecten, WMO voorzieningen en schuldhulpverlening is minimaal een 7. Het percentage geheel of gedeeltelijk gegrond verklaarde bezwaarschriften ligt onder de 20% De uitgaven voldoen aan de rechtmatigheidnormen van het Rijk

Resultaat Daling van 5107 klanten op 1/1 naar 4644 klanten op 31/12 is 9,07%. Landelijk was de dating gemiddeld 8,99% (cijfer CBS 2007). 650 van 1531 personen. Dit is 42,5%.

In 2007 is € 3,8 mln. besteed aan minimabeleid. Dit is 96% van de bijdragen van gemeenten voor minimabeleid of 77% van het totaal beschikbare budget minimabeleid (= inclusief debiteuren leenbijstand) 28% van de aanvragen heeft tot een schuldregeling geleid. 271 van de 514 afgehandelde fraudeonderzoeken heeft geleid tot beeindiging of wijziging. Dit is 52,6%. 46% van de WWB aanvragen en 76% van de aanvragen bijzondere bijstand werd binnen 20 werkdagen afgehandeld. 42% van de WMO vervoersvoorzieningen werd binnen 20 werkdagen afgehandeld. Er is in 2007 geen klanttevredenheids-onderzoek uitgevoerd. In 2006 hebben voor de vorming van de SDD nulmetingen plaatsgevonden en in 2008 volgt een vervolgmeting. Het percentage geheel of gedeeltelijk gegrond verklaarde bezwaarschriften was 10%. De interne controle heeft geen rechtmatigheidtekortkomingen aan het licht gebracht.

16

Wat hebben we daarvoor gedaan? In 2007 is fors ingezet op daling van het klantenbestand WWB. Daarbij is aandacht besteed aan zowel verlaging van de instroom ('de poort') als aan verhoging van de uitstroom. De economische ontwikkeling, handhaving en remtegratie hebben gezamenlijk bijgedragen aan het bereikte resultaat. Een van de verklaringen voor het niet volledig halen van de doelstelling voor de daling van het WWB-bestand, is de succesvolle afwikkeling geweest van het Generaal Pardon in de Drechtsteden, onder regie van de SDD. De reTntegratie-instrumenten zijn in 2007 geharmoniseerd voor de zes SDD-gemeenten. Vanaf zomer 2007 is een grootschalig project gestart om de mogelijkheden vast te stellen van alle klanten die nog geen aanbod hadden gekregen voor een reTntegratietraject en waarvan de vrijstelling van sollicitatieplicht niet recent was vastgesteld. In 2007 is ook een generieke loonkostenregeling voorbereid en vastgesteld, zodat vanaf 2008 de door het rijk geboden mogelijkheden voor verloning ook in de Drechtsteden toegepast kunnen worden. In 2007 is de SDD gestart met het inzetten van handhavingscoaches binnen de organisatie om zo de alertheid op handhavingsignalen te verbreden, en eerder te kunnen reageren met betere resultaten. De uitvoering van de Wet Kinderopvang en het regelen van kinderopvang op grond van sociaal medische indicatie (SMI) zijn zonder noemenswaardige problemen onderdelen geworden van de reguliere bedrijfsvoering. Het bestaande beleid van de gemeenten is voortgezet. De financiering van de kinderopvang als noodzakelijke flankerende voorziening voor klanten met een reTntegratietraject, is in de loop van 2007 verschoven van de bijdragen die gemeenten doen vanuit hun eigen middelen naar het WWB-werkdeel. De invoering van de Wet Inburgering (Wl) per 1 juli 2007 was voor de SDD een grote uitdaging. Beleid en organisatie waren tijdig klaar voor de invoering. De problemen die zich landelijk voordeden bij de uitvoering van deze ingewikkelde wet zijn echter niet aan de SDD voorbijgegaan. Het bereiken van de inburgeringsplichtigen bleek veel lastiger dan voorzien. Beschikbare gegevens over deze doelgroep bleken niet altijd betrouwbaar. Het aantal mensen dat een inburgeringsaanbod gedaan kon worden. Hep daardoor eind 2007 nog aanzienlijk achter bij de verwachtingen: 103 mensen in plaats van 700. De klanten van de SDD wisten in het eerste jaar na de fusie de organisatie goed te vinden. In 2007 zijn 60.415 telefoontjes beantwoord van klanten en 10.033 gesprekken gevoerd tijdens het inloopspreekuur. Gedurende het gehele jaar is gewerkt aan verbetering van de dienstverlening, waarbij de nadruk lag op telefonische dienstverlening. De dienstverlening in de serviceloketten in de gemeenten is onderwerp van gesprek geweest en zal in 2008 tot nadere aanpassing leiden. Bij de vorming van de SDD is veel energie gestoken in harmonisatie van het verschillende minimabeleid in de afzonderlijke gemeenten. Deze energie betaalde zich in 2007 uit met een uniform minimabeleid. Het SMS-kinderfonds, onderdeel van het minimabeleid, kreeg veel aanvragen te verwerken, waaruit 2.246 toekenningen volgden voor school- muziek en sportactiviteiten voor kinderen uit gezinnen met een minimuminkomen. In de loop van 2007 werd duidelijk hoe het bereik van de verschillende onderdelen van het minimabeleid was en kon op basis van die informatie besloten worden tot een pakket aanvullende maatregelen waaronder: versterking van de communicatie, het aanbieden van de collectieve ziektekostenpolis en maatregelen voor ouderen en gezinnen met kinderen. De SDD voert de 'individuele voorzieningen' en de daarmee samenhangende informatie- en adviesfunctie uit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning uit, en dit is vastgelegd in het 'Beleidskader WMO Drechtsteden'. De SDD heeft gebruik gemaakt van een overgangsperiode tot 1 juli 2007. Tot deze datum is het bestaande Wvg- en AWBZ-regime gehandhaafd, en is er voor clienten weinig tot niets veranderd. Vanaf 1 juli 2007 voeren we het nieuwe WMO beleid uit. Clienten met een ex-Wvg voorziening ( circa 17.000) hebben hun voorziening behouden en betalen geen eigen bijdrage. Voor clienten (circa 6.400) met 'hulp bij het huishouden' (HH) hebben we geprobeerd de overgang naar de WMO zo gemakkelijk mogelijk te maken. Bijna alle aanbieders die voor 1 juli HH leverden aan clienten hebben ook een nieuw contract gekregen. In 2007 is gestart om elke client met HH een nieuwe WMO-indicatie te geven. Dit loopt door tot in

17

de 1e helft van 2008. De landelijke gesignaleerde verschuiving van (intensievere) HH 2 naar (eenvoudigere) HH 1 zal daarom pas in 2008 duidelijk in beeld komen. Op het terrein van de schuldhulpverlening heeft de SDD 2007 benut om het aanbod toegankelijk gemaakt voor iedere burger uit de regio, ongeacht de hoogte van het inkomen. Een belangrijke vooruitgang op het terrein van de schuldbemiddeling was in 2007 de totstandkoming van het CJIB-convenant per 1 September, wat het mogelijk maakt om strafrechtelijke schulden in een minnelijk traject op te nemen. Het schuldpreventiebeleid kreeg in 2007 een forse impuls. De SDD heeft voorlichtingsmateriaal ontwikkeld en voorlichting gegeven aan individuen en groepen. We hebben samenwerking met partner-organisaties in de regio gezocht om hen te betrekken bij een vroegtijdige herkenning, doorverwijzing en integrate aanpak van schulden. Hoe hebben we dat gemeten? De SDD beschikt over een goedwerkende cyclus van begroting, via jaarplan en management- en bestuursrapportages, naar uiteindelijk het jaarverslag. In deze cyclus wordt zowel over de uitvoering van de diverse aan de SDD overgedragen taken gerapporteerd, als over de uitputting van programma- en apparaatbudgetten. Op basis van de tussentijdse rapportages vindt bijsturing plaats. In aanvulling op de planning- en controlecyclus rreemt de SDD deel aan verschillende benchmarks. Hierdoor spiegelt ze haar eigen resultaten aan die van andere Sociale Diensten en leert de organisatie. Om dezelfde reden vinden geregeld evaluaties plaats van beleid en instrumenten. De uitkomsten van deze evaluaties vormen de input voor beleidsaanpassingen of nieuw beleid. Wat waren de kosten? Programma Sociale Dienst Drechlsteden bedragen Begroting 2007 na wijziging x € 1 .000 baten lasten saldo Totaal Uitsplitsing programma 1a reTntegratie 1b kinderopvang 2 inburgering 3 inkomen 4 minimabeleid 5 WMO 6 schuldbemidd. en budgetadvies 7 apparaatlasten

172.163

172.163

0

Realisatie 2007

lasten

baten

saldo

155.684

166.049

10.365

28.338 1.034 4.831 73.419 4.126 36.239 525

28.563 1.034 5.056 73.419 4.126 36.239 525

225 0 225 0 0 0 0

18.726 377 5.662 70.633 3.794 32.126 282

19.019 1.459 5.880 72.784 4.899 35.050 525

23.651

23.201

-450

24.084

26.433

294

1.082 218

2.151 1.105 2.924 243

2.349

Analyse verschillen 1a Re'fntegratie Zowel de baten als de lasten zijn lager dan begroot. De lagere baten zijn het directe gevolg van de lagere lasten, aangezien daardoor minder onttrokken hoefde te worden aan balansposten ten gunste van de exploitatie. De lagere lasten zijn het gevolg van minder en minder dure (verloning en andere vormen van gesubsidieerde arbeid) remtegratietrajecten dan begroot. 1b Kinderopvang De baten zijn hoger dan begroot doordat de SDD gemeenten via voorcalculatie meer hebben bijgedragen dan in de begroting was opgenomen. Hiervoor wordt bij de rekening alsnog autorisatie gevraagd. De lasten zijn lager dan begroot als gevolg van minder vraag naar

18

kinderopvang en doordat alle kinderopvang gerelateerd aan reihtegratie ten laste is gebracht van het Werkdeel WWB. De begroting 2008 van de SDD is op het onderdeel kinderopvang verlaagd met het ingeschatte structurele deel van het middelenoverschot. 2 Inburgering De baten en lasten zijn hoger dan begroot doordat het invoeringsbudget Wet Inburgering niet correct was verwerkt in de begroting. De verantwoorde lasten voor inburgering bestaan grotendeels uit het naar 2008 meegenomen overschot op de middelen Inburgering. Het bedoelde overschot hangt samen met het achterblijvende aantal mensen dat op een inburgeringstraject kon worden geplaatst. 3 Inkomen Het resultaat op de lasten is het gevolg van lagere lasten uitkeringen WWB < 65 jaar, IOAW, IOAZ en BBZ in verband met dalende trend klantenaantallen. Er was sprake van hogere lasten uitkeringen WWB > 65 jaar in verband met een stijgende trend klantenaantallen gedurende 2007. Het resultaat op de baten is veroorzaakt door lagere rijksvergoedingen WWB door aanpassing van het macrobudget 2007 en de voor de SDD-gemeenten geldende definitieve WWB-budgetten 2007. Tevens zijn er hogere opbrengsten debiteuren WWB, IOAW, IOAZ en BBZ door actiever debiteurenbeleid, wat de lagere budgetten van het Rijk deels compenseert 4 Minimabeleid Het resultaat op de lasten is het gevolg van achterblijvend bereik van enkele minimaregelingen. Het resultaat op de baten is het gevolg van hoger dan begrote debiteureninkomsten uit leenbijstand.

5 WMO Het verschil op de lasten WMO is veroorzaakt door een resultaat op de (ex-WVG) individuele voorzieningen van €1,5 mln en een verschil op de WMO HH van € 1,4 mln, samen € 2,9 mln. Het verschil op de WMO individuele voorzieningen wordt veroorzaakt door verschillende oorzaken, waaronder inkoopvoordelen en verhoging van de eigen bijdrage collectief vervoer. Ten opzichte van de primaire begroting 2007 is het voordeel zelfs niet € 1,5 mln maar € 2,5 mln, waarvan €1,7 mln als structureel kan worden aangemerkt. De primaire begroting 2008 is met dit ingeschatte structurele deel van het voordeel afgeraamd. Daarbij is rekening gehouden met een verwachte 2% stijging van de klantenaantallen WVG. Het resultaat op het onderdeel WMO huishoudelijke hulp (HH), van € 1,4 mln, wordt veroorzaakt door « € 2,6 mln lagere uitgaven aan door zorgaanbieders gefactureerde uren huishoudelijke verzorging en » lagere baten van € 1,2 mln van de door het CAK berekende eigen bijdragen. In verband met de complexe implementatie is er bij de cijfers over 2007 nog geen toereikende zekerheid over de juistheid en rechtmatigheid van de verantwoorde lasten in de WMO HH. Mede in verband hiermee is er ook ontoereikende zekerheid in de juistheid en volledigheid van de ontvangen eigen bijdragen. In 2008 zullen nadere acties ondernomen worden om deze onzekerheid weg te nemen.

19

6 schuldbemiddeling en budgetadvies Het resultaat op de baten wordt veroorzaakt doordat de onderuitputting op de tijdelijke stimuleringsregeling schuldhulpverlening, die de SDD zal terugstorten aan de gemeenten, reeds als negatieve baat in de administratie is verwerkt. Het resultaat op de lasten wordt veroorzaakt door productieverlies als gevolg van de fusie, waardoor ook de lasten zijn achtergebleven. 7 apparaatkosten Het verschil op de apparaatlasten wordt veroorzaakt door met name externe inhuur. Het verschil op de baten is het gevolg van extra dekking die gerealiseerd kon worden uit doeluitkeringen.

Bestemming van het resultaat Toevoegingen aan reserves Herkomst Resultaat WWB 1•deel Resultaat minimabeleid Restant invoeringsbudget Wl Resultaat WMO HH Resultaat apparaatskosten SDD

Naar reserve € 1,2 mln programmareserve Inkomensondersteuning € 300.000 mln programmareserve minimabeleid €218.000 programmareserve Inburgering € 1 ,383 mlnprogrammareserve WMO € 710.000 exploitatiereserve SDD

Besluitvorming Nota reserves en weerstandsvermogen, Drechtraad december 2007 • • • - - - - • — Nota reserves en weerstandsvermogen, Drechtraad december 2007 Nota reserves en weerstandsvermogen, Drechtraad december 2007 Nota reserves en weerstandsvermogen, Drechtraad december 2007 Nota reserves en weerstandsvermogen, Drechtraad december 2007

Afrekeningen met deelnemende gemeenten Op basis van de financieringsafspraken die zijn gemaakt bij de start van de SDD vindt de volgende afrekening met de deelnemende gemeenten plaats. Reintegrate Het resultaat na afrekening van het project ESF werkplaats van € 293.692 wordt met gemeente Dordrecht afgerekend. Kinderopvang De afrekening vindt plaats op basis van nacalculatie. Gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

Bedrag 58.116 € 776.014 € € 56.516 33.152 € 21.140 € € 136.619 € 1.081.557

20

Inkomen Na de voorgestelde toevoeging aan de programmareserve inkomenondersteuning resteert een bedrag van € 951.000, dat aan de gemeenten wordt uitgekeerd: Gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

€ € € € € € €

Bedrag 38.748 664.133 22.810 57.611 49.130 1 1 1 .420 943.852

Gemeente Dordrecht ontvangt nog € 7.000 in verband met de afrekening van de Bob-regeling (bijstand voor ondernemers in de binnenvaart). Minimabeleid Na de voorgestelde toevoeging aan de programmareserve minimabeleid, resteert een bedrag van € 805.000, dat aan de gemeenten wordt uitgekeerd op basis van de 5-jaars voortschrijdende WWB-klantenaantallen: Gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

€ € € € € € €

Bedrag 26.861 460.960 15.855 39.964 34.133 227.373 805.145

Het bedrag voor de gemeente Zwijndrecht is inclusief een extra restitutie van € 150.000. Bij de vorming van de SDD is de afspraak gemaakt dat deze gemeente eenmalig dat bedrag extra ontvangt.

WMO Het resultaat op WMO HH, van € 1.383.000 wordt zoals voorgesteld toegevoegd aan de programmareserve WMO. Het resultaat op WMO ex-WVG van € 1.541.000 wordt op basis van nacalculatie met de gemeenten verrekend:

Gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

Bedrag € - 98.093 € 1.237.996 € - 145.264 148.579 € 225.409 € € 172.507 € 1.541.134

21

Budgetadvies en schuldbemiddeling Het resultaat van € 243.000 wordt met de gemeenten verrekend op basis van nacalculatie: Gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

€ € € € € € €

Bedrag 9,960 170.749 5.873 14.803 12.644 28.660 242.679

Apparaatslasten Na de voorgestelde toevoeging van € 710.000 aan de exploitatiereserve resteert een saldo van € 1.639.000 dat aan de gemeenten wordt uitgekeerd: Gemeente

Verdeelsleutel

Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

€ 53.341 € 915.383 € 31.484 € 79.361 € 67.782 € 153.648 € 1.301.000

ESF-voordeel

compensatie Sliedrecht

€

290.721

€

-80.000

47.279 338.000

€ € € €

-40.000 160.000 -40.000 0

€ €

Totaal € 53.341 € 1.126.104 € 31.484 € 39.361 € 227.782 € 160.297 € 1.638.999

Toelichting: • De verdeelsleutel over de zes gemeenten zijn de 5-jaars voortschrijdende WWBklantaantallen. « Uit het resultaat wordt € 338.000 uitgekeerd aan de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht, zijnde het op de apparaatslasten bereikte voordeel door inzet van ESFsubsidie, aangevraagd door deze twee gemeenten. Het voordeel is verdeeld over de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht naar rato van de 5-jaars voortschrijdende klantenaantallen. * Als derde wordt € 160.000 uitgekeerd aan de gemeente Sliedrecht, conform het door alle SDD gemeenten geaccordeerde eindvoorstel voor toetreding van de gemeenten Hendrik Ido Ambacht, Alblasserdam en Sliedrecht tot de SDD. Het bedrag wordt opgebracht door de gemeenten Dordrecht, Papendrecht en Zwijndrecht in de verhouding 50-25-25, in die zin dat de uitkering aan Sliedrecht wordt gekort op de uitkeringen aan de genoemde drie gemeenten.

22

2.7

Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten

Wat hebben we bereikt? Het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten voert de leerplichtwet en de Regionale Melden Coordinatiefunctie (RMC) in samenhang uit en combineert dit met opdrachten die samenhangen met het terugdringen van schoolverzuim en voortijdig Schoolverlaten. In 2007 is het resultaat gehaald zoals afgesproken in het Convenant vermindering VSV met 10 % in de regio Zuid-Holland Zuid. Het aantal Voortijdig Schoolverlaters is feitelijk met 20% afgenomen. Wat hebben we gedaan? Het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten heeft in het verlengde van de vernieuwde registratie aanpak de werkprocessen beschreven. Regiobreed is een verzuimprotocol opgesteld in nauwe samenwerking met de scholen. Het bureau werkt mee aan het creeren van een sluitende aanpak en zet sterk in op de preventie van schoolverzuim en voortijdig Schoolverlaten. Dit is met eigen middelen gebeurd, waarbij vanuit de gelden voor het convenant 10% voor de registratie aanpak extra gelden beschikbaar zijn gesteld. De kwalificatieplicht (verlengde leerplicht tot 18 jaar) is ingevoerd per 1 augustus 2007. Aan de RMC regio Zuid-Holland Zuid zijn hiervoor extra gelden voor 2007 en 2008 beschikbaar gesteld. In november gaven alle gemeenten aan de uitvoering van de kwalificatieplicht bij het Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten onder te willen brengen. Hoe hebben we gemeten? • Inventarisatie % en aantal voortijdig schoolverlaters. • Informatie en rapportage over schoolverzuim. Wat heeft het gekost? Programma Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten bedragen Begroting 2007 na wijziging Realisatie 2007 x € 1 .000 baten saldo lasten saldo lasten baten 1.773

1.773

0

1.704

1.704

0

Toelichting In de begroting is zowel bij de lasten als baten een bedrag van € 170.000 opgenomen voor de uitbreiding van de kwalificatieplicht. In 2007 is echter nog geen uitbreiding van de personele bezetting gerealiseerd; baten en lasten vallen derhalve lager uit. Een aantal projecten is gestart en uitgevoerd die extra lasten, tot een totaal van € 87.000, met zich hebben gebracht, maar waar tegenover een gelijke bijdrage van derden is ontvangen. Dit betreffen in het bijzonder het project De Overstap, het project de Volgende Stap, de functie poortwachter voor de Vavo in het kader van de WEB en het uitvoeren van de peuteradministratie voor Dordrecht. Om de exploitatie sluitend te krijgen was bij de begroting rekening gehouden met een onttrekking aan de bestaande BLVS-reserve van € 58.000. Realisatie 2007 laat zien dat een onttrekking van € 28.000 volstaat.

23

2.8

Ingenieursbureau Drechtsteden

Wat wilden we bereiken in 2007? In 2007 is de basis gelegd voor de vorming van een degelijk en gezond ingenieursbureau, dat zich de komende jaren sterk kan manifesteren en waar het voor de medewerkers alleszins aangenaam werken is. Dit doel en het daarbij behorende beleid is vastgelegd in het Beleidsplan 2007-2008. Dit, volgens het INK-model opgestelde, plan is in maart 2007 gepresenteerd en dient als basis voor hetgeen het management van het IBD nastreeft. Voor de resultaatgebieden en de organisatiegebieden zijn per gebied drie hoofddoelen vastgesteld. Orn aan de hoge(re) verwachtingen van opdrachtgevers te kunnen voldoen dienden verdere verbetering en professionalisering van de normale dagelijkse werkzaamheden nagestreefd te worden. Daarnaast waren verbetering van de relatie met de opdrachtgevers en de rolverdeling tussen opdrachtgever en -nemer belangrijke aandachtspunten. Nog belangrijk was echter dat het vertrouwen in de toekomst bij de medewerkers hersteld zou worden en dat de rust binnen het bureau zou terugkeren. Ook was er het idee om meer voor partijen uit de private sector te gaan werken, waarbij aan een orde van grootte van 40% van de omzet gedacht werd. Tot slotte was er de wens om de beschikking te krijgen over duidelijke managementinformatie. De aandeelhouders hadden als taakstelling een winst van € 350.000 voor het IBD vastgesteld. Wat hebben we bereikt in 2007? De realisatie van de doelstellingen volgens het Beleidsplan 2007-2008 ontwikkelt zich goed. Sommige zaken gaan nu eenmaal vlotter dan andere, maar we zijn op koers om eind 2008 vrijwel alle doelstellingen te behalen. Intern zijn de werkprocessen kritisch bekeken en waar nodig aangepast. Zowel kwaliteit als efficientie werden daardoor verbeterd. De relatie met de opdrachtgevers is duidelijk verbeterd. Er is meer wederzijds begrip ontstaan en met enkele opdrachtgevers zijn djjidelijke afspraken gemaakt over de rolverdeling opdrachtgever/nemer, terwijl met de overige opdrachtgevers daarover nog overlegd wordt. Het vertrouwen in de toekomst is bij de meeste medewerkers weer hersteld en ook de rust binnen het bureau is weer teruggekeerd. De cpnstructieve samenwerking met de OR toont dit ook aan. Het werken voor private marktpartijen is niet ontwikkeld, maar juist zo veel mogelijk beperkt vanwege de Europese regelgevingvoor in-/aanbesteden. Vervangende omzet is binnen de GRD gezocht. Het bedrijfsbureau is er in geslaagd om maandelijks de managementinformatie aan de leiding toe te leveren. Dit is een belangrijk stuurinstrument geworden. De winst bedroeg over 2007 ruim € 500.000 Wat gingen we daarvoor doen? Om onze doelen te realiseren, is er gekozen voor de weg der geleidelijkheid. Niet de boel op zijn kop, maar geleidelijk zaken aanpassen was het uitgangspunt. Rust in de organisatie was daarbij belangrijk. Een pro-actieve houding werd bij de medewerkers aangemoedigd en ook een kritische instelling werd, mits opbouwend, gewaardeerd. Verder was het gewoon een zaak van hard werken, want er was ook nog veel werk voor de verschillende projecten te doen. Wat hebben we er voor gedaan in 2007? Alle medewerkers zijn op de hoogte gebracht van de doelen die we ons gesteld hadden. Vervolgens is er door een actieve coaching vanuit het management gestuurd op het realiseren van de doelen. Daarbij zijn er geen grote verbeterprojecten opgestart. Daarvoor bestond bij de medewerkers ook weinig belangstelling. Geleidelijk aan, stap voor stap zaken aanpassen had het meeste effect. Het management moest daarbij natuurlijk op de doelen gericht blijven. Hoe gaan we dat meten? Het Ingenieursbureau houdt klanten- en medewerkerstevredenheidsonderzoek waaruit blijkt of de geformuleerde ambities ten aanzien van de te leveren toegevoegde waarde en de ontwikkeling van de medewerkers ook daadwerkelijk worden bereikt. De betrokken gemeentelijke diensten leggen in hun - in het kader van de beleids- en beheerscyclus op te stellen - jaarplannen vast hoeveel opdrachten (in euro's) zij aan het ingenieursbureau dan wel derden zullen verstrekken.

24

Het Ingenieursbureau monitort per kwartaal of de opdrachtverlening vanuit de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht in lijn is met de overeengekomen omzetgarantie. De jaarrekening biedt inzicht of de afgegeven omzetgarantie en de beoogde financiele resultaten ook daadwerkelijk worden gerealiseerd. Wat heeft het gekost? Programma Ingenieursbureau Drechtsteden Begroting 2007 na wijziging bedragen x € 1 .000 lasten baten saldo 7.983

8.333

350

Realisatie 2007 lasten baten saldo 8.245

8.748

503

Toelichting Ten opzichte van de begroting is het positief saldo € 253.000 hoger dan begroot. Er is een hogere omzet is gerealiseerd met name door een hoger aantal productieve uren van de medewerkers. Zo is er een laag ziekteverzuim, 4% terwijl 6% is begroot, en is er in 2007 niet opgenomen verlof over dat jaar van 2600 uur. Voorstel resultaatbestemming 2007 Voorgesteld wordt van het resultaat € 100.000 te bestemmen voor toevoeging aan de exploitatiereserve. Daarmee bereikt de exploitatiereserve de maximum-omvang conform de vastgestelde notitie reserves en weerstandsvermogen. Het resterend saldo van € 402.800 wordt aan de deelnemende gemeenten, Dordrecht en Zwijndrecht, uitgekeerd naar rato van de door hen gerealiseerde omzet: Bedragen x € 1 .000 Dordrecht Zwijndrecht Totaal

Omzet 4.966 1.065 6.031

Uitkering

% 82,34 17,66 100,00

331,7 71,1 402,8

25

2.9

Loopbaancentrum Drechtsteden

Wat hebben we bereikt? Het Loopbaancentrum Drechtsteden (LCD) heeft als doel vanuit het gezamenlijk belang van werkgevers en medewerkers, loopbaanontwikkeling en mobiliteit van medewerkers te ondersteunen, te faciliteren en te bevorderen. Het LCD volgt in de werkwijze de regelingen opgenomen in het sociaal plan Drechtsteden 20062010. Er vallen geen gedwongen ontslagen bij de Drechtstedenorganisaties. Door een LCD op te richten wordt voorzien in de begeleiding bij de mobiliteitsvraagstukken. Het strategisch loopbaanen mobiliteitsbeleid is op de eerste plaats gericht op het bevorderen van loopbaankansen voor de medewerkers. Daarnaast is het beleid gericht op het zo snel mogelijk oplossen dan wel voorkomen van bovenformativiteit vanuit het adagium 'van werk naar werk'. Dat wil zeggen dat er maximaal ingezet wordt op behoud van werk na de organisatiewijziging door plaatsing intern of extern en door een proactief beleid van werkgever en werknemer bij bovenformatieve plaatsing en bij vacaturevervulling. Wat hebben we daarvoor gedaan? Wij zijn gestart met presentaties bij de verschillende managementteams en afdelingen P&O. De start is lastig gebleken: er waren veel onduidelijkheden bij de deelnemers, waarbij informatie het sleutelwoord was. De loopbaancoaches zijn de drijvende kracht achter het LCD. De doorstart vanuit Dordrecht, aangevuld door een loopbaancoach vanuit Regio ZHZ, is met gemak doorlopen. De loopbaancoaches zijn met energie en gernotiveerd aan het werk gegaan, met oog voor de loopbaankandidaten en de klant. De resultaten van het LCD zijn grotendeels te danken aan hun kennis en kunde. De loopbaancoach van het LCDJheeit verschillende rollen: adviseur, verandermanager, coach, mediator. Maar altijd met als doel win-win-win-win: voor de ex-werkgever, voor de kandidaat, voor de inlener/nieuwe werkgever en voor het LCD. Inmiddels is een administratieve kracht (via een detachering) werkzaam, waardoor ook de administratie volop aandacht krijgt. Daarvoor deden de loopbaancoaches dit erbij. Daarnaast vervullen wij een projectleidersrol in het realiseren van een regionale werving en selectie site en systematiek die per maart 2008 in werking gaat treden. Sinds november 2007 is de website van het LCD in de lucht. Ook bij bijzondere trajecten weten onze opdrachtgevers ons te vinden: we hebben de brandweer ZHZ ondersteund bij het vormgeven van 2e Loopbaantraject voor de brandweer. Dit project gaat in 2008 door. Hoe hebben we dat gemeten? Een aantal cijfers voor 2007: In totaal zijn 398 vacatures aangemeld, en 109 loopbaankandidaten: Vacatures Alblasserdam Dordrecht HI Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Regio ZHZ GR Drechtsteden Overig Totaal

14 136 40 22 10 44 64 60 8 398

Kandidaten 0 46 13 3 3 7 13 24 109

26

In totaal zijn102 kandidaten uitgestroomd:

Adviesgesprek Detacheringen Einde loopbaantraject Naar CV-Bank bemiddeld Succesvolle Bemiddeling (plaatsing): Zelf andere baan gevonden / ontslag genomen Totaal

Wat heeft het gekost? Programma Loopbaancentrum Drechtsteden Begroting 2007 na wijziging bedragen x € 1 .000 lasten baten saldo 510

510

Uitstroom 14 11 32 15 15 15 102

lasten 437

0

Realisatie 2007 saldo baten 549

112

Toelichting De salarislasten zijn lager dan begroot. De baten zijn hoger door een A&O-fonds subsidie en in rekening gebrachte trajectkosten. Resutaatbestemming Voorgesteld wordt het saldo toe te voegen aan de algemene reserve.

27

2.10

Algemene dekkingsmiddelen

De algemene inwonerbijdrage van de gemeenten aan de exploitatie van de GRD, en het Algemene renteresultaat worden opgenomen als algemene dekkingsmiddelen. Lasten waar geen directe baten tegenover staan worden uit deze middelen gedekt. bedragen x € 1 .000

Begroting 2007 na wijziging lasten baten saldo

lasten

2.622

4.040

4.900

7.522

Realisatie 2007 baten Saldo 7.729

3.689

De specificatie van de gerealiseerde baten is als volgt: bedragen x € 1 .000 Algemene inwonerbijdrage Renteresultaat Manden Maken Renteresultaat algemeen Reservevorming SDD Totaal

Begroting na wijziging 2.372 750 1.100 3.300 7.522

Realisatie 2.375 740 1.313 3.300 7.729

Toelichting: Het algemeen renteresultaat is hoger door een gemiddeld hoger bedrag aan uitstaande middelen en een gemiddeld hoger renteniveau. Aanwending -" Conform de begroting 2007 worden de algemene dekkingmiddelen als volgt aangewend: Algemene inwonerbijdrage: financiering van de programma's van Bureau Drechtsteden Renteresultaat Manden Maken: toevoegen aan de bestemmingsreserve Manden Maken Renteresultaat algemeen: € 250.000 wordt gebruikt voor dekking van de projectkosten SCO Renteresultaat algemeen: € 850.000 toevoegen aan de algemene reserve van de GRD Reservevorming SDD: toevoegen aan de bestemmingsreserve SDD WWB-inkomen Bestemmingsvoorstel Algemeen renteresultaat In juni 2007 is bij de vaststelling van de jaarrekening 2006 door de Drechtraad besloten het negatieve resultaat van per saldo € 106.308 ten laste van het Algemene renteresultaat van 2007 te brengen. Voorgesteld wordt verder om € 84.000 aan te wenden ter dekking van de extra lasten van het programma bestuur (zie de toelichting in hoofdstuk 2.1) In december 2007 is door de Drechtraad de nota reserve en weerstandsvermogen vastgesteld. Daarin wordt de algemene reserve gemaximeerd op € 500.000. Voorgesteld wordt echter om het gehele resterende Algemene renteresultaat van € 873.000 aan de algemene reserve toe te voegen. Dit met het oog op mogelijke financiele tegenvallers in 2008. Met name bij het Servicecentrum Drechtsteden zijn de risico's op tegenvallers groter dan gebruikelijk aangezien 2008 het eerste operationele jaar is, onder andere in de vorm van eenmalige transitiekosten. De algemene reserve komt daarmee incidenteel hoger uit dan het vastgestelde maximum. Recapitulatie bestemming Algemeen renteresultaat (bedrag x € 1.000) Bestemming Aanzuiveren resultaat 2006 Projectkosten SCO Programma bestuur Toevoegen aan algemene reserve Totaal

Bedrag 106 250 84 873 1.313

28

3.

VERPLICHTE PARAGRAFEN

3.1 Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen wordt gedefinieerd als het vermogen om niet-structurele financiele risico's op te vangen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de weerstandscapaciteit in relatie tot de risico's waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd of verzekeringen zijn afgesloten. Weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit het aanwezige eigen vermogen in de vorm van algemene reserves en bestemmingsreserves. In december 2007 is door de Drechtraad de notitie reserves en weerstandscapaciteit vastgesteld. In de notitie is het gewenst niveau van weerstandscapaciteit van de GR Drechtsteden aangegeven, waarbij de relatie is gelegd tussen de bij de GRD en de deelnemende gemeenten benodigde reserves. Uitgangspunt is daarbij dat elke GRD-dochter, naast de programmareserves, over een exploitatiereserve beschikt van 3% van de totale apparaatskosten, met een minimum van € 100.000. De exploitatiereserves worden gevormd en gevoed uit de respectievelijke exploitatieresultaten. Op GRD-niveau is daarnaast nog een beperkte algemene reserve. Nog niet bij alle GRD-dochters is de exploitatiereserve gevormd. In hoofdstuk 4.4 is een overzicht en toelichting van de per ultimo 2007 aanwezige reserves opgenomen. Risico fs Bureau Drechtsteden De jaarlijkse schommelingen in het exploitatieresultaat worden normaliter opgevangen door toevoegingen of onttrekkingen a,an de exploitatiereserve BDS. De omvang van die reserve is echter nihil. Een negatief exploitatieresultaat kan dus niet door een onttrekking uit de reserve worden opgevangen. Manden Maken Er is nog geen zekerheid over de omvang van de bijdrage van de Provincie Zuid-Holland. Indien die bijdrage achterblijft bij de gebudgetteerde totale bijdrage van € 25 miljoen, bestaat een risico voor de continu'rteit van de uitvoering van het vastgestelde programma. Sociale Dienst Drechtsteden Per 1 januari 2007 zijn de Wet Maatschappelijke Ondersteuning en de nieuwe Wet Inburgering in werking getreden. De budgetten voor de uitvoering van deze wetgeving zijn gebaseerd op door het Rijk hiervoor beschikbaar gestelde bedragen. Er is geen zekerheid over de toereikendheid van deze budgetten. Het budgetrisico op de WMO ligt gedeeltelijk bij de gemeenten (ex WVG voorzieningen) en gedeeltelijk bij de SDD (huishoudelijke verzorging). Om dat laatste risico op te vangen vormt de SDD een WMO reserve met een bovengrens van € 5 miljoen. Op de uitvoering van de Wet Inburgering lopen gemeenten een prijsrisico op inburgeringstrajecten. Dit prijsrisico heeft de SDD overgenomen van de gemeenten. Om dit risico op te vangen zal de SDD een reserve Wl vormen met een maximale omvang van € 800.000. Ook voor de uitvoering van de Wet Werk en Bijstand wordt uitgegaan van de desbetreffende beschikkingen van het Rijk. Deze budgetten laten een dalende tendens zien die samenhangt met de landelijke daling van het aantal bijstandsgerechtigden. De afgelopen jaren heeft het bijstandsvolume in de Drechtsteden zich gunstiger ontwikkeld geen zekerheid dat dat positieve beeld zich blijft herhalen. Bij de vorming van de SDD is het minimabeleid van de deelnemende gemeenten geharmoniseerd. Het risico van een eventuele budgetoverschrijding als gevolg van de harmonisatie ligt bij de SDD. Met de deelnemende gemeenten zijn afspraken gemaakt over het opvangen van financiele overen onderschrijdingen. Ingenieursbureau Drechtsteden Het resultaat van het Ingenieursbureau Drechtsteden wordt vooral bepaald door de hoogte van de omzet. Met de eigenaren, de gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht, zijn over de omzet garantieafspraken. Daarnaast zijn de positie en vooruitzichten van het Ingenieursbureau gunstig, maar er is een risico dat het gunstige beeld zich niet voortzet. Voor het opvangen van schommelingen in het resultaat wordt een exploitatiereserve gevormd, met een maximum van € 100.000.

29

3.2 Bedrijfsvoering De paragraaf bedrijfsvoering geeft inzicht in de ontwikkelingen en de belangrijkste realisaties van de beleidsvoornemens op het gebied van bedrijfsvoering. De bedrijfsvoering bestaat uit alle beherende, verantwoordende en controlerende activiteiten die de organisatie in staat stellen de voorgenomen programma's en prestaties zo effectief en efficient mogelijk te realiseren. Voor de bedrijfsvoering is het 'in control' brengen van concern en onderdelen de belangrijkste doelstelling. 'In control zijn' betekent het hebben en hanteren van goede informatievoorziening en sturingsmechanismen, waarmee een goede uitvoering van de programma's wordt bereikt. Voor de inrichting van de bedrijfsvoering is in 2007 de afgelopen periode een aantal verordeningen en kaders vastgesteld. Verordeningen en kaders worden aangevuld en uitgewerkt, waarbij, mede op basis van de eerste ervaringen, een nadere invulling wordt gegeven aan de wijzen en tijdstippen van informatievoorziening en besluitvorming. Planning en Control In 2007 zijn door de Drechtraad de verordeningen 212 en 213, het financieringsstatuut, en de notitie reserves en weerstandsvermogen, het controleprotocol 2007 en 2008 vastgesteld, en is een auditcommissie ingesteld. Intern zijn nota's opgesteld over de inrichting van de P&C-cyclus, over begrottngswijzigingen en tussentijdse rapportages (maraps). In 2007 is een bestuurlijke marap opgesteld die is vastgesteld in de Drechtraad van September. De marap bevat een tussentijdse rapportage en bijgestelde prognoses over de jaaruitkomsten. Met ingang van 2008 worden twee maraps opgesteld. Gestart is met een periodiek regionaal controllers-overleg tussen de concerncontrollers van de gemeenten en van de GRD. Naast informatie-uitwisseling en het bespreken van regionale ontwikkelingen geeft het overleg^de controllers de mogelijkheid hun bestuursadvisering voor te bereiden. Intern is er periodiek overleg tussen de controllers van de GRD-dochters en de concern-controller. Er is voor gekozen de GRD concern-controlorganisatie lean en mean in te richten, waardoor de algemene overhead kan worden beperkt. Daarmee ontstaat wel het gevaar dat op concernniveau onvoldoende capaciteit beschikbaar is om de organisatie in control te krijgen en te houden. In 2007 is de eerste interim-controle door de controlerend accountant uitgevoerd. De bijbehorende rapportage bevat voorstellen en adviezen over verbetering van administratie en P&C-werkwijze en -organisatie. Binnen de GRD-dochters is de interne P&C-cyclus uitgewerkt, afgestemd op de eigen bedrijfsvoering. Bureau Drechtsteden heeft naast de reguliere budgetoverzichten twee tussentijdse rapportages opgesteld. De Sociale Dienst heeft een aantal real-time indicatoren en maandrapportages over de uitvoering van de belangrijkste werkprocessen, en managementrapportages per kwartaal, die ook aan de BC SDD worden aangeboden. Het Ingenieursbureau heeft de interne managementinformatie sterk verbeterd, tot een dashboard waarvan de informatie maandelijks intern beschikbaar wordt gesteld. Voor verder informatie over de ontwikkelingen van de bedrijfsvoering bij de GRD-dochters wordt verwezen naar hun afzonderlijke jaarverslagen. Personeel & Organisatie Op het gebied van arbeidsvoorwaarden heeft binnen de regio een eerste harmonisering plaatsgevonden, die heeft geleid tot acties gericht op het algemeen toepasbaar verklaren voor de GR en de deelnemende gemeenten. Voor de verdere organisatorische ontwikkeling in de regio is een regionaal sociaal plan vastgesteld. Bijzondere aandacht is daarbij gegeven aan het mobiliteitsbeleid. Voor de optimale begeleiding van medewerkers bij de verdere regionalisering is het Loopbaancentrum Drechtsteden ingericht. Op het gebied van arbeidsomstandigheden is, na aanbesteding, een arbodienst gecontracteerd, met een voorziening voor ziekteverzuimbegeleiding. Verzuimbeleid en -protocol worden nog vastgesteld. Het ziekteverzuim heeft in 2007 ongeveer 5% bedragen.

30

Over de huisvesting heeft in 2007 besluitvorming plaatsgevonden over het gebruik van de diverse locaties. Dit geldt ook voor de organisatieonderdelen die in 2008 aan de GRD worden toegevoegd. Voor de huisvesting van Sociale Dienst, Ingenieursbureau en Servicecentrum zijn in 2007 door de Drechtraad kredieten van in totaal € 11 miljoen beschikbaar gesteld. Het Onderzoekcentrum wordt in de loop van 2008 in Zwijndrecht gehuisvest, en de Belastingdienst in Sliedrecht. Medezeggenschap De overlegstructuur is vorm gegeven in overeenstemming met de ambtelijke zeggenschap. Zo is er een OR per GRD-dochter die overlegt met de desbetreffende directeur. Voor de vorming van het SCO is bovendien een Bijzondere Ondernemingsraad in het leven geroepen. Op GRD-concern niveau is er een voorlopige Centrale OR.

3.3 Financiering De Drechtraad heeft in 2007 het financieringsstatuut vastgesteld. Het financieringsstatuut is in overeenstemming met de bepalingen van de Wet Financiering Decentrale Overheden (FiDO). In het treasurystatuut zijn de doelstellingen van de financiele functie aangegeven en uitgewerkt: beheren van financiele risico's; zorgdragen voor effectief en efficient kasbeheer; minimaliseren van de financieringskosten; zorgdragen voor een goed relatiebeheer. Financiele risico's Renterisico's kunnen worden onderscheiden in het renterisico van de vlottende schuld en dat van de vaste schuld. In de Wet Fido zijn normen gesteld voor kortlopende financieringsmiddelen en het renterisico op de vaste schujd. De gemeenschappelijke regeling is verplicht eens per kwartaal aan de toezichthouder (Provincie Zuid-Holland) een rapportage te verstrekken over de liquiditeitspositie. GR Drechtsteden had in 2007 voldoende liquide middelen, waardoor geen kortlopende of langlopende financieringsmiddelen zijn aangetrokken. Kredietrisico 's Kredietrisico's kunnen zich op twee manieren manifesteren. Ten eerste is er risico dat wordt gelopen op verstrekte leningen en uitgezette beleggingen. Deze risico's worden door de Wet Fido ingeperkt door middel van te stellen voorwaarden aan marktpartijen en financiele producten. In het financieringsstatuut is hiertoe opgenomen dat partijen moeten beschikken over een A-rating volgens Standard & Poors, of een A2-rating volgens Moody's. Daarnaast kunnen uitzettingen plaatsvinden bij deelnemende gemeenten en bij woningcorporaties aangesloten bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Verder is een kredietrisico aan de orde bij borgstellingen. Alle in 2007 uitgezette gelden zijn gedaan bij financiele marktpartijen die aan de gestelde voorwaarden voldeden. Ook bij een deelnemende gemeente zijn gelden uitgezet. GR Drechtsteden verstrekt geen borgstellingen.

3.4 Onderhoud kapitaalgoederen Per 1 januari 2007 heeft de GRD een beperkt aantal activa van de deelnemende gemeenten overgenomen. Het betreft met name meubilair en het uitkeringensysteem van de Sociale Dienst. De Drechtraad heeft in 2007 de volgende investeringskredieten beschikbaar gesteld (bedragen x € 1 miljoen): Verbouwingen panden Hellingen en Dienstengebouw € 11,0 Gebouwinrichting Dienstengebouw € 4,0 Meubilair Sociale Dienst € 0,7 Deelprogramma's IP&A plan € 8,7 Applicatie Bureau Leerplicht € 0,3 Deze investeringen worden alle in 2008 afgerond en opgeleverd. Kapitaal- en onderhoudslasten zijn in de begroting verwerkt. Voor onderhoud en vervanging worden planningen opgesteld.

31

3.5 Rechtmatigheid In december 2007 is door de Drechtraad het controleprotocol 2007 financiele rechtmatigheid vastgesteld. Op basis van het controleprotocol zijn interne controles uitgevoerd die de accountant uit hoofde van zijn wettelijke taak heeft beoordeeld. Controle op financiele rechtmatigheid richt zich op een viertal aspecten: 1. Begrotingsrechtmatigheid. 2. Voorwaarden uit verordeningen zoals recht, hoogte en duur. 3. Besluiten genomen door de Drechtraad. 4. Externe wetgeving. Ad 1. Begrotingsrechtmatigheid. Volgens bijlage 2 van het controleprotocol is zijn nadelige verschillen > € 100.000 mogelijk niet rechtmatig. Beneden deze drempel is sprake van begrotingsrechtmatigheid. Niet van invloed op de strekking van de accountantsverklaring zijn bovendien verschillen veroorzaakt door: I. II III IV V VI VII

Onjuist programma, product of budget Onjuist begrotingsjaar Extra kosten gedekt door baten c.q. minder baten gecompenseerd door minder kosten Extra kosten of minder baten, tijdig gesignaleerd Extra kosten of minder baten, achteraf onrechtmatig; Extra uitgaven door hogere doorfaelasting vanuit de kostenplaatsen Fout in de begroting. Financiele mutaties die het gevolg zijn van het inbrengen van de boekwaarden per 1 januari vallen buiten de controle op financiele rechtmatigheid.

De nadelige verschillen > € 100.000 zijn volgens hoofdstuk 4.2 (-de staat van baten en lasten ) bij de volgende programma's aanwezig: Omschrijving programma Manden maken

Verschil (x € 1 .000) 4.326

Toelichting

Baten

1.174

Baten

Fysiek

752

Baten

Sociaal

1.877

Baten

Sociale Dienst Drechtsteden

9.474

Baten

Ingenieurs bureau Drechtsteden Overname activa Overige investeringen

262

Lasten

525

Investe ringen Investe ringen

Economie en bereikbaarheid

40

De onderschrijding houdt verband met het niet verantwoorden van een toegezegde provinciale subsidie. De subsidie wordt op basis van bestedingsvoorwaarden namelijk in termijnen uitgekeerd. Hiertegenover staan derhalve ook lagere uitgaven. De lagere realisatie staat in verband met lagere lasten (€ 1.271.000) De lagere realisatie staat in verband met lagere lasten (€ 752.000) De lagere realisatie staat in verband met lagere lasten (€ 1.925.000) De lagere realisatie staat in verband met lagere lasten (€ 19.724.000) De kostenoverschrijding wordt gecompenseerd door extra baten van€415.000 Zie pagina 35; betreft inbreng per 1 januari 2008. Dit betreft kosten die door de SDD zijn gedaan voor aanpas-

32

Advies inzake begrotingsrechtmatigheid

Rechtmatig

Rechtmatig

Rechtmatig

Rechtmatig

Rechtmatig

Rechtmatig

Rechtmatig Rechtmatig

singen aan het uitkeringensysteem, en zijn geactiveerd op basis van de GRD-regels. De kosten passen binnen de begrotingsruimte van de SDD Geconcludeerd wordt dat de financiele mutaties op basis van het controleprotocol voldoen aan begrotingsrechtmatigheid. Ad. 2 Voorwaardencriterium Bij de controle op de salarissen is vastgesteld dat aan een medewerker ten onrechte een toelage is uitbetaald. In het personeelsdossier zit namelijk geen besluit. De omvang deze fout bedraagt € 730,00. In 2008 wordt bij alle medewerkers die deze toelage ontvangen het recht op deze toelage nagegaan. Voor het overige zijn geen fouten vastgesteld. De uitgaven in het kader van Manden Maken zijn aan de verordening getoetst. Ter beperking van administratieve lasten is de verordening regelluw opgesteld. Bij de controle zijn dan ook geen omissies vastgesteld. Voor meer zekerheid en grip op rechtmatige uitbetaling van financiele bijdragen uit Manden Maken adviseren wij u door het Drechtstedenbestuur enkele uitvoeringsvoorschriften te laten vaststellen. Bij de vaststelling van de rechtmatigheid van de uitgaven WMO hulp bij het huishouden, heeft de SDD in 2007 problemen ondervonden. Deze problemen lagen in het verkrijgen en verwerken van de juiste informatie van de zorgaanbieders in de (financiele) administratie. De SDD is op dit moment niet in staat om de door de zorgaanbieders in rekening gebrachte zorguren integraal te controleren. Hiervoor zijn als oorzaak te noemen het ontbreken van een deel van de detailgegevens van de zorgaanbietders en het niet beschikbaar zijn van een geautomatiseerde controle van de detailgegevens van de zorgaanbieders aan de hand van de clientgegevens die de SDD beschikbaar heeft. Het voorgaande betekent voor de rechtmatigheid dat niet of in beperkte mate is vastgesteld dat de werkelijk verleende en betaalde hulp rechtmatig is. Ad 3. Besluiten met financiele gevolgen door de Drechtraad Resultaatbestemming. De volgende resultaatbestemmingen zijn niet in overstemming met vastgestelde kaders: 1. Inhouding renteresultaat € 373.000 boven de toegestane grens van € 500.000. Volgens de kadernota reserves en weerstandsvermogen is het plafond van deze reserve op € 500.000 bepaald. 2. Extra uitkering aan de gemeente Zwijndrecht ad € 150.000 uit het overschot voor minimabeleid. Besluitvorming door de Drechtraad ontbreekt. Het vastgestelde kader om te verevenen is het 5 jaars voortschrijdend WWB klantenaantal. 3. Extra uitkering aan Dordrecht en Zwijndrecht uit het overschot op de apparaatskosten van € 338.000. Besluitvorming door de Drechtraad ontbreekt. Het vastgestelde kader om te verevenen is het 5 jaars voortschrijdend WWB klantenaantal. Het gaat voor de goede orde om lopende voorstellen aan de Drechtraad. Deze voorstellen strijden met vastgestelde kaders. Van daadwerkelijke financiele onrechtmatigheid is derhalve geen sprake. Ad 4. Externe wetgeving Een van de opdrachten die aan het bureau Berenschot is verstrekt, is niet Europees aanbesteed. Bureau Berenschot verzorgt de procesregie in het kader van het oprichten van het SCO, OCD en GBD sinds 2006. De oprichting verloopt in een aantal fasen. Voor iedere fase zijn overeenkomsten met bureau Berenschot afgesloten. De opdracht die in maart 2007 is verstrekt en in november 2007 is aangepast, valt qua omvang onder de regels van Europese aanbesteding. Gelet op de voortgang van het project en de wijze waarop bureau berenschot daaraan invulling geeft, is Europese aanbesteding om deze reden achterwege gebleven. De financiele waarde van deze overeenkomst met bureau Berenschot bedraagt in 2007 ongeveer € 600.000.

33

4.

JAARREKENING

4.1

Balans (bedragen x € 1.000)

per 31/12/2007

activa

per 31/12/2006

Vaste actlva immateriele vaste activa kosten verbonden sluiten van geldleningen saldo van agio en disagio kosten onderzoek en ontwikkeling materiele vaste activa investeringen economisch nut investeringen maatschappelijk nut financiele vaste activa kapitaalverstekking leningen, deelnemingen en overige verbonden partijen overige langlopende leningen overige uitzettingen > 1 jaar bijdragen aan activa van derden totaal vaste activa

0 0 0 0

0 0 0 0

5.719 0

0 0

0 0 6 0 0

0 0 0 0 0

5.725

0

0 0 0 0

0 0 0 0

16.905 57.000 0 5.547 0

1.050 0 0 0 0

0

0

0 11.217

0 0

v

,x "

Vlottende activa voorraden grond- en hulpstoffen onderhanden werk gereed product en handelsgoederen vooruitbetalingen uitzettingen rentetypische looptijd < 1 jaar vorderingen op openbare lichamen verstrekte kasgeldleningen rek. courantverh. met niet financiele instellingen overige vorderingen overige uitzettingen < 1 jaar liquide middelen kas-, bank- en girosaldi overlopende activa nog te ontvangen bedragen europese en nederlandse overheid overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen totaal vlottende activa totaal activa

34

90.669

1.050

96.393

1.050

per 31/12/2007

passiva

per 31/12/2006

Vaste passiva eigen vermogen algemeen reserve resultaat voor bestemming bestemmingsreserves voorzieningen voorzieningen vaste schulden obligatieleningen onderhandse leningen door derden belegde gelden waarborgsommen

totaal vaste passiva

-106 11.781 22.922

0 -229 0

3.214

222

0 0 0 0

0 0 0 0

37.811

-6

0 1.400 5.817

0 0 982

12.771 35.797 2.797

75 0 0

58.582

1.056

Vlottende passiva

vlottende schulden < 1 jaar kasgeldleningen bank- en girosaldi overige schulden

overlopende activa overlopende verplichtingen vooruitontvangen bedragen europese en nederlandse overheid overige vooruit ontvangen bedragen totaal vlottende activa

totaal passiva

96.393

35

1.050

4.2

Staat van baten en lasten (bedragen x € 1.000)

actuele begroting realisatie primaire begroting lasten baten lasten baten saldo lasten baten saldo Bestuur 3.539 2.330 1.2093.512 2.313 1.271 28 1.243Manden Maken 10.255 10.183 72- 12.340 11.201 10.444 14.769 2.429 1.424 838 Economie en bereikbaarheid 1.008 620 3882.695 2.012 683Fysiek 966 417 5492.508 1.594 9141.313 842 3.957 3.815 Sociaal 986 804 1825.657 5.467 190150.675 150.675 Sociale Dienst Drechtsteden 171.913 172.163\ 250 155.434 166.049 1.704 1.676 Bureau LVS 1.603 1.483 1201.773 1.653 1207.983 8.333 350 8.245 8.748 Ingenieursbureau Drechtsteden 7.291 7.804 513 437 549 Loopbaancentrum Drechtsteden 420 420 510 510 : 7.729 Algemene dekkingsmiddelen 1.100 6.759 5.659 7.522 7.522 resultaat voor mutaties reserves 175.575 179.193 3.618 208.918 216.353 7.435 187.227 203.002 programma

mutaties reserves Bestuur Manden Maken Economie en bereikbaarheid Fysiek Sociaal Sociale Dienst Drechtsteden Bureau LVS Ingenieursbureau Drechtsteden Loopbaancentrum Drechtsteden Algemene dekkingsmiddelen totaal mutaties reserves resultaat na mut. reserves voor bestemming

. . .

2.550 .

75

75

300 -

300 2.550-

195

195

.

. .

250 120

120

. 3.813 3.813

195

3.8133.618-

4.900 7.700

179.388

179.388

0

216.618

262

saldo 1.19975758747014210.615 28503 112 7.729 15.776

615 216.968

250120

2.550 .

5 250

21.691

28

4.9007.085-

4.040 4.290

295

350

191.516

203.297

verschil baten 17 4.326 1.174 752 1.652 6.114 234153920713.351

5 25028

saido 103.186 964444810.365921531122078.340-

38

38 2.550-

190

190

262

. . .

120

lasten 27 1.139 1.271 1.195 1.700 16.479 69 26273

-

. . 92

92

4.0403.995-

860 3.410

320

8603.090-

11.781

25.102

13.671

11.430-

4.3

Grondslagen waardering van de balans

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft. De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders is vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden. De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico's die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Vaste activa De huidige materiele, immateriele en financiele vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Slijtende investeringen worden afgeschreven vanaf het moment dat de investering gereed is. Specifieke investeringsbijdragen van derden worden op de desbetreffende investering in mindering gebracht. Er wordt dan over het saldo afgeschreven. De gehanteerde afschrijvingstermijnen zijn conform interne regelgeving toegepast. Investeringen lager dan € 10.000 worden in het jaar van aanschaf ten laste van de exploitatie gebracht. De gehanteerde afschrijvingstermijnen bedragen in jaren: n.v.t.

Gronden en terreinen Huisvesting

.•<•-*"

15

Gebouwinrichting

15

Technische intrastructuur

10

Hardware

5

Software

3 -5

Op de balans bij de GRD zijn geen activa met maatschappelijk nut geactiveerd Vlottende activa Voor vlottende activa geldt dat voorraden gewaardeerd worden tegen de verkrijgingsprijs of de marktwaarde, indien deze lager is dan de verkrijgingsprijs. De vorderingen, liquide middelen en overlopende activa worden tegen nominale waarde gewaardeerd. Voor verwachte oninbaarheid van debiteuren bij de Sociale Dienst is een voorziening opgenomen. Vaste en vlottende passiva Reserves, voorzieningen en kortlopende verplichtingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.

4.4

Toelichting op de balans

Immateriele vaste activa nvt Materiele vaste activa Dit betreft de activa met economisch nut. De investeringen in de bedrijfsgebouwen bestaan grotendeels uit aanpassingen aan het dienstengebouw Noordendijk en aan het pand Hellingen. Ongeveer de helft van de investeringen van de overige materiele activa is overgekomen met de vorming van de GRD vanuit de Drechtstedengemeenten (ca € 525.000). Deze zijn overgenomen tegen de boekwaarden per 31 december 2006.

Boek waarde 01/01/07

Investeringen

Afschrijvingen

Desinvesteringen

Bijdragen van derden

Afwaarderingen

Boek waarde 31/12/07

Bedrijfsgebouwen . . . Ov. materiele vaste activa

0 . 0

4.847 1.109

0 0

0 164

0 73

0 0

4.847 871

Totaal

0

5.956

0

164

73

0

5.719

De belangrijkste in het boekjaar gedane investeringen staan in onderstaand overzicht vermeld.

beschikbaar krediet

besteed 2007

GRD-gebouwen Noordendijk en Hellingen

15.780

4.870

Informatiseringsprojecten ihkv IP&A-plan

2.500

245

Regionaal rekencentrum en Drechtnet

6.240

0

0

525

Overname activa gemeenten ihkv vorming GRD Overige investeringen Bijdragen van derden Totaal

275

315

24.795

5.956

275

73

24.520

5.883

Financiele vaste activa Dit betreft de leningen in het kader van fiets-prive en pc-priveregelingen aan het personeel.

Boek waarde 01/01/07

Investeringen

Overige langlopende leningen

15

Totaal

15

Desinvesteringen

Voorraden nvt

38

Aflossingen

Bijdragen van derden

Afwaarderingen

Boek waarde 31/12/07

Uitzettingen korter dan een jaar Dit betreft diverse vorderingen op zowel openbare lichamen als anderen. De samenstelling is als volgt. De verstrekte kasgeldleningen bestaan uit bij vijf partijen.

saldo 31/12/2007

saldo 31/12/2006

Vorderingen op openbare lichamen

16.905

Verstrekte kasgeldleningen

57.000

0

0

0

5.547

0

0

0

Rek. courantverh. met niet financiele instellingen Overige vorderingen Overige uitzettingen < 1 jaar Totaal

79.451

1.050

1.050

Overlopende activa De post overlopende activa kan als volgt onderscheiden worden.

saldo saldo 31/12/2007 31/12/2006 500 0 10.717 0_

Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen

11.217

Totaal

0

Eigen vermogen Het eigen vermogen van de balans bestaat uit de volgende onderdelen:

saldo saldo 31/12/2007 31/12/2006 -106 0 11.781 -229 22.922 0

Algemene reserve Resultaat te bestemmen volgens rekening Bestemmingsreserves

34.597

Totaal

39

-229

Het verloop van het eigen vermogen wordt in onderstaand overzicht per onderdeel weergegeven. Eigen vermogen

saldo per 01/01/07

mutaties beginbalans

toevoeging

onttrekking

bestemming 2006

saldo per 31/12/07

Algemene reserve GRD

0

0

0

0

0

0

Algemene reserve BDS

0

122

0

0

-229

-106

0

122

0

0

-229

-106

0

3.300

totaal algemene reserve

Reserve Inkomensdeel WWB

0

3.300

0

0

Bestemmingsreserve BWS subsidiebel.

0

1.144

0

-267

0

877

Investeringsfonds Manden Maken

0

17.504

740

0

0

18.243

Bestemmingsreserve RPV

0

75

0

0

0

75

Bestemmingsreserve Wet Inburgering

0

0

250

0

0

250

Bestemmingsreserve RMC/LVS

0

204

0

-28

0

176

0

18.927

4.290

-295

0

22.922

0

19.050

4.290

-295

-229

22.816

totaal bestemmingsreserves

Totaal

In bovenstaand overzicht is een kolom "mutaties beginbalans" opgenomen. In deze kolom staan de boekwaarden per 31 december 2006 van reserves bij de rechtsvoorgangers, die door de GRD overgenomen per 1 januari 2007. Toelichting per reserve Algemene reserve GRD ^ De GRD heeft op dit moment geen algemene reserve. In de notitie reserves en weerstandsvermogen is een voorstel gedaan om deze reserve te maximeren tot € 500.000. Toevoegingen zullen plaats vinden aan de hand van de resultaatbestemming. Algemene reserve BDS De reserve bestaat uit het (negatieve) resultaat over 2006 van Bureau Drechtsteden. Tot en met 2006 was het bureau onderdeel van de GR Zuid-Holland Zuid. Met ingang van 1 januari 2007 is het bureau onderdeel van de GRD. Met de bestemming van het rekeningresultaat 2007 vindt een aanzuivering van het negatieve saldo plaats. Reserve inkomensdeel WWB Sinds het invoeren van de WWB ligt het financiele risico voor de bijstandsverstrekking bij gemeenten. De WWB is een zogenaamd open eind regeling waardoor de financiele consequenties onzeker en in mindere mate beTnvloedbaar zijn. Op grond van de wet en verordening is het aanvragen van bijstand een recht en aansluitend het toekennen op basis van verordening een plicht. Om te voorkomen dat gemeenten in ernstige problemen komen, blijft het risico voor gemeenten beperkt tot 10% van het beschikbaar gestelde budget. De bestuurscommissie SDD heeft bij de oprichting bepaald dat er een reserve beschikbaar moet zijn van minimaal € 3,3 miljoen. Tevens heeft zij aangegeven dat deze reserve gevoed dient te worden tot een maximum van € 4,5 miljoen. De mutatie in deze reserve is de storting van het minimumbedrag. De aanzuivering tot 4,5 miljoen vindt plaats door resultaatbestemming. Bestemmingsreserves BWS subsidiebeleid De reserves zijn onder aftrek van diverse toezeggingen voor de realisatie van woonprogramma's vrij besteedbaar. Vastgesteld is bovendien dat deze reserves in de toekomst nog zullen toenemen. Van omvangrijke financiele risico's en hoge uitvoeringskosten is thans nauwelijks sprake meer. Het weerstandsvermogen zal zonder nadere bestemming van deze reserve toenemen. Op de bestemming van de reserve wordt via portefeuillehouderoverleg wonen regelmatig een claim gelegd. De mutatie beginbalans bestaat uit de storting van het saldo van deze reserve vanuit de GR Regio Zuid Holland Zuid.

40

Investeringsfonds manden maken Niet bestede middelen maar ook de rentebaten dienen volgens de verordening voor Manden maken te worden gereserveerd. Voor Manden maken wordt een aparte projectadmfnistratie bijgehouden en een renteberekening opgesteld. De bestemmingsreserve Manden maken blijft voorlopig bestaan omdat de financiele afwikkeling van Manden maken nog enkele jaren in beslag neemt. De mutatie beginbalans bestaat uit de storting van het saldo van deze reserve vanuit de GR Zuid-Holland Zuid. Bestemmingsreserve RPV (Regionale Projectgroep Verkeersveiligheid) Deze reserve is bestemd voor middelen ontvangen van provincie en deelnemende gemeenten. De mutatie beginbalans bestaat uit de storting van het saldo van deze reserve vanuit de GR Regio Zuid Holland Zuid. Bestemmingsreserve wet inburgering Sinds 1 januari 2007 is de Wet Inburgering (Wl) van kracht. Voor het invoeren van de wet ontvangen de gemeenten algemene uitkering. Besloten is om de algemene uitkering naar de SDD over te hevelen omdat de SDD praktisch alle taken in het kader van de Wl uitvoert. Zodoende is voor de Wl startkapitaal beschikbaar. Voor het uitvoeren van de Wl ontvangt de SDD financiele middelen van het Rijk. Aangezien het Rijk eerst op basis van prestaties afrekent met gemeenten, ontstaan er voor- en nadelen in de prijzen die uiteindelijk met de SDD wprden verrekend. Voor het opvangen van deze financiele consequenties heeft de SDD een egalisatiereserve nodig. Bestemmingsreserve RMC/L VS Deze reserve is bestemd voor de algemene bedrijfsvoering van Bureau Leerplicht en voortijdig Schoolverlaten. Vanuit reserves kunnen exploitatie-tekorten worden gedekt. De mutatie beginbalans van deze reserve bestaat uit een onttrekking ter dekking van het exploitatietekort en de doorstorting van de reserve vanuit de gemeente Dordrecht naar de GRD. Voorzieningen De voorzieningen op de balans bestaan uit de volgende onderdelen: saldo 31/12/2007

Voorzieningen

saldo 31/12/2006

0 0

Voorzieningen voor verplichtingen en risico's Voorziening ter egalisatie

222 0

Voorzieningen bijdragen derden

3.214

0

Totaal

3.214

222

41

Het verloop wordt in onderstaand overzicht per onderdeel weergegeven.

Voorzieningen

saldo per 01/01/07

Voorziening regio zhz Totaal voorziening verplicht. en risico's

mutaties beginbalans

toevoeging

t.g.v. exploitatie vrijgevallen

aanwending

saldo per 31/12/07

222

0

0

0

-222

0

222

0

0

0

-222

0

109

0

0

3.212

0

Voorziening renterisico BWS

0

Voorziening Fonds Roeil

0

0

7

0

-7

Voorziening giften clienten BSHV

0

2

0

0

0

2

0

3.105

116

0

-7

3.214

222

3.105

116

0

Totaal voorziening bijdragen derden

Totaal

3.103

-229

3.214

In tjovenstaand overzicht is een kolom "mutaties beginbalans" opgenomen. In deze kolom staan de boekwaarden per 31 december 2006 van voorzieningen bij de rechtsvoorgangers, die per 1 januari 2007 door de GRD zijn overgenomen. Toelichting per voorziening Voorziening regio ZHZ De voorziening heeft betrekking pp de geclaimde afkoopsom door de regio Zuid Holland Zuid. De afkoopsom heeft betrekking op gemiste dekking van de overheadkosten bij de GR Regio ZuidHolland Zuid door het vertrek van het bureau Drechtsteden naar de GRD. Voorziening renterisico BWS Deze voorziening is bedoeld van het opvangen van het verschil in te betalen rente op de subsidiegelden en daarop ontvangen rente. De mutatie in 2007 bestaat uit de storting van het saldo van deze voorziening vanuit de GR Regio Zuid Holland Zuid. Voorziening Fonds Roell Dit is een particulier fonds waarover de Sociale dienst het beheer voert. Voor dit fonds geldt dat de hulpverlening stopt als het fonds leeg is. Voorziening giften clienten BSHV Het betreft bij deze voorziening giften van derden die specifiek besteed moeten worden. Indien de giften besteed zijn eindigt de financiele hulp. Vlottende passiva Onder de vlottende passiva zijn opgenomen: Vlottende passiva

saldo 31/12/2007

saldo 31/12/2006

Overlopende passiva

7.217 51.365

982 75

Totaal

58.582

1.056

Vlottende schulden < 1 jaar

42

Kortlopende schulden De in de balans opgenomen kortlopende schulden kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Kortlopende schulden

saldo 31/12/2007

Kasgeldleningen

saldo 31/12/2006

0

0

Bank- en girosaldi

1.400

0

Overige schulden

5.817

982

Totaal

7.217

982

Overlopende passiva Overlopende passiva

saldo 31/12/2007

saldo 31/12/2006

Overlopende verplichtingen

12.771

Vooruitontvangen bedragen europese en nederlandse overhe

35.797

0 .

2.797

0

51.365

75

Overige vooruit ontvangen bedragen Totaal

75

Specificatie vooruitontvangen bedragen Europese en Nederlandse overheid

Vooruitontvangen bedragen Europese en Nederlandse overheid

saldo per 01/01/07

mutaties beginbalans

toevoeging

vrijgevallen

saldo per 31/12/07

Vooruitontv. WWB-werkdeel Drechtsteden

0

0

22.387

0

22.387

Vooruitontvangen BLS subsidies (BDS)

0

0

2.113

0

2.113

Vooruitontvangen RAS subsidie (BDS)

0

0

379

0

379

Vooruitontvangen bedragen WMO (BDS)

0

0

402

0

402

Vooruitontvangen subsidie risico-gezinnen (BDS)

0

0

231

0

231

Vooruitontvangen bedragen WEB (BDS)

0

0

133

0

133

Vooruitontvangen bedragen HOV-D

0

1.656

670

0

2.326

Vooruitontvangen bedragen Spoorzone

0

137

0

-137

0

Vooruitontvangen bedragen Verkeer

0

8

0

0

8

Vooruitontvangen bedragen Cultuurprofiel

0

24

0

0

24

Vooruitontvangen bedragen Sociaal beleid

0

441

0

-28

413

Vooruitontvangen bedragen Luchtkwaliteit

0

401

1.554

0

1.955

Vooruitontvangen bedragen NME

0

7

0

0

7

Vooruitontvangen bedragen Recr. routes

0

57

0

0

57

Vooruitontv. wet inburgering 2007 Dordrecht

0

0

2.751

0

2.751

Rijksbijdr.Wet inburg. samenwerk.verband Drechtst.

0

0

1.850

0

1.850

Vooruitontv. ESF-subsidies

0

2.321

0

-1.560

761

0

5.051

32.471

-1.725

35.797

totaal

43

4.5

Niet uit de balans blijkende posten

Waarborgen en garanties nvt

Lease- en meerjarige verplichtingen GR Drechtsteden is gebonden aan een aantal, niet uit de balans blijkende financiele verplichtingen. De belangrijkste zijn: « huurovereenkomsten dienstgebouwen Noordendijk, Hellingen en Montessorilaan 5 (BLVS) met de gemeente Dordrecht • huurovereenkomst met St. De Grote Rivieren voor gebouw Touwbaan in Gorinchem (tot 31 aug. 2010) • operational leasecontract Personal Car-lease, auto's t.b.v. SDD-Sociale Recherche (looptijd tot 1 januari 2011, bedrag € 93.500 per jaar) • onderhoud applicatie Leerplicht door Pronexus (looptijd tot 1 januari 2010, bedrag € 15.126 per jaar). Voorziening renterisico BWS In het verleden is bij de regio Zuid-Holiand Zuid, de rechtsvoorganger van Bureau Drechtsteden, een bedrag van € 795.000 aan de daar aanwezige renterisicoreserve onttrokken. Het destijds onttrokken bedrag zal in de komende jaren bij de regio Zuid-Holland Zuid stapsgewijze weer aan de reserve worden toegevoegd. In het kader van de ontvlechting is een deel van de renterisicoreserve naar de GR Drechtsteden overgegaan, en staat daar als voorziening renterisico BWS op de balans. Als de reserve bij de regio Zuid-Holland Zuid weer het vastgestelde niveau heeft bereikt, draagt regio ZHZ het bedrag van € 795^000 over aan GR Drechtsteden, waar het aan de voorziening zal worden toegevoegd.

44

4.6

Resultaatbestemming

Samengevat wordt de volgende resultaatbestemming per begrotingsprogramma voorgesteld. Programma Bestuur

Bedrag (x € 1 .000) € 134 € -84

Bestemming Budgetoverheveling Dekking uit Algemeen renteresultaat Onttrekking aan Manden Maken reserve Budgetoverheveling

Manden Maken

€

-639

Economie, bereikbaarheid en toerisme Fysiek Sociaal Sociale Dienst Drechtsteden

€

129

€ € €

173 23 3.811

Budgetoverheveling Budgetoverheveling Toevoegingen aan reserves

€

6.554

Afrekening met gemeenten

€

100

€

403

€

112

€

106

€

873

€

84

€

11.781

Ingenieursbureau Drechtsteden

Loopbaancentrum Drechtsteden Algemeen renteresultaat

Totaal bestemmingsvoorstellen

Toevoeging aan exploitatiereserve Uitkering aan gemeenten Dordrecht en Zwijndrecht Toevoeging aan algemene reserve Aanzuiveren resultaat 2006 Toevoeging aan algemene reserve Dekking extra kosten programma Bestuur

Opmerking

Conform verordening investeringsfonds

Conform nota reserves en weerstandsvermogen; Specif icatie in hoofdstuk 2.6 Betreft resultaten op kinderopvang, WWBinkomen, minimabeleid, schuldbemiddeling, en apparaatslasten Specif icatie in hoofdstuk 2.6 Conform nota reserves en weerstandsvermogen Specif icatie in hoofdstuk 2.8

Conform besluit Drechtraad van juni 2007

Toelichting Dit zijn bestemmingsvoorstellen die niet al in de begroting waren opgenomen, danwel het in de begroting opgenomen bedrag overschrijden. Negatieve bedragen zijn voorstellen ter dekking van een negatief resultaat.

45

5.

ACCOUNTANTSVERKLARING

Wordt nog toegevoegd.

46

6.

VASTSTELLING

Dagelijks Bestuur

Als ontwerpjaarrekening vastgesteld en aangeboden aan het algemeen bestuur op 24 april 2008.

Het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden De secretaris,

De voorzitter,

G.J. Vogelaar

R.J.G. Bandell

Algemeen Bestuur

Vastgesteld door het algemeen bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden op 18 juni 2008.

De secretaris,

De voorzitter,

47

Bijlage 1: SISA-verantwoording

/¥•-

,% M

4*91*

ssr 148

i

14

yto.

KSpKT

48