Wat komt allemaal bij werken
kijken?
6
In één klap rijk? 1
a b c
Meestal is een 16-jarige minder productief dan iemand van23jaar of ouder. Een 16jarige heeft minder ervaring en nog geen vakdiploma. Ook speelt mee dat een 16jarige gewoonlijk geen eigen huishouding heeft en dus minder geld nodig heeft. Jorn besluit het arbeidscontract toch te tekenen, omdat hij de volgende dag al moet beslissen. Hij wil graag iets bijverdienen en accepteert het tegenvallende loon. Jorns moeder wil bijvoorbeeld niet dat Jom een contract tekent dat in strijd is met de wet. Maar ook kan zehet belangrijk vinden dat Jorn wordt gerustgesteld. Het is vervelend om een arbeidsrelatie aan te gaan als je het gevoel hebt dat het arbeidscontract niet in de haak is.
6.1 Krijg jij wat je verdient? 2
De arbeidsovereenkomst is een nulurencontract. Jorn en de restauranteigenaar hebben nul uren arbeid afgesproken.
3B 4
Voordeel voor werknemers: Het maakt niet uit bij welk bedrijfje in die bedrijfstak werkt, je hebt toch recht op de arbeidsvoorwaarden in de cao. Dat geldt ook als het bedrijf niet is aangesloten bij een werkgeversorganisatie.
Voordeel voor werkgevers: Andere werkgevers die niet zijn aangesloten bij een werkgeversorganisatie moeten zich ook aan de cao houden. Zij kunnen dus niet concureren door goedkoper personeel in dienst te nemen. Voor een werkgever die niet is aangesloten bij een werkgeversorganisatie geldt dat hij niet zelf hoeft te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden. Misschien is hij daar zelf niet zo goed in en het bespaart hem in elk geval tijd.
5
a b
5
a b
7
a
De FNV wil hiermee begrip vragen bij horecaklanten voor de eisen die het horecapersoneel stelt. De FNV is een werknemersorganisatie. De horecavakbond van de FNV onderhandelt namens haar leden met de organisaties van de werkgevers. Jorn heeft een nulurencontract voor onbepaalde tijd. De maximale proeftijd van een contract voor onbepaalde tijd (een vast dienstverband) is twee maanden. Een werkgever sluit een nulurencontract af omdat hij van tevoren niet weet hoeveel werk hij voor iemand heeft. Ja, dat mag. Marie werkt 6 jaar bij de supermarkt. De opzegtermijn voor de werkgever is volgens de tabel twee maanden. Als de werkgever een ontslagvergunning van het CWI heeft, mag hij de opzegtermijn met één maand verkorten. De opzegtermijn wordt
dan2- 1:1maand.
62
pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaat bij werken kijken? @ Wotters-Noordhoff bv
b
Nee, dat mag niet. In de cao kunnen partijen een kortere opzegtermijn overeenkomen, maar het minimum bhjft één maand.
I
In de horeca kun je te maken krijgen met dronken klanten die zich soms agressief gedragen. Je kunt ook te maken krijgen met een overval. Het geweld is niet altijd lichamelijk. Als een ontevreden klant je uitscheldt, is dat ook een vorÍn van geweld.
9
a
Niet toegestaan: Jorn mag alleen op zondag werken, als hij de zaterdag ervoor niet
b c
Niet toegestaan: Jorn moet vanaf 23.00 uur rusten. Niet toegestaan: hij mag niet meer dan 9 uur per dag werken. Schooltijd is ook werktijd. Jorn gaat van 9.00 tot 16.30 uur naar school. Dat is TYzutr. Daarnaast werkt hij van 17.30 tot 22.00:uittr. Dat is 4Yzwr. Samen is dat 12 uur.
heeft gewerkt.
1o
Arbeidsmotieven: Het verdienen van een inkomen. Het ontplooien van je capaciteiten.
Leiding willen geven. Het opdoen van sociale contacten. Een bijdrage willen leveren aan de maatschappij. In jouw eigen antwoord moet je één van deze hebben gekozen.
6.2 11
Wat voor baan voor jou?
Uitvoerende functie: medewerker slagerij of een verkoopmedewerker. Leidinggevende functie: bedrijfsleider. (Deze functie wordt in een slagerij vaak door de eigenaar
12 a b
venuld.)
Een hotel heeft bijvoorbeeld de afdelingen Huishouding, Receptie, Financiële administratie, Restaurant, Personeelzaken.
Huishouding Receptie
-
Personeelszaken Financiële administratie Restaurant
13 a b c 14
kamermeisje, schoonmaker receptionist, telefonist medewerker crediteurenadministratie, boekhouder kok, ober personeelschef, medewerker personeelszaken
Door specialisatie wordt de werknemer beter in zijn taak. De productiviteit stijgt daardoor. De werknemer kan zich toeleggen op een taak waar hij of zij goed in is. Op den duur kan het werk saai worden als je de hele tijd dezelfde taak hebt.
Opleidingsniveau
Beroep Receptionist
mbo
Keukenhulp
geen beroepskwalificatie nodig
mbo Serveerster Hoofd personeelszaken hbo Medewerker huishoudelijke geen beroepskwalificatie nodig dienst geen beroepskwalificatie nodig Pizzakoerier Hoofd huishoudelijke dienst hbo
Chef-kok @ Wolters-Noordhoff
bv
mbo
Pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaal bij werken kijken?
63
15 a
Totaal aantal werknemers in Nederland : (3 586,4 + 2 570,8 + 772,2) x I 000 : 6 929 400 Aantal werknemers dat in deeltijd werkt :2 570,8 x Percentage werknemers dat in deeltijd werkt
"
b
16 L b L7 a
b 18 a b
c 19 a b c d
64
2 570 800
? :19 999 x 100%
:37,tYo
6929 400
Totaal aantal werknemers in de horeca: (62,5 + 113,7 +78,9) x 1 000 : 255 100 Aantal werknemers in de horeca dat in deeltijd werkt
:
113,7
x I 000 :
113 700
lli 199 x 100% :44,6o/o 255 100 In de horeca werkt een veel kleiner deel van het personeel in voltijd. Het percentage deeltijdwerkers en vooral het percentage flexibele werknemers is in de horeca hoger dan gemiddeld in Nederland. Percentage deeltijdwerknemers in de
c
:
I 000 :
-
horeca:
Allochtonen zijnvan oudsher sterk vertegenwoordigd in de horeca. De tweede generatie allochtonen kiest steeds vaker voor het zelfstandig
ondememerschap. dit op in de binnenste ring van de linker grafiek. Het gaat hier om westerse allochtonen.
Je zoekt
Hiervoor gebruik je de binnenste ring van de rechter grafiek. Hierin lees je af , dat 54Yo van de banen in de horeca bezet worden door een vrouw. Je zou dan verwachten, dat ook 54oÀ van de topfuncties in de horeca bezet worden door een vrouw. Het aantal topfuncties in de horeca is 10% van320 000:32 000. Het aantal vrouwen met topfuncties in de horeca zou dan zljn: 54%ovan32 000 : 17 280. Dat zijn 32oÀ van 32 000 : 10 240 vrouwen. Een hoge functie is een leidinggevende functie, bijvoorbeeld een hoofd personeelszaken of een hoofd huishoudelijke dienst. Een topfunctie is een functie aan het hoofd van een groot bedrijf, bijvoorbeeld directeur. In de financiële dienstverlening is het moeilijk om in een hoge functie te komen. Maar als een vrouw in deze sector in een hoge functie zit,kanze makkelijker in een topfunctie komen. In de horeca is het makkelijker om in een hoge functie te komen. Maar het is moeilijk om van een hoge functie in een topfunctie terecht te komen. Eigen antwoord Veelgehoorde motieven om de horeca te verlaten zijn: Hetwerk isz:waar. Je hebt te maken met onregelmatige werktijden. Je kunt als restaurantkok zonder extra opleiding aan de slag in een instelling. Als je een leidinggevende functie wilt, zou het kunnen dat je een aanullende opleiding moet doen, bijvoorbeeld tot dieetkok in de sector horeca. Je mag verwachten dat iemand met een mbo-opleiding tot serveerster zonder extra opleiding aan de slag kan in een groentewinkel. Als je na je vmbo-opleiding verkoper in een groentewinkel wilt worden, volg je eerst in de sector verkoop een jaar de mboopleiding tot winkelassistent. Nee. Als receptioniste bij een groot bedrijf heb je de uitstroomdifferentiatie Telefoniste/Receptioniste nodig van de sector Administratie (2 jaar). Als receptioniste van een hotel heb je de opleiding Receptionist van de sector Administratie of Horeca nodig. Dat is een opleiding van 3 jaar.
Pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaat bij werken kijken? @ Wotters-Noordhoff bv
6.3
Wanneer werk je?
20
De man op de foto is werkzoekend. Hij biedt arbeid aan.
2L
De mensen die geen werk hebben; minder dan 12 uur per week werken en ook niet op zoek zijnnaar een baan van 12 lulttr of meer per week.
22A 23
Als er veel werkloosheid is, heeft de werkgever het personeel voor het uitzoeken. Op een ander moment kan de werkgever geen personeel krijgen. Dit komt doordat er een krappe arbeidsmarkt is.
24
De situatie is nog steeds dat meer mannen dan vrouwen kostwinner zijn. Voor een deel van de vrouwen is het niet beslist noodzakelijk om een baan te hebben. Als ze dan werkloos worden, spannen ze zich minder in om een andere baan te vinden.
25
Werkzoekenden kunnen bij het CWI werk vinden of een WW- of bijstandsuitkering aanvragen. Daarnaast verleent het CWI tewerkstellingsvergunningen en arbeidsrechtelijke
informatie.
26 a b c
Niet. Je bent alleen geregistreerd werkloos als je staat ingeschreven bij een CWI. Niet. Temme volgt een voltijd opleiding. Wel. De buurman zitzonder werk en zoekt werk voor meer dan 12 uur per week. Hij is ingeschreven bij het CWI, want anders zou hij geen WW-uitkering krijgen.
27 a
Eigen inschatting. (Er zijn in ons land partijen die verwachten dat er 50 000 arbeidsplaatsen zullen verdwijnen bij de invoering van een algeheel rookverbod. Dat zou ongeveer 20%o van alle banen in de horeca zijn!) Dit is een voorbeeld van een structurele afrrame van de werkgelegenheid, want ze wordt veroorzaakÍ door een blijvende verandering.
b 2A a b 29
Mensen bezuinigen op luxe-uitgaven en uitgaan. Dit leidt tot conjuncturele werkloosheid, want ze wordt veroorzaakt door minder vraag naar producten doordat het economisch slechter gaat.
De staa{es met de seizoengecorrigeerde aantallen geven aan hoeveel mensen er werkloos zouden zijn als er geen seizoenswerkgelegenheid is. Als het seizoensgecorrigeerde aantal werklozen hoger is dan de geregistreerde werkloze beroepsbevolking, is er ten gevolge van seizoensinvloeden meer werk. Dat is in de periode van juli tot januari.
30 r b
Zfid-Holland heeft het hoogste aantal werklozen (105 000 werklozen). Groningen heeft het hoogste percentage werklozen:
24
x
) _099- r00oÀ:9,So/ovan zza}oo+24ooo
@ Wolters-Noordhoff
bv
de beroepsbevorking.
Pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaal bij werken kijken?
65
6.4 Geen werk... en dan? 31 a b
De omzet van horecabedrijven zal dan stijgen. Als mensen meer besteden in de horeca, wordt er meer verkocht. Er is dan meer personeel nodig om de goederen en diensten te leveren. De werkgelegenheid neemt dus toe.
32
Voor de aanleg van de Afsluitdijk, het Amsterdamse Bos en de Waalhaven waren veel arbeiders nodig. Hierdoor nam de werkgelegenheid toe.
33
De prijzenoorlog tussen de supermarkten heeft tot gevolg dat de producten in de winkel goedkoper zijn geworden. Hierdoor is het prijsverschil tussen thuis eten en drinken en in de horeca eten en drinken groter geworden. Daardoor lopen de bestedingen in de horeca toch terug.
34
Als het consumentenvertrouwen stijgt, zijn mensen geneigd meer te kopen. De bestedingen nemen toe en dat is goed voor de werkgelegenheid.
35 a b
Als de lonen stijgen, hebben de ondernemers hogere kosten. Die berekenen zij door in de prijs van hun producten. De prijzen stijgen dan dus ook. Als door de loonstijging de pnjzen zijn gestegen, is het duurder om in Nederland op vakantie te gaan. Het toerisme in Nederland neemt dan af.
36
Als buitenlanders een positief beeld hebben van Nederland als vakantieland 211en ze eerder naar Nederland op vakantie gaan. Een positiefbeeld van ons land zorgt er bovendien voor dat mensen meer willen betalen voor een vakantie in Nederland.
37
Holland Promotie benadrukt de goede kanten van Nederland. Hierdoor komt Nederland beter bekend te staan als vakantieland.
38 a b 39 a
Het grand café had een werkgelegenheid van 10 x 40 : 400 uur. Nadat de werkweek 36 uur is geworden, heeft hij werk voor 400 :36: ll personeelsleden. De eigenaarbehaaltdezelfde afzetals hetvoorgaande jaar met 1l personeelsleden. Dit betekent dat de arbeidsproductiviteit van de werknemers is gedaald (per jaar). De arbeidsdeelname is het deel van de bevolking dat tot de beroepsbevolking hoort, dus werkt of wil werken.
* l5_24-jarigen: .7Ï^ " 1938
rcO%
:
38,3Yo
x
fi1%o
:
80,l1o
-!11 x arigen: " 2606
fi1Yo
:
25-34-iatigen: " 3
5-44-j
2t38
7
6,8,,/0
-2!9! x 100% :73,lVo 45-54-jarigen: i9 " 2311
55-64-jaigen: "
b
.7]^?=
1949
" rcO%:3g,7o
De arbeidsdeelname is dus het grootst in de groep 25-34-jarigen. Een groot deel van de jongeren in de leeftijd van 15 tot en met 24 jaar gaat nog naar school.
66
pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaal bij werken kijken? @ Wolters-Noordhoff bv
c
Het werkloosheidspercentage is het percentage van de beroepsbevolking dat werkloos is.
l5)4-jatigen: +742 " " 25*34-jatigen: -'9f^' t7t3
rcO%
: ls,loh
100%o: 6,20/o
3514-jatigen: +x " 2001
100%o: 6,3o/o
45-54-jarigen: "
l00oÀ:5,4o/o
i:1689 '
55-64-jarigen: +773 " l00Yo: 6,2o/o -
d 40 a b
4L
Werkende jongeren van 15 tot en met 24 jaar komen net van school en hebben nog geen of weinig werkervaring. Het is daardoor voor hen moeilijker een baan te vinden.
=lg
=xl0OYo:17,7o/o
(160+302+443) € 1.075 is het brutoloon van Carla. Stel dat
ze gemiddeld30% aan belasting en sociale premies betaalt, dan houdt ze *€ 750 over. Daarvan betaalt ze de kinderopvangkosten van € 160. Zehotdt dan nog + € 590 over. De vraag is ofCarla dat voldoende vindt. Dat zal aflrangen van de waarde die ze hecht aan een baan.
Investeringen in snelwegen: de werkgelegenheid neemt toe doordat er mensen nodig zijn om de wegen aan te leggen. Met betere wegen zalhet goederenvervoer door Nederland toenemen. Ook dat leidt tot meer werkgelegenheid. Versterken innovatiekracht: bedrijven ontwikkelen nieuwe producten of verbeteren bestaande producten. Hierdoor kunnen zebeter concufferen met andere bedrijven. Dat is goed voor de werkgelegenheid. Internationaal concurrerende mainports: Schiphol wordt gebruikt om over te stappen en goederen aan en af te voeren. Op de Maasvlakte worden goederen overgeladen naar andere zeeschepen, binnenvaartschepen, vrachtwagens ofde trein. Dit alles zorgt voor
werk voor bedrijven in de regio, bijvoorbeeld transportbedrijven. Ook internationale bedrijven zullen zich graag in de omgeving van zo'n mainport vestigen. Verlagen administratieve lastendruk: de administratieve lasten van bedrijven dalen, waardoor ze meeÍ winst maken . Deze winst kunnen ze investeren in hun bedrijf. Hierdoor neemt de werkgelegenheid toe. Voor buitenlandse bedrijven wordt het interessanter om zich in Nederland te vestigen. Dat is ook goed voor de werkgelegenheid. Vereenvoudigen vergunningen: het wordt gemakkelijker voor bedrijven om zich in ons land te vestigen. Hierdoor neemt de werkgelegenheid toe. Aanpak van financieringsproblemen van startende ondernemers: het wordt gemakkelijker om geld te lenen om een bedrijf te starten. Er komen dan meer bedrijven waardoor de werkgelegenheid toeneemt.
@ Wotters-Noordhoff
bv
Pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaal bij werken kijken?
67
Test 1
De afspraken in de individuele arbeidsovereenkomst moeten minimaal voldoen aan de caoafspraken.
2
A
De proeftijd van een arbeidscontract voor onbepaalde tijd mag maximaal twee maanden duren. Een nulurencontract kan een contract voor onbepaalde tijd (vast dienstverband) ofeen contract voor bepaalde tijd zijn.
3B 4
Drie van de volgende arbeidsmotieven: Het verdienen van een inkomen. Het ontplooien van je capaciteiten.
Leiding willen geven. Het opdoen van sociale contacten. Een bijdrage willen leveren aan de maatschappij.
5
A
(Om een goede arbeidsverdeling te bereiken, zullen de medewerkers zich wel moeten specialiseren. Specialisatie is dus een voorwaarde om arbeidsverdeling te kunnen realiseren.)
6
Door specialisatie kunnen mensen zich op éentaaktoeleggen. Hierdoor worden ze beter in hun werk en gaat hun productiviteit omhoog.
7
a b
8
a b
9
A
Bijvoorbeeld: assistent-kok, chef-kok, receptionist, serveerster, hoofd personeelszaken, hoofd huishoudelijke dienst, serveerster, verkoopmedewerker. Biivoorbeeld: afwashulp, pizzakoerier, medewerker huishoudelijke dienst. Nee, dan stijgt de vraag naar arbeid. Werkgevers vragen arbeid en werknemers en werkzoekenden bieden arbeid aan. Nee, dan stijgt het aanbod van arbeid. Petra werkte 10 uur per week als oproepkracht. Ze hoort niet tot de beroepsbevolking omdat ze minder dan 12 uur werkte. Ze zoekt werk voor 10 uur per week en hoort daarom nog steeds niet tot de
beroepsbevolking. De werkzame en werkloze beroepsbevolking veranderen beiden niet.
10 alb
Conjuncturele Structurele
werkloosheid
werkloosheid -
Seizoenswerkloosheid Regionale
11 B
68
werkloosheid
Werkloosheid als gevolg van een dalende waag naar goederen en diensten. Werkloosheid die ontstaat door blijvende veranderingen in de manier waarop bedrijven produceren. Werkloosheid die ontstaat doordat je bepaald werk slechts gedurende een bepaalde periode van hetjaar kunt verrichten. Werkloosheid die het gevolg is van regionale verschillen in werkgelegenheid.
Het CWI helpt je bij het vinden van een baan. Als werkloze kun je er een uitkering aanvragen. Maar de overheid betaalt de uitkeringen.
pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaat bij werken kijken? @ Wolters-Noordhoff bv
L2
De overheid kan investeren, bijvoorbeeld door snelwegen aan te leggen. De overheid kan de belasting verlagen. Hierdoor houden de burgers meer over om te besteden.
13
Als de lonen veel stijgen, nemen de loonkosten voor de bedrijven toe. Hierdoor worden Nederlandse producten duurder. Nederlandse bedrijven verkopen hierdoor minder. Dat gaat ten koste van de werkgelegenheid.
L4 a
6 061
Autochtonen: Westerse
allochtonen'
Niet-westerse allochton"nt
b 15
x 100% :6g.loh
8 766
689
x
l00Yo
1 019
:
67.6y"
650 x 100% :56.20
I
157
Van de groep niet-westerse allochtonen.
De overheid kan het ondernemingsklimaat verbeteren door: Investeringen in snelwegen. Innovatiekracht van bedrijven te versterken. Te zorgen voor internationaal concurrerende (1ucht)havens. De administratieve lastendruk te verlagen. Vergunningen eenvoudiger te maken. Startende ondernemers te helpen met de financiering van hun bedrijf.
Herhalingsopgaven Paragraaf 6.1
H1 a b
Een bedrijfs-cao. Het is de cao van de Rabobank.
primaire arbeidsvoorwaarden De mogelijkheid om eens in de twee jaar korter of juist langer te werken. Een werknemersbijdrage in
de
pensroenpremre. Naast het salaris een
deftiende en
maand, vakantietoeslag variabel inkomen.
Secundaire arbeidsvoorwaarden De mogelijkheid om te gaan telewerken. Voorzieningen voor werknemers die werken aan hun eigen ontwikkeling. Aantrekkelijke kortingen op Rabo-producten. Een reiskostenvergoeding woon-werkverkeer.
H2 a
b
De werknemers in de betonmortel zijn ontevreden, omdat: werkgevers de overurentoeslag willen afschaffen. Hierdoor gaat het loon van de werknemers omlaag. ze standaard 5 tot 10 uur per dag zouden moeten gaan werken. De uren boven de 8 uur zijnniet langer overwerk. er geen behoorlijk rooster is. De werknemers kunnen een stiptheidsactie gaan voeren en niet meer dan 8 uur per dag gaan werken. In het uiterste geval kunneize gaar, staken.
@ Wolters-Noordhoff
bv
Pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaal bij werken kijken?
69
H3 a b c d
Nee, Victor heeft geen toestemmingvanzijn ouders. Nee, als l4-jarige mag je niet in een fabriek werken. Ja, als 16-jarige mag je allerlei soorten werk doen, mits het niet gevaarlijk is. Nee, als 15-jarige mag je niet achter de kassa zitten.
Paragraaf 6.2
H4 a b c d
Je hebt ten minste de mbo-opleiding expediteur, niveau 4 afgemaakt. Je hebt ten minste de opleiding middelbaar toeristisch en recreatief onderwijs en 3 jaar
ervaring in een vergelijkbare functie.
bij voorkeur de sociaal-juridische richting of een meao-opleiding. Je hebt ten minste 6 maanden ervaring in de kledingbranche. Je hebt een mbo-opleiding afgerond,
H5 a b c
Bedrijfsleider,eersteverkoopmedewerker,verkoopmedewerker. Bedrijfsleidereneersteverkoopmedewerker. Eersteverkoopmedewerkerenverkoopmedewerker.
H6 a b c
7 607 000 : 100 x
23:1749
610 personen
Vmbo Ongeschoold: keukenhulp, medewerker huishoudelijke dienst, portier, pizzakoerier. Laaggeschoold: winkelassistent, magazijnmedewerker.
Paragraaf 6.3
H7C Hg a b
Het gevolg is dat de beroepsbevolking daalt, de werkloze beroepsbevolking getijk blijft en de geregistreerde werkloosheid gelijk blijft. Het CWI kan haar helpen met het vinden van een baan.
H9 a b
Vrijwilligerswerk wordt niet geregistreerd in de officiële werkgelegenheidscijfers. Als mensen wel werkloos zljn,maar zichniet bij het CWI inschrijven, heb je te maken met verborgen werkloosheid.
HlO a
2000 2003 Het CBS spreekt van een krappe arbeidsmarkÍ als het aantalvacatures groot is in verhouding tot het aantalbezette banen. Het leerboek noemt een arbeidsmarkt krap als de vraag naar arbeid (aantal vacatures) groot is in verhouding tot het aanbod van arbeid.
b c
H1l a
b1 cZ d3
4
Paragraaf 6.4
H12
C
H13 a
b
De overheid kan ouderen helpen met scholing en deeltijdwerk stimuleren. Werkgevers kunnen ouderen in staat stellen om in deeltijd te werken. Ze kunnen ouderen aangepast werk geven, bijvoorbeeld jonge, onervaren werknemers begeleiden.
7O
pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaat bij werken kijken? @ Wotters-Noordhoff bv
(961 + 819 + 658 +
163) x tO1oÀ: ?yx
c
2005:
d
$42 + 609 + 32s + 80) x t00Yo: x t00Yo: st,loh 11196' lry - (t 3 590 162 + 963 + 776 + 689) 60-64 jaar: 45-49 iaar: J9- x l1Oo/o:ll,6o/o il)ge, 111- x 100% :72,5o/o 1996'
(1202+1
109
+1124+825)
I t62 ZOOST ?9! - x l00Yo: 80,07o
1202
4260
tO1yo:6t,toh
689
2965,
163
x lO1Yo: 19,8o/o
825 De arbeidsdeelname van 45-49jaar is 7,5 procentpunten gestegen. De arbeidsdeelname van 60-64 iaar is 8,2 procentpunten gestegen. De arbeidsdeelname van 60-64 jaar is het meest gestegen.
Examenopgaven E1
Iemand met een bbl-opleiding heeft tijdens zijn opleiding meer praktijkervaring opgedaan.
E2
Als Peter gaat werken heeft hij meteen een inkomen.
E3
De medewerkster noemde het loon en de werktijden.
E4
Peter moet van22.00 tot 6.00 uur of van 23.00 tot 7.00 uur rusten. Als zijn dienst tot 23.00 uur loopt, mag hij de volgende dag pas om 7.00 uur beginnen. Als de zorginstelling hier in het rooster rekening mee houdt, voldoet hij aan de arbeidstijdenwet.
E5
Peter heeft recht op een uur pa:oze, waarvan een
halfuur
aaneen.
E6C E7A E8B E9 a b E10 a
b
E1l a b ELz
Loonmatiging betekent dat de lonen niet of nauwelijks stijgen. Als tegelijkertijd de prijzen stijgen, neemt de koopkracht af. Hierdoor nemen de bestedingen af. Bedrijven verkopen minder waardoor de productie afneemt, zodat zlj mensen moeten ontslaan. De tekenaar van de cartoon denkt dat loonmatiging vooral ten goede komt aan de eigenaren van de bedrijven. Door lagere loonkosten zouden zij meer winst maken. Nee, wantze werkt in het buitenland. Ja, ze is ouder dan 15 jaar en ze werkt meer dan 12luittr per week.
In Noord-Nederland. Nee, het werkloosheidspercentage geeft alleen aan dat er in verhouding tot de beroepsbevolking veel mensen werkloos zijn.
B
@ Wolters-Noordhoff
bv
Pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaat bij werken kijken? 7L
E13
a b
É,L4
a b
E15
B
E16
4 500:
EL7
C
(1) (2)
Groningen, rcOYo=9,5Yo #x Werkloze beroepsbevolking Friesland: 27 | : 100 x 7 : 19 (x 1 000) (3) Beroepsbevolking Drenthe: 16 :7,6 x 100 : 211 (x 1 000) 59 x Q4 + 19 + 16) x roo%o: roo% : 8.oyo Werkloosheidspercentage
(252+27t +zlt) 734 Dit percentage komt overeen met het percentage in het staafcliagram.
Het hbo heeft het laagste werkloosheidspercentage. De werkloze beroepsbevolking met een hbo-opleiding is in verhouding tot de totale beroepsbevolking.met een hboopleiding het kleinst. De werkloze beroepsbevolking met alleen een havo-/vwo-diploma is in verhouding tot de totale beroepsbevolking met alleen een havo-/vwo-diploma groter dan dezelfde verhouding voor mensen met een vmbo-diploma.
50:900
personeelsleden.
E18 A
72
pincode vmbo kgt 4 Uitwerkingen 6 Wat komt allemaal bij we*en kijken? @ Wotters-Noordhoff bv
