60 jaar ideeën voor de toekomst

jaarverslag 08

60 jaar ideeën voor de toekomst

 Familiehulp bestaat in 2009 zestig jaar. Tijd om terug te blikken, maar vooral om vooruit te kijken. Net zoals de visionairs die zoveel jaar geleden de afbeeldingen in dit jaarverslag uitwerkten.

3

inhoudstafel 5 6 7 8-9 10 - 11 12 - 13 14 - 15 16 - 17 17 - 18 20 - 21 22 - 24 25 - 26 27 - 29 30 31 - 32 33 34 35 36 37 - 38 39 40 41 - 42

Voorwoord Situering Organigram Missie en Visie Zorg- en dienstverlening Het personeelsbeleid Het preventiebeleid Het kwaliteitsbeleid Ontwikkelingen in de sector Kerncijfers zorgen dienstverlening en personeel 2008 Gezinszorg PIT Logistieke hulp Kraamzorg Oppas Opvang zieke kinderen Kinderdagverblijven Karwei Vervoer Sociale economie Expertisecentrum kraamzorg volle maan Financieel verslag Regio-adressen Familiehulp

d r o o w r o o v

5

Familiehulp bestaat in 2009 zestig jaar. Een ongelofelijke gebeurtenis. De basis van onze organisatie werd gelegd net na de Tweede Wereldoorlog binnen KAV (Katholieke Arbeidersvrouwen). Deze groep geëngageerde dames wou de spontane onderlinge solidariteit, die tijdens de oorlog op gang was gekomen, op gestructureerde wijze verderzetten. De dienst “Familiale Hulp” was geboren. Wie van deze vrouwen uit 1949 had ooit durven denken dat hun initiatief zou uitgroeien tot wat vandaag Familiehulp is. Een vzw met meer dan 11.500 medewerkers met een uitgebreid aanbod aan diensten voor zorgbehoevenden (gezinszorg), maar ook voor nietzorgbehoevenden (dienstencheques). Een vzw met meer dan 25 vestigingen, met 5 eigen opleidingscentra en met 4 kinderdagverblijven. Een dienst voor thuiszorg met duizenden medewerkers die een volwaardig contract hebben en een behoorlijk loon (zeker als je vergelijkt met wat de lonen ooit waren). Een sterke organisatie met heel wat expertise in allerhande domeinen. Jaarlijks helpt Familiehulp bijna 80.000 cliënten en presteren we meer dan 10 miljoen uren. Het zijn cijfers die toch wel indruk maken. Na 60 jaar mag je wel eens terugblikken, maar we kijken vandaag toch vooral naar de toekomst. Familiehulp is zeker nog niet oud, laat staan bejaard.We zijn een dynamische zestiger die nog heel wat toekomstplannen heeft. Onze slogan voor de viering is dan ook “60 jaar ideeën voor de toekomst”.We blijven verder innoveren en inspelen op nieuwe tendensen. De opstart van de dienstencheques, de uitbouw van nachtzorg, het werken met zorgpaden,… het zijn stuk voor stuk domeinen waarin we de voorbije jaren heel wat expertise hebben opgedaan. Ook de volgende jaren willen we dit blijven doen. Want stilstaan is achteruitgaan. Het thema waarrond wij dit jaar onze festiviteiten ophangen is de diamant. De diamant van 60 jaar huwelijk.Familiehulp heeft een ruwe steen in de voorbije 60 jaar geslepen tot een schitterend kristal. De diamant met zijn verschillende hoeken. Familiehulp met zijn verschillende facetten. De diamant als feestsymbool, als fonkelend juweel en niet te vergeten als teken van bruisend leven. Het hoogtepunt van de festiviteiten rond 60 jaar Familiehulp wordt een daverend feest op 16 oktober 2009 in het Sportpaleis. U hoort er ongetwijfeld nog van.

Annelies van Cauwelaert Voorzitter Raad van Bestuur

Agnes Bode Algemeen directeur

situering Familiehulp is een geïntegreerde dienst voor thuiszorg en biedt gezinszorg, bejaardenzorg, kraamzorg, poetshulp, opvang van zieke kinderen, zorg voor dementerenden, palliatieve zorg, zorg voor psychisch zieke cliënten, karweihulp en vervoer. Wij verlenen thuiszorg op het vlak van persoonsverzorging, huishouding en psychosociale bijstand aan zorgbehoevenden met ondersteuning van het thuis-, familiaal en sociaal netwerk. Zich omringd weten en ondersteund worden door het thuismilieu is zeer belangrijk wanneer men verzorging nodig heeft. De zorg die Familiehulp biedt, vormt een aanvulling op de zelfzorg en de zorg van familie en vrienden. Zelfredzaamheid wordt hierbij gerespecteerd, aangemoedigd en, waar mogelijk, weer aangeleerd. Familie en vrienden worden zoveel mogelijk bij de zorgverlening betrokken. Familiehulp heeft een sterk gedecentraliseerde werking, dicht bij de cliënt. Deze decentralisatie laat toe om snel in te spelen op de veranderende noden van de cliënten en staat dus garant voor een cliëntgerichte zorgverlening. De afdeling PIT (Professioneel in Thuisondersteuning) van Familiehulp levert huishoudelijke diensten (onderhoud van de woning, was en strijk, koken, klein verstelwerk) in het kader van de dienstencheques. Iedereen die hulp in het huishouden wil en hiervoor dienstencheques aankoopt, kan terecht bij PIT. Familiehulp profileert zich ook naar jonge gezinnen. Voor kinderopvang kan men terecht in de 4 kinderdagverblijven van Familiehulp in Borgerhout, Oostende, Turnhout en Herentals. Familiehulp is actief in alle gemeenten van Vlaanderen en het Brusselse Gewest. Het is een autonome vzw binnen de christelijke werknemersorganisatie ACW en telde eind 2008 meer dan 11.600 medewerkers.

m a r g i n a g or

7

algemene vergadering raad van bestuur

directiecomité algemeen directeur directeur zorgen dienstverlening

directeur HRM

financieel en administratief directeur

4 interregiodirecteurs

PITdirecteur

interregioteam

PIT managementteam

zorgregiodirecteur

PIT-manager

zorgregioteam

PIT regioteam

bevoegd begeleidend personeel*

(*) Sectorverantwoordelijken, permanentieverantwoordelijken, coördinatoren oppas ziek kind,…

PIT-coach

basiswerker

basiswerker

ZORG- EN DIENSTVERLENING

PIT (dienstencheques)

 De nieuwste ontwikkelingen rond haarverzorging in de jaren vijftig zagen er behoorlijk indrukwekkend uit. Een gezellig praatje maken met deze permanentmachine was echter niet mogelijk…

missie & visie missie // Aan Familiehulp kan iedereen zijn vraag naar thuisondersteunende diensten zorgeloos toevertrouwen. Met haar jarenlange ervaring, is Familiehulp in staat een gepast antwoord te bieden op elke vraag. Competente medewerkers zorgen voor een kwaliteitsvolle integrale dienstverlening. Daarbij heeft Familiehulp bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen. Familiehulp garandeert elke cliënt een optimale levenskwaliteit in zijn eigen omgeving. visie // Onze missie wordt waargemaakt door duizenden gedreven medewerkers. Wie verbonden is met Familiehulp, staat achter volgende visie:

 Familiehulp wil – tegen de toenemende trend van individualisering in – aandacht hebben voor de noden en behoeften in onze samenleving. Bij elke vraag tot hulp kijken we na of we zelf kunnen helpen of eventueel een partner kunnen inschakelen (mantelzorgers, vrijwilligers, andere thuisondersteunende partners).  Familiehulp heeft bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen. Om ervoor te zorgen dat kwetsbare groepen de weg naar Familiehulp vinden, steken we heel wat energie in de bekendmaking van onze diensten, specifiek bij partnerorganisaties die deze mensen bereiken.  Kwaliteit leveren: Familiehulp wil zich onderscheiden door overal en altijd kwaliteitsvolle diensten te leveren, op maat van de cliënt.  Continuïteit bieden: Familiehulp hecht belang aan de nodige continuïteit van haar verschillende diensten.

9

 Signaal- en doorverwijsfunctie opnemen: Kunnen we een probleem bij een cliënt niet zelf oplossen, dan verwijzen we door naar andere partners. Dankzij onze kennis van het zorglandschap, is Familiehulp goed geplaatst om deze signaal- en doorverwijsfunctie op te nemen.  Vertrekken vanuit een christelijke inspiratie: We geloven rotsvast in een aantal basiswaarden zoals respect voor de persoon, respect voor het leven en voor andere culturen, waardering voor het gezin en solidariteit.  Proactief zijn: We blikken vooruit en verbeteren voortdurend de werking van onze diensten.  Toonaangevend zijn: Familiehulp speelt in op maatschappelijke evoluties. We kiezen voor continue innovatie. We ontwikkelen nieuwe projecten en spelen in op opportuniteiten, die aansluiten bij de activiteiten van Familiehulp.

 Een professionele organisatie: Achter de duizenden medewerkers van Familiehulp staat een professionele organisatie met uitgeschreven procedures en processen. Familiehulp zorgt er steeds voor dat haar medewerkers over de vooropgestelde competenties en deskundigheid beschikken. Daarnaast biedt Familiehulp haar medewerkers regelmatig bijscholing aan.  Financieel gezond zijn: Familiehulp is een organisatie die geen winst nastreeft, maar we moeten wel financieel in evenwicht blijven. Eventuele winst wordt opnieuw in de organisatie geïnvesteerd.  Verantwoord werkgeverschap: Familiehulp wil een goede werkgever zijn met gemotiveerde en tevreden medewerkers.  De bestaande middelen optimaal gebruiken: Familiehulp zorgt ervoor dat personeel, materiaal en financiële middelen op een maatschappelijk verantwoorde manier ingezet worden.

zorg- & dienst verlening

divisie zorg Familiehulp analyseert continu en proactief de thuiszorgmarkt en ontwikkelt innovatieve projecten op basis van trends en ontwikkelingen binnen de thuis(zorg)ondersteunende sector. Deze dynamiek binnen Familiehulp komt tot uiting zowel binnen zorgregio’s, interregio’s als op vzw-niveau en laat ons toe met een breed gamma van vernieuwende projecten te experimenteren. In 2008 bouwde Familiehulp nachtzorg verder uit. Zorgregio Antwerpen was reeds lang voorloper met een ruim uitgebouwde pluralistische werking die bewijst dat nachtzorg een groeiende behoefte is, die eigen modaliteiten vereist o.a. qua cliëntbijdrage en subsidiëring van personeel. Zowel in Oost-Vlaanderen als in de Antwerpse Kempen en Vlaams-Brabant ontwikkelden zich projecten in samenwerking met verschillende partners o.a. de christelijke mutualiteit, het Wit-Gele Kruis, de provincie, woonen zorgcentra,.... Daarnaast steeg ook de vraag naar karwei. Nog niet alle zorgregio’s beschikken echter over een karweidienst. In de zorgregio’s Herentals, Turnhout, Mechelen en Antwerpen werkte Familiehulp een experimenteel kader uit voor de uitbouw karwei. Deze dienst biedt een belangrijke toegevoegde waarde aan gezinszorg en poetsdienst. Dankzij karwei kunnen we zowel de veiligheid, als het comfort verhogen van de cliënt en de medewerkers. Uiteraard konden we hiervoor terugvallen op de jarenlange ervaring en kennis opgedaan in Oost-Vlaanderen, Kortrijk, Brussel en Leuven. Interne en externe benchmarking zullen Familiehulp in staat stellen om, samen met de sector, degelijke kaders voor nachtzorg en karwei aan de overheid voor te stellen. In 2008 ontwikkelden zich in enkele zorgregio’s kleinschalige experimenten die gericht zijn op de zogenaamde “ontschotting” tussen thuiszorg en residentiële zorg (cfr. nieuw woonzorgdecreet). Het project innovatief wonen in Kortrijk wil een vernieuwende woonvorm realiseren voor licht tot matig zorgbehoevende ouderen, en dit met een aangepaste omkadering. Initiatiefnemende partners van het project zijn de Sociale Huisvestingsmaatschappij Zuid West-Vlaanderen, Woon- en Zorgcentrum “De Pottelberg” vzw en Familiehulp vzw. In een ander project in Houthulst wordt onderzocht hoe het woonzorgcentrum Cassiers, het Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen en Familiehulp een vernieuwende woonvorm kunnen uitdenken en realiseren voor matig zorgbehoevende ouderen (zorgflats). De zorgverlening van de reeds aanwezige thuiszorgpartners dient organisatorisch zo goed als mogelijk op elkaar afgestemd te worden in functie van continue aanwezigheid van één van

de partners in de zorgflats. Zo kan er bij een acute noodsituatie via een (cascade)dispatching systeem, een reeds aanwezige zorgverlener opgeroepen worden. In Brugge werken residentiële zorg, gezinszorg en thuisverpleging samen om een zorgtraject uit te denken om personen met een A- of O-profiel - die tevergeefs een vraag stellen naar (semi) residentiële opvang - een aanbod te bieden om zo lang mogelijk veilig en kwaliteitsvol thuis te blijven wonen. In Oost-Vlaanderen kiezen de NTOV-partners (netwerk voor thuiszorg Oost-Vlaanderen: Wit-Gele Kruis OostVlaanderen, Familiezorg Oost-Vlaanderen, Familiehulp Oost-Vlaanderen en Pajottenland, CM Midden-Vlaanderen en CM Waas en Dender) voor een preferentieel partnership en werken aan een geïntegreerd samenwerkingsmodel, waarin de nadruk ligt op samenwerking en complementariteit. Het NTOV wil op termijn één portfolio ontwikkelen met daarin het totaalaanbod van hun diensten om deze aan te bieden aan al hun cliënten. Op die manier wil het de bestaande krachten bundelen en versterken én de thuiszorgcliënten beter wegwijs maken in het aanbod van de thuiszorg. Zo wordt er onder meer gewerkt aan een model voor éénduidige aansturing, een gezamenlijk inbelnummer (zorgtelefoon), een gezamenlijke intake-procedure, schriftelijke afspraken inzake zorgtoewijzing en zorgtoeleiding en een beschrijving van de geïntegreerde zorgpakketten. In zorgregio Mechelen en Vlaams-Brabant werden er projecten opgezet om specifieke doelgroepen zoals demente en vereenzaamde ouderen te activeren om o.a. hun bewegingsmogelijkheden zo lang mogelijk te laten behouden en verdere sociale isolatie tegen te gaan. Hiervoor werd samengewerkt met bv. een dagverzorgingscentrum in Heist-op-den-Berg of dienstencentra/woonzorgcentra in het Leuvense. Ook wat zorgpaden betreft, bleef Familiehulp in 2008 als dienst voor gezinszorg nog steeds trendsetter. Zorgpaden vormen een hulpmiddel om de gemeenschappelijke organisatie van zorgprocessen te verwezenlijken voor een specifieke groep van cliënten/patiënten. Het streefdoel van een zorgpad is de kwaliteit van zorg, over de grenzen van een organisatie heen, te verbeteren. In 2008 was Familiehulp in 8 zorgpaden betrokken over heel Vlaanderen waarvan het zorgpad valpreventie en het zorgpad rond het niet-medisch luik van kraamzorg realisaties zijn van Familiehulp als initiatiefnemer, in samenwerking met andere partners in de gezondheids- en welzijnszorg. In de zorgregio Herentals startte een project rond de ontwikkeling van een zorgpad dementie. Dit zorgpad is een multidisciplinair en pluralistisch initiatief van Familiehulp in de regio Malle en Zoersel. De algemene doelstelling van dit zorgpad is om naadloze zorg te bewerkstelligen en om

overgangsmomenten te optimaliseren. Dit gebeurt door af te spreken wie wat wanneer kan doen in de hulpverlening van cliënten met dementie en door afspraken in multidisciplinair verband te maken. Na een testperiode in Malle en Zoersel zal onderzocht worden in welke mate dit zorgpad verder verspreid kan worden naar, in eerste instantie, de Antwerpse Kempen. De heroriëntatie van de middelen rond kinderopvang met dienstencheques naar pilootprojecten in Vlaanderen, maakte dat Familiehulp zich in de 4 betrokken steden (Mechelen, Kortrijk, Ronse en Tienen) kenbaar maakte als mogelijke thuiszorgpartner. In 2008 werden voorbereidingen getroffen maar was het wachten op de concrete beleidsmodaliteiten. Binnen de federale projecten rond de zorgkundigen kon er in Aarschot een samenwerking opgestart worden met het Wit-Gele Kruis, Familiehulp en een thuisvervangende instelling voor minder validen. Elders in Vlaanderen werden inspanningen geleverd om samen te werken en duidelijke taakafspraken te maken.

divisie dienstencheques (PIT) De vraag naar hulp met dienstencheques stagneerde in 2008 in heel Vlaanderen. Door de verhoging van de prijs van de dienstencheques (van 7 euro naar 7,5 euro) en door de financiële crisis, zet de sterke groei van de voorbije jaren zich niet verder. Ook PIT, de divisie dienstencheques van Familiehulp, merkte dit maar realiseerde in 2008 toch nog een groei. De voorbereidingen voor de invoering van een nieuwe organisatiestructuur voor PIT gingen in 2008 onverminderd voort. De vooropgestelde datum van begin 2009 werd verschoven naar najaar 2009 omdat nog niet alle voorwaarden vervuld waren om de nieuwe structuur in optimale omstandigheden te laten starten. Een vierde PIT-manager werd in 2008 aangetrokken en begin 2009 kwam ook een nieuwe PIT-directeur in dienst. Nu het managementkader volledig ingevuld is, kan de divisie beter aangestuurd worden, met onder meer een grotere eenheid van beleid tot gevolg. Bijscholing en vorming van onze medewerkers blijven belangrijke actiepunten. Door hierin te investeren, kunnen we het verschil maken in een zeer concurrentiële omgeving. Niet alleen verhogen we daardoor de kwaliteit van onze dienstverlening voor de klanten, ook voor potentiële medewerkers is dit een sterk argument om bij PIT te komen werken.

11

personeelsbeleid Arbeidsvoorwaarden De zeer sterk stijgende brandstofprijzen zijn in 2008 vaak aan bod gekomen in het sociaal overleg. Aangezien de tussenkomst van de werkgever in de verplaatsingskosten sinds 1 januari 2006 ongewijzigd was gebleven, stonden we voor een onhoudbare situatie. Begin 2008 is dan ook een CAO afgesloten die de tussenkomst in de kosten van de verplaatsingen met de wagen op 0,2 EUR per km bracht. Dit bedrag ligt nog steeds een heel stuk onder het bedrag dat ambtenaren ontvangen voor verplaatsingen in opdracht met de eigen wagen, maar betekent wel het maximum dat Familiehulp en andere werkgevers in de sector kunnen financieren. Ook omwille van een gebrek aan financiële middelen is de CAO dienstencheques uit 2006, in ongewijzigde vorm verlengd. Ruimte voor de gewenste verbetering van de arbeidsvoorwaarden is er nog steeds niet en wordt sterk gehypothekeerd door de onzekerheid met betrekking tot de financiering van het dienstenchequesysteem. Een belangrijke doorbraak is de creatie van de tweede pensioenpijler in de sector (Paritair Comité 318). Dit pensioenfonds is in 2008 opgericht en voor het eerst gespijsd met 0,16% van de loonmassa. Op termijn zullen alle medewerkers uit de sector beroep kunnen doen op een aanvullend pensioen vanuit dit fonds. Binnen Familiehulp zelf is een CAO afgesloten die de oprichting van een aparte divisie rond de dienstenchequewerking (PIT) begeleidt. In de loop van 2009 wordt deze aparte divisie een feit. Organisatie In 2008 is heel wat energie gegaan naar twee projecten met een belangrijke welzijnscomponent. Met de invoering van de “Knipperlichtmeter” heeft Familiehulp zich ten volle geëngageerd in het sectoraal project dat door het Ervaringsfonds is erkend. Via de Knipperlichtmeter worden knelpunten in de werksituatie van oudere (45+) verzorgenden in kaart gebracht. Daarbij is zowel aandacht voor de fysieke belasting als voor de werkdruk. Via gesprekken tussen medewerker en verantwoordelijke, op basis van de Knipperlichtmeter, wordt gezocht naar een optimaler evenwicht tussen draaglast en draagkracht. Op die manier kunnen ook algemene tendensen in kaart worden gebracht en kunnen gepaste preventieve maatregelen worden genomen. Na een doorgedreven testfase wordt het gebruik van de Knipperlichtmeter in 2009 in Familiehulp veralgemeend. Een ander belangrijk thema in 2008 was het ziekteverzuim. We stellen vast dat dit sinds enkele jaren een stijgende tendens kent. Dit heeft een nefaste invloed

op de arbeidsorganisatie en de financiële resultaten van Familiehulp. Onder de noemer “Ik wil er wel-zijn” heeft een projectgroep de problematiek in kaart gebracht en voorstellen van aanpak geformuleerd. De analyse is zowel kwantitatief als kwalitatief gebeurd, waarbij de sociale partners, en de medewerkers in het algemeen, via diverse kanalen hun inbreng hebben kunnen doen. De voorgestelde maatregelen beogen zowel een effect op de korte als op de lange termijn. Zo zullen we de medewerkers intensiever gaan begeleiden en het probleem van de werkdruk via een beter gestructureerde arbeidsorganisatie bij de bron aanpakken. Anderzijds willen we onze medewerkers via vorming beter wapenen om met de gestegen werkdruk om te gaan. Vorming, training en opleiding (VTO) Familiehulp groeit en bloeit. Bijgevolg floreert ook het opleiden en permanent vormen van (nieuwe) medewerkers. Familiehulp kiest er bewust voor om volop in VTO te investeren, niet alleen omdat het de kwaliteit van de zorgen dienstverlening ten goede komt, maar ook omdat het een troef is die kan uitgespeeld worden naar nieuwe potentiële medewerkers. Opleidingen tot polyvalent verzorgende Om aan de blijvende vraag naar gekwalificeerde verzorgenden te voldoen, organiseert Familiehulp jaarlijks eigen opleidingen tot polyvalent verzorgende. Deze voltijdse dagopleiding duurt 10 tot 11 maanden. Het programma omvat een grondige theoretische vorming (600 uur) en een even groot pakket stage. Wie slaagt voor de opleiding kan zowel in de thuiszorg als in de instellingenzorg aan de slag. De tewerkstelling bij de afgestudeerden ligt boven de 80%. In 2008 eindigden 10 opleidingen, waarvan in totaal 144 cursisten afstudeerden. Dat is een stijging tegenover 2007. Ongeveer tweederde van deze afgestudeerden vindt werk binnen Familiehulp. De anderen gaan aan de slag in de intramurale sector. 2004 2005 2006 2007 2008

161 135 150 135 144

De opleidingscentra worden reeds jaren erkend en gesubsidieerd door de VDAB, het ESF (Europees Sociaal Fonds) en de Vlaamse Gemeenschap (Agentschap Zorg en Gezondheid). Sedert begin 2008 werden de subsidielijnen van VDAB en ESF samengebracht bij VDAB, en eind 2008 trad nog een grote vernieuwing in voege voor de opleidingscentra: op 10/10/2008 werd de bevoegdheid van het

Familiehulp bood begin 2008, als eerste dienst voor gezinszorg, de nieuwe opleiding tot zorgkundige aan. Het was het begin van een reeks van 8 opleidingen, en ook de andere diensten gezinszorg volgden. Deze opleiding is een module van 120 uur, die cursisten volgen onmiddellijk na de opleiding tot verzorgende. Ze bestaat uit 70 uur theorie en 50 uur stage, vooral gericht op complexe zorg. Wie de beide opleidingen volgt, heeft recht op een attest ‘zorgkundige’, dat gelijkgesteld is met het diploma uitgereikt na het 3e jaar van de 3e graad van de voltijdse opleiding tot zorgkundige in het onderwijs. In 2008 studeerden in Familiehulp in totaal 78 zorgkundigen af. De opleiding werd in 2008 helemaal gestructureerd en positief geëvalueerd, en ze wordt in 2009 zeker voortgezet.

13

In 2001 besliste Familiehulp om een eigenVormingsinstituut uit te bouwen. Er werd een ploeg interne vormingswerkers opgebouwd die in 2008 reeds uit 9 medewerkers bestond, onder leiding van de VTO-manager. Zij bieden vormingen aan voor quasi elke basiswerker in de organisatie. De thema’s variëren van sessies over beroepsgeheim, assertiviteit en humor op het werk, tot verzorgingsthema’s, ziektebeelden, hef- en tiltechnieken en EHBO. Daarnaast staan een tiental externe partners, zoals Rescue, Vokans, Agora en Zorgsaam, in voor vormingen die niet door de eigen mensen kunnen worden opgenomen. Eind 2008 werd de ploeg versterkt met een voltijdse coördinator die instaat voor planning van zowel interne als externe vormingswerkers. In 2008 werden in totaal 1.436 dagdelen vorming gegeven, of uitgedrukt in vormingsuren: 5.744 uren, ongeveer evenveel als in 2007. Evolutie van het aantal vormingsuren gegeven door het Vormingsinstituut 6.000

5.755

Nieuw: de opleiding tot zorgkundige

Vormingsinstituut

5.836

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap overgedragen op het Ministerie van Werk en Opleiding, concreet naar de VDAB. Dat zorgde voor vernieuwing in de procedures en aanpassing van afspraken en documenten. Voordeel is dat de administratieve verplichtingen nu beperkt zijn tot deze ene overheid.

2007

2008

5.500 5.000 4.500

Meer informatie vind je op de website van Familie hulp, of bij de coördinatoren van de opleidings centra: Opleidingscentrum Antwerpen Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen, Mich Niemans, 03 220 16 51. Opleidingscentrum Limburg, Thonissenlaan 41, 3500 Hasselt, Marleen Geusens, 011 37 65 01 Opleidingscentrum Oost-Vlaanderen, Steendam 41, 9000 Gent, Greet De Meyer, 09 223 40 17 Opleidingscentrum Vlaams-Brabant, Hollandstraat 64, 1060 Brussel, Karin De Bosscher, 02 534 38 34 Opleidingscentrum West-Vlaanderen, Ardooisesteenweg 50, 8800 Roeselare, Machteld Vandenberghe, 051 24 28 68

3.435

3.000

2.750

3.500

3.334

3.221

4.000

2.705

Familiehulp heeft 5 eigen Opleidingscentra, ver spreid over Vlaanderen. Daar organiseert het telkens 2 keer per jaar een opleiding tot polyvalent verzorgende, en aansluitend de module tot zorgkundige. In de centra gaan ook steeds meer navormingen door voor medewerkers die bij Familiehulp werken als verzorgende of als huishoudhulp.

2.500 2002

2003

2004

2005

2006

Vorming voor bedienden In totaal werden in 2008 vanuit de hoofdzetel 108 opleidingsdagen georganiseerd voor 1.494 deelnemers. De thema’s varieerden van PC-opleidingen en administratieve vaardigheden tot ‘leiding geven’ en ‘efficiënt tijdsbeheer’. Hiervoor worden externe partners gecontracteerd. Naast deze vormingen vanuit de hoofdzetel, planden de interregio’s ook nog verschillende vormingen die beantwoorden aan regionale behoeften, dikwijls met dezelfde partners. Een groot deel van deze bediendenopleidingen bestaat uit introductietrajecten voor nieuwe medewerkers. In 2008 vonden 46 introductiedagen plaats, meer dan het dubbele van het voorgaande jaar. Reden daarvan is de aanwerving van tientallen nieuwe bedienden in de 2e helft van 2008. Vorming voor directieleden Familiehulp organiseert jaarlijks 4 vormingsdagen (‘seizoensvergaderingen’) voor haar directieleden en een directietweedaagse in het voorjaar. Alle vormingen verliepen zoals gepland en konden bij de uitgebreide directiegroep op grote tevredenheid rekenen. In deze vormingen kwamen verschillende thema’s en projecten aan bod: zorgpaden, sociale economie, nieuwe regelgeving en sociaal overleg, en een vormingsdag rond ‘kwaliteitsbeheer’.

preventie beleid

Verdeling erkende arbeidsongevallen 2008

800 700 600 500 400 300 200 100 0 arbeidsweg

verplaatsing in opdracht

werkvloer

1 frequentiegraad = aantal ongevallen per miljoen prestatie-uren 2 ernstgraad = aantal dagen arbeidsongeschiktheid per duizend prestatie-uren

Om het welzijn van elke medewerker te verzekeren in een groeiende organisatie als Familiehulp, wordt er heel wat aandacht besteed aan preventie. Familiehulp besliste om de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk uit te breiden met 1 voltijdse equivalent. Deze extra uren worden verdeeld over de 4 preventieadviseurs van de interregio. Zij kregen de opdracht om preventie via de rechtstreekse verantwoordelijken zichtbaarder te maken op de werkvloer. Dit moet resulteren in een meer gedragen preventiebeleid waarin elke medewerker zijn (actieve) rol opneemt. Familiehulp volgt de arbeidsongevallencijfers nauwgezet op. Naast ziekte, blijven arbeidsongevallen een belangrijke oorzaak van verzuim in Familiehulp. We telden in 2008 1.001 erkende arbeidsongevallen die samen goed zijn voor 20.535 dagen ongeschiktheid. Het aantal arbeidsongevallen en de dagen ongeschiktheid blijven hoog waardoor noch de frequentiegraad¹ noch de ernstgraad² significant afwijkt ten opzichte van de cijfers van de vorige jaren. De blijvende instroom van tal van nieuwe medewerkers is een sterk bepalende factor. We noteren dit jaar een frequentiegraad van 54,80 en een ernstgraad van 1,34. De frequentie- en ernstgraad bij onze huishoudhulpen in de divisie dienstencheques (PIT) stijgt opnieuw en ligt nog steeds veel hoger (respectievelijk 101,55 en 2,52) dan bij de verzorgenden (43,70 en 1,01) en de huishoudhulpen in de reguliere poetsdienst (43,77 en 1,27). De cijfers van de huishoudhulpen dalen. Bij de verzorgenden noteren we een licht verhoogde frequentie ten opzichte van een minieme daling van de ernstgraad. Het arbeidsongevallenonderzoek door de preventieadviseurs blijft een belangrijke opdracht. Het grote aantal werkvloeren (aantal cliënten) bemoeilijkt het formuleren van algemene preventiemaatregelen en vereist meestal een advies op maat in overleg met de verantwoordelijke en/of interne experten zoals de stafmedewerker ergonomie. Om de deskundigheid van de directie en andere leidinggevenden betreffende het gezondheidstoezicht te verhogen, nodigde Familiehulp in 2008 de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer uit om in alle zorgregio’s een toelichting te komen geven over dit thema.

Evolutie frequentiegraad

56

1,60

54

1,40

52

1,20

50

1,00

48

0,80

46

0,60

44

0,40

42

0,20

Evolutie ernstgraad

0,00

40 2005

2006

2007

2008

2005

2006

2007

2008

15

 Schets van een stad uit 1955. Dankzij de industrialisatie kende de modernisering geen grenzen in de stedelijke omgeving. De cliënten van Familiehulp hoeven zich niet te verplaatsen, want wij komen bij de mensen thuis.

Frequentiegraad – vergelijkende cijfers per functie

● 2006 ● 2007 ● 2008

120

3

100

2,5

80

2

60

1,5

40

1

20

0,5

Ernstgraad – vergelijkende cijfers per functie

0

0 verzorgenden

huishoudhulpen

PIT-basiswerkers

verzorgenden

huishoudhulpen

PIT-basiswerkers

● 2006 ● 2007 ● 2008

kwaliteits beleid

Om het kwaliteitsdenken verder te integreren in Familiehulp, werd de beleidstekst verspreid en toegelicht binnen heel Familiehulp. Voor de directiegroep werd er een opleiding “Kwaliteit in Familiehulp” georganiseerd. Op deze manier zit de gehele directiegroep alvast op één lijn voor wat het kwaliteitsbeleid betreft. Aanpassing aan de kwaliteitshandboeken en de bestaande procesbeschrijvingen

Werken aan kwaliteit krijgt steeds meer een zichtbare vorm in de dagdagelijkse realiteit van Familiehulp. Wat Familiehulp verstaat onder kwaliteitsbeleid en hoe we als organisatie aan kwaliteit willen werken, staat beschreven in de beleidstekst “Werken aan kwaliteit in Familiehulp”, opgesteld in 2007. Het werken aan kwaliteit is de taak van iedereen en heeft impact op de activiteiten van heel wat medewerkers binnen Familiehulp. Deze beleidstekst werd in de loop van 2008 verder geconcretiseerd door de effectieve uitvoering van een aantal specifieke processen. We denken o.a. aan de tevredenheidsbevraging in de gezinszorg, het uitvoeren van interne kwaliteitsaudits in de gehele vzw, het opmaken en opvolgen van verbeteracties, klachtenbehandeling,…

Bewegend beeld bij een stem aan de telefoon, in de jaren zestig was het de nieuwste uitvinding. Gelukkig hanteert Familiehulp nog altijd een persoonlijke aanpak, met tijd voor een face-to-face gesprekje.

Naast de kwaliteitshandboeken (ontstaan uit het kwaliteitsdecreet) heeft Familiehulp verschillende processen en handleidingen uitgewerkt om de gangbare afspraken van de vzw aan haar medewerkers te communiceren. Een groot aantal van deze procedures werden in 2008 geactualiseerd. Dergelijke aanpassingen vloeien voort uit onder meer interne kwaliteitsaudits, externe inspecties, klachten en eigen percepties uit de dagdagelijkse werkelijkheid. De aanpassingen gebeurden met de inbreng van werkgroepen of via de bestaande overlegorganen. In 2008 is er gestart met het uitwerken van een concept van één kwaliteitshandboek voor Familiehulp. Het is de bedoeling om één handboek te hebben waarin alle informatie, procedures, processen en handleidingen van Familiehulp raadpleegbaar zullen zijn. De goedkeuring van het concept en de start van de concrete realisatie hiervan is voorzien in 2009.

Interne kwaliteitsaudits De interne kwaliteitsaudits maken sinds 2008 deel uit van de recurrente activiteiten van Familiehulp. In 2008 werd er een audit uitgevoerd in 8 zorgregio’s en in elk van de 4 interregio’s. Op de agenda stonden 1 procedure uit de gezinszorg, 3 processen van HRM, 2 processen van de administratie en 1 financieel proces. In 2009 zullen in de gehele vzw eveneens interne kwaliteitsaudits gepland worden. Beter nog, de interne kwaliteitsaudit zal als zelfevaluatie-instrument gebruikt worden voor alle diensten van de Familiehulp. Klachtenbehandeling, tevredenheidsmetingen en verbeteracties Ook in 2008 werden de klachten zo correct mogelijk afgehandeld. Elke divisie en elk niveau (zorgregio/interregio/ hoofdzetel) van Familiehulp heeft een procedure voor de klachtenbehandeling. Vanuit de klachten en klachtenanalyse worden steeds een aantal verbeteracties (corrigerende en preventieve) opgesteld om de klachten naar de toekomst toe te vermijden. Het aantal klachten daalde in 2008 met 4,3%. In 2008 is er een systeem uitgewerkt en ingevoerd voor de systematische bevraging van de tevredenheid van de cliënten gezinszorg. Het betreft een globale bevraging over de gehele vzw. Op 4 verschillende tijdstippen wordt

17

de tevredenheid bevraagd bij cliënten die hun hulp hebben stopgezet. Indien de vooropgestelde tevredenheidgraad (streefwaarde) niet behaald wordt, zal Familiehulp een verbeteractie opstellen om bij een volgende bevraging de gewenste streefwaarde te behalen. Verder hebben er tevredenheidsbevragingen plaatsgevonden voor o.a. de dienst oppas ziek kind, voor kraamzorg en voor PIT (al dan niet in het kader van een project). In de opleidingscentra en kinderdagverblijven wordt de tevredenheid systematisch bevraagd (aan elke cursist bij het beëindigen van de opleiding en aan elke ouder bij het verlaten van het kinderdagverblijf). Aan de hand van deze bevragingen worden aspecten van de dagdagelijkse werking continu bijgestuurd. In 2008 zijn er ook tevredenheidsbevragingen gebeurd bij de medewerkers van Familiehulp (o.a. tevredenheidsbevraging kraamzorg en in het kader van het project “knipperlichtmeter” waarbij de draagkracht/last van de medewerker wordt geëvalueerd,…). Deze bevragingen gebeurende steeds in het kader van een project. Het bevragen van de tevredenheid van medewerkers zal Familiehulp in de toekomst verder uitwerken op een systematische manier voor de hele vzw. De verbeteracties van de vzw worden verzameld en opgevolgd. Er wordt werk gemaakt van een degelijk systeem om het geheel te blijven overzien en op te volgen.

ontwikkelingen in de sector Zorg- en bijstandsdecreet Op 18 juli 2008 werd het nieuwe zorgen bijstandsdecreet goedgekeurd door het Vlaamse parlement. Het decreet biedt rechtszekerheid aan verzorgenden, opvoeders, begeleiders en kinderverzorgsters, tewerkgesteld bij een welzijnsvoorziening. Tot op heden mochten bepaalde zorgtaken van deze beroepsgroepen - zoals een aantal zorgtaken van de verzorgende - strikt juridisch gezien enkel worden uitgeoefend door beoefenaars van de gezondheidszorg (bv. dokters of verpleegkundigen) of onder hun supervisie. Eerstgenoemde beroepsgroepen verkeerden hierdoor al jarenlang in rechtsonzekerheid. Door bepaalde zorgtaken nu in het nieuwe decreet te verankeren, biedt de Vlaamse regering de nodige rechtszekerheid. Daarnaast legt het decreet ook minimale kwalificatievereisten op aan personen die beroepshalve taken van

zorgen bijstandsverlening uitoefenen. Dit kaderdecreet moet per sector uitgevoerd worden. Het zal eerst worden uitgevoerd voor de thuiszorgsector, aangezien de problematiek van de rechtsonzekerheid zich het meest acuut stelt bij de doelgroep van de verzorgenden. Het is dus nu nog wachten op de uitvoeringsbesluiten. Woon- en zorgdecreet In mei 2008 stelde minister Vanackere het voorontwerp van het woonzorgdecreet voor, nadat minister Inge Vervotte een eerste ontwerp had gemaakt. Het woonzorgdecreet is een kaderwetgeving dat het thuiszorg- en het ouderendecreet integreert. De Vlaamse overheid streeft naar meer specialisatie en differentiatie en organiseert de samenwerking tussen de zorgactoren. Door een betere



 Amerika, 1957. De toekomstvisie van een moderne keuken met ultrasonische afwasmachine en multifunctionele opbergkasten. Desondanks is de vraag naar hulp in het huishouden nu groter dan ooit.

samenwerking (“ontschotting”) tussen de extramurale eerstelijnszorg en de residentiële ouderenzorg in woonzorgnetwerken, wordt het bieden van ‘zorg op maat’ aan de gebruiker gefaciliteerd. Familiehulp kon zich achter de grote krachtlijnen van het nieuwe ontwerpdecreet scharen. Familiehulp bepleitte wel dat karweihulp zou behouden blijven als onderdeel van de gesubsidieerde aanvullende thuiszorg. Eind 2008 werd duidelijk dat een derde minister binnen dezelfde legislatuur, namelijk minister Veerle Heeren, dit wetgevend werk zou moeten afronden. SEL-decreet In uitvoering van het decreet van 3 maart 2004 betreffende de Eerstelijnsgezondheidszorg en de Samenwerking tussen de zorgaanbieders, werd op 19 december 2008 het besluit van de Vlaamse Regering betreffende de Samenwerkingsinititiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL) goedgekeurd. Het SEL is de opvolger van de Samenwerkingsinitiatieven in de Thuiszorg (SIT’s) dat fungeert als een samenwerkingsverband van vertegenwoordigers van zorgaanbieders, gericht op de optimalisatie van de zorg binnen de regionaal-stedelijke gebieden, zoals afgebakend in het Zorgregiodecreet. De SEL’s zullen vanaf 1 januari 2010 erkend worden. Familiehulp streeft ernaar om in zoveel mogelijk plaatsen mee bestuursverantwoordelijkheid op te nemen in de SEL’s. Vesta-project Vesta staat voor automatisering van gegevensstromen tussen diensten en de overheid. Het doel is tweeledig. Enerzijds moet het gegevens van voorzieningen centraliseren in één databank waaruit relevante beleidsinformatie kan gegenereerd worden. Anderzijds moet het ook leiden tot een efficiënte en snelle uitbetaling van de subsidies.

Op termijn is het ook de bedoeling dat alle zorgverstrekkers deze gegevens zouden kunnen consulteren, o.a. met het oog op kwalitatieve hulp- en zorgverlening op cliëntniveau. In de loop van 2008 werden de nodige afspraken gemaakt met de diensten voor gezinszorg. Dit bood aan de verschillende diensten de mogelijkheid om hun eigen software aan te passen. In het najaar van 2008 werd de testfase opgestart. Vanaf 1 januari 2009 wordt het Vestasysteem geïmplementeerd. Uniforme lijst redenen van zorgverlening Binnen de Vereniging van Diensten voor Gezinszorg (VVDG) werd een uniforme lijst ‘redenen van zorgverlening’ binnen de gezinszorg ontwikkeld. Correcte managementinformatie is zowel binnen de eigen organisatie als voor de overheid van belang. Daarom was het noodzakelijk om dezelfde definities af te spreken en een éénvormige lijst voor alle diensten gezinszorg op te maken. Het vergelijkend onderzoek BEL – RAI-HC De federale overheid is reeds enkele jaren aan het onderzoeken of de RAI-HC (resident assesment instrument-Home Care) als zorgen/of indicatieschaal een meerwaarde voor de zorg kan betekenen. De RAI-HC is een instrument om de zorgbehoefte bij ouderen multidisciplinair in kaart te brengen. De Vlaamse overheid – bevoegd voor niet-medische zorg – lanceerde op haar beurt eind 2007 een projectoproep ter vergelijking van de BEL- en de RAI-HC-schaal. Het project dat de Vlaamse Vereniging voor Diensten Gezinszorg indiende werd weerhouden. Het onderzoek liep in samenwerking met Lucas, een onderzoekscel binnen de KUL, en werd in 2008 afgerond. Met de resultaten en beleidsaanbevelingen kan zowel op Vlaams als federaal vlak verder gewerkt worden.

19

kerncijfers zorgen dienstverlening en personeel 2008*

We noteren hieronder enkele kerncijfers over zorgen dienstverlening en personeel met betrekking tot het werkjaar 2008. We bekijken de cliënten, de gepresteerde uren en de personeelsleden over de verschillende types zorgen dienstverlening anno 2008 en vergelijken met 2007.

Cliënten Aantal cliënten in 2008

Groei in aantal cliënten

In 2008 werden 78.949 cliënten geholpen door Familiehulp. Het grootste aandeel bestaat uit cliënten gezinszorg (37%), PIT (dienstverlening in het kader van dienstencheques) (30%) en logistieke hulp (poetsdienst) (25%). Samen vertegenwoordigen deze drie diensten 92% van alle cliënten in 2008. Ook in 2008 blijft PIT verder uitlopen op de poetsdienst. De onderlinge verhouding tussen gezinszorg en PIT blijft in 2008 onveranderd in vergelijking met 2007.

28.792 23.482 19.899 4.099 1.101 883 693

● Gezinszorg ● PIT ● Poetsdienst ● Opvang zieke kinderen ● Oppas ● Vervoer ● Karwei

Het totaal aantal cliënten is met 3.665 cliënten of 4,9% toegenomen ten opzichte van 2007. Het aantal cliënten groeit in gezinszorg, PIT en oppas. De kleinere diensten opvang zieke kinderen, vervoer en karwei kennen een daling. Het aantal cliënten poetsdienst blijft ongeveer op hetzelfde niveau als in 2007. De grootste groei is te noteren in het aantal PIT-klanten (1.922 klanten; +8,9%). Het aantal cliënten gezinszorg neemt toe met 2.018 of 7,5%. Het aantal cliënten oppas groeit met 125 cliënten of 12,8%. In 2007 kende oppas nog een afname van 8%. De overblijvende diensten gaan er, in vergelijking met 2007, op achteruit. Na nog een toename van 7,5% in 2007, daalt het aantal cliënten opvang zieke kinderen met 341 of 7,7%. Het aantal cliënten vervoer daalt met 20 of 2,2%. Karwei had 7 cliënten minder en daalde met 1%. De poetsdienst blijft status quo t.o.v. 2007 (-0,2%).

Gezinszorg PIT Poetsdienst Opvang zieke kinderen Oppas * We laten in het overzicht van zorgen dienstverlening de kinderdagverblijven “De Speelboom” en “De Jannemietjes” buiten beschouwing.

Vervoer Karwei -1000

0

1000

● Groei aantal cliënten 2008

2000

3000

4000

● Groei aantal cliënten 2007

Gepresteerde uren Gepresteerde uren in 2008 In 2008 werden door Familiehulp 10.295.093 uren zorgen dienstverlening gepresteerd. Hiermee wordt in 2008 voor het eerst de kaap van 10 miljoen gepresteerde uren overschreden. In vergelijking met 2007 is dit een toename van 4,2%. Analoog aan de verdeling cliënten wordt het grootste aandeel ingenomen door gezinszorg (53,2%) en PIT (dienstencheques) (26,7%). Hier eveneens gevolgd door poetsdienst (17,7%). De drie grootste diensten nemen samen bijna 98% van alle uren voor hun rekening.

5.478.867,00 2.744.849,00 1.820.866,00 141.454,60 93.573,96 13.553,50 1.929,00

● Gezinszorg ● PIT ● Poetsdienst ● Oppas ● Opvang zieke kinderen ● Karwei ● Vervoer

Groei in aantal gepresteerde uren Het aantal gepresteerde uren in 2008 is met 415.183 uren of 4,2% gegroeid ten opzichte van 2007. Die toename is in hoofdzaak toe te schrijven aan de groei van PIT (+10,4%) en gezinszorg (+ 3,2%). In tegenstelling tot de afname in het aantal cliënten, gaan de uren vervoer erop vooruit (+ 2,4%). Eveneens in tegenstelling tot de groei in het aantal cliënten oppas, gaan de uren oppas erop achteruit (-4,9%). Gelijklopend met de afname in het aantal cliënten gaan ook de uren van opvang zieke kinderen (-3,6%), karwei (3,3%) en blijft de poetsdienst status quo (-0,2%). Gezinszorg PIT Poetsdienst

Het aantal verzorgenden is verder uit te splitsen in 5.407 verzorgenden gezinszorg en 28 verzorgenden opvang zieke kinderen. Het aantal logistieken is verder uit te splitsen in 2.333 huishoudhulpen, 25 oppassers en 14 karweimannen. Familiehulp stelde in 2008 372 begeleidende personeelsleden, 160 administratief bedienden, 114 PIT bedienden, 66 stafmedewerkers, 52 personeelsleden in het kader van VTO, 61 personeelsleden in de kinderdagverblijven, 46 directieleden en 6 personeelsleden in het kader van het project energiesnoeiers te werk. Dit zijn 77 bedienden meer t.o.v. 2007. 49% van de bedienden werkt deeltijds. De gemiddelde baremieke anciënniteit van de bedienden is 11,7 jaar. Op 31 december 2008 was 13% van de bedienden in tijdskrediet of thematisch verlof. Op de totale groep van 11.613 medewerkers werkt 83% deeltijds. 98,4% zijn vrouwen. 5.435 ● Verzorgenden 2.914 ● PIT-huishoudhulpen 2.372 ● Logistieken 372 ● BBP 160 ● Adm. bedienden 114 ● PIT-bedienden 66 ● Stafmedewerker 61 ● Kinderdagverblijven 52 ● VTO 46 ● Directie 20 Andere

Groei in aantal medewerkers t.o.v. 2007 Het totaal aantal medewerkers groeit met 418 personeelsleden of 4% t.o.v. 2007. De groei wordt bijna in alle personeelsgroepen gerealiseerd, maar is voornamelijk toe te schrijven aan de groei in het aantal PIT-werknemers en de werknemers in de kinderdagverblijven. De PIThuishoudhulpen groeien met 23%. Het aantal medewerkers in de kinderdagverblijven steeg met 17%. Het begeleidend personeel groeide met 13%.

Oppas Opvang zieke kinderen Karwei Vervoer -150.000

0

150,000

● Groei aantal uren 2008

Medewerkers

Verzorgenden PIT-huishoudhulpen Logistieken BBP Adm. bedienden 300.000 450.000 600.000 PIT-bedienden Stafmedewerker ● Groei aantal uren 2007 Kinderdagverblijven VTO Directie Andere

Op 31/12/2008 werden 11.612 personeelsleden te werk gesteld door Familiehulp. De grootste groep bestaat uit verzorgenden (47%) en PIT-huishoudhulpen (22%). De logistieken hebben een aandeel van 20%.

-100

0

100

200

● Groei aantal medewerkers 2008 ● Groei aantal medewerkers 2007

300

400

21

gezinszorg

Een multifunctionele borstel met spiegel om de rug te wassen lijkt ideaal, maar gaat voorbij aan kwaliteitsvolle zorgverlening zoals Familiehulp het ziet. 

Bij gezinnen en bejaarden met een vraag naar verzorging, ondersteuning en hulp in het huishouden komt er een verzorgende van Familiehulp langs. De verzorgende verricht taken zoals het dagelijks en wekelijks toilet, de lichaamsverzorging, het bereiden van maaltijden, de was en strijk, het onderhoud van de woning,…

Aanwezigheid in Vlaanderen en Brussel

23

Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout

Sint-Niklaas Roeselare Mechelen

Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk Hasselt

● < 0,26 ● 0,26 - 0,50 ● 0,51 - 0,75 ● 0,76 - 1,00 ● 1,01 - 1,25 ● 1,26 - 1,50

prestatie-uren per inwoner per zorgregio

● >1,50

Cliënten In 2008 verleende Familiehulp gezinszorg aan 28.792 cliënten. Het gaat hier in hoofdzaak om bejaarden (71% van de cliënten). Het totaal aantal cliënten groeit met 7,5% ten opzichte van 2007. Het aantal gezinnen (+10%) is sterker gestegen dan de het aantal bejaarden (+6,5%). Hierdoor neemt het aandeel van de gezinnen reeds drie opeenvolgende jaren lichtjes toe.

• Z waar zorgbehoevend: Een derde van de cliënten gezinszorg is zwaar zorgbehoevend (d.w.z. de totale BELscore1 bedraagt 35 of meer). De zorgbehoevendheid neemt doorheen de jaren (lichtjes) toe, zowel bij gezinnen als bij bejaarden.

Evolutie zorgbehoevendheid cliënten gezinszorg 2000-2008 70%

Leeftijd cliënten gezinszorg 2008 52%

12,000 10,000

35%

8,000 20%

6,000 4,000

0

2,000

● gezinnen

90 en meer

80 < 90 jaar

70 < 80 jaar

60 < 70 jaar

50 < 60 jaar

40 < 50 jaar

30 < 40 jaar

< 30 jaar

0

2000 2001

2002 2003 2004

2005 2006 2007 2008

● BELscore < 25 ● BELscore 35 en +

● bejaarden

• 43% van de cliënten is ouder dan 80 jaar.De gemiddelde leeftijd van de cliënten neemt toe door de tijd. • Alleenstaanden (zonder kinderen ten laste) maken 53% van het cliëntenbestand uit.

1 De Basis-Eerste-Lijnprofielschaal poogt een totaalbeeld te schetsen van de thuiszorgcliënt door te peilen naar verschillende aspecten van zijn/haar zorgbehoefte, m.n. lichamelijke mogelijkheden, huishoudelijke activiteiten, sociale activiteiten en geestelijke gezondheid. Dit resulteert in een BEL-score die van 1 tot 87 gaat. Bij een score van 35 wordt een thuiszorgcliënt als zwaar zorgbehoevend beschouwd.

Zorgverlening Zorgverlening wordt uitgedrukt in prestatie-uren. De overheid legt voor gezinszorg het maximaal aantal prestatie-uren per dienst strikt vast in het zogenaamde urencontingent. Zodoende geven de prestatie-uren geen beeld van de werkelijke nood of de bestaande vraag. In 2008 presteerde Familiehulp 5.478.867 uren gezinszorg, een stijging van 3% ten opzichte van 2007. 83% van alle uren gezinszorg worden gepresteerd bij bejaarden. Analoog aan de groei in het aantal cliënten, stijgen ook de gepresteerde uren bij gezinnen relatief meer dan bij bejaarden. • In 2007 kreeg een cliënt gemiddeld 190 uren gezinszorg (dit is een daling met 4%). • De gezinszorg duurt bij 25% van de cliënten minder dan 3 maanden, bij 53% meer dan 1 jaar. 4,5% van de cliënten ontvangt reeds 10 jaar en meer gezinszorg. De duur van gezinszorg neemt toe doorheen de tijd. • De voornaamste redenen voor gezinszorg bij bejaarden zijn nog steeds: functieverlies bij bejaarden, lichamelijke ziekte en orthopedie. Bij gezinnen zijn kraamzorg, lichamelijke ziekte en psychische ziekte de belangrijkste redenen. De uren kraamzorg zijn in 2008 met 27% gestegen. • Zorg op maat vertaalt zich o.a. in het verlenen van gezinszorg op onregelmatige uren, dat wil zeggen na 17u ’s avonds en in het weekend. 6% van de cliënten krijgt ’s avonds na 17u of tijdens het weekend zorg. Vooral bejaarden doen beroep op deze zorgverlening.

Doelgroepen Familiehulp richt zich ook naar specifieke doelgroepen binnen de gezinszorg, meer bepaald kraamzorg, zorg bij psychisch zieke cliënten, dementerenden, kansarmen, palliatieve zorg,… In 2008 werden in Familiehulp volgende uren bij enkele doelgroepen gepresteerd. • Zorg bij cliënten met dementie: 343.467 uren (+ 4%) of 6,3% van het aantal gepresteerde uren gezinszorg. • Zorg bij cliënten met een psychische ziekte: 257.604 uren (+1,8%) of 4,7% van het totaal aantal gepresteerde uren gezinszorg. • Zorg bij sociaal zwakke cliënten: 85.377 uren (+9,7%) of 1,6% van de gepresteerde uren gezinszorg.

Medewerkers Familiehulp stelde op 31 december 2008 5.407 verzorgenden te werk. • 78% van de verzorgenden werkt deeltijds. Het deeltijds werken is in de periode 1997 – 2008 van 68% naar 78% gestegen. Familiehulp creëert de mogelijkheid om deeltijds te kunnen werken via een specifieke ondernemings-CAO. In geval van loopbaanonderbreking kan men genieten van de daaraan verbonden aanmoedigingspremies van de Vlaamse overheid. Deeltijds werken geeft kans op meer evenwicht tussen draagkracht en draaglast, vergemakkelijkt de combinatie arbeid en gezin en is niet onbelangrijk gezien de stijging van de zorgbehoevendheid van de cliënten. • De gemiddelde leeftijd van verzorgenden is 40,65 jaar. De gemiddelde leeftijd neemt toe. 41% van de verzorgenden is meer dan 45 jaar. In 2000 was dit slechts 19%. Deze vaststelling is belangrijk vermits er een vrijstelling is van arbeidsprestaties vanaf 45 jaar voor de diensten gezinszorg (12 dagen voor 45 – 49 jarigen, 24 dagen voor 50 – 54 jarigen en 36 dagen voor 55 jarigen en meer).

% verzorgenden naar leeftijd 70% 50% 35% 15%

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

● % verzorgenden minder dan 30 jaar ● % verzorgenden 45 jaar en meer ● % verzorgenden 50 jaar en meer

• De gemiddelde baremieke anciënniteit van de verzorgenden is 13,1 jaar. Dit stijgt doorheen de jaren. De stijgende baremieke anciënniteit betekent hogere loonkosten. De subsidies houden daarentegen geen rekening met de stijgende anciënniteit. • Het aantal uren ziekte bedraagt 11,4% van de totale uren.

PIT staat voor Professioneel in Thuisondersteuning. De dienstverlening van PIT bestaat uit het onderhoud van de woning, was en strijk, maaltijden bereiden en klein verstelwerk, en dat binnen het systeem van dienstencheques. Het is op de eerste plaats gericht naar tweeverdieners. Familiehulp wil met het aanbieden van deze dienstverlening meewerken aan het tewerkstellingsbeleid voor laaggeschoolden door de overheid.

(dienstverlening in het kader van de dienstencheques)


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk

● < 0,10 ● 0,10 - 0,19

Hasselt

● 0,20 - 0,29 ● 0,30 - 0,39 ● 0,40 - 0,49 ● 0,50 - 0,59 ● > 0,60


25

Klanten en dienstverlening

Medewerkers

In het kader van de dienstencheques werden door Familiehulp in 2008 2.744.960 uren dienstverlening gepresteerd bij 23.482 klanten. Het aantal uren steeg met 25,6% t.o.v. 2007; het aantal klanten met 8,9%.). 27% van de klanten is jonger dan 40 jaar. Leeftijd klanten PIT, 2008 5000

4500

3000

1500

● gezinnen

>90 jaar

80 - <90 jaar

70 - <80 jaar

60 - <70 jaar

50 - <60 jaar

40 - <50 jaar

30 - <40 jaar

<30 jaar

0

Op 31 december 2008 werden er in Familiehulp 2.914 PIT-huishoudhulpen en 114 PIT-bedienden (stafmedewerkers, coördinatoren en administratief bedienden) tewerkgesteld. Het aantal PIT-huishoudhulpen is met 9,3% toegenomen t.o.v. 2007; het aantal PIT-bedienden met 8,6%. • 92% van de PIT-huishoudhulpen werkt deeltijds. • De gemiddelde leeftijd van PIT-huishoudhulpen is 37 jaar. 61% van de PIT-huishoudhulpen is 35 jaar en ouder; 25% 45 jaar en ouder. In 2005 was dit nog maar resp. 49% en 13%. In 2008 is het aandeel 45 jaar en ouder voor het eerst groter dan het aandeel 30 jaar en jonger. • De gemiddelde baremieke anciënniteit van de PIThuishoudhulpen is 1,4 jaar. PIT is pas in 2003 opgestart. Het groot aantal indiensttredingen uit die periode haalt de gemiddelde baremieke anciënniteit naar beneden. We merken nu dat de gemiddelde baremieke anciënniteit toch jaarlijks lichtjes toeneemt. • Het aantal uren ziekte bedraagt 13,5% van de totale uren in 2008. % PIT-huishoudhulpen naar leeftijd

● bejaarden

• Op jaarbasis kreeg een klant gemiddeld 117 uren dienstverlening in 2008. 2004

2005

2006

2007

● % PIT-huishoudhulpen minder dan 30 jaar ● % PIT-huishoudhulpen 45 jaar en meer

2008

logistieke hulp (poetsdienst)

Relaxen terwijl de robot het huishouden doet? Gelukkig bleef het slechts bij een sympathiek toekomstbeeld.



De poetsdienst betreft het wekelijks onderhoud van de woning, aangevuld met beperkte huishoudelijke taken, zoals strijk, afwas of het opwarmen van een maaltijd bij zorgbehoevende cliënten. Er wordt tevens algemene psychosociale en pedagogische ondersteuning geboden.

27


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk Hasselt

● < 0,10 ● 0,11 - 0,20 ● 0,21 - 0,30 ● 0,31 - 0,40 ● 0,41 - 0,50 ● 0,51 - 0,60


● > 0,61

Cliënten Familiehulp bood in 2008 logistieke hulp (poetsdienst) bij 19.899 cliënten. De bejaarden vormen 92% van het totaal aantal cliënten logistieke hulp. • 54% van de cliënten is 80 jaar en ouder. Het aandeel van de hoogbejaarden neemt toe door de tijd. Evolutie in leeftijd cliënten poetsdienst 2000-2008 60

• 68% van de cliënten is alleenstaand. • 11,7% van de cliënten logistieke hulp is zwaar zorgbehoevend (totale BEL-score gelijk aan en meer dan 35). De zorgbehoefte van de cliënten logistieke hulp neemt toe door de tijd. % huishoudhulpen naar leeftijd 60% 45%

45

30% 15%

30

0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

15

0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

● bejaarden 80 en + jaar ● gezinnen < 40 jaar

● % huishoudhulpen minder dan 30 jaar ● % huishoudhulpen 45 jaar en meer ● % huishoudhulpen 50 jaar en meer

Zorgverlening In tegenstelling tot gezinszorg worden er voor de logistieke hulp (poetsdienst) geen contingenturen maar VTE personeel (voltijdse equivalenten) vastgelegd door de overheid. Er was geen uitbreiding in 2008. In 2008 presteerde Familiehulp 1.820.866 uren logistieke hulp (poetsdienst). 95% van deze uren worden bij bejaarden gepresteerd. • Een cliënt kreeg gemiddeld 91,5 uren logistieke hulp op jaarbasis. Het aantal uren op jaarbasis per cliënt blijft status quo zowel bij gezinnen als bejaarden. • 78% van de cliënten heeft meer dan 1 jaar zorgverlening; 13% zelfs meer dan 10 jaar. • Voor gezinnen blijven lichamelijke ziekte, orthopedie, een handicap of psychische ziekte de voornaamste redenen om beroep te doen op de poetsdienst van Familiehulp. Bij bejaarden blijven dat: functieverlies, lichamelijke ziekte en orthopedie.

Medewerkers Op 31 december 2008 stelde Familiehulp 2.333 huishoudhulpen te werk. • 92% van de huishoudhulpen werkt deeltijds. De meerderheid werkt halftijds. In de periode 1996 – 2008 is het deeltijds werken van 84% naar 92% gestegen. • De huishoudhulpen zijn gemiddeld 44,95 jaar en gemiddeld 4,3 jaar ouder dan de verzorgenden. Analoog aan de verzorgenden, stijgt bij de huishoudhulpen de leeftijd. Deze vaststelling is belangrijk vermits er een vrijstelling is van arbeidsprestaties vanaf 45 jaar voor de diensten gezinszorg (12 dagen voor 45 – 49 jarigen, 24 dagen voor 50 – 54 jarigen en 36 dagen voor 55 jarigen en meer). 59% van de huishoudhulpen is 45 jaar en ouder. In 2000 was dit nog maar 23%.

Evolutie zorgbehoevendheid cliënten logistieke hulp 2000-2008 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

● BELscore < 25

● BELscore 35 en +

• De gemiddelde baremieke anciënniteit van de huishoudhulpen stijgt tot 11,1 jaar. In 2002 bedroeg de gemiddelde baremieke anciënniteit nog 8,2 jaar. In tegenstelling tot de subsidies van gezinszorg door de Vlaamse Gemeenschap, wordt bij de subsidies van logistieke hulp door de Vlaamse Gemeenschap wel rekening gehouden met de baremieke anciënniteit. Het probleem is echter dat de baremieke anciënniteit vastgezet is op het niveau van 2001. • Het aantal ziekte-uren bedraagt 13,2% van de totale uren.

29

kraamzorg

Het kraamzorgaanbod bevat twee aspecten: • Prenatale kraamzorg (kraamzorg voor de geboorte). • Postnatale kraamzorg (kraamzorg tot 8 weken na de bevalling).


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk Hasselt

● 0,001 - 0,003 ● 0,004 - 0,007 ● 0,008 - 0,011 ● 0,012 - 0,015 ● 0,016 - 0,019 ● > 0,019

Familiehulp verleende in 2008 87.698 uren kraamzorg aan 2.613 cliënten. Kraamzorg vertegenwoordigt zodoende 9% van de prestatie-uren gezinszorg bij gezinnen. Het aantal uren steeg met 18%; het aantal cliënten met 24% t.o.v. 2007. Opvallend: in de poetsdienst zien we ook meer cliënten die omwille van de reden kraamzorg poetshulp vragen (92 cliënten in 2008). In de gezinszorg worden er kraamverzorgenden ingeschakeld voor deze zorgverlening. In sommige zorgregio’s van Familiehulp bestaat er een volledig apart functione-


rende equipe. In andere zorgregio’s wordt kraamzorg door de ‘gewone’ verzorgenden opgenomen. De klemtoon ligt in hun takkenpakket op het verzorgende, op de observatie- en signaalfunctie en op de brede zorgverlening. De taken van de kraamverzorgende zijn onder meer de verzorging van de baby en de moeder, de opvang van de andere kinderen van het gezin, praktische tips voor de zorg van moeder en baby en dagelijkse huishoudelijke taken (koken, wassen, strijken).

oppas

De dienst Oppas biedt gezelschap en toezicht aan bij een zorgbehoevende. De aandacht en tijdsbesteding zijn volledig gericht op de zieke, bejaarde of andersvalide. In uitzonderlijke omstandigheden worden deeltaken in de huishouding opgenomen. De oppas is aanvullend aan andere professionele zorgverlening. Het dient om de draagkracht van de mantelzorger te ondersteunen of om de mantelzorger tijdelijk te vervangen.


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk

● 0

Hasselt

● 0,001 - 0,050 ● 0,051 - 0,100 ● 0,101 - 0,150 ● 0,151 - 0,200 ● > 0,201 ● actieve doorverwijzing


31

In de zorgregio’s Aalst, Brussel en Gent biedt Familiehulp oppas aan in eigen beheer. In de zorgregio’s Brugge, Ieper en Kortrijk is er sprake van een gezamenlijk beheer van de zorgverlening oppas. In Oostende en Roeselare is er een samenwerking met partners. In de zorgregio’s Aalst en Gent zijn professionelen aan de slag. In die zorgregio’s waar sprake is van oppas in gezamenlijk beheer of in samenwerking (Brugge, Ieper, Kortrijk, Oostende, Roeselare) gaat het altijd om vrijwilligers. In de zorgregio’s Oostende en Brussel wordt oppas zowel door vrijwilligers als professionelen verstrekt. In de andere zorgregio’s verwijst men actief door naar andere organisaties.

Cliënten en zorgverlening Familiehulp verleende in 2008 20.720 uren oppas in eigen beheer (dat is een daling met 2% ten opzichte van 2007) aan 111 cliënten. Het gemiddeld aantal uren oppas per cliënt daalt de voorbije 2 jaren naar 148 uren/cliënt in 2008. De oppasdienst is het grootst in zorgregio Aalst, onmiddellijk gevolgd door Gent. In gezamenlijk beheer of in samenwerking werden 120.346 uren oppas bij 990 cliënten gepresteerd. De oppasdienst in Oostende is het grootst, onmiddellijk gevolgd door Brugge. In totaal werden door zowel professionelen als vrijwilligers 141.404 uren oppas (148.685 uren in 2007) gepresteerd bij 1.101 cliënten. Gepresteerde uren oppas (2008) Brugge Ieper Kortrijk Roeselare Aalst Gent Brussel 0

12.500

25.000

37.500

50.000

● door professionelen ● door vrijwilligers

Medewerkers Familiehulp stelde in 2008 25 oppassers te werk (in eigen beheer). Naast deze vaste equipe aan oppassers wordt oppas ook door vrijwilligers opgenomen. • 100% werkt deeltijds. • De gemiddelde leeftijd is 47 jaar. • De gemiddelde baremieke anciënniteit is 7,2 jaar.

opvang zieke kinderen

Familiehulp organiseert opvang voor zieke kinderen. Deze zorgverlening bestaat uit het verzorgen en gezelschap houden van zieke kinderen, toezicht op medicatie en het bereiden van aangepaste maaltijden. Er worden geen huishoudelijke of verpleegkundige taken opgenomen. De opvang is voorzien binnen de 24 uur na de aanvraag.


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk

●0 ● 0,001 - 0,005

Hasselt

● 0,006 - 0,010 ● 0,011 - 0,015 ● 0,016 - 0,020 ● 0,021 - 0,025 ● 0,026 - 0,030 ● > 0,030


Voor opvang van zieke kinderen liepen de reeds eerder afsloten contracten met CM, K.U.Leuven en I.P.A. verder. De afdelingen Brugge, Kortrijk en Gent hebben een RKW erkenning (Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers).

Deze zorgverlening wordt verleend door eigen gekwalificeerde verzorgenden (54%) en/of gekwalificeerde uitzendkrachten. Familiehulp stelde in 2008 28 personeelsleden opvang zieke kinderen te werk.

Familiehulp presteerde in 2008 93.573 uren opvang van zieke kinderen bij 4.099 cliënten. Gemiddeld gaat het dus om 23 uur/cliënt. De uren dalen met 4% en de cliënten met 8% t.o.v. 2007.

• 68% werkt deeltijds • De gemiddelde leeftijd is 37,75 jaar. • De gemiddelde baremieke anciënniteit is 5,8 jaar. Naast deze vaste equipe wordt opvang zieke kinderen ook door verzorgenden van het reguliere circuit opgenomen.

33

kinder dagverblijven

Familiehulp beheert drie kinderdagverblijven: één in Oostende, één in Turnhout en één in Herentals. Deze zijn erkend door Kind en Gezin en bieden opvang in groep aan, voor kinderen van 0 tot 3 jaar.


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk Hasselt

● kinderdagverblijf aanwezig ● kinderdagverblijf in opstart

Cliënten en zorgverlening In 2008 waren er 156 erkende plaatsen: 23 in Oostende, 42 in Turnhout en 91 in Herentals. In Oostende worden evenwel 110 verschillende kinderen opgevangen over heel 2008, terwijl dat aantal voor Turnhout en Herentals op respectievelijk 140 en 150 ligt. Dit is een logisch gevolg van de specifieke opvangformules (occasionele opvang, acute opvang, …) die in De Speelboom Oostende aangeboden worden. In totaal werden 352 kinderen opgevangen.


Medewerkers Op 31 december 2008 werkten er 61 personen in de kinderdagverblijven van Familiehulp, waarvan 13 in de Speelboom Oostende, 14 in de Speelboom in Turnhout en 33 in de Jannemietjes in Herentals. • 70% werkt deeltijds. • De gemiddelde leeftijd is 36 jaar. • De gemiddelde baremieke anciënniteit is 8,5 jaar.

karwei

Karweidienst bestaat uit beperkte herstellingen en opfriswerken binnen en buiten de woning. Het kan gaan om herstellingen die de veiligheid en het comfort van de woning verbeteren (bijvoorbeeld vastleggen van losliggende tegels, plaatsen van handgreep in de douche,...), kleine sanitaire herstellingen (bijvoorbeeld lekkende kranen), kleine herstellingen aan schrijnwerkerij, kleine onderhoudsklussen (bijvoorbeeld oplijsten van kader, afwassen van rolluiken) en kleine behang- en schilderwerken.


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk Hasselt

●0 ● 0,0001 - 0,0025 ● 0,0026 - 0,0050 ● 0,0051 - 0,0075 ● 0,0076 - 0,0100 ● 0,0101 - 0,0125 ● > 0,0125

Cliënten en zorgverlening In 2008 werden door Familiehulp 13.553 uren karwei aan 693 cliënten verstrekt. Het aantal uren daalde met 3,3% t.o.v. 2007; het aantal cliënten met 1%.


Medewerkers In 2008 stelde Familiehulp 14 karweimannen te werk. • 14% werkt deeltijds. • De gemiddelde leeftijd is 44,5 jaar. • De gemiddelde baremieke anciënniteit is 7,5 jaar.

35

vervoer

De vervoerdienst in Familiehulp is bedoeld voor ouderen of mindervaliden die thuis wonen en vervoer wensen voor bijvoorbeeld familiebezoek, bezoek aan ziekenhuis, rust- en verzorgingstehuis, dienstensector (bank, ziekenfonds, OCMW),….


Brugge Antwerpen

Oostende Gent

Turnhout


Ieper

Herentals Peer

Kortrijk

Oudenaarde

Aalst Brussel

Leuven Genk Hasselt

● in gezamenlijk beheer ● in eigen beheer

Er werden in 2008 door Familiehulp in eigen beheer (het gaat hier uitsluitend om de zorgregio Oudenaarde) 1.929 uren vervoer bij 67 cliënten gepresteerd. Het aantal uren steeg met 2,3%; het aantal cliënten met 6,3%. De belangrijkste redenen van de verplaatsingen zijn: ontspanning, vervoer naar instelling/dokter/dagcentrum en boodschappen doen. Slechts een kleine minderheid van de verplaatsingen gebeurt buiten het arrondissement. Er werken 2 medewerkers in de vervoerdienst van Oudenaarde.


In de zorgregio’s Ieper en Kortrijk organiseert Familiehulp vervoer in samenwerking met CM (via de vzw Oppas en Vervoer). In 2008 werden 14.146 ritten bij 816 cliënten gepresteerd. De meeste verplaatsingen worden gemaakt omwille van medische redenen (dokter, ziekenhuis, revalidatie, dagtherapie, …), voor ontspanning of een bezoek aan echtgeno(o)t(e) in ziekenhuis, woonen zorgcentrum,… In 2008 werkten er 94 vrijwilligers mee als chauffeur bij vzw Oppas en Vervoer.

sociale economie

In 2008 werden 3 nieuwe projecten lokale diensteneconomie opgestart: • energiesnoeiers • karweihulp • flexibele occasionele kinderopvang via de gemandateerde voorzieningen. Deze projecten hebben allemaal volgende gemeenschappelijke kenmerken: • Er wordt een aanvullende dienstenaanbod uitgebouwd, aanvullend op een regulier dienstenaanbod en gericht naar zwakkere doelgroepen. • Via de klaverbladfinanciering worden de projecten vanuit verschillende financieringskanalen gefinancierd. • De projecten zijn steeds sterk lokaal ingebed. In de projecten krijgen werklozen die 1 jaar werkloos en laaggeschoold zijn, nieuwe zinvolle tewerkstellingskansen aangeboden. Hierbij staat een intensieve begeleiding en het zoeken naar creatieve tewerkstellingsvormen centraal.

Familiehulp is sinds meer dan een jaar actief in het domein van de sociale economie. Deze werkvorm werd door de Vlaamse overheid gecreëerd om lokale werkgelegenheid te scheppen voor mensen die moeilijk hun weg vinden naar de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd biedt het ook een antwoord op een aantal bestaande lokale noden, die buiten de reguliere diensten vallen (klusjesdiensten, vervoersdiensten, flexibele kinderopvang,…). Dit was voor Familiehulp de motivatie om deze nieuwe dienstverlening te ontwikkelen. Familiehulp doet dit onder de naam Goed Wonen.

De energiesnoeiers zijn een nieuwe werksoort binnen de energieniche die als opdracht hebben om voor zwakkere doelgroepen de energietoestand van de woning te onderzoeken, kleine energiebesparende maatregelen te nemen en daken te isoleren. In 3 regio’s werd een start genomen met de uitbouw van de energiesnoeiers: • De regio Noorderkempen (provincie Antwerpen) • De regio Vlaamse Ardennen (provincie Oost-Vlaanderen) • De regio Noord-Limburg (provincie Limburg) In deze activiteit werden in 2008 6 VTE medewerkers tewerkgesteld. Een eerste project karweihulp met 4 VTE werd opgestart in de regio Noord-Limburg. De karweihulp heeft als doel de leefbaarheid en het comfort van woningen van senioren te verhogen door middel van allerlei kleine aanpassings-, verfraaiings- en herstelwerken.

37

De flexibele occasionele kinderopvang werd uitgebouwd in de kinderdagverblijven de Speelboom in Oostende en de Jannemietjes in Herentals. In totaal werd een goedkeuring verkregen voor 3 gemandateerde voorzieningen voor 3 regio’s: de regio Oostende-Bredene, de regio Herentals en de regio Geel. In deze projecten werden 9 VTE hulpbegeleidsters tewerkgesteld. De gemandateerde voorzieningen organiseren een eigen aanbod van flexibele occasionele kinderopvang, coördineren de vraag ernaar en verwijzen door naar de gepaste voorziening in de regio. Eind 2008 werd de projectaanvraag betreffende ‘aanvullende thuiszorg’ met cofinanciering vanuit de Vlaamse overheid Welzijn voor 21,5 VTE medewerkers goedgekeurd. Deze medewerkers worden verdeeld over de verschillende provincies en ingezet voor het uitoefenen van oppas- en karweiopdrachten. In 2008 kregen reeds opgerichte buurt- en nabijheidsdiensten die activiteiten uitoefenen op vlak van ‘aanvullende thuiszorg’ de mogelijkheid om erkend te worden als lokale diensteneconomie-project met cofinanciering vanuit de Vlaamse Overheid Welzijn. Hiertoe dienden ze een samenwerkingsovereenkomst af

te sluiten met een erkende dienst voor Logistieke Hulp en Aanvullende Thuiszorg (zoals Familiehulp). In totaal kon Familiehulp met 7 diensten (Isis, De Leuning, Alternatief, Levanto, BND-Kortrijk, OCMW Brugge, Intro OostVlaanderen) een samenwerkingsovereenkomst afsluiten voor een totaal van 45 doelgroepwerknemers. Teneinde de energiesnoei-activiteiten en karwei opdrachten voor de klanten te kunnen uitvoeren aan een verlaagd BTW-tarief van 6% en de klanten de mogelijkheid te geven om de verschillende energiepremies aan te vragen, richtte Familiehulp een aparte vzw op. De vzw Goed Wonen heeft inmiddels een registratie van aannemer bekomen. 2008 was het jaar van de opstart van sociale economie. De volgende jaren wordt een groei van het dienstenaanbod in de sociale economie voorspeld omdat de nood aan ‘aanvullende thuiszorg’ de volgende jaren zal toenemen door de vergrijzing. Ook het nemen van energiebesparende maatregelen zit in de lift. Een uitbreiding van de energiesnoeiactiviteiten werd reeds goedgekeurd in het Besluit van de Vlaamse Regering van 18 december 2008.

expertisecentrum kraamzorg volle maan

In 2008 werd er verder gebouwd aan de ingeslagen weg van netwerking, met bijzondere aandacht voor kansarme zwangere vrouwen. Deze doelgroep is namelijk niet eenvoudig te bereiken en dit vraagt dus extra inspanningen. Er werd een inventaris gemaakt van de bestaande initiatieven voor kansarme zwangere vrouwen in Brussel, die ook werd gepubliceerd op de website van het expertisecentrum. In het kader van deze inventarisatie werden nieuwe contacten gelegd met andere organisaties, waardoor de samenwerking is gegroeid. Het aantal vragen aan het expertisecentrum steeg in dezelfde lijn als vorig jaar. Waar mogelijk biedt het expertisecentrum zelf een oplossing/antwoord, anders wordt doorverwezen naar andere organisaties (vandaar het belang van een goede netwerking). Het project kansarme zwangere vrouwen in Brussel werd verder uitgewerkt en er werden projectsubsidies aangevraagd bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie. Ter voorbereiding van dit project nam één van de twee medewerkers van het expertisecentrum in juni deel aan de cursus “Fertility management” te Wenen. De vergaarde kennis en informatie op deze studieweek is zeer interessant en bruikbaar voor het project. Het project werd uitgewerkt in 3 fasen: • 2009: Actie en onderzoek: het geven en uitproberen van een voorlopig vormingspakket binnen de organisaties die kansarme vrouwen bereiken. • 2010: Evaluatie en opmaak van een definitief vormingspakket over anticonceptie en omgaan met kansarme zwangere vrouwen voor professionelen, samen met Sensoa en één organiserende partner.

Het expertisecentrum kraamzorg volle maan is een informatie- en documentatiecentrum voor zwangerschap, bevalling en kraamperiode opgericht binnen Familiehulp. Iedereen – zowel professionelen als aanstaande of jonge ouders – kan hier terecht met vragen. Het door Kind en Gezin toegewezen werkingsgebied is Brussel, wat zowel kansen en opportuniteiten inhoudt, als specifieke moeilijkheden.

• 2011: Het trainen van professionelen door het expertisecentrum kraamzorg volle maan op een manier die toelaat om dit over te nemen. De continuïteit van het trainen zou opgenomen worden door Sensoa. De inhoud van het voorlopig lespakket werd in 2008 opgemaakt en didactisch materiaal werd aangekocht. De bibliotheek van het expertisecentrum breidde verder uit via aankoop van interessante boeken en DVD’s. De brochure van het expertisecentrum kraamzorg volle maan kreeg een nieuwe lay-out: verandering van kleur, formaat, foto’s en aanpassing van de tekst. Zo kan er geen verwarring meer bestaan met het kraamzorgaanbod van Familiehulp. Tijdens de week van de kraamzorg (van 19 tot 22 mei 2008) werden er verschillende workshops georganiseerd, zowel voor jonge/aanstaande ouders als voor professionelen (waaronder heel wat kraamverzorgenden van Familiehulp). Het expertisecentrum kraamzorg volle maan verleende haar medewerking aan de jaarlijkse gemeenschappelijke vorming met de andere expertisecentra en er werden voorbereidingen getroffen voor de gemeenschappelijke studiedag 2009. In verschillende zorgregio’s van Familiehulp werd er ook vorming gegeven aan de kraamverzorgenden.

39

financieel verslag Binnen de rekeningen van Familiehulp maakt de personeelskost van de basiswerkers 81% van de kosten uit. De brutolonen en de hieruit afgeleide kosten - zoals sociale lasten en verzekeringsbijdragen - vormen 96% van die personeelskost. Daarmee bepalen zij ook in grote mate de kostprijs van elke zorgen dienstverleningsvorm. Familiehulp maakt ruim gebruik van de bestaande RSZverminderingen. Hiervan werden de middelen ontvangen via het Fonds Sociale Maribel en de vroegere Maribel 4-vermindering (nu inbegrepen in de structurele RSZvermindering) omgezet in extra zorgverleninguren. De financiering van de werking van de vzw gebeurt door diverse partners. 87% is afkomstig van subsidies, 12% van de cliënten. De voornaamste subsidiërenden zijn: • de Vlaamse Gemeenschap - afdeling welzijnszorg en logistieke en aanvullende thuiszorg: 69 % van de subsidies • de lokale besturen: 1,68 % • de sociale diensten: 0,65 % • het Fonds Sociale Maribel: 4,71 %. • de dienstencheques: 22 % De subsidies van de Vlaamse Gemeenschap voor de logistieken, worden bepaald door een enveloppe. Deze geldt sinds 1 juli 2001. Voor de kleinere diensten wordt gewerkt met subsidies Sociale Maribel en kleinere subsidievormen. De afdeling PIT wordt gefinancierd met de federale bijdragen voor dienstencheques. De subsidies van de Vlaamse Gemeenschap m.b.t de gezinszorg stellen op termijn drie problemen: –– De subsidies houden geen rekening met de anciënniteittoename van de werknemers. Als er niet voldoende uitgebreid kan worden door aanwerving van jongere werknemers, komen de resultaten onder druk te staan. –– Bij elke indexverhoging neemt het door de diensten te financieren aandeel toe. Een 2% indexverhoging

De vzw Familiehulp sloot het jaar 2008 positief af.

bijvoorbeeld betekent 0,06 euro extra te financieren door diensten en cofinanciers. In 2008 werden de lonen 3 keer met 2% geïndexeerd. Niet alle cofinanciers nemen echter hun aandeel hiervan op. Zij indexeren hun toelagen niet of haken af. –– De overheid financiert de kortingen die aan de cliënten dienen toegekend te worden. De subsidies dekken echter niet de volledige kost van de inkomstenderving (tekort van 0,20 euro per uur). Ook de cliëntbijdragen vormen een belangrijk deel van de inkomsten (12%). Zij worden bepaald in functie van inkomen en gezinslast. Sinds 1999 werd het gezinszorgbarema aangepast en werd een kortingssysteem ingevoerd voor intensieve en langdurige zorg, naargelang de zorgbehoefte. De subsidies van de Vlaamse Gemeenschap werden verhoogd om dit te kunnen opvangen. Voor de dienstencheque-ondernemer wordt de bijdrage per cheque vastgelegd door de overheid. Voor 2006 bedroeg die nog 21 euro per cheque, voor 2007 werd die herleid tot 20 euro per cheque. Sinds 1/1/08 wordt de bijdrage geïndexeerd. In de loop van 2008 werd gefactureerd aan 20,28 euro/uur tot 30 april, tot 31 oktober aan 20,5 euro/uur en daarna aan 20,8 euro/uur. In de vzw Familiehulp zijn ook de activiteiten vervat van drie kinderdagverblijven (Oostende, Turnhout en Borgerhout). De VZW de Jannemietjes omvat de activiteiten van het kinderdagverblijf in Herentals. De vzw Goed Wonen omvat de activiteiten uitgebouwd in het kader van de lokale diensteneconomie. Dhr. G. Janssens, bedrijfsrevisor bij het kantoor BCVBA Dupont, Ghyoot, Koevoets, Peeters, Rosier & Co heeft de jaarrekeningen van de vzw Familiehulp voor het jaar 2008 gecontroleerd en hierover een goedkeurende verklaring zonder voorbehoud opgemaakt.

regio-adressen Familiehulp Interregio West-Vlaanderen H. Horriestraat 35 - 8800 Roeselare T 051 26 49 20 - F 051 26 49 69 - [email protected] Hilde Callewaert: Interregiodirecteur Irène Sissau: Administratief directeur Els Maselis: Manager zorgen dienstverlening Marie-Jeanne Vanderstichele: Human resources manager Familiehulp Brugge (8000) - Nieuwstraat 4 T 050 33 14 55 - F 050 34 83 75 - [email protected] Bieke Uyttenhove: Zorgregiodirecteur Familiehulp Ieper (8900) - St. Jacobsstraat 32 T 057 20 21 78 - F 057 20 98 33 - [email protected] Frans Verhegge: Zorgregiodirecteur Familiehulp Kortrijk (8500) - St. Janslaan 8a T 056 23 37 70 - F 056 23 37 69 - [email protected] Delphine Simoens: Zorgregiodirecteur Familiehulp Oostende (8400) - Kan. Dr. L. Colensstraat 7 T 059 55 25 91 - F 059 55 25 80 - [email protected] Hilde Vanderbeke: Zorgregiodirecteur Familiehulp Roeselare (8800) - H. Horriestraat 33A T 051 24 88 03 - F 051 26 18 69 - [email protected] Nancy Craeynest: Zorgregiodirecteur

41

Interregio Oost-Vlaanderen & Pajottenland Ch. De Kerchovelaan 17 - 9000 Gent T 09 269 65 20 - F 09 269 65 69 - [email protected] Harlinde Exelmans: Interregiodirecteur Hilde Debusseré: Administratief directeur Donaat Van Eynde: Manager zorgen dienstverlening Dien Meesschaert: Human resources manager Familiehulp Aalst (9300) - Oude Gentbaan 14 T 053 60 55 60 - F 053 60 55 50 - [email protected] Lieve Van der Paelt: Zorgregiodirecteur Familiehulp Gent (9000) - Hoogstraat 19 T 09 225 37 63 - F 09 233 74 31 - [email protected] Annemie Viane: Zorgregiodirecteur Familiehulp Oudenaarde (9700) - Kon. Elisabethlaan 3 T 055 33 45 45 - F 055 33 45 00 - [email protected] Caroline Deprez: Zorgregiodirecteur Familiehulp Sint-Niklaas Gentsesteenweg 84, 9200 Dendermonde, T 052 21 57 41 - F 052 21 54 85, [email protected] Frans Vervaeke: Zorgregiodirecteur

Een machine die wast, droogt, strijkt én vouwt is nog altijd niet uitgevonden. Gelukkig zijn er de medewerkers van Familiehulp die deze taken met veel plezier voor hun rekening nemen.

Interregio Antwerpen & Brussel-Halle-Vilvoorde Kard. Mercierplein 1 - 2800 Mechelen T 015 45 31 20 - F 015 45 31 69 - [email protected] Thérèse Coens: Interregiodirecteur Lieven Wera: Administratief directeur Koen Clottens: Manager zorgen dienstverlening Bart Roegiers: Human resources manager Familiehulp Antwerpen (2000) - Nationalestraat 111 T 03 220 12 40 - F 03 220 17 14 - [email protected] Walter Brusselaers: Zorgregiodirecteur Familiehulp Brussel-Halle-Vilvoorde (1050) Washingtonstraat 81 T 02 543 79 10 - F 02 538 93 48 - [email protected] Patricia Van de Vyver: Zorgregiodirecteur Familiehulp Herentals (2200) - Greesstraat 11c T 014 28 32 20 - F 014 28 32 49 - [email protected] Leo Van Den Bogerd: Zorgregiodirecteur Familiehulp Mechelen (2800) - Begijnenstraat 18 Bus 3 T 015 29 25 70 - F 015 29 25 71 - [email protected] Kathy Marinus: Zorgregiodirecteur Familiehulp Turnhout (2300) - Korte Begijnenstraat 18 T 014 40 33 40 - F 014 40 33 80 - [email protected] Chantal Van Den Plas: Zorgregiodirecteur

Interregio Limburg & Leuven Industriepark 1243 - 3545 Halen T 013 35 88 20 - F 013 35 88 69 - [email protected] Dirk Van Laethem: Interregiodirecteur Maria Peeters: Administratief directeur Rob Vanhemel: Manager zorgen dienstverlening Eva Strubbe: Human resources manager Familiehulp Genk (3600) - Paniswijerstraat 92 T 089 62 91 40 - F 089 62 91 69 - [email protected] Wim Van Becelaere: Zorgregiodirecteur Familiehulp Hasselt (3500) - Thonissenlaan 41 T 011 45 69 50 - F 011 45 69 59 - [email protected] Mieke Frederix: Zorgregiodirecteur Familiehulp Leuven (3000) - Bondgenotenlaan 131 T 016 29 81 30 - F 016 29 81 39 - [email protected] Mieke Vandorpe: Zorgregiodirecteur Familiehulp Peer (3990) - Nieuwstraat 16 T 011 80 45 20 - F 011 80 45 49 - [email protected] Erna Vaesen: Zorgregiodirecteur

Hoofdzetel

PIT (dienstencheques)

Koningsstraat 294 - 1210 Brussel T 02 227 40 10 - F 02 227 40 39 - [email protected] Agnes Bode: Algemeen directeur Marleen Delaere: Financieel en administratief directeur Muriel Vochten: Directeur zorgen dienstverlening Bart Vandamme: Directeur human resources Bruno Peelman: Manager interne en externe communicatie An Jacquemijn: Manager sociale economie Christophe Toye: Manager VTO Lieve Heurckmans: Manager kinderdagverblijven

Peter De Baerdemaeker: Directeur dienstencheques Filip Spriet: PIT-manager interregio West-Vlaanderen Vinciane De Vriese: PIT-manager interregio Oost-Vlaanderen Catty Hoste: PIT-manager interregio Antwerpen en Brussel-Halle-Vilvoorde Marianne Aerts: PIT-manager interregio Limburg en Leuven.

Algemene vergadering

Raad van Bestuur

De Algemene Vergadering is samengesteld uit de leden van de Raad van Bestuur, aangevuld met volgende personen:

De Raad van Bestuur is samengesteld uit: Voorzitter: Annelies Van Cauwelaert

Griet Coppé Martine Coppejans Rita De Boeck Georgette De Soete-Van Wouwe Rik Dessein Ignace Leus Georgine Roets-Denolf Maria Verheyen

Leden: Sonja Becq Ann Demeulemeester Brigitte De Pauw Kris Devlieghere Eddy Peeters Bert Peirsegaele Jan Schrijnemakers Bart Van Daele Bernadette Van den Heuvel Leen Van den Neste Toon Vanhoutteghem Secretaris: Agnes Bode

V.U. Agnes Bode, Familiehulp vzw, Koningsstraat 294,1210 Brussel

Familiehulp kan kwaliteitsvolle diensten leveren dankzij de financiële steun van:

en steden, gemeenten en OCMW’s

43

jaarverslag 2008

60 jaar ideeën voor de toekomst

Recommend Documents