MUNTINFO 64 HET MAGAZINE VAN DE KONINKLIJKE MUNT VAN BELGIË
NOVEMBER 2014
50 JAAR BEH-DEELTJE Voorwoord Boek Brugse Edelsmeden 2 Coins of All Nations + FDC set Malta
3
Prooflikeset 2014
4
100 € VESALIUS
5
5 € - 50 Jaar BEH - deeltje
6-7
Penningreeks 100 Jaar Groote Oorlog 8-9 2 Euro - munten van onze buren
10
Malta (2 € - stukken + kleinste goudstukjes)
11
15 Jaar huwelijk Filip en Mathilde
12
VOORWOORD Beste Muntliefhebber, De lezers van Muntinfo verkrijgen niet alleen interessante numismatische informatie maar leren ook heel wat bij over de wereldgeschiedenis en in deze uitgave zowaar ook over fysica. Vijftig jaar geleden werd immers het bestaan van het BEH-Boson (in de volksmond beter bekend als het Higgsdeeltje) voorspeld. Nadat recent dit deeltje ook daadwerkelijk werd ontdekt dank zij de experimenten van het CERN in Zwitserland werd het belang ervan pas echt duidelijk en verkregen de fysici Englert en Higgs de nobelprijs voor natuurkunde. Voor het eerst sedert lang kreeg een Belg hiermede de hoogst haalbare prijs ter wereld, namelijk François Englert. Even belangrijk als deze ontdekking was voor de fysica, was ongetwijfeld ook het werk van Andreas Vesalius voor de geneeskunde. Zijn onderzoek naar de anatomie van het menselijke lichaam betekende een mijlpaal in de geschiedenis van de mens. Wij herdenken in deze uitgave van Muntinfo de 500e verjaardag van zijn geboorte met een uitzonderlijk goudstuk van 100 euro. Uiteraard blijft ook de 100ste verjaardag van de Eerste Wereldoorlog prominent in de kijker staan. Wij lanceren in deze uitgave dan ook een 12-delige penningreeks die geheel gewijd is aan WO I. Ter ere van de 15e verjaardag van het huwelijk van Koning Filip en Koningin Mathilde wordt een speciale zilveren medaille in een uiterst beperkte oplage van 500 exemplaren aangeboden. Ook de prooflike muntset 2014 wordt u in deze Muntinfo voorgesteld. Deze set is verkrijgbaar in een beperkte oplage van 3.000 sets. De gebruikelijke rubrieken zoals de ‘Coin sets of all nations’ en de nieuwe uitgaven van 2 Euro-stukken uit enkele Europese landen zijn uiteraard ook in deze Muntinfo op het appel en last but not least stellen wij ook de nieuwe Maltese muntuitgiften voor. Ook in deze uitgave van Muntinfo leert u niet alleen heel wat bij over de nieuwe numismatische uitgaven, maar ook over fysica, geneeskunde, het koningshuis, de wereldgeschiedenis, enzovoort… Wij wensen u dan ook heel veel leesplezier toe! Hartelijke groeten, Muntmeester a.i., Bernard Gillard
NIEUW OP DE BOEKENPLANK BRUGSE EDELSMEDEN VAN HET ANCIEN REGIME Van de hand van Walter Van Dievoet, auteur van verschillende werken over de geschiedenis van de goud- en zilversmeedkunst, is onlangs een nieuw naslagwerk verschenen. Het boek “Brugse edelsmeden van het ancien régime” geeft o.a een inventaris van de edelsmeden die in Brugge gewerkt hebben van 1567 tot 1798. Bovendien geeft het een overzicht van de reglementering betreffende het ambacht en worden de ijkmerken onderzocht. Het nieuwe boek telt 336 pagina’s en bevat talrijke foto’s. Een niet te missen naslagwerk voor al wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van de edelsmeedkunst. Voor de prijs en meer inlichtingen verwijzen wij naar:
[email protected].
COIN SETS OF ALL NATIONS In deze aflevering van de “Coins of All Nations” - muntenverzameling richten wij onze blik nogmaals op Afrika. Zoals steeds vertonen de muntstukken van de landen uit dit continent een grote verscheidenheid aan thema’s die vaak met de inheemse fauna en flora te maken hebben. De munteenheid van het voormalige Belgische mandaatgebied Rwanda is de frank (RWF). Alle muntstukken dragen op de voorzijde het nationale wapenschild, terwijl de keerzijde producten van de land- en tuinbouw vertoont. In 2006 werd in Soedan het Soedanese pond ingevoerd. Deze munteenheid is onderverdeeld in 100 piasters; de set die wij u hier aanbieden bevat bimetalen stukken van 20 en 50 piaster, een nikkelen stuk van 20 piaster en een messing stuk van 10 piaster. Het in zuidelijk Afrika gelegen Botswana is één van de meer welvarende landen van Afrika. Deze welvaart heeft het grotendeels te danken aan de diamantwinning en aan het toerisme. De toeristen bezoeken Botswana vooral voor de uitgestrekte natuurparken en de rijke fauna. De pula-muntstukken tonen enkele voorbeelden van deze fauna. PAKKET 3 SETS
€45,00
DE JAARLIJKSE MUNTENREEKS VAN MALTA Naast de sets uit de Coins of All Nations - verzameling bieden wij u tevens de jaarset van Malta aan. De FDC-muntstukken dragen het jaartal 2014 en zijn gepresenteerd in een luxedoosje dat ook een themapenning en een echtheidscertificaat bevat. PRIJS
€35,00 3
MUNTINFO 2014 | 64
PROOFLIKE - MUNTSET 2014 Eerste proofset met de muntstukken met portret van Koning Filip. Alle Belgische euromunten van 2014 in een weergaloze prooflikekwaliteit. Sinds 2002 stelt de Koninklijke Munt van België haar klanten in de gelegenheid om jaarlijks de euromunten van ons land te verkrijgen in prooflike-kwaliteit. Vandaag stellen wij u de jaarreeks 2014 voor met acht eurostukken die met speciaal hiervoor vervaardigde muntplaatjes werden geslagen. Gezien het exclusief karakter van deze muntslag wordt de oplage van deze jaarsets uitermate beperkt gehouden. Voor 2014 werd de limiet vastgesteld op 3.000 sets. Een certificaat dat door de Muntmeester is ondertekend en van een individueel nummer is voorzien, staat hiervoor borg.
• Enige, echte en officiële uitgifte • PROOFLIKE: geslagen met speciaal vervaardigde muntplaatjes en met de meeste zorg behandeld bij het opvangen en verpakken • Bevat ook de Belgische euro-denominaties die in 2014 niet in circulatie werden gebracht • Elke munt zit afzonderlijk in een speciale transparante beschermingscapsule opgeborgen • Strikt gelimiteerde oplage van 3.000 sets voor 2014 • Voorzien van een genummerd en door de Muntmeester ondertekend echtheidscertificaat • Vanaf dit jaar zijn de 8 proofstukken verpakt in een vernieuwd, nog fraaier doosje.
NIEU WE DOO S PRIJS
€75,00 TECHNISCHE KENMERKEN Oplage 3.000 sets
MUNTINFO 2014 | 64
4
100 EURO GOUDSTUK 500STE VERJAARDAG VAN DE GEBOORTE VAN VESALIUS In 2012 werd in België de 500ste verjaardag gevierd van Mercator, de vader van de moderne cartografie. Bij die gelegenheid gaf de Koninklijke Munt een goudstuk van 100 Euro uit. Amper twee jaar later vieren wij opnieuw de 500ste verjaardag van één van onze grote wetenschappers, Andreas Vesalius, de vader van de moderne anatomie,en ook deze verjaardag zal gepaard gaan met de uitgifte van een fraai goudstuk van 100 Euro.
Andreas Vesalius Andreas Vesalius, een telg uit een geslacht van artsen, werd geboren te Brussel op 31 december 1514 als Andries van Wesel. Na klassieke studies aan de Universiteit van Leuven vervolgde hij zijn studies te Parijs waar hij de geneeskunde bestudeerde volgens de leer van Galenus (een Grieks/ Romeinse arts uit de 2e eeuw n.C.). Vesalius besefte dat de werkelijke waarnemingen belangrijker zijn dan wat er in de boeken van Galenus te vinden was en legde zich al snel toe op het ontleden van dieren en lijken. Hij werd docent te Leuven maar moest wegens onenigheid met zijn hoogleraar vertrekken naar Padua. Daar kreeg hij aanvankelijk meer gelegenheid om anatomisch onderzoek te doen. In die periode verscheen zijn meesterwerk, het zevendelige De humani corporis fabrica libri septem, dat echter veel kritiek te verduren kreeg vanwege de traditionele geneeskundigen. Daarop staakte hij zijn academische carrière en werd lijfarts van Keizer Karel V en later van diens zoon Filips II. Na een incident met één van zijn patiënten ging hij op pelgrimstocht naar Jeruzalem. Op de terugreis van die tocht strandde zijn schip op het eiland Zakynthos waar hij op 15 oktober 1564 overleed en begraven werd.
Een gouden eerbetoon De voorzijde van dit prachtig uitgevoerd muntstuk toont een portret van Vesalius en de afbeelding van een lijk waarop een dissectie werd uitgevoerd. Beide illustraties komen uit de oorspronkelijke uitgave van De humani corporis fabrica libri septem en zijn het werk van Johan Stefan van Kalkar, een tijdgenoot van Vesalius en de auteur van de houtsneden die in dat boek werden afgedrukt.
PRIJS*
€735,00 TECHNISCHE KENMERKEN Nominale waarde 100 EURO Gehalte Au 999 Diameter 29 mm Gewicht 15,55 g Uitvoering Proof Graveur Luc Luycx naar Johan Stefan van Kalkar Oplage slechts 500 ex.
5
De keerzijde vertoont de gestileerde kaart van de Europese Unie, de twaalf sterren die deze unie symboliseren, het jaartal 2014 en de nominale waarde 100 EURO, omgeven door de landsaanduiding BELGIQUE – BELGIE – BELGIEN. Het muntstuk werd in een schrijntje verpakt en voorzien van een genummerd certificaat.
MUNTINFO 2014 | 64
5 EURO 2014 50STE VERJAARDAG VAN DE ONTDEKKING VAN HET BEH - BOSON Het gebeurt niet elk jaar en zelfs niet elk decennium dat een Belg een Nobelprijs in de wacht sleept. Vorig jaar viel die eer te beurt aan François Englert, die meteen één van de meest prestigieuze prijzen wist te winnen, nl. die van de natuurkunde. De Brusselse professor deelt de prijs met de Brit Peter Higgs die ongeveer gelijktijdig met hem en zijn overleden collega Robert Brout het bestaan van een naar hem genoemd elementair deeltje voorspelde.
Foto: Robert Brout
De ontdekking van het B.E.H. - boson Duiding verstrekken bij de dusdanig complexe deeltjesnatuurkunde is uiteraard niet mogelijk voor wetenschappelijk niet-onderlegde personen en binnen het bestek van deze introductie. Wij wensen dan ook slechts een korte en hopelijk ietwat relevante beschrijving te geven van de chronologie van de ontdekking van het elementair deeltje dat alle objecten rondom ons heen massa geeft.
Robert Brout (New York, 14.6.1928 - Brussel, 3.5.2011) en François Englert (Etterbeek, 6.11.1932), twee professoren van de U.L.B beschreven in augustus 1964 voor het eerst een veld dat massa geeft aan andere deeltjes. Enkele maanden later publiceerde Peter Higgs (Newcastle, 29.5.1929) een artikel waarin hij melding maakte van een deeltje dat bij zo’n veld hoort. Kort daarna gaf het trio Dick Hagen, Gerald Guralnik en Tom Kibble een completere beschrijving van wat men ondertussen het Higgsmechanisme was gaan noemen.
Foto: François Englert
Internationaal wordt momenteel inderdaad vaak van het Higgsdeeltje gesproken, maar er gaan ook stemmen op om het deeltje de naam B.E.H. boson (naar Brout, Englert en Higgs) te geven. Omdat Robert Brout inmiddels overleden was, honoreerde het Nobelprijscomité op 8 oktober 2013 de twee andere “ontdekkers” door hen gezamenlijk de Nobelprijs voor natuurkunde te geven. De motivatie van het comité werd als volgt geformuleerd: “Voor de theoretische ontdekking van een mechanisme dat bijdraagt aan ons begrip van de oorsprong van de massa van subatomaire deeltjes, wat onlangs werd bevestigd door de ontdekking van het voorspelde elementair deeltje, tijdens de ATLAS en CMS - experimenten in CERN’s Large Hadron Collider”. In 2012 maakten de wetenschappers van de honderd meter onder de Zwitserse grond gebouwde deeltjesversneller van het CERN inderdaad bekend dat zij naar alle waarschijnlijkheid het B.E.H.-deeltje gevonden hadden. Deze ontdekking was de
Foto: Peter Higgs
apotheose van een zoektocht naar het bewuste deeltje die bijna 50 jaar eerder was ingezet door een aantal fysici die, onafhankelijk van elkaar, het bestaan van een dergelijk deeltje voorspeld hadden. Om de vraag te beantwoorden naar wat dit bewuste mechanisme nu eigenlijk is, laten we graag Englert zelf aan het woord die ons de volgende uitleg verstrekte: Het BEH-boson (of -deeltje) betreft een uniek subatomair deeltje dat het wezen van de materie verklaart. Deze BEH-deeltjes vormen immers een niet-vaste stof die het volledige heelal omvat en die andere materiedeeltjes doet vertragen. Op deze manier verkrijgen deze deeltjes massa want alleen massaloze deeltjes zoals fotonen (lichtdeeltjes) verplaatsen zich steeds aan dezelfde snelheid, namelijk die van het licht. Zonder het BEH-deeltje, zouden alle andere deeltjes zich eveneens verplaatsen aan de lichtsnelheid en in dergelijke etherische ruimte , zonder enig object met massa, zouden wij niet kunnen bestaan.
MUNTINFO 2014 | 64
6
Het nieuwe zilverstuk van 5 EURO Dit stuk is het allereerste Belgische muntstuk dat een portret draagt van een nog levende niet-dynastieke persoon. De voorzijde van het nieuwe muntstuk draagt naast het profielportret van de in 2011 overleden Belgisch-Amerikaanse geleerde Robert Brout immers ook het portret van François Englert, die op 4 november zelf de eerste muntslag kwam uitvoeren. De achtergrond is een gestileerde weergave van vermoedelijke BEH-sporen in een deeltjesbotsing.
Het inschrift BOSON - B.E.H. , de namen van de wetenschappers en de data 1964 en 2014 vervolledigen de grafische compositie. De keerzijde van het stuk draagt de gebruikelijke elementen en inschriften zoals de kaart van de Europese Unie, de nominale waarde, het jaartal en de drietalige landsaanduiding. Het stuk werd verpakt in een fraai geïllustreerde verpakkingsfolder met een zeer summiere, door François Englert zelf opgestelde duiding bij de ontdekking van het BEHboson.
PRIJS
€40,00 TECHNISCHE KENMERKEN Nominale waarde 5 EURO Gehalte Ag 925 Diameter 30 mm Gewicht 14,60 g Rand Glad Graveur Luc Luycx Oplage 6.000 ex.
7
PRIJS*
€40,00
MUNTINFO 2014 | 64
PENNINGREEKS EERSTE WERELDOORLOG Tijdens het afgelopen jaar boden wij onze klanten een penningreeks aan rond het thema van de Belgische folklore. Met genoegen konden wij vaststellen dat deze reeks een zeer trouw publiek aansprak en dat penningen als verzamelobject nog steeds de moeite waard bleken te zijn. Daarom stellen wij vanaf nu een nieuwe reeks voor die de verschillende aspecten van de Eerste Wereldoorlog zal uitbeelden. Deze nieuwe reeks zal eveneens twaalf zilveren penningen bevatten die op regelmatige tijdstippen (twee per editie van Munt Info) zullen worden uitgegeven. Net zoals bij de vorige reeks zullen de penningen in een luxedoos worden verpakt, die na de zesde medaille, kosteloos zal worden opgestuurd (voor zover u de eerste zes medailles heeft aangeschaft). Later zal tevens een echtheidscertificaat worden bijgevoegd. Nadat wij vorige zomer reeds twee herdenkingsmuntstukken met als thema 100 Jaar Groote Oorlog op de markt brachten, leek het ons aangewezen om de totale impact van die wereldoorlog op de Belgische bevolking in zilver te vereeuwigen. Zo zullen o.a de inval, de slag om de IJzer, de burgerslachtoffers, de vluchtelingen, het dagelijkse leven maar ook de wapenstilstand en de wederopbouw aan bod komen. De Koninklijke Munt van België wenst op die manier de herinnering aan een oorlog die België en de hele wereld voorgoed zou veranderen levend te houden. De penningen zullen niet alleen de gruwel en het menselijk leed maar ook de hoop op een betere wereld na de wapenstilstand uitbeelden en op die manier een blijvend souvenir zijn van een niet uit te wissen episode uit onze geschiedenis. De nieuwe reeks wordt opgestart met de uitgifte van een penning die de inval van het Duitse leger rond Luik uitbeeldt. De penning draagt op de voorzijde de afbeelding van het Dikke Bertha -kanon en de kaart van het Luikse front. De keerzijde die voor de twaalf penningen zal worden gebruikt, draagt de afbeelding van een klaproos, het symbool van de Eerste Wereldoorlog bij uitstek, en een kalligrafie van de beginstrofe van het beroemde oorlogsgedicht “In Flanders Fields “ van John McCrae.
Volgend jaar zal één van de penningen gewijd zijn aan de rol van het Rode Kruis - meer bepaald van Edith Cavell, een verpleegster die door de Duitsers werd vermoord - tijdens de Eerste Wereldoorlog. De klaprozen op de keerzijde van die penning zullen eenmalig worden ingekleurd.
TECHNISCHE KENMERKEN Gehalte Ag 925 Diameter 37 mm Gewicht 22,85 g Oplage beperkt
MUNTINFO 2014 | 64
PRIJS PER PENNING*
€35,00
8
De 12 penningen zullen in een verzamelbox worden verpakt die u GRATIS zal ontvangen bij uw derde bestelling. De reeks zal worden vervolledigd met een geïllustreerd echtheidscertificaat. Voorziene penningen: - De inval - De Slag om de IJzer - De exodus - Koning Albert - Het ijzeren gordijn tussen België en Nederland
- Het dagelijkse leven - De luchtmachtpioniers - Dieren in de Groote Oorlog - Wapenstilstand - De oorlogskerkhoven
Gemeenschappelijke keerzijde 9
MUNTINFO 2014 | 64
NIEUWE 2 EURO-STUKKEN GRIEKENLAND Als gevolg van het Congres van Wenen waren de Ionische Eilanden (waaronder Korfoe en Zakynthos) van 1815 tot 1864 een Brits protectoraat. In 1864 werden zij verenigd met Griekenland en de 150ste verjaardag van dit feit wordt er dit jaar herdacht door de uitgifte van een 2 Euro-stuk. Dit stuk draagt een zevenpuntige ster waartussen telkens een afbeelding geplaatst werd die symbool staat voor één van de 7 hoofdeilanden. Oplage: 750.000 stukken
GRIEKENLAND De 400ste verjaardag van het overlijden van Domenikos Theotokopoulos (bijgenaamd El Greco) vormt de aanleiding voor de uitgifte van het tweede Griekse 2 Euro-stuk. El Greco woonde en werkte voornamelijk in Spanje waar hij een erg geliefde schilder was onder hoogwaardigheidsbekleders. Zijn stijl wordt gekenmerkt door langgerekte vormen en expressieve kleuren. Oplage: 750.000 stukken
PORTUGAL Het Internationaal Jaar van de Gezinslandbouw is het thema van een Portugees 2 Euro-stuk. Het nieuwe muntstuk draagt de afbeelding van traditionele werktuigen en landbouwproducten en werd gegraveerd door Helder Batista. Oplage: 500.000 stukken
LETLAND Dit stuk zet Riga,dat dit jaar gekozen werd tot Europese Cultuurhoofdstad, in de bloemen. De skyline van de historische binnenstad van de Letse hoofdstad werd prominent in beeld gebracht door de ontwerper Henrihs Vorkals en gegraveerd door de bekende medailleur Janis Strupulis. Oplage: 1 miljoen stukken
SLOVENIE
PRIJS VOOR DE 5 STUKKEN
Barbara, dochter van de graaf van Celje, huwde in 1408 met Koning Sigismund die de laatste 5 jaar van zijn leven tevens Keizer van het Heilig Roomse Rijk was. Zij werd tot koningin van dit Rijk gekroond te Aken op 8 november 1414. De 600ste verjaardag van deze kroning wordt in Slovenië herdacht met de uitgifte van dit muntstuk. Na de dood van haar echtgenoot in 1437 leefde zij in Melnik (in het huidige Bulgarije) waar zij zich vooral inliet met occulte wetenschappen zoals astrologie en alchemie. Barbara van Celje overleed in Melnik op 11 juli 1451. Oplage: 1 miljoen stukken
€35,00
MUNTINFO 2014 | 64
10
NIEUWE MALTESE MUNTUITGIFTEN De Maltese monetaire overheid, die de Koninklijke Munt regelmatig opdrachten bezorgt voor het slaan van herdenkingsmunten, heeft dit jaar eveneens twee speciale stukken van 2 euro uitgegeven. Het eerste stuk herdenkt de
50ste verjaardag van de onafhankelijkheid
en draagt de afbeelding van het nationale vrijheidsstandbeeld. Dit in brons en marmer uitgevoerd beeld met een hoogte van 8,5 meter werd ingewijd in 1989 ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van de onafhankelijkheid van Malta. Het beeld werd gerealiseerd door Ganni Bonnici en stelt een vrouw voor die de Maltese vlag vasthoudt. Het staat aan de ingang van de Il-Mall te Floriana. Het nieuwe stuk werd gegraveerd door dezelfde kunstenaar en er werden 400.000 stukken in omloop gebracht. Het tweede stuk werd uitgegeven naar aanleiding van de viering van de 200ste verjaardag
van de oprichting van het nationale politiekorps
PRIJS VOOR BEIDE STUKKEN VAN MALTA
€14,00
Kwaliteit: FDC
picciolo
PRIJS PER STUK*
€49,50
TECHNISCHE KENMERKEN Nominale waarde 5 EURO Verpakking Schrijntje met echtheidscertificaat Gehalte Au 585 Diameter 11 mm Gewicht 0,50 g Oplage 10.000 ex.
11
van Malta. Het stuk vertoont de penning van de Maltese politie met het inschrift “200 Years Malta Police” en de data 1814-2014. Het werd ontworpen door Noël Galea Bason en de oplage bedraagt 300.000 stuks.
Naast deze twee stukken bieden wij u tevens twee goudstukjes aan in de reeks “Smallest Gold Coins of the World”. Beiden hebben een nominale waarde van 5 Euro en werden geslagen in de Nederlandse Munt. Het stukje met jaartal 2013 is een replica van de picciolo, de kleinste munteenheid van de Ridders van Sint-Jan, die eeuwenlang de plak zwaaiden over Malta.
Het stukje uit 2014 is een replica van de zecchino, een onderdeel van de ducato, die door de Venetianen in het Middellandse zee-gebied werd geïntroduceerd en die eveneens door de Ridders van Malta werden aangemunt.
zecchino
MUNTINFO 2014 | 64
15 JAAR HUWELIJK KONING FILIP EN KONINGIN MATHILDE Op 4 december 1999 gaven Prins Filip en Jonkvrouw Mathilde elkaar hun jawoord. Dit jaar viert ons koningspaar dus haar 15de huwelijksverjaardag. De Koninklijke Munt van België wenst de Koning en de Koningin alvast te feliciteren met deze verjaardag en biedt aan haar trouwe klanten de mogelijkheid om een exclusieve verjaardagspenning te verwerven. PRIJS*
Deze medaille is een zilveren versie van de geelkleurige gedenkpenning die samen met de acht nieuwe muntstukken met het portret van Koning Filip in de muntreeks in FDC eerder dit jaar werd verpakt. Deze muntreeks werd in het voorjaar gepresenteerd en is ondertussen zo goed als uitverkocht.
€45,00
Op de voorzijde van de medaille wordt ons koningspaar afgebeeld, dat sinds hun huwelijk een gezond evenwicht gevonden heeft tussen hun gezinsleven en hun publiek optreden. De Koninklijke Munt heeft getracht deze harmonie weer te geven in de voorstelling van onze nieuwe koning en zijn echtgenote. De wapenschilden van de Koning der Belgen en de familie d’Udekem d’Acoz sieren de keerzijde van deze penning. Deze zilveren medaille wordt u aangeboden in een houten luxeschrijntje en is vergezeld van een echtheidscertificaat. TECHNISCHE KENMERKEN Gehalte Ag 925 Diameter 37 mm Gewicht 22,85 g Oplage slechts 500 ex.
MUNTINFO is een uitgave van Koninklijke Munt van België Pachecolaan 32 | 1000 Brussel | T 02 221 07 11 | F 02 221 07 71 | www.europemint.eu Verantwoordelijke uitgever: B. Gillard | Pachecolaan 32 | 1000 Brussel Nadruk verboden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever. * prijzen onder voorbehoud van de koersschommelingen op de edelmetaalmarkt.
