Alle wegwijzers in de fase:
5 Uitvoeren 5.1. Definitief ontwerp laten drukken 5.1.1. Een drukker kiezen (79) 5.1.2 Bestanden drukklaar maken (80) 5.1.3. Een kapvorm kiezen (81) 5.1.4. Een drukprocédé kiezen (82) 5.1.5. Een papiersoort kiezen (83) 5.2 . Verspreiden 5.2.1. Online delen (84) 5.2.2. Offline verspreiden (85) 5.3 . Mondelinge communicatie organiseren 5.3.1. Een gesprek op touw zetten (86) 5.3.2. Een presentatie op touw zetten (87) 5.4 . Publiciteit maken (88)
Wegwijzer:
Een drukker kiezen Kies je voor een online of een klassieke drukkerij? En hoe vraag je een offerte aan?
Wat is nu precies het verschil tussen een online en een klassieke drukkerij? Waarom kies je voor de ene of de andere? De online drukkerij Een online drukkerij heeft over het algemeen geen kantoor waar je je drukwerk kan afhalen of waar je terecht kan met vragen. Je kiest je papiersoort, je afwerking en de soort druk via een webinterface. Vervolgens kies je een gewenste afleverdatum en een paar dagen later wordt je drukwerk afgeleverd aan de deur. Voordeel van deze online drukkerijen is dat ze veel scherpere prijzen kunnen aanbieden omdat ze lagere kosten hebben aan huur en personeel. Ook werken deze drukkerijen vaak wereldwijd waardoor ze grotere hoeveelheden papier kunnen inkopen tegen een gunstige prijs. Een tweede voordeel is de snelle levertijd. Nadelen zijn er ook. Zo moet je bij een online drukkerij vaak zelf echt verstand van zaken hebben: er is niemand om raad aan te vragen. Ook drukken de meeste van deze drukkerijen gewoon de bestanden die ze binnenkrijgen, ook al kloppen deze bestanden niet of staan er fouten in. Een bijkomend nadeel is dat de kwaliteit niet altijd verzekerd is.
De klassieke drukkerij Het grote voordeel van een traditionele drukkerij is dat ze een vestiging hebben waar je met vragen terecht kunt. Ook kunnen zij met je meedenken zodat je bijvoorbeeld de beste keuze kunt maken qua papiersoort of afwerking. Ook ligt vaak de kwaliteit net iets hoger en constanter omdat bij een normale drukkerij het personeel net iets meer betrokken is bij de drukpers. Nadeel kan zijn dat de drukkosten hoger liggen. Ook kan het zo zijn dat de levertijden langer zijn in vergelijking met een online drukkerij.
Een offerte aanvragen Som alle informatie op die de drukker nodig heeft om een passende offerte te maken: Object: flyer, 3-luik, brochure, poster… Omvang: hier zet je het aantal pagina’s neer Formaat: de afmetingen van je drukwerk Papier: de papiersoort die je verkiest Bedrukking: recto, verso, recto-verso, zwart-wit, full-colour, offset, digitaal Afwerking: moet het drukwerk worden schoongesneden, ingebonden, geniet? • Verpakking: in dozen? per 100 stuks in een doos? • Oplage: het aantal exemplaren dat geprint of gedrukt moet worden • • • • • •
Het is altijd aan te raden om bij verschillende drukkerijen offertes aan te vragen. Er kunnen soms grote prijsverschillen tussen drukkerijen zitten. Ook kan het handig zijn om voor zowel digitale druk als offsetdruk een offerte aan te vragen. Op deze manier krijg je een goed inzicht in het verschil in prijzen.
Meer weten? Andere wegwijzers • Uitvoeren > Definitief ontwerp laten drukken > o Bestanden drukklaar maken o Een drukprocédé kiezen o Een kapvorm kiezen o Een papiersoort kiezen
Bibliografie -/-
2
Wegwijzer:
Bestanden drukklaar maken In deze wegwijzer vind je meer informatie over hoe je bestanden technisch correct aanlevert bij de drukker. De wegwijzer geeft concrete tips over technische aspecten als resolutie, afloop, snijtekens, lettertypes en bestandsformaat. Pas je deze tips toe, dan wordt het ontwerp precies afgedrukt zoals je het in gedachten had.
Om een bestand drukklaar aan te leveren moet je ervoor zorgen dat het bestand aan een aantal eisen voldoet. Meestal is het noodzakelijk om contact op te nemen met je drukker omdat niet elke drukker met dezelfde machines en methodes werkt. Maar aan onderstaande voorwaarden moet je bestand voldoen bij iedere drukker. Resolutie Zo moeten de foto's die je gebruikt in je ontwerp een resolutie hebben van minimaal 300 dpi. Ook moeten de afbeeldingen in CMYK-kleuren staan. Programma’s zoals GiMP bieden de mogelijkheid om bestanden om te zetten naar CMYK kleuren. Afloop Als je een bestand aanmaakt moet je het ontwerp een aantal millimeter “afloop” meegeven. Afloop betekent dat je ontwerp rondom een aantal millimeter groter is dan je uiteindelijk gekozen papierformaat. De drukker heeft zo een marge om het drukwerk veilig te snijden zonder dat er tekst wordt weggesneden.
Figuur 1: Afloop
De meeste drukkerijen hanteren een afloop van 3mm rondom. Door een aantal mm. afloop af te spreken voorkom je dat je drukwerk met witte randen langs de snijlijnen terugkomt van de drukker. Bijvoorbeeld: als je een visitekaart maakt van 55 x 85 mm. , dan heeft het ontwerp de afmetingen van 61 x 91 mm. omdat de opmaak aan alle kanten 3 mm groter is. Snijtekens Om te weten waar de drukker moet snijden, is het aangewezen om je drukwerk snijtekens mee te geven. Een snijteken ziet eruit als 2 korte lijnen die in een hoek van 90 graden staan. De lijnen raken elkaar niet. Door deze lijnen op elke hoek te zetten kun je een denkbeeldige rechthoek maken. Alles wat buiten deze rechthoek valt, wordt weggesneden.
Figuur 2: Snijtekens
Het oranje gemarkeerde gebied is het gebied dat na het snijden wegvalt. Dit gebied is de zogenaamde afloop. De stippellijn is het denkbeeldige kader. Lettertypes De lettertypes die je gebruikt kun je het beste omzetten naar lettercontouren. Dan wordt er van je lettertype een soort tekening of object gemaakt. Op deze manier is het geen probleem als de drukker het lettertype niet heeft dat jij hebt gebruikt.
2
Figuur 3: De rechterletter is omgezet naar lettercontouren
Een andere mogelijkheid is om de lettertypes in te sluiten bij de PDF, als je tenminste het drukwerk aanlevert als een PDF-bestand. Bestandsformaat Tegenwoordig wordt het meeste drukwerk aangeleverd als een PDF-bestand. Een andere optie is om het bestand aan te leveren als een JPG-bestand. Denk er bij het maken van een JPG-bestand wel aan dat je de kwaliteit zo hoog mogelijk instelt.
Meer weten? Andere wegwijzers • Uitvoeren > Definitief ontwerp laten drukken > o Een drukker kiezen o Een drukprocédé kiezen o Een kapvorm kiezen o Een papiersoort kiezen Andere bronnen • Drukkerij123.nl geeft op hun site een aantal tips voor het drukklaar maken van een bestand. • Op deze pagina staan een aantal veelgestelde vragen over hoe je bestanden drukklaar kunt maken.
Bibliografie -/-
3
Wegwijzer:
Een kapvorm kiezen Misschien heeft je ontwerp een niet-rechthoekige vorm? Weet dan dat de drukker een speciale kapvorm moet maken om je ontwerp uit te snijden. En dat zorgt voor een stevige meerkost.
Misschien heeft je creativiteit je geleid tot een ongebruikelijke vorm: een poster in de vorm van een hartje, een sticker in de vorm van een appel...? Die vormen zullen vast en zeker de aandacht trekken, maar de keerzijde is dat de productieprijs hoger is. Als je drukwerk ontwerpt dat niet rechthoekig van vorm is, zoals een ronde kaart, dan kan het niet op een normale manier gedrukt en gekapt worden. De drukker heeft dan een op maat gemaakte kapvorm nodig. In de afbeelding hieronder zien we rechts een niet-rechthoekige kapvorm, waarbij de gestippelde lijnen plooilijnen zijn.
Figuur 1: Links het drukwerk, rechts de kapvorm [1]
Als de drukker de drukplaten maakt, maakt hij van de kapvormtekening een kapvorm. De meeste kapvormen worden gemaakt uit multiplex. In deze multiplex worden dan lijnen uitgezaagd. Na het zagen worden in de overgebleven zaagsnede messen geplaatst. Omdat het maken van kapvormen nogal arbeidsintensief is, is het raadzaam om goed te bevragen
wat de meerprijs is hiervan.
Figuur 2: Voorbeeld van een op maat gemaakte kapvorm [2]
Meer weten? Andere wegwijzers • Uitvoeren > Definitief ontwerp laten drukken > • Een drukker kiezen • Bestanden drukklaar maken • Een drukprocédé kiezen • Een papiersoort kiezen
Bibliografie [1] Katholieke Hogeschool Limburg Opening, Print, 2011.
KHLim, Uitnodiging
Academische
[2] Grafisch woordenboek. [Online] Available: http://grafischwoordenboek.files.wordpress.com/2008/01/stansmes.jpg?w=47 9)
2
Wegwijzer:
Een drukprocédé kiezen In deze wegwijzer vind je meer informatie over een aantal veelgebruikte drukvormen: offsetdruk, digitale druk en zeefdruk. Door meer inzicht te krijgen in de verschillende drukprocédés kun je tijdens het ontwerpen betere keuzes maken. Op deze manier is de kans groter dat je eindresultaat ook zo wordt zoals je het zelf in gedachten had.
Het grootste verschil tussen offset en digitaal drukken is dat offset vooral geschikt is voor grotere oplagen en digitaal zich leent tot kleinere oplages.
Offsetdruk Bij deze methode worden meerdere pagina's op een vel gedrukt, zodat deze pagina’s na het snijden in katernen kunnen worden vergaard. Offsetdruk is een drukmethode die een constante, goede kwaliteit haalt. Voorbeelden van ontwerpen die in offsetdruk worden gedrukt zijn onder andere reclamedrukwerk, tijdschriften en verpakkingen. Hoe gaat dit in zijn werk? Als je een ontwerp hebt gemaakt en je wil dit laten drukken, dan zal er van je drukwerk een offsetplaat worden gemaakt. Omdat drukwerk is opgebouwd uit 4 kleuren, wordt van elke kleur een offsetplaat gemaakt. Het ontwerp wordt door middel van een laserstraal op de offsetplaat belicht. Deze techniek noemen we 'computer-to-plate' (CtP)
Figuur 1: Een afbeelding gescheiden in 4 kleurkanalen
Vervolgens worden deze 4 platen achter elkaar in de drukpers gezet. Het papier dat meestal op een rol zit, gaat dan langs deze platen waardoor uiteindelijk het ontwerp in fullcolour op het papier wordt gedrukt.
Figuur 2: Het papier gaat langs de 4 verschillende kleurenplaten zodat uiteindelijk een volledig kleurbeeld ontstaat.
Digitale druk Een groot voordeel van digitale druk is dat de startkosten een stuk lager liggen dan bij offset. Hierdoor is het mogelijk om kleine oplagen te laten drukken. Enkele nadelen zijn dat de machines trager printen dan offsetdruk en daarom niet zo geschikt voor grotere oplagen (> 100 stuks). Ook ben je beperkt in het formaat van je drukwerk. De maximale grootte van je drukwerk mag ongeveer 36x52 cm zijn.
Figuur 3: Een dwarsdoorsnede van een digitale drukmachine [1]
Zeefdruk Zeefdruk is een druktechniek die uitermate geschikt is om bijvoorbeeld op textiel, kunststoffen en 3D-objecten te drukken. Denk aan pennen, glazen, flessen speelgoed, behangpapier, t-shirts en hout.
2
Meer weten? Andere wegwijzers • Uitvoeren > Definitief ontwerp laten drukken > • Bestanden drukklaar maken • Een drukker kiezen • Een kapvorm kiezen • Een papiersoort kiezen Andere bronnen • Grafisch woordenboek: meer informatie over offset • Hoe werkt offset drukken? Drukkerij Mostert legt op hun internetpagina uit hoe het offset drukken werkt. • Welles Niettes! Zeefdrukken! Een zeer informatief filmpje wat de verschillende stappen in het zeefdrukprocedé laat zien. • Wat is zeefdrukken? Paul Wessels legt op zijn internetpagina uit hoe zeefdrukken precies in zijn werk gaat
Bibliografie [1] AWC Packaging: HP Indigo [Online] http://www.awcpackaging.com/index.php/whatsnew/hp_indigo/
Available:
3
Wegwijzer:
Een papiersoort kiezen De papiersoort kies je op basis van de look and feel die je je ontwerp wil meegeven. Maar praktische overwegingen spelen ook een rol.
De papiersoort, en ook de papierdikte, zijn bepalend voor de look and feel van je ontwerp. Het papier bepaalt mede hoe je ontwerp overkomt op de gebruiker. Maak je een flyer voor een glamoureuze fuif, dan is een glossy papiersoort een goede optie. Maar als je een brochure maakt over biologisch tuinieren, bijvoorbeeld, dan ben je beter af met een iets ruwere papiersoort die een gevoel van authenticiteit en betrouwbaarheid oproept. Ook moet je je papierkeuze afstemmen op de afwerking van je vorm. Moet je ontwerp geplooid kunnen worden? Hou er dan rekening mee dat niet elke papiersoort even geschikt is om te plooien. Denk ook aan de manier waarop het ontwerp gebruikt zal worden. Een visitekaartje, bijvoorbeeld, laat je beter op een dikke papiersoort drukken. Het kaartje is dan beter geschikt om in een portemonnee te stoppen en te bewaren. Ten slotte dien je ook rekening te houden met het budget. Het spreekt voor zich dat de ene papiersoort duurder uitvalt dan de andere. Als je niet zeker weet welke papiersoort je het beste kiest, kan je ook contact opnemen met je drukker. Hij kan je hierin adviseren. Sommige drukkerijen bieden ook kleine pakketjes papierstalen aan. Hierdoor kun je zelf een aantal papiersoorten in je handen houden en voelen hoe het papier aanvoelt. Op de website van drukkerij Zwart op Wit kun je gratis papierstalen bestellen.
Figuur 1: Het stalenpakket van drukkerij Zwart op Wit. Foto: Michiel Kragten
Meer weten? Andere wegwijzers • Uitvoeren > Definitief ontwerp laten drukken > • Bestanden drukklaar maken • Een drukprocédé kiezen • Een kapvorm kiezen • Een papiersoort kiezen Andere bronnen • Logolitic design blog: een blog met een verzameling mooi verzorgd drukwerk, voornamelijk visitekaartjes. Hier kan je goed zie hoe de papiersoort gekozen wordt in functie van de sfeer die het visitekaartje wil oproepen.
Bibliografie -/-
2
Wegwijzer:
Online delen Een van de handigste manieren om je ontwerp te verspreiden is om het online te publiceren. Snel en goedkoop! Er zijn talloze platformen beschikbaar: je kan sociale netwerken gebruiken, je kan een website of blog gebruiken… Foto’s kan je verspreiden via Flickr, diavoorstellingen via Slideshare, video’s met YouTube… Je kan ook het ene medium gebruiken om naar het andere te verwijzen: zo kan je met een tweet de aandacht vestigen op een filmpje dat je online hebt geplaatst.
Web 2.0 is een bloeiend ecosysteem met ontelbare platformen om te communiceren en content te delen. Een aantal van die “social media” kwamen al aan bod in andere wegwijzers: • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > Een website maken • Ontwikkelen > Software om je ontwerp uit te werken > Social media tools > o Facebook o Blog o Youtube o Twitter o Wiki Hieronder vind je gespecialiseerde, online platformen voor het delen van foto’s, presentaties en filmpjes. Welk platform je ook kiest, denk goed na over met wie je de content wil delen en pas de instellingen aan.
Foto’s delen Er zijn talloze websites waarop je fotoalbums kan aanmaken en verdelen. Natuurlijk leent ook Facebook zich daartoe, maar gespecialiseerde sites zijn Flickr, Picasa, Instagram, Shutterfly, Photobucket, Ipernity, Snapfish.... Ze hebben allemaal hun eigen spelregels. Flickr, bijvoorbeeld, biedt een gratis opslagruimte aan van 1 TB en laat 250 MB per foto toe. Picasa Web Albums houdt een limiet aan van 1 GB en je betaalt een vaste som per maand om meer ruimte te kopen. Een vergelijking van alle platformen om foto’s te delen vind je hier.
Presentaties delen Websites om presentaties te delen zijn o.a. Slideshare, MyPlick, Slideboom en Slildeserve. Deze websites zijn populair als e-learning instrumenten. Slideshare is de meest gebruikte website waar je gratis presentaties kan uploaden en vervolgens delen met je publiek. Zoals vele van bovenstaande toepassingen kan je kiezen met wie je deelt. Op de website van Slideshare vind je meer info over het uploaden van presentaties.
Een filmpje delen Filmpjes kan je delen via Facebook, maar ook via gespecialiseerde websites als YouTube, Vimeo, Metacafe. Een uitgebreide lijst vind je hier.
Bibliografie -/-
2
Wegwijzer:
Offline verspreiden Eens je drukwerk klaar is, moet je ook nog bepalen hoe je het nu uiteindelijk bij je doelgroep krijgt. Dit noemen we de distributie. Deze wegwijzer geeft een aantal klassieke manieren van offline verspreiden, en somt ook enkele meer recente distributiekanalen op.
Post Een belangrijk distributiekanaal is de post. Hou er rekening mee dat je alles individueel moet adresseren, en dat er (vooral bij hoge oplages) hoge kosten aan verbonden zijn. Bijlage bij een ander medium Wanneer je een grote oplage hebt, kan je er ook voor kiezen om je drukwerk samen te verspreiden met een ander medium. Bijvoorbeeld, een brochure met medische uitleg zou je als bijlage kunnen versturen met een medisch tijdschrift. Zo bereikt jouw brochure dezelfde mensen als de lezers van het medisch magazine. Je bereikt meteen een bepaalde doelgroep en het is goedkoper dan verdelen met de post. Bij een reclamepakket Je kan ook verspreiden als deel van een pakket reclamedrukwerk. In dat geval komt je drukwerk bij (alle) mensen in een bepaalde regio terecht, samen met ander drukwerk en reclame. Blootstellen op een locatie Je kan je drukwerk ook zichtbaar leggen op een plaats waar je doelgroep veel komt: bijvoorbeeld in bibliotheken, in wachtzaal van dokters, … Flyeren Je kan je drukwerk ook op straat of op een plaats waar je doelgroep veel komt uitdelen. In dit geval moet je er wel voor zorgen dat op je drukwerk de vermelding staat: ‘Niet op de openbare weg gooien’.
Figuur 1: Reclame op lijnbus [1]
Andere Er zijn nog andere manieren om je boodschap kenbaar te maken. Bijvoorbeeld op lijnbussen, in bushokjes (Boomerang, JC Decaux), op de binnenkant van toiletdeuren in cafés of restaurants, …
Bibliografie [1] W. Rommers, „het nieuwsblad,” 28 09 2012. [Online]. Available: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20120927_0 0314479.
2
Wegwijzer:
Een gesprek op touw zetten Waar let je op als je een vergadering, overleg of gesprek organiseert? In deze wegwijzer vind je een lijstje met handige tips.
Hoe ga je te werk? Hier volgt een lijst met tips voor het op touw zetten van een persoonlijk gesprek: • Plan een datum en uur voor het gesprek. Hou hierbij rekening met de beschikbaarheid van je doelgroep (bv. Aan een leerkracht vraag je niet om een gesprek te voeren tijdens de schooluren). • Schat op voorhand in hoe lang het gesprek gaat duren, en hoeveel tijd je hiervoor uittrekt. Hou rekening met wat aanlooptijd en eventueel wat napraten. • Stel een agenda op van de topics die je tijdens het gesprek wil behandelen. • Regel een lokaal voor het gesprek, best niet te groot en een plaats waar geen lawaai is. • Eventueel regel je apparatuur voor projectie, een flipover, een bord, … • Als je met meerdere personen overlegt, dan kan je best een gespreksleider en een verslaggever aanstellen. • Stuur (per e-mail) een uitnodiging naar je gesprekspartner(s). Zet hierin datum en uur, duurtijd, plaats, eventueel routebeschrijving, agendapunten. Vraag aan je gesprekspartner om aanwezigheid te bevestigen. • Zorg je voor water en koffie, en – indien het een lange vergadering betreft - iets om te eten, dan komt dat de sfeer zeker ten goede.
Meer weten? Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Veelvoorkomende communicatievormen > F2F > Persoonlijk gesprek
Bibliografie -/-
2
Wegwijzer:
Een presentatie op touw zetten Waar let je op als je een presentatie organiseert? In deze wegwijzer vind je een lijst met handige tips.
Hoe ga je te werk? Hier volgt een lijst met tips voor het op touw zetten van een presentatie: • Plan een datum en uur voor je presentatie. Anticipeer hierbij op de beschikbaarheid van je doelgroep: zijn ze overdag vrij? In het weekend? Op een avond door de week? • Schat op voorhand in hoe lang je presentatie gaat duren. • Stel een korte inhoud op van je presentatie, waarin je uitlegt welke topics je presentatie behandelt. • Regel een locatie voor je presentatie. Hiervoor moet je een inschatting maken van het aantal aanwezigen. Zorg dat iedereen in de zaal kan zitten, maar zorg er ook voor dat de zaal niet te groot is. • Stuur een uitnodiging voor je presentatie met datum en uur, duurtijd, korte inhoud, locatie en eventueel routebeschrijving en informatie over parkeergelegenheid. Vraag in de uitnodiging om aanwezigheid te bevestigen, zodat je weet hoeveel mensen er gaan komen. • Regel audiovisuele apparatuur: projectie, geluid, … en test op voorhand of alles goed werkt. • Als je presentatie in een groot gebouw plaatsvindt, dan kan je best in het gebouw wegwijzers zetten naar het juiste lokaal. • Zorg voor water voor de spreker tijdens de presentatie. • Eventueel, en als het budget het toelaat, dan kan je na de presentatie een drankje aanbieden voor de aanwezigen om nog wat na te praten, of zelfs een hapje.
Meer weten?
Andere wegwijzers • Ontwikkelen > Veelvoorkomende communicatievormen > F2F > Presentatie
Bibliografie -/-
2
Wegwijzer:
Publiciteit maken Vaak is het een goed idee om de aandacht van je doelpubliek te trekken wanneer je je communicatief ontwerp wereldkundig maakt. Wat kan je doen om je communicatie een extra zetje te geven?
In veel gevallen is het aangewezen om publiciteit te maken om extra aandacht te vragen voor je communicatieve actie. Kijken we even naar de mogelijke communicatieve doelen: informeren, overtuigen, activeren, instrueren... (zie wegwijzer “Je communicatieve (doel)en kiezen”). Die doelen realiseer je enkel door een communicatieve actie die voldoende “inhoud” bevat: een uitgebreide brochure, een informatiesessie of -pakket, een tijdschrift, een website... Maar ontwerpen die veel inhoud bevatten, zijn doorgaans niet geschikt om de aandacht van het publiek te trekken. Daar zijn andere media geschikter voor: posters, flyers, tweets,... Deze media zijn kernachtig en spits. Daarom wordt vaak gekozen voor een crossmediale aanpak. Dat wil zeggen dat er verschillende media worden ingezet die naar elkaar verwijzen met een versterkend effect. Bijvoorbeeld: je verstuurt tweets die de aandacht vestigen op de website die je gemaakt hebt (zie wegwijzer “Twitter”). Of je verspreidt posters met een QR-code die linkt naar je website (zie wegwijzer “Een QRcode toevoegen). Of je doet beide! Er zijn verschillende media en communicatievormen die makkelijk de aandacht van het publiek trekken. Inspiratie vind je in de wegwijzers “Een geschikt medium kiezen” en “Een geschikte communicatievorm kiezen” in de fase “Concept(en) bedenken”. Maar denk ook out-of-the-box: een stickercampagne, bedrukte t-shirts of koffiemokken, gelukskoekjes, mutsen met een boodschap... Hoe origineler je oplossing, hoe makkelijker je de aandacht trekt! Welke media of communicatievormen je kiest om de aandacht van het publiek te trekken, hangt natuurlijk af van wie je doelgroep precies is. Bekijk
nog even de wegwijzer “De doelgroep(en) bepalen” en de wegwijzer bij “De doelgroep(en) beter leren kennen” in de fase “Verkennen”.
Meer weten? Andere wegwijzers • Verkennen > Je communicatieve doel(en) kiezen • Verkennen > De doelgroep(en) beter leren kennen • Concept(en) bedenken > Een geschikt medium kiezen • Concept(en) bedenken > Een geschikte communicatievorm kiezen • Ontwikkelen >Software om je ontwerp uit te werken > Een QR-code toevoegen Andere bronnen • Hier vind je een aantal crossmediale campagnes van Sanoma.
Bibliografie -/-
2
