Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
4 Ambities
24
moeten ervoor zorgen dat Holland Rijnland in 2020 een prettig woon-, werk- en leefklimaat aan zijn inwoners biedt, waarbij het landschap open en ruimtelijk blijft. Ook de ambities voor toerisme, woningbouw, bereikbaarheid en economie in de regio komen aan bod.
4 Ambities
ambities waarmaken? Daarover gaat dit hoofdstuk. Diverse projecten
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
Wat zijn de ambities van Holland Rijnland en hoe wil de regio die
25
4.1 De regio Geografische ligging
port regio Boskoop. Maar de nabije ligging van
Geografisch gezien heeft Holland Rijnland een
uiteraard ook van belang voor de steeds belang-
bijzondere ligging. De regio ligt tussen de grote
rijker wordende kenniseconomie, met centraal
steden Amsterdam, Utrecht en Den Haag met
daarin Universiteit Leiden, de Bio Science-sector
aansluitend Rotterdam. Aan de westkant grenst
en het internationale topinstituut ESTEC. De
Holland Rijnland aan de Noordzee. Deze cen-
oostzijde van de regio, het Veenweide en Plas-
trale ligging geeft Holland Rijnland kansen om
sengebied, is als onderdeel van het Groene Hart
zich nationaal en internationaal verder te profi-
een prachtig en typisch stukje Holland. Kortom:
leren en ontwikkelen. Voor het personen- en
de regio kenmerkt zich door een aantal in het
goederenvervoer profiteert de regio van de nabij-
oog springende elementen die de streek ener-
heid van luchthaven Schiphol en de Rotter-
zijds internationaal op de kaart zetten en ander-
damse haven. Dat is van groot belang voor de
zijds zorgen voor een prettig woon-, werk- en
Greenport Duin- en Bollenstreek, het kloppend
recreatiegebied.
luchthaven Schiphol en de Rotterdamse haven is
hart van het bollencomplex, en de Keukenhof, een Nederlands icoon in het buitenland. Daar-
Landschapskenmerken
naast is het van belang voor de Greenport regio
Holland Rijnland heeft een oppervlakte van 525
Boskoop als internationaal centrum van het
vierkante kilometer. Nog geen 30 procent daar-
boomsierteeltcluster (inclusief de pot- en contai-
van beslaat de stedelijke gebieden Alphen aan
nerteelt) met duurzame agrologistieke dienstver-
den Rijn en de Aaneengesloten Stedelijke Agglo-
lening, en voor de Greenport Aalsmeer. De
meratie, bestaande uit Katwijk, Oegstgeest, Voor-
gemeenten Kaag en Braassem en Nieuwkoop
schoten, Leiden en Leiderdorp. Twee derde deel
maken sinds 2010 deel uit van de Greenport
van Holland Rijnland heeft een landelijke uit-
Aalsmeer. Rijnwoude is onderdeel van de Green-
straling met een dorpenstructuur. De 17 kilome-
Hillegom N206
Noordwijkerhout Haarlemmermeer
Lisse N208
Noordwijk Teylingen
N207
Kaag en Braassem
N206
Katwijk
A44
Oegstgeest
A4
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
N206
26
Leiderdorp
Nieuwkoop
Leiden Wassenaar Alphen aan den Rijn N207
Voorschoten
N11
Zoeterwoude
N209
Rijnwoude
N11
LeidschendamVoorburg Zoetermeer
Boskoop N209
Bodegraven-Reeuwijk
heid van economische clusters, een beperkte
sengebied geven de landelijke uitstraling nog
groei van het aandeel innovatieve, hightech
meer karakter.
werkgelegenheid en de verminderde attractiviteit voor (internationale) vestiging als gevolg
Van de in totaal 523.000 inwoners van Holland
van de druk op het woon-, werk- en leefklimaat.
Rijnland wonen 324.000 inwoners (62 procent)
Om de internationale positie van de Randstad
in de stedelijke gebieden Alphen aan den Rijn
– en van Nederland – te versterken en te behou-
en de Aaneengesloten Stedelijke Agglomeratie.
den, zijn investeringen in de ontwikkeling van
Een groot deel van de totale populatie werkt bui-
verschillende Randstadsdelen belangrijk. Het
ten de regio, maar woont in Holland Rijnland.
programma Randstad Urgent van het Ministerie
Dit komt door het aantrekkelijke woonmilieu,
van Verkeer en Waterstaat onderstreept dat. Met
de aanwezige voorzieningen en het gevarieerde
dit programma zetten kabinet, provincies,
landschap waar het goed vertoeven en recreëren
gemeenten en (stads)regio’s samen de schouders
is. De hoofdopgave voor Holland Rijnland is de
eronder om de problemen in de Randstad aan te
uitbouw van de positie als woonregio in combi-
pakken. Knopen doorhakken en besluiten
natie met hoogwaardige bedrijvigheid en onder-
nemen, daar gaat het om. Zo moet de Randstad
wijsvoorzieningen. Daarnaast wil Holland Rijn-
weer internationaal een economisch sterke regio
land de kwaliteit van de bestaande land-
worden, waar het aantrekkelijk wonen, werken
schapsomgevingen versterken.
en leven is. Holland Rijnland, als schakel tussen
4 Ambities
ter lange kustlijn, de brede duinenrij en het plas-
de vier grote steden, maakt een belangrijk deel De hoofdopgave voor Holland Rijnland is de uit-
uit van de Randstad. De aanwezigheid van de
bouw van de positie als woonregio in combinatie
topsectoren agro-food, tuinbouw, logistiek, Life
met hoogwaardige bedrijvigheid en onderwijs-
Science, water en energie leveren een belangrijke
voorzieningen.
bijdrage aan de verbetering van de economische positie van de Randstad. In Holland Rijnland
4.2 De waarde van de Randstad Noodzaak van een krachtig stedelijk netwerk
ligt de nadruk op Bio Science en Space Science
De Randstad levert een belangrijke bijdrage aan
Boskoop zetten in op behoud en uitbouw van
het bruto nationaal product. Bijna de helft hier-
de (inter)nationale concurrentiepositie van de
van wordt in dit stedelijk gebied verdiend, wat
agro-industrie op lange termijn. De Greenport
van de Randstad de economische motor van
Duin- en Bollenstreek wil een leidende rol
Nederland maakt. Tot voor kort behoorde de
blijven spelen als centrum van de Nederlandse
Randstad bij de top van de grootstedelijke
bollensector. Daarom zijn een verbeterde samen-
regio’s in Europa, maar dat is nu niet meer het
hang en versterking van de diversiteit van
geval. Het gebied daalde op de welvaartsindex
verschillende subregio’s nodig om Holland
en neemt nu een elfde plaats in. Drie factoren
Rijnland beter te profileren. Holland Rijnland is
leidden tot die daling: een slechte bereikbaar-
met de integrale benadering Holland Rijnland
en innovatie van de Greenport Duin- en Bollenstreek. De Greenportst Aalsmeer en regio
opgenomen in het programma Randstad Urgent.
Holland Rijnland kent vier verschillende landschapsomgevingen:
worden verbeterd als belangrijke voorwaarde
• De Aaneengesloten Stedelijke Agglome-
de regio en de realisatie van de woningbouw-
ratie, van Katwijk tot en met Leiden en de
voor de verdere economische ontwikkeling van opgave.
stad Alphen aan den Rijn met de Oude Rijn als verbindend element • De Kustzone • De Bollenstreek • Het Groene Hart
De volgende zes projecten zijn in de integrale benadering met elkaar in verband gebracht: • Valkenburg: bouw van vijfduizend woningen, waaronder vijfhonderd in het topsegment
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
Hiermee moet de bereikbaarheid van de regio
27
• RijnGouwelijn: schakel in het regionaal HOVnetwerk tussen Gouda-Leiden-Noordwijk • Leiden Bio Science: ontwikkeling en ontsluiting grootste concentratie Bio en Life Science in Nederland • Greenport Duin- en Bollenstreek: herstructurering en verbetering ontsluiting van een van de vijf Greenports in Nederland, van belang voor de nationale Economische Hoofdstructuur • RijnlandRoute: bouw van een verbinding ten zuiden van Leiden tussen A4-A44-Katwijk • Hoofdwegennet (A4, A44, N11): diverse ingrepen aan het hoofdwegennet Met het opnemen van de integrale benadering projecten Holland Rijnland in het programma Randstad Urgent erkent het Rijk de samenhang tussen de projecten, de urgentie hiervan en de noodzaak om in de projecten te investeren. Ook het project Oude Rijnzone is opgenomen in het programma Randstad Urgent. Dit betreft het gebied langs de Oude Rijn tussen Leiden en Woerden, gelegen in de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Zoeterwoude, Rijnwoude en Alphen aan den Rijn. Het doel van dit project is het realiseren van een samenhangende ontwikke-
andere opzichten een belangrijke toegevoegde
ling en integrale uitvoering van werken, wonen,
waarde. Door de centrale ligging in het hart van
infrastructuur, recreatie en een groen-blauwe
de Randstad heeft de regio in ruimtelijk en econo-
structuur. Dit project is gericht op verbetering
misch opzicht een uitstekende netwerkpositie. Er
van de ruimtelijke kwaliteit van het gebied de
is veel werkgelegenheid in de directe omgeving,
Oude Rijnzone als onderdeel van het Groene
vooral rond Schiphol en Den Haag. Dat brengt
Hart.
een ruimtelijke ontlasting van de regio met zich
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
mee, met name als het gaat om werkgelegenheid
28
(Inter)nationaal perspectief
en vestigingsmogelijkheden voor bedrijven.
Economisch gezien telt Holland Rijnland drie
Vooral voor het kenniscluster en het cluster
samenhangende clusters: het kenniscluster (van
Greenports is de nabijheid en bereikbaarheid van
Universiteit Leiden, LUMC, Bio Science en Space
de mainports een onmisbare voorwaarde. Ze zijn
Science), het cluster Greenports en een toeristisch-
sterk internationaal georiënteerd en transport
recreatief cluster. De synergie tussen deze drie
vindt snel en in hoge frequentie plaats. Transport
clusters is van groot belang voor de identiteit van
over water en/of rail is in de toekomst een optie.
de regio en zet deze (inter)nationaal op de kaart.
Ook voor het (internationaal) congrestoerisme in
De eerste twee clusters zijn belangrijk voor de ken-
Noordwijk en Noordwijkerhout is goede bereik-
nisintensieve en innovatieve werkgelegenheid,
baarheid noodzakelijk. De regio kent een welva-
onmisbaar voor de Randstad. Het toeristische en
rende, jonge en hoog opgeleide bevolking met
recreatieve cluster versterkt de aantrekkelijkheid
een hoge arbeidsparticipatie. Er is geen sprake van
als vestigingsplaats voor bedrijven en bewoners.
bedreigde, oude industrie of hoge (jeugd)werk-
Naast de meerwaarde die de clusters met zich
loosheid. Het gebied is centraal gelegen en de
meebrengen, heeft Holland Rijnland ook in
hoogwaardige bedrijvigheid groeit. Maar beperkte
4 Ambities bereikbaarheid, congestie en ruimtegebrek, scheef-
ners ook in de toekomst voldoende, herken-
groei in de woningmarkt en het gebrek aan betaal-
bare, uiteenlopende en goed bereikbare
bare woningen voor starters bedreigen de positie
woon-, werk- en recreatiemogelijkheden
van het stedelijk netwerk. Deze vormen een uitda-
biedt.
ging voor de regionale ontwikkeling.
• Holland Rijnland onderscheidt zich in de
4.3 Ambities
positionering van de Randstad, waardoor de
Holland Rijnland heeft door de synergie tussen
regio een toegevoegde waarde heeft op het
stedelijk en landelijk gebied en diverse unique
gebied van landschap, woonmilieus en eco-
selling points een uitzonderlijke eigen identiteit.
nomie.
De landschappelijke variatie op een klein opper-
De ambities vormen de leidraad voor de
vlak, de hoogwaardige en kennisgerelateerde
gewenste ruimtelijke ontwikkelingen in de regio.
werkgelegenheid, de bijzondere en gedifferenti-
Om die te realiseren gaat Holland Rijnland voor
eerde woonmilieus en de historische stad Leiden
het landschap uit van:
zijn een grote meerwaarde. De regio wil dat dit
• de oorspronkelijke landschappelijke karakte-
samenspel tussen stad en land waar mogelijk behouden blijft en wordt versterkt waar nodig is. Kortom: Holland Rijnland is de regio waar de Randstad tot bloei komt.
ristieken als uitgangspunt bij de verdere ontwikkeling van de regio; • een aantrekkelijk en toegankelijk Groene Hart; • een breed scala aan recreatieve en toeristische
Daarom heeft de regio de volgende ambities: • Holland Rijnland moet een regio zijn met een prettig woon- en leefklimaat die zijn inwo-
mogelijkheden; • een aantrekkelijke en veilige kust.
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
Randstad en draagt bij aan de internationale
29
Voor de realisatie van ambities op stedelijk en
voegde waarde. Maar, niet iedereen kan daarin
dorpsniveau gaat Holland Rijnland uit van:
werken en ook reguliere bedrijvigheid vraagt om
• gebundelde verstedelijking langs de Oude
ruimte. Daarnaast zijn er beperkte mogelijkhe-
Rijn met uiteenlopende woonmilieus;
den voor uitbreiding van de infrastructuur, ter-
• het behouden en versterken van de eigenheid
wijl de mobiliteit groeit. Het woon- en leefkli-
van kernen/dorpen met een sterke sociale
maat staat ook onder druk door de verslechte-
structuur;
rende luchtkwaliteit. Om deze spanningsvelden
• het inzetten op een compacte centrale stad
het hoofd te bieden erkent Holland Rijnland dat
en het versterken van de centrumfunctie van
er een evenwichtige ontwikkeling moet zijn van
Leiden met de historische binnenstad;
wonen, werken, recreatie en infrastructuur.
• het vergroten van de bereikbaarheid van de regio; • het vitaal houden van de economische structuur;
Ruimtelijke kwaliteit staat aan de basis van een goed woon-, werk- en vestigingsmilieu. Concentratie en differentiatie zijn noodzakelijk voor verstedelijking.
• het ruimte bieden aan en versterken van het kennis- en wetenschapscluster; • een krachtige verbinding tussen de Green-
Behoedzaam en duurzaam Nu al staat het landschap zwaar onder druk door
ports Duin- en Bollenstreek, Aalsmeer en
verstedelijking. Daarom kiest Holland Rijnland
regio Boskoop;
ervoor om bij de ontwikkeling van infrastruc-
• intensief, meervoudig en duurzaam ruimte gebruik.
tuur, woningbouw en bedrijven rekening te houden met natuurlijke en cultuurhistorische aspecten. Dit betekent een keuze voor een behoed-
Kritisch punt
zame en duurzame ontwikkeling op alle gebie-
Enerzijds is de grootste opgave om evenwicht te
den:
bereiken tussen behoud en versterking van het
• Behoud en versterking van de huidige kwali-
woon- en leefmilieu en de landschappelijke kwaliteiten. Anderzijds is ruimte bieden aan welvaart en economische groei een grote opgave,
teiten van landschap, natuur, water en cultuurhistorie. • Evenwicht tussen economische functie (land-
zeker met de daarbij behorende infrastructuur.
bouw, Greenports) en recreatieve functie van
De regio heeft de potentie en de wil om met de
het landschap (parklandschap voor stedelijk
landschappelijke kwaliteiten en de economische groei een win-winsituatie te creëren, maar staat daarbij op een kritisch punt. De enorme bebou-
gebied). • Concentratie van stedelijke voorzieningen en verbetering van de bereikbaarheid.
wing in de afgelopen decennia maakt het essen-
• Versterking van het openbaarvervoernetwerk
tieel om de openheid en kwaliteit van het land-
(onder andere RijnGouwelijn), betere benut-
schap te beschermen tegen voortgaande verste-
ting van het bestaande wegennet en een opti-
delijking.
male inpassing van nieuwe of vernieuwde wegen.
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
4.4 Strategie
30
• Voldoen aan de regionale woningbouwop-
Mensen hebben ruimte nodig om te wonen en
gave van netto 40.000 woningen, inclusief de
te werken, waardoor het gebied een hoge verste-
overeengekomen opgave uit de Gebiedsuit-
delijkingsdruk heeft. Tegelijkertijd wil Holland
werking Haarlemmermeer-Bollenstreek in de
Rijnland het open gebied beschermen en de groen-blauwe kwaliteiten versterken. De ruimte
periode 2000-2020. • Kiezen voor profilering als hoogwaardige
voor verstedelijking is daardoor beperkt. De eco-
economische regio met als speerpunten
nomische positie van Holland Rijnland kan
Bio Science en Space Science, Greenports en
alleen versterken door inzet op (inter)nationaal
recreatie en toerisme (inclusief congres
concurrerende clusters. Kennisintensieve bedrij-
toerisme) met behoud van ruimte voor regu-
vigheid heeft een grote economische toege-
liere bedrijvigheid.
profiteren van de uitstekende bereikbaarheid, de
slag’, maar ‘groei door slim, intensief, meervou-
nabijheid van Schiphol en soortgelijke in de
dig en duurzaam gebruik van de ruimte’. Betere
buurt gevestigde bedrijven. De woningbouwtaak-
benutting van bestaande locaties heeft prioriteit.
stelling is in 2020 volbracht. Een goed afgestemd voorzieningenniveau versterkt en ondersteunt de
4.5 Hoofdprojecten
aantrekkelijkheid van de regio. Het belangrijkste
Holland Rijnland staat voor een ambitie die op
kenmerk blijft de sterke sociale structuur. De
lokaal en regionaal niveau is samengesteld. Om
Greenport Duin- en Bollenstreek heeft in een
de wensen waar te maken zijn grote projecten
geherstructureerde en duurzame vorm aan con-
nodig, allereerst projecten voor de infrastruc-
currentiekracht gewonnen en heeft zich ont-
tuur. Holland Rijnland ligt dan wel op een
plooid tot de nummer 1 in Europa op het gebied
uiterst strategische plek tussen de Noord- en
van kennisontwikkeling, teelt, handel en export
Zuidvleugel, de infrastructuur die het belangrijk-
van bollen, vaste planten, bloemen en aanver-
ste stedelijk gebied aan de doorgaande wegen
wante producten. De Greenport Aalsmeer heeft
verbindt ontbreekt. Er zijn onvoldoende aanslui-
wereldwijd een sterke positie en een uitstekende
tingen via het openbaar vervoer en over de weg
reputatie als sierteelt- en businesscomplex en cen-
in het stedelijk gebied om de strategische keuzes
trum van verslogistiek. De Greenport Aalsmeer is
waar te kunnen maken.
een van ‘s werelds grootste logistieke, handels- én
Om die reden vormen de RijnlandRoute, de
kenniscentra op het gebied van sierteeltproduc-
N207 en de RijnGouwelijn kernprojecten voor
ten. En wil die sterke positie in de toekomst ver-
de regio. De Greenports hebben een belangrijke
der versterken en uitbouwen. De Greenport regio
rol in de economische en landschappelijke ont-
Boskoop heeft zich ontwikkeld tot een sterke,
wikkeling van de streek. Ook daarvoor is een
duurzame en levendige Greenport in een leefbare
adequate aansluiting op de landelijke infrastruc-
omgeving. Daarvoor zijn de centrumfunctie en
tuur naast een herstructurering van de sector en
identiteit versterkt en is de bereikbaarheid
het landschap noodzakelijk. Holland Rijnland
gewaarborgd. De duurzame Greenport regio Bos-
kan de landschappelijke kwaliteiten pas goed
koop is ontstaan door efficiënt ruimtegebruik,
benutten als er forse investeringen gedaan wor-
bundeling, concentratie en herstructurering. Ook
den in de groenstructuur. Alleen dan kan het
is de wateropgave structureel geregeld met duur-
landschap in recreatief en ecologisch opzicht
zaam waterbeheer en voldoende zoetwatervoor-
een rol spelen voor de stedelingen. De regio
ziening. De regio is uitstekend bereikbaar en pro-
heeft de vijf hoofdprojecten – RijnlandRoute,
fiteert van een hoogwaardig netwerk van open-
RijnGouwelijn, de Noordelijke Ontsluiting
baar vervoer op de lange, middellange en korte
Greenport, de Greenport Duin- en Bollenstreek
afstand. Ook profiteert de streek van goede ver-
en het Regionaal Groenprogramma – aangewe-
bindingen voor het wegverkeer. Verbindingen
zen als doelen van het Regionaal Investerings-
van noord naar zuid én van oost naar west. Dit
fonds. De twaalf hieraan deelnemende gemeen-
versterkt de positie van Leiden als centrale stad in
ten stellen hier tot 2022 142,5 miljoen euro voor
de regio, net als de bereikbaarheid van de Leidse
beschikbaar.
voorzieningen. Alphen aan den Rijn vervult een
4 Ambities
De stelregel is niet ‘groei door meer ruimtebe-
4.6 Holland Rijnland in 2020
baarheid vanuit en tussen de omliggende dorpen
De ambities van de regio zijn duidelijk. Holland
is goed, maar niet zonder knelpunten. Het toe-
Rijnland biedt in 2020 een prettig woon-, werk-
risme en het congreswezen floreren. De aantrek-
en leefklimaat aan zijn inwoners in een land-
kelijkheid van de regio heeft internationale faam
schap dat zich kenmerkt door openheid en
verworven. Uiteraard gaat het bereiken van deze
ruimte. De werkgelegenheid is toegenomen door
toekomstvisie niet vanzelf. Het verwezenlijken
de komst van internationale bedrijven en organi-
van de opgaven en maatregelen uit de Regionale
saties. Maar ook door behoud en versterking van
Structuurvisie is de aanzet hiervoor.
de al aanwezige kennis en bedrijven, die willen
Regionale Structuurvisie 2020 Holland Rijnland
centrumfunctie in het Groene Hart. De bereik-
31
