31 e jaargang SEPTEMBER 1988
tram
bus
trein
metro
maandblad gewijd aan het stads-.streek-en spoorwegvervoer uitqe<JQven in samenwerkin9 met de Nederlendse Vereniqinq van Belanqslellenden in he~ Spoor-en
lrarrwegwezen
HET OPENR\AR VERVOER
-----======--=======
Nr, 364- SEPTEMBER 1988 redactie .
contact a .d . v. : admini strat ie :
p.h. kier s assumburg 94 1081 GC a ms t erdam t e l efo on (020) 42 29 79 j , c . van hartingsvel dt p.h. kiers
abonnementsgeld f 14 1-- per jaar (buiten Benelux f22 1-- per jaar) los se nurruners f 2,50 (incl . verzendkosten)
i
': :
postrekeni ng 133100 t .n .v . "Het Openbaar Vervoer "
1
' ----==-==-=-=-----========================='========================~================
INHOUDSOPGAVE blz . ,,- -- 1. Gemeentevervoerbedrijf Amst0rdam. • • • • • • , • • . • . . • . . . • . 145- 140 1 148 2. Haagse Tramweg Maatschappij . . • . . . • • • . • . . • . •• • . , . • . • 147 - 148 3, Rotterdrunse Elektrische Tram . • • • • . • . • . • • . , , • • • . • . • , 149 -151 4. Nederlandse Spoorwegen . • . . . . • • . • . . • . • • • . . • • . • • . . 154-157 5 . Gemeente Vervoerbedrijf :~ rnhem. • • . . . . • . • • . . • . • • • . . . . . . . 152 6 . Gemeentelijk Vervoerbedrijf Utrecht . . • • . . . . • . • • . . . . . , •• , • 152 7 . Vcrvoermaa tschappij Centraal Ned erland . • . . . , . • , • . . ,. . . . . . • . . 152 8 , Drentse Vervoer Maatschappij • • • • . • • • . . . • . • . . • . . . . . • • • 153 9. Eerste Noord- Hollands e Autobusdi enst Onderneming . . . • • • . . . • • • • • . 153 10. Noord-Zuid- Hollandse Vervo er Maatschappij. • • . • • • . . • • . . , . . . • • 153 11 . T-wentsche Electrische Tramwegmaatschappij . • • • . • • • ,. . . . • . • • . . .153 12. Berichten uit België (NHBS 1 NMVB , MIVB) . • • . . • . • . • . . • • . . • • • 158 13 . Berichten uit 3lldere l anden, o. 2" Melbourne . • . • . . • . • . . • . • • , 159- 161 14 . Beleidsvoornemens r egering . • • . • • . • •• • . • . •• •. • , • . . . . . 158 15 , Te bestellen f ot o 1 s . . • • • . • . . . . . • . . • • . • . . . . . • • • . • . 162
-.-. -. -.-.- .-.-.- .- .- .-. -.-.-. - .-. - .-.-. -.-.- .- .-.-.-.- .-.-.-.-.-.- . -. -.-. -.- .-.- .-. -
_!'l1EUWSG1V~_;mi:RS Uw -berichten voor het okt nr . hebben wij gci.arne in huis op 15 oktober • .i\.BOinfEMENTSGELl) 1988 De volgende abonn ees hebben nog ste eds niet betaald~ ll,17 , ll43, 1422 , 1790 11875 i2479,2 501 ,3 276 j49 54,5002,5040)505 6 , 507 41 5206 , 5249; 9020,9040,9079 ,9109? 9138,9188,9320,9377,9386,9437,9455,947 a,94a9,9197,949e,9535 )9566, 9572 ,9 5e1,9626, 9630 , 967e,9693 ,9742,9759 19796,9805 ,9812,98 19,9830,9840,9884,9910 Grae,g thans betaling! !1EDEDELING r. v. m. VCt.cantie werd een deel VM dit nurruner r eeds eni ge tijd gel eden gereedgemaakt I waardoor o . a. Groningen en VAD moeten blijven liggen t ot het oktober-nr. J..DVERT:ENTIE TE KOOP ~ H.Waldorp, Onze Nederlandsche Locomotieven in Woor d en Bee ld, l e druk 193 2 f 40, - ~ 3e druk 1946 f 45,- ; 4e d.rltlc 1964 (zonder grammofoonplaat) f 25, - , J.E.Grunveld , tel. 030 - 940086 (na 19. 00 uur). STOOMTREINRALLY HUSEUN BUDB.'ï' SPOORWEG o:p zondag 23 oktober tussen Haaksbergen en Boekel o, tussen 10. 00 en 17 . 00 uur . Hierb ij doen meer dan 300 oude voertuigen mee, De MBS onderhoudt dan met 2 stoomlocs een uurdi enst ; v81lui t de trein i s de o:ptocY,t goed t e zien . Verder ziJn er a ll erlei evenementen: mo delbanen , brandweerdemonstrat i es c . n . STOOMTRAM iIOORli - MEDEMBLIK Dit rJJseizo en werd afges l ot en o:p 24 september. Enige dagen ervoor werd .een Schöma Diepholz di ese ll ocj e verkr egen (2 395/1961 , 55 pk, 12 t on gewicht) , afkomstig van het Ertsovc!rsl agbedrijf Westhaven in i.ms t erd o.m . T.z.t. moet dit de voortdurenû. in verder e ontbinding verkerende Pluisje vervongen in de rangeer di enst . Ook eind september werd de vloer in de l oods van een nieuwe stenen èodem voorzien . TENTOONS'rELLING MUSEDH SWLEHSTEIJN, VOORBURG t/r:i 16/10 op è.i 9 do 9 za, z o (:r-i:e renstr.1 01) . De ontwikkeli ng van het openbaar vervoer in Voorburg wordt in be el d gebr r.cht Hof pleinlijn en NZH + voorlopers . Te zien zijn 0.2 schaalmodellen 9 eon fil m en foto' s. Hist . G0nootschap De Blauwe Tram brengt een t ege l uit van een stoomtram; prijs .f 10 1-. A:::)VERT:ENTIE S"rIC HTHTG BEVER OPGERICE'r OP 12 ,'i.UGUSTUS Bever brèngt lOxper jaar-~\UTOBUSNIEUWS HOBBY Üi t ,- vol historische artike l en met [o to 's, ni euws over de vervoersbedrijven en fotoaanbiedingen. Er zijn maandelDks dia - en filmavonden , ruilbeurz en en excursi es . Aanmelding~ f30,- overmaken op giro 565471 van Stichtine Bever/Rijswijk . Het bla d De Hagenaar i s in de stichting opgega2n. NIL1JWEGEINLIJN VIERT 5--J:,.RIG BEST,\..'1N MET OPEi'T D:.G IN DE REMISE OP Z,i.TERDi'.G 22 OI
,=---=-=-=-----------=, : :
g v b a m s t e r dam
- 145 -
\ winterdienst 1988 198 : Verlengd werd lijn 17 blz.127 , verlegd lijn 37 (blz.110). '=====================' De laatste nachtritten van lijn 73 rijden via Station Lelylaan. De deze zomer gewijzigde lijnvoering van de nachtlijnen 75"'"ën 76 leidt met name in de weekeinden tot rijtijdproblemen wegens het grote passagiersàanbód. Opdat de passagiers zich beter over beide lijnen verdelen, zijn de routes enigszins gewijzigd (totaal circa 800 meter korter). Lijn 75 rijdt nu C.S.-Diemen Zuid-Bergwijkdreef-Elsrijkdreef-'s -Graven-dijkdreef-metrostation Kraaiennest-Kromwijkdreef--Langbroekdreef-Veenendaalplein--Wageningendreef-Schoonhovendreef-Reigersbosdreef-Holendrechtdreef-Meibergdreef-Hoogoorddreef; lijn 'Ji. C.S.-Duivendrecht-Dalsteindreef-Bergwijkd.reef-Daalwijkdreef-Dolingadreef-Bijlmerdreef-Groesbeekdreef-Karspeldreef- Foppingad.reef-Hoogoorddreef. Overigens ligt het in de bedoeling het hele nachtlijnennet binnenkort te actualiseren. De gemeenteraadscommissie moet nog beslissen over het voorstel de pont van het Buiksloterwegveer na 21 .15 uur te vervangen door een IJveer . De.ar op zo'n kleine boot geen bussen vervoerd kunnen worden~ zou lijn 39 vanaf dat tijdstip ingekort moeten worden tot de Buiksloterweg (vooTI11alig eindpuntNoordlijnen). Nieuwb~uw Centrale Werkplaats Tram Nadat voorheen de locaties Noordzeeweg en Spaklerweg waren onderzocht om een nieuwe trarnwerkplaats te vestigen, heeft men nu het oog laten vallen op een terrein in Diemen naast de metrolijnwerkplaats. B & W hebben toestemming gegeven dit plan uit te werken en verkennend overleg te voeren met het ministerie. Hierbij kan het verschil in boekwaarde tussen de grond van de Tollensstraat (c a f 400 .000,-) en die van Diemen (f 17 miljoen+ BTW) een probleem worden . De ontsluiting van de nieuwe locatie voor sneltrams vindt op eenvoudige wijze plaats vanaf de lijnwerkplaats metro, die voor de stadstrams kan vanaf het nieuwe eindpunt van lijn 9 in Diemen, dat in najaar 1990 in gebruik wordt genomenj geschieden. Voorinvesteringen voor het sneltramtraj ect Sloterdijk-Amsterdam Zuidoost · Nadat in vooroverleg het ministerie zich reeds positief had opgesteld 1 wordt thans toestemming gevraagd voorinvesteringen te mogen plegen voor de halte Station Zuid/WT~ Het is namelijk goed.koper en eenvoudiger te realiseren indien tegelijk met de voorzieningen voor de Amste~veenlijn ook di e voor de ringlijn gebouwd worden. Ditzelfde geldt voor de halte Overamstel . Voor de Amstelveenlijn worden 2 enkelsporige :viaducten gebouwd+ ha lte Overamstel 1 welke werkzaamheden in september 1989 zullen zijn afgerond. Ten behoeve van de RingbaGI1snel tram zijn er grote voordelen als ·g elijktijdig het werk wordt uitgebreid met een extra enkelsporig viaduct en een kantperron met bijbehorende vaste trappen en een lift. Ook het sporenplan kan aangepast worden voor een splitsing. Aanpassing 5 veer~onten Na de renovatie van de ponten, waarvoor in 1982 een krediet ter beschikking is gesteld, werd vastgesteld, dat de voortstuwings-installatie op onverwachte momenten tot stilstand komt. Studies en ervaring met de reeds omgebouwde pont 13 hebben uitgewl.3Zen dat twee extra dieselaggregaten en een scheiding van het voortstuwingsnet en boord-en hulpnet een oplossing betekent . De kostenbesparingen wegen op tegen de kapitaallasten. Derhalve werd aan de raadscommissie een krediet van fl,5 miljoen gevraagd., Nog in 1988 wil het GVB met één pont starten; het betreft de ponten 15,20,21 en 24. Veerdienst naar Boorstraat herleeft Tot en met 31 december 1970 verzorgde in de spitsen IJveerlij...~ IV het vervoer tussen Boorstra.at en De Ruijterkade, als laatst e veerlijn. Thans verzorgt het GVB het personee 1vervoer van AKZO naar C.S. met de "waterbus 11 "'mnemieke, Deze hal teert nu ook op verzoek bij de Boorstraat vanaf 19-9-1988. Om er mee kennis +,e maken is het vervoer tot 1 oktober gratis, daarna kost een enkele reis f 1,-, een jaarabonnement f 200,-. Vanaf De Ruijterkade Steiger 7 wordt vertrokken i 6,20, 6.45, 7.15, 7.40, 8.10, 8.35, 9.05, 9.3ox, 9,50x, 15.02, 15.27, 15.52, 16.17, 16.42, 17.07, 17,32 en van ,~KZO (6 1 later van Boorstraat) 6.32, 6.57 , '7.27 5 7.52, 8.22, 8 . 47, 9i7 , 9.36x, 14.50, 15.15, 15.40, 16.05, 16 . 30 1 16.55, 17,20, 17,45; x = tot/van Boorstraat , Act ie Boven 1 t IJ Op de zaterdagen 24/9, 1,8,15/10 en zondag 16/10 vindt deze actie weer plaats, georganiseerd door de winkeliersvereniging van Boven 1 t IJ en het GVB, rayon Noord ; op de Noord bussen zijn stickers geplakt, bij het winkelcentrum Buikslotermeerplein staat een info-bus, terwtjl het publiek o . a met spelen een aantal prijzen kan winnen. yalse strippenkaarten (gedrukt in de Verenigde staten!) Een kaartcontroleur heeft 2700 valse 15-s vrippenkadrten ir. omloop gebracht via sigar~nhandelaren en trambestuurders, die ze voor f3,50-4,50 van hem kochten, De politie hield de controleur, 2 sigarenhandelaren en 6 bestuurders aan . VERVOLG GVB ook BLZ.148
- g v b -
- 146 -
Overzicht winterdienst 1988-1989 tram (aan tal wagens - omlooptijd) ~d-;g-~·ci:fd~~;,.i.vo 19-9-1988 (lijn-17 g. 12-9-1988) (grijs= beperkte dienst) l iln mo.vroeB mo.sp.!. moo midd. syits avond middenav. lat e av. hoooste an r. _ l 13,fr.10-6 21-84 16-88 17-94 19-86 9-81 9-90 8-80 24 grijs 19-84 14-88 15-94 17-86 8-81 8-90 7-80 2 9,fr.10-6 18-72 16-8 8 16-88 18-81 9-81 9-90 8-80 21 grijs 16-71 14-88 14-88 16-81 8-81 8-90 7-80 15-103x 20-113 15-105 11-93 8-96 7-84 20 3 8 9 fr .15-12-10 14-96 grijs 13-103 18-113 14-105 12-96 4,fr.15-12 9-72 9-75 9-67 5-75 5-75 4 5-75 9-67! 9 8-72 8-75 8-67 grijs 8-67 4-60 5-75 5-75 5-75 5-75 5-75 5 5 4-60 4--60 15,fr.12-10 22, f r . ~ 17- 170 2l-157l21-157ll3-156 14-168x 12-144 6/10 26 10-80 10-75 5-75 7 6 9 fr.12-10 9-67! 8-80 5-75 4-60 11 975 9-68 5~75 5-75 9 4,fr.15-10 9-67 8-71 5-75 10 10-100 12-90 6-90 6~-90 9-90 6-90 16 B,fr .15-12-10 13-87 12 1 2-86 8·~90 9-100 11-90 grijs 18 16-85 15-79 9-76 7-84 7-84 14-79 13 9,fr.15-12-10 16-72 14-85 13-79 grijs 8- 80 6-84 6-84 14-72 12-79 15 6-90 1 2-120 13-98 7-105 7-105 14 8,fr.15-12-10 13-lOOx 11-110 grijs 12-98 10-110 11-120 12-98 9-74 11-68 16 5,fr.15-12-10 9-63 8·-70 5-60 5-75 4-60 12 grijs 8-63 7-70 8-74 10-68 8-80 17 6,fr.15-12 8-80 7-84 8-96 6-90 5-75 9 6-72 24 5,fr .15-1 2-1 0 9-63 8-70 9-74 11-67 6-72x 5-75 4-60 12 grijs 8-64 7-70 8-74 10-67 25 5,fr .15-12-10 9-62 8-70 9-74 11-67 5-72 5-75 4-60 12 grijs 8-63 7-70 8-74 10-67 x 3e dw 14 wordt 3e dw van 3 ( 9 . 20u ) 9 lOe dw van 24wordtl6e van 6 /10 (19.20u) o _zaterdo_g_ m.i.vo 24-9-1988 (lijn 17 g 1 7-9-1 988) (rose = beperkte dienst ) lUn mo.vr~ morgen late mor~en ~.2:..,ddog avond middenav. late av . hoo_gste dnr o 15 l 5-75 fr.10-7! 14-84 15-90 9-80 9-90 8-80 7-79 13-91 rose fr.10-Bi 12-81 8-80 8-90 13-78 14-84 14 5-75 fr.10-7! 9-80 9-90 8-80 2 rose 12-84 fr.10-9/8 11-78 8-80 8-90 7-78 6 -,90 17 3 fr.12-10 16-102 17-106 9-90 8-96 7-84 rose 14-101 15-106 4 4-60 7-69 9-73 11-79 5-75 11 5-75 5-75 rose l[J-79 6-69 8-73 5 .!\-60 4-60 4-60 5-75 5-75 4-60 5-75x 6 9-135 13-156 16-160 16-160 13-156 14-168 6/In 12-144 17 7 4-60 8-80 4-60 6-72 5--75 5-75 4-60 8 9 4-60 7-70 11-74 5-75 5-75 10-72 11 5-75 ros e 6-70 9-72 10-74 12 5-75 5-75 8-96 8-96 6-90 6-90 6-90 8 rose 7-96 7-96 5-75 7-70 1 4-81 15-87 13 9-79 15 7-84 7-84 rose 12-83 13--8 7 6-72 8-80 6-84 14 6-84 14 6-90 9-108 9-108 7-105 6-90 7-105 6-90 9 rose 8-108 8-108 8 9 5-60 9-72 5-75 16 4-60 9-72 5-60 4-60 rose 8-72 8-72 5-75 7-84 8 8-96 17 5-75 6-78 6-90 5-75 /,-60 10-80 5-60 5-75 24 6-72 9-72 4- 60 10 rose 8-72 9-80 25 5-60 9-72 10-80 4--60 5-60 ::i-75 4-60 10 rose 9-80 8-72 x 3e dw van lijn 24 wordt 4e dw van lijn 5 .\!!..§.chtwa_g__ens Alle dagen (ma-vr, zat, zo) zijn twee wachtwagens ingedeeld ( 001 en 002), die van begin tot einde dienst ingezet kunnen worjen; beide remis a s l e v e ren tram. Het ligt in de bedoeling met reserve per s oneel eventueel uitgevallen materieel te bemannen? hierdoor kan het aantal ~achtwagens tGruggebracht worden tot twee stuks 0
,---------------------,
:
h t m
:
- 147 -
Materieel tram Alle gerestaureerde museumtrams zijn weer rijdbaar (behalve 164~ '===================== ' Situatie C.W. op 16/9 ~ 1103 gereed ~ 1181 in remise opgeborgen ; 1183 wordt hersteld na aanrijding Voorburg; 1197 electrische storing , 1315 wordt pekelwagen ; 1335 aanpassing trede i 3012 ontsporingsschade ; 3038 bij schilder ; 3047 ontsporingsschad.e, Nieuw tra~runaterieel Eind 1991 moet worden begonnen de PCC 1 s t e vervangen. Gedacht wordt aan bestelling van 30 à 60 dubbelgelede trams, waarbij het aantal afhankelijk is vru1 netsuitbreiding. Besloten is voor de ontwikkeling van de nieuwe serie de GTL als uitgangspunt te kiezen en daar verbeteringen in aan te brengen. Zo moeten de deuren vrindaalbestendiger worden en die bij de bestuurder gescheiden te bedienen kunnen ztjn. Ook moeten bijvoorbeeld de beugels gemakkelijker verwisselbaar zijn, In principe worden geen lage vloeren aangebracht omdat dan trapjes nodig z~ naar de delen van de vloer op normale hoogte; dit leidt tot valpartijen en tot een slechte doorloop en daardoor een te geringe benutting van de capaciteit (laat iunsterdam dit maar niet horen. , . . ) . Winterdienst De winterdienst werd van kracht op zondag 11 september. Lijn 12 rijdt nu alle dagen met gelede of gekoppelde trams , Het gebruikelijkA overzicht hopen wij volgende maand te geven . Bij de HTM-vestigingen en Informatiecentrum Groenmarkt z~ dienstregelingen verkrijgbaar (HTM in Wagenstr. 35; hal Centraal Station ; Dynamostr. 10) . Mobiliteitsplan B & W z~ het eens geworden over de mobiliteitsplannen; de gemeunte zal tieraan zelf tot 1995 ongeveer f 105 miljoen mo eten betalen. Over de hoofdlijnen van het plan schJjnt ook in de gemeenteraad eenstemmigheid te bestaan. De tramverbindine naar het Congresgebouw zal waarschijnlijk door de gemeente zelf betaald moeten worden. Reconstructi2 Hobbemaplein In april 1989 wordt beg'.)nne11 met de reconstructie van het Hobbemaplein . L~ 6 wordt dan verlegd van de Herman Costerstraat naar de De Heemstraat. De trar.J.halte zal moer aan de kant van de markt komen te liggen. Midden op het plein? waar nu de tram rijdt, is een parkje gedacht . Nieuwe verk eerslichten zullen het verkeer sneller doen doorstromen. De kosten voor de reconstructie bedragen totaal ruim f 4 miljoen . TraIIUlluseum Frans Halsstraat B & W hêbben besloten een~ienstwoning bij 1e remise aan h et Haags Tram Museum toe te wijzen; zo k.:::t.n wellicht een vrijwilliger worden gevonden om toezicht op het complex te houden. Voor een betaalde beheerder ontbreekt namelijk overheidsgeld.Aan de gemeenteraad wordt binnenkort een voorst el voor subsidie aan het museum voorgelegd, Dit jaar nog zal begonnen worden met de restauratie va1 het hoofdgebouw van de remise. Winkelkortingsactie een succes Deze actie die in april werd gehouden met als do el in de stille ochtenduren meer mensen naar de stad te lokken ten gunste van openbaar vervoer en wink eliers , werd een succes. Van de 10.000 mensen ·die aan de actie meededen~ bestond l~ uit "nieuwe" reizigers, 30% van de mensen ging altijd (in andere perioden) 's middags naar de stad. Bussluis Eisenhowerlaan/Prins Ma.uritsla.an Teneinde sluipverkeer tegen te gaan, dat voor de buurtbewoners veel overlast geeft, heeft Gemeentewerken op de hoek Eisenhowerlaan/Prins Mauritslaan ten beho eve van busl~ 14 een bussluis a ··ngelegd. De kosten bedroegen f 80.000, - , Centrale Verkeersleiding verhuist_tijdel~k I.v . m. de bouw van het nieuw ministerie van VROM gaat de Centrale Verkeersleiding voor de duur van drie jaar (vanaf het weekend 18-21/11) naar een noodhuisvesting op het dak van de passerel aan de kant van de Rtjnstraat, boven het onderstation. ~nderheden per datum ~ . Circa 0.4ou had 1323+2110/11 inrukkend naar rem.Scheveningen aanrijding in Pr. Willemstr./Jm-r.Kokstr . voorkoppeling afgebroken+lakschade links , 3005/8 en 1321+ 2119/ll via Kanaalweg, driehoeken, inrukken via Lange Vijverberg en route l~ 1/9, evenals andere wagens van 7 , 8 en 11 ; pend elbus 489 , dit duurde t'.)t 1.15 uur . Nacht 28-29/7 Na middernacht transport van 3089 rem.Scheveningen-C ,W, op asbreukwgs . fil'om 16.5ou had 1182/10 aanri_jding met brommer i tot 17 .25u 1 + 10 gestr0md, bussen 309/10, 389/1 , 443/1? 390,366. Rond 17 . 00u auto op vrije baan iippelgaarde : lijn 6 tot Mariahoeve, tot 17,50u bussen 402 en andere die eerst voor 1/10 hadden gereden. 'iJ!i Nabij Delftse molen ±9 . oou electr. sluiting in 3009/1, door 3001 naar ept . geduwd; verder driehoeken 's-Gravenmade, tot 9.50u pendelbussen 379,417 ;Stoffel sleepte 3009.
':
d e n
h a a g
':
- h t m-
.§Lê.
- 148 -
Dm 14.35u moest 3079/12 op het Heeswijkpl. een noodremming maken voor een hond, die plotseling de struiken uitkwam 9 tot 15.20u stremming daar een vrouw in de tram zeer ongelukkig vieli lijn 12 naar Voorburg Station, o.a. bussen 401,406,434,443; 3011/7 kreeg opdracht vanaf CS naar Duindorp te rijden en terug naar c. S. Wegens draadbreuk in Duckdalfstr. driehoekte lijn 11 in Duinstr.; van 10.00-11.DO uur pendelde bus 494 de laatste 2 haltes. Wegens defect aan bovenleiding sloeg ±13~5 de beugel van 3006/8 op het Zieken achterover: kortsluiting in de omgeving; vreemde omleidingen, grote drukte van trams in Lekstr~ 9 bussen o.a. 443,478,505, tot 14.35u. 19.Lê. (100-jarig bestaan stationsgebouw H.S.) en ~7/9 (Monumentendag): hist.materieel. I.v.m. optocht herdenking 175 jaar landing Prins Willem in Scheveningen werden in de middag enige tijd omgelegd lijnen 1,7,8,9,11; 14,22,23. 2Dfl Weer vele omleidingen ~.v.m. Prinsjesdag: lijnen 3,7,8,12; 4,5,22(10.30-14,15u). S_pi t~~s_t_al<_ingen gepland t.!!et ministerie gaf toestemming doortrek lijn 3;begin wrl< 199). De Vervoersbond FNV plant spitsuurstakingen omdat men het niet eens is met het gemeentelijk voornemen om van de HTM een gemeentedienst te maken. Men vreest namelijk dat de loon- en arbeidsvo ~rwaarden dan zullen verslechteren. G. V-~ AMSTERDAM VERVOLG VAN~ BLA..Q_Z]JD~45fl.46 Materieel tram 2-assers Voor gezelschappen reed 301+721 op 24/8, 468 op 25/8; 27/8 voor Uitmarkt; 468~01+721 7 28/8 idem; 3/9 t.g.v. Bloemencorso 301+721; 8/9 voor radio-uitzendingen TROS~ 468+721. I.v.m. 75-jarig jubileum lijn 16 reden zondag 11/9 op deze lijn 401+731 en 468+748; voor het jubileum van lijn 17 daa r ci iezelfde dag 465+807,467+792,301+721 (de toeristentram reed niet). 14-16/9 reed op de Touristram 468 ip.v. 467(+ 74~; 16/9 voor gezelschap 465+807 ; instructie aug. : 468.Voor evenementen ook niet-GVBtrams. 3·-assers 27/8 ree d 892 voor een gezelschap; 3/9 t.g.v. Bloemencorso 496+961;892+965; 4-10/9-503 als reclame/promotietram voor jubileum lijn 16 + open dag Havenstraat; 710/9 892+H 13 als reclametram voor ~o ortrekking lijn 17. Op 11/9 i.v.m. jubilea op 16: 496+961, op 17 : 892+972,533+965. Instructie reed in aug.: 892. Gelede wa..9..ens Tussenrevisie + schilderbeurt kreeg mw 633(in dienst 7/9). 780 werd reclametram voor "Lätaaaa 11 , met wit als hoofdkleur (12/9 in dienst). 629 wordt thematram voor •·De /\msterdamse School"~ onthulling 27 /10 om 11. 30u op Mercatorplein. Moterieeil _
11L2.
''
: :
=--=-=======-========
- 149 -
r e t
Tram uit Grenoble , Een dag eerder dan eerst in de bedoeling lag, werd de 2020 op '================~====' 19 augustus 1 omstreeks het middaguur uit de dienst genomen en naar de remise gereden, Wé.18.I'na men het rijtuig gereedmaakte voor het transport naar Grenoble. Op 22 augustus ging het vanaf de Hilledijk daarheen. de laatste dag had men de tram nog versierd met bloemstukken. Gedurende de tijd dat het in Rotterdam dienst deed, hebben zich geen noemenswaardige storingen voorgedaan . Het heeft in totaal zo.'n 5.700 km afgelegd. Stoomtram Op 27 augustus werd voor het laatst gereden. In het algemeen kan men zeggen, dat het een succes is geweest, afgezien van enige onregelmatigheden, vooral in het begin. De publieke belangstelling was goed te noemen, alleen de eerste rit ven de dog was dit iets minder. Ook in de laatste weken nam de belangstelling enigszins Rf, doch dit kwam doordat de schoolvacanties ten einde waren Thans staat loc 8 nog in Kralingen, maar zal over enige tijd naar de Kleiweg verhuizen; ahr. 1040 is daar al. Tramrnaterieel Jfa herstel van aa.nrijdingsschade werd mr . 712 weer in dienst gesteld ; op l ijn 7 (9/9 door CW afgelev.erd). Met gewijzigde draaist ellen en na R2 kwam mr. 711 in dienst; ook met gewijzigde draaistellen, maar zonder R2 de 722 " Mr.705 is na renovatie van draaistellen en R2 op 14/9 in Kralimgen teruggekeerd, maar is nog niet in dienst. Thans zijn voor deze werkzaamheden in behandeling aan de Hilledijk de 713 en op de Kleiweg 704 1 · ook de 706 is binnengenomen . Mr.738 ondergaat aan de Kleiweg een Rl beurt. De 732 staat nog steeds -zonder draaistellen-- opgelegd in de CW. In herstel zijn nog o.m. de 368 en 606. Instructiemr . 2101 stnat sinds 25/4 met een ernstig defect buiten dienst in remise Hillegersberg; het herstel ervan is zeer twijfelachtig., Drie mr serie 300 z~jn nu officieel terzijde gesteld · 370, 375 en 383 , Deze worden niet gesloopt, maar worden onderdelenleverancier; zij waren al lang niet meer rijvaardig, Materieelverdeling tram Op 31/8 werd mr.702 naar Zuid overg0bracht 1 i.p.v . mr.712, omdat eerstgenoemde reeds gewijzigde draaistellen heeft en men op lijn 2 zo vlug mogelijk meerdere rijtuigen met deze wijziging in dienst wil hebben i.v.m. de slechte rij-eigenschappen van veel niet gewijzigde wagens . Mr.712 blijft nu in Kralingen. Verder zijn m.i.v. de winterdienst 4 · 300-en in Kr~lingen gehuisvest t.b.v. lijn 9. Op 12/9 waren dit 319,367,369,377 , alle ook reeds in dienst (ook waren in Kralingen 378 en 385 i.? ,V , 377) Bijzonderheden:~ 4 g1603,1619 ; g7/8 ww a.s.CS ; 749 ; 22L~ 5 ~632; ww a .s.CS. ;1619: 23/8 3:b32;-478.50; ~~4 · 378i 26/ 8 7 : 30,- !d2_ 5 :832; 7 : 319~3 ?; 9~369; 7/9 5 ~830,836; 7 ; 319, §./2.. 3:733; 7 : 319,367 ; 9:369 ; ww a . s.CS :837 y 9/9 5 ~832; 9 ~367,369: ww o.s . CS , 620, a .s.cs ~378 ; 11/9 9 : 319~ 12.fl. 9 : 319,367,369,377,378; 13/9 3d67,622; 5 ~841; 9:378;].4/9 3 : 631; 5~832,844, 9,369,377, ww o.s.CS · 830ï 15/9 1:.712, 5 i83 4,844; 9 : 377~ww o.s CS16()3. Mr.850 kwam ook in dienst, met enig feestelijk vertoon. 23/8 in normale dienst op 4. j1.u tobusmaterieel en -show De wagens 577 en 605 zijn afgevoerd Hedio december komen de gelede bussen op lijn 76 , t . z.t. zal de dienstregeling hiervoor worden aangepast . De gelede bus kan men zien op zaterdag 22 oktober: in de veiling te BleiswiJk wordt dan een openbaar-vervoer-behen-digheidsdag gehouden ( toegang gratis). Hier zullen diverse info-stands aanwezig zijn en wordt een materieelshow gehouden. Vanaf es rtdt er een speciale busdienst, vertrek om 7.30, 8.15, 9.17, 9 . 50, 10.10, 10.30, elke 20; t/m 15.3ou . Enkele reis : f 0,50 , !'letro/Sne~trammaterieel In revisie 4 is thans sinds e~nd aug. de 5001 aan de C.W. 5101 ondergaat R3, 5227 en 5228 R2 , 5257 Rl, alle Hilledijk , De 5152 kreeg als laatste de gewijzigde deurbediening aan de 's -Gravenweg, waarbij de Westinghouse-installatie werd vervangen door een ander type. De statische omvormers bij de metro leveren nogal problemen op. Do rijtuigen met chopper-installatie, de 5151 en 5152, hebben deze zomer in tegenstelling tot voorguande jaren, opvallend veel gereden, zonder storingen. De 5208 staat sinds 27/4 buiten dienst en mist diverse onderdelen (die blijkbaa r in het magazijn niet in voorTaad zijn) . Historisch materieel 'b-p 1/9 reden t.b. v-:-de jubileumfeesten van de Erasmus Uni versi tei t voor gezelschaps · vervoer 220, 303+1008, 123+1042, 13, 535i 537, 556, 565 . Nieuw eind unt busl' 'n 38 in Croos "k Boezemlaan M.i. v. 12 9 kreeg lijn 38 een nieuw eindpunt aan de Boezemlaan . Richting Crooswi_ik wordt nu gereden tot Paradijslaan voor Rusthoflaan-Paradijslaan- -Boezemlaan, richting Schiedam: Boezemlaan-Nieuwe Boezemstraat-Rusthoflaan-Kerkhofla.a...vi-bestaande route. rotterd a m
Op
- 150 -
- r e t -
Winterdienst M.i.v. 12/9 ging de winterdienst voor tram cm bus in (bij de metro al eerde1:). Deze dienst verschilt slechts weinig met de vorige . Een verbetering is dat nu ook op ljjn 5 in de avonduren een 15' i.p.v. een 16 1 tienst wordt gered en. Dit is mogel:ijk met hetzelfde aanta l wagens doordat men de rijtijd heeft ingekort wegens trambeïnvloeding Hof~bein Ook het dienstregelingboekje verscheen weer 9 waarbij met name de metrodi enst 'overzichteljjker werd . In-en uitrukkers worden nog niet vermeld. Het werd weer dunner. Winterdienstregeling tram, geldig van 12-9-1988 tot 5-6-1989 naZvE.. ~c!:_t..§î~S.E_i.!_s ~~_d.§l:_g'E_P.!.t~ EG DG ZGT4 ZGT6 f~eq_. EG DG ZGT4 ZGT6 freq. EG DG ZGT4 ZGT6 fr, EG DG ZGTA ZGT6 fr.. 1 15 11 10 12 10 15 8 2/12 19 7(3! ) 12 7 13 7 19 7ÎJ§J 3 8 10 7 12 7 12 8 10 4 15 7 12 10 16 7t 16 7 5 11 5! e s &} 12 5 6 11 8 10 10 13 8 13 8 7 10 8 8 10 9 10 10 8 9 9 3 8 5 3 12 6 3 12 9 3 10 Zat. ochtend Zat, middag Zondag ochtend Zondag middag ïi,p ËG-DG ZGT4 ZGT6 fr . ËG~-DG- ZGT4-ZGT6 fr , EG___:rif ZGT4-ZGT6 fr . ro·-DG ZGT4-ZGT6 fr. 1 11 30-10 12 10 7 20-15 9 12 2 10 30-10 13 7 8 20-10 9 10 3 7 30-12 8 12 5 20-15 5 15 4 12 30-10 11 10 6 15 8 12 5 s 20-et s 6 20-12 6 11 30-8 12 8 6 15 8 12 6 12 7 8 30-10 9 10 5 20-15 6 12 9 8 30-12 8 12 6 15 8 12 Alle dagen avond EG DG ZGT4 ZG'î'6 fr . EG enkelgeloed; DG = dubbelgeleed; 3
5
4 5
6
î6
ZGT4 ,; 800-serie, ZGT6 = 700--serie . fr. of freq. betekent z frequentie.
15 15 Op koopavond (donderdag+ vrijdag) tot 21.00 u i 8 ZGT4, fr.15 , 15 Op koopavond (vrijdag) tot 21.00 uur ~ 6 DG, freq. 11 ,
4 6 5
Χ
Opll).:_ Hr,801-806 rijden afwisselend op de l :ijnen 4, 5 en 6 . Mr , 807 -8 50 rijden i.p.v. ZGT6 of EG op de ljjnen 7 en 9.
15 3 3 9 De ~toht~sdienstregeling is gelijk aan die van 1987/88 ; zi 2 hi ervoor blz.186; nov . 1987, Tijdel~ke omlegging en speciale dienstregeling ljjn 9 Op 9 september werd ljjn 9 onverwacht omgeleid en op 10 september werd voor deze ljjn een speciale dienst ingevoerd t/m 21 september, i.v.m. werkzaamheden (o.a. spoorvernieuwing) op de Bergweg t . h.v. het Eu.Qokia Ziekenhuis, waardoor de sporen aldaar niet meer konden worden bereden . Ko mend van Kralingen reed lijn 9 vanaf de Bergweg via route lijn 4 (Noordsingel) tot Hofplein, vandaar via Schiekade tot Provenierssingel, daar op oude route; terug v.v. Er werd praktisch volgens dezelfde dienstregeling gereden als tijdens de periode van enkelspoor-r~jden op Westzeedijk enige tijd ge loden ( = 1 rijtuig meer) . Ook de in- en uitrukkende mr. van ljjn 5 reden via de NoordsingeL Infrastructuur Op de Vlietlaan zijn de sporen vernieuwd : thans i s begonnen de rails te vernieuwen in het eerste deel van de Oudedijk, Ook vindt spoorvernieuwing plaats op Bergweg tussen Schiekade en Noordsingel 7 waarbij ook do 11 hobbel 11 t.h. v , het viaduct van de Hofpleinlijn verdwtjnt. De noodbrug btj Station Blaak is omstreeks 9/9 door lijn 3 in gebruik genomen , Sneltramproject Capelle a/~~~sel B & W van Ca11elle willen eerst we ten wat het doortrekken van de snel tram kost voordat het WN-verbeterde-busplan aan de orde komt. Via aanbesteding hoopt men inzicht te krijgen in de reële kosten voor de gemeente . In de Raad heerst nog grote verdeeldheid. Acties voor een tramverbinding tussen Delft en Schiedam Vijf milieu-organisaties en gemeente Schiedam pleiten voor een ko ppeling van de HTMen RET-tramlijncn 1 door het aanleggen van een trambaan op de zanddtjk die al j aren geleden is gemaakt voor Rijksweg 19 ( tussen :{rui thuisweg en r:ethelplein) , Een tram-excursie werd gehouden naar Schiedam-Noord ; een manifestatie zal nog plaatsvinden.
- r e t -
- 151 -
Een Grenoble-tram in Rotterdam; een verslag van bestuurder Theo Barten (niet slechts op verzoek van HOV, maar ook op dat van de REI' werd dit verslag gemaakt) Gedurende de periode 23 juli t/n 19 augustus werd de Grenoble-trrun 2020 in de normale reizigersdienst op tramlijn 2 ingezet. Een zestal trambestuurders, welke als regel op de Linker Maasoever dienst doet 1 was voor d.e bediening van deze lage-vloertram opgeleid. De bolangstelling voor deze modern e zilver-blauwe verschijning op rails was niet ten onrecht~ ongekend groot J Ondanks C.eze verdiende gTote belangstelling kon men zich toch wel goed een beeld vormen hoe het zou zijn als alle rijtuigen van een bepaalde lijn -in dit geval lijn 2- van ditzelfde type zouden zijn . De gemakkelijke instap, één van de redenen juist dit rijtuig te beproeven, bleek natuurlijk overduid.elijk Echter, de meeste tramperrons zouden 20 tot 30 cm moeten worden verhoogd om een optimaal effect te bereiken. De meest gunstige instap kon men aantreffen in de beide trai~tunnels, t.w. de Randweg en N.S.station Lombardijen. Naar jui s t deze tramperrons zijn, vanwege de aldaar aanwezige trappen ~ niet voor rolstoelen bereikbaar , Overduidel~K bleek dat exploitatie met trammaterieel als dit, heel wat klantvriendelijker is dan de zo veel g0prezen metro. =~et verdient aanbeveling om daar waar men de aanleg van oen metro of een daarop geënt sneltramsysteem overweegt, exploitatie met de zoveel klantvriendelijker Grenoble-tra~ in de beschouwingen t e betrekken, temeer daar de aanleg van een dergelijke tramlijn zesmaal goedkoper is dan aa..vileg van een metrol~n. De tram vervoert bijv . het winkelend publiek van huis tot in de winkelstraat , Comfort Het rijcomfort staat op bijzonder hoog peil. De geluidsproductie is minimaal , Men zweeft als het ware boven de rails en de zitplaatsen zijn voor hot merendeel comfortabel . Er is slechts 6én minpunt · ~odra een boog bereden is en het rijtuig weer op de rechte baan komt, wiegt het nog i~ts te ster k na. Er ontbreken bij de exploitatie in Rotterdam doeltreffende schokbrekers, welke dit effP.ct konden tegengaan . Als een rttuig als dit, met deze wiegende eigenschap, op het hele bestuurderscorps wordt losgelaten, zal het publiek deze negatieve eigenschap zeker nog sterker bemerken . Maar de fa, ~lsthom zint ongetwijfeld op verbetering . De wiegende eigenschap bevordert ook de slijtage op deze overigens onderhoudsnrme tram . Daar kaartafhandelin[S' bij de bestuurder in dez e tram t en ene male niet kan, werden conducteurs ingezet, bijzonder gewaardeerd door het publi ek, zoals overduideltjk bleek. ~varingen a l s bestuurder Voor de bes t~urder is het een verademing verlost te zijn van dctijdrovende kaartverkoop, De hiermee gepaard gaande handelingen vormen op een mo derne tramlijn een groter verst orend element in de dienstregeling dan het hedendaagse verkeer. Dit wordt hel aas onvoldoende onderkend ; het vermindert in belangrijke mate een vlotte doorstroming van het tramverkeer 1 waaraan men toch veel geld besteedt door middel van preferente e.fhe.ndP.ling bij verkeerslichten ! De bestuurder beschikt bij dit r iJtuig over een ruime cabine over bijna de volle breedte van de tram, waardoor aan het comfort me er aandacht kon wor den besteed. Er is zelfs gedacht aan eon kastje waarin de bestuurder zijn j as kru1 ophangen. Deze zou echter ook geschikt moeten zijn voor het ophangen van een lange jas. De klimaatbeheersing is zo wel in het rijtuig als in de bestuurderscabine optimaal ; goed werken voor de bEEtuurdec! In de Rotterdamse s ituatie zouden richtingaanwijzers alsm2de een optische signaalin-richting (waarmee Rotterdam reeds in 1929 een primeu.t had) onontbeerlijk zijn , Het meest negatieve punt vun dit rijtuig voor de bestuurder vormt ongetwijfeld de dodemans-installatie, welke gelukkig al na enkele dagen werd uitiseschakeld . Het systeem van 2 dodemanspedalen op de in gebruik zijnde Z. G.T . 's werkt naar ieders tevredenheid . De houding van beide benen kan tenminste van tijd tot tijd worden gewisseld. Een intirqtte · rende dodeman l eidt de aandacht van de bestuurder zeer sterk af . De rij/remcont roller met schuifregelaar en brede knop li gt uit erm~te goed in de hand en draagt niet weinig bij aan een comfort a bele bediening. De kno ppen voor de deurbe··· diening liggen verzonken ,~ 11 plegen een aansla6 op d() nagels (vooral voor de dames een bezwaar!) ; zij kunnen bete:;r iets hoger en daardoor bereikbaarder aangebracht worden De bestuurderssto el heeft onvoldoende inst elmoge l ijkheden en is daaror:1 lang niet ideaal. De Bremshey-stoel van de Z.G.T. is duidelijk beter De bel na het s luiten c . q . vergrendelen van a ll e deuren is een uitstekend attentie-signaal; de plaats kan beter . Nog enige opmerkingen De gecombineerde lijn/richtingfilm, di e nog met e8n handslinger bediend moet worden 1 doet niGt erg modern aan ; electrische bedi ening l~kt noodzakelijk. Een moderne tram als deze zou ook een cas s ette voor hal te--afroep moeten bezitten . Bij het uitschakelen (aan einupunt of b~ wisselen van cabine) is een hinderlijk alarmerend en aanhoudend gepiep in he t rijtuig "e horen ; dit kan achterwege blijven . De kast links achter de bestuurder maakt elk uitzicht naar links a chter onmogeltjk ,Ret is de bestuurders in de praktijk niet gebleken of do linkerspi r1gel dit gemis canprnsrert.
- 152 GEMEENTE VERVOERBEDRIJF ARN HE M Materjeel Binnenkort worden besteld~ 10 trolleybussen Volvo-BlOM/Kiepe/Den Oudsten en 10 dieselbussen Volvo-BlOM/Den Oudsten. Do carrosserieën zullen van het nieuwe streekbus-model zijn. De aflevering is voorzien voor eind 1989. Na in dien ststelling van de nieuwe bussen zullen de meeste DAF-MB200 diese lbus sen en 5 DAF-trolleybusse n (s erie 121-130) worden afgevoerd. Er zijn dan 56 trolleybussen ~anwezig 9 waardoor alle trolleydiensten weer met trolleybussen kunnen worden gEreden. Besloten is om maximaal 6 bussen Vêln grote zijwandr•3clame te voorzien , Begin juni verschenen de 12 8 9 129 7 130; 80 7 81 en 87 hiermee (P olice Academy resp. Nuss ini). Do grote revi sie van trolley 132 heeft een tljc.Jje op een laag pitje gostaan 9 zodat dEJ bus voor-lopig nog niet op de weg zal komen. De twee Mercedes O 309-bussen 91 en 92 blijken niet gekocht 7 ma2r van Westnederlan d gehuurd te zijn. Voor de stadsrondritten 9 die in juli en augustus op dinsdag 7 woensdag en donderdag om 14.00 uur werden gereden 7 werden de GSM 3701 en do GVA 82 gebruikt. pien_s~2:_e~ing I.v.m. het f8it dat de nieuwe hoofdingang van Burgers Zoo nog niet gereed is, kwam de nieuwe lijn 13 nog niet in dionst. In plaats hiervan reden er tijdens de zomermaanden versterkingsritten op lijn 3. In samenwerking met de GSM ging op 5 sept~mber do nieuwe ltjn 34 van start. DEJze lijn rijdt tussen Huissen en Presikhaaf via de nieuwe Pl eyroute . Gereuen wordt om 7.25, 7.55 en 8.25 vanaf Huissen naar Presikhaaf en van 14.33 tot 16.33 om het half uur van Presikhaaf naar Huissen. De eerste weken werd gereden met de blauw/gele GVA 90 en GSM 9690. De proef met de nachtbu ssen zal plaatsvinden in de maanden oktober t/m december. Er wordt om 1.15 en 2.15 u vertrokken vanaf het Willemsplein op 6 lijnen 9 waarvan er 3 naar plaatsen buiten Arnhem rijden (Rheden/Huissen/Zevenaar). De proef vindt plaats in samenwerking met de GSM. Diverse ~erichten Tijdens de finale EK-voetbal op zaterdag 25 juni werd op alle GVAlijnen om de 30 minuten gereden , Op zaterdag 3 september vond de jaarlijkse Ai rborne -wandeltocht plaats. Evenals vorig jaar umrd lijn l in twee delen gesplitst. Tussen Velp en Station Arnhem werd met trol·· leybussen gereden en tussen Station Arnhem en Oosterbeek met diesel buss en (in Oosterbeek via eon omleidingsroute). Er werden op dit laatste traject ook 20 extra ingczot. GEMEENTELIJK VERVOERBEDRIJF UTRECHT --------Exploitati~ De beperkte zomerdienst gold dit jaar van 2 juli t/m 21 augustus. De nog aanwezige wagens uit series 236-240,241 - 262,301-315,316-332 9 333 deden geen dionst. Mate_sieel De in HOV 362 genoemde standaards 200,2 12 .215?217 ,218 7 220 9 223 9 225 9 226 7 227 9 230 , 231,232 9 234.242 en 244 werden begin augustus door Tersteeg doorverkocht aan Francken en Wagensvold te Nieuwerbrug. Deze firma exporteerde de bussen (m.u.v. de 223 on 244 ) nog in augustus naar Nigeria. Do 223 werd verkocht ann de Sticht i ng Strandtrein Scheveningen en de 244 werd gesloopt. Tijdens de Vierdaagse in Nijmegon reden dB 233 en 236 als CVD 560 en 561. Op l resp. 6 juli werden de l eswagens 237 en 317 buiten dionst gesteld. Terugkeer op de lijn volgde op 8 september resp. 22 aug. Do nieuwste GVU-bus (59) werd op 4 juni buiten dions t gesteld . Op 1 juli volgde terugkeer als pormanonte loswagenc Als les-wagen worden nu gebruikt ~ 58 9 59(permanent) 9 348 en 356 , Op 18 augustus bestelde het GVU voor de dienst op lijn 11~18 gelede bussen met de zeer milieuvriendelijke Volvo-THD 102 KB motor . Met deze wagens zal het Utrechtse blauw weer terugkeren. In september 1989 moeten zij dienstvaardig zijn. VERVOERMAATSCHAPPIJ CENTRAAL NEDERLAND CN Op ma 5/9 ging een nieuwo nooddienstregeling voor het personeel in. Gebrek aan bussen on chauffeurs had tot gevolg dat in Amsterdam en Hilversum een groot aantal touringcars gehuurd moest worden 9 niet als volgwagen ingezet maar als di enstwagen op o.a. lijnen 1 26,136,174 7 175 (v oortdurend worden taurwagens gehL1urd; lijkt wel subsidie1 Medio september was de Starrider nog niet afgele ver d (en ging de Metrorider terug naar BOVA ); hiermee is de proef op lijn 116 voor onbepaalde tijd uitgesteld. Flinke problemen uoen zich thans voor bij de kleine busjes wegens do massale inzet ervan. Evenals bij de VAD blijken deze wagentjes in feite niet in sta a t een hele dag te rijden; regelmatig treden defecten op. Met de grotere Metro-e n Starriders hoopt men deze problemen niet te hebben. Voor de kleine bus van lijn 130 is s in ~s begin september ee n stalling in Weesp gevonden, die gerund lüordt door twee chauffeurs. Begin september kwamen de oude wagens 6808-6810,6813 9 6820 7 6841-6843 en 6901 weer in dienst 9 de overige ruagens van deze series staan nog buiten dionst on keren waarschij~ lijk niet meer terug omdal tweede helft sc .Jtembor de aflev ring van serie 4077-4115 begint; deze zullen vooral in het Gooi gaan rijden 9 gedacht wordt aan lijnen 136 en 137.
---
--------·--
DRENTSE VERVOER MAA'l'SCHAPPIJ - l5 3 DVM In juni ging LOK 243 buiten dienst, in juli gevolgd door LOK 272 en de LOB's 264,265, 268 . Nog diezelfde maand werden afgevoerd de buiten dienat staande stadsbussen 53 en 54, alsmede de 243,245,250,252,254,27 0 en 272. · --- -- -In dienst kwamen de DAF 1 s MB230/Den -Oudsten 4039-4047. EERSTE NOORD-HOLLANDSE AUTOBUSDIENST ONDERNEMING ENHABO Begin september werd de dienst weer op winterfrequentie gebracht, waarbij hier en daar een vroege of late rit verviel. Lijn 91 behield echter op zaterdag de 30' frequentie (voorheen in winter 20 1 ) . Nieuw is dat een lijn 95 vanaf 19 september tot voorlopig 1 november rijdt tussen Zaandam 1 t Kalf en Amsterdam Surinameplein via Kogerveld en Poelenburg: op werkdagen 2 ritten 's ochtends naar Amsterdam en 's middags 2 ritten te~ Op deze lijn worden de 47 persoons semi-tourwagens 504 en 505 ingezet 9 waarbij voor een toeslag zitplaatsgarantie geboden wordt. De passagiers zullen deze toeslag moeten ko pen in de vorm van een maandkaart à f 80 :1 •••• Hiermee hoopt de ENHABO reizigers terug te winnen die verloren gingen door de wijzigingen/verslechteringen op de lijnen 64/97, Bij succes gaat deze "Tunnel Express" frequenter rijden (een beter concept dan CN-shuttà.e} Op materieelgebied zit men krap : vanaf medio september wordt een touringcar gehuurd van het Volvo BlOM/Jonckheere Bermuda type bij Van Fraassen voor het tourwerk en als reserve voor de Tunnel Express . Thans worden de eerste drie lijnwagens serie 506-510 door Ha.inje en Volvo gereedgemaakt; later volgen twee semitourwa.gens . Deze zullen waarschijnlijk de slechtste Jonckheere Volvo's vervangen, die dan afgevoerd worden. Voor de 3 diensten die Enhabo voorheen op lijn 64 reed, waren steeds ter beschikking de GVB-wagens 271-274, sedert begin 1988 echter slechts 272-274 wegens materieelgebrek bij het GVB; tijdens onderhoud enz. hiervan reden tijdelijk 263,268,270 en 276. NOORD-ZUID-HOLLANDSE VERVOER MAATSCHAPPIJ NZH De 6674 is uiteindelijk vernummerd in 709, waaruit blijkt dat het nummer 708 gereserveerd was voor de verongelukte 6683 . Deze wagen is inmiddels samen met 6921,6962,8009 en buurtbus 7688 afgevoerd, De tourafdeling kreeg in juli de beschikking over de nieuwe 604, een DAF SB/Berkhof met max. 54 zitplaatsen en vrijwel gelük aan de 600 en 601. De tourafdeling verhuurt ook lijnwagens aan Luchthaven Schiphol . Derhalve werden begin juli de 6821-6824,6826,6830,6877-6879,6881 , 6883,6885 en 6908 administratief vernummerd in 511-523. Begin september keerden de laatste verhuurde bussen terug bij de NZH en kwamen weer in de passagiersdienst (met de oude wagennummers). De OAD-wagens 180182 zijn nu voor de Shuttlediensten verbouwd en vernummerd in 226-228;werk is er niet! De midiwagens series 6500 en 6700 rijden sinds de nieuwe di enstregeling ook de belbusdiensten rond Schagen. De 6540-6542 kregen hiervoor speciale opschriften. In technisch opzicht beginnen zij echter al op de "wanhoop"serie 7000 te ljjken. Deze zomer zijn alle wagens (van alle bedrijven) van dit model terug naar Den Oudsten geweest 01n klachten over de remmen, motor, versnellingsbak, uitvallende ramen en daklekkage te laten verhelpen. Den Oudsten sprak slechts over kinderziekten wegens snelle ontwikkeling en een te lage prijs ! De laatste 5 Leylands LOK rijden rond Alkmaar op de stadsdienst en diverse korte ritten en de omgeving. De .'\.lkmaarse stadsdienst biedt zo een grote materieel-variatie. Nidi's serie 7000 staan nog buiten dienst en zijn thans de enige NZH-reserve wagens. Jaarverslag 1987 werd afgesloten met een winst van f2.,5 miljoen (1 986 : f2.,3 miljoen ). De-totale omzet bedroeg f 190 miljoen , Verlies bij het openbaar vervoer was !544,000,-. Het tourvervoer ontwikkelde zich boven verwachting; de winst op het groepsvervoer werd geconsolideerd i het goede resultaat van Rederij Naco verminderde wegens het slechte weer. In april 1987 ging een project van start waarbij de AVZK (=Stichting Aangepast Ve-rvoer Zuid-Kennemerland) aan NZH het vervoer van gehandicapten (rolstoelgebruikers) opdraagt, waarbij NZH gebruik maakt van door AVZK ter beschikking gestelde vrjjwilligers. De NZH heeft voor dit vervoer een nieuwe "knielende" rolstoeltaxi aangeschaft en een al in gebruik zijnd 8-persoons busje van een rolstoellift met de nodige extra's voorzien om meerdere rolstoelgebruikers t egelijk te kunrnm vervoeren. Naar verwachting zullen formeel per 1-1-1989 de aandelen in N.Y. Autobus Onderneming Texel, die de gemeente Texel in haar bezit heeft (50%), aan NZH overgedragen kunnen worden. NZH zal dan lOojo eigenaar zljn. Met de aandeelhouders van de ENHJ\.BO (gemeente Amsterdam 80%, gemeente Zaanstad 20%) zijn onderhsndelingB?},-evoerd over overname van het aandelen- en daarmee volledige werkpakket. Overdracht naar verwachting ook 1-1-1989. 'l1WENTSCHE ELECTRISCHE 'rRAMWEGM/1.;'...TSCIIJ\.PPIJ
TEI1
Deze zomer afgeleverd: 518-524 Volvo BlOM/ Hainj e, 32 zit-, 57 staanpl.~igevoerd~2 13; buiten dienst: 212,214 ?21~-222i voor de winterversterkingsritten 211,215-218 beschikbaar. Afgevoerd ook buurtbussen 7663,7699 en na ernstig ongeval de 7573. Als vervanger kwam de 7580 in dienst (een nummer d.a.t aan C.N. toebehoort).
,=====================, :neder 1 and se:
- 154 -
, Indienststelling en afvoer materieel 1 : spoorwegen: In de maand juli werden in het materieelpark opgenomen : ELD3 '=====================' 4067 (12/7) en 4 rijtuigen ICR-4 50 84 20--70 582-585 (7 /7). lûgevoerd werden de DElocs 2431 9 2495 en 2518 (29/7) . ICR-4 De vier BICD's, die op 17/8 hun afleveringsrit maakten, waren de 82-70 954-957. De laatste Yier rijtuigen van de bestelling ICR-4, de BKD's 82 --70 958,591,592 en-593, kwamen op 12/9 in het land en reden op 13/9 de afleveringsri t . :l.l op 15/9 werden twee van hen in de dienst gezien. In september deed langdurig een Beneluxstam dienst met de 20 583+584. Verwacht wordt dat binnenkort ook een BKD ICR-4 in een Beneluxstam zal dienstdoen. Een tweede effect van de komst van de Bl(D 1 s is het verdwijnen van de RD I s plnn E uit de dienst (rond 10 september). DElocs 6400 De 6401-met-aanhang vertrok op 27/8 uit Wenen en besteeg zonder noemenswaardige problemen de Semmering en de Tauern , waarna de metingen werden beëindigd. , Na een overnachting in Zell am Se~ overbrugde de loc op 28/8 de afstand naar Mannheim, om op 29;6 in Utrecht terug te keren. Het opruimen van de trossen me etkabels nam vervolgens noff enige dagen in beslag . De 6403 werd op het moment van het samenstellen van dit nieuws op 25/9 aan de grens in Venlo(!) verwacht . De 6402 is op 1/8 in Groningen 11 :tvlarinus" gedoopt, naar de chef van het exploi tatierayon Noord . Op 20/8 was de loc 7 tussen de profielmetingen door 9 aanwezig op de open dag in Den Haag , Plan E Zoals voorspeld zijn begin september de RD's uit de dienst verdwenen. De RD's-met-keuken staan no g op res erve t e Ams terdam Dijksgracht en :tvraastricht, de fietsen-RD' s kwamen naar Roosendaal. De 10 RD's die deze zomer nog acti ef zijn geweest, maken overigEnS een goede kans op een herleving en wel als bagagerijtuigen bij ·,ran de DB over te nemen rijtuigen (zie elders). Aan een terugkeer van andere plan E's in het kader van de vervoersgroei wordt (nog) niet gedacht. Daar divers e pogingen r ijtuigen naar verre landen te verkopen zijn mislukt, lijkt sloop toch het voorland van de A's en B's. Zes B's zullen in 1989 gebruikt worden bij ritten met de 3737 en de 27000 (ex-1502 Electra). Zij zullen uite.rlijk in hun oorspronkelijke staat als C-rijtuigen worden teruggebracht , DElocs serie 2400 Na de 2431 werden op 2/9 in Tilburg de 2409 en 2463 t erzijde gesteld. Het ligt in de bedoeling een tiental locomotieven die wachten op verkoop op te slaan in Roosendaal en/of Blerick, In het weekend van 17 en 18/9 werden de 2401-2411 (PEN-radio) zoals gepland uit het noorden des lands geruild tegen 2200-en met Telerail DElocs 500 Op 26/8 werd de 529 in Tb met een defect terzijde gesteld. Mogelijk keert deze loc nog terug in dienst, doch zeker is dit allerminst. De 525 st0nd medio september defect in de wpl Watergraafsmeer 1 de 545 rangeerde op de standplno,ts Crailoo. De 512 verzorgt met een plan E het vervoer van persone e l van het station Roosendaal naar de werkplaat& loods en is overigens actief bij het rangeren met de grote hoeveelheden daar opgesteld Sl90 materieel 7rnaterieel , Op 8 9 werden uit Rsd naar de Wgir. overgebracht Je roemruchte laatste plan N 975 1 516) de plan E's 29 206/213/245/296/302/308 en de onttakelde Benelux 1201 . De koppelwagens en de 29 245+296 gingen naar Hlm en werden benut voor het transport eren van DE2 184 naar Tilburg (zi e eldersL waarna de beide plan E's op 13/9 opnieuw op de Wgm aankwa"" men. De zes plan E's zijn daarmee terug op de plaats waar zij van juni 1987 tot maart 1988 al gestaan hebben , Zij zijn niet onttakeld. De plan N en de 1201 wachten kennelijk op het (alsnog) verwtjderen van de geringe hoeveelheid asbest (in de w-ph Hlm?) voordat zij naar de sloper kunnen. In Rsd worden in eerste instantie de Beneluxstellencnttakeld. DE2 : revisie en Indusi Zoals eerder gemeld worden 183-185 alsnog gereviseerd. Deze revisie en het herstel van de schade aan de 184 vindt in de wph Tilburg plaats . De sinds 19/2 in de wph Hlm terzijde staande 183 werd na enkele voorbereidende w2rkzaamheden in de asbestloods op 2gB naar Tb gezonden, gevolgd door de 184 in de nacht van 9 op 10/9. De 185 arriveerde op 22/8 in Hlm eu vertrok op 13/9 naar Tb. Van Indusi voorzien worden de 178 en 179. De 179 kwam hiertoe op 17/9 naar de wph Hlm. Na inbouw moet het s t el naar Krefeld voor het inregel en van het systeem 9 hetgeen begin oktober verwa cht wordt. Vervolgens wordt de 178 aangepast. De winterdienst zal derhalve nog beginnen me-., Er,1. 1 s op Maast:.. icht-.'i.ken , ELP2-2.Q.4: de wedergeboorte van een treinstel De l üvensloop van de 904, gepubliceerd op blz.118, is nog bij lange na niet ten einde.
7
- n s - 155 Onherstelbaar blijkt maar een relatief begrip te ZDn , De behoefte aan materieel is dermate gestegen als gevolg van de vervoersgroei dat in principe is besloten de 904 te herstellen c.q. te herbouwen en we1 in de wph r ilburg . Een opmerkeliJke gang van zaken, die de uiteindelijke versie van de levensloop van de 904 vermo edelijk in een HOV anno 2008 zal doen belanden .• , . ! Opvang vervoersgroei De forse en gestage stijging van het reizigersvervoer levert NS problemen op. Naast het spitsvervoer zijn de meeste IC-verbindingen grote groeiers, waarbij de series 500 en 700 Randstad-Groningen/Leeuwarden, de Oude Lijn en vooral de 8/900 Zandvoort-Maastricht/Heerlen koplopers zijn . Veel treinen zijn hier al op maxi.male lengte, zodat met voor- en volgtreinen gereden zal moeten worden. Om over meer materieel te kunnen beschikken zijn <'le eerder vermelde maatregelen t.a.v. de 183-185 en 904 in uitvoering, Per medio januari 1989 rijdt de DB de serie 2500 Gvc-Köln en verhuist ICR naar ~sdVlissingen (serie 2100). Vrijwel zeker is nu ook de nanko op van DB-rijtuigen, waarbij het aantal tussen de 30 en 50 lijkt te gaan liggen. De rijtuigen zullen voor de verkoop door de DB voorzien worden van draai-vouwdeuren met centrale deursluiting en -vergrendeling. Zij kunnen ongeveer 7 jaar mee; over details als overschilderen is nog geen uitspraak gedaan. De rijtuigen zullen op de IJssellijn gaan rijden , Omdat het alleen ~·s en B's betreft is men van plan RD's plan E voorlopig de bagage-afdeling te l a ten verzorgen. Elocs om deze treinen te rijden zullen moeten worden gevonden in uitstel van de sloop van 1100-en en het vervangen van Elocs in d2 goederendienst door DElocs r dit kan ui teindelljk het aanhouden van 2400-en tot gevolg hebben. Verder wordt met de NMBS onderhandeld over het inzetten van meer locs reeks 25-5 voor de D-treinen op Nederlands grondgebied. Gezien het voorgaande is voortgaande revisie van mat . '54 i.p.v, sloop welhaast onvermijdelijk. i'-1e t de firma Talbot zijn onderhandelingen gaande om de levering van ICM-2 en de bestelling van ICM-3 geleidelijk te versnellen. In de nieuwbouwsfeer werkt NS hard aan de plarmen voor SM '90 en dubbeldekstreinstellen. Geen Duw-Duweenheden ·veel treinen serie 100 (;1sd-Brussel) z1Jn op het Nederlands e tr;_'..ject te klein tot veel te klein, vooral 157 en 166 Vergroting van de Trek-Duweenheden is mogelijk doordat de reserve nogal ruim is en rijtuigen ICR-4 toogovoegd zouden kunnen worden . Helaas stuit verlenging van de TD's op problemen bij de NMBS Lv.m , de spoorlengte in ,\ntwerpen. Onderhandelingen om de TD's standaard op 7 rijtuigen te brengen z~n wel begunnen. Gm toch vast iets t e doen tussen hSd en Rsd werd op 12/9 een proef genomen met bijplaatsen/afrangeren van een B+Bs aan de Amsterdamse kant v an de TD's in 157, 185/166 en 191, waardoor de loc tussenin reed en na de Trek-Trek ook de Duw-Duw- variant leek te ontstaan. Helans veroorzaakte het 1-:: oppelen/afhaken in Rsd zoveel vertraging dat de proef niet voortgezet werd Materieelnieuws hoofdwerkplaats Haarlem ( ~2/ 3 - 14/9) Voor revisie of grote revisie kwamen naar Hl m~ 908 (22/8L909(1/9) ,1786(6/9) en 428 (7 /9) , ligel eirerd werden: 905 (15/8), 906 (2/9) ,415 ( 6/9), 771 ( l,/9), 21 451 ( 23/8 ,Ic-huisstijl). Met schade kwamen naar de wph: 322(12/8),363(18/8), 861+863+502 (25/8 ),zi e volgende alinea. Na herstel afgeleverd werden~ 21 471(23/8) en 2842(1/9), In het kader van de zgn. dakenactie SGM kwamen in Hlm binnenf 2011(19/8),2892(24/8),2015(5/9) ; afgeleverd werden 2884(19/8),2001(24/8),2882 (30/8). W~ziging deursluiting plan V! binnengenomen: 406 ( 22/8),408(5/9), afgeleverd 404(25/8),406(7;'§'î:-"'Voor inb_9uw he-ruimte en Telerail kwam BKD 82 911(13/9) naar Hlm, terwijl ook in de a l sinds 12'71 voor herstel van botsschade in de wph staande 82 905 deze verbouwing begon. Voor onderhoudsresearch kwam de 4003 ( 29/8) nanr de wph. Overgeschilderd vertrok de 4012(1878). De terzijde staande 183 en 184 vertrokken op 29/8 resp. 9/9 voor revisie en herstel naar de wph Tilburg, de 185 na een bezoe~<: van 24/8 - 13/9 eveneens. Enkele schadegevallen De lli re ed op het moment van zijn ontsporin 6 op 3/8 tussen Woerden en Gouda (vermoedelijke oorzaak ~ uit de hand gelopen werkzaamheden aan de baan) achterop in tr.9844. Het stel stond midden september nog onaangeroerd bij de wph ill.m en zal in grote revi sie genomen worden , Ook op 3/8 vond te Rtd Feyenoord een botsing plaats tussen de locs 2435 en 626 . Op 8/ 8 werd in DE3 130, rijdend e ls tr.7182 tussen Sliedrecht en Dordrecht, brand gesticht in de kopcoupé·•s van de AI3k, De 363 s trandde op 13/8 als tr. 20520 nabjj Woerden met verbrande rijweerstanden . De 322 botstetop 10/8 op een overweg tussen Tilburg en Den Bosch op een auto, die onder de ABDkv~arn te zitten en verbrandde. Op 12/8 reed de 2308(+2222 ) met tr , 475~tl tussen Maastricht en Le.naken op een vrachtauto. Tijdens rangeren bij de wpl ,\.sd botste de 502 op de 861+863, De 502 liep 1
- n s -
- 156 -
schade OlJ aan d,9 Bk l, de 861 (proefstcl A'rB fase 4) aan beide koppen en de 863 aan de 11.Bk. Op 30/3 botste in de Botlek de 2252 op de 2410 . Materieelnieuws hoofdwerk_plaats 'r ilburg (8/8 ·- 127§";_ Voor Îg: ote revisi e kwamen naar 'l1b. 323(18/8),1127(22/8),1207(29/8),2271(2/9) en DE2 183(29 8 en 184(12/9, tevens lierstel zware botsschade l,Bk). Afrleverd werd alleen ~(11/8). Met schade kwamen i n 'i'b aan~ 2435+606(8/8),2308(15/8 en 2410(1/9) met botsschade, 1137Îl1(3) en 1312(12/8 ) onrustige loop , DE3 130(9/8) met brandschade 1 628 (2 4/8) verbrande kabels, 2258(5/8) defect e dieselmotor. Na herstel afgeleverd ~ 1110 (10/e),637(15/e),2269(22/e),1137+1632(29/e),1153 (30/e ),1639Î279),2 25è(s/9). ATB-inbc:uw DE3~ 147 werd afgeleverd op 2/9; 122 kwam Ol) 1/9 binnen, ook beschadigde 130 wordt behandeld. TTA 1600-en , binnen kwamen 1620(22/8) en 1650(5/9) , terwijl de 1637(22/ 8 ) en 1639(2/9) vertrokken . Voor onderhoudsresearch kwam de 1605(5/9) in Tb aan, Tenslotte vertrokken de tender van de 3737(23/a) en Pullman 4129(2/9) . 401_? ..\.egon De overgeschilderde en -gestickerde 4012 werd op 18/8 door de wph Hln a fgel everd.Zijn ee rste daad als Aegon-s t e l was dezelfde avond het uitvoeren van enke le extra slagen Zandvoort-Haarlem om het grote reizigersaanbod op deze mooie zomeravond te helpen verwerken. Op 20/8 presenteerde het stel zich op de Open Dag in Den Haag HS. Zowel de 4024 als 4012 hebben veel te lijden van vervuiling 1 grot endeels komend vanaf de daken . Op beide stellen is de mBk aangeduid a ls MbK; een Company-special? ~ 3 7 in ac tie ••1 op 23/8 bracht de 1159 ( op proefrit tijdens revisie) de tender van de 3737 over van de wph Tb naar Hoorn . De complete 3737 voerde op 29 en 30/8 proefritten uit naar Medembli k en kwar.1 op 1/9 voor een zwaardere proefrit onverwacht naar Zaandam ( me t het Zwi tse:r-s e restauratierijtuig van de SEH), waarvandaan met 12 splint ernieuwe lichtblauwe Eanos naar Hoorn toru.;gestoomd werd, Op 3/9 arriveerden met trein 289 uit Parijs de \vH 2869+2979 en do Pullmon 4151+4148 (eigendoin. van Wagon-Lits Frankrijk), op 4/ 9 me t D285 uit Oos tende WR 4243 (CHILT-Be lgië) en op 5/9 me t D285 uit Roosendaal Pullmanrijtuig 4129 1 cigenJ.om van DSN en schitterend opgeknapt door de wph Tilburg , In de nacht v211. 5 op 6/9 werd de 3737 uit Hoorn naar ;1.ms terdam gesleept " De rit voor pers en genodi gden werd oon war e triomftocht . Be gunstigd door zonni g we~r stoomde de 3737 voor de ogen en camcra•s van op a llerl e i mogelijke en onmogelijke plaatsen opgestelde toeschouwers van ~ms terdam naar Rotterdam. De loc ging vervolgens los cloo:r.· naar de wplh 11oosenda,~l 9 waéJ.r hij zal overwinteren. De rijtuigen maakten ' s avonus nog een rondrit met genodigden vcin en naar Den Hang HS via Haarlem-11.msterdaJn-Woerden-Gouda-Schiedarn en keerden daarna op hun standplaats Dijksgracht terug . Op 7/9 vertrokken de 5 buitenlanders met D286 naar Brussel, opnieuw een fraai gezicht. De DSM 4129 , s l echts aan één zijde voorzien van vouwb o.lg, werd ge·· driehoekt en overgebracht naar de loods in Utrecht . Stoomritten SSN Op 20/8 was SSN-loc 41 105 aanwezig op cle Open Dag vc.m Den Ha2,g IIS, dat zijn honderdjarig bestaan vierde. Van en naar Ro tt erdam s l eepte de loc WRD 7659 en de 1501 mee. De grote rit naar Zui1-Limbur6 met de 41 105 vond een droevig einde in Weert, waar een lager in het clriJfwerk als gevolg van het v e rstopt raken van de smering weggesmolten bleek , De rijtuigen werden -met r e izigers- teruggebracht n aar Rotterdam, de 41 105 na het afnemen vcm een drijfstang v olgde achtur de 2252 met 30 k.1'!1/h, Ho nderden mensen stonden tevergeefs t e wachten 9 vo oral in Limburg waar veel publiciteit a.J.n de rit was gegeven, ~lleen al in Siillpelveld stonden rond 300 mensen. Do SSN beraadt zich op een revanche, in de vorm van een herhaling van de rit (maar dan helemaal, uit eraard ) " De 65 018 zal op de Open Havendag in Rotterdam op 24/9 de traditione le ritten naar de Maasvlakte uitvoeren. Op 1 en 2/10 pendelt de loc met WRD en 7 B • s een a2..ï'ltal malen per dag tussen Breda en Tilburg in het kader van "Tilburg 125 jaar s tad oan het spoor'. Viering 150 jaar spoorwegen De viering van het jubilewn in 1989 zal :ü ch concentreren in Utrecht. Van 22/6-30/7 vindt in de Jaarbeurs een grote manifest atie plaats met een t ent ocns telling , een be-drijvenpresentatie en een expositie van affiches. Bij de J ac'1.rbeurs rijdt de ,\rend met aanhang rondjes (op breedspoor) en mogelijk de eerste electrische locomotief van Siemen s uit 1879, te:cwijl hier ook pompl orrie s en erote mode lspoorbanen t e zi en z~jn . Cp de losweg wordt de materieelshow gehouden. TG zien zijn de locs 88J.l en 3 v::n de SSN, 1122 (turkoois) met RD 7659 (SS:N), de BR 27000 (ex-1 502 ) van EM2 Locomotive Soci e ty , 1501 van de BSSO Rtd 9 DE .1. 41 (blamr ), de 1010 en ELD2 252 van de S'rIB.'.NS . een ware erkenning van de particuliere organisaties derhalve. Hedendaags zijn Bvk9 Benelux-,î.+Bsi
- n s -
- 157 -
1600,6400. Uit het buitenland komt ook materieel, maar hiervan staat nog weinig vasto Gerekend wordt op de DB V 200 007 en het dubbeldek tweetje van de voormalige LübeckBuchener Eisenbahn, gehoopt wordt op TGV, ICE en Pendolino. Op di-zo wordt een stoomparade gehouden met (onder voorbehoud) 3737? 7742(SHM)~ 657(MBS) 9 23 023(SSN),12004 (NMBS) en misschien 4468(Mallard), 2978(588) en 141 R 420(SNCF). In het kader van het jubileum verschijnen twee boeken (naast hetgeen allerlei particuliere uitgevers uitbrengen) en drie korte films, alsmede twee langere over vervoersen verkeersvraagstukken voor o.a. de TV en een film over het in 1989 100 jaar bestaande Amsterdam es. In ~msterdam wordt op 28 en 29/6 in de RAI een internationaal spoorwegcongres gehouden. Verder worden op 20/6 dr ie jubileumpostzegels uitgegeven. Speciale ritten worden uitgevoerd met de 3737 + 6 plan E ( di-do) en de 27000 ("1502"~ die op zes zaterdagen steeds voor Engelsen rondritten van/naar Hoek van Holland zal rijden. Als alles goed gaat 9 is de Electra van eind mei tot midden augustus in Nederland. Het blokkendoostweewagenstel, dat in wederopbouw is, zal pendelen tussen Utrecht CS en het Museum. Dit stel -en als de geluiden binnen NS niet bedriegen ook de 3737- zullen no het jubileum voor verhuur beschikbaar blijven. Beveilig_ing Venl~. In de nacht van 22 op 23/10 wordt de NX-beveiliging van Venlo in dien st gesteld. Tevens wordt de bovenleiding boven de perronsporen en een aantal goederensporen omschakelbaar gemaakt op Nederlandse en Duitse spanning. Het rangeren met de locomotor is daarmee vervallon 1 terwijl de klassieke beveiliging op het laatste grote station hiermee verdwenen is. 8_fwijkende ma~~~-!:.~~inzet In juli en augustus trad er een plotselin ç tekort aan rijdbaar materieel op; vooral Sprinters en plan T. Doordat er wel genoeg IC3-en waren, vielen deze nogal eens in op de Oude Lijn en Schiphollijn, evenals het onverwoestbare hondekopmaterieel. Gezien werden o.a. 717(26/7), 387(2/8), 4017 en 4050 (15/8 )~ 4005, 4007 en 4043(19/8),4019 +4024(23/8), 1750 en 4039(29/8), 1735(13/9), 4042(14/9). Soms ontstonden in Leiden zo (semi- )st optrein aansluitingen tussen ICM en mzt.'54 ! Pullman P 4129 De door de wph . Tb schitterend gerestaureerde DSM-Pullman 4129 heeft ondanks glijlageI'potten een uitgebreid RIC-teken. Het computernummer 51 84 87-30 111 is hetzelfde dat de thans bij de SSN vertoevende WRD 7659 in zijn laatste jaren bij de NS gedr~gen heeft. Het is overigens op typisch Tilburgse wijze verhaspeld tot 51 84 873 0 111. Het CTOrijtuig kent dezelfde half reizigers-half goederen aanduiding. Bovenleid~.!29Eortalen De vervanging van de bovenleidingportalen op de Hoekse lijn gaat deze winterdienst door met Maassluis-Hoek van Holland. Hiertoe wordt op ma-vr overdag enkelspoor gereden en moet in Maassluis overgestapt word en met de treinen 4143 t/m 4161 resp. 4130 t/m 4148. · In 1989 zal de vervanging van Amsterdam - Haarlem beginnen. Korte berichten - De 1970 heeft bij zijn revisie zijn afwijkende interieur en banken behouden~ de fauteui17'°zijn nu met gewoonxskai bekleed. x rood - Sinds midden juli rijden voornamelijk 1200-en de serie 8/ 900; de snellere serie 2300 Asd-Ernmerich en de EC's worden nu door 1600-en getrokken. - Na de ombouw van het PEN-net in Groningen op 17 en 18/9 is Telerail in het hole land ing e vo erd. Nog niet al het materieel is echter voo~zien. - De mul tiple··proef met dubbel trein 48113 vond op 24/8 plaats met de 1619+1636+ 2329+2346, de laatsten niet-werkend. ·~ De ritten met Engelsen in het havengebied van Rotterdam op 26/8 werden gemaakt met de 181" op 27/8 reed de 4004 naa r Coevorden om het gezelschap van/naar de NS 20 op de Bentheirner Eiser1bahn te brengen o ·- I.v.m. de renovatie van de aardwindinstallatie van de wpl Ldd voert Asd tot 2/1 2 de draaistelwisse lin gen van SGM en DB-rijtuigen uit, Onnen voor ICM. - Als gezelschapstrein naar/van Bitburg kwam op 9 en 11/9 4 A+WR in Enkhuizen 9 met voor en achter een 1100 tot Asd ; op 9/~ 1130 en 1153, op 11/9 1137 en 1157. - De rJS 20 is in het najaar ze e r actief door het hele land. Op 14/9 ging de Kameel naar Bruss el, op 17/9 naar Essen. - De stationsgebouwen van Echt 9 Goor en Delden zijn van sloop gered en worden opgeknapt en gedeeltelijk verhuurd. - In het kader van de vervanging van de bruggen over de Delfshavense Schie werd op 21/8 de westelijke boog van de spoordriehoek bij Blijdorp vervangen door een steile sterk gebogen hulpbaan.
- 158 N.M.B.S.
BERICHTEN UIT BELGit
11.il .b.8 J l
a.êF.'!..8 1'.s1:.8.9. 19§}1.. Lengte van het net: 3 . 568 krn 1 waarvan 739 km alleen voor de goeder e ndienst. 2 .20 0 km zijn geälectrificeerd . 2 .07 0 km zijn met het automatisch blok s telsel uitgerust en 1.922 km kunnen worden gereden tegen 120 km/u of meer (o.a. de lijn 69 tussen Kortrijk an Komen ). Personeelseffectief z 52.848. 142.242 miljoen reizigers 9 gemiddelde aantal reizigers per trein 84~ gemiddelde rit van een reiziger : 44 9 1 km. Goedereng wagenlndingen ( duizend ton ) 63.988 gemiddelde afstand per ton 113 9 5 km gemiddelde tonnage per wagon : 39 9 96 t. Aantal electrische locomotieven: 374 Aantal electrische motorst ellen: 663 Il diesel locomotieven: 714 " rijtuigen : 2035 II diese lmotorwagen s: 29 ii wagens: 32.667. Al-relais te Lessines (l ijG 90) en te Botzelaer (l ijn 24 ). 53 overwegen werden afgeschaft. 2 nieuwe stationsgebouwen: Silly (lijn 94) en Zele (lijn 60 ex 57). Een autobusstation t e Geraardsbergen (l ijnen 90 en 123) Actu~le berichten ~ 15-6-1988 electrificatie van de lijn 90 tussen Jurbi se en Geraardsbergen via Ath. 29-5-1988 de lijn 288 Floreffe-Zoning de la Basse-Sambre is afgeschaft. J1:I .V.B. - BRUSSEL ~~.E.9,. Op vragen van het Ecolo-parl eme ntsli d Simons antwoordde minister Dehaene, dnt voor de verbinding Simonis-Zuid 13 enkelvoudige metrostellen beschikbaar zijn van de BO; op d~ oost-westlijn worden e r 52 ing e ze t, de overige 15 zijn voor het onderhoud. Rond 1993-94 wanneer Beekkant-Zu i d klaar is, worden 19 s t ellen a ongekocht 9 die iets meer dan 2 9 1 miljard (h uidige ) franken kosten. Voor de Kleine Ring moeten thans 55 bijkomende metrobestuurders worden opgeleid. De frequentie op de Kleine Ring wordt in de piekuren 3 1 9 tijdens daluren 5 1 en 's-avonds 10 1 ; de metro bespaart hier 26 milj.~. Pro_E?fbedrjjf Vanaf 9/8 r ijd t de metro ( zonder passagiers ) door naar Stokkel. Metromater_ieel Het metrostel d at op 2/ 8 in de tunn e l werd geplaatst 1 is 221-222 " De vernielingen van de stoele n in de metrorijtuigen zijn de laatst e tijd zeer toeg e nom~ Men wil nu binnenkort overgaan op vandaalbestendige banken. Tramfilms (Uit 0 Tram 2000 11 ) Daar de nieuwe films voor o . a. lijn 39 re eds in juli werden -;;ngebracht 9 rsEid deze lijn toon als 39 doorstreept naar Stokkel ( 7000-en). Wat de 7700-en en 7900-en betreft : hier verscheen een nieuwe film met lijnnummer 3 ( op 7700-en) 9 Noord 9 Zuid~ de lijnen 1 8 9 19 en 103 kregen andere lijnkleuren 7 welke resp. blauw, rood en lila zijn. Materj_~lv_~}'_~-~].._i_c1.g_ Wanneer begin oktober de lijnw ijzigingen i.v.m. de zware metro op de Kleine Ring van kracht worden 9 rijden PCC 's 7000 alleen nog op lijnen 39 9 44 9 58 9 93. Hi.~-~~.EJ.~.~,.f'.1.~_terieel (Uit qram 2000 11 ) Tij de ns feestelijkheden in Vorst reed museum-· trolleybus 6023 daa r op 25 juni 9 evenals tramstel 59+604 en bus 515, Op de toeristische zondagochtendlijn wordt naost 5001 en 59+604 ook ingezet de 4032. N.M.V.B. ( busnieuws een volgend maal ) ~ene..9.ou~~ In juni/juli wer den gesloopt ~ 9031 9 9032 9 9040 9 9057 9 9064 9 9067 9 9068 9 9069,90~ 9089 9 9096,9110,9133 1 9146 9 9149 9 9150 9 9159,9160,9316 9 9510. ( ;;Tram 2000 11 ) BJ.Y.l Op 17 en 18 september ree d ART 300 met cJG 1590 en 2354 op het traject l,ISn 1 ijn 80 tussen Mari emont-Gare en Morlanwelz-Prieure tussen 10.00 en 18.30 uur ; vooraf en na afloop werJ gereden van/naar cie stelplaats Trazegnies . §ELEIDSVOORNE~ENS REGERING De Miljoenennota vermeldt dat voor de aanpak van het file-probleem vanaf 1990 jaarlij-6 f400 miljoen beschikbaar komt, ni e t slechts om het wegennet te verbeteren, maar ook t.g.v. het openbaar vervoer. De Oude Lijn wordt grotendeels 4-sporig, hetgeen ruim f400 mln kost; dit betreft Leiden-Den Haag Mariahoeve ( 2e fase)s Den Haag HS-Rijswijk, Rotterdam Zui d-Lombardijen; het knelpunt Zaanstraa t wordt opgelost, nieuwe stations wor den gebouwd: Amsterdam-Geuzenveld 9 Haarlem-Zuid 9 Hillegom, Voorhout 9 Le iden-Noord 9 De Haag-Moerwijk 9 Dordrecht-Stadspolders. Bekeken wordt of Willemstunnel en Zuidelijke Ringbaan Amsterdam versne l d kunnen worden uitgevoerd. Voor Amsterdam wordt ook verl enging van de Amstelveenlijn naar Schiphol gonoemd. In 1989 moet het openbaar vervoer in totaal f39 mln bezuinigen!; getracht rn,Ja t worden dit zonder tariefsverhoging voor elkaar te krijgen . Voor de 750 VIC's wordt jaarlijks f3~ mln gereserveerd; de vervoerbedrijven moeten zelf beslissen of hun VIC 1 s een vaste aanstelling krijgen. 0
- 159 BERICHTEN UIT ANDERE LANDEN AUSTRALIE _S_ydne.t. De monoraillijn (blz.142) werd geopend op 21 jul} (typefoutje). (Dpc in Aus !) DUITSLAND Be~lJ.i.r:l Begonnen is met het dubbelsporig maken van het traject Marienfelde-Lichtenrade van S-Bahnl ijn 52; van 8 augustus t/m 30 september is hiertoe dit baanvak geslo-· ten. Eind 1990 moet het werk voltooid zijn. (BVB 8/88) FRANKRIJK DDR (BerlJ.iri) 2 blz. verder Parijs RAPT-vertegenwoordigBrs zijn naar Rotterdam gereisd om de Alsthomtram van Grenoble op het lange traject van lijn 2 in bedrijf te zien. Het resultaat is dat nu toch voor de sneltramlijn-in-aanleg Saint-Denis - Bobigny 16 lagevloer trams bij Alsthom zijn besteld. Op deze lijn worden 21 haltes aangelegd, waarop naar verwachting 15 miljoen passagiers per jaar zullen instappen. In de spits wordt de frequentie 5'. MEXICO Mexico SiE. Vanaf het oost el ijk eindpunt Panti tlan van de metrolijnen 1, 5, 9 wordt thans een 13 km lange sneltramlijn aangelegd naar Santa Martha; het materieel ervoor, dat gebouwd wordt door CNCF, vertoont veel gelijkenis met dat van de metro. Deze zomer zou de Xochimilco sneltramlijn na renovatie heropend worden. (MT 9/88) f1.9nt~E~.Y. Begonnen is met de aanleg van een hooggelegen 17! km lange sneltramlijn tussen Expo Guadelupe en de noordwestelijke voorstad Lama Linda 9 in het centrum loopt de lijn boven de spoorlijn. CNCF bouwt 25 gelede wagens voor het bedrijf. ( MT 9/88 ) PORTUGAL .b-i~~abo_~. Doordat de sporen bij Largo do Rato gewijzigd moesten worden, rijdt lijn 20 vanaf 14 april op de ritten van Cais do Sodre naar Games Fraire via Largo do Rato . Lijn 18 kre eg m.i.v. 1 mei eenmanbediening. (MT 9/88) TSJECHOSLDWAKIJE Hoqe___T.êtr_1!. T. g.v. de 80e ver jaardag van het slowaakse deel van de electrische spoorlijn in de Hoge Tatra hebben medewerkers van depot Poprad -waar de lijn naar Strbske Pleso begint-- EMU 26 0001 "Kornet" in de oorspronkelijke toestand teruggebracht. In 1912 werd het voertuig gebouwd door Ganz, Boedapest met een electrische uitrusting van Siemens; het was in dienst tot 1975. Voorts is een historisch rijtuig van deze lijn hersteld. Het ligt in de bedoeling de komende jaren eveneens een open rijtuig in de oorspronkelijke toestand terug te brengen. Men hoopt hiermee de basis te kunnen leggen voor een klein museum ,
-------
-----
----
u.s.A.
Los An.9.eles Omdat besloten is de sneltramlijn Norwalk ·- El Segunda als automatisch systeem uit te voeren, zullen voorlopig slechts 23 i.p.v. 54 sneltramwagens nodig zijn (voor de lijn naar Long Beach). ( MT 9/88) ZWEDEN Stockholm T.g.v. de bijeenkomst in verband met het voorstel om een sneltramlijn rond de stad aan te leggen (zi e blz .143 ), reed op 8 juni een ASEA-sneltramwagen bestemd voor Istanbul op de tramlijn naar LidingB. ( MT 9/88) ZWITSERLAND (re stant berichten van vorige maand ) FB Forchbahn Eindpunt Essling e n wordt 400 min richting Detwil verlegd. FLP Ferrovia Lugano-Ponte Tresa In verband met sterk toegenomen post·Jervoer wordt BZe4/ 4 4 verbouwd tot Ze4/4. FD Fur~a:Db3_;:_alfl. In 1987 nam het personenvervoer toe met 7,6% ondanks het noodweer. Rekening houdend met het afdekken van de materiële schade door de Bond was er een exploitatie-overschot van 1 miljoen. ____lë;bouwd in eigen beheer~ballastwg DFB U 1001. Furka (DFB) Door de schooljeugd van Chur werd~ aldaar bij de Heroldschool verblijvon-;:r;;;-mTz HG2/3 6 "Weisshorn" geschonken; deze zal door SLM worden nagezien en he rsteld. GFM Chemins de_Fer Fribou!.9.eois Van 2 tot 23 juli vond er tussen Bulle en Broc geen treinverkeer plaats wegens spoorvernieuwing. Lau_s~ Er zijn s temmen opgegaan de TSOI !:e verlengen naar Marges. LEI3•..~_a_UJ_a_r:i_n_e_-.Ç_E_!l_a_l_]._ens-~.e!.c.h_e.E_ In 1987 nam het personenvarvoer toe met 2, 6%. In 1989 aanleg vrUe baan in Avenue d 1 Echallens : in 1990 ondergrondse verlenging naar Flan. LSLL.u_zern-Stans.-f.rig_elbe~:ui_ Hier werden in 1987 7, 3% meer passagiers vervoerd. Kruising Hergiswil wordt verbeterd; Luzern-Hergiswil krijgt dubbelspoor. MG Ferrovia. Monte Generoso Omdat bergbanen niet worden gesubsidieerd als openbaar vervoer is men uit alle tarief a fspraken getreden. MOB Montreux- Oberland Bernois Ir 1987 nam het personenvervoer toe met 11,4%. Van GFM werd ~neeuwploeg X iDD 3 (l 9 o3 ! ) ge~ocht. VERVOLG 2 BLADZIJDEN VERDER ONDERAAN Ds4/4 25 is gesloopt.
AUSTf1AL Ir
- 160 -
~J._b_~~~ In het maartnummer van 1 98.4 werd het trambedrijf beschreven met o.a. een overzicht van de frequenties; binnenkort hopen wij een aanvulling daarop te ontvangen. In april 1984 werden enige gegevens over het nieuwe materieel gepubliceerd. Deze maand ontvingen wij van een lezer (M.Bosch uit Rotterdam) een brief met indrukken die hij kortgeleden opdeed m.b.t. dit trambedrijf. Hieronder een groot deel daaruit. ,:Melbourne heeft als enige Australische stad een uitgebreid tramnet 9 he l aas nogal ver hiervandaan. Het systeem wijkt op een aantal punten af van onze drie stacJstramnetten. Onderstaande informatie is gebaseerd op mijn incirukken 9 opgedaan tijdens een vie~ daags bezoek aan Melbourne in juli van dit jaar. ~t_ Bijna alle 1 ijnen komen door d8 city (binnenstad) of hebben er hun eindpunt. Hierdoor is het tramverkeer in de city erg druk 9 soms staan er wel zo'n 5 wagens voor een stoplicht te wachten. De tramrails liggen in het midden van de straat, in de city op een vrije baan 9 die alleen met een witte streep wordt gescheiden van de rijbaan. Bij de haltes staan hekjes die de wachtende reizigers moeten beschermen tegen het drukke autoverkeer . Op de buitenlijnen rijdt de tram gewoon samen met het overige verkeer. De baan is in het algemeen in zeer goede staat. Ma~rieel Het materieelpark kan men ruwweg in twee groepen verdelen ~ het oude W-materieel en de nieuwe 4-assers en gelede trams. Op alle trams rijdt een conducteur mee: op de oude wagens een lopende en op de nieuwe vaak een zittende conducteur. Hij/ zij is belast met het verkopen resp. controleren van de plaatsbewijzen. Alle wagens zijn ingericht voor tweerichtingverkeer en hebben dus ook twee stuurstanden. Als gevolg hier-· van hebben zij uiteraard aan beide zijden deuren; in het begin is het even wennen dat je aan de linkerkant moet uitstappen (links verkeer! ) . Van binnen zien de trams er netjes uit~ de banken zijn bekleed en door de aanwezigheid van een conducteur komen graffitti en vandalisme niet voor. De ltincijferkasten bevinden zich boven de instapdeuren en zijn schuin geplaatst; als er een aantal wagens achter elkaar staat kan men zo van elke wagen het lijnnummer aflezen. De meeste trams zijn groen (geel of cr6me rondom de ramen):; oen aantal nieuwe oranje t sommige oude wagens zijn 11 pop::trams. Er zijn vaste haltes waar alle trams stoppen (voornamelijk in de city) en haltes op verzoek. Als je bij de volg ende halte wilt uitstappen 9 geef je een ruk aan een van de trekkoorden uie aan bei de zijden van het middenpad door de hele lengte van de wagen zijn gespannen. Er klinkt dan een zoemer of een electronisch fluitje 9 meestal vergezeld van een blauwe lamp voorin de wagen. In de oude wagens echter hoor of zie je niets en moet je maar hopen dat de tram stopt ••• De _oude wa_g_ens zijn middenbalcontrams met aan elke zijde twee ( soms drie) deuropeningen; de me e ste zijn voorzien van schuifdeuren die door de bestuurder worden bediend. Bij de wagens zonder deuren worden de deuropeningen rechts met grijs zeildo e k afgesloten. Het zijn vierassers die voor onze begrippen vrij lang zijn. De wagens worden met de hand geschakeld en hebben een luchtrem. ~idden onder het rijtuig is een compressor aangebracht die je regelmatig hoort pompen. Verder hoor je van de luchtrem bijna niets, alleen het lossen klinkt als een diepe zucht. De bestuurder zit in een piepkleine cabine die zowel buitendeuren als een deur naar de passagiersruimte heeft. De wagens hebben twee trolleys, voor elke rijrichting één. Aan de eindpunten wisselt de conducteur van trolley. Ook als onderweg de trolley ontspoort, wat nog wel eens gebeurt 9 moet de conducteur hem weer tegen de draad zetten. De ( lopende) conducteur draagt een tas met daarin zijn wisselgelds een tableau met kaartjes en een kniptang. Op de kaartjes zijn alle rlagen van de maand en de (hele) uren rondom de rand aangegeven 9 met de kniptang worden datum en uur gemarkeerd. Als de passagiers zijn uit- en ingestapt, geeft de conducteur vertrekbevel door tweemaal aan het koord te trekken. Het interieur doet wat Jonker aan door de donkerbruine ban~ ken en de gloeilampverlichting. De wagens rijden opvallend rustig, alleen op railkruisingen (die in de city voorkomen ) maken ze een hels kabaal • .9e nieuwe wa.9.ens zijn nog voor een groot deel vierassige rijtuigen. De meeste hebben trolleys 9 de nieuwste een 11 kraaiepoot 11 • Zij zijn voorzien van thyristorbesturing en voetbediening 9 het optrekken en remmen gaat hierdoor zonder schokken. Je hoort ook geen motorgeluiden~ alleen het zo e men van de tnyristors is duidelijk hoorbaar. De electrisch bediende vouwdeuren worden rloor de bestuurder centraal geopend. Het sluiten gaat automatisch via contacttreden. In tegenstelling tot onze trams gaan al·le deuren tegelijkertijd dicht; er klinkt dan een gongslag als vertrekbevel. In de wagens met zittende conducteur mag alleen door de voorste deur ingestapt worden9 de conducteurszetel is direct achter de bestuurdersruimte. Je legt het geld op een plateautje; gepast betalen is gewenst ; grote bankbiljetten worden niet geaccepteerd. Het markeren van de kaartjes gebeurt met een electrisch bediende perforator.
- melbourne -
- 161 -
In de wagens met een lopende conducteur (o. a. gelede trams) mag door 8lke deur worden ingestapt. De deu rbediening is hetzelfde als bij de oude wagensg conducteur trekt tweemaal, bestuurder sluit de deureri en vertrekt. Dienstuitvo erin_g, Op werkdagen rijdt de tram heel frequent, m.n. in cle spits. In de city ziet het dan letterlijk groen van de trams. Op zondag rijden er aanzienlijk minder; sommige l ijnen worden zelfs vervangen door bussen. Reparatie- en onderhoudswerk aan bovenleiding of baan vindt meestal 's zondags plaats g dan is er de minste storing!. De tram vormt de basis van het openbaar vervoer. Voorts zijn er bussen en de voorstadsspoorlijnen (suburban trains), alles geäxploiteerd door hetzelfde bedrijf g the Met = Metropolitan Transport Authority. TarieV_§l.!J. Het gebied ron dom Melbourne is verdeeld in tien zones ("Neighbourhood Areas"r, het tramnet ligt in de Inner Neighbourhood. Een enkeltje kost 75c, een tweeurenkaart $1.30 9 met deze laatste kan worden overgestapt. Een dagkaart voor de Inner Neighbourhood kost $2 .40. Ten tijde van mijn bezo ek was een Adollar f 1,60 waard. eni_gft! o_pY19rkin_g_en Naar mijn idee is dit trambedrijf van hoge kwaliteit 9 comfortabele wagens brengen je in een heel acc e ptabele tijd naar de plaats van bestemming. De trams bellen vrij weinig~ het is een enkele bel, geen "ratelaar" zoals Amsterdam. VoorstadSS.f?.EOrl ijnen Vanuit de ei ty z '1jn vele suburbs (voor steden ) per trein bereikbCEro Iedere lijn is genoemd naar zijn eindpunt buiten de stad (bijv. Frankston Line). Er rijden zilverkleurige treinen die van binnen zijn voorzien van beklede banken en vaste vloerbedekking. In de acht e rste cabine rijdt een guard (begeleider) mee, maar in de treinen zelf is geen conducteur ; de hoeveelheid graffitti {binnen en buiten) is voor onze begrippen enorm. All e station s zijn bemandt zonder kaartje reizen kan beboet worden met maximaal $500. Het lijntje naa r Stony Point wordt met dieseltractie gereden en stopt bij piepkleine dorpjes . Op het treintje rijdt een conducteur mee omdat sommige stations zelfs geon loket bezitt en ••• " · ZWITSERLAND (VERVOLG VAN 2 GLADZIJOEN HIERVOOR) MThB Mittel Thur,9,au Bahn Het ET 427 stel dat bij BLS heeft gereden, is thans in Weinfelden. Van 08 werd een Br gekocht. NSt_[M Nypn·-StCer.9.u_e_-La Cure Van Grn werden G 38 en 39 gekocht bestemd voor fietsenvervoeq zij krijgen automatische koppeling. Toename pers.verv.1987g 20% tot 553.617. Q_J]~NB__9llE.~?.?-1'.9.au-Jura Bahnen/Sol~t_burn-Niederbipp_ Bahl1_ Het materi ee l draagt/ krijgt het opschrift 11 0beraargau-Solothu rn 1: . RhB Rhätische Bah~ De gemeenteraad van Chur ging accoord met de ondergrondse verbinding naar SBB. Door het slechte weer zaten in 1987 minder mensen in BE en GE; toch was he t bedrijfsresultaat beter dan verwacht. Schaf_!h~.l:1.!l Sinds 1 juni draait hier het vijfEle Tari fverbund van Zwitserland. Het ve rvoergebied is verdeeld in 9 zones. SOB_ Südostbahn. In 1987 nam het passagiersvervoer toe met 8,8',t; daarentegen vermindel'de het goederenvervoer met 22,2%. Sinds 29/5 is de kruising Freienbach in gebruik. BDe4/4 80 (vroeger 71) is bij RhB gereviseerd en voorzien van ATB. STB_ Sen~tnlbahn 1987 g personenvervoer nam to e met 19%, goederenvervoer ~ - 5%. SZU Sih ltal-Zürich-Uetliber.9. 1987g 4,3% meer passagiers, 10% meer goederen. Tussen 19 88 en 199 2 worden drie nieuwe dubbe lspoorb aanvakken aangelegd. 8De4/4 14 wordt gehee l gerenoveerd. Er komen acht motorrijtuigen voor de Uetliberg en twee tussenrijtuigen+ twee dubbe l deksrijtuigen voor het Sihl tal . BDe4/4 14 krijgt s;offen,~e~l~ding + WB W3ldenburger?ahn In 1987 vermeerderde het personenvervoer met ~g~eáó6~ ffüQ§; In de motorrijtuigen mag niet meer worden gerookt. Voor verbetering van baan en beveiliging wordt 7 miljoen uitgetrokken . WM Wohlen·-S'l-~J.s_t_E},E.:3.~hwand_ê.!l In Be4/4 1 en 2 worden kaartautomaten aangebracht. WSM Wynen· · un_d Suhre ntalb ahnen Het traject Reinach-Menziken komt op vrije baan. l?_:~ Berlijn Op 20-8-1988 kwam het nieuwe traject in de Falkenberger Chaussee in gebruik. Hierover werden drie nieuwe tramlijnen ingesteld : 15 Falkenberg-Langenbeckstrasse via Falkenberger Chaussee,Rüdickenstr.,Wartenberger s"t;.,Hauptstr.,Konrad-Wolf-Str ., Hohenschönhau ser Str . 9 OcJerbruchstr., Leninallee ( ex 1 ijn 63E) î 58 Falkenberg-Hackescher Markt via Falkenberger Chaussee,Hansastr.,Buschallee,Klement-Gottwald-Allee,Greifswalder Str. ,Hans-Beimler-Str .,Moll str .,Wilhe l m-Pi eck--Str . 5 Alte en Neue Schönhauser Str.,Rosenthaler Str. (wegens werkzaamheden in de Klement-Gottwald-Allee wordt voorlopig slechts gereden tussen Falkenberg en Betriebshof Weissensee)~ .§.Q (alleen ma-vr in de spitsen) Falkenber~-Betriebshof Marzahn via Falkenberger Chaussee 5 RÜdickenstr., Wartenberger Str.,Rhinstr.,Allee der Kosmonauten,Leninallee (ex lijn lOE) . (BVB 9/88).
- 162 TE BESTELLEN FOTO'S zwart/yiit Formaat 9xl3 cm; fl,- per stuk. Het bedrag per bestelling dient te worden verhoogd met fl,10 en bij meer dan 15 foto's met fl,60 voor verzendkosten. Bestelling door overmaking op postgiro 791154 t.n.v. Railfotos Jan van Scorelstraat 8, HEEMS!<ERK. 2253.239 B .§.11.ê. emr.798 met ballonnen vóór onth ulling Recreatietram, Dam, 24-3-1988 2253.242 B Touristtr. i 468+72l(zonder voorkoersbord); Dam/Rokin, 1-4-1988 2253.244 B lijn 15 : 465+807 (extra ; als Touristtram), Amstelstation, 15-4-1988 2253.246 B Touristtrem ~ 467 +74 8 (koersbord : Touristtram~ vóór+deel 1.), CS,14-7-1988 2253.247 B lijn l i 691 (l.v.) "Stromingen der Zeen, N.Z.Voorb urgwal, 14-7-1988 2253.248 B lijn 5 ~ 796 (r.v.) ,izwitserlandtram'', N.Z.Voorburgwal, 14-7 -1988 2253 , 249 B excursietram : lijn 15:496+961 (r. v.), station Sloterdijk, 27-7-1988 2253.250 B metro ~ gesl .gwg 1014 ( ervoor: dieselloc),empl.V.Stuartweg, 27-7-1988 953.586 B naast elkaar H 54 en SV l (vóó r)î vóór rem.Lekstraat, 27-7-1988 953.647 B aanleg rails naar Diemen (f oto richting stad ) , Middenweg, 15-6-1988 2253.825 8 RE.I. loc 8+1040+545 (a,c_b.tE.r rechts), Kruisplein; 1-7--1988 2253.826 8 loc 8+1040(+545) naast lijn 5 : 841 1 Willemsplein, 1-7-1988 2253.827 Bloc 8 (link s achter), Willemsplein, 1- 7-1988 2253.828 8 loc 8+1040+545 ver duist e rt Van Vollenhovenstraat, 1-7-1988 2253.829 Bloc 8+1040+545 (link s voor), Coolsingel, 1-7-1988 2253.835 8 lijn 2 ~ naas t elkaar 709 en Grenoble 2020, ept. Charlois, 23-7 -1988 2253.836 B lijn 2 z Grenoble 2020, ept. Beverwaard (links voor in boog), 23-7-1988 2253.837 B lijn 2 : Grenoble 2020 (1.v.), Maashaven, 23-7-1988 1253.461 B Veenmu~eum EOS loc Yvonne+2 rtgn(links achter), station, 29-6-1988 1253.463 8 loc Yvonne+ 2 rijtuigen (r.v.), langs kanaal, dorp achtergrond,29-6-1988 1253.480 8 Diema dieselloc l+open rtgn (v eentrein ) langs perron onderweg,29-6-1988 5253.173 8 SHM loc 5+goed.wgs+Hoogovenrtgn nadert füdwoud/Dostwoud, 15-7-1988 5253.175 8 Hoogoventrein : loc Tom+rtgn aan perron Medemblik vanaf dijk, 15-7-1988 3253.673 8 TCC_L~lle. emr.301 ex Genève (v oor+deel rechts ) naast 363,depot,6-8-1988 4253.008 B NMVB exc.tr . : lijn 36 : PCC 10409(1.v.) op brug St.Vaast, 30-7-1988 4253.010 B exc .tr • . lijn 36 : PCC 10409 (r.v.), Binche, 30-7-1988 4253.011 B lijn 93 : 6110 nabij Leval, 30-7-1988 4253.013 B lijn 92 (ASVi) ~ 9924 +Al 936 (r.v.) komt Thuin binnen, 30-7-1988 4253.014 B lijn 92 (ASVi) : 9888+ Al936+bakw.15719 passeert NMBS-2,nabij Lobbes,30-7-1988 4253.015 B lijn l ~ 6017 (i.v akantieland-tram"), De Haan, 3-8-1988 4253.018 8 lijn Grotten van Han: AR 168+3 open rt9n, onderweg door bos, 5-8-1988 4253.019 B i de m: AR's 90,159,168,266 + rtgn(niet deze volgorde),Han - sur-Lasse,5-8-88 4253.128 B MIVB paardentramrtg S09 ( erachter id.6), museum Woluwe, 31-7-1988 4253.129 B we rkw. 272+open bakwg., museum Woluwe, 31-7-1988 4253.130 B lijn 94 : 7825, nieuw e pt. Me rcier, 2-8-1988 9253.087 8 lijn 40 : 02 (1.v.), Lange Steenstraat, 4-8-1988 MIVG-GENT 9253.097 B MIVA - ANTWERPEN emr .5 855 in wpc Zwaantjes, 1-8-1988 9253.099 B lijn 7 f 2090 ( ;1 Kredietbank-tram 11 ) (l.v.), Groenplaats, 1-8-1980 9253.120 B GL T voertuig "Rochefort';, Han-sur-Lesse, 5-8-1988 253.861 B HTM HISTORIE lijn 2 : 812 r a ngeert om ahr.760 9 ept.Meer & Bosch . 26-10-1963 1253.824 B ïîSn3-il229(r.v.)? GoudenregenpleinJ 27·-10-1966 , 1253 .828 B lijn 3 : 1222(1.v.) 9 eindpuntboog Kwartellaan 9 27-10-1966 253.855 B lijn 5 : 806, Meent 9 26-10-1963 253.857 B lijn 5 ~ 814, Tasmanstraat/Pr.Hendrikstr. 9 26-10-1963 253.858 B lijn 5 : 828 9 Koningsplein, 26-10-19 63 253.891 B lijn 6 : 1018 en 1012 1 e pt. Castricumplein 9 15-8-1965 1253.839 B lijn 6 : l023{r.v. ) 9 Mariahoevepl./Hofzichtlaan 9 15-7-1967 1 253.821 B lijn 7 g 1188, J.v . Nassaustr . bij Weissenbruchstr . 9 28-8-1966 1 253.830 B lijn 7 ~ 1194(film ~Bohemen),Gr.Hertoginn elaan,27-10-1966 253.889 B lijn 8 ; 265 +505, ept.Gev e rs Deynootpl., 15-8-1965 Een aantal van deze 253.879 B lijn 9 ; 265 +505 9 Oranjelaan, 29-8-1964 foto's is destijds ook 253.899 B lijn lO g 1166(1.v.), Koningstraat, 25-4-1966 aangekondigd ! 1253.802 B lijn 10 : 1163(1.v.), 8GGkhorststraat, 25 - 4- 1966 1253.803 B lijn 1 0 ! 1119(1.v.), Cromvli e tplein, 25-4-1966 253.890 B lijn 11 ' 829+775 9 Jacob Pronkstraat, 15-8-1965 253 .895 B lijn 14 : 1159, Kanaalstr. nabtj Nw . Duinweg, 10- 1 0-1965 1253. 814 B lijn 16 ~ 1112 (n aast lijn 1 . 121 2 ) 9 Turfmarkt, 28-5-1966 253.859 B lijn 36 : 1187( .v.) 9 Pr.Marianrelaan, Voorburg .26-10-1963 253.886 B lijn 37 : I 53+131 naast lijn 36 : 1155, ept.Turf~arkt 1 2-1-1965 253.887 B lijn 37 = I 53+131 9 Phoenix 5tra a t 9 De lft, 2-1-1965.
