30e jaargang NR, 353 OKTOBER tram bus trein metro

30e jaargang 353 OKTOBER 1987 NR ,

tram

bus

trein

metro

maandblad gewijd aan het stads-.streek-en spoorwegvervoer uilqeqeven in samenwerkin9 met de Nederlondse Vereniqin9 van Belanq$lellenden in het Spoor-en tranwegwezen

HET OPENBAAR VERVOER Hr. 353 - OKTOBER 1987 p . h .kiers assumburg 94 1.081 GC amsterdam

redactie:

telefoon (020) 42 29 79 j.c . van Hartingsveldt p . h. ki':'lrS

cont act a.d. v. ~ administratie:

abonnementsgeld f 14,-- per j aar (buiten Benelux f22 7-- per jaar)

':' postrekening 133100

losse nummers f 2,50 (incl. verzendkosten)

'

t.n . v . "Het Openbaar Vervoer"

:

' ==========================================='=========================================

INHOUIBOPGA VE blz. L Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam. • • . • . . • . . • . . . . . . • . • . . 163-164 2 . Haags e Tramweg :Maatschappij. • • • • • . . . • . • . • . . . . • . . • • . 165-166 3. Rotterdamse Elektrische Tram • • • • • • . . • . . . . • . • • . • • . . • 167-168 4 . Nederlandse Spoorwegen. • . • . • . . . . • . ,. . • . . . . . . , • . . . 175-178 5 , Stoomtram Hoorn-Medemblik, . . . . . . • . . . . . • . . • . . . . . • . • . • 174 6. Eindevaluatie VIC-project . • • • . . . . . . . • . • . . . . • . . . . • 169-170 7 . Gemeente Vervoerbedrijf Arnhem . . . • . . • . . . . . • . . • . . . • . • • 172-1.73 8 . Gemeentelijk Vervoerbedrijf Groningen . • • . . . • • . • • . . . . • . . . . . 171. 9. Vervoennaatschappij Centraal Nederland . , . • • • . . . . • . . • , . • • . • • 174 10 . Verenigde ,1.uto bus Diensten . • . • • . • . . . , , • . • • . . • . . . . . . . 1. 7 4 ll . Verenigd Streekvervoer Limburg. . . . • . . . • . . . . . • • . . • 173- 174 12 . Berichten uit België (NMBS,NMV131 MIV.'\. 9 MIVB) . . • . • • . • . • . . . . . • • 179 13, Berichten ui t Zwit serland . • • • , . • . • . . • • • , • • . • • • • . • . . . 180 -

G -

0

-

•

-

•

-

O -

•

-

0

·- •

-

•

-. 0

.... •

-

•

-- •

-

•

·- •

-

0

-

•

... •

-

0

-· •

-

e -

... -

0

-

•

-

... -

0

-

0

-

0

-

•

-

•

-

•

-· •

-

•

-- 0

-

•

-

•

-· 0

-

e -

• -

• -

0

-

•

-

NIE'UWSGAARDERS Uw berichten voor het novembernr . hebben wij gaarne in huis op 14 nov. JJfüîmËMËNTSGËLD 1987 De volgende abonnees hebben aan hun verplichtingen over 1987 nog niet voldaan: (tussen ha<:1kjes van een aantal de eerste letter van de achtern&'1.ID)l ll ? 371 (B);2501(1 ) , 5249 (M),9016 (dW)i9363(S) ,9477(V) ;9 527 ;9 618 (B) 19645,9762(w),9771,9824 (M) ! Hierbij komen nog abonnees waarvan het abQnnement tijdens de jél<'.l.rgang ingaat7 dit zijn 1 met vermelding van maélrl.d : 9413(9) ;9871(7),9920(8) , 9951(5) en 9959(9) . Wij verzoeken al deze abonnees thans het abonnement te betalen . Onze dank! ABONNEMENTSGELD 1988 Reeds nu kunt U Uw abonnement voor 1988 betalen . Een n..:.ntal le zers gaf reeds het goede voorbeeld . Dit voorkomt overbelasting van de administratie . WIJ OHTVING EN ~}I[Üigen-;;-an de Nederlandse stoomtramwegen door ~. D~kers (deel XV in de NVBS-boe kenreeks;:- Dit boek beoogt een systematische beschrijving te geven van alle rijtuigen voor personenvervoer, die voor stoomtramdiensten in Federland zijn gebruikt , In negen hoofdstukken worden de onderscheiden rijtui g-typen beschreven; hierbij zijn steeds drie vereenvoudigde tekeningen gevoegd ~ zij , kop 9 zi tplaatsindeling en -zo mogelijk- ook een foto . Eveneens zijn de motorrijtuigen van de tro.mmaa tschappijen beschreven , Gedegen onderzoek heeft nieuwe gegevens en conclusies opgeleverd, waardoor een belangrijke documentatie is ontstaan . De prachtige uitvo ering vnn het boek werd ook mogelijk gemaakt door de steun van het Prins Bernhard Fonds en van de Stichting Vrienden van het Spoorwegmuseum . Het formaat is 21,5x28 cm, ca. 600 tekeningen en co.. . 200 zwart/wit foto 1 s zijn opgenomen. Prijs voor NVBS-leden f49 9 50; in de boekhandel f 59 750 Per ATO en Spoor, 20 ja.ar omstreden autobushistorie ; door Jan Erik Grunveld, uitgave '. Stichting Matrijs, Postbus 670 7 Utrecht; pr ijs f29,95; 160 blz. A4 met talrijke foto's. Schrijver tracht de ;,TO in al zijn fac etten te doen herleven en heeft hiertoe talrijke gesprekken gevoerd met o "a. vroegere ~TO- medewerkers en archiefmateriaal bewerKt. De invloed van NS op het busvervoer en de betekenis van de f1TO bij het ontstno.n van het streekvervoer zijn enige van de vele onderwerpen die hierbij ter sprake komen. Het boek is goed uitgevoerd en interessant voor liefhebbers van de autobus en vrui NS. ~aar Standaard bus bij de Hrrir en Schi edarn-pelft 9 trein, tram of bus~ zie blz. 166 . CHINA: TRJ\M- en TREINREIZEN Team Reisen, Hnup tstr "9, D-1000 Berlin-62 organiseert van dec.'87 tot febr. 1 88 goedkopG 1. en 2 weekse trrun-· of treinreizen(+ cvt.touristisch) naar China 9 bijv. 1 week trnm DM 2680 9 - • Inlichtingen bij Team Reis en (Thomas Fischer). MEDEDELING I.v.m. onze verhiizing moeten veel berichten deze maand blijven liggen,daar wij een deel van tevoren gereedgemaakt hebben . Zie__verder blz.179, onder België ,

- 163 ,======-=----- - -------, g v b : Rin..9E_aanstudie . A~sterdam ( zie blz. 145} : a m s t k r d a m : De werkgroep Ringbaanstudie' kreeg de opdracht vier lijnvoetings1 ======= ======== =====' variamten te beoordelen op vervoerswaar_de 9 infrastructüurkosten en exploitatiekosten. De ~~rianten betreffen 2 sneltramvarianten met een frä~üéntie van 16 per uur op d~ Ringbaan : fil. Sloterdijk-Gein; Sloterdijk-Gein/Diemen 2 treinvarianten met eon frequentie van 4 per uur op de Ringbaan ; .§1 Gooi/Lelystad·Diemen Zuid; g Slot1Brdijk-Diemen Zuid. Door de werkgroep werd basloten ook in bep.e rk·· te mate 2 tussenvarianten te berekenen : Al-8 1 gelijk aan Al 9 maar met frequentie van 8 per uur en 82-8 9 gel ijk aan 82 9 maar met een frequentie van 4 per uur . De studie is·· slechts een--;:;;Jerlinge vergelijking van de varianten 1 dientengevolge zijn de in het rapport gegeven getallen en bedragen slec ht s van betrekkelijke waarde. De totale investerj.n.9skosten voor de infrastru::tuur bedragen : Al f270 mln ; A2 f310 mln~ 81 f370 mln ~ 82 f220 mln ~ Al-8 f270 mln; 82-8 f475 mln. Het verschil tussen 81 en 82 ontstaat vooral door de voorziening en die voor 81 nodig zijn tussen es en Slot erdijk. De hoge kosten van 82-8 t.o .v. 82 zijn de aanleg van 2 extra -sparen op de Zuidtak. Jaarlijks ( exc l. evt. rijkssubsi'die) worden clan rente en afschrijv ing : Al fl6 9 2 mln;; A2 fl8,4 mln :; 81 f18 9 6 mln ~ 82 'Jll,O mln; Al- 8 fl6 9 2 mln~ 82-8 f23,l mln. Exp_l_oJ-.tatJe~~!:.0. excl. extra materi ee l t.b.v. nieuw vervo e r ~ Al f22 9 9 mln ~ A2 f22p2 mln ; 81 f25,6 mln ; 82 fl6 9 ~ ' mln1 Al-8 fl5,8 mln ; 82-8 f25,9 mln (in cl. nieuw mat. : Al f29,6 -mln f 82 fl7 9 9 mln ; Al -8 flB,B mln ~ 82-8 f27,6 mln. De expl.kosten van 81 zijn relatief hcrcig 9 bmd~t de capaciteit die nodig is tussen Weesp en es bepalend ié voor de treinlengte, waardoor op de Ringbaan met te grote capaciteit wordt gereden . Totale kosten OJ?•. J.aarbasis excl. extra materieel t.b.v. nieuw vervoer : Al f39,l mln 9 A2 f40,6 mln~ 81 f44 9 2 mln ; 82 f27,6 mln ? Al-8 f32 9 0 mln ; 82-·8 f49 9 0 mln. Vervo ers waar ~..§!. ( avondspitsuur ) Hoge snelheid en frequentie blijken voorwaarde te zijn voo.r he t goed functioneren van stedelijk openbaar vervoer op de Ringspoorbaan. De ~reinvariant 81 met langere rijtijden op de Ringbaan blijft met 2100 reizigers (excl . nieuw vervoer) tussen es on Diemen Zuid ver achter bij de overige varianten. Het voor.deel van het bieden van een rechtstreekse verbinding wordt daar~ee volledig teniet gedaa~. De overig~ varianten hebben onderling ve rgelijkbare rijtijden, dus worden de frequenties van doorslaggeven de betekenis. De hoogfrequente tramvariant Al heeft ca. 15.000 passagie rs, waarvan 3600 nieuw vervoer. Van de A2-variant is het nieuw vervoer ni e t berekend. Uit wat wel vah A2 ber e kend is 9 blijkt dat deze variant niet wez enlijk afwijkt van Al. De tram- e n treinvarianten met freq. 8/uur trekken ca 9000 passagiers, waarvan 2200 nieuw. Met treinpendel 82 r~izen 5600 passagiers 9 waarvan 1300 nieuw. Aantal passagiers excl. nieuw vervoer : Al : 11400 ; A2: 11300; 81: 2100 : 82 : 4300 ~ Al-8 : _6800 9 82-8: 6800; incl. nieuw vervoer : Al: 15000 ; 82: 5600 ~ Al-.8 ; 9000 9 B2-8: 9000. Oebrengste..D. onderscheiden in opbrengsten op de Ringbaan zelf en die e lder s op het openbaar ve rvoer-net : Al : 8,1+26 9 6= 34,7 m1n; 82 : 2,1+10 9 8= 12,9 mln; Al-8 : 4,9+l6pl= 21,0 mln;' 82-8 : 3,9 +16 9 1= 20,0 mln. Voor A2 en 81 zijn geen berekeningen gemaakt. ~ert:1E~di[1_9.._!:p_~a}_~_op_~!'.~r:i.9sten/J:.E~-k_E..::l_~_e.'J. Al: 0,76; 82 : 0,45; Al-8 : 0,60~ 82-8 ~0,39. eonE}_l:!JiGs De tramvarianten en de treinpendel 82 vormen een waardevolle aanvulling op het bes taande openba~r vervoernet van de Amsterdamse agglomerati e, met name voor de reizigers uit de regio en de perif e re delen van de agglomeratie. Voor· deze reizig·ers wordt de bereikbaarh e id van de nev encsntra langs de Ringbaan en de gebieden van de agglomeratie buit e n de Ringb~an verbeterd. De gemiddelde reistijdverbetering voor Ring·· baangebruik e rs varieert van 6% in 82 tot 9% in Al en A2, met name door verschillen in waçhttijden. Als kosten en opbrengsten van de varianten met e lk aar worden vergèleken, . komen de tramvariantan als beste naar voren. Deze hebben de hoogste verhouding op' brengsten/kosten en he~ geringste negatieve saldo. Afgaande op vervoerswaarde, kosten . en opbrengsten kan_ de Al-variant_ als beste worden_ aanR_emerkt. _____ ___ _ .Sl,Jbsidie-aa[.lvraa.9~....'!...~.El-!3.9.9~-~2~[.l.~..}.ij~~-~_ij. ,_~.?:_s_!;atj._o_~.. -R.81. A~n de Raadscommissie werd verleggihg van he t e indpunt van lijn 4 voorgelegd. [en s ubs~ die ~oiat gevraagd van f3.07CT.OOO,--, ~elk~ geheel door het Rijk vergoed ·moet '. worden. Er wordt naar gestreefd he t nieuwe e in dpunt in april 1989 in gebruik te nem~n. Voorin~te ~ t.b.v._pyoj__e ct Tram~en_ West. b_ij _Mercatorp)e in Aan de Raadscommissi e is gevraagd om bij de huidige spoorvernieuwingswerkeri op het MercatoFplein alv ast aanpassingen t e mogen uitvoeren i.v.m. de aansluiting van nieuw aan te l eggen sporen richting _Jan Tooropstraat. Omdat hiervoor nog geen Rijksbijdrage werd ontvangen, is thans een voorinvestering nodig van f 40QDOO,---. · Subsidie__,9.§lvraa.9..~ y~or aar.leg__vrije busbaan tussen 8ur..g_. S~r amanw~ Keien~~..§!.9. Aan de Raadscommissie werd goedkeuring gevraagd voor deze busbaan l angs het Lero-lak terrein vi a een stalen brug, ~asten fl,2 mln ; uitvoering ±12 weken nog in dit jaar.

!

en

- g v b -

- 164 -

Rou_t_ewiizj..g_irl.9.§!_n __b_~_s1Jj_~-~int_erdienst (m.i.v. 21-9-1987) EnigB aan.vullingBn: lijn 28: de halte bij het P.H.plantsoen verviel~ , deze is nu bij het Damrak (bij 22 9 44L; lijn 36 werd in de spitsen vanaf Sloterdijk doorgetr 0 kken via lijn 64 naar Station Lelylaa~Willem Frogerplein). Tevens wordt in Noord het nieuwe ziekenhuis bediend : Banne Buikslootlaan-r. a. Statenjachtstraat, langs het 11 Boven-IJ 11 ziekenhuis 9 1. a. IJdoornlaan-r. a. WesterlengtP,-Noorderbreedte-Oosterlengte-huidige route, l.a. IJdoornlaan 9 over het N. -Hollandskenaal 9 terug dezelfde route; lijn.J.1. is vanaf het Muiderpoortstation doorgetrokken via Wijttenbachstraat-OosterparkBeukenweg-Maritzstraat-Krugerplein-Schalk Burgerstraat-Nobelweg-Hugo de Vrieslaanvia de busgoot bij Amstelstation beneden, via de doorsteek naar boven 9 langs 2e perron; westelijk_ha_yengebied : zie voor lijnen 40 941 942 944 blz.75 (HOV me i 1987). Ter verduidelijking : lange route lijn 41 is : station Sloterdijk-Radarweg-Westhave nweg-HempontpleinNieuwe Hemweg-Kab elweg-Transformatorweg-Basisweg-Radarweg-station Sloterdijk, 1 ijn .!±2: route is nu : Oosterdoksdam-Oosterdokskade-Kamperbrug-r·. e.- P. H. kade via hal te naast P. H.plantsoen-Martelaarsgracht enz. Standplaats Entosspoor is vervallen ~ l Un ~) hal te en standpla Pts /\mstelstation richting MP-station is bij 1 ijn 8; lijn 62 : zie blz.146~ tussen de spitsen wordt dus via Hon dsrugweg gereden. o.a. binnen Amsterdam is een aantal NZH-}Jl.n.§l~ ge.wijzigd vanaf 16-8-1987 : lijn !.Q.Q. rijdt ma/za ov e rdag via Nieuwe Leeuwarderweg ~ avond+ zo via Buikslotermeerpl.-Meeuwenlaan; lijn lQi ma/vr overdag als 100 9 av + za/zo Buikslote rme erpl.-Meeuwenlaan; 105 rijdt alleen ma-za overdag, tot Buiksloterwegv ee r; 108 + nachtlijn 119 vervallen; de nachtritten worden weer ger eden zoals in de wint e rdienst 86/87, al°ïT rijden richting Purmerend. B fa W kiezen voor route 1 iln 15 via . Stadionwe-9. Op de agenda van de rRadscommissie van 21/9 stond het voorstel om de route . van tramlijn 15 definitief te bep alen via Stadionweg. Ovsr de profi e luitwerking bij o.a. Hoofddorpplein en RAI moet nog een definitief besluit worden genomen, evenals over de haltes Amstelveenseweg bij Zeilstraat, Stadionweg bij Beethovenstr. ; verlenging Olympiapl. Overdracht_bevo~_g_dheden _interlokaal vervoer I.v.m. de nieuwe Wet personenvervoer heeft het ministerie de gemeenten gewezen op de mogelijkh e id bevoegdh e den terzake van interlokaal vervoer over te dragen aan de centrumgemeente. Am s terdam heeft vergunning gevraagd voor de volgende lijnen 9 die grotendeels op Amsterdams grondgebied rijden en samenhangen met het lokale vervo8r : 46,59, 70,75,76; metro+ toekomstige /\mstelveenlijn; CN-integratielijnen 49,60,61,64,65,66,67, 68 9173,179~ NZH 85 . Amstelveen he e ft bezwaren tegen overdracht van enige lijnen. Uitvoerin.9.. nieuw trammaterieel {stadstram) Bij be spreking van he t programma van e is en van de nieuwe tram is geblek e n dat de bestuurdersruimte a anpassing behoeft; de kop mo e t meer gaan lijken op de HTM-uitvoering. Door de tredebak links komt de passagiersafhandeling bovendien in het gedrang. Voorg~steld is de acht e rdeur (dus ook de link e r voordeur) te laten vervall en en ter compensatie de deur da arv6ór één bankste ek dichter naar de cabine te l a ten opschuiven. Open Huis CW Tollen~traat en Basiswerkp1.aats J . Mu_ysken_we.9 _op zaterElag 31. oktober De werkplaatsen zijn geop e nd van 9.30 t ot 14.00 ~ hi e rtussen rijdt e e n buspendeldienst. Verschenen ziin dienstregelingboek je wint e r 1987 /88 van Amsterdam West/Havens -·West 9 Amsterdam N~d ; Amsterdam Zuidoost 9 GVB-nieuws 9/87 met o.a. dienstregelingoverzicht, wijziging buslijnen, sn e ltramplannen, design-tram; Bedrijfsgegevens 1987(minifolde r). Mat e rieel tram 2-a;;;~-;;-~ 6/9 r eed 467+721 op lijn 2, 27/9 op 24; 4/10 465+946 op 16; 467+721 en 468 rijden--rêgolmatig ge zelschapsritten . 465+946 r e ed op 30/9 voor het laatst de Tourist-· tram {blz.146 : 13/9 462_+946), daarna op 6 en 7/10 voor een manifestatie in do Nieuwe Kerk ; op NS npen Dag 10/10 o. a .236s465(,909). Instructie sept.H9,H36;okt.H36,H37,H39. 3-assers instructie okt. : 892 9 903 was op 3/10 reclametram {ook op 26/9?). 892+H 11 ~eed ;~22/9 i.v.m. de ingebruikneming van de eerste nieuwe abri. Open Dag NS ~ 909. Ve.shuiz..tD~ Van remoHav~nstr . naar Lekstr. 24/9 813, 5/10 815; 3/10 naar -Hav. ~. .810. Mock-up I.v.m. to bestellen trams werd in de CW een mock-up van een kop vervaardigd, genummerd 901. De HTM-mock-up 3000 is, zoals bekend, ook in Amsterdam. Materi e el autobus Garageverdeling per 10-10-1987 ~ No~;d 17, 35, 38, 170-192, 219-222 9 231·-240, 300- ·302, 314-325, 333-336, 545-569, 585, 587, 589 9 590,Enhabo 402 (15 gel e des in We st); buit e n dienst 15 931 , 36,39 , magazijn 52 , Zuid lll149,193-209,253-259,2929294-299,332,337-339,586,588; West 6,13,43,47,49 953,54,56,58~ 64,66-70,73-76,78,79,82,B3,85-87,89,90 992,93,95,98-l00,104-110,141-169_9210-218,223240,~51,2~2,260-291,293,3 J 3-3139326-332, ~- 0-354,520-532,5 \ 4,576,578,580,581 i (l5 gel. Noor~;buiten dienst 94; Oost b.d. l,3,4,7;9,ll,14,l8,20,21,23 924,32,33,37,40-42,45,77, 88; Enhabo 591. De Zweeds~ gae..n vanaf eind okt, weer naar huis (1 per week).

,==-------------------, h t m

-

165 -

:, 11 Den Ha.é:.9..._i n 8~~.§.9jJ:.l.9.'..'.. , : den haag : De gemeenteraad heeft zich op 24 september achter het verkeers'=====================1 plan gesteld, zelfs unaniem. Na overleg met diverse gro e pen en in raadscommissies is een voorkeurspakket samengesteld. Wat het openbaar vervo er betreft, wil Den Haag eerst een tramtunnel onder station H.S. en door het Laakhavengebied en daarna railaanleg naar Steenvoorde, Plaspoelpolder, Voorburg, Leidschendam, Benoordenhout en Congres·gebouw. Daarnaast wordt gestreefd naa r een r eg ionaal tramnet. De kansen op financi6le steun van het Rijk worden echter niet hoog geschat. Nieuw .9..el ij!< richters t ation. St . Jacob s traat Wegens allerlei oorzaken werd ve rvanging van het HTM-onderstation St.Jacobstraat uitgesteld. Uit veiligheidsov erwegingen kan nu echter ni et langer gewacht worden; de installatie moet vernieuwd worden en bouwkundige aanpassingen moeten uitgevoerd worden. Er zijn nu plannen om komend voorjaa r het onderstation 10 dagen uit te schake len, waarbtj tramverkeer in de binn enstad niot mogelijk is. De trams moeten dus om het centru'm heen gelei d worden, met al s aan vulling enige tijdelijke busverbindingen. De HTM wi~ het onderstation met de vernie1Jwde 10 KV installatie op 11 april weer in bedrijf hebben. Abri's De geme ~nt e raadsc ommiss i e en de Raad van Beheer van de HTM willen nog dit j aa r een besluit over de nieuwe abri's. De Franse of Duitse l e veranci er zal gratis de abri's plaats en e n onderhouden mits daarop reclameruimte ge6xploiteerd mag worden. Nog een bericht over een bestaande abri~ op 7 oktober heeft de basisschool Meer en Bos het wachthuisje van de lijnen 3 en 1 29 op de Beethovenlaan geado pte erd. Leerlingen zullen ervoor zorgen dat de abri schoon blijft ; HTM herstelt snel evt . beschad igingen. De h_ydraulische . verkee rsdr em_pels. . in de Hasebroekstzaet Vanaf juli zijn de diempels wegens klachten over lawaai en trillingen al buiten werking. Een voorwaa rde van het Rijk bij ~e verstrekking van subsidie voor de proef was, dat de gemeente een ve rk ee rson derzoek rond deze drem pe l s zou doen. Om dit te kunnen doen, is op 7 oktober aan de omwonenden meegedeeld, dat de drem pels nog even moeten blijven liggen. Het onderzoek zal drie weken duren; daarna verdwijnen de drempels. ·J_o G.~_O_f!!~V I C_'_ê. Vanaf begin 1988 komt er een ni e uw soort VIC, . die opsporingsbevoegdheid krijgt e n bekeuringen mag uitdelen. Zij gaan dan ook op bussen werken en zijn ni et meer lijng ebo nden y voorts zullen zij bijvoorbeeld bij oml eidingen, op straat informati e gaan geven. Hun naam wordt ninformatie-controlemedewerker", afgekort tot ic' er . Daar zij aan bepaalde eisen zullen moeten voldo en (opl eiding met toetsing door politie; geen strafbl8d), zullen niet alle vic's ic-er worden. Daar de niet voor ic-er geschik· u t e vic's in dienst blijven tot hun contract afloopt, zullen er twee soo rten controleurs naast e lkaar dienstdoen; versc hill e nde vic's krijgen andere functies binnen he t bedrijf. Vanaf november worden de eerste ic- ers opg Gl ei d, in 1988 zullen er waarschijnlijk 150 in dienst zijn, in 1989 minstens 200. De ic-ers krijgen een onderkomen in het centrum. Hierbij wordt gedacht aan ee n deel van het Sijthoff City Complex, naa st de Bije nk orf . Op de begane grond wil men dan een service-c ent rum voor reizigers; ook voor andere HTM-diensten zal e r plaats zijn. Wethouder. en ~meenteraadsleden bezoeken . Duitse vervo erbedri~en Op 15 oktober hebben wethouder Vlaande ren en een delegatie van de gemeente~aad Karlsruhe bezocht en zijn hi e r r ondge l e id door de directeur van het vervo er bedrijf . daa r. Zij waren zeer onder de indruk van het tramsysteem aldaar en vooral van de oplossing Kaiserstrasse, de drukste winkelstraat van di e stad, welke slechts to e gankelGk is voor trams, vo etgangers en fie tsers y dit zou als voorb ee ld kunnen di e nen voor Grote Marktstraat-Spui-Hofweg. Duidelijk was dat handhaving van de tram in een vo e tgang e rsgebied een stadsdeel l e vendig hou dt . Het verschil was duide l ijk te zien met de tweede stad, die door de delegatie werd bezocht ~ Frankfurt , waar in het centrum het ver voer onder de grond is gestopt, hetgeen bovendien veel duurder is. Directeur Ludwig van Ka rlsruhe wees er bovendien nog op, dat een bus voor het centrum afvalt omdat dit een e rg massaal transportmiddel is, dat betrekkelijk weinig mensen t ege lijk kan ver voeren, daardoor vrij du ur is en verder milieuonvriendelijk is. Voorts kon Ir.Ludwig nog meedelen, dat hij juist die week met de 08 een contract had gesloten waarbij de gemeente toest~mrning krijgt met trams over DB-sporen t e rijden (vgl. plann e n Hofpl e in-/Zoe termee ftijn~ Qe_knapbe_urt .9.P_slag_!:_§}'rein Del ftweg. in _B..!2wijk Dm het HTM-opslagterrein aan de Delftweg komt binnenkort een groenstrook met bomen. Ook he ef t de HTM plannen c .n hier een lood s te bouwen voor ~nde rhoud s voertuigen • . B~wijkse gem~enteraadsleden will e n . wi~bus wrnfls wjjzigingen busl iin en_ DL•d-R ij_sw~ I.v.m. verslechtering buslijnenloop worden nu de mogelijkheden van een wijkbus onderzocht. :

- h t m-

- 166 -

Trammaterieel Situatie CW op 15/10 : 3025 is geschilderd; 3026 is bij de schilder; aanrijdingsschadeg 1128 9 die op 12/ 10 bij driehoek Voorhout als marktextra achterop de 1168 reed; 2126 wordt gerepareerdi . 1319 krijgt nieuwe vloer 9 3040 wordt gerepareerd na aanrijdingsschade met 3035; 1170 heeft verbrande bedrading; 1181 wordt thans verbouwd tot pekel-instructiewagen ( kan dus voor allerhande doeleinden worden gebruikt). In september keerde aanhangrijtuig 780 terug van de Amsterdamse museuml ijn:; in principe zal de 780 na een opknapbeurt worden gebruikt als bijwagen van mr.215. De 780 heeft ook nog enige jaren in de stoomtrams tussen Hoorn en Medemblik gereden (rijtuig 18 ) . Een nieuwe tram serie 3000 is afgeleverd 9 echter een kleintje, want hij is in dienst gesteld in Madurodam (in dienst op 16 oktober 1987 ) . Op 9/9 reden t.g.v. de opening van het Muzîek- en Danstheater aan het Spui de volgende thematramsg lijn 3 : 3065 Cabaret-tra~; lijn 6 ~ 3025 Levenslied-tram; lijn 7; 3026 Harmonie-tram ; lijn 9 : 3062 Rockabilly-tram ; lijn 10 · 3095 Mediterranee-tram: lijn 12 : 3077 Caraîbische tram •. Zij deden diBnst tussen 12.00 en 18.00 uur. I'.!.a!_e_!'_i_~e}:_v.§!_r~el-_i~g__9/1Q .LJJ.3l_e__r_be_s 1101-1115 91117,1118 91120-1123 91126 9 1128, 1129 91134 9 1135 9ll38 9ll40-ll42 9ll47 9ll48 9 ll50,1154 9ll60-ll63 9ll65 9ll66,ll68,ll74;3079-3100 ~ Sche~.§l_r~J~9~...r::!.: 1321 91323-1337 91339,1340;2124,2127-2129;3001-3048; ]ich~e_i:,_Eurg g 115111539117591180,1182911839118591187,ll92911939ll95-11979ll999l200;100l9l002~?101~2123, 2125 9 2.1 30 ~1301-1320 91322 ; 3049-3078 ~ · 1170 91181 92126 1116 onttakeld. Div~rse ber~shten Werkzaamheden Schevenin9 ewe..9. Het werk aan de trambaan wordt thans voltooid. Het groen wordt hersteld : bomen die moesten verdwijnen worden vervangen door nieuwe. De HTM heeft voorheen al het deel tussen Prof.B.M.Teldersweg en het Vredespaleis vernieuwd. Lijn 23 rijdt van 12/10 tot 1/11 i.v.m. spoorvGrnieuwing lijn 10 via ••• ·-Prinses Mariannelaan9 rechtsaf Fonteynenburghlaan, Westeinde 9 Zwartelaan-· ••• v.v. Brochure ROVER . over trein-.î_ tram-J> .. busve_rbindin..9 Schiedam-Delft ROVER Rijnmond en WOVAD Delft hebben gezamenlijk een brochure gemaakt over de toekomstige verbindingsmogelijkheden · Schiedam--Del ft. Voorgesteld wordt op korte termijn al eer, buslijn ~e laten rijden tussen Vlaardingen Holy of Schiedam Noord en Delft. De brochure is verkrijgbaar door overmaking van f3,75 t.n.v. ROVER Rijnmond, Rotterdam, giro 5574181. 20_.Laar Standaardbus· bil__de HTM 1967-1987 9 een uitgave van het Haags Busmuseum Deze uitgave werd samengesteld door Peter Nijbakker, telt 100 bladzijden, ruim 100 foto's en een aantal tekeningen en behandelt zeer uitvoerig 20 jaar standaardbus- en HTM-busgeschiedenis. Het lijkt ons dat U alles wat U maar over de Haagse standaardbussen wilt weten 9 hierin terug kunt vinden. Vele goed afgedrukte 9 interessante foto's verduidelijken de tekst. Het boek is verkrijgbaar bij Verwijs & Stam ( Prinsessegracht/He·rengracht Den Haag) of door storting op giro 4141521 t.n.v . HBM te Den Haag. De prijs is in beide gevallen f 24,50 . Ook is nog verkrijgbaar een aanrijdingsnummer met 30 HTM-ongevallen (tekst+ 34 foto's) over de periode 1905-1975. Kostprijs f 11 9- -t ook te bestellen via giro 4141521. Als Sinterklaascadeautje bijvoorbeeld zijn beide uitgaven verkrijgbaar voor f31,-- samen 9 echter uitsluitend via storting op bovengenoemde girorekening van het HBM. Bilz_o_l]_d.~_rheden~_d_?tu1:1. 1lL2. I.v.m. defect wissel CS (hoog ) reden 2+7 van 8 . 15-14.00u naar het Stuyvesantplein. Wegens "Monumentendag 11 open dag in Frans Hals . v66r de depothal stond mr.819; de mws 36 9215,826 en I 57 reden via HS-CS~Lange Voorhout-Spui-Frans Halsstraat. Busfeest i.vJTl. 20 jaar standaardbus door HTM Gn HBM. Bus 305 werd door hr.Bruens van het Aloysius College bont beschilderd. Verder stonden er o.a. GEVU 207 9 208 9 209 ; Arnhem 171; RET 223 , NBM llDB t HTM 446,309 9299,331,447~ Amsterdam 529, Londense dubbeldekker. 13 9 Op het Hobbemapl. krGeg 3001/11 flinke aanrijding: 11. 05-11. 50 oml. + bussen 6 111,12. 15 9 Bij de Ouncklerstr. had 1340/11 flinke aanrijding : bussen 9.45-10.30u: 363 9 439. 16 9 Wegens ongeval met 1332/11 op Hobbomapl. van 13.35-14.00u lijn 12 via Herman CostGrstr. en 11 idem 9 via ingewikkelde driehoekprocedure" 19-22}~ Door (Amsterdamse! ) krakersrellen hele middag 19/9 onrustig in centrum~ tot eind e di s nst di verse omleidingen, o.a. 3 via Jan Hendrikstr.~ 2 9 6,10,25 + WN via Hobb~ mastr. omdat bozG buurtbewpners kraakpand ''Blauwe Aanslag" aan Om en Bij bestormden. fü9 Op Spui/Gr.r~arktstr. ontspoorde ca.8.15u 1301/10 op wissel richting VS 9 de panto raakte verward in de bovenleiding; alle-tramlijnen via Spui werden omgeleid via diyerae routes; om 9.35u was alles vrij. 1301 werd door Stoffel naar de CW gebracht. 22/9. Lijnen 1+10 driehoekt on van 7.30 tot ( .3Du aan Laakknd ~ wegens ongeval bij Wenokebachstraat. Als pendelbussen werden 340,350 en 408 ingezet.

,=====================, : :

: TràmmaterieeJ :1 Mr.843 werd afgeleverd op 8-10-1987 (rev .- 10-87). Mr.842 heeft .. '· =·=====~~=============~ _rev. 8-87 (zie blz.151). Mr . 365 werd afgevoerd op 28-9-1987 . Mr.1_315 werd hernummerd tot 2b5 t.g.v~ een afscheidsrit voor de ~:VBS op 3 oktober ; het rijtuig werd op 14-10-1987 in de CW binnengenomen voor onttakeling. De nog aanwezige 4-assers worden voorzien van Vetag 1 behandeld zijn : 2101,523,535 1 565. Mr. 319 (Van Nelle) kwal!l na herstel van schade weer in dienst : 8/10 op lijn 6 . In de CW zijn voor herstel van schade : 366 1 608 1 721 en 808, terwijl in de Hilledijk mr. 729 nog in herstel i s (t evens revisie?). Onlangs kregen mr 731 en 732 in de CW een revisie 1, thans de 754 . · In rem.Hillegersberg staan met schade buiten dienst 368,830,832. Railslijpmotorwagen 2303 werd op 2 oktober naar de I.MO overgebracht , Vanaf 28/9 ~is mr ~383 in Kr~lingen gehuisvest; 385 volgde op 16/10 ; zij rijden op 7 en 9. De REr-direc.tie. heeft besloten de renovatie van cie oudere Düwagrijtuigen -voorlopig althans- stop te zetten . Hr.8 50, die in h.et" voorjaar v an 1988 zal w-orden geleverd 1 .zal het laatste exemplaar z:ijn, zoals het er nu naar uitziet. Men wtl zich gaan oriënteren op "la.ge vloer"trams Daartoe zijn Genève en Grenoble al bezocht om ke:111is te maken met dit soort rijtui gen. De betrokken functionarissen kwamen tamelijk opgetogen terug; het zou dus best eens kunnen zijn , dat Rotterdam in de toekomst ook een dergelijke tram trijgt. Het ligt dan echter in de bedoeling het model van de 800-s erie aan te houden, enkelgelede uitvo~ring, waarbij bestaande motordraaistellen ktmnen worden benut; deze zullen overigens wel worden uitgerust met draaistroommotoren. Alleen een nieuw loopdraaistel met kleine wielen zou dflll moeten worden aangeschaft . Het grootste deel van de tram k:r:ijgt dan een lage vloer. Het voorlopig stopzetten van de renovatie heeft natuurl:ijk gevolgen , voor h0t oudere materieel : dit moet nu larigèr rriee en·dus weer ±n het onderhoudsschema worden opgenomen. 9 ofschoon grote revisie niet waarschijnlijk l ijkt. Vooral sommige wagens uit de 350-serie zijn er s".i..echt aan toe Yir.806 , die als proef diverse wijzigingen heeft ondergaan, zoals horizont ale schokdempers, betet'e· wiegvering e11z . vo-ldoet goed. Alle overige 800- en zullen deze wijzigingen t .z. t. ook krijgen. Overigens is. onlangs bij alle 800-en de druk van de zgn , federspei:. ahe:r!rem .. op het l oopdraaistel gehalveerd, dit om platte· · kanten als gevolg van glijden te voorkomen . Ook de 700-en gaan ·onder hef mes : behalve de wijzi gingen die de 800-en krijgen worden ook de motoren in rubber opgehangen en wordt de draaistelconstructie gewijzÎgd1 waarbij de stuurbare assen vervallen. Dit levert namelljk nu niet a lleen een zeer onrustig rijgedrag op, maar veroorzaakt ook grote slijtage aan. wiel en rail. Men ·n oopt vanaf februari/maart 1988 iedere maand 2 rijtuigen te kunnen bçhandelen. Exploitatie tram - omleidingen .. Sinds 19/9 rijden de lijnen 6 en 9 op_si:e: Westzeedijk over een afstand van ca. 700 m' over enkelspoor i.v. m. de a anleg van stadsverwarmi~g Deze si t.uo..tie zal 4 à 5 mtw.nden duren! Vrijwel iedere dag lopen de wagens van genoemde lijn.en. grote vertragingen op als gevolg vru1 het meermalen ontregeld r aken VM de seinlichten~ welke voor de bevei-lig:ing zorgdragen. Ook is het a l diverse keren voorgekomen dat twee tre111S elkaar op het enkelspoor ontmoetten? maar dit is ook wel eens de schuld va.neen wat ongeduldig wordende bestuurder. Het terugzetten na zo 'n ontmoeting levert nogal problemen op , omdat dan een verend "klapwissel;' nioet worden omgelegd. Lijn 9 i s nu toch wel echt een "probleeml:ijn" 9 daar op diverse punten langs het traject werkzaamheden aan de baan worden verricht, zo als Statentuimel , . Schiekade en Bergweg. Tot overmaat van ramp moet l~in 9 vanaf 12/10 omrijden via Boezemweg-Goudsesingel-Jonker Franss·i;raat, omdat de sporen in Boezemstraat en Ptjperstraat worden vernieuwd (t/m 25/10) . Gevoegd btj het feit dat lijn 9 normaliter al een lijn is waar van alles tot vertraging kan leiden (zoals fout geparkeerde auto 1 s) 1 dan wekt het geen verwondering dat er nu vrtjwel geen enkele wagen meer op ttjd rijdt. Dienstregeling en r ijtijd zijn namelijk niet aangepast aan de problemen • .Q.E_de Schie~ade btj het_~of.E1:_ein is men druk bezig met railaa.nleg aan de ztjde van het Shellgebouw i . v.m " de spoorturine l a:-mleg Onder het NS -vi aduct wordt hier wegens ruimtegebrek strengelspoor toegepast (bron vertraging voor 3 9 4,5) , Lijn 4 zal t.z.t. het traject via Hofdtjk en Katshoek verlaten en via Heer Tiokelweg-Schiekade worien geleid. Men is ook bezig met het aanbrengen van trambeinvloeding in de verkeerslichten op het Hofplein; dit zal volgende maand in gebruik wÖrden gestël d. Trombeinvloed..ing is ook aangebracht op de kruising Jonker l.<,ranss t rant-11.dmi raal de Ruijterweg , In de nacht 25/26_ okt . wordt het viaduct "muizenga~.tje" door een nieuw vervangen; de NS-dienstregeling wordt daarvóor aangepastg 25/10 na ca . 22.00u is ·er geen ..treinverkeer. De tramlijnen 4 en 6 rtjden dan· tot Za.ag:mol0nstraat zoals uij stremming gebruikelijk. De lijnen 4,5 en 6 rukken in naar rem.Kralingen omdat rem.H'berg dan niet bereikbaar is. '

in

r e t rotterd a m

- 167. -

- 168 - r e t van 7-9-1987 to.t.1J-5-1988 Winterdienstre elin . .!!1.iE.d,ê_g .9.cht~n.9. m_i.9.d_~9!>Fit2., f!_a v.!'. .9..C!:!.t~ng_s.e.i.~.s fr. EG DG ....._.. ZGT4 ......__.....,. ZGT6 fr. fr,eg_. EG DG ZGT4 ZGT6 ..__.. lijn EG .Qli ZGT6 ~.9.:.. fg_ DG 1.fili 15 8 15 11 10 8 12 10 l 19 7(3t) 19 7(3t) 7 7 12 13 2/12 8 10 12 10 7 7 12 8 3 16 1 10 16 15 7 ;! 4 12 5 8 8 5t at st 12 5 11 8 8 B 10 13 6 11 10 13 8 10 8 10 10 10 7 8 g 8 3 3 5 10 3 9 9 6 12 12 3 1at. __m.!_dE_a,S. Zond. oc:htend Zat. ochtend ..{e.!J.d..:.. m,iE.dag_ EG DG ZGT4 ZGT6 fr. EG OG ZGT4 ZGT6 fr. EG OG ZGT4 ZGT6 fr. _.......,._..,.__.._... 1. Ü[l · fE. Q§. ..ill.§. .....,_ __...... ___.._, 9 12 11 30-10 7 20-15 l 12 lO .., 9 10 8 20-10 10 30-10 13 2 15 5 7 8 20-15 5 30-12 3 l? 12 10 15 6 4 8 30-10 11 12 8 6 6 20-st 8 11 5 et 20-12 12 6 8 15 6 30-8 12 8 12 g 10 6 12 8 30-10 5 20-15 7 8 30-12 8 l5 12 12 8 6 9 _al,!_e_d,ê_gen_a~o~dLijn f & Q g , ~ ~ freg. EG dubbelgeleei:1·, 1 7 15 = enkelgeleed•" DG ZGT4 = 800-serie; ZGT6 = ?DO-serie. 10 8 2 fr. tf freq. betekent : frequentie. 15 5 3 4 6 15 Op koopavond (denderdag + vrijdag) tot 21.00 u: 8 OG 9 fr. 15. 5 4 16 Op koopavond (vrijdag) tot 21.00 uu~: 6 DG, freq. ll. 6 6 15 ~ : Mr.801-806 rijden afwisselend cp de lijnen 4p 5 en 6. 5 7 . " l5 Mr. 807 - ••• r1J''d en i.p.v. ZGT6 of EG op de lunen t e" 9. 15 9 3 3 Ma.terieelverdeling tram Op lijn 6 rijden nu dagelijks enkele 1600-en naast de 350-ers. Mr . 801-805 reden 14~18/9 verspreid over 4 en 6, toen 19 ...24/9 op 6, 25/9-8/10 op 4, vanaf 9/10 op 5, 16/10 op 6. Mr.806 rijdt vrijwel uitsluitend op l ijn 4, doch van 1 tot 8/10 op lijn 5 , ~ij~o.!!_d~r~eie!!.: .!2L2 ww as Kp:1612 ; 21/9 4:367,377 i 22 9 4 ~367,377, ww as eS;373 ; 23 9 9 : 743 ; +daarna 7 : 383; 4:377, ww as Kp 811; 25 9 9 ~743 ; 28/9 ww as es 370 ; 29 9 5:833, ww os es : as Kp 1618; 1 10 5:833 ; ~107 : 627; 7+8+9/10 9 : 383 ; 9 10 1 ~632(os),817; 378 ; 13/10 ww as es 1612; 14+1 10 7: 38 3; 1 10 5 :361. ,In~t.!:UE~ie_o.a. 23/9 : 535 ; 77lO i 535,5 5; 8+13+14/10 : 2101 ; 21/9 : 371 ; 1+11/10 : 377. Feesten bO jaar REr Van de materieelshow bjj "open huis" aan de Kleiweg op 19/9 maakten deel uit . op de opstelsporen: l,13,123+1042,242,303+1008,220+1355,373,631,744,840 , 2101+2411,2601,2303; op de rolbrug stonden loc 6101 en slijpbijw. 7201 (uit rev.4) ; binnen stonden : 2603 , 2604,26o5,a41,842,119+404 , 721,731,732,740,608,365,366,319. Buiten ook nog TS 210, Mr. 476,535,556 en 565 reden onder lijnnummer 10 es-Kleiweg v.v. (tarief f'0,25); deze dag deden ook dienst : mr. 504 (jazztra.m) , 515 (promotietram) en 523 (VVV-tram). Op 1 okt . werd de tentoonstelling" 'n enkeltj e en 'n kind", 60 jaar RET in De Dubbelde Palmboom (Voorhaven 12) officieel geopend ; te bezichtigen t/m 15/11 (ma gesloten). No~ eni.g!: activiteiten oud materieel : 9/9 reed mr.535 rond het middaguur met een gezelschap Vélil rem.Kralingen naar Jonker Fransstraat (inrukken Zaa.gmolenstr.-lijnen 9-3). 27/9 pendelden 2 4-assers Woudhoek-St<:Ldserf als lijn 11 i.v.m . brandersfeesten Schiedam (lijn 4 roed toen hele dag naar Schiedam) ; 3/10 maakte mr.220 een speciale rit; op 9/10 reed mr.504 voor een gezelschap , Voor het jubileum is mr.13 opgeknapt; het is de bedoeling de conducteursplaats uit mr.15 t.z.t. over te zetten in de 13 . Metro/sneltrammaterieel 5065 en 5066 in rev.4 ; 5005 uit rev.4 ; 5213 , 5249 krijgen rev.3 ; 5116 in dienst na rev. 3 î 5218,5219 krijgen rev . 2 ; slijpw.7201 kwam gereed na rev. ; 5246 : rev.l : 7-87 . Materieel autobus (blz.152 : ) Bus 401 stond sa.men met de 223 op 9/9 op de Kleiweg. Van de 6Ö5 werd het interieur verw]jderd ; de wagen wordt methadonbus. De 626 werd lichtgroen met een donkergroen dak en is nu "Jongeren INFO-bus" en geen REr-eigendom meer; de bus was eerst van de SvA, ma.ar deze kon de bus ruilen tegen 4 wagens serie 770-799 uit 1962/3, die in particulier bezit waren . De 627-656 krijgen een opknapbeurt .

- - --- -------

rn

u...:.

------...-

'

- - - - -

=

.....

----

-

- 169 -

EINDEVALUATIE VIC-PROJECT \h3iligheid-;înî°o-;;;atie, Controle in het openbaar vervoer, rapportage door H.G.van Andel, M.Hoekert-van der Wind en C.A.de Jongh; mei 1987. Gegevens uit dit rapport : In het kader van de io 1984 door de Minister van Verkeer en Waterstaat aan de Tweede Kamer aangeboden beleidsnota "Veiligheid, Informatie en Controle in het stad- en streekvervoer" werd aan het eind van dat jaar een aantal maatregelen voor het openbaar vervoer getroffen. De belangrijkste daarvan is het besluit tot de aanstelling, vooralsnog voor een periode van drie jaar, van maximaal 1350 functionarissen (VIC 1 s ) bij tram, metro en gelede bus. Een andere maatregel is de kaartafhandeling door de chauffeur op de standaardbus ; de herinvoering van het gesloten instapregime (Amsterdam 1 maart 1985 volledig ~ Den Haag 6 oktober 1985 ; Rotterdam 6 januari 1986). Vier openbaar vervoerbedrijven : GVB, RET, HTM en Westnederland nemen deel aan de proef. Doel van de maatregelen is te komen tot een terugdringen van het zwart- en grijsrijdeny het doen afnemen van het vandalisme en het verbeteren van de veiligheid en informatievoorziening aan passagiers. Bes loten werd de maatregelen binnen 3 jaar te evalueren. Amste,rda_f!! Het GVB kreeg in september 1984 de mogelijkheid maximaal 580 VIC 1 s aan te stellen. Het bedrijf kreeg voor een periode van drie jaar een budget vanfil,8 miljoen op jaarbasis. Door besparingen op vandalismekosten moest fl,2 miljoen per jaar worden opgebracht. De verwachte meeropbrengst van kaart verkopen bedroeg f5,5 miljoen op jaar-· basis. De nieuwe functionarissen worden wagenbegeleiders genoemd. In de periode december 1984 tot januari 1987 hebben ruim 8000 kandidaten zich aangemeld~ hiervan werd ongeveer 1 op de 10 aangenomen als VIC. Tot 1-1-1987 zijn in total 762 VIC 1 s in dienst gekomen. Deze groep bestaat voor ruim een derde uit vrouwen. Ruim een kwart van de totale groep behoort tot een etnische minderheid. Het aandeel VIC 1 s dat voorh een werkloos was ligt op 40%. De opleiding van de VIC duurt ongeveer 8 weken. Hiervan zijn de eerste 5 weken bestemd voor een theoretische opleiding, daarna 2 tot 3 weken praktijkopleiding. Vervolgens wordt de VIC beëdigd en gaat zelfstandig dienst doen. Zes maanden later volgt een aanvullende cipleiding, besta~nde uit een training in sociale vaardigheden en een anti-discriminatiecursus. Een aantal VIC 1 s krijgt ee n rijopleiding voor tram of bus en kan worden ingezet als bestuurder (combifunctie). De doorstroom van VIC's naar andere functies bij het GVB heeft tot gevomg gehad dat van dec .1984 t/m dec. 1986 134 VIC;s bij het GVB in vaste dienst zijn aangesteld als rijdend personeel ·en 2 als administratief medewerker. In deze periode is van 91 VIC's het contract niet verlengd. De VIC 1 s bij de tram werkten in het begin van het project zowel wagengebonden als volgens de steekproefgewijze methode. Wagengebonden inzet vond plaats op lijn 2. De VIC's werkten in groepjes van twee. Er werd gestreefd naar een bezetting van 25% van de wagens gedurende de hele exploitatietijd. Deze wijze van inzet werd echter als zeer belastend e rvar en door de VIC 1 s 9 zodat in aug.1986 besloten werd deze werkwijze niet meer toe te passen. De VIC 's bij de metro zijn st e eds steekproefgewijs ingezet. Daarnaast hebben de VIC's 1 maal per 10 dagen stationsdienst. Zij controleren of alle apparatuur goed functioneert en verkopen strippenkaarten. De VIC 1 s waren in principe bevoegd tot het schrijven van processen verbaal. Door de in -· voering van de nieuwe wet "Vervoersvoorwaarden Openbaar Vervoer 1' per 1-8-1986, verloren ca. 450 VIC's hun opsporingsbevoegdheid. Pas vanaf februari 1987 konden ca. 200 VIC 1 s opnieuw worden beëdigd. In de tussenliggende tijd is op allerlei manieren getracht de VIC 1 s op een zinvolle manier in te zetten. Dit heeft gevolg en gehad voor de eigenlijke taakuitoefening van de VIC's er voor het management. Bij problemen kunnen de VIC 1 s een beroep doen op het ondersteuningsteam. Rot_!;_§lrd~ De RET kreeg de mogelij kheid maximaal 400 VIC 1 s in dienst te nemen. Het bedrif kreeg daarvoor ca. fl5 miljoen per jaar. Door besparingen op vandalismekosten moest fl,2 miljoen per jaa r worden opgeleverd. De verwachte meeropbrengst van kaartverkoop bedroeg f4,5 miljoen op jaarbasis . De RET had veel geleerd van de ervaringen die men heeft opgedaan met het werklozenproject "Vervoersas s istenten". Door de ervaringen hiermee liggen de selectie-eisen voor de VIC's op hetz elfde niveau als de eisen voor het rijdend personeel. Na de selectie volgt een opleiding tot VIC in de metro-sector. Pas daarna kan een opleiding tot kaartcontroleur worden gevolgd. Er zijn door de RET ca. 5000 sollicitanten gekeurd. Hiervan zijn er ruim 350 aangenomen. Van de in dienst getreden VIC's komt 8% uit etnisch e minderheden. Het aantal vrauwen ligt rond de 30% . Meer dan de helft van de in dienst getreden VIC's was voorheen werkloos. De opleiding tDt VIC in de metrosector valt uiteen in een theoretisch en praktisch gedeelte, deze duurt 4 5 woken. Degenen di , na l jaar door st romen naar de sector kaar~ controle krijgen een aanvullende opl eidin g van ca. 3 m~anden; deze bestaat uit een the~· retische opleiding gericht op strafr ec ht en wetskennis, een cursus mentale training en praktijkoefeningen kaartcontrole. Eind 1986 stroomden 12 VIC 1 s door naar adae functies.

vic 1 s

- 170 -

De VIC's bij de RET werden op twee manieren ingezet 9 als stationsbeamb ten bij de metro (SBA'ers) en als controlebeambten (C BA 1 ers). De stationsbeambten werken samen in groepjes van twee tussen 7.00 en 23 . DD uur in de halcabines van de metrostations. Ze geven daar informntie en verkopen strippenkaarten. Daarnaast pendelen ziJ tussen metrostations om toezicht te houden en zodoende het veiligheidsgevoel bij de reizigers te vergroten. Als stationsbeambten zijn ze ook verantwoordelijk voor het functioneren van liften, wissels, roltrappen e.d. Op 1-1-1987 waren 189 VIC's als stationsbeambte werkzaam; zij beschikken niet over opsporingsbevoegdheden. Bij de RET is een VIC-controlebeambte bij de sector kaartcontrole gelijk aan de kaartcontroleur. Beiden zijn bevoegd tot het schrij ven van een proces verbaal. De VIC werkt echter maar 32 uur per week. Er wordt afwisselend gecontroleerd : repressief en preventief. Bij repressieve controle wordt in groepen van 6-8 personen in burger en uniform gewerkt; zwartrijders worden bekeurd. Bij preventieve controle wordt in groepjes van 2-3 personen in uniform gewerkt 9 waarbij de zwartrijder de kans krijgt om te vluchten . Op 11-1987 waren 186 VIC-controlebeambten en 95 reguliere kaartcontroleurs in dienst. Er is geen speciale ondersteuningsdienst : bij p:' oblemen doet me: beroep op de poli tie. Den Haag De HTM kreeg de mogelijkheid om maximaal 295 VIC 1 s aan te stellen en kreeg een budget van fll miljoen per jaar. Door besparingen op vandalismekosten moest f600.000 worden opgeleverd. De verwachte meeropbrengst door extra kaartverkoop is f3 miljoen . Aangezien het VIC-proj ect zich mede richtte op werkloze jongeren 9 waren de functieeisen in eers te instantie redelijk laag. Er was geen beroepsopleiding vereist. Wel moest men de lagere school hebben doorlopen en bij voorkeur enige jaren vervolgonderwijs hebben genoten. De selectie-eisen lagen bij de HTM onder het niveau van rijdend persmffi.1 Ook hier is de selectieratio zeer hoog ~ slechts 1 op de 10 so llic itanten is als VIC aangenomen. In oktober 1986 waren er 224 VIC's in dienst. Het aantal vrouwen bedroeg een derde. Ruim de helft van de VIC 1 s was voorheen werkloos. Bijna een kwart van de groep behoorde tot een etnische minderheid. De opl~iding en lagen op het niveau LBO en MBO. Opvallend is echter dat slechts een derde van de opleidingen is afgerond met een diploma. De gemiddelde leeftijd van de VIC 1 s lag op 1-1-1987 rond de 25 jaar. Na een theoretische opleiding van een week krijgen de VIC's eenpraktijkopl oiding van 4 weken. Tevens krijgen ze een cursus sociale vorming, een EHBO-opleiding levensreddende handolingen en een cursus publieksbenadering. De VIC's kunnen na een jaar goed functioneren solliciteren naar een andere functie binnen de HTM. Met name do or de la ge se·lectie-eisen bij het in dienst komen als VIC 9 slaagt slechts een op da vier VIC's voor de test voor het rijdend personeel. De VIC's worden ingezet op de tram, werken in groepjes van twe e en zijn in principe wagengebonden. De VIC's beschikken niet over een opsporingsbevoegdheid. De zwartrijder wordt door de VIC voor de ke us gesteld of 2lsnog een plaats hewijs te kopen of de tram t e verlaten . Bij problemen moeten de VIC 1 s via de bestuurder een beroep do on op het ondersteuningsteam9 dat in september 1986 bij de HTM is opgezet. Verkeerschefs en controleurs verlenen assistentie indien een bestuurder een oproep hiertoe doet via de Centrale Post. Een aantal VIC;s is ingezet als publieksinformant. Door gebruik te maken van mobiele informatieposten kan de HTM haar aanbod van informatie afstemmen op de vraag zoals bij de Strandrace, markten, koopavonden etc. Westnederlan~ WN kreeg in september 1984 de mogelijkheid om maxi~aal 30 VIC's aan te stellen. Dit diende als experiment voor het streekvervoer. Bij WN zijn VIC 1 s ingezet op de sneltrams en op de gelede bussen Krimpen a/d IJssel/Capelle a/ d IJssel-Rotterdam. De selectieratio voor VIC's is ook hier 1 op de 10. Als selecti e criterium is een opleiding op MAVO/LTS-C niveau gesteld. De VIC's zijn geworven uit werkloz e n van de leeftijdscategorie 22-33 jaar. Mede door de hoge selectieratio was pas na 9 maanden een groep VIC 1 s in dienst die na een opleiding kon gaan functioneren. Aanvankelijk opereerden zij in groepjes onder leiding van een controleur. Thans werken zij zelf s tandig in teamverband en doen dienst volgens een aangegeven rouleringspatroon. Zij werken niet wagengebonden 9 maar volgens de steekproefgewijze methode; zij zijn niet beädigd. Naast de taakdelen Vei ligh oid 9 Informatie en Controle worden de WN--VIC's ook op a ndere terreinen ingezet. Zij begeleiden bijzonder ve rvoer en doen di e nst op de infopost Nieuwegein. Zwart- en grjj_sriidersonderzoek Uit tellingen blijkt dat he t percentage afwijkingen ( aantal mensen met een ongeldig plaatsbewijs ) in alle drie de steden na de inzet van de VIC's en de invoering van het gesloten instapregime is afg e nomen . Alleen bij Westnederland is het percentage afwiikingen niet afgenomen 9 maar dit was al vóór de komst van de VIC's lager dan bij de drie grote steden. Over de resultaten per bedrijf zullen 1Jij een volgende keer gegevens publiceren .

- 171 GEMEENTELIJK VERVOERBEDRIJF GRONINGEN Materiee l Van de oudste standaards werd bus 42 op 31/ 7 verkocht aan ds fa. Gebroeders Bos--;;'ïs-demonstratiewagen. De bus is inmiddels wit gespoten en ontdaan van het gr ootste deel van het interieur. Bus 38 staat nog ter verkoop en gaat wellicht naar de GGG~ De laatste tijd is het GVB regelmatig in het ( kranten )nieuws. Eerst werd een plan gelanceerd voor de herintroductie van trolleybussen ( zie verderop ) " Op 21 / 9 werd een nieuw ambitieus plan bekendgemaakt. Binnen afzienbare tijd zal het grootste deel van het wagenpark vervangen dienen te worden. Om een juiste keuze te maken qua merk 9 wordt gedurende anderhalf jaar ~roefgereden met een drietal bussen. Op 5 oktober werden de volgende bussen aan pers en publiek voorgesteld: - bus 20~ DAF SB220/ Hainje 9 met "enkele" voordeur 9 brede middenuitstap en 11 enkele 11 achterdeur (uitstapdeur) achter de achteras; x ) - bus 21 ~ Mercedes 0405 / Hainje, met brede instap en brede middenuitstap~ bus 100 gVolvo BlOM- 55 / Hainje, met "enkele" instap en brede middenuitstap; - bus 6470: Volvo BlOM Cumulo 9 afkomstig van "Stockholms Lokaltrafik''; deze zal slechts gedurende enkele dagen in Groningen rijden. Let op num~ering 20,21,100 ; zie HOV van september 1987 9 bladzijde 153 • .f.~.Elot tati~ - - / . x ) de 20 is alweer tijdelijk terug naar de fabriek in Eindho ven. Vanaf 22/ 6 rijden de lijnen 7 en 9 i.v . m. werkzaamheden aan de St.Jansbrug via de volgende omleiding ~ ••• - Nw.St.Jansstraat-Turfsingel-Maagdenbrug-St.Walburgstraat-Kreupelstraat-Grote Markt- ••• (in beide richtingen ) . Sedert 24/8 is de route van lijn 2 in Hoogkerk i.v.m. de jaarlijkse herstelbeurt(en): ••• -Zuiderweg-Bernhardlaan (h. Zuiderweg )-Ensinglaan (eindpunt richting Hoofdstation ) -Zuiderweg- ••• , terwijl de diensten TOT Hoogkerk dezelfde route rijden tot Ensinglaan en vervolgens Zuiderweg-De Sanstraat-Roelofsstraat-Ensinglaan (eindpunt )- • • • (deze omleiding wordt ook wel in omgekeerde richting gereden) . Zodra de breekpartij tot het verleden behoort 9 wordt een permanente hal te ingesteld Zuiderweg/ 11 Von 11 wijk ( ter hoogte van de Sporthal). De Groene Weken (zie vorige HOV 1 s ) waren dit jaar een redelijk succes, ondanks het slechte weer. Het zou alleen aan te bevelen zijn enkele wachtwagens meer in te de l en. Bij inzet daarvan zouden lange wachttijden dan ook tot het verleden behoren! Doordat de Herebrug (electrische bediening afgekeurd) de laatste maanden met de hand open- en dichtgedraaid moet worden, lopen stads- en streekbuslijnen regelmatig vertragingen op 9 tot 30 minuten! Derhalve is op de Ubbo Emmiussingel ter hoogte van de Ubbo Emmiusstraat een doorsteek gemaakt in de bestrating, waardoor omgereden kan worden via Ubbo Emmiussingel en Emmaplein richting Hoofdstation. Trolleybussen In juli j.l. werd ( eindel ijk) een ambitieus plan bekendgemaakt betreffende de herintroductie van trolleybuss e n in Groningen. In eerste instantie denkt men aan de lijnen 6 ( Beijum ) en 10 (Lewenborg ) , alwaar gebruik gemaakt kan worden van het OH-tracé . Het plan lokte vele enthousiaste reacties uit : ronduit negatief was echter een k r a ntenbericht, waarin het verleden nog eens opgerakeld werd (ontsporingen, draadbreuk enz.), doch dit dient men in het licht te zien van een bedrijf, waarvan de toenmalige directeur (alsmede de hoofdcommissaris van politie ) een dergelijk vervoermiddel bestempelde als "een anding 11 en waarbij ook geen investering werd toegestaan. De huidige directeur toont zich een warm voorstander van de trolleybus. Hij betre urt het nog steeds, dat dit vervoermiddel verdwenen is. Met betrekking tot het rijden over beweegbare bruggen heeft de tijd niet stilgestaan en volgens de heer Bergman is hiervoor zeker een oplossing te vinden. Dok Arnhem toonde zich blij met de GVB- plannen. Van Travemünde ( West·-Dui tsland) werd onlangs al een aanbod verkregen : men kon kosteloos een groot aantal afgedankte bussen van dit bedrijf krijgen. Hierop is het GVB maar niet ingegaan, wel vond men het een leUke geste. Voor de aanlegkosten van bovenleiding, buismasten, onderstations enz. wil men subsidie zien te verkrijgen bij het Ministerie van VROM, dat voor argumenten om trolleybussen in te voeren wel gevoelig is. Het GVB heeft inmiddels de nodige voorbereidingen al gatroffen; zo zijn onlang s al metingen uitgevoerd m.b.t. de bovenleiding. Overigens geeft de pers, vooral over het verleden, nogal eens onjuiste berichten, zo zouden ook trams tot 1955 hebben gereden, dit was echter t/m 12 december 1949 ! Het bedrijf wil binnen vijf jaar de lijnen 6 en 10 electrisch berijden. Tunnels Op 5 oktober werd door B&W een plan bekendg8maakt om in het centrum tunne l s te bauwen : Oude Ebbingestr.-Grote Markt-Gelkingestr. en Grote Markt-·Guldenstr.-Vismarkt tot Korenbeurs. Hierdoor zouden dan bijv. sneltrams kunnen rijden. Een utopie?

- 172 GEMEENTE VERVOERBEQBJJ.f ARN~~M Materieel Trolley 101 werd ingezet op de 3e dienst van lijn 1 op 28 mei en op de meeste zondagen in juni 9 juli en augustus. In het kader van de Landelijke Monumentendag ree~ de 101 op 10 en 12 september een deel van de dag op lijn 2. Omdat de bestemming "Elsweide11 op de film ontbreekt,werd HExtra 11 gefilmd. Bij trolley 160 werden de blauwe · Dornierstroomafnemers vervangen door de oude ex-exemplaren. Trolley 171 was op zaterdag 12/9 te gast in Den Haag bij de Open Dag van de HTM t.g.v. 11 20 jaar standaardbus in Den Haag •· . Aan de trolley's 162-171 zijn c.q. worden bij Den Oudsten garantiewerkzaamheden uitgevoerd. De bussen hebben o.a. last van lekkages en loslatend e vloerbedekking. Bij de B790D··dieselbussen is het GVA enige tijd geleden begonnen met het uitvoeren van een carrosserierevisie. Deze is nodig i.v.m. roestvorming op de carrosserie. Behandeld werden reeds : 31,37,43,47,48,49. Dieselbus 84, die als eerste van 3 bussen voor·· zien is van een rolstoelli ft in de ach te rui tgang, vertrok in september naar de fabri · · kant van deze lift in Zwitserland. Hier zal getracht worden de problemen met de installatie op te lossen. Dieselbus 70 , die omgebouwd wordt tot bovenleidingsontijzelingbus, is inmiddels voorzien van stroomafneme rs . Hiertoe werd de dakconstructie verzwaard. Verder verdwenen de banken -op de voorste banken op de wielkasten na- en werd de bus ongeveer middenin voorzien van e e n tussenwand met deur. De bus is omgenummerd in 7 en blijft in de blauwe kleur. Nadat in de 160 als proef een lichtkrant was aangebracht (rode display), werden nog 9 andere bussen hiervan voorzien . Het ligt in de bedoeling na verloop van tijd alle bussen met een lichtkrant uit te rusten. Binnenkort zal een nieuwe Mercedes- bovenleidingswagen aan het GVA worden geleverd ter vervanging van de DAF uit 1971 (nr. 12). Dienstre.9..eli129. Vanaf maandag 31/8 geldt de normale dienstregeling weer . Voor de dienstregeling 1988/89 zijn in samenwerking met de GSM de volgende wuzigingen gepland : de ritten Arnhem-Elst v.v. van lijn 31 en Velp-zuid-De Laar v.v. van lijn 4 worden samengevoegd tot een nieuwe lijn 4 , die gezamenlijk door GSM en GVA wordt gegxploiteerd. De nieuwe lijn 4 gaat dan via de singels rijden en niet meer via de Oeverstraat. De ritten Arnhem-Nijmegen van lijn 31 blijven via de oude route rijden. Verder zal lijn 14 worden verlengd naar Huissen. Hierdoor gaat de geplande verlegging van GSM-lijn 33 via Kranenburg niet door. De ritten naar Huissen van lijn 14 rijden niet op zondag. Q.-h_~~..Q. Van 17 augustus tot eind september werd 1 ijn 1 van ma t/m vr op een aantal da-· ·gen in richting Velp omgeleid via de Oude Velperweg, dit i.v.m . rioleringswerkzaamheden op de Velperweg. Tijdens de Airborne-wandeltocht op zaterdag 5/9 reed lijn l evenals vorig jaar tussen Velp en Station met trolley's en tussen Station en Oosterbeek met dieselbussen. In Oosterbeek gol d e e n omleidingsroute. 2_a~~la_g_ G.V~986 .V.§E.Y_o_e_r_s_o_n_t_w_i_k_k..§J}-j.._r:i_gjf.i_n_a[I_C_tj!:!. Het reizig er svervoer heeft zich in de jaren 1984 t/m 1986 min of meer gestabiliseerd. Het aantal instappers per gemiddelde werkdag bedroeg in 1986: 54 .558 (19 85 : 55.115). Het gemiddelde dagvervoer op lijn 11 steeg van 3690 in 1985 naar 4550 in 1986. Verder valt het op, da t de ochtendspits zich verscherpt en dat van een avondspits nog nauwelijks sprake is. Zowel de apparatuur als de programmatuur van het Vervoers informati e systeem leverden problemen op, zodat de maandelijkse cordontellingen normaal werden voortgezet . De exploitatiekosten be droegen in 1986 f35.433.557,-; de opbrengsten fll.138.175,··· Het Rijk droeg f27.002.006,- bij. Exploitatie Per ultimo 1986 bestond het 1 ijnennet uit 3 volledige trolleylijnen ( 35, 7 km), l tijdelijke trolley_/diesellijn (8,3 km) en 6 dieselbuslijnen (87, 4 km). Per 11/8 werd lijn 6 nabij Doorwerth verlegd naar de route Veerweg-Dunolaan-Beeklaan. Op de busdienst naar de Hoge Veluwe werden in 1986 11.659 passagiers vervoerd. Het totaal aantal gereden kilometers bedroeg : 5.507.000 (1985 : 5.577.000). Het aantal trolley-kilometers bedroeg ~ 2.361.000, de diesels legden in de lijndienst 3.117 .000 km af en 29.000 km werd aan groeps- en extra vervoer gereden. Techniek Aan het eind van 1986 wa~en 9 van de 10 bestelde trolley's 162-171 afgeleverd maar nog niet in dienst. Per 31-12-1986 bestond het wagenpark uit : 50 trolleybussen 121-170; 1 mussumtrolleybus 101; 48 dieselbussen 31-58,70-72,74-90. Aan 6 dies elbussen werd groot onderhoud uitgevoerd. In de loop van 1986 werd in de vorm v2n uitbesteed werk be gonnen met het verhelpen van waterlekkage aan de trolleybussen type B-7900 ; op 31/12 waren er 16 behandeld. Als voorbereiding op de bestelling van trolley's 162-171 werden op 2 bussen diverse proeven uitgezet. Begin dec. werd diesel 84 uitbesteed voor aanbrengen voorzieningen voor het rolstoelproject. Er zijn nu 14 onderstations; Remagenlaan werd als laatste gerenoveerd. Voor aanleg van lijn 2 en 5 werden ca.850 bbvenleidingmasten geplaatst en 40,2 km rijdraad verwerkt. Aan het normale onderhoud van het net kon in 1986 weinig of geen tijd worden besteed. Wel werd het kruispunt Velperweg-

- g v a -

- 173 -

Raapopseweg als ge volg van een weginfrastructurele aanpassing tweemaal gereconstrueerd Aan he t eind van 1986 bestond het bovenleidingnet uit 51 km dubbelspoor, waarin opgenomen 25 electrische wissels, 31 uitloopwissels en 21 kruisingen. Persq_n_eel De feit e lijke personeelssterkt e nam toe van 394 tot 397. Deze sterkte levert gesplitst per hoofdafdeling hs t volgende beeld op : directie en stafsfdelingen 15; exploitatie 306 9 waarvan rijdend personeel 271; technische dienst 61, adm~nistratie 15. VERENIGD STREEKVERVOER LIMBURG . . De VSL ontstond in de loop van 1978 uit een naamswijziging van de Li~burgs e Tramweg Maatschappij 9 die in di e t ijd de NAO uit Roermond had ingelijfd. Deze NAO ha cJ tevore n nog per 1-1-1978 de EBAD-lijndiensten overgerlomen. In 1980 werd he t bedrijf uitg e breid me t de bedrijven Mulder e n Meussen , terwijl in 1981 de lijndi ensten van Cramers en De Valk volgderl. In 1984 kwam het eerste dee l van de IAO erbij ~ terwijl tenslott e in 1986 het laatste deel van de IAO volgde. Hiermee is er nog slechts één s treekvervoerder in midden- en zuid-Limburg. Het bedrijf beschikte op 1 augustus 1987 over 231 standaarden 4 buurtbuss en. Voor de exploitati e zijn er garag es in Roermond, Sittard, Maastricht, Heerlen, waarbij l aa tstgeno emde drie zee r kort gel e den werden gebouwd. De bussen rijden onder eigen wagennummers, waarbij he t volgnummer wordt voorafgegaan door het laatste cijfer van het bouwjaar : de me e st gecompliceerde wagennummering in Nederland ! In het volgende overzicht zijn tussen haakje s de nummers in de centrale ESO-nummering vermeld. 3-40 - 3-42 (2817,2814,2815) Leylan d LOB/Den Oudsten 1973 4-44 , 4-45 (2393,2394) " " 1974 5-46 - 5-50 (2461-2465) " tl 1975 11 11 6-57, 6-58 (2767,2768) 1976 11 6-59 - 6-64 (2533-2538) " 1976 11 11 7-65 - 7-67 ( 2653-2655) 1977 6-174 Leyland LVB/Den Oudsten 1976 11 4-177 /V an Rooyen 1974(Kleuterdal) 11 6-184 1976 " 0-185 (2724) /Den Oudsten 1980 . " 0-203, 0-204 (6985,6986) ) Daf MB 197Ó /Den Oudsten 0- 206, 0-207 1 0 (6988,6989) ) 0-209, 0-211 ( 6991, 6993) ) il 1971 1- 212 -1-221 (6964~6973) " Il 1972 2-222 -2-231 (6974-6983) " Il 1976 6-232 -6-23 6 (6214-6218) 1977 7-237 -7-246 (8076-8085) " " 8-251 - 8- 258 (8371-8378) ) n Il 1978 8-259 -8-262 ( 8407 -·8410) ) !\ 1980 0-263 -0-272 (8573- 8582) "il 6-273 (8412) 1978 " Il Il 7-275 -7-276 (8295,8296) 1977 il 8-277, 8-278 (8335,8336) 1978 " 0-279, 0-280 (8571,8572) ) Il Il 1980 0-281- 0-288 (8555-8562) ) il Il 1981 1-289- 1-304 (8 846-8861) n 2-305- 2-322 (9315-9332) 1982 " 3-323- 3-337 (9536-9550) ) Il 1983 " 3-338, 3-339 (9534- 9535) ) Il 7-340 (8293) 1977 " 8-341 (8334) 1978 " " 0-342 (8583) 1980 " " 4-345- 4-349 (9617 - 9621) ) tl 1984 " 4-350- 4-353 (9686-9689 ) ) 5-354- 5-361 (9764-9771) Il 1985 " 5-362- 5-379 (9956- 9973) ) 6-380- 6-384 (3 572-3576 ) 1986 " " ) 6-385- 6-395 (3668- 3678) Il 7-396 (8294) 1977 " .8-397 ( 8333 ) 1978 X) = " " tl 0-3989 0-401 . (8585,8584) midi's 1980 " tl 0-399, 0-400 ( 8567,856 8) 1980 stadsd. 7-402- 7-411 (3785-3794) 1987 Roermond, " " 6-901- 6-906 (1975-1980) Hainje-Daf 1986 X) Sittard i;

·- 174 -

-·vslBuurtbussen

9._.6'2.9- .. '9"-'03'

' ( 76719 7672) 1979 r1ercedes 0207 Il 1985 5-04 (7549) 1986 6-05 (7574) VERVOERMAATSCHAPPIJ ._Ç_E_NT~A_A_L"' NEDE.~l_8I;IQ CN Nadat de afvoer van de oude Leylands voltooid was 9 werd vrijweldirect begonnen met de oude Dafs. De 6814 9 6841 en 6898 werden opgelegd 9 terwijl 6805-6807 en 6816-6819 voor sloop of verkoop vertrokken. De oudste Dafs van serie 6949- 6955 zijn nog steeds of weer volop in dienst. Vanaf 1 november zijn deze wagens beschikbaar voor verhuur aan andere bedrijven~ of hiervan gebruik gemaakt wordt i s nog niet bekend. De ex-Langhout Dafs 63 9 64 9 66 en 67 zijn inmiddels ook vertrokken 9 zodat van dit type alleen nog leswagen 62 resteert. Leyland 2502 1 in 1975 opgebouwd met componenten van de V8rbrande 1105 i werd buiten dienst gesteid 9 zodat er nu nog precies 30 Leylands in actieve dienst zijn . n.l. 2503·-2532 uit 1976. Eind september startte de aflevering van de donkergele Daf MBG/Den Oudsten geledes 7630- 7634 met 55 zit- en 66 sta8nplaatsen, 3 dubbele deuren 9 2 s'tabal· · cons e n stempelautomaten; zij rijden op lijn 170. De deuren kunnen door de passagiers be·· diend worden 9 waardoor de verwarring voor de passagiers nu dus compleet is voor wat betreft de plaats van de deuren 9 de wijze van bediening en de aanwezigheid van stempelautomaten. CN zal het bedrijf zijn~ dat als laatste het huidige model lijnwagen krijgt in de vorm va n serie 3939-3951 en begin 1988 reeds als eerste serie 4002- 4013 van het nieuwe model. De 4001 moet dan al gel e verd zijn. In ontwikkeling is nog steeds het 1=duizend bussen planH 9 waarbij sneldiensten naa r het Amsterdamse werkgebied in Zuid- Oost gaan rijden. Voor wat betreft het materieel heeft men de keus laten vallen op 24 afgedankte OAD touringcar s van het BOVA EL26 type met Daf motoren . Het betreft de OAD-wagens 150··157 9159-165 en 175-183 uit 1979-1981. Als het experiment niet slaagt, dan kunnen de bussen worden ing e zet op het Schipholvervoer ter vervanging van de oranje bussen . De wagens komen echter alleen bij invoering van het eerste deel van het duizend-bussen~plan! Onder nummer 7597 zal nog een nieuwe buurtbus wor de n a f ge lev e rd. VERENIGDE _AUTOBUS DIENSTE~ VAD Het passagiersaanbo d vanuit de Flevopold ers naa r Amsterdam is aanmerkelijk hoger dan waar het bedrijf op gerekend had. Te ngevolg e van onaantrekkelijke overstaptelaties bij de stations van Almere zijn ook aanmerkelijk meer bussen en chauffeurs nodig. Daar die chauffeurs niet meer aanwezig zijn 9 moesten in de Flevopolder we e r touringcarbedrijven ingeschakeld worden 9 die op ma-vr ook vol led ige dagdiensten rijd e n op o.a. de lijnen 155 en 156 naar het Gooi . Ook worden bij div e r se bedrijven (stadsbus Arnhem} chauffeurs geleend tot in mei 1988 de trein naa r Lelystad rij dt en alle doorgaande diensten Lely·stad-Almere-Amsterdam ( lijn e n 154 e n 157) ver vall en. De 5593 was gedurende de zomermaanden verhuurd aan een circus. De stadswagens 1873 en 1874 kwamen reeds in de zomer in Zwolle iM di enst, terwijl de Volkswagens 7087 - 7089 eind augustus kwamen (18 zit- en 7 staanplautsen) ; deze wagens zijn echter nauwel ijks in de passagi e rsdien s t aan te treff e n. De stadswagens 1747 , 1749--1751 9 1756 en 1760 9 die geen Amersfoortse wapens meer he bben 9 zijn s ind s begin september in de garage Ermelo ingedeeld en zijn nu als ve rsterkingswagen op de hel e Veluwe aan te treffen. De hiervoor genoemde 7087 - 7089 zijn bestemd voor de zwakke lijnen 113 7 123 en 129 9 maar rijden meestal person ee lsritten. Eind augustus keerden 7875 en 7879 terug van de TET . De tourwagens 6690 en 6691 zijn in teg e nstelling tot andere opgaven nooit geel geschilderd voor de lijndi e nst 9 iets wat met geen enkele oude tourwagen meer zal gebeuren~ Aan nieuw materie el worden dit jaar nog de 3924-3929 en 4000 geleverd. De komst van 3736 en 3737 is onzeker geworden 9 de VAD heeft er geen behoefte meer aan en wil graag voor 1988 8 tot 16 nieuwe 10 meter Volvo BlürV'Den Oudsten stadswagens nieuw model. STOOMTRAM HOORN - MEDEMBLIK Tijdens de NS Open Dag op 10 oktob e r ree d loc 7742 Bello met de Zwitserse rijtuigen in Haarlem tussen station en werkplaatsen en _. loc 21 met de 10 Oostenrijkers in Amsterdam tussen CS e n werkplaats Zaa nstraat. Tussen Hoorn en Haarlem konden ook belangstellende n van de stoomtrein gebruikmaken : 9 okt_. ' s·-avo nds heen en de volgende dag direct na het evenement terug (tijdens het feest stond het restauiantrtg bij de wph). ~adat een NS dieselvoorspan de tre in do6r de tunnel in ' Beverwijk had getrokken~ ging het op eigen kracht naar Hoorn 9 wa a r de 7742 en 21 ca. 2D.15u vrijwel gelijktijdig arriveerden. De 21 had in Asd CS namelijk nogal wat vertraging opgelopen t.g.v. waternemen e n het ontbreken van een NS-machinist voo r de 2200-en die de trein terugbrachten; in tegenstelling tot heen toen één 2200 als volcloende werd geoordeeld, moesten toen wegens het gewicht 2 2200-en de trein trekken. Al bij al eeh goede r e clame voor cle SHM! _ _ _ W ....... _

._ _

•

•

...

·

-

- - - --

-... .

.

. .. . _ . _ _ _

_ _ _•

---------------------

- 175 :n e d e r 1 and se: Indienststelling materieel ; ICM- 2 : spo o ·r wegen : In de maand ~stus werd ELD3 4052(13/8) in het materieel'=======~============= ' park opgenomen, De 4054 reed op 22/9 zijn afl everingsrit ; die zelfde d,ag kwam do 4055 VA.n Aken naar Ldd. Op 6/10 herhaalde e , o.a" zich .dé 4055 r eed zijn rit naar Horst=Sevenurn en de .4056 kwam · enkele uren na zijn voorganger (ge sleept) in Ldd aan . Op 20/10 reed 4056 zijn afleveringsrit en inderdaad · de 4057 kwam Beneltixtreinstellen - ~ i t .Aken. Na het verwtjderen VQil de ATB-kasten werden de 220901 en 220902 op 22/9 overgedragen aan de NMBS, Plannen om de Beneluxstellen tot posttrein om te bouwen lüken thans we~r (voorlopig?) van de baan. Welingelichte krin.;en berichten dat de 220902 een plaats krijgt bij het Delgische spoorwegmuseummaterieel . De Beneluxen lijken thans beter te rijden dan oo it t evoren 9 wa~rbij zij regelmatig invallen in andere diensten. Zo werd op 17/10 de 1202 gesignaleerd in Enkbuizen 9 Beverwijk en Almere; een "glansrol" aan het eind van een carrière Rangeerlocs 5oq_ De 512 9 in Zwolle gestati oneerd met opschriften "wpl Zl" 9 wordt wegens gebleken overbodigheid afgevoerd. De loc wordt gereserveerd voor museumdoeleinden in Engeland . Van de eerder afgevoe rde 500-en zullen ' do 524 9 530'1533 9 536 en 537 ges loopt worden, De. 5_40 en 543 zien hun dieselmotor verdwijnen~ maar blijven zelf voorlo pig intacte De Roosèndaalse 5311534i538 ; 542 blijven in complete toestand terzijde staan , Locomo tieven serie 2200 De 2227,2232,2240 en 2242 worden gesloopt. Na hun buitendienststelling in augustus 1982 zijn zij in april 1983 als "motteballenvloot·' in de Blerickse loods gestald . De in hun gezelschap verkerende 2326 werd in december 1984 gebruikt als vervanger van de beschadigde 2288 9 maur b~ deze loc is het gebleven. De 4 2200-en zijn al naar wph Tb ge Lo~~~o!i~yen serie 2400 j~racht. Op 28J8 ging de 2414 in de wph Tb terztjde. De afnemende behoefte aan DElocs maakt het mogelijk het park 2400-en te verkl~inen 1 los van de vervanrring door 6400-en . De in Tb staMde 2402 9 2414 7 2417 , 2436 9 2488 en 2526 9 alsmede de in Zwolle buiten dienst .gest elde 2480 9 2516 en 2524 zullen worden gesloopt. Behalve deze locs zijn/worden ook buiten dienst gesteld de 2425 9 2450 en 2452 , Overigens kan e.e.a . nog wel gewijzigd worden " zo is do oorspronkelijk voor sloop bestemde 2~05 recent in Tb voor een veiligheidsbeurt Locomotieven serie 1100 ·L binnengenomen. Gezien het plotselinge .:srotc aantal schadegevallen bij de 1100-en en om een loc ter beschikking te hebben voor proefnemingen met ATB fase 4 9 blijft de 1128 nog zo lang mogelijk in dienst. In wph Tb staan 1121 en 1125 voor sloop torzijde 9 in Blerick de ge conRij_tuigen p°lan E ·--l!!_erveerde 1120 als stille reserve. De winterdienst bracht het einde van ue carrière van de rijtuigen B 29 351,356,361 9 363, 366; AB 39 351,353s358; RD 87 205 9 214 en de fietsen-RDïs 87 206,212 9 216 en 222 . Het staat thans vast dat a lle A9 B en AB-rijtuigen per zomerdienst 1988 zullen verdwijnen. Slechts± 10 RD's blijven in dienst . De A 10 224 en B 261,263 , 267 en 281 vertrokken op 12/10 uit wph Hlm naar een sloperij op de Binckhorst . gen zevental onttakelde plan E uit Roosendaal kwam die dag naar Han.riem Goederen. Materieel '54 Het zal menig lezer van dit gedeelte van ::rov o.an het hart gaan~ maar nu plan E bi,ina verdwenen is, beginnen de afvoerplannen van materieel als gevolg van de komst van _ICM zich te richten op hot mat. 1 54. Dit hoeft geen reden te zijn direct a lle hondekoppen nog eens fotografisch vast te gaan leggen 9 want in de nu opgestelde plannen loopt de sloop van 1988 tot 2002 . In grote lijnen houden de plannen i n 9 dat de revisie van de oudere hondekoppen ;21-365 en (1)711-(1)757 gestaakt wordt en dat de aM r evisie toe zijnde stellen buiten dienst gaan. Bijstelling is mogel~k door ste llen een opknapbeurt te geven 9 waarmee zij nog 2! j ao.r meekunnen. In de wetenschap dat e. e .a. gaat spelen 7! jaar na de vorige revisie~ kunnen trouwe lezers van het wph-Hlm-nieuws construeren om welke stellen het ga.o.t. HOV bespaart U de moeite 9 voor 1988 en 1989 betreft het de stellen 714(rev .2 -81) , 752( 4-81) 9756(6 - 81),753(7-81),754(8-81),720(10- 81)9726(11-81), 730(12 - 81)s736(12-81),738(5-82) en 734(6-82) 9 alsmede de 363,364(8-81),322 9 325(9-81), 327(11- 81) 9335(12 - 81),326(1 - 82) en 328(4- 82). Duidelijk zal zijn dat voor l atere- jaren publicatie van de planning nauwelijks zinvol is 9 omdat de geschiedenis le eTt dat a lleen zeker is 9 dat op een dergelijke termijn een planning alleen een richtlijn is . De revisie van de nieuwere hondekoppen 371-393 en (1)761-(1)792 gaat voorlopig nog gewoon door ( tot 1994 ) 9 zodat in deze groep de stellen zitten die 2000-2002 moeten halen . Interessant lijkt het om over 14 jaar eens t e zien of de 381 9 385 9 388 9 389 en 393 werkelijk het wtjzigingsblad van januari 2002 zullen halen • •. • '

1

- n s -

- 176 -

Materieelnieuws ho~fdwerk~laats Haarlem (10/9 - 14/10) Voor (grote) revisie kwamen naar de wph : 356(14/9),1790(22/9),881(24/9),409(30/9),885 (14/10) en 21 453(15/9). Afgeleverd werden ~ 357(11/9),725(2/10),401(6/10-y-ën 882(7/10> Met schade defect en kwamen binnen ; 2844+2880(10/9) en 353(11/9) met botsschade,408 (15 /9) en 2873 7 10 el.defe cten , 10 618+21 518(14/10) brandschade , Af e leverd n a herstel werden ; 20 817(14/9),2863(16/9),329(18/9)?1731(23/9),408(24/9),2880 25 9 ,2844(5/10). Na onderhoudsresearch vertrok de 2022(2/10), terwijl de 28 39 voor OHR binnenkwam(28/9) , DE3 115 onderging voorbereidende werkzaamheden_(A!B- kabels?) voor revisie (14./9- 9/10) Enkele schadegevallen f..::..n vertrok daarop naar Tb vo or rev. Onder deze kop geven wij -voor zover bekend- bijzonderheden over de scha de aan materieel dat de wph's voor herstel binnenkomt. Het betreft zowel in deze al s in de vorige HOV's genoemd materieel. De 457 botste op 3/8 als tr.4041 tussen Oudewater en Gouda op een aanha.nger en liep flinke schade aan de Bk- kop op. De 2844 en 2880 botsten op 9/9 te Rtd tijdens rangeren met de Bkl-en op elkaar . Enkele ~ la.ter botsten op de Kijfhoek de 2302 en 2306 frontaal ; de locs gingen voorlopig naar de wpl Feyenoord . _Ook op de Kijfhoek raakte de 230'~ beschadigd, di e op 3/9 te hard tegen wagens op . reed. In Venlo gebeurde op 8/9 hetzelfde met de 2324. De 243 5 ontspoorde op 24/8 in Arnhem, de 233 6 op 10/9 in Harderwijk. De. 1651 ging op 22/8 in Zandvoort met juk en al drie meter het perron in richting zee, maar hoefde zelfs niet naar Tb. Brand was er op 17/8 in loc 656 in Venlo en in de bekabeling vn.n stel 928 in Eindhoven op 20/8. De 112 3 bleef op 2778 in Zwolle staan met defecte draaistellen, t erwijl de 1314 op 7/9 met D305 niet verder kwam dan Ede wegens een warmloper. Op 9/9 reed de 1222 met tr.49535 tussen Zl en Herfte op een auto 1 die vervolgens onder de 353 (tr , 30521) terechtkwam en uitbrandde. De Bk-kop van de 353 liep schade op. Op 25/§""botsten de 1121 en 1139 zijdelings met el.kaar bij de wpl Zaanstraat in Asd, terwijl op 28/9 de 652 en 1150 hetzelfde deden op de Dijksgracht. Op 13/10 brandde het i nterieur van ICR-A 10 618 tussen Asd en mm in tr .874 geheel uit, de 21 518 raakte a ls aangrenzend rijtuig beschadigd. Materieelnieuws hoofdwerkplaats Tilburg (31/8 - 11/10) Voor (grote) revisi e kwamen naar de wph .: 1205(31/8)~345 (2/9),1201 (7/9),2335 (7/9) ,2324 (9/9,tevens botsschade),232(24/9),1145(28/9),1150(29J9;tevens botsscha.de). Afgeleverd na revisie werden ~ 2290(3Ï,78),~11o{j:7?J9),2339(1e/9). Met sc_h a_d~i~fe~~E. kwamen in Tb binnen: 1123(3/9) en 1314(22/9) draaistel wisselen 1 2278(2879) motor wisselen 9 2301 (7/9),2434 (8/9),2435(23/9),1 127+1139(30/ 9),2336(1/10) bots- en ontsporingsschade, zie hiervoor ; 1302(22/9) en 1107(28/9) onrustige loop 1 654(16/9) en 620(9/10) defect, DB3 138(23/9) schilderbeurt , Ua herstel afgeleverd werden ~ 649(27/a),660(3/9 ),661+2236(7;9i 545+2301(17 /9) , 635 (18/9) i bÏ5+Ël51.+65€(24/9;~·1T59(2a/9), 1305+1314( 5/10), 1123( 6/10) 2336 (7/10),DE3 131(9/10). Voor wijziging ATB wo.ren de 1307(2 - 10/9) en 1312 (9-17/9) in wph. Dubbeldekker naar Wenen In navolging va n de 2bl06 en 625 in 1985 bracht een dubbeldeksrijtuig een bezoek aan Wenen: ditmn.al geen AB en Bvk naar de Klimaatkamer, maar een B naar de tentoonstell:ing t.g.v. 150 jaar spoorwegen. Het niet meesturen van een Bvk acht HOV in dit verband oon misser von de eerste orde. Het voorbereiden van Telerai l zou o . i . best 2 weken uitstel hebben kunnen vel en. De 26 405 vertrok op 2ë/9 uit de wp l Asd en kwam op 2/10 in Wenen aan, na een reis met talriJlêë"tegenvallers en oponthoud ; gemiddelde snelheid 12 km/u. De terugweg verliep veel sneller '. op 12/10 vertrokken kwam de DD op 14/10 ,11 in As d an 1501 in actie De 1501, sinds december 1986 btj de werkplaats Feyenoord in de ?.orgzmne handen van een groep machinisten, kwam t.g.v. de open dag in actie. Op 28/9 werd de loc gez i en op eEl.'l. proefrit naar de Kijfhoek ; op de open dag 10/10 zelf kwam de 1501 op eigen kracht naar Rtd, driehoekte a ldaar en reed ritjes op spoor 15. De ene kop i s fro.o.i geschilderd ; nu de loc andersom staat, zal de andere kop onder handen worden genomen . Open Huis Een na.ar bezoekersaantallen gemeten (350.000) zeer geslaagd evenement was de open dag op 15 'Stations op 10/10. Materieelshows toonden materieel in plaatsen waar het normaal niet mag komen, zoals DH's in Hlm en Asd, SGM in Gn~ Lw en Hgl en DD in Gn, Lw, Hgl, Ah. In Ah en Mt waren DB-locomotieven, in Mt ook NMBS-materieel. Een complete opsonuning zou teveel ruimte vergen. Rest de vermelding dat de diverse s t oomtreinen grote belangstelling trokken, evenals de blik a chter de schermen in j\1.n . verkeersl~osten. Constructiewijzigingen ICM Do 4011 stond medio oktober nog steeds in Kll1-beschildering btj de wph Hlm; a lleen de stickers en verdere opplakkers waren v erwiju.erd . Hogelijk hebi't het niet in behandeling nemen vrui de 4011 a ls oorzaak dat er schaa:rste is aan motordraaistellen voor ICM-1 . zoals vorige maand bericht is er scheurvorming in de ophanging van de tractiemotoren

- 177 -

·- n s -

geconstateerd. Voor onderzoek en herstel zijn 2 diensten ICM uit de omloop gehaald en wel van de boottreinen {ma-za ) . Mat.'54 ( 4+2 ) heeft hier ( in menselijke termen gesp r oken: gnuivend ) zijn oude rechten hernomen. Na vorige maand genoemde wijzigingen aan de draaistellen zullen de IC3-en nog ve r bouwi ngen aan de doorloopkoppen en de kopbalco ns ( verg r oting t.b.v. fietsver voer ) ondergaan. R_ill<_speg r o tjI1..9. Ondanks roerende woorden in het Meerjarenprogramma Personenvervoer over verbetering van de infrastructuur in de Randstad, is er geen geld uitgetrokken voor o.m. de zessporigheid Asd CS-Singelgracht, de viersporigheid Den Haag-Rijswijk, Utrecht CS-Blauwkapel en de Oostboog van de Flevolijn. Misschien komt er wel iets los voor de eerste fase van het knelpunt Boxtel, een tweede fase van Mariahoeve-Leiden en uitbreiding van Ui tgeest . NS heeft nu een dringend beroep op de Kamer gedaan om te pleiten voor een extra bijdrage van gemiddeld f50 miljoen per jaar voor infrastructurele voorzieningen. Rijdraadborste l wagen liet treinkaartje wordt in 1988 niet duurde r . Si nds eind september rijdt een nieuwe borstelwagen door het land . Het i s een twee-assige voormalige grootvol umewagon ( Hbrss ) die door de fa. Jansen te Bergen op Zoom verbouwd is . De inrichting .lijkt overigens veel op die van de nu buiten dienst gestelde wagen ex--mat. '24 . De wagen heeft twee pantografen met roterende staalborste l s, een inspectiekoepel en looproosters op het dak. Korte berichten --- De landelijke invoering van Telerail is uitgesteld van 1-1 tot 1-4-1988 1 in verband met problemen met de treinapparatuur. Op 26/ 9 kwam (weer ) een DE3 in Lelystad: ditmael de 134 met NS- ers die zich aldaar willen vestigen. In Le l ystad Centrum is thans de kap geplaatst. De bouwplaats nabij Al mere Buiten wordt binnenkort opgebroken, waarbij 2444 naar NS terug zal keren. Op 15/9 is een nieuw stationsgebouwtje in het opgeknapte Hollandsche Rading in geBij de _terugreis van 10.000 scouts uit Ommen ( zie vorige HOV ) is de l._bruik genomen. gewone dienst tijdelijk gestaakt en pendelde o . a. een dubbele dubbe l dekstem (1 3 rijtuigen met de 1 617 in het midden ) . - De dienst van Energie Voorziening besch i kt s i nds eind oktober over vijf Zweedse Stormobilen : railauto's die het werken aan de bovenleiding veiliger en makkelijk~maken. - Het enorme vuurwerk in Amsterdam zorgde op 25 / 9 voor een totale ontregeling van het treinverkeer, doordat de bovenleidingspanning gedeeltelijk moest worden uitgeschake l d teneinde electrocutie van in masten klimmende bezoekers te voorkomen. - Er best~an nog boosaardiger gestoorden : op 13/ 10 werd de beveiliging tussen Halfweg/ Hemtunnel en Singelgracht gesaboteerd middels chemicaliën in hoogspanningskasten. - Op 25 / 9 werd de electrificatie van empl. Be verwijk Hoogovens Centraal officieel i n - Op 5/10 is in Leeuwarden het twaalfde en laatste expeditieknoop- -Lg_ebruik genomen . punt van de PTT i n gebruik genomen, waardoor ook hier de posttreinen van de reiziHet grensoverschrijdend vervoer is in de zomermaanden fors g;-.:Lg_ersperrons verdwene n . groeid t.o. v . 1985, hetgeen voornamelijk door de Eurocity's is opgeb r acht. De halten Den Helder Zuid en Waddinxveon Noord zijn op 29/ 9 en 1/10 voorzien van pl aatskaartenkantoren in tijdelijke behuiz i ngen. De oprit van de Hembrug aan de Amsterdamse kant is afgegraven. Het zand ligt nu in het grondwerk rond de Gooilijn, waar tussen Weesp en Diemen de aansluiting van de Zuidtak gemaakt wordt. - Voor aantekeningen over de materieeloml oop in de winterdienst: okt.nr.Op de Rails. Rail-weg vervoer Op 28/ 9 is tussen NS, Trailstar, de Federatie Wegvervoer en de minister van V&W een overeenkomst getekend voor een krachtige stimu l ering van het vervoer per trein van wissellaadbakken en opl eggers. Gedacht wordt aan verbetering of verplaatsing van de termi nals in Rotterdam en Venlo, de opening van Ede 9 standaardisering van de wisse l l aadbakken en doorgaande treinen naar Oostenrijk, Italië, Scandinavië en Spanje ( ! ) . Al weer 21 458 Voor de detaillisten nog twee verschillen van de gehuisst ijlde 21 458 met plan W2, naast de pl aa t s van het nummer ~ de technische gegevens staan nog midden onderop de zijwand en de opstaptreden en - stangen aan de uiteinden zijn gehandhaafd. Laatste houten rijtul_g_ Deze zomer is instructierijtuig 974 l 933 opgegeven voor sloop. Het laatste houten r ijt uig bij de NS, gebouwd als AB 112 voor de SS in 1920 ( later NS AB 7512, C 7058 en 1 59 01 2 ) is in aug ustus van de werkplaats Maastricht naar Amf overgebracht. Naar het schijnt wordt toch nog een poging gedaan het to behouden, maar de kansen vo or het i nmiddels raamloze rUtuig lijken ni et groot.

--

- n s -

- 178 -

Le v_eri_s}-..9~ ELD2_.1..êl was een van de meer opvallende '46-ers. Het stel kwam op 17-5- 1952 in dienst, gebouwd door Werkspoor. Kilometerrevisies~ 4/19-3-1954, 16-8/7-9-1955. 13/ 25 - 4-1957 9 grote revisie 13-4/6-9-1959. Na herstel van schade aan de Bk als gevolg van een overwegbotsing in Gorssel 13/23-2-1961 vonden kleine revisies plaats 16/26-10-1961 en 25- 5/29-7-1965 en ATB-inbouw bij Wsp 22-12-1965/6-1-1966. De 281 behoorde tot de laat-· ste '46-ers die grote revisie kregen en de vier tweetjes die daarbij geel geschilderd werden ; na dEJ 279 was de 281 de tweede. De "H3 " was van 25-3/23-5-1969, een 11 H2 11 (kleine revisie ) volgde nog 18-2/26-3-1975 en een 11 H6 11 ( opknapbeurt ) 15-9/ 15-10-1981. Op 7-5-1982 liep de gele zijwand van de ABDk in Eindhoven schade op door e e n zijdelingse aanrijding met de .246. Van 24-5/16-6 was de 281 in Roosendaal en Bergen op Zoom voor herstel door de firma's Bleyenberg en Jansen. Op 23-9-1983 ging de 281 met 5 groene en 1 gele collega in Valkenburg buiten dienst (afvoer: 11-10 ) . Op 11-2-1984 kwam het in de sleep naar Rsd, werd onttakeld en öp 19-3-1984 aan de sloper verkocht. De tocht naar Mijdrecht zou een gedenkwaardige worden. Op 2-5 vertrok het stel met de als gebruikelijk als remwag e ns optredende "stalen O's 11 95-40 001+008 naar Harderwijk, waar mariniers niet alleen de 281, maar ook genoemde rijtuigen bestormden en mishandelden. Niettemin ging het convooi op 16-5 via Amersfoort, Ede, Arnhem en Elst naar Kesteren , waar de brandweer zich mocht uitleven. Op 28-5 arriveerde het geheel in Utrecht~waar een juk geramd werd en de koppeling van de Bk sneuvelde. De remrijtuigen vertrokken naar Rsd en bleken hun laatste rit als zodanig gemaakt te hebben; de 281 werd op 24-7-1984 op de koppelboom naar de sloper gesleept. ELD2 274 kwam op 1-4-1952 als product van Werkspoor in dienst. Revisies : 22/30-1-1954~ 24-5/2-6-1955, ~/12-10-1956, 23-7/13-9-1958(grot e rev.), 20-2/ 2-3-1961, 21-2/9-3-1964, 23-7/12-9-1968 ( grote rev., blauwe banen en emblemen), 2-4/2-5-1973, 21~7/ 4-9- 198l(opknapbeurt). ATB-inbouw bij Wsp 15/30-9-1965. Herstel van botsschade aan de Bk ( Amsterdam, 21-6): 24- 6/14-10-1970 en idem (botsing met koeien op 7-12 ) g 16-12··1975/29-11976. De 274 verving op 24- 9- 1983 nog een TO en ging toen in Delft buiten dienst. De Delftse stellen (683+242+274+295 ) stonden 12- 10/12-12-1983 in Leidschendam en kwamen op 18-1-1984 op eigen kracht naar Rsd wplh t e r onttakeling. De 274 werd op 19-3 verkocht en volgde op 8 en 9-8-1984 (met de 683) zijn bestemming. ELD4 683 werd op 21 juli 1950 in di e nst gesteld. Do BDk+B+A waren gebouwd door Werk ·· spoor, de Bk door Beynes. Na een aantal kilometerrevisies kreeg de 683 grote revisie en kwam op 24-8- 1956 uit de hoofdwerkplaats. Tussen een kilometerrsvisie 4/ 15-8-1958 en een inmiddels H2 gedoopte soortgelijke revisie 2/16-1-1961 was het stel in de wph 28- ll-1958/ 17- 1-1959 om de gevolgen van kortsluiting (hoogspanning op het stuurstroom-· circuit) te laten herstellen. Op 28-1-1963 ontspoorde de BDk in Den Bosch; herstel werd gevolgd door grote revisie 4-2/24-4-1963. Op 7-8-1964 botste een DEloc in Maastricht op de B 683 9 het stel kwam naar Hlm op 13-8 en stond zijn BDk af aan de eveneens daar staande 686. Deze lening duurde 21-8/6-10, waarna de 683 op 9-10-1964 weer met eigen bakken op de baan terugkeerde . 18-7/5-8-1966 vond een kleine revisie plaats, 14/ 22-9-1966 werd de ATB-voorziening aangebracht door Werkspoor . Op 26-2-1970 ontspoorde de 683 in Rotterdamy herstel werd gecombineerd met een revisie met interieurverbetering , zoals veel '46-ers die gehad hebben. De 683 kreeg emblemen en bl auwe reclamebanen9 het verblijf in Hlm duurde 2- 3/29-4-1970 . Als twee na laatste kreeg de 683 revisie 5-1/ 5-3-1976 en eveneens een opknapbeurt 20- 11/19-12- 1980. Van 8- 10/ 5- 11- 1982 was het stel in Hlm voor herstel van sen storing. Op 23- 9-1983 eindigde de 683 zijn dienst in Roosendaal, om op 24-9 naar Delft overgebracht te worden. De 683 was daarmee de enige vier tussen de 24 bakker, mat.'46, die in Delft en Valkenburg even bewanrd ble ven in afwachting van een beslissing hun tractie-installatie over te bouwen in de Beneluxstellen . Op 8-10-1983 reed de 683 met de 242 do NVBS-afscheidsrit ; van 12- 10/ 12~12 stonden de Delftse stellen tijdelijk bij de wpl Ldd. Nadat de beslissing over hergebruik negatief was uitgevallsn, kwamen zij op 18- 1-1984 op eigen kracht naar se juist voor onttakelwerkzaamheden heropende hulpwerkplaats Roosendaal. Na de s l oop varr de 688 in juni was de 683 de laatste '46-4. Vandaar wellicht de publieke belangstelling met achtervolgende auto enz. toen de 2291 de 683 en 274 op een zeer zomerse 9 augustus 19~ in Mijdrecht afleverde. De op 1-8 aan de firma Koek verkochte 683 was eind augustus gesloopt. LET U OP ONS NIEUWE ADRES : Assumburg 94 , 1081 GC Amsterdam NS - BERICHTEN kunt U echter nog steeds zenden aan: J.M. ten Broek, Wilhelminastraat

14, 1381 CL WEESP.

- 179 BERICHTEN UIT BEiJilI N.M.B.S. Enkele bijkomende inlichtingen uit het NMBS-jaarverslag 1986 : aantal stations : 268 9 aant al stopplaatsen: 192 9 aantal aanhorigheden ~ 264. Onbewaakte overwegen zonder automatische seininrichtingen: 1007 11 11 11 11 met 1761 Bewaakte overwe gen ~ 103 . 218 Sein.Q_osten_ e n Seinhuizen : met mechanische overbrenging 37 met el ectrische overbrenging "al r e lais" 293 4 e lectronische B_i_!:.t _e.n_y!-!n.. d.~. .k.r _é!3ph_t_y.o_er_!,_uj. g_e .n..J~ }D.D_DJ .r.e.i..z.~-g~r.s_ !'. 90~.d-~ r~.n1. e lectri s che loc'n 36.628 km dieselloc 1 n 33.137 km el e ctrische motorstellen 82.764 km motorrijtuigen 1.934 km, dit is totaal 154.463 km. 482,9 miljoen kWh l e_!'_b_E_u_:!J<..:.. elcctrische loc'n e lectrisch e motorst e llen : 153,8 miljoen kWh dieselloc'n 87,6 duizend ton gasolie motorrijtuig e n 1,1 duizend ton gasoli e. N.M.V.B~ H~~i~DLLWfN Sede rt 1-9-1987 i s e r wederom tramexploitatie tussen Charleroi {Gare du Sud)-PigesJumet-C ourc elle s - trieu en Trazegni es (lijn en 59,80,81). Van ma t/m vr tussen ochtenden avond~its is de tramdi e ns t bepe rkt tussen Charleroi en Jumet, dit ingevolge spoorverni e uwing en in Gosseli es . Ook worden in a .s. wel ritte n ge reden onder nr.55,57,58. Naast de 5-Jumet-mo torwagens zijn nog 15 klassieke 5-wagens voor de reizigersdi en st ac tief. He t ligt in de bedo eling het r e st ere nde l ijn vak van lijn 41 (Gohjssart-Dampr~my) in 1988 op te heffe n . Van enig e we rkz aamhede n op tle 1-11-1986 "t ijdel ijk 11 buiten di ens t gest e ld e l ijn vakken is nog st eeds ni e ts t e me rk en. Daarentegen zijn enig e lijnv akke n {over)geasfalteerd, bijv . in La Louvière, Chapel l e en b ij het eindpunt Fontain e. Tussen Ch ap e ll e en Trazegnies ontbreken zelfs spoorstaven. Hier we r d echte r op 1 oktober doo r twe e bovenleidingauto's de bov e nl eid ing gecontroleerd. Vanuit Trazegnies kan de ASVi ec hter nog rijden. Tijdens het ASVi-festival op 13/9 reed stooml oc 979+Al936+Al590+A2026 tussen Lobbes Ecoles en -Nord; verder reden 9888+A21 21 en 10308 9 op de spoorlijn NMBS-stoomloc 2qo13. M.I.V.A. - ANTWERPEN Reg elmatig vind en nog stakingen pl aa ts. Ook op ma 12/10 was het weer raak gedurende 24 uur; het hangt het publ iek nu wel de strot uit ••• Gelet op de syndicale moeilijkheden was de nazomerdie nst 11 5 11 in i eder geval op 9 oktober nog steeds in voe ge. Sedert 1/7 is er banalis atie van de deuren op l ijn 2; hi e r wordt ook gekoppeld gereden in de spits (te lk ens vijf gekopp el de stellen). Ook de niet koppelbare seri e 2240-2260 is voor banali sat i e uitgerust ; de ze r ijden de ni et te koppelen diensten op lijnen 2 en 7 en rijden oo k diens t e n uit loods III op lijn 15. Trams van de ee rste serie 2000-2039 zijn t e vinden op lijn 12, op niet te kopp e l en diensten . Vanaf 1/7 is er een lijn 18 ter ve rvanging van de oude 18 + 25 bis ; e r zijn 8 wagens met 160' omloop: 's-avonds en zo.namiddag i s lijn 18 bep e rk t tot zijn oud e traject ; de lijnfilm bl ee f ongewijzigd; men gebruikt voorz e tplat e n. Indien he t nieuwe bussen zijn, rijden hier de nr s 1001-1020, die nu wel nieuwe films hebb en, met een nog e ve n onleesbare aandu iding voo r lijn 18: zwart op purp eren ondergrond: Centraalstation-Wilrijk-Groenplaats. Van a f be gin sept. is er een wi sse lwe rking qua materieel tussen buslijn en 1-18 en 28: ofw e l rij de n nieuwe bussen op 1 en niet op de beide andere lijnen of omgekeerd. Sede rt 16/7 heeft 36 een nieuwe di enstre ge ling ~ avondfreq. 25 1 i.p.v.20'; nog 2 bussen. M.I.V. B. - BRUSSEL Op 1/10 werden de wijzi ginge n van de lijnen 58,62 en 158 doorgevoerd (zie blz.105)~ waarbij de nieuwe tramlijn 58 en de buslijnen 51 en 61 ontstonden . Lat e r meer hierover. I.v.m. de budge ttair e situatie i s het mogelijk dat de in dienststslling van metrolijn 2 en de herstructure ring van tramlijnen naar e en latere datum dan gepland, ve rschuift.

---

VERVOLG MEDEDELINGEN De SHM krijgt van de Provincie Noord-Holland subs idie . VVV-Amstelland organiseert in november 4 l e zingen over openbaar vervoer (NS,GVB,CN) ; totale prijs f49,- . Inlichtingen+ aanmelding bij VVV in Amstelveen . Onze corr espondent uit Sin_g_apore meldt dat daar al op 7/11 een eerste, ca .6 km lang traject van de metro -noordzuidliJn wor dt geo pen d r Yio Chu Kang-Toa Payoh(Kawasaki-rtgr~ .

- 180 ZWITSERLAND ......... ___. ~.Bl..9J..e.::-l:.~.Y,Ein In september zijn geleverd BDeh4/ 4+Bt. 303-304+353-354 van ACMV / SLM/ BBC met 35 resp. 46 zitplaatsen. _flpM_C_ .A.t9J.!3.-:-.9}_l_si_n;-}"lpg;t_llE.l)'_:-_Ch_a_mp_é_ry In ~1onthey ( ville ) eri Dllon werden nieuwe stations in gebruik genomen? het .eerste met "Bahn-2000 11 allure. ASO Ai.9.le --SépBy;:Diable~ B 421 is ex BL T 61 en Bt 431 ex AOMC 131 Basel Be4/4 477-502 kregen een extra aanduiding om aan te geven of de eerste van twee gekoppeld e rijtuigen slechts tot Morgartenring gaat • . Er zijn proefritten gehouden met een Ely-Elektrobus van Steyr-Daimler-Puch met 25 . plaatsen en de energie in een aan ~ hanger. De Baselbieter Landrat zag lijn 2 graag v~rlengd naar Oberwil ( deels via BLT ) . Bern Be8/8 1-16 zijn vernummerd in 711-726 . ä~Baselland Transp rt Op 17/6 kwam de verbouwing van station Heuwaage gereed. BTI Biel-Täuffel en-Ins Het eindpunt Ins wordt mogelijk ge i ntegreerd in het BN statio n ; op langere termijn wenst men een nieuw station te Nidau. De vereniging Freunde der BTI wil gaan rijden met BDe4/ 4 513 e n ex OJB B 162. BVB Bex-Villars-BretaJ% ACMV / SLM/BBC . l everden in september 8Deh4/ 4+Bt 83+65 met 32 resp. 40 zitplaatsen. La Chaux de Fonds Op proef heeft Lausanne 751 dienstgedaan. De nieuwe kleuren van de bussen zijn wit met geel en blauw . EBT . Emmental--Bur.95forf-Thun Op 8 en 9 augustus vond een Eurovapor stoomfestival plaats op de lijn en Ramsei-Huttwil en Sumiswald-Wasen met locs van EBT 9 DeBB. GBS en ST. FB _Forchbahn Be2/ 4 4 is teruggebracht in oorspronkelijke staat~ FO _Furka-Dberal.E_ Direct ten westen van het station Andermatt is een dubbelspoorge-· deelte tot stand gebracht. De bovenleiding wordt in zijn geheel vernieuwd en t 1 winterhard t1 gemaakt. Door noodweer i.n augustus werd de lijn bij Reckingen onderbreken. X) ~.§:.';!% De speciaal voor het UITP congres gereed gemaakte 752 werd in juli geleverd; bij dit rijtuig is t ege nov e r elk e deur een twe e zitsbank vervallen. Daardoor werden 15 staanplaatsen gewonnen. Be4/ 4 709 ging terzijde t.b.v. het leveren va n onderdelen . GFM Chemins_de Fer Fribour_g_eois In Bulle is een nieuw depot voor norma al - en smalspoor gebouwd. Ll-!.9.§no Gelede trolleys 202-205 werden dit j aar geleverd. De 206 e n de twe easse rs 207 ·· 209 ;volgen rond de jaarwisseling. 104 werd museumbus 9 107 lesbus 9 109-110 zijn ges l oopt. NStCM .NJDn--StCer..9.!:!._e-La _Cure Het reizig ers ver vo e r nam in 1986 toe met 16% tot 460.960. DeBB · Densin.9.en --Balsthal ._ Bahn As .413 i s gewijzigd in WR 404. RhB Rhätisch~ _êah.!l Door het slechte we e r in juli was Tavanasa-Disentis langdurig on·derbrok e n door soortge lijk e oorzaak kan er sinds augustus niet meer nae r Tirana worden gereden. De WR 3815 werd op 31/7 vi a SBB/B LS van Chur naa r Brig gebracht. OJB Obyn:aar.9..au-Jura _Bahn B 162 ( ex BO 43) is naar de BTI overgebracht t.b.v. de vrienden van dat bedrijf. RHB Rorschach-Heiden _Ber.9!>ahn Door de overstroming van de Bodensee in juli moest de tractie Romanshorn SBB-Hafen tijdelijk door SBB locs verzorgd worden. Ri T Ri_f.f_elalp Tram De beide rijtuigen van . dit reeds lang verdwenen bedrijf staan in rode kleur in de tuin van het Se il e rhau s te Zermatt . SOB__~?.~~J2~b.!l Station Einsiedeln is gemoderniseerd en telt thans 3 perrons. S~rsee-Trien™ Van BN is ABi 39-03041 gekocht 9 die AB4i 43 zal worden. Het goede-renvervoer leverde in 1986 een positief resultaa t van Fr 24.368 op. ;§ll:J...§}~J:Sa~~JüricJ:.i~Uet~jber_g_ Op 17 juli werd Re4/ 4 46 afgeleverd. TB J:.i;.9..9..e..[l_§lrbahn Sinds 30 mei wordt conducteur lo os gereden. Verej.ni_gte-Huttwil J3ahnen Op lang e r e termijn wil men dr ie rijtuigen bestell e n t e r verlenging van de pendeltreinen. WSB W.Y.!len- und _Suhrentalbahnen Men wil par allel aan de SBB·-·l ijn het traject Aarau-Suhr ondergronds brengen. ZQ.rich De "Regenboge nkarte" zal tot de gehele regio worden uitgebr e id e n dan Fr 70 kosten. Te Frank e ntal kwam ee n nieuw eindpunt met overdokte overstap tram-bus o Er zijn dertig troll eys 0405GT best eld. X) FO Furka-OberalpJlll Door het noodweer van 24/ 25 aug. was er ge e n treinverkeer meer mog elijk tussen Brig e n GBschenen~ ook de Oberalp was korte tijd gestr e md. Op 10/ 9 kon weer gereden worden tuss e n Brig en Nied~rwald en op 24/9 van Niederwald tot Realp. De hervatting van he t verkeer Realp-Andermatt was voorzien voor begin oktober 9 doch geen zicht is er nog op het weer in gebruik nemen van Andèrmatt-GBschenen . Ook is er nog geen autoverkeer door de Furkatunnel in ve rband met be perkingen in de stroomvoorziening. De total e schade die FO geleden heeft, bel oo ~t naar verwachting - exclusief inkomstenderving - 30 miljoen.

-- --------

'

.