#30 PAG. 5, 8, 9 EN 12 EN DAAR IS SPINOZAPRIJS NUMMER DRIE! Biologisch afbreekbare plastics kunnen leiden tot ontbossing

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

16:47

Pagina 1

Arboretum De Dreijen krijgt kunstexpositie en restaurant Pag. 4

Biologisch afbreekbare plastics kunnen leiden tot ontbossing

Met een ezeltje op zoek naar ‘het Veluwegevoel’ Pag. 18

Pag. 10

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/

3E JAARGANG/11 JUNI 2009

RESOURCE

#30

PAG. 5, 8, 9 EN 12

EN DAAR IS SPINOZAPRIJS NUMMER DRIE!

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

16:47

Pagina 2

1

2

ZEEPKIST [email protected]

HR

VISIE VERVUILD RIVIERSLIB Minister Cramer gaat de regels voor het storten van vervuild slib aanscherpen. Ze maakt echter een uitzondering voor plassen in het rivierengebied waar rivierslib wordt gestort. Een terechte beslissing, vindt Tim Grotenhuis van de sectie Milieutechnologie van Wageningen Universiteit, tevens lid van de commissie die de minister adviseert over dit thema.

Henk van Ruitenbeek

HOFSTEDE DE SCHADUW VAN EPIMETHEUS In de krant zie ik foto’s van de schaduw van het maantje Epimetheus op de ringen van Saturnus. Om duizelig van te worden, maar ik geloof het. Daarboven staat een promotieonderzoek van Jan Buitenhuis uit Groningen beschreven, naar de gevolgen van verkeersongelukken. Mensen bij wie de diagnose ‘whiplash’ is gesteld, blijken 2,6 maal zo vaak na een jaar nog klachten te hebben dan mensen met even erge beginklachten bij wie de arts aanvankelijk ‘spierpijn in de nek’ had gezegd. Dus als je denkt dat je whiplash hebt, iets Heel Ergs, duurt het langer. Buitenhuis adviseert om de term whiplash te mijden, alsof het een boze geest is. Vreemd toch, dat we de werkelijkheid bui-

ten de mens zo ontzettend goed kennen, maar onszelf zo slecht. Dit zien we ook in Wageningen. Wij doen onderzoek naar allergie en perceptie. Wat allergie betreft schijnt tien procent der Nederlanders zichzelf allergisch te vinden, terwijl artsen spreken van één proocent. Dat klopt met de opmerking van een bevriende huisarts die zegt dat bij negen van de tien patiënten het probleem tussen de oren zit – waar het overigens niet minder akelig van wordt. Bij perceptieonderzoek blijkt dat de kleur van een drankje of snoepje minstens zo belangrijk is als de ingrediënten. Ook de sociale omgeving doet ertoe. Vertrouwd of vreemd, dat is wezenlijk. Bij Australisch onderzoek naar pijn bij science-

studenten is gebleken dat proefpersonen minder pijn voelen na het bezoek van eenzelfde onbekende als ze denken dat die tot hun eigen science-studenten -faculteit behoorde dan wanneer hij zich presenteerde als een arts-student (Eur J of Soc Psy 37:649-660). Gezegend de onderzoekers in de kenniseenheden aarde, plant, dier en technologie. De arme sociale wetenschappers moeten proberen mensen te bestuderen – zichzelf en elkaar incluis. Maar de plank voor onze kop herkennen we minder goed dan de schaduw van Epimetheus een miljoen kilometer hiervandaan. Ik krijg er pukkeltjes van. / Gert Jan Hofstede

‘Baggeren van riviersediment dat in de jaren zestig en zeventig vervuild is met ondermeer PCB’s, vind ik een goede zaak. Het is niet handig om die klasse Bsedimenten in de rivier te laten. Door de klimaatverandering valt er meer regen en komen de sedimenten door meer stroming intensiever met water in contact, waardoor verontreinigingen sneller in het ecosysteem belanden. Je kunt dit sediment verantwoord opbergen in buitendijkse zandputten. De vervuiling neemt niet toe en je hebt je slib afgeschermd. Tot maart van dit jaar mocht sediment van klasse B ook in binnendijkse zandwinputten worden gebruikt om de plas ondieper te maken, maar nu zijn alleen schone sedimenten of grond, klasse A, toegestaan. Dit is een nuttige toepassing, want hierdoor maak je de vaak zeer diepe zandwinput ondieper en scherm je diep grondwater, wat vaak voor drinkwater wordt gewonnen, af van het oppervlaktewater. Ook kan het ondieper maken van een plas biologisch interessant zijn omdat je dan plantengroei krijgt die door de grote diepte eerst niet mogelijk was. Een derde categorie zandwinput is de locatiespecifieke zandwinput, binnendijks of buitendijks. Hier bepalen locale omstandigheden welke categorie sedimenten je nog verantwoord kunt gebruiken om de plas ondieper te maken. Als de locale omstandigheden het toelaten kun je hiervoor dus nog klasse B-slib gebruiken. De bewoners bij de Grote Veenderplas bij Lunteren waren bezorgd over het storten van slib omdat hun drinkwater wordt gewonnen uit het diepe grondwater. Maar een veertien meter dikke kleilaag tussen het grondwater en het water van de plas voorkomt dat eventuele verontreinigingen van gestort sediment hierin kunnen lekken. Daarnaast blijkt het gebruikte sediment zelfs schoner te zijn dan klasse A kwaliteit, dus er is geen gevaar voor deze drinkwaterput. In gevallen dat lokale omstandigheden het storten van meer vervuild sediment toelaten, moet je wel de vinger aan de pols houden en de situatie monitoren en ingrijpen als dit noodzakelijk is.’ / HW

P

Br re ni

N

In rij ho ve lol ko Br as op tie ho fla aa pa te dr M re die en ve ke kw zij lijk Si

G

tra Ju UR Ka ka Zh die

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

16:47

Pagina 3

11 JUNI 2009

3

RESOURCE #30

‘Verdwijnziekte is puur goedpraterij van de eigen nalatigheid’

POST

OPINIE

Brieven kunnen worden gericht aan groeid tot een tophond. Lief, aanhankelijk, sociaal en een echte mensenvriend. [email protected]. Brieven dienen niet langer te zijn dan 400 woorden. Hij heeft van mij vanaf het begin een an-

NERTSEN

Be en

In Resource #29 wordt de nertsenhouderij en passant even vergeleken met een hond op een flat. Maar dit gaat me toch te ver. Een hond op een flat voor ons aller lol, gaan vergelijken met een nerts in een kooi voor de lol van een ander. Bruno is door mij welbewust vanuit een asiel bij mij op de flat genomen, omdat ik opnieuw een hond wilde nadat ik na vijftien jaar over het verlies van mijn vorige hond heen was en ik nu eenmaal op een flat zit maar mijn zoektocht daaraan heb aangepast: hij mag niet blaffen als hij een paar uur alleen moet zijn en hij mag niet te groot zijn voor het geval ik hem moet dragen als hij oud of ziek is. Mijn asielhond is vanaf zijn geboorte jarenlang mishandeld door vier bazinnetjes die hem onderling hebben doorgeschoven en is uiteindelijk door de laatste ‘ingeleverd’ bij het asiel. Daar heeft hij vier weken gebeten naar alles wat in de buurt kwam, heeft twee weken bloed geplast in zijn urine vanwege, ja, vanwege wat eigenlijk? Stress? Sinds februari is hij bij mij, en hij is ge-

dere naam gekregen, een nieuwe riem en een ligkussen, omdat hij de mand die ik had gekocht niet vertrouwde. Een nieuwe naam, een nieuw leven, nieuwe baasjes om je te plezieren en te gehoorzamen (want het blijft natuurlijk een hond). Bruno wordt door mijn kinderen behandeld als het jongste broertje, hij gaat mee in de trein, en hij mag mee naar hun werk. En dat wil je vergelijken met nertsen in een kooi die worden gedood als ze mooi genoeg zijn? Als onze Bruno komt te overlijden mag Nederland van mij een dag plat ten koste van tweede Pinksterdag of wat voor dag dan ook waarvan half Nederland niet weet waar het over gaat. En al mijn kinderen zullen erbij zijn als hij wordt begraven naast mijn vorige hond. En ik zal janken, als niemand het ziet. Schaam je Ferry, voor een dergelijk vergelijk. / Aloys Oostrik, Facilitair Bedrijf

VERDWIJNZIEKTE Ik ben het roerend eens met de stelling van Blacquière (Post, Resource 28) dat de bijensterfte een combinatie is van varroa en een slechte bestrijding door de imker. Met ruim veertig jaar imkerervaring is mij overduidelijk dat de bijen het hele jaar

g,

r-

gt e-

-

CORRECTIE Vorige week is het ongecorrigeerde interview met Peter Reijnders gepubliceerd, waardoor de gegevens over de aanwas van zeehonden onjuist zijn. Vermeld stond dat er in de jaren zeventig nog ongeveer 500 gewone zeehonden leefden in het Nederlandse deel van de Waddenzee, en nauwelijks grijze zeehonden. Dat getal van 500 is het aantal getelde dieren. Met een correctiefactor voor zeehonden die bij de telling worden gemist doordat ze in het water zijn, kwam de berekende populatie toentertijd op 700 dieren. Inmiddels zwemmen er ongeveer 8.500 gewone zeehonden in de Nederlandse wateren. In 2008 zijn er bovendien bijna 1.800 grijze zeehonden geteld. Voor deze soort bestaat nog geen correctiefactor. Verder promoveerde Reijnders niet op ‘het beheer van zeehonden’, maar op ‘de oorzaken van de achteruitgang van de gewone zeehond’. Zijn doctoraalvak naar schilschade door edelherten werd niet begeleid door Jan van Haaften, maar door diens voorganger. (INGEZONDEN MEDEDELING)

‘Waar kan ik je vinden?’

d

e

n n-

n

verzwakt worden door de varroadruk en, bij een slechte of onvolledige behandeling tegen varroa in de zomer, meestal in de winter het loodje leggen door nevenbesmettingen. Verdwijnziekte is puur goedpraterij van eigen nalatigheid. Een bij heeft nu eenmaal de neiging om bij verzwakking het volk te verlaten en buiten de kast te sterven. Scheelt werk voor haar collega's De imker zit met raadsels rondom verdwijnziekte en iedereen begint mee te denken aan bestrijdingsmiddelen die de oriëntatie aantasten of zendmasten met foute straling of noem maar op waardoor de imker zelf buiten schot blijft. Sinds ik ook gedurende de zomer behandel, komt bijensterfte bij mijn bijen nauwelijks meer voor. / Wilfred Muis, hobbyimker in Nederland en Hongarije met zo'n dertig volken.

GRATIS NAAR POPPENTHEATER/ Het wereldberoemde traditionele poppentheater uit het Chineese Zhangzou treedt op 15 en 16 juni op in Junushoff in Wageningen. Het eerste optreden is al uitverkocht, maar Wageningen UR biedt de voorstelling van 16 juni aan haar studenten en medewerkers aan. Kaarten voor deze show zijn gratis af te halen bij Junushoff op vertoon van de WURkaart. De gemeente Wageningen heeft een samenwerkingsband met de stad Zhangzhou in de provincie Fujian. Deze band ondersteunt de projecten en contacten die Wageningen UR in de provincie Fujian heeft. / KM

Zorg dat jij en je expertise goed worden geprofileerd. Update daarom je visitekaartje op www.wewur.wur.nl

DRIE OP EEN RIJ De Wageningse profs zijn natuurlijk de beste. Maar stel nu dat de kans op een Spinozapremie voor iedereen gelijk is. Dan is het héél bijzonder dat-ie, na twaalf jaar niet, nu drie keer op een rij hier terecht komt. Reken even mee. Vanaf 1995 worden jaarlijks drie tot vier Spinozaprijzen uitgereikt. De kans op een Wageningse onderzoeker is ongeveer een op twintig. En een onderzoeker kan de Spinozaprijs maar eenmaal krijgen. Zonder teruglegging noemen statistici dat. Als we Marcel Dicke en Willem de Vos dus niet terugleggen, moeten we 1/20 tot de macht drie doen en corrigeren voor 15 jaar Spinozapremies met 3 tot 4 winnaars per jaar. De kans op driemaal op rij blijkt minder dan een procent… En vergelijk dat eens met de kans dat Spinoza überhaupt drie keer Wageningen bezoekt. Die kans is bijna honderd procent (15 jaar maal 3,5 prijs per jaar bij een kans van 1/20 op een Wageninger). Dit riekt naar een ongelijke verdeling! (Dat is het sowieso al, omdat de rectores magnifci kandidaten voordragen, de jury rekening houdt met verschillende vakgebieden en omdat Wageningse hoogleraren natuurlijk beter zijn dan andere profs.) Alle lof natuurlijk voor Marten Scheffer, maar drie op een rij is geen toeval. Dat is het ook niet. Het binnenhalen van een (één!) Spinoza is een doelstelling uit het strategisch plan 2007-2010. Wageningen selecteert daarom haar kandidaten op criteria die ook de NWO-jury zal hanteren en bij die jury wordt vervolgens stevig gelobbyd. Met succes dus. Dit betekent ook dat deze universiteit in het verleden kansen heeft laten liggen. De toppers van toen belandden niet (goed genoeg) bij de jury. Zo vertelde een ingewijde bij NWO afgelopen dinsdag dat oud-Wageninger Martijn Katan een goede kans had gemaakt op een Spinoza. Katan is inmiddels vertrokken naar de VU. Arme man. / Gaby van Caulil

Omslagillustratie Guy Ackermans

Resource 0330 4-7

10-06-2009

16:18

Pagina 4

1

4

IN ‘T NIEUWS 4 JUNI T/M 10 JUNI 2009

WAGENINGEN AAST OP MILJOENEN BIJENONDERZOEK Het ministerie van LNV trekt de komende drie jaar een miljoen euro uit voor bijenonderzoek. Het geld is bedoeld om de problemen met bijensterfte op te lossen. Dat is mooi, vindt de Wageningse onderzoeker dr. Tjeerd Blacquière. ‘Maar we hadden op meer gehoopt.’

Minister Koenders in gesprek met studenten en medewerkers van Wageningen UR. / foto BdG

KOENDERS HEEFT EEN MAKKIE IN WAGENINGEN Minister van ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders had maandagmiddag 8 juni in de Leeuwenborch in Wageningen een ‘makkie’. In de volle grote collegezaal ging de minister in gesprek met studenten en medewerkers van Wageningen UR. Op het programma stond de wereldvoedselproblematiek. Een onderwerp dat groot genoeg is voor een spannende gedachtenwisseling. Want de problemen zijn groot genoeg, legde Koenders om te beginnen nog maar eens uit. Dagelijks gaan volgens de minister 800 miljoen mensen met honger naar bed. En de komende decennia neemt de wereldbevolking nog

met twee miljard mensen toe. Koenders wilde wel eens weten wat de Wageningse deskundigen hem te vertellen hadden. Alle ingrediënten dus voor een mooi debat. Maar het werd een vriendelijk, zeg gerust gezapig, onderonsje. Een beleefd gesprek onder deskundigen. Hoe dacht de minister bijvoorbeeld over de wereldwijde depletie van fosfaat? En het recht op voedsel, hoe gaat de minister daarmee om? Om over de landhervorming in Zimbabwe, de watervoorziening in Jemen en Bangladesh nog maar te zwijgen. Gedetailleerde vragen met voorspelbare veilige antwoorden. Meest interessant was misschien wel de vraag over de invloed van de politieke si-

tuatie in Nederland op de ontwikkelingssamenwerking. Koenders constateert een kloof. Een gat tussen wereldburgers als hijzelf en zijns gelijken in de Leeuwenborchzaal enerzijds en mensen die kritisch staan tegenover globalisering anderzijds. De minister stak daarbij ook de hand in eigen boezem. Dat het zover heeft kunnen komen, ligt volgens hem aan een gebrek aan leiderschap van mensen zoals hijzelf. Volgens Koenders moeten we er voor waken de gevoelens van onzekerheid en onveiligheid te negeren. ‘We moeten het vooral niet ontkennen of hen arrogant benaderen. We moeten leiderschap tonen.’ / RK

NIEUWE EIGENAAR WIL ATTRACTIEVER ARBORETUM Loek Dijkman, eigenaar van Het Depot en de nieuwe beheerder van Arboretum De Dreijen in Wageningen, wil het arboretum attractiever maken en de waardevolle collecties beter onder de aandacht brengen bij de bezoekers. ‘Ik wil mensen laten kijken en ruiken.’ Van wetenschappelijk beheer van de collecties is echter geen sprake meer. In het naastgelegen gebouw De Banaan dat al in zijn bezit is komen kunstexposities, een restaurant - met het accent op planten - en educatiemogelijkheden op het gebied van kunst en biologie. ‘Wageningen UR geeft aan dat het kleine arboretum geen grote rol meer speelt in onderwijs en onderzoek’, zegt Dijkman. ‘Wij beheren vanuit dat perspectief. We steken geld en mankracht in het arboretum om de waardevolle collecties goed te beheren, maar het is niet meer voor we-

tenschappelijke doeleinden. Wij gaan geen universiteitje spelen. Wij hebben wel gepromoveerde biologen in dienst, en ik sta open voor adviezen over wetenschappelijk beheer. Maar zeg dan dat je ons wilt helpen, in plaats van alleen te roepen wat anderen moeten doen’, reageert hij op de kritiek van de Stichting Nationale Plantencollectie (SNP), die vreesde voor onvoldoende kennis voor het beer van de collectie. Dijkman is een geslaagd zakenman die de winst uit zijn ondernemingen heeft ondergebracht in stichting Utopa. Die ondersteunt creatieve talenten en uiteenlopende maatschappelijke activiteiten, zoals op het gebied van orgelmuziek, archeologie, kunst, planten en een kinderrechtenhuis. ‘Alle activiteiten van Utopa hebben een publiekskant en een onderzoekskant. Zo bekostigen we zeven promovendi in de celbiologie en genetica.’ / AS

OPEN DAGEN VHL GOED BEZOCHT De open dagen bij Van Hall Larenstein in Velp en Leeuwarden op zaterdag 6 juni werden goed bezocht. Velp blikt met 195 bezoekers, 41 meer dan vorig jaar juni, tevreden terug. Leeuwarden trok rond de 175 bezoekers, 40 minder dan vorig jaar. Voor de locaties samen bleef het saldo dus gelijk. Te zien aan het aantal uitgereikte informatietasjes, waren er onder de bijna tweehonderd bezoekers in Velp ongeveer honderd potentiële studenten, aldus Erik de Vries van Marketing en Communicatie. Uit de 43 ingevulde enquêtes blijkt dat 31 van de respondenten nu of in de toekomst een opleiding in Velp wil volgen. In Leeuwarden lag de score op 83 potentiële studenten, waarvan 33 uit Duitsland. VHL-Wageningen houdt op 20 juni een informatiemarkt. Op 20 augustus volgt op alle vestigingen nog een lastminute-informatiedag. / AB

Blacquière, onderzoeker bij Plant Research International, heeft gemengde gevoelens bij de bijdrage van LNV. ‘We hadden gehoopt op meer structurele aandacht voor de bijenhouderij. Nu is het weer een project van drie jaar. Daarna moet je maar weer zien.’ De imkerij heeft sinds een paar jaar te kampen met meer dan gebruikelijke sterfte onder de bijenvolken. Dat kan flinke gevolgen hebben voor de land- en tuinbouw en de biodiversiteit. Tachtig procent van de planten is voor bestuiving afhankelijk van insecten als de honingbij. Wat de gevolgen van die sterfte precies zijn, is onduidelijk. Dat komt volgens het ministerie vooral doordat het ontbreekt aan goede gegevens. Een driejarig project moet daar verandering in brengen. In die tijd moet precies in kaart worden gebracht hoeveel imkers en bijenvolken er zijn en wat de jaarlijkse sterfte is. Daarnaast is meer onderzoek nodig naar de oorzaken van de bijensterfte. LNV baseert zich grotendeels op de analyse van Blacquière. Toch is het volgens de Wageninger niet zeker of zijn bijengroep het gewenste onderzoek gaat uitvoeren. ‘Concreet is er nog niets. Het zal wel duidelijk worden in de jaarlijkse kaderbrief aan Wageningen UR. Maar die komt pas eind dit jaar. En de minister wil dit jaar al met het monitoringsprogramma beginnen.’ In het advies aan minister Verburg van LNV had Blacquière gevraagd om genoeg geld voor een stevige onderzoeksgroep. Naast meer onderzoek is volgens Blacquière voorlichting aan imkers belangrijk. ‘Maar ook dat heeft de minister niet overgenomen. Ze wil er nu bij het agrarisch onderwijs op aandringen om het vak bijenhouden in het onderwijspakket op te nemen.’ / RK (INGEZONDEN MEDEDELING)

‘Hadden ze het mij maar gevraagd!’ Zorg dat jij en je expertise goed worden geprofileerd. Update daarom je visitekaartje op www.wewur.wur.nl

V

Pr Aq be va eig

De als ve na in Sc ve sc he m st De we ve sc wa ric Na dig ve Fe Ce An nie ee ge

O

Tw af m de 6j W pla Sv La ov

De jaa va va we W ho on ge ku ind Bij (ES Bij op ve eu ee op sn m ne we te

Resource 0330 4-7

10-06-2009

16:18

Pagina 5

11 JUNI 2009

5 In de ranglijst van Spinozaprijswinnaars stoomt Wageningen op naar de gedeelde zevende plek

1 2 3 4 5 7 10 12 13

• • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • • • • • • •• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ••

Leiden Utrecht UvA A’dam Nijmegen VU A’dam Twente Wageningen Eindhoven Groningen Rotterdam Delft Tilburg Maastricht –

ST

VRIJDENKER SCHEFFER KRIJGT SPINOZAPRIJS

K

Professor Marten Scheffer, hoogleraar Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer, ontving op 9 juni de Spinozaprijs van NWO. Hij mag 2,5 miljoen euro naar eigen inzicht aan onderzoek besteden.

de

se ar

e-

t r

r-

ct e

ye

en

g

k. r-

De internationale jury roemde Scheffer als een vrijdenker en wetenschappelijk vernieuwer. De Spinozapremie is de een na belangrijkste wetenschappelijke prijs in Nederland. Scheffer ontvangt de prijs voor zijn grensverleggende werk aan het begrip van kritische omslagen in complexe ecosystemen, het klimaat en oude beschavingen. Hij is medeoprichter van twee internationale instituten voor interdisciplinair onderzoek. De jury noemde hem een creatief vernieuwer die keer op keer de grenzen tussen verschillende wetenschapsgebieden overschrijdt en verlegt. ‘De Spinozacommissie wacht in prettige spanning af in welke richting hij zijn onderzoek zal uitbreiden’. Naast Scheffer kregen ook de natuurkundige prof. Albert van den Berg van de Universiteit Twente en neuroloog prof. Michel Ferrari van het Leids Universitair Medisch Centrum een Spinozapremie. Anders dan andere jaren werden dit keer niet vier maar drie prijzen vergeven. Dat is een gevolg van het feit dat er dit jaar geen geschikte kandidaten uit de alfa-gamma-

RESOURCE #30

wetenschappen voorhanden waren. De spelregels van het premiestelsel staan niet toe dat meer dan twee prijzen naar dezelfde cluster van wetenschappen gaan. Scheffer en Van den Berg zijn beiden beta’s, Ferrari valt in het cluster medisch leven. Van de aanvankelijke vier geselecteerden moest er derhalve eentje afvallen. In de ranglijst van prijswinnaars stoomt Wageningen op naar de gedeelde zeven-

de plek. De ranglijst wordt aangevoerd door Leiden met twaalf Spinoza’s. De prijs voor Scheffer is de derde op rij voor Wageningen UR. Daar gingen evenwel twaalf jaar aan vooraf dat Wageningen ‘droog’ stond. In het verleden lukte het de universiteiten van Utrecht, Leiden en Amsterdam (UvA) ook om driemaal op rij een prijs binnen te halen. Utrecht viel van 2003-2007 liefst vijf keer op rij in de prijzen. / AS

INSPIREREND EN NIET TE OUD Kandidaten voor de Spinozaprijs worden voorgedragen door de dertien rectores magnifici van de Nederlandse universiteiten en een select groepje van eveneens dertien prominenten van wetenschappelijke instellingen of belangenbehartigers als het Landelijk Netwerk van Vrouwelijke Hoogleraren. Elk van hen mogen op persoonlijke titel twee kandidaten naar voren schuiven. In totaal werden dit jaar dertig kandidaten voorgedragen. Desgevraagd wil rector magnificus Martin Kropff van Wageningen UR niet zeggen hoeveel kandidaten hij heeft voorgedragen. Met klem verzoekt de NWO om ook vrouwen voor te dragen. Onder de vijfenvijftig

winnaars in de afgelopen vijftien jaar zitten zeven vrouwen. Dat is dertien procent en een goede afspiegeling van het aandeel vrouwelijke hoogleraren in ons land. Kandidaten moeten van naam en faam zijn, in ons land maar ook daarbuiten. Ze moeten langdurig in dienst zijn bij een Nederlandse onderzoeksinstelling en nog niet te oud. Dat laatste is van belang, want met de geldprijs moet nog een flink aantal jaren toponderzoek worden verricht. De kandidaat moet bovendien ‘inspirerend leiderschap’ bezitten om jonge onderzoekers aan zich te binden. / RK

LELYSTAD HAALT ROTTERDAM Het team van het Centraal Veterinair Instituut uit Lelystad, dat met Pinksteren meedeed aan de Roprarun, heeft de finish zonder grote problemen gehaald. Met de monsterestafette over 530 kilometer van Parijs naar Rotterdam haalde het team ‘Wie niet waagt, die niet wint’ ruim 12 duizend euro op voor mensen met kanker. ‘In Frankrijk had niemand aandacht voor de loop, maar toen we het Belgische Zele inrenden om een uur ’s nachts bleek het hele dorp uitgelopen, en ook in Ossendrecht was het om vier uur ’s ochtends druk. Vanaf Bergen op Zoom tot de finish in Rotterdam stonden overal mensen langs de weg te klappen. Sommigen kwamen ons zelfs bedanken. Dan besef je pas goed waar je het voor doet’, vertelt teamcaptain Danielle Eelkman Rooda. Bijna 43 uur, een uur korter dan gepland, waren de lopers, fietsers en andere begeleiders onderweg. Het enige ongemak dat ze tegenkwamen was dat de fietsendragers het begaven. ‘Gelukkig hadden we tie wraps en nijptangen mee.’ De lopers finishten op eerste Pinksterdag op de Coolsingel, als 89e van de 273 teams. De totaalopbrengst van de loop wordt op 19 juni bekend. / YdH

OMGEVINGSWETENSCHAPPERS HEBBEN STERKSTE RENNER Twee keer voor je lol de Wageningse berg af- en weer opfietsen. 25 Studenten en medewerkers van Wageningen UR hadden daar wel zin in. Op zaterdagavond 6 juni streden ze in De Wageningse Wielermuur, in de categorie voor plaatselijke sporters. Wageninger Sven Stremke van de leerstoelgroep Landschapsarchitectuur kwam overduidelijk als sterkste uit de bus. De Wageningse wielerronde begon 25 jaar geleden als rondje om de sociëteit van KSV St. Franciscus, bij gelegenheid van haar 75-jarig bestaan. Inmiddels is de wedstrijd uitgegroeid tot de Wageningse Wielermuur, een wedstrijd voor licentiehouders, met start en finish voor het oude onderkomen van Microbiologie. Maar ook gewone Wageningers mochten er hun kunnen demonstreren, in een korte tijdrit, individueel of als team. Bij de Environmental Sciences Group (ESG) gingen tien heren de uitdaging aan. Bij een kop koffie werd de sterkste teamopstelling uitgedokterd en het parcours verkend. Teamlid Stremke nam het serieus. Voor aanvang fietste hij zich warm op een geleende rollenbank. En met succes: op de individuele tijdrit was hij iedereen te snel af. Nauwelijks uitgehijgd moest hij met collega’s Jaap Spaan, Bert-Jan Groenenberg, Paul Romkens en Marius Heinen weer aan de bak. Zeven minuten later zetten ze ook samen de snelste tijd neer. / YdH

Gadegeslagen door zijn ploeggenoten vertelt Sven Stremke van ESG over zijn dubbelslag op de Wageningse Wielermuur. / foto GA

Resource 0330 4-7

10-06-2009

16:18

Pagina 6

1

6

UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP

RIOOLWORMEN WORDEN VISVOER Nederlandse zoetwaterwormen lusten wel een hapje slibberig rioolwater en kunnen daarom de berg afvalslib helpen verminderen, zo ontdekte Tim Hendrickx van de Sectie Milieutechnologie tijdens zijn promotieonderzoek. ‘Als we de wormen ook nog kunnen gebruiken als visvoer of meststof is de investering in een wormenzuiveringssysteem snel terugverdiend.’ Nederland produceert heel wat rioolwater, dat grotendeels in waterzuiveringsinstallaties wordt verwerkt. ‘De afvalwaterzuivering in Nederland is vrij efficiënt, maar heeft als nadeel dat er veel afvalslib ontstaat’, zegt Tim Hendrickx. ‘Omdat er veel verontreinigingen in zitten moet je het eerst behandelen voordat je het bijvoorbeeld als meststof kunt gebruiken.’ Omdat dit duur is, geven Nederlandse zuiveraars veelal de voorkeur aan het indikken, drogen en verbranden van het slib. Ook dit is nog vrij duur.

Lumbriculus variegatus in een proefopstelling. / foto Tim Hendrickx

Nu zou een wormensoort, Lumbriculus variegatus, die overal in Nederlandse slootjes voorkomt, de kosten van slibverwerking wel eens kunnen verminderen. Het diertje stelt weinig eisen aan zijn omgeving: een plastic gaasje om zichzelf in vast te zetten, wat afvalslib om te eten en zuurstofrijk water van een graad of vijftien Celsius. Dit zet het wormpje aan tot het nuttigen van aanzienlijke hoeveelheden van het bruinige goedje. ‘De worm zit vast in een gaasje dat slib en schoon water gescheiden houdt. Hij steekt met zijn kop in het slib en de staart, waarmee hij ademt, zit in zuurstofrijk water’, legt Hendrickx uit. ‘Je kunt zo de wormenkeutels ook makkelijk scheiden van het onverwerkte slib.’ Uiteindelijk breken de wormen 15 tot 75 procent van de droge stof van het slib af en zetten het resterende gedeelte om in compacte wormenkeutels. Daardoor neemt het volume aanzienlijk af. Omdat de dieren het slib deels verbranden en deels omzetten in groei, neemt het slibvolume nog eens extra af. Hendrickx rekent voor: ‘Als je uitgaat van 20 procent afbraak kun je uiteindelijke het slibvolume met zo’n 70 procent reduceren. Je kunt zo veel besparen op zowel de verbrandings- als transportkosten van slib.’ Een prettig bijeffect van deze zuiveringsmethode is dat je een aanzienlijke wormenbiomassa kunt opbouwen, die weer talloze toepassingen kent, bijvoorbeeld als visvoer. ‘De voedingswaarde van de wormen is hoog en ze zouden heel goed als levend visvoer in kwekerijen gebruikt kunnen worden’, meent Hendrickx. ‘Jammer genoeg stuit het op nogal wat bezwaren, omdat het toch een taboe is om afval in de menselijke voedselketen te brengen.’ In samenwerking met de Leerstoel Aquacultuur en visserij onderzoekt men

‘ R

De da ve te be va ve vo m pr

Ee ha jes we is re ee de be cro ka Sw en

Waterzuiveringsinstallatie in bedrijf. / foto Tim Hemndrickx de mogelijke toepassingen van de wormen, gekweekt in zowel rioolslib als in schoner slib dat de voedingsmiddelenindustrie produceert. ‘Als het lukt een goede toepassing voor de wormen te vinden zijn de investeringskosten van de wormenzuivering, zo’n 400 duizend euro,

veel sneller terugverdiend’, besluit de doctor in spé. / HW Tim Hendrickx promoveert op 16 juni bij prof. Cees Buisman, Agrotechnologie en voedingswetenschappen, sectie Milieutechnologie.

ZIEKTE IN KAS MEETBAAR IN LUCHT De alarmstoffen die planten afgeven als ze worden aangetast, kun je meten in de lucht van een kas. Daarmee is een detectiesysteem te ontwerpen die de uitbraak van een ziekte of plaag in de kas op tijd vaststelt. Dat melden Wageningse bedrijfstechnologen en plantenfysiologen in Annals of Applied Biology. De onderzoekers borduren voort op de vondst van Wageningse entomologen, dat planten die worden aangevreten door insecten signaalstoffen afgeven waarmee ze de natuurlijke vijand van dat insect lokken. In het nieuwe onderzoek werden tomatenplaten in een kas ontdaan van hun zijscheuten. De vrijkomende vluchtige alarmstoffen werden opgevangen en geanalyseerd, vertelt hoofdauteur ir. Roel Jansen. De onderzoekers vonden drie groepen van vluchtige alarmstoffen. In de eerste

plaats een groep van alcoholen die vrijkomen als het celmembraan van de plant beschadigd raakt, en ten tweede een groep van terpenen, olieachtige stoffen, die vrijkomen als de bladhaartjes van de planten worden aangetast. ‘Interessante stoffen,’ zegt Jansen, ‘maar dit soort stoffen komen ook vrij als je de plant aanraakt of plukt. Dat is verwarrend, want je wilt weten wanneer een plant door een ziekteverwekker wordt aangetast.’ Gelukkig komt er nog een derde groep van hormoonstoffen vrij, bij de aantasting van planten door pathogenen en insecten, waaronder methylsalicylaat. De concentratie van deze stoffen in de lucht neemt toe bij vraat of aantasting, maar niet bij vruchtenplukken. ‘Het zijn echte stresshormonen’, zegt Jansen. ‘We weten nu welke stoffen vrijkomen bij vraat en plantenziekten en in welke concentratie’, vervolgt hij. Daarmee is de ba-

sis gelegd voor een sensor die de aantasting van planten in kassen registreert. Maar voor een fabrikant de sensor kan gaan bouwen, is verder onderzoek nodig. ‘We gaan eerst opschalingsberekeningen doen’, zegt Jansen. ‘We kennen nu de concentraties van alarmstoffen in een kleine kas van veertig vierkante meter. Maar wat gebeurt er als die kas tien of honderd keer zo groot is? Dat kunnen we modelmatig schatten, maar zo’n model bevat aannames. Daarom willen we opnieuw meten in een goed gecontroleerde praktijkkas, bijvoorbeeld bij Wageningen UR Glastuinbouw in Bleiswijk.’ Jansen voorziet vraag naar dit detectiesysteem. ‘De richtlijnen voor gebruik van gewasbeschermingsmiddelen worden steeds strenger. Als je op tijd een plaag in de kas herkent, kun je met minder middelen toe. De trend in de tuinbouw is dat er minder kassen komen, maar wel veel gro-

tere kassen. Door die schaalgrootte is de uitbraak en verspreiding van ziekten in de kas een groter risico voor de tuinders, terwijl ze vaak niet in staat zijn om zelf alle planten in de kas te controleren op ziekten en plagen. Daardoor ontstaat behoefte aan een automatisch alarmsysteem.’ Jansen is inmiddels vier jaar bezig met het onderzoek naar de detectie van alarmstoffen van planten in de kas. ‘We zijn begonnen in het lab, met beschadigde plantenstukjes in kleine schaaltjes.’ Over drie maanden hoopt hij op het onderwerp te promoveren bij de leerstoelgroep Agrarische bedrijfstechnologie. Hij voert zijn onderzoek uit in nauwe samenwerking met de leerstoelgroepen Plantenfysiologie en Organische Chemie in Wageningen en het Duitse onderzoekscentrum in Jülich, dat een faciliteit heeft voor metingen aan alarmstoffen onder zeer gecontroleerde omstandigheden. / AS

oc-

Resource 0330 4-7

10-06-2009

16:18

Pagina 7

11 JUNI 2009

7

RESOURCE #30

Chronische patiënten zouden hun medicijn thuis kunnen maken met een microreactor

‘MET EEN GLASPLAATJE ALS MICROREACTOR KUN JE PRIMA TESTEN’ De microreactor is niet altijd handiger dan een groot reactorvat. Maar het is in veel gevallen een uitstekende testreactor, waarmee kosten en tijd te besparen zijn. Dat blijkt uit onderzoek van dr. Jan Swarts, die enzymreacties vergeleek op micro- en macroschaal. Hij voorziet ook toepassingen van de microreactor in de kleinschalige productie, bijvoorbeeld van medicijnen. Een glasplaatje van anderhalf bij vierenhalve centimeter, met daarin vijftien buisjes ter grootte van een menselijk haar, ofwel honderd micrometer in diameter. Dat is een microreactor, waarin je chemische reacties kunt laten plaatsvinden. ‘Als je een gangbaar reactorvat vult met meerdere vloeistoffen of gassen, dan gaan de bestanddelen kolken en mengen. Op microschaal kunnen bestanddelen naast elkaar blijven stromen.’ Dat kan nuttig zijn. Swarts onderzocht het verloop van twee enzymreacties in de microreactor. Een tra-

ge reactie, waarbij een enzym vetten maakt, en een snelle reactie, waarbij een enzym suikers afbreekt. ‘Van de trage reactie dachten we dat die in de microreactor wellicht sneller zou verlopen, want dan heb je een verschrikkelijk snelle toevoer van grondstoffen die heel dicht bij elkaar komen. Maar het enzym bleek de beperkende factor, die kon niet sneller.’ Ook bij de snelle enzymreactie bleek de microreactor niet sneller te werken dan het reactorvat met mengsysteem. ‘Daarbij konden we op microschaal goed uitrekenen wat de beste reactieomstandigheden voor enzymreacties zijn. Dat maakt de microreactor tot een hele goede testfaciliteit. Op microschaal heb ik vijfhonderd keer minder materiaal nodig gehad om dezelfde informatie te krijgen. Dat leidt tot tijdsbesparingen en kostenbesparingen, want enzymen kunnen heel duur zijn.’ Zo is de microreactor zeer geschikt bij de ontwikkeling van medicijnen, als tussen-

stap om de productie op te schalen. ‘Het zijn handige systemen voor kleinschalige productie en je kunt altijd vele kleintjes naast elkaar zetten.’ Met collega’s in Wageningen, Nijmegen en Duisburg werkt Swarts aan een prototype van een microreactorsysteem. Hij voorziet mooie toepassingen in de verre toekomst. ‘Wellicht hebben we over dertig jaar geen apotheek meer waar duizenden pillen liggen opgeslagen, maar alleen nog een klein aantal grondstoffen waar de apotheker op microschaal een medicijn van maakt, toegesneden op de patiënt. Chronische patiënten zouden hun medicijn thuis kunnen maken met een microreactor. Dat zijn toekomstbeelden en keuzemogelijkheden waar je nu al over moet nadenken.’ / AS Jan Swarts promoveerde op 10 juni bij prof. Remko Boom, hoogleraar Levensmiddelenproceskunde, en prof. Michiel Korthals, hoogleraar Toegepaste filosofie.

OZON METEN OP DE TOP VAN GROENLAND Over een paar dagen zit Laurens Ganzeveld op het hoogste punt van de Groenlandse ijskap. Bij min tien graden Celsius, op een pak ijs van drieënhalve kilometer, meet hij de uitwisseling van ozon en stikstofoxiden tussen het ijs en de lucht. Op zoek naar de invloed van de ijskap op ons klimaat. Dat die invloed er is, staat vast. De ijskappen beïnvloeden de chemische samenstelling van de atmosfeer. Want in de luchtlaag direct boven het ijs vinden voortdurend chemische reacties plaats die van invloed zijn op het klimaat. Ganzeveld, werkzaam bij de leerstoelgroep Aardsysteemkunde, bestudeert de chemie van ozon en stikstofoxiden in die lucht. Ozon en stikstofoxiden worden afhankelijk van de meteorologische omstandigheden meer of minder opgeslagen in het ijs. Ganzeveld wil in kaart brengen hoe de mechanismen in die micrometeorologische en chemische wereld werken. ‘We meten de concentraties ozon en reactief stikstof in en boven de sneeuw, op tweeënhalve meter boven het ijs en vanuit een toren op tien meter hoogte. Op basis daarvan berekenen we hoeveel van die stoffen door de sneeuw wordt opgenomen of afgegeven.’ Ganzeveld doet het onderzoek met een handjevol collega’s van de Amerikaanse Colorado State University en Michigan University. Ganzeveld is de modellenmaker van de groep. Hij gebruikt de metingen om bestaande klimaatmodellen mee

te verbeteren. ‘De uitwisseling van reactieve stoffen bepaalt de samenstelling van de atmosfeer, de chemische omzettingen die daar plaatsvinden, de afbraak van broeikasgassen en aerosolen en dus de invloed op de klimaatverandering. Wij willen dat proces begrijpen. En wat is de invloed van de temperatuur, het licht of de weersomstandigheden?’ Volgens Ganzeveld gaat het om hele kleine uitwisselingsstromen. Desondanks tikken ze wel aan. ‘De inversielaag boven de ijskap is heel dun; op sommige plekken maar tien meter dik. Het volume waarin die processen plaatsvinden is daardoor relatief klein. En dus kan een kleine flux een grote invloed hebben.’ Voor Ganzeveld is het tripje naar Groenland een buitenkansje. ‘Ik ben een modelleur. Ik zit normaal de hele dag achter de computer. Maar je moet er een keer geweest zijn, als je daar modellen voor gaat maken. Je krijgt een beter inzicht in het systeem.’ / RK

Ganzeveld en zijn collega»s meten de concentraties ozon en reactief stikstof in en boven de sneeuw vanuit een toren op tien meter hoogte. / foto Laurens Ganzeveld

OP DE COVER VAN SCIENCE David Lentink, onderzoeker bij de leerstoelgroep Experimentele zoölogie staat 12 juni met zijn onderzoek op de omslag van het gerenommeerde blad Science. Een opnamecollage van een naar beneden helicopterend esdoornzaad siert de cover van dit toptijdschrift. Lentink is eerste auteur van het artikel. Een zeldzame prestatie. Voor Lentink is dit niet nieuw. In 2004 publiceerde hij zijn eerste artikel in Science en in 2007 stond hij op de omslag van Nature met een artikel over vliegprestaties van gierzwaluwen. Op de publicatie rust nog een embargo. Volgende week meer. / HW

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

ACHTERGROND

16:47

Pagina 8

8

‘OM GOED SAMEN TE WERKEN MOET JE AARDIG EN RESPECTVOL ZIJN’

1

P o h e

d

‘A

gr ta w zi si ne n S va d b H o e ‘V m h aa b ov n n de sc m ee w

S zo ja gr Za ba so de no m ov a e zi ho A ve w pe Ik 9 m

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

16:47

Pagina 9

11 JUNI 2009

9

RESOURCE #30

Prof. Marten Scheffer doet vernieuwend en invloedrijk onderzoek op meerdere onderzoeksterreinen. Zijn succesvolle aanpak van interdisciplinair onderzoek luidt: heb geduld om te snappen wat een andere specialist bedoelt en wees nieuwsgierig en respectvol.

door ALBERT SIKKEMA, foto GUY ACKERMANS

‘A

ls je interdisciplinair wil werken, moet je tenminste één ding echt goed kunnen’, zegt Marten Scheffer, hoogleraar Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer. ‘Ik heb verstand van de ecologie van meren, dat ecosysteem ken ik.’ Zijn onderzoeksgroep van dertig mensen richt zich als enige universitaire groep in Nederland op de aquatische ecologie en waterkwaliteit. De groep timmert goed aan de weg. ‘We zijn als excellent beoordeeld door de visitatiecommissie. Mijn collega’s zijn stuk voor stuk heel goed en kunnen het ook zonder mij, zodat ik de vrijheid heb om nieuwe paden te ontdekken.’ Scheffer blijkt nog iets goed te kunnen: hij weet veel van de theorie van dynamische systemen. ‘Die wiskundige theorie is in principe universeel; hij geldt ook voor bijvoorbeeld het klimaat of economische systemen.’ Het werken vanuit die systeemtheorie verklaart waarom Scheffer de afgelopen tien jaar zoveel vernieuwend en toonaangevend onderzoek heeft gepubliceerd. ‘Vaak kun je een probleem uit één vakgebied oplossen met een aanpak uit een heel ander vakgebied.’ Zo wist hij een klimaatvraagstuk over de opwarming van de aarde op te lossen met een methode uit de wiskundige biologie. ‘Ik hoorde een lezing van Nico van Breemen over het klimaat en dacht: hier kunnen we een techniek uit de wiskundige biologie toepassen. Die techniek kenden de klimaatwetenschappers niet, omdat ze de literatuur uit dit vakgebied nooit zien. Wiskunde schept prachtige mogelijkheden om bruggen te slaan met andere vakgebieden. Het is dan ook jammer dat een groot deel van de biologen een hekel heeft aan wiskunde.’ GROTE EGO’S Scheffer werkt voortdurend samen met andere onderzoeksdisciplines. ‘Het is onmogelijk om in een paar jaar het klimaatonderzoek of een ecosysteem te doorgronden, dus je moet samenwerken met specialisten. Zaak is wel dat je je huiswerk goed hebt gedaan en de basis van de andere disciplines snapt. Zo hebben de sociale en economische wetenschappers een heel ander jargon en gedachtenwereld. Dan heb je veel geduld nodig om te snappen wat de ander bedoelt. Ik doe moeite om geschikte specialisten te vinden. Omdat je over en weer zoveel geduld nodig hebt, werkt het alleen als je die mensen aardig vindt en respecteert. Je moet eigenlijk echt vrienden worden en je moet bescheiden zijn over je eigen gebied. Grote ego’s die precies weten hoe het in elkaar zit kunnen slecht samenwerken.’ Als samenwerken met andere disciplines zoveel geduld vergt, zal Scheffer wel veel uren maken. ‘Nee, ik maak weinig uren, ik heb bijna mijn hele loopbaan vier dagen per week gewerkt en nooit ’s avonds of in het weekend. Ik heb tijd nodig voor muziek en voor mijn kinderen van 9 en 11 jaar. Wel heb ik altijd een opschrijfboekje bij me. Wetenschap is een manier van leven, het laat je

HOE ECOSYSTEMEN EN SAMENLEVINGEN KUNNEN OMSLAAN Een zeer invloedrijke studie van Scheffer is die waarin hij aantoonde dat meren twee alternatieve evenwichtstoestanden hebben: helder met waterplanten en troebel met algen. Hij schrijft in 1993 een artikel over deze stabiliteitstheorie in Trends in Ecology and Evolution, welke tevens de basis vormt voor zijn boek Ecology of Shallow Lakes. De theorie vormt ook de basis van een nieuwe beheersstrategie, waarbij de visstand tijdelijk wordt teruggebracht om meren te doen omslaan van een troebele toestand met blauwalgen naar een toestand met helder water en hoge biodiversiteit. Samen met andere biologen toont hij vervolgens aan dat ogenschijnlijk stabiele ecosystemen zoals koraalriffen en savannes plotseling kunnen kantelen naar een totaal andere toestand: Zijn artikel Catastrophic shifts in ecosystems in Nature in 2001 leidt tot een paradigmaverschuiving in de ecologie en behoort inmiddels tot de meest geciteerde artikelen in de wereld. Dan verbreedt hij zijn onderzoek naar de breekbaarheid van samen-

levingen. Samen met de sociologe Frances Westley en de econoom William Brock ontwikkelt hij een theorie die laat zien wat de grootste sociaal-economische barrières zijn voor duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Ook verklaart dit theoretisch kader, opgetekend in Ecosystems in 2003, waarom samenlevingen systematisch te laat reageren op nieuwe problemen en waarom meningen en attitudes in samenlevingen soms toch plotseling kunnen omslaan. Scheffer is ook pionier op het gebied van de voedselwebecologie. Hij weet de complexe dynamiek van planktongemeenschappen te verklaren met verrassend eenvoudige modellen. Verbinding van dat werk met experimentele uitkomsten leidde onder meer tot een publicatie van een van zijn promovendi, in 2008 in Nature, waarin voor het eerst chaos in een echt voedselweb werd aangetoond. Een andere onderzoekslijn van hem gaat over facilitatie: planten kunnen positieve effecten hebben op elkaar in natuurlijke vegetaties. Samen met Milena Holmgren

niet los, het is er altijd. En wat ik ook doe: intensief werken. Ik houd van het snelkookpan-principe: je trekt je met een groep terug op een eiland en gaat een aantal dagen heel intensief aan een bepaald probleem werken.’ INVESTEREN Nu hij de Spinozaprijs heeft, mag hij de komende vijf jaar naar eigen inzicht 2,5 miljoen euro uitgeven aan onderzoek. Waarin gaat hij investeren? ‘We werken nu aan het vinden van waarschuwingssignalen die omslagen in een systeem aankondigen. Daarbij zoeken we naar signalen die universeel zijn, en dus bijvoorbeeld zowel klimaatomslagen als epileptische aanvallen voorspellen. Ik wil dat graag interdisciplinair uitzoeken, samen met bijvoorbeeld medici en economen. We hebben mini-ecosysteempjes van plankton in ons lab aangelegd, waarmee we theorieën gaan toetsen over signalen voor zo’n omslag.’ Ook wil Scheffer verder werken aan een andere kijk op

weet hij dit inzicht te verenigen met het ogenschijnlijk tegenstrijdige paradigma dat concurrentie de ontwikkeling van vegetaties bepaalt. Hun benadering helpt een richtingenstrijd in de ecologie op te lossen. Scheffer leverde ook een belangrijke bijdrage aan de klimaatwetenschap, door in 2006 met Duitse en Engelse collega’s in te schatten hoe groot de ‘positieve terugkoppeling’ bij klimaatverandering is. Bekend was al dat de opwarming van de aarde tot een hogere CO2concentratie leidt, wat vervolgens leidt tot een nog hogere temperatuur. Via een historische analyse van data uit de periode tussen 1550 en 1850 weten hij en zijn collega’s dit proces te kwantificeren. Op dit moment werkt Scheffer aan de vraag hoe plotselinge omslagen in complexe systemen zijn te voorspellen. Zo liet een promovendus van hem dit jaar in een artikel in PNAS zien dat acht scherpe klimaatomslagen in de geschiedenis van de aarde vooraf gegaan zijn door generieke early warning signals.

evolutie. ‘Dat draait om het oude vraagstuk hoe het kan dat er zoveel soorten op aarde zijn. Volgens de klassieke theorie heeft elke soort zijn eigen niche. Met zijn collega Egbert van Nes ontwikkelde Scheffer een radicale theorie die suggereert dat de meeste soorten eigenlijk meer van hetzelfde zijn. Ze denken dat er twee manieren zijn voor soorten om naast elkaar te kunnen bestaan: genoeg van elkaar verschillen, of juist genoeg op elkaar lijken. ‘Je ziet het ook in de economie: groepjes bedrijven die naast elkaar bestaan en meer van hetzelfde maken.’ Belangrijker dan het uitwerken van zulke al ingezette sporen vindt Scheffer het echter om in alle vrijheid te kunnen exploreren. ‘Het mooie van deze prijs is dat je geen plan hoeft in te dienen voor wat je gaat ontdekken. Zo’n plan is per slot van rekening ook strijdig met de essentie van vernieuwing’ Met genoegen parafraseert hij een citaat van kinderboekenschrijver Toon Tellegen. ‘Ik ga eerst iets bedenken dat ik nog nooit heb bedacht. Ik ben heel benieuwd wat dat zal zijn.’ <

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

16:47

Pagina 10

ACHTERGROND

GROEN

10

MET EEN GRIJS RANDJE

1

B r g p c e

d

I

ov o go ba le no C a d zo st st Ve aa m po de N p b he ze tic te do ‘E zo gl m te

R zi b m o ze p ba sc he ba de e m ke kl va M ne

Resource 0330 1-3 en 8-11wit

10-06-2009

16:47

Pagina 11

11 JUNI 2009

11

RESOURCE #30

Biologisch afbreekbare plastics van hernieuwbare grondstoffen, zoals maïszetmeel of rietsuiker, zijn milieuvriendelijk omdat ze met minder energie en CO2 uitstoot geproduceerd worden. Daarnaast zorgen ze voor een vermindering van de wereldwijde plasticvervuiling. De gewasteelt voor de benodigde grondstoffen kan echter concurreren met landbouwgrond en leiden tot ontbossing. Dus hoe groen is bioplastic eigenlijk?

door HANS WOLKERS

I

n de noordelijke Grote Oceaan ligt ’s werelds grootste vuilnisbelt, een drijvend eiland twee maal zo groot als het Verenigd Koninkrijk, vooral bestaand uit plastic. Talloze zeedieren sterven doordat ze het plastic voor voedsel aanzien en opeten, waardoor hun darmkanaal verstopt. Het eiland is zo groot dat opruimen geen optie is; overschakelen op biologisch afbreekbaar plastic kan op termijn een deel van dit probleem oplossen. En er is goed nieuws. De ontwikkeling van biologisch afbreekbare plastics zit in de lift. Deze bioplastics zijn niet alleen biologisch afbreekbaar, de productie kost ook nog eens minder energie en gaat gepaard met minder CO2-uitstoot dan conventionele plastics, een belangrijk argument voor de ontwikkelaars van bioplastic. Bovendien zijn ze gemaakt van hernieuwbare grondstoffen, zoals maïszetmeel of rietsuiker. Die kunnen – in tegenstelling tot een eindige grondstof zoals aardolie – steeds opnieuw aangemaakt worden. Veel bedrijven passen bioplastics al toe en bouwen zo aan een duurzaam imago. Een beperkt aantal levensmiddelen is tegenwoordig te koop in transparante composteerbare plastic bakjes en de boodschappen worden meegenomen in een composteerbare plastic tas. Naast het gebruik in consumentenproducten wordt bioplastic op basis van polymelkzuur (PLA) al langer gebruikt voor biomedische toepassingen zoals oplosbaar hechtdraad, orthopedische schroeven en bouten en zelfs kunsthuid. Niets lijkt de opmars van ‘groen’ plastic nog in de weg te staan. Karin Molenveld van Agrotechnology and Food Sciences Group (AFSG) pakt een dof groenig potje uit een doos vol bioplastic producten. ‘Een volledig afbreekbaar potje van PLA’, zegt ze niet zonder trots. ‘De eerste versie die we maakten was glanzend groen, maar dit werd door de producent te mooi gevonden: het had niet de duurzame, composteerbare uitstraling.’

deel van bioplastics kan zijn dat ze landbouwgewassen als grondstof hebben, die kunnen concurreren om het beschikbare water en de beschikbare ruimte. Volgens Greenpeacemedewerker Andre van der Vlucht zijn juist suikerriet en maïs, grondstof voor PLA, probleemgewassen. ‘Op het moment dat je zo’n gewas gaat verbouwen als grondstof voor de productie van een hernieuwbaar product zoals bioplastic of biobrandstof, zal dit ten koste gaan van de teelt van voedsel’, stelt hij. ‘Dit moet dan elders in de wereld worden gecompenseerd. Hiervan kan de natuur indirect de dupe worden.’ Zo heeft PLA vaak genetisch gemodificeerde maïs afkomstig uit de VS als grondstof. De toegenomen vraag naar maïs voor toepassing in hernieuwbare producten gaat volgens een rapport van het Amerikaanse Department of Agriculture ten koste van de sojateelt in de VS. De sojateelt heeft zich hierdoor deels verplaatst naar landen als Brazilië. Die land use change kan volgens het gezaghebbende blad Science ten koste gaan van oerbossen en andere ecologisch belangrijke gebieden.

brengst mogelijk verdubbelen.’ Dat betekent dus dat hierdoor de afhankelijkheid van gewassen die tot land use change kunnen leiden, sterk verminderd kan worden. Jan Noordergraaf, werkzaam bij bioschuimproducent Synbra, ziet het nieuw ontwikkelde bioschuim als honderd procent duurzaam. ‘Zelfs als de markt voor PLAproducten een factor tien zou groeien, dan nog is slechts één procent van de wereldsuikerbehoefte voldoende om in de grondstofbehoefte te voorzien’, zegt hij. ‘Daarnaast kijken we heel goed waar ons suikerriet vandaan komt’. Synbra haalt het suikerriet bewust uit Thailand. Daar is een overschot aan suikerriet, waardoor de productie van bioschuim uiteindelijk niet ten koste gaat van oerbos. Niet voor niets is het bioschuim van Synbra voorgedragen als officieel cradle to cradle product, het eerste in Nederland. Lot Folgering, persvoorlichter van het Wereld Natuurfonds (WNF), onderschrijft dat er op dit moment in de statistieken nog geen meetbaar effect van bioplastics op ontbossing is, maar dit kan volgens haar elk moCRADLE TO CRADLE ment veranderen. ‘De toenemende vraag naar ruimte De vraag is of de critici altijd een punt hebben. Karin voor landbouw is een centraal probleem in de hele Molenveld relativeert de kritiek: ‘Een toename in de complexe ontbossingproblematiek’, zegt ze. ‘Welk gevleesconsumptie kan een veel groter effect op de ontwas uiteindelijk de bossen zal vervangen hangt af van bossing hebben dan de productie van bioplastic, onde marktprijs. Dat kan suikerriet zijn voor bioplastic, danks de toenemende vraag’. Maar, zo stelt ze zelf: ‘Als maar net zo goed soja voor veevoer’. Alois Clemens, je een product als ‘groen’ in de markt zet , moet je dit hoofd van het Bossenprogramma van het WNF, ziet de ook waarmaken’. oplossing vooral in een brede, wereldwijde aanpak, Volgens Schennink kan dit binnen de EU zonder proble- waarbij het totale benodigde landbouwareaal voor dimen: ‘Als we maïs gaan verbouwen op de braakliggen- verse producten in kaart wordt gebracht: landmanagede landbouwgrond in de EU hebben we voldoende ment op wereldschaal. ‘Je kunt erg moeilijk bepalen grondstof om aan de vraag naar bioplastic te kunnen wat voor effect één specifiek product op de ontbossing voldoen’, stelt hij. Daarnaast is er, volgens Molenveld, heeft, omdat talloze factoren met elkaar samenhaneen trend om steeds meer reststoffen als grondstof gen en deze materie beïnvloeden’, legt hij uit. ’Essentivoor bioplastic te gebruiken, waardoor de geschetste eel is waar we die benodigde ruimte in de toekomst milieuproblemen wellicht minder zullen zijn. vandaan gaan halen. Belangrijk is dat je hierbij onderJohan Sanders van de Leerstoel Valorisatie van Plantscheid maakt tussen absolute no-go-gebieden, met hoBIOSCHUIM aardige Productieketens, vindt ook dat er oplossingen ge natuurwaarde en biodiversiteit, en go-gebieden Recent heeft ook de verpakkingsindustrie weer van voor de eerdergenoemde problemen zijn. ‘Het is tewaar die natuurwaarde een stuk lager is’. zich laten horen. In samenwerking met AFSG heeft Syn- recht dat er grote zorg heerst over de effecten van de bra Technology, producent van verpakkings- en bouwland use change.’ zegt hij. ‘Maar we kunnen de beOLIEVOORRADEN materialen, een biologisch afbreekbaar piepschuim staande landbouwgronden beter benutten en de opBioplastics zullen in de toekomst waarschijnlijk de conontwikkeld op basis van PLA. Het bedrijf kreeg hier ventionele plastics voor een deel gaan vervangen, niet zelfs een prijs voor vanwege lef en creativiteit. ‘Gewoon in de laatste plaats omdat ook de olievoorraden eindig piepschuim is wel recyclebaar, maar niet hernieuwzijn. Of dit uiteindelijke een goede zaak voor natuur en baar’, stelt Gerald Schennink van AFSG. ‘Het biomilieu is, hangt af van de plaats waar de grondstoffen schuim is op basis van plantaardige producten en gevandaan komen. Verpakkingstechnoloog Ulphard Thoheel composteerbaar, terwijl de grondstof hernieuwden Van Velzen van ASFG pleit voor een zorgvuldig baar is. Dat is een belangrijke meerwaarde’. Net als bij grondstoffenbeheer op mondiaal niveau. Kortom, het de plantpotjes geldt ook voor het bioschuim dat imago is in de hele groene discussie van cruciaal belang dat en herkenbaarheid essentieel zijn. ‘Om het schuim als producenten niet alleen kijken naar de duurzaamheid milieuvriendelijk neer te zetten en onderscheid te mavan het eindproduct, maar ook naar de grondstoffen ken met ‘gewoon’ piepschuim is besloten het groen te die tot dit eindproduct hebben geleid en naar de uiteinkleuren’, verklaart Molenveld de zacht groene kleur delijke verwijdering van dat product. Pas als de hele kevan het nieuwe product. ten duurzaam is, zou een product het label ‘groen’ Maar ‘afbreekbaar’ en ‘biomassa gebaseerd’ betekemoeten verdienen. Bioschuimproducent Synbra zou nen niet per definitie milieuvriendelijk. Een ernstig nadan wel eens een voorbeeldfunctie kunnen krijgen. <

‘Als je een product als ‘groen’ in de markt zet, moet je dit ook waarmaken’

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:45

Pagina 12

OPINIE

1

12

M.I.

Na entomoloog Marcel Dicke (2007) en microbioloog Willem de Vos (2008) is het dit jaar weer raak. Ecoloog Marten Scheffer krijgt de Spinoza-premie. Drie keer op rij sleept een Wageningse wetenschapper de ‘Nederlandse Nobelprijs’ in de wacht. Hoe krijgt Wageningen dat voor elkaar?

DRIE MAAL SPINOZA, HOE DOET WAGENINGEN DAT? Door ROELOF KLEIS en ALBERT SIKKEMA, illustratie ANNEMARIE ROOS

‘Ook niet-specialisten moeten snappen hoe baanbrekend het is’ Professor Martin Kropff, rector magnificus Wageningen Universiteit ‘Goed selecteren en vervolgens goed presenteren. Daar komt het op aan. En ik draag alleen maar kandidaten voor die een serieuze kanshebber zijn. Je moet de wetenschappelijke prestaties van de wetenschappers van je universiteit goed analyseren en voor het voetlicht brengen. Het is heel belangrijk dat die voorstellen echt goed geschreven zijn. Daar besteden we intern heel veel aandacht aan. De selectiecommissie maakt een eerste selectie. In die commissie moeten ook de nietspecialisten meteen snappen hoe baanbrekend het werk is van jouw kandidaat. Zo’n voorstel opzetten is echt een kunst. Het zó formuleren dat anderen dan de vakgenoten het ook snappen. Daarna pas gaat een selectie van die voorstellen naar de peer-reviewers in de wereld. Dat zijn de specialisten, die weten wel in detail waar het over gaat.’ ‘Drie keer op rij is heel bijzonder. Het is een bevestiging dat Wageningen heel veel talent heeft. Bij de eerste keer was de reactie van iedereen: leuk dat Wageningen nu ook eindelijk een Spinoza-premie heeft. Dat is nu heel anders. Wageningen doet helemaal mee. Zeker nu ook nog twee academiehoogleraren zijn benoemd. De eerste Spinoza-premie was op het gebied van de plantenwetenschappen, daarna de voedingswetenschappen en nu dus ook de omgevingswetenschappen. We

‘Waar ze werken doet niet ter zake’ Professor Peter Nijkamp, voorzitter van de jury van de Spinoza-prijs ‘Het is mooi dat een Wageningse wetenschapper drie keer achter elkaar de Spinoza-premie heeft gewonnen, maar we kijken niet naar de instelling. We kiezen de beste personen, de beste voordrachten, die worden internationaal getoetst. We beoordelen de kwaliteit van personen, waar ze werken doet niet ter zake.’

hebben dus op een heel breed gebied heel veel wetenschappelijke topkwaliteit. Het is mooi voor de universiteit, maar het gaat natuurlijk om de wetenschapper en zijn groep. Daarom wil ik Marten Scheffer van harte feliciteren.’

‘Als je financiering goed is, kun je dit soort prestaties verwachten’ Drs. Leen van den Oever, directeur van het Nederlands Instituut voor Biologie, de beroepsvereniging voor biologen ‘Gefeliciteerd Wageningen. In een goed onderzoeksklimaat kom je tot bijzondere

prestaties. Voor mij is duidelijk dat het werk van Scheffer is gedaan in een omgeving waar onderzoek en onderwijs goed geregeld zijn. Als je de financiering goed hebt geregeld, kun je verwachten dat er dit soort prestaties uit rollen. Bovendien hebben jullie de mazzel dat je een paar heel goede mensen in huis hebt. Drie keer een Spinoza-premie voor biologen is wel bijzonder. Maar hallo, op dit vak is Wageningen natuurlijk niet klein, hè. Zeker niet na de samenvoeging met de DLO-instituten. Wageningen profileert zich niet voor niets als City of Life Sciences. Dat is gewoon waar. Als biologiegemeenschap kunnen we dit soort premies goed gebruiken. Maar dat is tegelijk ook mijn grote zorg: dat we met dit soort premies onderzoek moeten financieren, terwijl de reguliere financiering hard achteruit holt. In Wageningen is die primaire structuur heel goed. Er is een rijke voedingsbodem en op zo’n bodem groeien mooie dingen.’

‘Het is niet meer alleen de H-factor’ Professor Eduard Klasen, raad van bestuur Leids Universitair Medisch Centrum, Rijksuniversiteit Leiden, die met neuroloog professor Michel Ferrari voor de twaalfde keer in de prijzen viel.

‘Onderzoeksscholen werpen nu hun vruchten af’ Professor Rudy Rabbinge, universiteitshoogleraar Wageningen Universteit ‘Het is een kwestie van investeren in excellentie. Dit is niet iets van de laatste tijd. Dit is begonnen met het instellen van de onderzoeksscholen. De middelen beschikbaar stellen voor excellent onderzoek. Dat werpt nu zijn vruchten af. Dat zie je niet alleen aan die Spinoza-prijzen, maar ook aan de lidmaatschappen van de KNAW van onze mensen en de aan-

stelling van academiehoogleraren. Dat is ook prestigieus. Maar drie keer op rij een Spinoza-premie, dat is echt een prestatie van de bovenste plank voor zo’n kleine universiteit als wij. Het betekent ook dat wij hier onderzoek doen met een maatschappelijke impact. Daar hebben we destijds met de keuze voor life-sciences ook duidelijk op ingezet. We kunnen de komende jaren nog wel meer verwachten.’

‘Om succes te hebben, moet je als universiteit heel goed spotten wie de Spinozapremie kan winnen. Je kijkt: welke kandidaten zijn eerder in de prijzen gevallen? Daarna maak je een scherpe analyse in je eigen organisatie: wie voldoen aan de criteria? Ik ken kandidaten in Leiden die het in mijn ogen verdienen, maar ze krijgen ‘m niet, omdat ze een aspect missen dat de jury belangrijk vindt.’ ‘Ten opzichte van tien jaar geleden kijkt de jury nu meer naar de toepassing en het maatschappelijke impact van onderzoek. Dat vind ik een goede ontwikkeling; het is niet meer alleen de H-factor (aantal publicaties die veel worden geciteerd, red) die de selectie bepaalt. Dat zou kunnen verklaren waarom Wageningen de laatste jaren in de prijzen is gevallen.’

B

Gr st In las sh it wi ot wa

‘W inv de pla tru th st fo pr tow dr in Th ult sc go Lia So

In be ed wh to ne cre or ea

An ou wh Lia en

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:45

Pagina 13

11 JUNE 2009

13

RESOURCE #30 How green are bioplastics really?

GREEN WITH A TOUCH OF GREY Biodegradable plastics based on renewable resources are environmentally friendly because they can be produced with less energy and lower CO2 emissions. Yet the cultivation of crops for bioplastics can compete with food production and lead to deforestation. So how green are bioplastics really?

e-

s Wa-

The development of biodegradable plastics made from renewable natural resources such as corn starch and cane sugar is really taking off. Unlike finite resources such as crude oil, these crops can be produced again and again. A few food products are sold nowadays in transparent compostable plastic boxes, and compostable plastic shopping bags are available. The rise of ‘green’ plastic seems irresistible. But ‘biodegradable’ and ‘organic’ do not

necessarily mean environmentally friendly. One serious downside of bioplastics can be that they are made from agricultural products that can compete with food crops for water and space. Greenpeace worker Andre van der Vlucht says sugar cane and maize, which are used to make bioplastics based on polylactic acid (PLA) are the real problem crops. ‘As soon as you start growing these sorts of crops for bioplastic or biofuels, it will be at the expense of food crops’, he says. ‘This has to be compensated for elsewhere in the world. Indirectly, this can lead to environmental damage.’ PLA is often produced from genetically modified maize from the US. The increased demand for this maize has led to decreased soya production in the US, says a report from the American Department of Agriculture. As a result, soya production has partially shifted to

Brazil, leading to land use change that can harm rain forests and other ecologically important ecosystems, according to the respected journal Science. Karin Molenveld of the Agrotechnology and Food Sciences Group (ASFG) puts this criticism in perspective: ‘An increase in meat consumption can have a much bigger impact on deforestation than the production of bioplastics, in spite of the rising demand’. And in future production, more use will be made of waste materials. This should cut the risk of environmental problems. AFSG colleague Gerald Schennink thinks the problems can be resolved within the EU. ‘If we start growing maize on fallow agricultural land in the EU we’ll have enough raw material to meet the demand for bioplastics’, he claims.

Lot Folgering, press officer for the Worldwide Fund for Nature (WNF) stresses that there are no statistics yet on how bioplastics affect deforestation, but this could soon change, she thinks. ‘Rising demand for agricultural land is a central problem in the very complex issue of deforestation’, she says. ‘Which crop ends up replacing the forests depends on the market price. It could be sugar cane for bioplastics, but it might equally well be soya for cattle feed.’ For Alois Clemens of WNF’s Forest programme, the best hope for a solution lies in a broad global approach which assesses the total land area needed for various products: land management on a global scale, keeping the most precious ecosystems out of the line of fire. / HW

-

s

BLACK & WHITE CONTRASTS IN THE RAINBOW NATION

i-

r-

el op

m,

er-

je iet

t

g; al d)

te

Great, but really heavy. That’s how VHL student of Regional Development & Innovation Liana Boogaars describes the last five weeks in Cape Town. Although she already knew the town well, she saw it now through different eyes, working with Cordaid. She was there with four other students to launch a project on waste processing in a township. ‘We’ve all learned a lot. We’ve seen what’s involved in setting up projects in developing countries. And that it’s not all plain sailing, but that you have to build trust step by step’, says Liana. She and three Dutch and two South African students won Cordaid’s Urban Challenge for a plan in which children play a role in processing organic waste in Philippi township. The idea was that school dropouts would learn to grow vegetables in gardens around a community house. They would learn other skills too, with the ultimate aim of getting them back into the school system. ‘Let’s hope our plan is as good in practice as it is on paper’, said Liana to Resource before she left for South Africa at the end of April. In the past five weeks the students have been getting to know a number of educational projects in the townships which seek to give children confidence or to stimulate mothers to grow vegetables near their homes. ‘Then we got the idea of creating a network between all those organizations who know nothing about each other’s existence.’ And their own project? ‘What is new about our plan is that we focus on dropouts, who are a big problem there’, explains Liana. So the project was welcomed with enthusiasm by local organizations, two of

Visiting a local youth organization in Cape Town with the Urban Challenge group. Liana is second from the left. / Photo Liana Boogaars which have come forward to work with Cordaid on starting up the project. However successful the visit, it has had quite an impact on Liana. She knew Cape Town well; she’s got family there, her boyfriend lives there, she has lived, worked and done an internship there. ‘But now I saw the city through different eyes. It was as if we were in four different worlds every day.’ By this she means the slums and the Cape Flats, ghettos with a

lot of crime and drugs. And then there are extremely wealthy neighbourhoods and the middle-class area where the students stayed in a lodge. Apartheid is still clearly visible in the various sections of the population, Liana found. ‘People think very much in terms of colour. In the township, the children shouted ‘the whites are coming’ when they saw us approaching. South Africa presents itself as the rainbow nation, but

the reality is different.’ The extreme poverty made an impression on the students too. ‘One day it rained in the township. Everything gets wet then, indoors and out. You see sick people inside their homes in wet clothes, just a few hundred metres away from luxurious villas. The people in the townships are very smart, but they don’t get any opportunities. Hopefully small-scale projects like ours can make some changes.’/ AB

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:45

Pagina 14

INTERNATIONAL

1

14 Prize fruit grows on fertile soils

THREE SPINOZA PRIZES: HOW DOES WAGENINGEN DO IT? Entomologist Marcel Dicke in 2007; microbiologist Willem de Vos in 2008; and it’s a bullseye again this year. Ecologist Marten Scheffer has won the Spinoza prize. The third time in a row that a Wageningen scientist scoops the ‘Dutch Nobel Prize’. How does Wageningen do it?

Marten Scheffer, Professor of Aquatic ecology and water quality management. / Photo NWO

FREE-THINKER SCHEFFER RECEIVES SPINOZA PRIZE

Professor Martin Kropff, rector magnificus of Wageningen University, says it’s a matter of selecting well and then presenting well. ‘And I only propose candidates who are serious contenders’, says Kropff. ‘You need to make a good analysis of the scientific achievements of your researchers, and put them in the limelight. It is very important that the proposal is really well-written. We pay a lot of attention to that internally.

Marten Scheffer, Professor of Aquatic ecology and water quality management received the Spinoza prize on 9 June from the Dutch organization for scientific research, the NWO. He will get 2.5 million euros to spend on research of his choice. The international jury praised Scheffer as a free-thinker and a scientific innovator. The Spinoza prize is the biggest scientific prize in the Netherlands.

‘The selection committee makes an initial selection. And the non-specialists on the committee should understand from the start just how ground-breaking the work of your candidate is. Only after this stage do we send a selection of the proposals to peer-reviewers elsewhere. These are the specialists who know in more detail what it’s all about. Three times in a row is very extraordinary. It confirms how much talent there is in Wageningen. Across a broad area there is a lot of top quality science here.’ Rudy Rabbinge, University Professor at Wageningen University: ‘There is a clear explanation for this. It’s question of investing in excellence. This is nothing new. It began with the establishment of the research schools, creating the conditions for excellent research. That is bearing fruit now. Three Spinoza prizes in a row, that really is a top-class achievement for a small university like ours. And it also means that we are doing research with a social impact. That was our aim when we opted for the life sciences. We can expect more in the coming years.’

Scheffer has won the prize for his pioneering work on the concept of critical transitions in complex ecosystems, the climate and ancient civilizations. He has co-founded two international institutes for interdisciplinary research. The jury called him an inspiring scientist who repeatedly crosses and pushes back the boundaries between different scientific fields. ‘The Spinoza committee eagerly looks forward to seeing how he will use the prize to take his research forward.’

‘In a good research climate you get outstanding achievements,’ says Leen van den Oever, director of the Dutch Institute for Biology, the professional association for biologists. ‘To me it’s clear that Scheffer’s work has been done in an environment where research and education are well organized. If you’ve got the financing sorted out, you can expect

this sort of achievement. And to add to that, you have the good luck to have a few extremely good people on board. It is not for nothing that Wageningen profiles itself as the City of Life Sciences. It’s simply true. The fundamental structure in Wageningen is very good. There is a fertile soil here, and good things are bound to grow on it.’ / RK, AS

WHO TAPS THE PERFECT BEER IN LEEUWARDEN? Which student association can serve the perfect beer? That was the question on Thursday 4 June at the Osiris annual beer-tapping contest in Leeuwarden. Four of the eight student associations in Leeuwarden competed in teams of five for the enviable title of ‘best tapper in Leeuwarden’. An overwhelming flood of noise hits you as you go up the stairs to the first floor of Osiris student association’s Abydos building. The club songs of the four different student associations in Leeuwarden ring through the building, which stinks of beer. The din is the

starting shot for the first competitor in this evening’s tapping context. He has clearly been looking forward to this moment. With a firm hand and a look of deep concentration, he grasps the first beer glass and pulls the tap with a sweeping gesture. He holds the glass at a forty five degree angle and fills it with golden beer. In less than six seconds the first glass is on the table, the excess foam skimmed off. Meanwhile there’s a crowd at the bar, with the shirts, jackets and polos of all the different associations represented. Egged on by songs and words of encouragement, the first tapper completes his task. ‘I’m not really here for

the tapping’, explains the student from the Trias Politica association, ‘but purely for the atmosphere among the students’. The contest is all about tapping beer according to the official rules. Each competitor taps two beers and serves them on a tray to a jury of four. The aim for Osiris students’ association is to bring students from different association together. It’s a success. The students from Van Hall Larenstein don’t do so well in the contest. And the winner? It is not Osiris but Io Vivat students’association that walks away with the prize: a five litre keg of beer. / MR

The NWO’s aim in awarding the prize is to stimulate high-quality innovative research in the Netherlands. Besides Scheffer, Spinoza prizes also went to Professor of Physics Dr. Albert van den Berg of the University of Twente, and Professor of Neurology Dr. Michel Ferrari of the Leiden University Medical Centre. Scheffer’s Spinoza prize is the third in a row for Wageningen UR. / AS

SPRING CONCERTS On 5 and 6 June, the Wageningen Student Orchestra and Choir Association (WSKOV) gave its Spring concerts, with the theme of ´dance and movement´. The choir was conducted by Ger Vos and sang French, Slovak and German dances. Two nocturnes by Lauridsen were also performed, and were very well received by the audience. The atmosphere was great. This year’s concerts were a special occasion, as the enthusiastic Frank Adams conducted the orchestra for the first time. Frank has brought the orchestra to a higher level. The choir and orchestra joined forces to play Brahms’s Liebesliederwalzer. The concerts were followed by a big party. Interested in joining? Contact the board via [email protected].

F

Th Zh th

Th bu

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:45

11 JUNE 2009

15

RESOURCE #30

SNAPPED WHO? Carolina Tabaras Mafla (28) from Colombia, BSc Molecular Life Sciences. A DUTCH BSc COURSE? ‘Yes, all the compulsory lectures are in Dutch. Niet makkelijk. It’s not easy for me, but I wanted to continue my studies. I have been learning Dutch for two years now.’

WHY HERE? ‘I looked for a university where the research would be interesting for me. I studied the same subject in Colombia. And it’s nice to have so many Colombian students around. About twenty, which is quite a lot for a South American country. I’m off to my practicum now.’ / TR

STUDYING ABROAD BROADENS YOUR PERSPECTIVE Students interested in studying animal management from a European perspective are attracted to the EURAMA MSc programme, one of several double degree programmes set up at Wageningen University in the past few years. Erasmus scholarships have made it possible for students to follow this kind of course. For Daniel Beaumard from France, the MSc in European Animal Management is just right. Damien did a general BSc in

nt

et

Pagina 15

EURAMA The MSc in European Animal Management (EURAMA) is a joint initiative by four universities that combines animal sciences, policies, economics and agri-business. The focus is on chain management, food quality and food safety in a European setting. Students receive a double degree from two of the participating institutes, for example Wageningen University and FESIA in France. Last May the first students on the EURAMA programme received their Master’s degree.

agriculture at Groupe ESA university in Angers. With the EURAMA programme he aims to specialize in animal production and gain some international experience. ‘The job market in this field has a strong international orientation.’ The course starts out in Toulouse, where the students gain a basic knowledge of the field, and visit farms and food producers in Spain and France. The second semester is spent in Wageningen. Damien was here for that in 2008 and this year he came back to write his major thesis on animal nutrition and agricultural economy. The emphasis on research in Wageningen is very appealing, says Damien. Besides, he likes the opportunity to specialize. ‘In France the studies are more general, French students have a bit of knowledge on every topic. This programme offers a way to stand out from what everybody else is doing.’ For EURAMA students from Wageningen, it is the other way around, Damien reckons. ‘They can broaden their mind and get a wider perspective, because in

STUDY GRANTS AND SCHOLARSHIPS Socrates / Erasmus scholarships are meant for European students who follow courses or do an internship elsewhere in Europe within the scope of their study.

The Anne van den Ban Fund enables students from developing countries and Central and Eastern Europe to study at Wageningen University.

Erasmus Mundus provides scholarships for specific studies.

Smaller scholarship programmes or private foundations set grants apart for specific groups: one of these is StuNed, which provides scholarships for Indonesian students in the Netherlands. ‘When you apply for a scholarship, you have to stand out. You must have good grades and be able to show you’ve done extra courses or interesting combinations of courses and extracurricular activities’, says Jeroen Ouburg from the Student Service Center.

The Dutch government’s Huygens Scholarship Programme aims at top students. The Netherlands Fellowship Programme gives scholarships to students from developing countries. The Ford Foundation sponsors students from developing countries with scholarships, including preparation and study guidance.

France they also get lectures on agricultural economics and policy.’ Damien says EURAMA changed his way of

Four Wageningen students have won the first prize in a competition run by the Student Association of the American Institute of Food Technologists. Their idea was to use termite porridge to tackle hunger. The jury thought this was an interesting and original idea, and praised the small-scale approach and the simple technology involved. The Wageningen student team did not expect to win, says Harmke Klunder in an email from California, where she and Sami Sahin, Yadira Tejeda and Aneta Cholewinska presented their plan for tackling hunger in Zimbabwe. ‘We were kind of surprised by the approach of the other teams. Most of the ideas were quite complicated and large scale, considering they were meant for developing countries. Our idea is quite simple and basic.’

a

TS

nt V) of

nes

The

rts n r.nl.

thinking. ‘When I went back to France I noticed I had a broader European view. I could not tackle issues any more by just focusing on my own country.’ / AB

SIMPLE TERMITE PORRIDGE WINS AMERICAN PRIZE

ri .

ontr-

A good website for international students is www.grantfinder.nl

FREE CHINESE PUPPET THEATRE The world famous puppet theatre from Zhangzhou in China will be performing in the Junushof on 15 and 16 June. The first performance is already sold out, but Wageningen UR is offering the 16

June show to students and staff. Tickets for the show can be collected from the box office at the Junushof on production of a WUR card. Wageningen municipal council has a

collaborative partnership with the city of Zhangzhou in the province of Fujian. This partnership supports Wageningen UR’s projects and contacts in the province of Fujian. / KM

Moreover, their competitors had been able to actually implement their projects, as they were working on them full time. ‘That made us insecure’, says Harmke. The ‘SOR-MITE team’, named for the mixture of sorghum and termites they propose to develop, wins 3,500 dollars and an article in Food Technology. The students are very happy. ‘We have been working hard and it was exciting right up to the end.’ Back in Wageningen they are hoping to find support to put their idea into practice. / AB

Resource 0330 16-17

10-06-2009

16:48

Pagina 16

SERVICE

16

1

SWITCH

NAMEN

AGENDA

Vacatures zijn voor interne en externe kandidaten. Interne kandidaten hebben voorrang, zie intranet/people/arbeidsvoorwaarden. Voor informatie over plaatsing, bel Corporate HRM: (0317-4)85706.

In memoriam

Mail agendaberichten uiterlijk maandag 09.00 uur: [email protected], met als onderwerp ‘Agenda’. De lengte is hooguit 60 woorden.

MANAGER ORGANISATIE- EN HRONTWIKKELING V/M (1.0) BC, Corporate HRM, Wageningen. Vac.nummer: AT CS/HRM 09-1

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEKER RISICO ANALYSE/ EPIDEMIOLOGIE M/V (1.0) ASG, CVI, Lelystad Vacaturenummer: CVI 2009-011

PHD-POSITION ARABIDOPSIS FLOWER DEVELOPMENT M/F (1.0) ASSISTANT PROFESSOR REMOTE PSG, Bioscience, Wageningen SENSING M/F (1.0) Vacancy number: AT: 09.Biosc.09 ESG, Centre for Geo-Information, Wageningen PHD STUDENT PLANT SCIENCES/ Vac. number: AT DOW-09-GIS-17-R BIOLOGY M/F (1.0) PSG, Laboratory of Genetics, Wa- ONDERZOEKER LANDSCHAPSgeningen BELEVING M/V (0.9) Vacancy number: AT: DPW 09-20 ESG, Alterra, Centrum Landschap, Wageningen PROJECTMANAGER GROENE Vac.nummer: AT ALT-09-CL-11-R KENNIS M/V (0.6) PSG, PPO Bollen, Bomen en Fruit, Voor meer informatie zie: Lisse www.werkenbij.wur.nl Vacaturenummer: AT: 09.BBF.04

Folkert Hellinga (1917-2009)

Prof.dr.ir. Folkert Hellinga studeerde af aan de Landbouwhogeschool in 1940 en begon zijn werkzaamheden bij de Cultuurtechnische Dienst en later bij Provinciale Waterstaat van Zuid-Holland. In 1946 werd hij benoemd tot eerste hoogleraar in de cultuurtechniek aan de Landbouwhogeschool, welke leerstoel hij 35 jaren bekleedde. Hij legde de basis voor de nieuwe studierichting Cultuurtechniek, waarin onder zijn professoraat ruim 500 studenten hun ingenieurstitel behaalden. De vernieuwing en verbreding van het vakgebied is terug te vinden in de college-reeksen die Berichten in de categorie ‘Gevraagd en aangeboden’, voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Lever het bericht voor maandag hij verzorgde: over waterhuishou10.00 uur in bij het redactiesecretariaat van Resource, gebouw 116, ding en waterbeheersing, landkamer 0.31, en betaal contant. Tarief is 3,50 euro per dertig woorden, aanwinning en bodemverbetering, en verkaveling en ontsluiting. de lengte is hooguit 60 woorden. Door zijn heldere collegedictaten was het bijwonen van colleges niet DIVERSEN vrijwilliger! Nieuwsgierig? Check strikt noodzakelijk, maar zijn boeiCross Your Borders: een onderwijs- www.crossyourborders.nl! ende toelichting en soms relativeproject voor middelbare scholieren over ontwikkelingsvraagstukken, Te huur per 1 juli vrije eerste etage rende verteltrant maakte het uitgevoerd door enthousiaste te Den Haag (Vruchtenbuurt) voor moeilijk om weg te blijven. Een hele generatie studenten cultuurstudenten. Een steentje bijdragen 434,85 per maand. Te verhuren techniek heeft hij geënthousiasaan een betere wereld én nuttige aan iemand met vast inkomen. meerd en geïnspireerd. Hij toonde informatie tel. 070-3932079. vaardigheden opdoen? Word ook steeds belangstelling voor het (ADVERTENTIES) wel en wee van zijn mensen. Onder zijn rectoraat van 1965 tot 1970 onderging de hogeschool een groot aantal veranderingen. De senaat, de vergadering van alle hoogleraren met nog zeer grote beBRUILOFTEN, FEESTEN, BORRELS, BARBECUES, ZAKENLUNCHES, PROMOTIES, ETC. voegdheden, werd vervangen door een universiteitsraad, een college e! Ook voor party- en cateringservice (bekend van bestuur en een faculteitsraad. anc om hoge kwaliteit en verscheidenheid) i b am ) Hellinga toonde tijdens dit verane l l s rra ervo deringsproces groot leiderschap. Dennis en Carla Klos Sfe (ook te De overgang verliep ook in WageCosterweg 5, 6702 AA Wageningen, telefoon 0317-425949 ningen tumultueus met als climax de verstoring van een vergadering

KLEINTJES

COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is het weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR. Uitgever/ Wageningen UR. ISSN/ 1874-3625. Redactieadres/ Bornsesteeg 47, 6708PD Wageningen, tel. 0317 484020, e-mail [email protected]; secretariaat Thea Agba-Kuijpers. Redactie/ Gaby van Caulil (hoofdredacteur), tel. 0317 482997, e-mail [email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), tel. 0317 485320, Alexandra Branderhorst (onderwijs, studentennieuws, VHL), tel. 0317 481725; Roelof Kleis (economie, omgeving, ecologie, maatschappij), tel. 0317 481721; Albert Sikkema (plant, organisatie), tel. 0317 481724: Hans Weggen (service), tel. 0317 485272; Hans Wolkers (dier, voeding), tel. 0317 481721. Studentredacteuren: Maarten van den Berg, Anneloes Dijkstra, Stijn van Gils, Christoph Janzing, Tom

Rijntjes, Marlot Roelofs, Barbara Tielemans. Freelance medewerkers: Wim Bras (VHL), Alice van Ginkel, Yvonne de Hilster, Laurien Holtjer, Hanneke Marcelis (website), Clare McGregor (international pages), Nicolette Meerstadt, Rik Nijland, Joris Tielens. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau. Foto's/ Guy Ackermans, bvBeeld, Bart de Gouw, Hoge Noorden, Lineair, Ruben Smit, Theo Tangelder, Martijn Weterings. Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen (basisvormgeving OfD, Loek Kemming). Redactieraad/ dr. ir. Ernst van den Ende (voorzitter), ir. Martijn de Groot, ir. Marianne Heselmans, dr. Patrick Jansen, Marloes van der Kamp, Ayla Paul, Mascha Rasenberg, prof.dr. Cees van Woerkum en Judit Zijlstra Druk/ Dijkman Offset BV. Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en perso-

neel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren. Abonnementsprijs Nederland €58,00 (buitenland €131,50) per jaar. Inl: tel. 0317 484020. Een abonnement wordt automatisch verlengd tenzij uiterlijk een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode schriftelijk is opgezegd. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen gereduceerd tarief adverteren in Resource. Inl: Elisa Salentijn, tel. 0317-482519. Kleintjes is de rubriek voor nietcommerciële advertenties en dienen contant te worden betaald. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 485272.

van hoogleraren door vrijwel geheel ontklede studenten onder de leuze Deze democratisering heeft niets om het lijf! Hellinga reageerde beheerst en schorste de vergadering. Bij de hervatting de volgende dag legde hij aan zijn veelal conservatieve collega’s uit, dat de studenten wel degelijk wisten waarom het ging, ze toonden ‘de kracht van de maatschappij om zich naar de toekomst op te trekken’. Tijdens zijn rectoraat werd het accent op de landbouw doorbroken. Er kwamen nieuwe studierichtingen als voeding, waterzuivering en moleculaire wetenschappen, en nieuwe leerstoelen als planologie, industriële bedrijfskunde en theoretische teeltkunde. Hellinga vroeg zich tegen het einde van zijn rectoraat af of de naam Landbouwhogeschool nog wel een juiste verwijzing was naar haar identiteit. Pas 27 jaar later verdween landbouw uit de naam van de universiteit. Buiten de Hogeschool bekleedde Hellinga vele functies in de Studiekring Cultuurtechniek, de Centrale Cultuurtechnische Commissie en de Werkgroep Ruilverkavelingen. Uiteindelijk werd hij voorzitter van de Rijks Planologische Commissie. Hij had als voorzitter een groot talent om een brug te slaan bij meningsverschillen tussen de betrokken ministeries. Voor zijn vele bestuurlijke nationale en internationale bezigheden ontving Hellinga, naast zijn koninklijke onderscheidingen, een eredoctoraat van de Universiteit van Gembloux en de Franse onderscheiding Officier de l’Ordre du Merite Agricole. Prof.ir. J.A. van den Ban, ir. L.A.A.J. Eppink, prof. dr. C.M. Karssen en prof.dr.ir. H.N. van Lier.

Join the 5th Floor Platform The fifth Floor is an informal platform in which students meet management and staff of VHL Wageningen to make VHL Wageningen an excellent place to be. Issues such as strengthening relations between staff and students are discussed leading to proposals for improvement. Other examples are the farewell party for students going on placement and ways to make staff more approachable by students. While Educational programmes and improvements are discussed in Academic Programme Committees, the Fifth Floor considers the overall wellbeing of students and staff. Currently the Director and two staff members represent VHL. The students’ representation has however declined rapidly lately due to placements and students graduating. A balanced representation with students of all years will make the exchange of information, ideas and proposals for improvement more effective. We need 3 - 5 students with a warm heart for the VHL community. It doesn’t take much time: We meet once every month for about two hours. The atmosphere is positive: Together we stand and together we win. Interested? Send a mail to the Secretary of the Director at [email protected]. The Director of VHL Wageningen Geartsje Oosterhof

Promoties

11.00 uur promotie dhr. S. Laptenok: Global analysis of time-resolved fluorescence microspectroscopy and applications in biomolecular studies. Promotoren prof.dr. H. van Amerongen en prof.dr. A.J. W.G. Visser, co-promotor dr. I.H.M. van Stokkum (VU Amsterdam).

der Veen: Transcriptional profiling of Aspergillus niger. Promotor prof.dr. J. van der Oost, co-promotor dr.ir. L.H. de Graaff. 16.00 uur promotie mw. J. Han: Supply chain integration, quality management and firm performance in the pork processing industry in China. Promotor prof.dr. S.W.F. Omta, co-promotor dr. J.H. Trienekens.

12 juni

18 juni

11.00 uur promotie dhr.ir. M. van den Berg: Tailor-made memory: Natural differences in associative olfactory learning in two closely related wasp species. Promotoren prof.dr. M. Dicke en prof.dr. L.E.M. Vet, co-promotor dr. H.M. Smid. 13.30 uur promotie dhr. R.L. Dimoso: Environmental degradation and intra-household welfare: the case of the Tanzanian rural South Pare Highlands. Promotor prof.dr. G. Antonides. 16.00 uur promotie dhr.ir. J.H.B. Sprakel: Physics of associative polymers; bridging time and length scales. Promotor prof.dr. M.A. Cohen Stuart en prof.dr.ir. F.A.M. Leermakers, co-promotor dr.ir. J. van der Gucht.

11.00 uur promotie dhr. G.L. Szántó MSc: NH3 dynamics in composting. Assessment of composting integration into manure management chains. Promotor prof.dr.ir. W.H. Rulkens, co-promotor dr. A.H.M. Veeken.

11 juni

13.30 uur promotie dhr.ir. R.T.W. L. Hurkmans: Effects of climate variability and land use change on the water budget of large river basins. Promotoren prof.dr.ir. P.A. Troch en prof.dr.ir. R. Uijlenhoet. 16.00 uur promotie mw.ir. A. Punt: Physiologically based biokinetic (PBBK) models to characterize dose-dependent effects, species differences, and interindividual human variation in bioactivation and detoxification of estragole. Promotoren prof.dr.ir. I.M.C.M. Rietjens en prof.dr. P.J. van Bladeren, co-promotor dr. B. Schilter (Nestlé Research Center, Lausanne).

16 juni 11.00 uur promotie Mw. L.N. Abu Ghunmi: Characterization and treatment of grey water for irrigation purpose. Promotor prof.dr.ir. J.B. van Lier, co-promotor dr.ir. G. Zeeman en prof.dr. M. Fayyad (University of Jordan, Amman). 13.30 uur promotie dhr.ir. T.L.G. Hendrickx: Aquatic worm reactor for improved sludge processing and resource recovery. Promotor prof.dr.ir. C.J.N. Buisman, co-promotor dr.ir. B.G. Temmink. 16.00 uur promotie dhr. R. Aghnoum: Basal resistance of barley to adapted and non-adapted forms of Blumeria graminis. Promotor prof.dr. R.G.F. Visser, copromotor dr.ir. R. Niks.

24 juni 12.30-17.15 uur Seminar Tropical forests and climate change - Are we on the right track ... beyond Copenhagen? in Congrescentrum De Reehorst, Ede. Info and registration: www.tropischebossen.nl.

Diversen

9.00-17.00 uur Expositie Terug naar de Wortels, 5 eeuwen Humane Voeding, in Forumbibliotheek.

11 juni 13.00-15.30 uur Business Fair VHL in Forum met presentatie door 15 groepen, gevolgd door prijsuitreiking. Inl: 0317-486232. 14.00-17.00 uur Duurzaamheidsworkshop in Forum: De duurzame medewerker (Tineke Tromp). Aanmelden: [email protected], www.duurzaamheid.intranet.wur.nl. 14.00-17.00 hrs Workshop Sustainability in Forum. Does the sustainable employee exist? (Tineke Tromp): [email protected], www.duurzaamheid.intranet.wur.nl. 16.00 uur Inauguratie prof.dr.ir. F.P.M. Govers in de Aula van Wagenigen Universiteit.

11.00 uur promotie mw. G.N.H. Kassab: Combined carbon and nitrogen removal in integrated anaerobic/anoxic sludge bed reactors for the treatment of domestic sewage. Promotor prof.dr.ir. J.B. van Lier, co-promotoren dr.ir. A. Klapwijk en prof.dr. M. Fayyad (University of Jordan, Amman). 13.30 uur promotie dhr.ir. D. van

Ag sc

PH CO

Co

Ma rev cha Jun din Dre

En

Clim and lan goo thi 1-2 an how the lan tas ma ins this sea gro ple you mil

Me

Se

Su Bla da cat Da hrs (C1

Pl

Bio

Co 13 juni 16.00-21.00 uur SWU Thymos Triatlon. Inl: www.swuthymos.nl.

14 juni 15 uur Jazzconcert Michiel Buursen’s Brasil Project met Inke Krudde in Hof van Wageningen.

Kir fec Fus po ven Jun C1

Pl 15 juni 15.30-16.30 Actie Comité ROUW bij de Tweede Kamer i.v.m. behandeling Wet op het hoger onderwijs. Meer info: www.comiteROUW.nl of [email protected].

18 juni 17 juni

Ma res hoo Su res doe

Ms Seminar

t/m 12 oktober 15 juni

E

8.00-19.00 uur Wadloop-mee. Inl: www.swuthymos.nl. 16.00 uur Inauguratie prof.dr.ir. J. Keijer in de Aula van Wageningen Universiteit.

23 juni 20.00 hrs Lecture by Jorge Cham, the author of the PhD cartoons (www.phdcomics.com). in Forum. Info: www.vlaggraduateschool.nl.

(ADVERTENTIE)

proefschriftdrukken.nl

MS

Pla gro can gro tak gro mo So the gro and the bio dis ren jec wh res eco com and

Resource 0330 16-17

10-06-2009

16:48

Pagina 17

11 JUNI 2009

17

EDUCATION

nl,

ng

o-

y anry F. e-

Mail onderwijsberichten uiterlijk maandag 09.00 uur naar [email protected], met als onderwerp ‘Education’. De lengte is hooguit 100 woorden. Submit education announcements before Monday 09.00 to [email protected], with header ‘Education’. The announcement doesn’t exceed 100 words.

Agrotechnology and food sciences PHYSICAL CHEMISTRY AND COLLOID SCIENCE Colloquium

m-

o-

cal e

m sl.

mak.

2. dsme n-

.nl.

e nenl, .nl. . ge-

ur-

W anijs. of

. J. en

m,

m. l.

Marc Lemmers: Multi-responsive reversible hydrogels based on charge driven assembly. Date: June 19, 16.00 hrs. Venue: Building 316, Ab van der Linde room, Dreijenplein 6, Wageningen.

Environmental sciences Msc Thesis subject Climate-vegetation interactions and ecosystem dynamics; will peatlands turn into forest? Sounds good? Then we might have something for you. We are looking for 1-2 students interested in doing an MSc thesis investigating if and how climate variability can initiate the transition of temperate peatlands into forests. One of the main tasks is setting up and running a manipulative experiment to be installed by the beginning of July this year. This is a collaborative research of the NCP and REG chairgroups. If you want to know more, please contact (one of) us. See you soon! [email protected] & [email protected].

Meteorology and air quality Seminar Suzanne Visser (MSc thesis): Black smoke measurement standardisation, innovation and application along a highway shelterbelt. Date: Thursday 30 June, 15.30 hrs. Venue: Atlas Building, room: 1 (C103, 1st floor).

Plant sciences

subject to start playing games with plants to see what their possibilities are to survive in dry environments. Experience in modeling is not necessary, a willingness to learn about it, for sure is! Info: Dr. Mark van Wijk, 0317-486102, [email protected].

VERENIGINGEN In de wereld - sp3

Duivendaal 7, tel. 0317 482663, [email protected], www.indewereld-sp3.nl

voorlichting omtrent NHW op het Nestlé intranet en aan de analyse van de voedingswaarde van Nestlé producten, waarvan de resultaten een basis vormen voor innovatie- en renovatietrajecten.

Modelleren van waterzuivering

Code 5018, afstudeerstage. Je stelt een basismodel op en voert experimenten uit om het basismoAgenda Maandag 15 juni, 19.30 uur: Taizé del verbeteren totdat er een model viering; dinsdag 16 juni: Geloof en ontstaat dat de waterzuivering goed weergeeft en waarmee het wetenschapgroep (afsluiting); woensdag 17 juni, 19.00 uur: BBQ. goed bestuurbaar wordt.

proefschriftdrukken.nl

Vacancies student members Board OWI (Educational Institute) The Board of the Educational Institute manages the BSc and MSc programmes of WU: – programmes and budgets, courses, schedules – quality assurance – study advising Student Vacancie The Board consists of 8 members: 4 professors, 4 students. Three student places are vacant per September 2009.

Plant production systems

Plants in dry environments can not grow fast. The limited growth they can achieve they can invest belowground in roots, so that they can take up more water, or aboveground so that they can intercept more radiation and grow faster. Somehow they have to balance these investments, because for growth they will need both water and intercepted light. But not only the amount of, for example, root biomass matters, but also how it is distributed, in this case in different soil layers. For this MSc subject we are looking for a student who would like to dig into this interesting problem in which plant ecology and quantitative thinking come together. If you like puzzles and computer games this is nice

CV service walk in session 16 June Futurepoint

Knowledge sharing for development, Lawickse Allee 13, [email protected], tel. 0317423590, www.wur.nl/otherwise

Photo exhibition - Migration and Changing Landscapes

Duration and investment Appointment is for one year. The Board activities require about one day a week. What can you expect from a one-year board membership? You represent students from WU in a high level governmental body of WU. You will work on a rather varied range of subjects, related to the WU education system. Your voice counts on various subjects like new programmes, quality and internationalization. You will have the opportunity to take an exhaustive look in the management of your university. Your resume will be enriched with education management experience. Students are compensated with three months FOS (financial compensation for board activities). More information: Prof. Pim Brascamp, Director OWI, 0317-482312, [email protected] Harry Scholten, secretary OWI Board, 0317-482802, [email protected] See also: www.owi.wur.nl Reactions, preferably by e-mail, before July 10 to Pim Brascamp or Harry Scholten. Ex student members of programme committees and Student Council are especially invited to respond.

Are you looking for good CV examples? Would you like to have your own CV checked? KLV can help you to write a good resume. KLV now has a walk in session at Futurepoint next week. We have some examples of CVs. Get free tips on how to improve your CV and find the right job! Both international and Dutch KLV members are welcome. When: 16 June, 14-15.30 hrs at Futurepoint in Forum. Simply bring your CV and specified questions. Please note that this service is available for KLV members only. You can sign up for a KLV membership at Futurepoint every weekday between 12-14 hrs or via www.klv.nl. If you cannot make it, send your CV to [email protected] instead and receive a reply via email. ten meedoen aan de Thymos Triatlon. Dus ben je een goede fietser, en ken je een goede loper en een goede zwemmer; vorm een team en geef je vóór 11 juni op voor achtste of kwart triatlon op www.swuthymos.nl.

Wadloop-mee Op donderdag 18 juni krijg je de kans om samen met Thymos naar Ameland te lopen! Kijk op onze site voor meer informatie.

Fierljep/Kaats-mee Lef genoeg om met een stok over een brede sloot te springen? Zin om eens het typisch Friese kaatsspel uit te proberen? Kom dan dinsdagavond 23 juni om 20 uur naar de fierljepschans in Wageningen Noordwest. Deelnemen is gratis. Inschrijven kan via de Thymos website.

StuZo

Student Chaplaincy Wageningen, Duivendaal 7, tel. 0317 - 48 26 63, www.wau.nl/scw, [email protected]

De Studentenzomersport is het warme broertje van de Studentenwintersport. Er wordt gesurft aan de Franse kust van 14 t/m 23 augustus. Voor maar € 299 boek je een te gekke surfvakantie in Vieux Boucau. Kijk voor meer info op www.studentenzomersport.nl.

Eucumenical church services

Sportuitslagen

Donderdag (18 juni) 20.30 uur.

Colloquium

MSc-thesis subject

www.klv.nl, [email protected]

Otherwise

Migration and Changing Landscapes photo exhibition organized by OtherWise is currently on show in the Forum building until the end ENTOMOLOGY BBQ Schrijf handleiding Gewasof June. The exhibition aims to We sluiten de activiteiten van dit beschermingskennisbank show the many faces of human cursusjaar weer af met een gezelli- Code 4760, meeloopstage. Je Looking for Msc Student mobility and their connections schrijft een handleiding voor de For native ladybirds like Adalia bi- ge BBQ op Duivendaal 7, waar iebeheerders en een voor de gebrui- with the surrounding landscape. punctata, the invasive multicolou- dere student welkom is rond het red Asian ladybird (Harmonia axy- vuur. Geef je voor woensdag 17 ju- kers van de databank, en helptek- The photos on the exhibition are ridis) is a threat. How does H. axyri- ni op en vermeld of je vegetarisch sten en extra informatieschermen, all taken by students or graduates eet. Kosten slechts 3 euro. ter ondersteuning van de beheer- from Wageningen University. dis interfere with native ladybird ders en gebruikers. beetles? Ladybird larvae are known predate on eggs and larvae Integrand Millennium Café of their own and other coccinellid Wist je al dat het bestrijden van Movie W species. So, do adults refrain from HIV/AIDS en het bevorderen van oviposition when other individuals Filmhuis Movie W, Lawickse Allee gelijke rechten voor mannen en are also present, to avoid predativrouwen onderdeel van de VN Mil13, tel. 0317-484809 (ook voor on and maximize chances for their Bemiddelingsorganisatie voor lenniumdoelen zijn? Vind je het reserveren), www.movie-w.nl offspring? If so, how do they sense studenten en recent afgestubelangrijk dat Gemeente Wageninthe presence of other individuals? deerden, www.integrand.nl, gen projecten steunt die ten goeLa Vie Moderne van Raymond Do they e.g. react to the presence [email protected], tel. de komen aan ontwikkelingslanDepardon (Fr. 2008) of tracks of other adults or larvae? 0317 422421. den en de Millenniumdoelen beOver de boeren van de Cevennes Interested in lab and semi-field exin Frankrijk zoals de verstokte vrij- vorderen? Wil jij hier ook meer periments? Contact lidwien.raak- Je kunt onderstaande opdrachten gezelle broers Marcel (88) en Ray- over weten en wat over te zeggen [email protected]. reageren via www.integrand.nl. mond (83) die maar moeilijk kun- hebben? Kom dan naar het WageNiet ingeschreven? Mail naar nen wennen aan de nieuwe vrouw ningen Millennium Café. Na een toelichting gaan we zelf aan de [email protected]. Op de van hun neef. Laatste deel van Graduate Schools slag in een creatieve workshop: website kun je overigens ons hele een trilogie, na L’approche en Le stageaanbod vinden. Quotidien. La Vie Moderne won in kom zelf met ideeën waar WageLecture ningen zich mee bezig zou kunnen Cannes de Prix Louis Leduc als Jorge Cham, the author of the PhD houden op het gebied van de Milbeste Franse film van 2008. cartoons (www.phdcomics.com), Voeding en Gezondheid lenniumdoelen. Discussieer mee: will talk about getting out of your Code 5017, meeloopstage voor Donderdag t/m zondag, dinsdag woensdag 17 juni, 19.30-22.00 'desolation' as a PhD student, bet- bachelor hbo student met voeding en woensdag 20.30 uur. uur in de bblthk, Stationsstraat 2, ter collaboration, work more effec- en gezondheidsgerelateerde achtively. Afterwards there will be tergrond, en affiniteit met comLet The Right One In van Tomas Wageningen. De uitkomsten van de workshops worden later in de drinks and the possibility to talk to mercie. Een vlotte pen en perfecte Alfredson (Zweden, 2008) Jorge and purchase his book. Da- beheersing van de Nederlandse De twaalfjarige scholier Oskar leert vorm van een rapport aan Gete: Tuesday, 23 June, at 8 PM. Ve- taal is belangrijk. Je werkt mee een nieuw buurmeisje kennen, Eli. meente Wageningen aangeboden. nue: Forum, lecture room C222. aan de interne communicatie en Zou ze iets te maken hebben met de reeks bloedige moorden in de (ADVERTENTIES) Student Chaplaincy omgeving? Want Eli moet bloed drinken, anders gaat ze dood.

Biological farming systems

Kirsten Oude Lenferink: The effects of onions and oats growth on Fusarium oxysporum f. sp. cepae populations in organic and conventional soils. Date: Thursday 18 June at 09.00 hrs. Venue: room C103, Forum building.

RESOURCE #30

In English. Sunday 21 June, 11.00 hrs: Fr. Wiel Eggen. Uitslagen (competitie)wedstrijden van studentensportverenigingen of haar leden. Berichten sturen Other activities naar [email protected]. Thursday 11 June, 19.00 hrs: Crossroads: Hosting change; Thursday 18 June, 19.00 hrs: Pre- Argo (roeien) paration meeting / Bible study. Bosbaan Amsterdam, Nederlandse Kampioenschappen Roeien voor grote nummers, zaterdag 6 Thymos en zondag 7 juni. Jolmer van der Sluis werd dit weekend in Amsterdam Nederlands Kampioen in de acht voor lichtgewicht roeiers. Verder was er Sportstichting Wageningen Universiteit, tel. 0317 482746; open winst voor de dames Anne Klok, ma-wo 9.00-17.00, do 9.00-18.00 Marijke Selten, Lenny Voorhaar, Simone de Vreede en stuurvrouw en vr 11.00-15.00 uur; Marlijn van den Berg in de gewww.swuthymos.nl stuurde vier. Op zondag ging Anne Klok er opnieuw met de overwinTriatlon Op zaterdagmiddag 13 juni kun je ning vandoor, in de skiff voor lichte alleen of met twee andere studen- dames. (ADVERTENTIE)

proefschriftdrukken.nl

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:45

Pagina 18

STUDENT

>

1

18 Homo’s halen betere cijfers dan hetero’s, tenminste bij de mannelijke populatie studenten. Uit onderzoek onder veertigduizend Amerikaanse studenten bleek ook dat lesbiennes even goede cijfers halen als heteroseksuele studentes. De verklaring lijkt dat homo’s meer belang hechten aan hun studie en ze doen ook vaker bestuurs- of vrijwilligerswerk. Ook (les)bi vrouwen hebben een erg actief studentenleven, maar bij hen leidt dat niet tot betere studieresultaten.

Je staat in een volle kroeg bier te tanken en plotseling moet je pissen als een dolle stier. De wc lijkt onbereikbaar, dus leeg je je blaas tegen de bar. Volgens de Leeuwarder Courant wordt dit een gewoonte onder studenten. Ideale plaslocaties in Groningen zijn De Molly, de Blauwe Engel en De Tapperij. Een – uiteraard anonieme – student: ‘In een drukke, smerige kroeg waar overal bier ligt, heb ik geen bezwaar. Wat je uitplast, is toch vooral bier.’

S T IJ N

L P

W pe he jaa te

D-O-M Overal waar ik kijk staan dode bomen. Ik vind het eigenlijk wel een mooi gezicht, zo’n open vlakte met alleen maar kale stammen. Een fel zonnetje schijnt door de dode takken van het Tsjechische Nationale Park Sumava. Een moment ging de regen dwars door mijn zwarte ‘waterbestendige’ rugzakhoes en rugzak heen, maar die momenten blijven dan toch minder lang hangen. Als enige VHL’er volgde ik samen met 29 Wageningse studenten het vak Strategische planning in bos- en natuurbeheer. Een leuke groep hoor, maar dus wel allemaal Wageningen Universiteitstudenten die elkaar al heel goed kenden. En ik, de enige hbo’er, ik kende eigenlijk niemand. Aanspraak had ik genoeg, daar wil ik niet over klagen. Al in de bus kende iedereen mijn naam. Ook mijn sociale onhandigheid – ik ben er nogal goed in om op het verkeerde moment te gaan praten – werd ogenblikkelijk geaccepteerd. Maar ik werd zo vreselijk uitgehoord, het werd steeds erger. Liep ik dan, tussen de door duizenden kevers aangetaste bossen: ‘Vind je het wel leuk bij ons?’ In een zompig veengebied: ‘Studeert een hbo’er ook echt?’. Vijf uur ‘s ochtends vroeg langs een riviertje: ‘In wat voor functie zie je jezelf later?’ In de touringcar, waarvan zowel de kachel als de airco vol aanstonden, omdat het regelsysteem niet meer werkte: ‘Heb je een vriendin? Nee, nee, dat dacht ik al, snap ik best.’ In een gemengd bos, waar de aantastingen van de bastkever wel meevielen: ‘Zo, en jij denkt dus als hbo’er zomaar aan dit vak mee te kunnen doen?’ In een donker knus cafeetje op de top van een berg: ‘Hoe spel je hbo? D-O-M, hahaha.’ Nee, het was voor mij ook een zware week, zonder ook maar één hbo-medestander. Terug in Velp was de reactie van één van mijn collega’s – laat ik maar geen namen noemen – nog bedroevender: ‘Hoe spel je hbo? D-O-M? Wat bedoelden ze daar dan precies mee?’ Nee, in korte tijd heb ik een aardig hbo-minderwaardigheidscomplex opgebouwd. Inmiddels heb ik mijn tentamencijfer terug. Ik heb het op één na hoogste cijfer van de groep. Nou ben ik toch benieuwd hoe je ‘universiteit’ precies schrijft. / Stijn van Gils

Ele wo pa ve pl m oo is m ne vo na

Student Marjolein Benda en ezel Julia trekken samen een maand lang over de Veluwe. / foto GA

MET EZEL JULIA OP ZOEK NAAR VELUWEGEVOEL Met een ezeltje en een huifkar een maand over de Veluwe trekken: het klinkt als een rustgevende vakantie, maar voor Marjolein Benda is het haar stage. ‘Een ezel met een huifkar is een tikje nostalgisch en het tempo nodigt uit om gezellig mee te lopen.’ Het doel? Met mensen praten en ontdekken wat het Veluwegevoel is. De 26-jarige Benda, 5e jaars Toegepaste communicatiewetenschappen, praat liefdevol over haar ezel Julia: ‘De eerste ezel, Arie, vond het na een dag al niet leuk meer, hij miste de kudde in Epe. Nu lopen we met Julia, ze houdt het goed vol zo ver van huis. We geven haar veel aandacht, zodat ze het gevoel heeft dat ze erbij hoort. Op haar beurt is Julia een ontzettend goede manier om mensen te trekken.’ Onderzoek doen naar het Veluwegevoel,

het lijkt een vage opdracht, maar het heeft een concreet doel. Benda: ‘De Veluwe moet voor het toerisme minstens zo belangrijk worden als de Nederlandse badplaatsen. Maar wat maakt de Veluwe tot de Veluwe? Zit hem dat in de heidevelden, in de zandverstuivingen of juist in het bos? De Veluwe is nog niet echt een eenheid, maar door kleine overeenkomsten te vinden wil ik de eenheid stimuleren.’ De stage klinkt alsof het erg ontspannend is, maar niks is minder waar, volgens Benda. ‘Het was veel werk om de route te plannen, de campings te regelen en de enquête op te zetten. Nu ik eenmaal onderweg ben, heb ik het erg naar mijn zin, maar het is wel vermoeiend. De hele dag buiten zijn, voor de ezel zorgen, enquêtes afnemen. En dat vier weken lang.’ Onderweg staan ze stil op plekken waar veel mensen komen, in dorpen bijvoor-

beeld. ‘Doordeweeks kom ik vooral gepensioneerden en huismoeders tegen, dus de steekproef is niet erg representatief. Daarom probeer ik in het weekend meer dertigers en veertigers aan te spreken. Verder ga ik naar basisscholen toe, waar de leerlingen hun Veluwegevoel tekenen. Het is grappig om te zien hoe sterk de tekeningen overeenkomen met wat volwassenen vertellen.’ Benda denkt de kennis die ze opdoet, goed te kunnen gebruiken voor haar afstudeeronderzoek. ‘Deze tocht is eigenlijk één grote inleving in de Veluwse cultuur.’ De tocht duurt 28 dagen en eindigt op 29 juni in Wageningen. Als je meer wilt weten of zelf mee wilt lopen, kijk dan op hoeveluwsbentu.nl. Hier kun je ook de enquête invullen, om je eigen Veluwegevoel te meten. / NM

SIMPELE TERMIETENPAP WINT AMERIKAANSE PRIJS Met hun idee om met termietenpap de honger te bestrijden hebben vier Wageningse studenten de eerste prijs gewonnen van de Student Association van het Institute of Food Technologists in de VS. De jury roemde de kleinschalige aanpak en de eenvoudige technologie achter het idee. Het gebruik van insecten vond de jury interessant en innovatief. Zelf verwachtte het Wageningse studententeam niet dat ze zouden winnen, mailt Harmke Klunder

vanuit Californië. Samen met Sami Sahin, Yadira Tejeda en Aneta Cholewinska presenteerde ze daar bij de jaarlijkse IFT-bijeenkomst hun plan om de honger in Zimbabwe te bestrijden. ‘We waren verrast door de aanpak van de andere teams. De meeste ideeën waren behoorlijk gecompliceerd en grootschalig, gezien het feit dat ze voor ontwikkelingslanden waren. Ons idee is heel simpel en basic.’ Bovendien hadden hun mededingers hun product werkelijk kunnen ontwikkelen

omdat ze voltijd aan het project konden werken. Harmke: ‘Dat maakte ons onzeker.’ Het SOR-MITE team, naar het gewas sorghum en de gemalen termieten, wint 3500 dollar en een artikel in het vakblad Food Technology. De studenten zijn heel blij. ‘We hebben hard gewerkt en het was tot het einde spannend.’ Terug in Wageningen hopen ze ondersteuning te vinden om hun idee ook echt in praktijk te brengen. / AB

Ee ko ve st lie ve Se m He ee va dit ce ee ha ee hij go no bie wi de

S S

He en su bij bo

Ro m de en lic we laa Ho de tw he Oo st st tw Bij pio ni vie wi re de lop zo te let m te le

s,

k

en-

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:46

Pagina 19

11 JUNI 2009

19

Elementaire deeltjes, sommige mensen worden er helemaal warm van. De site particlezoo.net speelt daar mooi op in en verkoopt elementaire deeltjes van pluche. Je kunt kiezen voor de cosmic microwave background radiation, maar ook voor een top quark die omkeerbaar is naar een bottom quark waar je een mini antimuon en een mini muonneutrino in kunt stoppen. Een betere voorbereiding op de kleuterschool is nauwelijks denkbaar.

Een student op vakantie in Australië miste bijna zijn trein. In een vlaag van verstandsverbijstering sprong hij op een trapje van de trein, die vervolgens op volle snelheid ging rijden, meldt nu.nl. Twee uur en twintig minuten later wist de verkleumde jongen de aandacht van een treinmedewerker te trekken en werd hij verlost. Hij leed aan onderkoeling en was enige tijd het gevoel in delen van zijn lichaam kwijt.

LEEUWARDSE STRIJD OM PERFECTE BIERTJE Welke studentenvereniging krijgt het perfecte biertje uit de tap? Daar draaide het om op donderdag 4 juni bij de jaarlijkse biertapwedstrijd van studentenverenigingOsiris in Leeuwarden. Een overdonderende waterval van geluid komt op je af, op de trap naar de eerste verdieping van Abydos, de sociëteit van studentenvereniging Osiris. Verenigingsliederen van vier verschillende studentenverenigingen in Leeuwarden: Io Vivat, Sempiternus, Trias politica en Osiris galmen door de naar bier ruikende ruimte. Het lawaai geeft het startsein aan voor de eerste deelnemer van de tapwedstrijd vanavond. Duidelijk is te zien dat hij naar dit moment heeft toegeleefd. Met geconcentreerde blik en vaste hand pakt hij het eerste bierglas en gooit met zijn rechterhand de kraan met een zwiep open. In een hoek van vijfenveertig graden plaatst hij het bierglas onder de tap en laat het goudkleurige bier het glas in stromen. Na nog geen zes seconden staat het eerste biertje, afgeschuimd en al op de bar. Terwijl hij het tweede bierglas pakt, houdt hij de jury die aan de bar zit nauwlettend in

de gaten. Ondertussen heeft zich aan de bar een keten van polo’s, blousejes en jasjes gevormd, die elk een studentenvereniging vertegenwoordigen. Ondersteund door gezang en aanmoedigingen voltooit de eerste tapper van de avond zijn taak. ‘Ik doe niet mee om te tappen’, verklaart de student van studentenvereniging Trias Politica. ‘Maar puur om de sfeer tussen de studenten onderling’. De wedstrijd draait om het tappen van een biertje volgens de officiële tapregels. Iedere deelnemer tapt twee biertjes die vervolgens uitgeserveerd moeten worden op een dienblad en worden beoordeeld door een vierkoppige jury. ‘Met deze wedstrijd geef je een duidelijk signaal af naar de studenten over hoe een perfect biertje eruit behoort te zien’, aldus jurylid Henry, eigenaar van De Doelenbar in Leeuwarden. Studentenvereniging Osiris probeert met deze wedstrijd verschillende studentenverenigingen bij elkaar te brengen. Met tappen zijn de studenten van Van Hall Larenstein zelf minder succesvol. Niet Osiris, maar studentenvereniging Io Vivat gaat er vandoor met de vijftigliterbierfust-trofee. / MR

SUCCESVOL WEEKEND VOOR SPORTEND WAGENINGEN

r

r . s-

jk ’ 9 en e e-

S

g00

en un B

Het was sportief gezien een goed weekend voor de Wageningse studenten, met successen op de Bosbaan, in Groningen bij het GNSK, en in een Purmerendse boksring. Roeier Jolmer van der Sluis van Argo werd met Pinksteren in een bondsvier uitgezonden naar de eerste wereldbekerwedstrijd en roeide afgelopen weekend met een lichte acht naar een NK-titel. Met de vier werd hij tweede. Clubgenoot Peter Vos laat na zijn carrière als boordroeier in de Holland Acht zien dat hij ook als skuller uit de voeten kan. In de skiff, in de dubbel twee en dubbel vier werd hij tweede op het NK op de Bosbaan in Amstelveen. Ook Lenny de Jaeger is terug als wedstrijdroeier. Met Jochem van der Hout en stuurvrouw Ilse Voskamp haalde hij een tweede plaats in de twee met stuur. Bij het Groot Nederlands Studentenkampioenschap (GNSK) behaalde de Wageningse afvaardiging van 130 sporters een vierde plek. Dat werd gevierd als een overwinning. ‘We zijn maar een kleine stad’, reageert chef d’equipe Joep van der Zanden. ‘Vorig jaar waren we tiende, en afgelopen decennium zijn we slechts een keer zo hoog als dit jaar geëindigd.’ De tafeltennissers wonnen hun onderdeel, het atletiekteam haalde in een combinatieteam met Eindhoven zilver, en het badmintonteam werd derde. Ook de heren voetballers en dames volleyballers stonden hun

Marieke Buffing plaatste zich voor de finale van het NSK boksen. / foto Kim Mulders mannetje. Ze werden beide vierde, in sporten met traditioneel een hoog niveau. Het GNSK werd gewonnen door thuisspeler Groningen. Bokstrainer Frank van Geesink maakt zich deze week met twee pupillen op voor het NSK Boksen. Zaterdag 6 juni plaatsten Jos Stofberg, student Forest and Nature Conservation en Marieke Buffing, student Biotechnology, zich in Purmerend overtuigend voor de finale van het kampioenschap. Het is voor het eerst dat twee Wageningse studenten kans maken op een titel. Info en kaarten voor het NSK, zaterdagmiddag 13 juni in Rotterdam, via [email protected]. / YdH

RESOURCE #30 Altijd ontkennen, dat lijkt het motto van een stomdronken automobiliste die op de A58 bij Oisterwijk was gestrand. Agenten dachten dat de 38-jarige vrouw onwel was geworden, maar toen ze de auto naderden riep de vrouw: ‘Ik heb niet gereden!’, waarna ze de auto een paar keer probeerde te starten. Dat lukte niet omdat de tank leeg was, zo meldt elsevier.nl. Vandaar dus: een dronken vrouw is een engel in bed.

HET ECHTE WERK

FLAMINGO’S TELLEN OP GEVAARLIJK CURAÇAO Derdejaarsstudenten Diermanagement Iris Reimerink en Dafne Ram uit Leeuwarden vlogen voor hun stage naar Curaçao om flamingo’s te tellen rond een vergeten zoutpannenbaaitje, nabij de beruchte Bon Futuro gevangenis in Willemstad. Dafne: ‘Ons onderzoeksgebied bestond uit een dal met een lagune aan de zuidoostelijke rand van Willemstad. Een afgelegen, vergeten stukje, ingeklemd tussen de buitenwijken en de toeristenresorts aan de kust. De plaatselijke club van natuurbeschermers maakte zich zorgen omdat een pensioenfonds de helft van het gebied had opgekocht om nog meer resorts te bouwen. Volgens natuurorganisatie Carmabi moesten er intussen wel een stuk of vijftig flamingo’s zitten, of wij dat in kaart konden brengen.’ Dafne: ‘Maar we moesten wel voorzichtig zijn omdat het zo afgelegen lag. Die gevangenis schijnt namelijk zo lek als een mandje te zijn en er zouden ook zwerfhonden en drugsverslaafden rondstruinen. Het was ook een probleem om er te komen. De taxibusjes van Willemstad staken om de haverklap en fietsen is te gevaarlijk. Wijk je af van de toeristenroutes, dan loop je grote kans te worden geript door chollers op scooters. We hebben dus maar een autootje gekocht. Bang waren we niet, maar we bedachten bij elk bezoek wel vooraf een ontsnappingsroute.’ Iris: ‘We hebben het dal opgedeeld in deelgebiedjes die we viermaal op verschillende tijden van de dag bezochten om te

tellen. Een enkele keer zo vanuit de kroeg, want Curaçao is natuurlijk ook een feesteiland. De flamingo dushies, noemden andere studenten ons. Die hadden nog nooit van onze opleiding gehoord. Dafne: ‘Na twee maanden tellen kwamen we uit op een totaal van 200 flamingo’s en nog eens 42 andere vogelsoorten. Een veel grotere kolonie dus dan Carmabi aanvankelijk dacht. Bij ons rapport hebben we meteen een voorstel gedaan om een belangenonderzoek te starten naar het behoud van het gebied. Dat schoot niet op. Onze begeleider klaagde vooral dat hij het zo druk had en verder dwaalde hij telkens af in allerlei vage bespiegelingen. Dus hebben we zelf maar het heft in handen genomen.’ Iris: ‘Wij zijn met de resorts en omwonenden gaan praten. Voor de toeristen hebben we excursies georganiseerd en we hebben aan hen enquêtes uitgedeeld over de vraag of het natuurgebied behouden moet blijven. Een honderd procent score voor ‘yes’. Vervolgens hebben we een beheersplan gemaakt, kosten 180 duizend euro op jaarbasis, één euro per toerist. Vier van de zes resorts wilden wel een bedrag van 100 duizend euro investeren in het gebied. Tachtig procent van de toch niet al te rijke omwonenden wilde ook meebetalen voor behoud. Dafne: ‘Hoe het er nu met de uitwerking van ons plan voor staat weten we niet. Maar we maken ons niet teveel illusies. Laatst mailde onze stagebegeleider of we nog een keer een kopieverslag konden opsturen, hij was de zijne kwijt.’ / Wim Bras

Resource 0330 12-15 en 18-20

10-06-2009

15:46

Pagina 20

STUDENT

20

RESOURCE #30 Liefde en liefdesverdriet zijn lichamelijk te meten. Dat bleek in een eenmalige polikliniek voor liefde en liefdesverdriet van het VU medisch centrum. Ongeveer twintig patiënten, de helft verliefd en de rest met een gebroken hart, lieten zich onderzoeken. In de laatste groep ging bij het zien van een foto van de (verloren) liefde bloeddruk en hartritme flink omhoog, meldt Spits. Ook zijn er effecten zijn op de zenuwaansturing naar de spieren, wat tot knikkende knieën kan leiden. / NM

Ouders die je kamer regelen, je inlogcode jatten, je tentamencijfers bijhouden en je docent opbellen. Bemoeiouders, het is helaas een trend. Een citaat uit universiteitsblad Mare: ‘Rechten heeft al een speciale papa & mama-website. Maar dat is veel te weinig. Ouders willen het liefst een gsmtracker implanteren in hun kind. Kom ze tegemoet. Elke ouder krijgt een account voor het kind. Een online monitor voor de mentale progressie, met zelfstandigheidsfactor en studievoortgangsrapportage.’

PRIKBORD

<

stuur je foto’s naar [email protected]

MUZIKALE LENTE Alhoewel het weer herfstige vormen aannam, hield de Wageningse Studenten Koor en Orkest Vereniging (WSKOV) op 5 en 6 juni haar lenteconcerten. Deze stonden in het teken van ‘dans en beweging’. ‘We zongen onder andere Franse, Slowaakse en Duitse dansmuziek’, mailt Elysa Overdijk van WSKOV. ‘Dit concert was een bijzondere

gelegenheid, omdat het orkest voor het eerst door Frank Adams gedirigeerd werd. Hij is jong, zeer enthousiast en heeft het afgelopen half jaar het orkest naar een hoger niveau gebracht. Dat was ook te horen op het concert, waar werken van Beethoven, Fauré en De Falla werden uitgevoerd. Met name het moeilijke De Falla werd door het publiek zeer

IN SCIENCE, HOE DAN OOK Oké, het is geen cover. Geen hoofdartikel, geen wetenschappelijke publicatie zelfs. Maar de Wageningse promovenda ir. Sarian Kosten (Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer) heeft wel mooi een publicatie in Science op haar naam staan. In de nieuwe brievenrubriek Life in Science, categorie ‘niet-te-geloven-en-toch-waar’, schrijft Kosten over de noodlottige voorvallen tijdens haar veldwerk in Zuid-Amerika. Kosten was daar in 2005-2006 in het kader van een groot internationaal onderzoek naar de invloed van de klimaatsverandering op aquatische ecosystemen in ondiepe meren. Dat onderzoek gaat een stroom aan publicaties opleveren. Om te beginnen in Science, zo was de bedoeling. Je moet immers hoog inzetten. Maar dat artikel werd helaas afgewezen, laat Kosten weten. Het stuk ligt nu bij Nature ter beoordeling. Toen viel het oog van Kosten op de nieuwe brievenrubriek van Science. En ditmaal is het dus wel raak. Kosten staat erin. ‘We beginnen dan maar met humor’, licht ze toe. De noodlottige voorvallen die ze in Science

beschrijft liegen er overigens niet om. Tijdens de twee jaar durende trip werd onder meer de pickup-truck gestolen in Brazilië en zonk de onderzoeksboot met alle apparatuur – en niet te vergeten collega Frits Gillesen en Kosten zelf – aan boord op een meer in het zuiden van Argentinië. In dat land werd ook de vriezer met monsters gestolen, het resultaat van twee maanden meten. ‘We hebben heel veel plezier gehad onderweg, maar af en toe was het wel heftig’, blikt ze terug. ‘Maar het wonderlijke was, en eigenlijk typerend voor de hele reis, met vallen en opstaan kwam het toch altijd weer goed.’ De truck kwam na veel gedoe terug. De gezonken apparatuur werd door duikers opgevist en bleek nog te werken ook. En door tussenkomst van een lokaal radiostation werd de vriezer opgespoord. ‘We recovered almost all of our samples and became local celebrities in the process’, besluit Kosten haar vermakelijke verhaal. In Science dus. Daar kunnen veel collega’s een puntje aan zuigen. / RK

goed ontvangen. De dirigent dacht zelfs voor een ander orkest te staan! Samen met het koor werden nog de Liebesliederwalzer van Brahms uitgevoerd. De concerten werden afgesloten met een groot feest.’ Wie volgende keer zelf de lente muzikaal wil inluiden, kan mailen naar [email protected].