3 Rijkswaterstaat Noord-Nederland Gerrit Schenk Zuidersingel 4 8911 AV Leeuwarden
Prestaties van ontwerpvarianten Julianaplein
Dienst Verkeer en Scheepvaart van den Burghweg 1 2628 CS Delft Postbus 5044 2600 GA Delft T (088) 798 2 222 F (088) 798 2 999
[email protected] http://www.rijkswaterstaat.nl /dvs Contactpersoon Maarten van der Weg T 06 2947 1979
Datum 22 maart 2010 Bijlage(n) Ontwerpvarianten Julianaplein
Beste Gerrit Schenk,
De Dienst Noord-Nederland (DNN) heeft het Groene Golf Team (GGT) gevraagd ontwerpvarianten voor het Julianaplein door te rekenen en tot uitspraken te komen over de totale verliestijden voor het autoverkeer en de robuustheid van het kruispunt voor 2015. Sinds 9 januari jongsleden zijn in samenspraak met de DNN, het wegendistrict Groningen/Drenthe en de Gemeente Groningen 11 ontwerpvarianten geformuleerd. De ontwerpen variëren telkens met 2 oplossingsrichtingen. De belangrijkste is een capaciteitsvergroting voor het rechtdoorgaande verkeer vanuit Drachten. In sommige gevallen gaat dit ten koste van een linksaf richting (Drachten – Groningen Centrum). De reden hiervoor is afwisselend de verkeersveiligheid, een kostenoverweging of de prestatie van het kruispunt. Een andere oplossingsrichting is de aanpassing van het kruispunt waardoor de 4 faseregeling een 3 faseregeling wordt. Hiervoor moet het kruisingsvlak aangepast worden zodat twee linksaf richtingen voor elkaar langs kunnen rijden. In deze memo staan de resultaten in termen van vermeden voertuigverliesuren (vvu) met de daarbij horende maatschappelijke baten, uitgedrukt in geld. In de bijlage staat het overzicht van alle varianten.
Evaluatie van de resultaten Op 13 januari 2010 heeft het GGT geadviseerd de verkeersdoorstroming van het Julianaplein te verbeteren door middel van parameteraanpassingen. Dit leverde een berekende capaciteitsverbetering op van 16%. Dit komt overeen met 40.000 vermeden voertuigverliesuren per jaar. Maar ook na deze verbetering heeft het kruispunt 30% te weinig capaciteit om het aanbod te verwerken. In
Pagina 1 van 10
2015 is dit een tekort van 70%. Om dit capaciteitsprobleem op te lossen zijn er civieltechnische oplossingen nodig. Geen van de varianten levert voldoende capaciteit om het verkeer zonder opbouwende wachtrijen in de spits te verwerken. De varianten B2 en C2 hebben 4% te weinig capaciteit om het aanbod in 2010 goed te verwerken en zijn daarmee de best presterende varianten. Variant A2 heeft 12% te weinig capaciteit. Wachtrijen zullen bij deze varianten substantieel verminderen, maar de capaciteit blijft te klein. De overige varianten scoren of slechter, of verbeteren niet de veiligheid van het verkeersplein. Hieronder staan de resultaten. De getallen zijn uitgedrukt in vermeden voertuigverliesuren (‘winst‘) per jaar ten opzichte van de huidige variant (na de verbeteringen van 13 januari 2010). Er is uitgegaan van een 1 uur durende spits in de ochtend en avond. Dit is een onderschatting, in werkelijkheid duren de spitsen langer. Dit betekent dat genoemde maatschappelijke baten ook zeker gehaald worden. Prestatie van de varianten in oplopende volgorde (D1 presteert slechter dan de huidige situatie A1, B2 presteert het best)
Verklaring kleuren Groen: door het Groene Golf Team aangemerkt als voorkeursvarianten. Grote verlaging verliestijd (B2 en C2) en verlaging verliestijd + eenvoudige uitvoering (A2). Geel: matig tot slecht presterende varianten. Oorzaak: behoud van richting 12 (linksaf Drachten Groningen) (B1, B3 en C2) en te weinig rijstroken (D2) Rood: verkeersveilige uitvoering kostbaar (A3 en C3) en een slechter presterende variant dan de huidige situatie (C4 en D1)
Pagina 2 van 10
De varianten die het beste presteren zijn de volgende: • B2: 180.000 vvu, €2,0 mln1 maatschappelijke baten De variant waarbij het verkeer vanuit Drachten een extra rijstrook krijgt ten koste van de linksaf beweging richting Groningen. Het kruisingsvlak is aangepast zodat linksaf richtingen 3 en 9 gelijktijdig kunnen rijden. • C2: 180.000 vvu, €1,9 mln1 maatschappelijke baten Gelijk aan variant B2, maar dan met 1 rijstrook minder voor de beweging van Groningen centrum naar Hoogezand (richting 3). • A2: 140.000 vvu, €1,6 mln maatschappelijke baten De linksaf beweging van Drachten naar Groningen centrum wordt vervangen door een doorgaande richting. Er is dus een extra strook voor richting 11 en de linksaf richtingen 3 en 9 kunnen niet voor elkaar langs.
In bijlage 1 t/m 4 staan de resultaten uitvoeriger gepresenteerd: Bijlage 1: tabel met de varianten in termen van voertuigverliesuren met daaraan gekoppeld de maatschappelijke baten/kosten uitgedrukt in €; Bijlage 2: staafdiagrammen van zowel de prestaties van de varianten in de huidige situatie en in 2015; Bijlage 3: staafdiagrammen met de capaciteitstekorten van de varianten in de huidige situatie en in 2015; Bijlage 4: tabel met een indicatie van de kosten van de civieltechnische oplossingen.
Veiligheid Vanwege het aantal ongevallen is het Julianaplein aangemerkt als black spot. De toekomstige aanpassing zal deze situatie moeten verbeteren of ten minste niet moeten verslechteren. Voor de veilige uitvoering van de varianten A3 en C3 (een extra rijstrook op de tak vanuit Drachten) is er genoeg ruimte nodig voor alle rijstroken van deze tak. Het is een 70km/h weg, dus de ruimte voor een veilige scheiding van rijbanen om frontale botsingen te voorkomen is belangrijk. De opstelstrook voor de linksaf beweging naar Groningen heeft een lengte van 60 meter nodig zodat de overschrijdingskans acceptabel blijft. Met een kortere opstelstrook is de kans te groot dat de wachtrij te lang wordt, waardoor de linker strook voor het rechtdoorgaande verkeer naar Hoogezand geblokkeerd raakt. Hiermee verliest de variant haar oplossend vermogen. Wanneer C3 niet wordt uitgevoerd met genoeg opstelruimte voor richting 12 daalt de prestatie van het kruispunt tot de waarde van variant C1.
1
Door afronding lijken B2 en C2 gelijk te presteren. Het verschil is minimaal zoals blijkt uit de grafieken
en de tabel in deze memo
Pagina 3 van 10
De verbreding van de brug, die op 30 meter van de stopstreep ligt, levert de benodigde ruimte. De veilige uitvoering van A3 en C3 vergt een hoge investering. Het Groene Golf Team adviseert op alle richtingen een detectieconfiguratie volgens de IVER richtlijn2. Dit is een richtlijn voor de standaard fasecyclusafwikkeling en het daarbij behorende detectieveld voor auto’s en fietsers. In combinatie met het aangepaste kruisingsvlak neemt de kans op roodlichtnegatie, kop-staart ongevallen en flankongevallen af.
2015 Geen van de varianten is in staat de verkeersstromen in 2015 te verwerken. Varianten B2 en C2 presteren in 2015 het best met de minste verliestijden ten opzichte van de andere varianten. De totale wachttijd loopt op met 380.000 voertuigverliesuren per jaar extra, hetgeen leidt tot €4,2 mln3 extra maatschappelijk kosten. De tabel in Bijlage 1 bevat de prognosecijfers van de overige varianten.
Opmerking Nader onderzoek is nodig naar de gevolgen voor de omliggende kruispunten van het verwijderen van de linksaf richting Drachten – Groningen. Ook is de verkeersstroom op deze richting op de zaterdagen en (koop)zondagen buiten beschouwing gelaten.
Aanbeveling Vanuit een prestatie- en veiligheidsperspectief tot 2015 zijn C2 en A2 de voorkeursvarianten van het Groene Golf Team. Variant A2 verbetert de verkeersdoorstroming aanzienlijk. Uitvoering van deze variant kan op korte termijn en met lage kosten, omdat de aanpassing van het kruisingsvlak beperkte aanpassing vergt. De varianten B2 en C2 scoren in termen van verliestijden 20% beter dan A2. De prestaties van beide varianten komen overeen. Variant C2 is verkeersveiliger en civieltechnisch eenvoudiger te realiseren dan B2. Ook voor de verkeersstromen in 2015 presteren de varianten C2 en A2 beter dan de rest. Weliswaar met een capaciteitstekort van 45-50%. Dat is een verslechtering van 15-20% ten opzichte van de huidige situatie.
Met vriendelijke groet, Maarten van der Weg Adviseur Groene Golf Team 2
IVER Werkgroep “Signaalgroepafwikkeling”, Initiatiefgroep Verkeersregeltechnici Rijkswaterstaat en
Provincies, IVER-stuk 02-01 3
Door afronding lijken B2 en C2 gelijk te presteren. Het verschil is minimaal
Pagina 4 van 10
Bijlage 1 – Prestaties van de ontwerpvarianten Julianaplein in tabelvorm vvu4
€ (mln)
vvu in 20155
(‘winst tov
(maat-
(extra maatschappe-
(maat-
huidige
schappelijke
lijke kosten)
schappelijke
situatie’)
baten)
A1
€ (mln)
kosten)
630.000
7.0
Situatie na uitvoering GGT memo 13-012010
A2
140.000
1.5
470.000
5.2
A3
100.000
1.2
540.000
5.9
4
De getallen zijn op jaarbasis en berekend op basis van een spits van 1 uur. In werkelijkheid duurt deze
periode langer. 5
De getallen zijn op jaarbasis. De totale verliestijd tot 2015 is hoger. De voertuigverliesuren lopen jaar-
lijks op tot de genoemde verliesuren in het jaar 2015.
Pagina 5 van 10
vvu4
€ (mln)
(‘winst tov
(maat-
huidige
schappelijke
Toename vvu in 20155
€ (mln) (maatschappelijke
situatie’)
baten)
110.000
1.2
580.000
6.4
180.000
2.0
380.000
4.2
B3
80.000
0.8
550.000
6.1
C1
80.000
0.9
600.000
6.6
C2
180.000
1.9
380.000
4.2
C3
160.000
1.8
480.000
5.3
C4
+5.000
-0.05
800.000
8.7
B1
kosten)
B2
(verslechtering tov de huidige situatie)
Pagina 6 van 10
D1
vvu4
€ (mln)
(‘winst tov
(maat-
huidige
schappelijke
schappelijke
situatie’)
baten)
kosten)
+40.000
-0.4
Toename vvu in 20155
€ (mln) (maat-
790.000
8.7
530.000
5.8
(verslechtering tov de huidige situatie)
D2
120.000
1.4
Pagina 7 van 10
Bijlage 2 – Prestaties van de ontwerpvarianten Julianaplein in staafdiagrammen
De kleuren in de staafdiagrammen verwijzen naar de beschrijving op pagina 3
Pagina 8 van 10
Bijlage 3 – Capaciteitstekorten van de ontwerpvarianten Julianaplein
De kleuren in de staafdiagrammen verwijzen naar de beschrijving op pagina 3
Pagina 9 van 10
Bijlage 4 – Tabel met een indicatie van de kosten
De Dienst Noord Nederland heeft een indicatie berekend van de kosten van de relevante varianten:
Variant A2 A3 B1 B2 C1 C2 C3 D1 D2 *
Kosten €50.000 €120.000 €180.000 €192.000 €165.000 €175.000 €230.000 €168.000 €180.000
€215.000*
Variant C2 kan uitgevoerd worden in 2 fases: 1. de aanpassing van het kruisingsvlak (= C1 = 2. de aanpassing van de tak vanuit Drachten (= Dit leidt tot een hogere totaalprijs:
€165.000) €50.000) €215.000
+
Pagina 10 van 10
