3
Onderzoek
Hoogtepunten in het verslagjaar In het verslagjaar vonden 20 promoties plaats, een record voor de faculteit. Op 22 april werd het symposium Mathematical Problems in Glass Processing gehouden, georganiseerd door de Numerieke Wiskunde groep. Dit symposium trok internationale belangstelling; 60% van de bezoekers kwam uit de industrie. Op 11 mei vond de Kick-off Meeting van IPA plaats. Dr. John Einmahl werd verkozen tot 'Fellow of the Institute of Mathematical Statistics'. Het fellowship wordt verleend als erkenning van zijn 'outstanding research in the theory of empirical and quantile processes, random censoring, extreme value theory, spacings, and non-parametric statistics'. Marco Verhoeven en Pieter Swinkels slaagden erin een forse verbetering te realiseren in het handelsreizigersprobleem. British Telecom, de oude recordhouder, had een algoritme ontwikkeld dat 30.000 steden in 44 uur met een foutmarge van 4% aan elkaar knoopte. Daarbij gebruik makend van neurale netwerken. Nu is het met de hulp van de parallelle computer mogelijk in één uur de kortste route te vinden langs 85.900 steden, met een foutmarge van 2.5%. De afstudeerscriptie van mw. C.M.H. Kuypers, Determination of a Time-optimal Movement Strategy of a Step and Scan Wafer Stepper, werd bekroond met de VVS-prijs. De afstudeerscriptie van M.J. Noot over electro-chemisch boren werd bekroond met de Mignotprijs voor de beste afstudeerscriptie in de industrie in Zuid Nederland. Dit afstudeerwerk kreeg tevens de Hansjörg Wacker Memorial prize 1994. Deze prijs wordt in Europees verband (ECMI) toegekend aan ontwerpen van uitstekende kwaliteit in principe van de (post-doctorale) ontwerpersopleiding. Dit afstudeerverslag had echter al die kwaliteit. 3.1
Beschrijving van het gevoerde onderzoekbeleid op facultair niveau; algemeen
Het onderzoek van de faculteit is gericht op industriële en maatschappelijke toepassingen van de wiskunde en de informatica. De faculteit streeft ernaar dat de wiskundesector zich nadrukkelijker ontwikkelt als een wiskundig centrum in een technische omgeving. Zie bijvoorbeeld de aansluiting bij het Stevin Centrum en BETA. Via het Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven (IWDE) bestaan veel contacten met het bedrijfsleven. De faculteit kiest met betrekking tot het wetenschappelijk onderzoek voor die terreinen waar het duidelijk is dat zij de mogelijkheid heeft onderzoek op internationaal niveau te bedrijven. De oprichting van de onderzoekschool EIDMA getuigd hiervan. Grote waarde hecht de faculteit ten slotte aan het samenwerkingsverband ECMI (European Consortium for Mathematics in Industry), in het kader waarvan de ontwerpersopleiding Wiskunde voor de Industrie wordt gegeven. Dit consortium heeft ten doel het gebruik van wiskundige modellen in de industrie te bevorderen, en industriële wiskundigen op te leiden om aan de groeiende vraag naar zulke experts tegemoet te komen, een en ander op Europese schaal. Het informatica-onderzoek van de faculteit richt zich op het specificeren, ontwerpen en het construeren van systemen en programma's. De zwaartepunten van het informatica-onderzoek blijven programmeren, parallellisme en informatiesystemen. De aandacht voor het deelgebied technische toepassingen binnen informatiesystemen zal toenemen en een nauwere samenwerking met de wiskundesector en de andere faculteiten wordt beoogd.
Lotgevallen W&I 1994 – p.19
De faculteit heeft tot vorig jaar een krachtig stimuleringsbeleid m.b.t. onderzoek gevoerd. De aan de faculteit toegewezen middelen werden gesplitst in een vast deel ter financiering van structurele taken en een met de toewijzing fluctuerend deel (marge) ter financiering van tijdelijke activiteiten. Deze marge werd aangewend om extra aio's, research fellows en postdocs aan te stellen. De faculteit heeft 21 structurele aio-plaatsen beschikbaar. Eind december 1993 waren 30 aio-plaatsen op de eerste geldstroom bezet. Dat is 6 minder dan 1 jaar daarvoor het geval was. In het verslagjaar is onder druk van de bezuinigingen besloten de financiering van bovengenoemde tijdelijke activiteiten te beëindigen. 3.2
Onderzoekscholen
In tabel 3.2 is een samenvattend overzicht over de onderzoekscholen waar de faculteit bij betrokken is en de deelnemers aan elke school opgenomen. Circa 90% van het onderzoek in de sector Wiskunde was de afgelopen jaren vastgelegd in de volgende VF-programma's; Discrete structuren Toepassingsgerichte analyse Besliskunde en Stochastiek Informatiesystemen (wiskundedeel). In het verslagjaar is dit omgevormd naar de nieuwe structuur van onderzoekscholen. Hierbij is het tot een nieuwe ordening gekomen. De sector Wiskunde is betrokken bij de volgende onderzoekscholen: EIDMA (penvoerder), Stevin Centrum, BETA, DISC. Voorts is aansluiting bij het Thomas Stieltjes Instituut gezocht. De faculteit is penvoerder van de onderzoekschool 'Euler Institute for Discrete Mathematics and its Applications' (EIDMA). EIDMA werd in het verslagjaar officieel opgericht. De onderzoekschool EIDMA heeft als voornaamste doelstelling het hoogwaardige onderzoek in de discrete wiskunde en haar toepassingen verder uit te bouwen. Daarnaast beoogt de school richting te geven aan de onderzoeksinspanning van de deelnemers en de onderlinge wetenschappelijke samenwerking te bevorderen. De drie Nederlandse technische universiteiten brengen de grootste relevante onderzoeksgroepen in en zijn derhalve opgetreden als oprichters. De TUE is de grootste participant. Met het CWI, EUR en KUB zijn samenwerkingsovereenkomsten uitgewerkt. Tevens participeren de universiteiten van Brussel, Gent en Leuven (België) en van Essen en Rheinland Westfalen (Duitsland) in deze school. De onderzoekschool 'Stevin Centrum' heeft als onderzoekgebied de grondslagen van de ingenieurswetenschappen en stelt zich ten doel de verdere integratie van disciplines zoals mechanica, stromingsleer, meet- en regeltechniek en numerieke analyse. Deze onderzoekschool bouwt voort op reeds bestaande samenwerking tussen W, N, T en Wsk&I. De faculteit W treedt als penvoerder op. Zowel de vakgroep Analyse als de vakgroep Informatica leveren een bijdrage aan deze school. Tabel 3.2
Overzicht van onderzoekscholen waar de faculteit Wsk/I van de TUE bij betrokken is: de onderstreepte deelnemer is penvoerder van betreffende onderzoekschool. Stand van zaken eind 1994.
Lotgevallen W&I 1994 – p.20
Naam
Oprichtings/erkennings fase Deelnemers
BETA i.o. Institute for Business contacten Min. van Econ. Zaken Engineering and Technology Application
Fac. Bdk & Wsk/I UT, TUD, Wageningen.
EIDMA Euler Institute for Discrete Mathematics and its Applications
opgericht 4/5/1994 Stimulans TUE-onderzoeksschoolsubsidie KNAW-aanvraag '95
TUE fac.Wsk/I,E, TUD, UT; CWI e.a.
DISC Onderzoekschool voor Systeemtheorie en Regeltechniek
i.o. KNAW-aanvraag '95 startsubsidie v.d. TUD
UD UT, TUE
Stevin Centrum
opgericht TUE-erkend + subsidie
Fac. W Wsk/I, N, T
Stieltjes Institute
KNAW-erkend '94 Stimulans '92
UvA, VU, TUD, RUL, EUR; CWI
Tinbergen Institute
sinds 1987 KNAW-erkend
Erasmus, UvA, VU (Leiden).
IPA Instituut voor Programmatuurkunde en Algoritmiek
i.o.
TUE, VU, Utrecht, UT, Nijmegen, RU,
SIKS School voor Informatieen Kennissystemen
i.o.
VU, UvA, KUB, RULi, TUE, RUL, UT
IVO Eindhovense School voor Technologisch Ontwerpen
i.o.
Fac. W Alle faculteiten TUE
OTI Onderzoeksschool Telematica en Informatietechnology
i.o.
UT TUE, CWI, TRC, TUD, RUL
Vanuit het VF-programma Besliskunde en Stochastiek wordt actief deelgenomen aan de oprichting van BETA, een onderzoekschool op het gebied van de beheersing, besturing en inrichting van primaire bedrijfsprocessen. Het penvoerderschap van deze op te richten onderzoekschool zal liggen bij de Eindhovense Bedrijfskunde faculteit, terwijl naast Eindhovense wiskundigen en informatici, ook Twentse bedrijfskundigen, werktuigbouwLotgevallen W&I 1994 – p.21
kundigen en informatici mee zullen doen. Aansluiting van andere Twentse, maar ook van Delftse en Wageningse collega's ligt in de lijn der verwachting. De groep Systeemtheorie is betrokken bij DISC (Dutch Institute of Systems and Control). Deze school is tamelijk omvangrijk (meer dan 100 promovendi). Het instituut profileert zich als Nederlands onderzoekinstituut en onderzoekschool voor Systeemtheorie en Regeltechniek. De faculteit der Werktuigbouwkunde en Maritieme Techniek van de TU Delft is penvoerder van deze school. Zoals reeds gesteld, richt het informatica-onderzoek van de faculteit zich op het specificeren, ontwerpen en construeren van systemen en programma's. Deze omschrijving laat ruimte voor de behandeling van zowel theoretische als praktische aspecten, maar het onderzoek vraagt om een ingenieursattitude. Bij de onderwerpskeuze laat de faculteit zich in de eerste plaats leiden door de behoeften die de informatisering van de maatschappij heeft aan hoogwaardig technologisch onderzoek op het gebied van de informatica. De zwaartepunten binnen het informaticaonderzoek vinden hun weerslag in onderstaande VF-programma's: Programmeren Parallellisme Informatiesystemen (informaticadeel). De vakgroep Informatica is als penvoerder intensief betrokken bij de oprichting van de onderzoekschool IPA, Instituut voor Programmatuurkunde en Algoritmiek. Deze onderzoekschool i.o. stelt zich primair tot doel een post-doctorale onderzoekersopleiding (Programmatuurkunde en Algoritmiek) te ontwikkelen. Daarnaast ziet de onderzoekschool het als haar voornaamste taak het onderzoek op het gebied van de programmatuurkunde en algoritmiek te coördineren en (inter)nationale samenwerking en uitwisseling op dit gebied van de informatica, te organiseren en te bevorderen. Hierbij wordt onder programmatuurkunde en algoritmiek verstaan: de bestudering en ontwikkeling van formalismen, methoden en technieken voor het ontwerp, de analyse en de constructie van programmatuur en programmatuurcomponenten. Deze onderzoekschool bouwt voort op een reeds bestaande samenwerking tussen de TUE en de UU, maar is uitgebreid met participanten vanuit de UT, KUN, RUL, CWI/UvA en CWI/VU. Het merendeel van de onderzoekscapaciteit van de vakgroep Informatica zal in deze school ondergebracht worden. Vooruitlopend op de formele oprichting, naar verwachting medio 1995, heeft IPA al verschillende activiteiten opgezet, zoals een Kick-off meeting voor de partners en een zomerschool voor de aangesloten aio's. Een STIMULANS-aanvraag van IPA werd, hoewel goed beoordeeld, niet gehonoreerd. Van het CvB werd een opbouwsubsidie van 200 kfl ontvangen. De oprichting van de onderzoekschool Informatie- en KennisSystemen (SIKS) is in voorbereiding. Deze onderzoekschool beoogt naast het bieden van een post-doctorale opleiding op het gebied van gegevensverwerkende systemen het onderzoek op dit terrein te combineren. Hierbij moet gedacht worden aan de deeldisciplines informatiesystemen, gegevensbanken, kennissystemen en toepassingsgerichte software engineering. In deze onderzoekschool participeren de UvA, VU, KUB, TUE, UT, RUL, CWI en RL. Onderzoek van de vakgroep Informatica op het terrein van informatiesystemen en databases zal in deze onderzoekschool ingebracht worden. Hiernaast wordt in geringe mate in de onderzoekschool voor Telematica en Informatie
Lotgevallen W&I 1994 – p.22
Technologie, OTI, i.o. geparticipeerd. Deze onderzoekschool richt zich op het ontwerp en de implementatie van complexe telematica en Informatie Technologie systemen die geïntegreerd zijn in de gebruikersomgeving en stelt zich tot doel op dit terrein een post-doctorale opleiding aan te bieden, alsmede onderzoeksprojecten te realiseren. Zoals reeds vermeld participeert de vakgroep Informatica in de onderzoekscholen Stevin Centrum en BETA reeds vermeld. Voorts worden in het kader van het IVO (onderzoekschool i.o.) door de faculteit de tweede fase ontwerpersopleidingen `Wiskunde voor de Industrie' en `Technische Informatica' verzorgd. Ook is de faculteit betrokken bij enkele andere ontwerpersopleidingen. De studenten van deze opleidingen nemen via stages deel aan het onderzoek, hetzij in de industrie hetzij binnen de faculteit (bijvoorbeeld door het ontwerpen van software ten behoeve van het onderzoek). 3.3
Bevordering en beheersing van de onderzoekkwaliteit
De kwaliteit van het onderzoek is het afgelopen jaar vooral gestimuleerd door het verbeteren van de omstandigheden: de bibliotheek werd uitgebreid en de gehele faculteit werd gehuisvest in 4 verdiepingen van het hoofdgebouw. Hier is ook, meer dan voorheen, plaats gemaakt voor het ontvangen van gasten. Van de oprichting van de onderzoekscholen wordt een kwaliteitsimpuls verwacht: nieuwe samenwerkingen werden aangegaan. Toch is niet de gehele kwaliteitsbewaking in handen van de onderzoekscholen gelegd: hoewel er aan twee onderzoekscholen garanties over de hoeveelheid 1e geldstroompromotieplaatsen afgegeven zijn, zal de eigen Commissie voor de Wetenschapbeoefening de projectvoorstellen voor AIO-plaatsen blijven beoordelen. 3.4
Instellingsbeleidsruimte en beleid ten aanzien van tweede en derde geldstroom
Aangezien de faculteit de facultaire beleidsruimte heeft afgeschaft zal het aantal aio's dat gefinancieerd wordt uit de eerste geldstroom snel teruggebracht zijn tot het verplichte minimum van 12 resp. 9 voor de sector Wiskunde en de sector Informatica. Het beleid is erop gericht het aantal aio's uit de tweede en derde geldstroom te doen groeien zodat toch een bij de wetenschappelijke staf passend aantal promoties gerealiseerd kan worden. Buiten de sector Wiskunde waren in het verslagjaar 2 post-docs en 5 research fellows, waarvan 1 KNAW-fellow en 1 gefinancieerddoor het Fonds Xi'an Giatong, aangesteld. Binnen de sector Informatica waren 4 post-docs, waarvan 2 gedeeltelijk door NWO resp. Esprit Bra gefinancieerd, en 2 research fellows aangesteld. Er is voor 4 post-doc plaatsen met succes een beroep gedaan op het stimuleringsfonds van het College van Bestuur voor medefinanciering.
Lotgevallen W&I 1994 – p.23
3.5
AIO-beleid
Voor elke aio wordt een opleidings- en begeleidingsprogramma opgesteld. In de meeste gevallen wordt van de faculteiten van onderzoekscholen of aio-netwerken gebruik gemaakt. Na 1 jaar wordt serieus beoordeeld of het onderzoek tot een promotie zal kunnen leiden Wat betreft het rendement van de promotieopleiding: in de sector wiskunde zijn in de periode 1987 - 1994 66 aio's aangesteld geweest. 56 hiervan hebben met succes een proefschrift verdedigd. De 10 overige zijn zonder promotie vertrokken: 6 hiervan zijn 4 jaar in dienst geweest, 4 zijn na 1 jaar weggegaan. In de sector Informatica waren in deze periode 38 aio's aangesteld. 27 aio's zijn gepromoveerd, 11 zijn zonder promotie vertrokken, veelal pas na 4 jaar. Door het formele beoordelingsmoment (na 1 jaar) zwaarder aan te zetten, wordt getracht het rendement van de promotieopleiding te verhogen en tegelijkertijd de kwaliteitstandaarden te handhaven. Indien de beoordeling na 1 jaar van een promovendus negatief uitvalt, mag het promotieproject met een andere kandidaat voortgezet worden (als het 1e geldstroomfinanciering betreft). De Assistenten in Opleiding worden in de eerste 3 jaar van hun aanstelling maximaal voor 1 instructie in de week ingezet op een bij hun onderzoek verwant gebied. Het laatste jaar wordt doorgaans geheel gereserveerd voor het werken aan het proefschrift. 3.6
Verantwoording van de onderzoekinput
De kwantitatieve gegevens met betrekking tot de ingezette onderzoekcapaciteit zijn tot stand gekomen aan de hand van de geplande in te zetten capaciteit in de werkverdeling. De opgaven in de tabellen op de volgende bladzijden betreffen netto tijdsbestedingen. 3.7
Internationale samenwerkingen
Internationale onderzoekprogramma's -
Esprit OMI project nr. 6143, Exploitation of Asynchronous Circuit Technologies (EXACT) Esprit Basic Research Working Group nr. 7225, Asynchronous Circuit Design (ACID-WG) Esprit Basic Research project nr. 7166, Calculi and Algebras of Concurrency: Extentions, Tools and Applications (CONCUR 2) Esprit Basic Research project nr. 6021, Building Correct Reactive Systems (REACT) BRITE EURAM projekt IMAGES 2000, i.s.m. Aerospatiale SA.
Voorts wordt op individuele basis samengewerkt met tal van universiteiten en instituten.
Lotgevallen W&I 1994 – p.24
TABEL1: Kwantitatief overzicht (voorwaardelijk gefinancierd) onderzoek. Titel VF-programma/ Onderzoeksprogramma
:
Informatiesystemen 2
Indentificatienummer
:
TUE.INF. 303.90.26
Onderwerpontsluiting ISN
:
1203, 1207, 3304
Onderwerpontsluiting NWO
:
P160, P170, S190
Onderwerpontsluiting NABS
:
N083, N076, N070, N10
Vakgroep
BS
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
2,1
1,1
I
10,4
0,6
Totaal
12,5
1,7
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
Met
3,2
1
1,2
12,2
3
1,2
15,4
4
II
III
zonder
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ. -
6
9
-
1
70
20
9
1
76
29
9
*) Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 1
Lotgevallen W&I 1994 – p.25
Octr.*
TABEL1: Kwantitatief overzicht (voorwaardelijk gefinancierd) onderzoek. Titel VF-programma/ Onderzoeksprogramma
:
Programmeren
Indentificatienummer
:
TUE.INF.301.90.26
Onderwerpontsluiting ISN
:
1101, 1203, 3304
Onderwerpontsluiting NWO
:
P110
Onderwerpontsluiting NABS
:
N076, N070, N10
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
II
III
Met
zonder
Inf.
11,7
1,7
0,2
13,6
2
-
-
12
20
Totaal
11,7
1,7
0,2
13,6
2
-
-
12
20
*Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 1
Lotgevallen W&I 1994 – p.26
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ.
Octr.*
TABEL1: Kwantitatief overzicht (voorwaardelijk gefinancierd) onderzoek. Titel VF-programma/ Onderzoeksprogramma
:
Parallellisme
Indentificatienummer
:
TUE.INF.302.90.26
Onderwerpontsluiting ISN
:
1101, 1203, 3304
Onderwerpontsluiting NWO
:
P110
Onderwerpontsluiting NABS
:
N070, N076, N077, N10
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Vakgenoten
Ontw. leken
popul. publ.
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
Met
zonder
vakpubl.
II
III
Inf.
7,4
0,9
4,1
12,4
2
38
8
1
Totaal
7,4
0,9
4,1
12,4
2
38
8
1
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 1
Lotgevallen W&I 1994 – p.27
Octr.*
TABEL1: Kwantitatief overzicht (voorwaardelijk gefinancierd) onderzoek. Titel VF-programma/ Onderzoeksprogramma
:
Toepassingsgerichte Analyse 3
Indentificatienummer
:
TUE.WSK.301.90.25
Onderwerpontsluiting ISN
:
1202, 1206, 2202, 2205, 2212
Onderwerpontsluiting NWO
:
P130, P140, P170
Onderwerpontsluiting NABS
:
N070, N077, N10
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
II
III
Met
zonder
A
9,6
0,8
1,6
12,0
1
-
-
27
22
B&S
2,9
1,2
0,7
4,8
1
-
-
28
9
Totaal
12,5
2
2,3
16,8
2
-
-
55
31
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 1
Lotgevallen W&I 1994 – p.28
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ.
Octr.*
TABEL1: Kwantitatief overzicht (voorwaardelijk gefinancierd) onderzoek. Titel VF-programma/ Onderzoeksprogramma
:
Besliskunde en Stochastiek 3
Indentificatienummer
:
TUE.WSK.302.90.25
Onderwerpontsluiting ISN
:
1207, 1208, 1209, 1203, 1206
Onderwerpontsluiting NWO
:
P160
Onderwerpontsluiting NABS
:
N083
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Vakgenoten
Ontw. leken
popul. publ.
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
II
III
Met
zonder
vakpubl.
B&S
7,9
0,6
1,9
10,4
4
-
-
30
35
2
Totaal
7,9
0,6
1,9
10,4
4
-
-
30
35
2
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 1
Lotgevallen W&I 1994 – p.29
Octr.*
TABEL1: Kwantitatief overzicht (voorwaardelijk gefinancierd) onderzoek. Titel VF-programma/ Onderzoeksprogramma
:
Discrete structuren 3
Indentificatienummer
:
TUE.WSK.303.90.25
Onderwerpontsluiting ISN
:
1204, 1299 Discrete Wiskunde, 3325
Onderwerpontsluiting NWO
:
P110, T180
Onderwerpontsluiting NABS
:
N025
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
DW
7,1
2,7
0,3
E
3,2
-
-
10,3
2,7
0,3
Totaal
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
II
III
Met
zonder
10,1
4
1
-
51
2
3,2
-
1
-
6
2
13,3
4
2
-
57
4
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 1
Lotgevallen W&I 1994 – p.30
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ.
Octr.*
TABEL III-1:Kwantitatief overzicht voorwaardelijk gefinancierd onderzoek per faculteit, gerubriceerd naar vakgroep
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
II
III
Met
zonder
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ.
DW
7,1
2,7
0,3
10,1
4
1
-
51
2
-
-
A
9,6
0,8
1,6
12,0
1
-
-
27
22
-
-
B&S
12,9
2,9
2,6
18,4
6
-
-
64
53
2
-
I
29,5
3,2
5,5
38,2
7
1
-
120
78
17
1
Totaal
59,1
9,6
10,0
78,7
18
2
-
262
155
19
1
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 4
Lotgevallen W&I 1994 – p.31
Octr
TABEL III-2:Kwantitatief overzicht niet-voorwaardelijk gefinancierd onderzoek per faculteit, gerubriceerd naar vakgroep
Vakgroep
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
Met
II
III
zonder
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ.
DW
1,4
-
-
1,4
-
3
5
-
A
2,2
-
-
2,2
4
-
23
-
B&S
1,2
-
-
1,2
1
1
10
-
I
0,1
-
-
0,1
-
-
-
3
Totaal
4
-
-
4,9
5
4
38
3
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 5
Lotgevallen W&I 1994 – p.32
Octr
TABEL III-3: Kwantitatief overzicht totaal onderzoek per faculteit, gerubriceerd naar vakgroep
Vakgroep
DW
Onderzoekinspanning (in mj.wp.)
Output bestemd voor
1 geldstroom
Wetenschappers
2e geldstroom
3e geldstroom
Totaal 1+2+3
Dissertaties
Wet.publikaties met/zonder referee systeem
I
II
III
Met
zonder
Vakgenoten
Ontw. leken
vakpubl.
popul. publ.
8,5
2,7
0,3
11,5
4
1
-
51
5
5
-
A
11,8
0,8
1,6
14,2
1
-
-
31
22
23
-
B&S
14,1
2,9
2,6
19,6
6
-
-
65
54
12
-
I
29,6
3,2
5,5
38,3
7
1
-
120
78
17
4
Totaal
64
9,6
10
83,6
18
2
-
267
159
57
4
* Hier tevens het soort octrooi aangeven (I, II of III) Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 6
Lotgevallen W&I 1994 – p.33
Octr.*
TABEL IV: Specificatie onderzoekinspanning tweede geldstroom in mj/wp
Vakgroep
WP-2 in dienst van TUE
WP-2 in dienst van NWO, STW, etc.
WP-2 Totaal
WP-2 omvang onderzoekinspanning
I
7
7
3,2
A
1
1
0,8
DW
5
5
2,7
B&S
4
4
2,9
Totaal
17
17
9,6
Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 8
Lotgevallen W&I 1994 – p.34
TABEL V-1: Derde geldstroom (globale indicatie) Wiskunde 1994 Globale indicatie van 'derden' (contractpartners, resp. instanties aan wie maatschappelijke diensten werden verleend) 'Derden'
Bedrag in kf
Ministerie van Economische Zaken Ministerie van Volkhuisvesting en Ruimtelijke Ordening Overige Ministeries: Ministerie van Buitenlandse Zaken
31,0
Rijksdiensten Provinciale instellingen Gemeentelijke instellingen Semi-overheids instellingen
3,0
Universiteiten
339,2
Particuliere non-profit organisaties
170,2
Bedrijfsleven
665,7
Europese gemeenschap
529,1
Andere: Overige onderwijsinstellingen
16,7
TNO
18,0
Diversen
12,8
Totaal
1785,7
mj/obp ten lasten van derden
-
percentage personele kosten van totale kosten
88%
aantal contracten, afgesloten door de faculteit of het College van Bestuur Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 9
Lotgevallen W&I 1994 – p.35
TABEL V-2: Specificatie onderzoekinspanning derde geldstroom in mj/wp
Vakgroep
WP-3 in dienst van TUE
WP-3 in dienst van derden
WP-3 Totaal
WP-3 omvang nderzoekinspanning
I
9
-
9
5,5
A
3
-
3
1,6
DW
1
-
1
0,3
B&S
3
-
3
2,6
Totaal
16
-
16
10,0
Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 10
Lotgevallen W&I 1994 – p.36
TABEL VII: Tijdelijk wetenschappelijk personeel (LTD/AIO); peildatum 31-12-1994
Vakgroep
Totaal aantal plaatsen
Bezette plaatsen LTD
AIO
Vacature, inclusief lopende sollicitatieprocedures
I
12
-
12
0
A
8
-
8
0
DW
4
-
4
0
B&S
7
-
6
1
Totaal
31
-
30
1
Tabellen WO t.b.v. Jaarverslag TUE 1994 - blz. 12
Lotgevallen W&I 1994 – p.37
3.8
VF-PROGRAMMA'S
3.8.1
VF-programma: TOEPASSINGSGERICHTE ANALYSE 3
VF-code: TUE.WSK.301.90.25 Programmaleiding: Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO: Toepassingsgebied NABS:
Prof.dr.ir. J. de Graaf 1202, 1206, 2202, 2205, 2212 P130, P140, P170 N070, N077, N10
3.8.2 VF-programma: BESLISKUNDE EN STOCHASTIEK 3 Programmaleiding: prof.dr. J. Wessels Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO: Toepassingsgebied NABS: 3.8.3.
1207, 1208, 1209, 1203, 1206 P160 N083
VF-programma: DISCRETE STRUCTUREN 3
VF-code: TUE.WSK.303.90.25 Programmaleiding: prof.dr. A.E. Brouwer, prof.dr. A.M. Cohen, prof.dr.ir. H.C.A. van Tilborg (Wsk/I), prof.dr.ir. J.P.M. Schalkwijk (E) Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO: Toepassingsgebied NABS: 3.8.4.
1204, 1299 Discrete Wiskunde, 3325 P110, T 180 N025
VF-programma: PROGRAMMEREN
VF-code: TUE.INF.301.90.26 Programmaleiding: dr.ir. C. Hemerik, prof.dr. R.C. Backhouse, dr. A. Kaldewaij, dr. R.R. Hoogerwoord Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied: Toepassingsgebied: 3.8.5.
1101, 1203, 3304 P110 N076, N070, N10
VF-programma: PARALLELLISME
VF-code: TUE.INF.302.90.26 Programmaleiding: prof.dr. M. Rem, prof.dr. J.C.M. Baeten Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO:
1101, 1203, 3304 P110
Lotgevallen W&I 1994 – p.38
Toepassingsgebied NABS: 3.8.6
N076, N077, N070, N10
VF-programma: INFORMATIESYSTEMEN 2
VF-code: TUE.INF.303.90.26 Programmaleiding: prof.dr.ir. J.C. Wortmann (Bdk/BISA); prof.dr. K.M. van Hee (WskI/I), prof.dr.ing. D.K. Hammer (WskI/I); prof.dr. J. Wessels (WskI/B&S) Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO: Toepassingsgebied NABS:
1203, 1207, 3304 P170, P160, S190 N083, N076, N070, N10
3.9
OVERIGE PROGRAMMA'S EN OF THEMA'S (NIET-VF)
3.9.1
Project: Computers In Mathematical Education.
Reeds vele jaren wordt aan de TUE bij het service onderwijs in de wiskunde onderzoek gedaan hoe op een verantwoorde wijze computers en software in dit onderwijs geïntegreerd kunnen worden. Dit is een terrein waar nog zeer weinig ervaring mee is, in tegenstelling tot de meer traditionele wiskunde cursussen, die een ontstaansgeschiedenis van vele decennia hebben. Om de ervaringen met het gebruik van computers in het onderwijs te kunnen bundelen is in 1991 het project Computers in Mathematical Education opgezet. In het jaar 1994 is gewerkt op de gebieden analyse, statistiek en computer algebra en zijn de mogelijkheden voor computergebruik bij Lineaire algebra verder geïnventariseerd. Daarnaast is actief meegewerkt aan een aantal landelijke activiteiten op het gebied van computers in het wiskunde onderwijs. Ook zijn bijdragen geleverd aan een aantal internationale conferenties, vaak op uitnodiging. 3.10
ONDERZOEKSINSTITUTEN
3.10.1
Instituut Wiskundige Dienstverlening
Het jaar 1994 werd gekenmerkt door een sterke intensivering van de contracten tussen het IWDE en de ontwerpersopleiding "Wiskunde voor de Industrie" (WvdI). Deze twee faculteitsonderdelen zijn vrij kort na elkaar gestart met de bedoeling WvdI-cursisten te laten profiteren van de ervaringen opgedaan tijdens het uitvoeren van IWDE-projecten. Dat is dit jaar in toenemende mate in de praktijk gebracht. WvdI-cursisten hebben in het kader van het modelleringscolloquium gewerkt aan zowel afgeronde als nog lopende IWDE-projecten. Op deze manier maken zij reeds in een vroeg stadium van de opleiding kennis met de communicatieproblemen die altijd optreden als wiskunde toegepast wordt in een industriële omgeving. Wat betreft de acquisitie is er op verschillende manieren bekendheid gegeven aan de mogelijkheden van contractresearch binnen de faculteit. Om het midden- en kleinbedrijf (MKB) te bereiken is contact onderhouden met de Innovatiecentra (IC). Tot nu toe levert deze acquisitielijn weinig op. Niet duidelijk is of de IC's geen wiskundig georiënteerde
Lotgevallen W&I 1994 – p.39
vragen krijgen uit het MKB of dat de IC-medewerkers deze niet herkennen. Het organiseren van cursussen met open inschrijving heeft dit jaar vrijwel stil gelegen. Vanwege de lichte economische recessie was er een algehele malaise waar te nemen bij instanties die commerciële cursussen organiseren. Voor 1995 lijkt de cursusmarkt echter weer aan te trekken. Er is gewerkt aan een aantal zeer diverse contractresearchprojecten. De verdeling over de vakgebieden is ruwweg: coderingstheorie 2, analyse 6, statistiek 3, databases 1. De herhuisvesting van de faculteit in het hoofdgebouw heeft ook voor het IWDE het positieve gevolg gehad, dat de communicatie met de gehele faculteit veel directer is geworden. 3.11
Vakgroepenoverzicht
3.11.1. Vakgroep DISCRETE WISKUNDE (DW) VF-programma: • TUE.WSK.303.90.25
Discrete Structuren 3
Thema's en voortgang thema's buiten de VF • Didaktiek. De training en begeleiding van de Nederlandse deelnemers aan de Internationale olympiade werd verzorgd. • In mei 1994 is op een aantal scholen in de regio Eindhoven bij wijze van experiment de Kangoeroe wiskundewedstrijd voor leerlingen van 13-14 jaar georganiseerd. Er is een begin gemaakt met de organisatie voor de landelijke Kangoeroewedstrijd in 1995. • De problem soloving groep van universitaire wiskundestudenten A.N.'t Woord is in 1994 8 keer bijeen geweest in Eindhoven en heeft 100 oplossingen ingestuurd. In 1994 is een oplossing gepubliceerd. • O.P. Lossers. In 1994 zijn vier oplossingen van onze problem solving group met publicatie gehonoreerd. De groep kwam regelmatig bij elkaar met gemiddeld zeven deelnemers uit alle vakgroepen. Er werden 56 oplossingen verzorgd. Wetenschapsgebied ISN: 1299 discrete wiskunde, 1204, 3325, 5801 Wetenschapsgebied NWO: P110, T180, S270 Wetenschapsgebied NABS: N025, N10, N081 3.11.2 Vakgroep ANALYSE (A) VF-Programma's: • TUE.WSK.301.90.25
Toepassingsgerichte Analyse 3
Thema's buiten de VF • Veldentheorie en Clifford analyse. • Mathematische (niet-equidistante) sampling theorie. • Asymptotisch probleem. Toepassing van de `buizenmethode' op een klasse van
Lotgevallen W&I 1994 – p.40
• • • • •
integro-differentiaal-vergelijkingen. Differentiaalvergelijkingen in de materiaalkunde en de continuumsmechanica. Chaostheorie en tijdreeksanalyse Aero-akoestiek Modellering van polymeerstroming SOBU-project Golden Ten: deterministische en stochastische analyse van het Golden Ten spel en soortgelijke kansspelen.
Service Kortlopend onderzoek naar aanleiding van vragen op het gebied van in de vakgroep vertegenwoordigde disciplines; met name op het gebied van de mechanica, de toegepaste analyse, de numerieke wiskunde en de numerieke programmatuur. Expliciet kunnen genoemd worden: het werken aan problemen samenhangend met numerieke freeskopbesturing (Philips CFT) en kort onderzoek aan niet-lineaire periodieke differentiaalvergelijkingen ten behoeve van de faculteit T. Verder wordt er substantiële steun verleend aan het IWDE, zowel in de vorm van serviceonderzoek als ook ondersteuning bij implementeren en programmeren. Samenwerkingen • Met de vakgroep Econometrie van de KUB (in SOBU-project) i.v.m. promotieonderzoek Golden Ten. • Met Nat.Lab Philips, 2e fase IWDE-afstudeerproject 'damage-theorie' in 1994 afgerond. De bestudering van dit onderwerp is voortgezet als promotieproject: 'damage en scheurvoortplanting in brosse materialen'. Met Philips Nat.Lab 2 promotieprojecten: - eindige-elementen methode analyse van contact tussen tape en interface in een recorder is in 1994 afgerond. - brosse breuk en scheurvoortplanting (spec. in beeldscherm van TV's) wordt voortgezet (waarschijnlijk afronding in 1995). • Met vakgroep WFW (TUE) de 2 promotieprojecten: - micromechanische modellering van composiete materialen: - simulatie van folieblaasproces voor polymeersmelten, zijn in 1994 afgerond met een promotie. • Met RUG 1, het promotieproject: - sterkte en stijfheid van hoge-druk slangen, is in 1994 afgerond met een promotie. • Met DOW-Chemical Terneuzen; een 2e fase IWDE-afstudeerproject 'Flow instabilities in polymer extrusion processes', is in 1994 afgerond; verdere samenwerking in promotieproject plus service-onderzoek (i.s.m. IWDE). • Met de vakgroep Theoretische Natuurkunde TUE, op het gebied van de grondslagen voor de quantummechanica i.h.b. de operatorentheorie. Samenwerking bestaat o.m. uit medebegeleiding van een promovendus op genoemd gebied. • Met de vakgroep Warmte en Stroming (N): Contourdynamica bij 2D-wervels. • Op het gebied van de Wigner-distributie en de Heisenberg-groep wordt samengewerkt met het Philips Natuurkundig Laboratorium. • Met het Nat.Lab. Philips, wisselende projecten in verband met afstudeerders. • Met de vakgroep Fundamentele Werktuigkunde TUE een promotieprojekt (dynamica, verbranding, stroming). • Met Fysische Technologie TUE (promotieonderzoek ten aanzien van kleivormlin-
Lotgevallen W&I 1994 – p.41
• • • • • • • • • • • • • • • •
gen). Met de Dienst grondwatervoorziening TNO-Delft. Met Philips CFT op het gebied van halfgeleiders en numerieke freeskopbesturing. ELDIM - electrochemisch boren TNO Delft - multibodysystemen TNO TPD - modelleren van glas Philips glas - stralingsproblemen; morfologie tv schermen Argonne (Illinois) - parallelle methode voor parameter schatting Gastec - modelleren van aardgas branders. KIWA Verenigde Nederlandse glasfabrieken, Maastricht Shell Rijswijk - mengsels in pijpen OCIAM (Oxford): kruipstromingen (glas) Johan Enschede Technomathematik (Kaiserslautern): warmteoverdracht door straling Met MBD-Purmerend; service-onderzoek naar spaakspanningsmeter plus spakenspanmachine voor fietswielen (via IWDE). Met DAZON-Maastricht; service-onderzoek naar modellering van vogelschrikkanon (via IWDE).
Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO: Toepassingsgebied NABS:
1202, 1206, 2202, 2205, 2212 P130 , P140, P170, P190, P200 N070, N077, N025, N10
3.11.3 Vakgroep BESLISKUNDE EN STOCHASTIEK (B&S) VF-Programma's: • TUE.WSK.301.90.25 Toepassingsgerichte Analyse 3 • TUE.WSK.302.90.25 Besliskunde en Stochastiek 3 • TUE.INF.303.90.26 Informatiesystemen 2 Thema's en voortgang thema's buiten de VF • •
•
Probleem-oplossen. Er werden (deels in het kader van `O.P. Lossers') enkele problemen uit wiskundetijdschriften opgelost en ingestuurd; een deel werd gepubliceerd. Kroonwielvertanding. Ir. M. Peerdeman verricht onder leiding van prof.dr.ir. M.J.W. Schouten promotieonderzoek. Dr. D.A. Overdijk is als copromotor betrokken bij dit onderzoek. De resultaten moeten inzicht verschaffen in de levensduur en de geluidsproductie van de kroonwieloverbrenging. Het project levert nu al royalties op die in eerste instantie naar de financier STW gaan. Er werd een bijdrage geleverd aan het thema "Computergebruik in het wiskundeonderwijs".
Het Samenwerkingsorgaan Brabantse Universiteiten financierde in 1994 2 projekten: • Aanpassingsprocessen in rantsoeneringseconomieën. Uitvoerder drs. P.J.J. Herings. projektleiders dr. J. van Geldrop en dr. A. Talman; dit wordt afgerond in juni 1995. • Milieu en economische groei. Uitvoerder drs. ing. N.Vellinga. Projektleiders dr.C.
Lotgevallen W&I 1994 – p.42
Withagen en prof.dr.A. de Zeeuw. Projekt loopt tot eind 1995. Consultatie en service. Kortlopend onderzoek naar aanleiding van vragen op het gebied van in de vakgroep vertegenwoordigde disciplines. Statistische consultatie in het kader van het Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven. Huijberts was tijdelijk gedetacheerd bij het CWI voor onderzoek in het kader van het EC-project DRIVE II: regeling van verkeersstromen. Samenwerkingen • Instituut Wiskundige Dienstverlening Eindhoven. Wetenschapsgebied ISN: Wetenschapsgebied NWO: Toepassingsgebied NABS:
1207, 1208, 1209 P140, P160, P170, P110 N083, N070, N043, N10
3.11.4 Vakgroep INFORMATICA (I) VF-programma's: • TUE.INF.301.90.26 Programmeren • TUE.INF.302.90.26 Parallellisme • TUE.INF.303.90.26 Informatiesystemen 2 Overige programma's en/of thema's (niet-VF) Voor zover onderzoek buiten de VF-programma's wordt gedaan, is dit niet in programma's en/of thema's gebundeld en beschreven.
Lotgevallen W&I 1994 – p.43