2de bach TEW
Bedrijfsfiscaliteit Samenvatting
Q 141
uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be
5.00 EUR
Nieuw!!! Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be
BEDRIJFSFISCALITEIT Inhoudsopgave 1.
Inleiding ....................................................................................................................................................... 3 Wat is een belasting? ...................................................................................................................................... 3 Soorten belastingen ........................................................................................................................................ 3 Voorbeelden .................................................................................................................................................... 3 Wie wordt waar belast? .................................................................................................................................. 4 Functies van een belasting .............................................................................................................................. 4 In de marge...................................................................................................................................................... 5 Probleem: internationale belastingregeling .................................................................................................... 6
2.
Fundamentele beginselen (= rechtsprincipes) ............................................................................................ 6 2.1
Legaliteitsbeginsel ............................................................................................................................... 7
2.2
Eénjarigheidsbeginsel ........................................................................................................................ 10
2.3
Gelijkheidsbeginsel ............................................................................................................................ 11
2.4
Openbare orde .................................................................................................................................. 12
2.5
Beperkte interpretatie ....................................................................................................................... 14
2.6
Geen retroactiviteit ........................................................................................................................... 15
2.7
Beginselen van behoorlijk bestuur .................................................................................................... 16
3.
Wie is betrokken bij de belastingheffing? ................................................................................................. 16
4.
Inkomstenbelasting ................................................................................................................................... 17
5.
6.
7.
4.1
Drie categorieën van inwoners ......................................................................................................... 19
4.2
Drie categorieën van niet-inwoners .................................................................................................. 21
4.3
Winsten en bezoldigingen, vrijstellingen en verrekeningen ............................................................. 23
Invordering van (inkomsten)belastingen .................................................................................................. 25 5.1
Roerende voorheffing........................................................................................................................ 25
5.2
Bedrijfsvoorheffing ............................................................................................................................ 26
5.3
Onroerende voorheffing.................................................................................................................... 27
Personenbelasting ..................................................................................................................................... 28 6.1
Belastbare inkomsten ingedeeld in 4 categorieën ............................................................................ 30
6.2
Totale belastbare inkomsten ............................................................................................................. 33
6.3
Belastingschuld .................................................................................................................................. 36
Onroerende inkomsten ............................................................................................................................. 37 1
8.
9.
7.1
Vrijstellingen ...................................................................................................................................... 39
7.2
Eigen woning ..................................................................................................................................... 39
7.3
Verminderingen ................................................................................................................................. 40
7.4
Bepaling van netto inkomsten........................................................................................................... 41
Roerende inkomsten ................................................................................................................................. 45 8.1
Dividenden......................................................................................................................................... 46
8.2
Interesten .......................................................................................................................................... 50
8.3
Royalties ............................................................................................................................................ 53
8.4
Auteursrechten .................................................................................................................................. 53
Beroepsinkomsten..................................................................................................................................... 56 9.1
In natura verkregen inkomsten ......................................................................................................... 57
9.2
Winst.................................................................................................................................................. 59
9.3
Afschrijvingen .................................................................................................................................... 61
9.4
Welke winst voor welke periode? ..................................................................................................... 63
9.5
Wat is belastbare winst? ................................................................................................................... 65
9.6
Abnormale voordelen........................................................................................................................ 65
9.7
Vrijgestelde inkomsten ...................................................................................................................... 69
9.8
Aftrekbare kosten .............................................................................................................................. 71
9.9
Fiscaal resultaat ................................................................................................................................. 72
Extra............................................................................................................................................................... 81
2
BEDRIJFSFISCALITEIT 1. Inleiding Wat is een belasting? Een heffing eenzijdig opgelegd door de overheid, teneinde haar middelen te verschaffen om in haar uitgaven van alle aard te voorzien. • • •
Dwingend karakter (moet betaald worden) Geen tegenprestatie (het is niet: hoe meer je betaalt, hoe meer je krijgt) Algemeen financieel doel (geen specifieke doel -> algemene pot)
Soorten belastingen •
•
Directe belastingen: o afhankelijk van een persoon (natuurlijk persoon of rechtspersoon) o belasting op inkomen, winst … Indirecte belastingen: o Afhankelijk van een feit (vb. aankoop)
Voorbeelden •
• •
•
• •
•
Inkomensbelasting o % op het inkomen o Geheven op natuurlijke personen of rechtspersonen o 30 à 40% vd staatsbegroting betaald door natuurlijke personen ↔ rechtspersonen betalen amper belastingen o Directe belasting Winstbelasting BTW/ douanebelasting o % op de prijs van een handeling (een feit) o Geheven op de eindgebruiker o 35% vd staatsbegroting o Indirecte belasting Pestbelasting o Successierechten op een ergernis (n.a.v. een overlijden = feit) o Indirecte belasting Vermogensbelasting o Iemand belasten omdat die over goederen beschikt (≠ inkomen), ookal groeit het niet Onroerende voorheffing o belasting op uitgespaarde huurgelden: eigenaar van een huis ‘spaart’ huurgelden uit → belast via kadastraal inkomen o = inkomstenbelasting Registratierechten o Belasting op een dienst (registratie van een akte) o Indirecte belasting
3
•
Gemeenschapsbelasting o In België bijna onbestaande, door Brussel (≠ gemeenschappen) is het onduidelijk hoeveel welke gemeenschap kan belasten o Water wordt wel door gewesten belast = verbruiksbelasting
Wie wordt waar belast? * Bronstaat: land waar de inkomsten verworven zijn * Woonstaat: land waar men inwoner is (max. één land) → Dubbelbelastingverdragen = slechts een basisstructuur: onderlinge regeling tussen bronstaat en woonstaat ≠ van situatie tot situatie (zie verder)
Functies van een belasting -
Financiële functie Economische functie Sociale functie
1) Financiële functie Overgang nachtwakersstaat naar sociale welvaartstaat => toename van noodzakelijke middelen in principe in geld * Nachtwakersstaat = overheid speelt kleine rol, hoogstens veiligheid * Sociale welvaartsstaat = globaal netwerk van ondersteuning (RSZ, defensie, publieke goederen, infrastructuur … ) Stabiele, eenvoudige, verzekerde inning van belastingen Bestrijding fiscale fraude: Fiscale fraude zorgt voor minder belastinginkomsten -> hogere belastingvoet = compensatie Stimulansen voor betere inning: voorafbetalingen op belastingen ↔ te laat betalen = belastingvoet↑ * Onroerende voorheffing Voorheffing wordt op 1jan x1 betaald (bij start vh jaar), bedrag van onroerende inkomsten wordt pas op 31dec x1 berekend OH int op voorhand zodat het geld nog niet is uitgegeven * Roerende voorheffing 25% op dividenden en interesten (ook op voorhand te betalen ↔ dividendwaarde nog onbekend) ‘Tax liberation day: 6 augustus 2014’ = dag waarop een werknemer niet langer belastingen betaalt en dus voor eigen rekening begint te werken. België = EU-lidstaat met het hoogste belastingtarief 2) Economische functie * Beïnvloeding marktgedrag (loonlasten, belastingverminderingen …) o giften (vb. ICE bucket challenge: gift €40 is fiscaal aftrekbaar) (art.145/33 WIB’94) o belastingaftrek voor investeringen in beveiliging tegen inbraak of brand (art. 145/31 WIB ‘92)
4
o o
*
*
goedkoper maken van overwerk 80% vd bedrijfsvoorheffing dient niet naar de OH doorgestort te worden indien deze geïnvesteerd wordt in onder vw’en bepaalde investeringen (art 275/1 e.v. WIB’94) Aantrekken investeerders vb. Notionele intrestaftrek voor vennootschappen (art. 205bis e.v. WIB ‘92) ‘Aftrek voor risicokapitaal’: vennootschappen kunnen een fictieve rente aftrekken van hun winst indien ze investeren met EV. Doel: discriminatie investeren met EV ↔ VV wegwerken Spaarwezen vb. Vrijstelling intresten uit spaarboekjes (art. 21, 5° WIB ‘92) => Regering wil uitbreiden naar DIVIDENDEN/INTRESTEN
3) Sociale functie * Herverdeling van gelden vb. Progressiviteit van de personenbelasting => taxatie in functie van draagkracht (Cf. art. 130 WIB ‘92) * Sociale impulsen binnen belastingheffing vb. Vet- en suikertaks (De Standaard 22/23 dec ’14) extra taxatie op suiker- en vetrijke producten
In de marge Roelingdienst: dienst in de administratie waar je met vragen m.b.t. de fiscaliteit terechtkan (altijd vooraf!) BTW op EU vlak: * EU heeft geen binnengrenzen * EU heeft gemeenschappelijk ‘buitentarief: belasting tss 15% en 25% + extra (klein) % ≠ van land tot land Parafiscaliteit: sociale zekerheid (RSZ) Retributies: Retributie-wet vs retributie-dienst vs overheid als gewone dienstverrichter *
Retributie-wet: een gedwongen betaling aan de overheid voor een verleende dienst (vrij te kiezen wie deze dienst verricht) vb: jaarlijkse verplichte autokeuring * Keuring = verplicht bij wet * Waar je de keuring laat uitvoeren is vrij te kiezen * Autokeuring kost overal evenveel (uniforme prijs)
*
Retributie-dienst: niet-gedwongen, maar overheid heeft monopolie vb: abonnement op Belgisch Staatsblad (dienst), betaling voor parkeren op openbare weg (↔ privéparking) vb: treintransport van personen en goederen → geen retributiedienst! OH heeft geen monopolie
Retributie is een heffing opgelegd door de OH die niet onderworpen is aan complexe regelgeving ↔ belasting 5
Verhaalbelastingen: Verhalen op iemand = technische term om iets te kunnen invorderen → collectieve voorziening waar een specifieke categorie een voordeel bij heeft vb: heffing voor aanleg infrastructuur in nieuwe verkaveling Woonbonus: bonus om te investeren in je eigen woning berekening: belastbaar inkomen jaar x1 wordt verminderd met de waarde vd woning in jaar x1 → op dit verschil wordt de belasting berekend !! Reductie in de hoogste schijf! (BI wordt verminderd met een bedrag dat in de eerste schijf valt → personen met het hoogste inkomen hebben het meeste voordeel) Privaat recht ↔ tss 2burgers vb. huwelijk
Publiek recht tss burger en OH vb. fiscaliteit
Probleem: internationale belastingregeling België hanteert andere belastingen dan andere EU-landen m.b.t. investeren in onroerend goed → ongelijkheid België hanteert kadastraal inkomen = fictieve huurwaarde vd eigen woning * *
ligt lager dan de reële huurwaarde wordt jaarlijks geïndexeerd
↔ In het buitenland wordt er niet naar het KI gekeken maar wel naar de reële huurwaarde.
2. Fundamentele beginselen (= rechtsprincipes) Fiscaliteit is de kern vd organisatie van een staatsbestel => cruciaal voor de werking van een staat enkele uitgangspunten (= rechtsbeginselen) opgenomen in Grondwet => Verhouding van burger ten opzichte vd OH aspect van publiek administratief recht (er worden enkele verplichtingen opgelegd aan de OH) F UNDAMENTELE BEGINSELEN VAN BELASTINGHEFFING : *
3 principes voortvloeiend uit de Grondwet * Legaliteitsbeginsel (170/172 Gw) = alle belastingen moeten geregeld worden bij wet (door het parlement gestemd) *
Eénjarigheidsbeginsel (171Gw) = parlement moet elk jaar opnieuw alle wetten/ belastingen aanvaarden
*
Gelijkheidsbeginsel (172 Gw) = discriminatie in de fiscaliteit is niet toegestaan, uitzonderingen of afwijkingen dienen wel aanvaard te worden vb: niet: geslacht/ etniciteit … wel: burgerlijke staat
6
*
4 principes voortvloeiend uit publiekrechtelijk karakter van de fiscaliteit * Openbare orde = geen afwijkingen bij publiek recht ↔ wel bij burgerlijk recht (vb. eigen invulling van huurcontract) *
Beperkende interpretatie = wetgever moet de wetten opstellen, indien deze fout wordt gelezen owv onduidelijkheid is dit de fout van de wetgever, de wet wordt dan gevorderd in het voordeel vd burger vb: nieuwe wet dat stelt dat personeel van een vliegtuig nu ook taxatie dient te betalen, dit wil niet zeggen dat ook personeel van boten deze taxatie verschuldigd is ≠ algemene interpretatie
*
Geen terugwerkende kracht = enkel regels voor de toekomst, niet voor het verleden
*
Beginselen van behoorlijk bestuur = administratie dient correct te gebeuren vb. Aanslagbiljet wordt naar een fout adres gestuurd (fout vd administratie) * belasting wordt te laat betaald * belastingverhoging wordt verhaald op de overheid
Als de rechtsbeginselen niet worden nageleefd kan er een schadevergoeding gevraagd worden.
2.1
Legaliteitsbeginsel
D EMOCRATISCHE INSTEMMING MET ESSENTIËLE ASPECTEN VAN BELASTINGHEFFING (Art. 170 Gw) * Hoe? Procedure -> parlement moet de belasting goedkeuren en tot wet maken, niet enkel regering (art. 78 Gw) * Wie? Belastingsubject = belastingplichtige (≠ eenvoudig te bepalen) * Waarop? Belastinggrondslag = maatstaf waarop een belasting is gebaseerd (vb. omvang vh inkomen) * Hoeveel? * Aanslagvoet = % bij directe belasting * Tarief = % bij indirecte belasting Tarief = meestal BTW (6%, 12% of 21%), BTW wordt niet bij wet geregeld maar bij KB die door de regering gestemd wordt (zonder parlement) -> tijdbesparend (anders wordt de marktwerking verstoord) Vb. Stel dat het belasting% op een radio over 5maanden van 21% naar 6% zou dalen → aankoop wordt uitgesteld → marktwerking verstoord Verschil KB en Wet? KB: wordt door de regering beslist (≠ ganse procedure doorlopen) = wetbeginsel (dient later nog goed gekeurd te worden door senaat, parlement … ) Wet: wordt door het parlement goed gekeurd (= ganse procedure doorlopen) *
Nuances? Bij onmogelijkheden/moeilijkheden zijn nuances mogelijk (vb. belastingschuld spreiden)
7
V ERPLICHTE UITVOERING DOOR ADMINISTRATIE (Art. 108 Gw) * Nuances aan verplichting via onbeperkt uitstel, kwijtschelding van intresten en/of fiscale boeten vb: Wet op continuïteit van ondernemingen -> gunstige fiscale akkoorden om ondernemingen ademruimte te geven indien er een faillissement dreigt *
Administratieve onderrichtingen zijn niet bindend voor belastingplichtigen * Circulaires: onderrichtingen die uitleggen hoe de administratie bepaalde wetteksten leest * FAQ op de website vh ministerie van financiën
H IËRARCHIE VAN DE NORMEN 1. 2. 3. 4.
Internationale verdragen/ overeenkomsten Grondwet Wet/ decreet/ ordonnantie Ministerieel besluit (MB)/ Koninklijk besluit (KB)
Internationale verdragen/ overeenkomsten * * *
Gelden meteen, dienen niet omgezet te worden in nationale regels Internationale principes: * Verdrag v Wenen (23/04/’69) inzake verdragenrecht Principes uit rechtspraak: * Belgisch monistisch stelsel (direct op internationale regels verhalen) ↔ dualistisch stelsel: internationale regels eerst omvormen naar nationale regels (VS) * Voorrang voor internationale normen (Cf. Cass 27/05/’71) MAAR Gw. Hof 03/02/’94 => controle op instemmingswet
Grondwettelijk Hof heeft problemen met de verhouding verdrag ↔ grondwet GH gaat verdragen toetsen aan de grondwet Instemmingswet: parlement moet stemmen over het verdrag = een wet => GH kan deze vernietigen indien niet akkoord ↔ Instemmingswet bestaat wel maar wordt slechts zelden vernietigd, men wil internationale conflicten vermijden. !! GH is niet bevoegd om Europese verdragen te controleren Voorbeelden: * V.E.U. (Verdrag EU) en V.W.E.U. (Verdrag werking EU) primair gemeenschapsrecht => basisverdragen m.b.t. verkeer, belastingvrijstelling spaarboekjes … * OESO-Modelverdrag overeenkomsten ter vermijding van dubbele belasting Art.6: Inkomsten van een onroerend goed in het buitenland mogen belast worden in het buitenland Art. 7: nationale wetgeving moet wijken * Europees verdrag tot bescherming vd rechten vd mens en de fundamentele vrijheden
8
Grondwet = primeert op gewone wetten fiscale wetgeving moet grondwettelijke principes respecteren controle door Grondwettelijk Hof *
*
Toetsing van bevoegdheidsverdelende regels, grondrechten en: * 170, 172: gelijke behandeling van belastingplichtige * 191 Vernietigingsberoep vs prejudiciële vraag * Vernietigingsberoep: vraag om een bepaalde wet te vernietigen * Objectief: vooraleer er zich voor u concrete problemen voordoen * Subjectief: nadat u concrete problemen ervaren hebt * Prejudiciële vraag: rechter kan aan het grondwettelijk hof vragen of een bepaalde regel in strijd is met de Grondwet
Wet/ decreet/ ordonnantie Ministerieel besluit/ Koninklijk besluit = Uitvoering van wettelijke verplichtingen Algemene controle door rechterlijke macht (159 Gw) Betwisting?
Besluiten toetsen aan wetten * → Raad van State afdeling bestuursrechtspraak * objectief contentieux: beroep doen over een besluit vooraleer er zich concrete problemen voordoen
Betwistingen * → Rechtbank 1e aanleg * subjectief contentieux: beroep doen over een besluit nadat er zich concrete problemen voordoen
Zaken ivm Grondwet → Grondwettelijk Hof
MAAR: Art. 569, 32° Ger.W => geen geschillen meer inzake individuele betwisting van een belastingnorm M ORELE UITVOERING VAN DE FISCALE WET Uitvoering van de fiscale wetten is in principe amoreel * Hogere belasting op luxegoederen * Progressieve inkomstenbelasting * … MAAR: afwijkingen door administratie geen belasting indien: * Geschonken aan specifiek erkende, provinciale instelling * Goederen geschikt voor menselijke consumptie Voorbeeld: wegschenken van voedselproducten aan voedselbanken * supermarkt is geen eindgebruiker (zou btw die betaald werd bij initiële aankoop normaal moeten terugvorderen door verkoop) * schenking -> nog eens btw betalen => Supermarkt gooit eten nog liever weg dan ze te schenken want anders betaalt ze dubbel belasting. 9
