23 december foto: Sjors van der Woerd

57

foto: © Sjors van der Woerd

23 december 2010

Het licht van de Lofoten lonkt - Alpha in vette mist voor de Maasmond - Meteo: het dialect van de wind 2 - Barcelona World Race Zilte Bikkels zeilen door - IJsvrij met vijverpomp - Veel prachtfoto’s!

Heb jij in 2010 een wereldzeilfoto gemaakt? Een spetterende actie, een adembenemende sfeer, een mooie close up, een buitenaardse ankerplek... Mail hem dan naar Zilt en doe mee aan de ZeilFotoWedstrijd. Je maakt dan kans op een schitterende Olympus Tough waterdichte camera.

foto: © Rutger van der Slobbe

SPELREGELS Ÿ mail maximaal 3 zeilfoto's uit 2010 naar: [email protected] Ÿ stuur in vóór 15 januari 2011. Ÿ verander de fotobestandsnaam in je eigen naam. Ÿ geef in je mail een korte beschrijving, bijvoorbeeld scheepsnaam, locatie, gebeurtenis. Ÿ verwijzigingen naar sites dingen niet mee. Ÿ met het insturen geef je Zilt automatisch toestemming voor publicatie van je foto. Ÿ de prijzen kunnen niet in geld worden uitgekeerd. Ÿ over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

Win een Olympus camera

Mis niets van die spetterende actie aan dek met de nieuwe Olympus Tough 3000. Deze robuuste camera is tot 3 meter diepte waterdicht en is schokbestendig. Overtuig je zeilvrienden niet met ruige verhalen, maar maak gewoon een HD-video in die razende storm of leg je wedstrijdactie vast met de 3,6 x optische zoom. Met 12 megapixels hebben je foto's ruim voldoende resolutie voor publicatie in Zilt Magazine. De Olympus Tough 3000 is dus terecht de prijs voor de mooiste Zilte zeilfoto van 2010.

in deze Zilt... Z

57/2010

6 8 10

Bureaublad - Downloadfoto voor je scherm. Reflectie - Bespiegeling van de Zilt-bemanning. Het licht van de Lofoten lonkt Machtig vaargebied boven de poolcirkel.

26 34 40

Zilte Bikkels -

48

Dialect van de wind

58

‘Alles klopt’

Over stug doorzeilen in de winter.

In de Wind De zeilwereld belicht.

Barcelona World Race

- Rondje wereld voor

koppels. - Meteo: deel 2 over windverwachting en -vlagen.

Prachtfoto van de Grevelingen Wintercup.

60

Allesomvattend -

64

Mist voor de Maasmond -

Boot Düsseldorf, een vooruitblik...

In veel artikelen kom je knoppen tegen zoals hieronder. Klik erop en Zilt wordt nog leuker...

Een spannend leermond in de prakrijk. video

70 72 78 86 88 93

Agenda meer foto's

Slotgracht met vijverpomp Zo houd je de boot ijsvrij...

Zilte Spullen

Mild Miami

- Nieuws van de handel. Plus: zeilboeken.

interview

meer info

- Slotserie RC44 mail

Zilte Wereld

- Over verwegzeilen. download

Kom naar de Zilt borrel...

Voorpagina: Binnenlopen, reis volbracht, bestemming bereikt: goed gevoel. Foto Sjord van der Woerd

Zilt

57/2010

foto: © GuideGunnar 2010, www.guide-gunnar.no

BUREAUBLAD Het noorderlicht; alleen zeilers die in het Hoge Noorden komen, kennen het fascinerende schouwspel. Voor fotograaf Guido Hildonen, die woont en werkt in het noorden van Noorwegen, is het minder ongewoon, maar zoals het poollicht zich op deze foto manifesteert is ook voor hem heel bijzonder. Rond de feestdagen vinden wij het een passende achtergrond voor je computerscherm. Klik op de knop en volg de aanwijzingen.

reflectie...

VERNIEUWING

Zilt

57/2010

Onlangs hoorden we een radio-interviewer aan een zeiler vragen of er eigenlijk ook al een botenTomTom bestaat. Dat wij al vijfentwintig jaar elektronisch navigeerden voor automobilisten eindelijk hun Honderdduizendstratenboek konden wegdoen, was de vragensteller volledig ontgaan. Net als dat hij waarschijnlijk geen weet heeft van de nautische cruise-control en van onze alternatieve energie uit zon en wind die aan boord al tientallen jaren gemeengoed zijn. Glimlachend constateerden we dat zeilers dus kennelijk een imagoprobleem hebben. Niet dat we daar lang van wakker lagen, maar het was wel zo’n moment waarop je je afvraagt, hoe de niet-zeilende wereld eigenlijk tegen ons, de wel-zeilers aankijkt? Denkt een deel werkelijk, dat we automatisch ook wereldvreemd en behoudend zijn, omdat we ons milieuvriendelijk en met slechts 10 kilometer per uur verplaatsen,? Wij, de zeilers weten wel beter. Vernieuwing en zeilen horen immers bij elkaar. Niet vanwege een drang naar het zoveelste speeltje of hebbedingetje, maar omdat techniek ons helpt grenzen te verleggen. Het is diezelfde overtuiging die ons, nu bijna vier jaar geleden, deed beginnen met een eigenwijs

vernieuwend medium. Zonder dat we echt wisten wat we konden verwachten, en ook nog ruim voor de rest van de wereld zich massaal realiseerde dat media een nieuwe weg moeten inslaan. Gelukkig omarmden jullie Zilt onmiddellijk. En dat niet alleen; jullie steunden ons ook waar dat mogelijk was. Met prachtige foto’s, goede artikelen, met complimenten en begrip. Het eind van weer een jaar Zilt is een passend moment om jullie daarvoor te bedanken. Ook in de afgelopen maand bleek nog eens hoezeer zeilers open staan voor innovatie, de iPadversie van Zilt 56 was goed voor bijna 10 procent van alle downloads. Een percentage dat tot onze verbazing het vijfvoudige is van het geschatte iPad-bezit in ons land. Dat sterkt ons in de overtuiging dat er een prachtige toekomst voor Zilt is weggelegd. En daarom heffen we graag op 9 januari met jullie een glas op een prachtig zeiljaar 2011.

Ga voor informatie over de Zilt Nieuwjaarsborrel naar de laatste pagina

Zilt

57/2010

"De stilte, de puurheid, de ongerepte natuur... Je bent er echt op jezelf." Zeezeiler Egenolf van Stein Callenfels is lovend over het bijzondere vaargebied dat zijn vrouw Inge en hij afgelopen zomer verkenden. De Lofoten, de Noorse eilandengroep boven de poolcirkel. Een machtig mooie omgeving met prachtig licht...

FOTO'S EN TEKST

De wind komt uit noordoosten als we uit IJmuiden vertrekken. Drie dagen hakken zien we niet zitten. Daarom zetten we met onze Atlantic Riddle koers naar Newcastle, om via Amble, Lerwick op de Shetlands te bereiken. Dan koersen we langs de Outer Skerries dwars door alle olievelden naar Noorwegen. Het is helder, de Noordzee houdt zich kalm en de besneeuwde Folgefonnen ijskap is al vanaf 70 mijl zichtbaar. Het anker valt rond middernacht in een baai aan de kop van Statt, de beruchte Noorse kaap waar je omheen moet richting noord. Doodse stilte, zelf geen gekrijs van vogels. Boerennacht.

SCHERENSCHARRELEN Verder noordwaarts kun je kiezen: een paar lange slagen buitenom maken, of door de scheren scharrelen. We kiezen voor het laatste, want het is mooi weer en we hebben ruim de tijd voor de 450 mijl naar Bodø. Dagenlang slalommen we door fjorden en scheren, tussen vuurtorentjes, vardes en stalen staken. De ene ankerplaats is nog idyllischer dan de volgende. Helaas minder bezeild dan we hoopten. Er is een mooi hogedrukgebied, maar daardoor staat er een lichte noordelijke wind, dus varen we veel op de motor.

De Noorse kust is een wirwar van eilandjes, rotsen en doorgangen. Elke dag neem ik de tijd om de route voor de volgende dag uit te stippelen. Daarvoor gebruik ik Seaclear met de benodigde digitale Noorse kaarten dat draait op een doorsnee laptop. Als back-up heb ik nog meer laptops aan boord, plus een stapel papieren zeekaarten die ik in bruikleen heb van de Kustzeilers. Met dit pakket heb je weinig problemen, zeker als je de tijd hebt, zoals wij. We kunnen verwaaid blijven liggen als het nodig is.

WIRWAR We varen op de weerkaarten en gribfiles die ik via de kortegolfradio binnenhaal. Aan de hand van de 48 uurs verwachting zie je harde wind ruim van tevoren aankomen. Het is een ruig vaargebied, maar toch vind ik het veiliger dan de Nederlandse kustwateren. Je vindt overal een oppertje en het is diep genoeg. De meeste doorgangen zijn goed bebakend. Wat niet wegneemt dat je wel als een scheermes moet navigeren. Wegdromen met een boek is er niet bij. Steeds als ik één pagina heb gelezen, check ik de kaart en de koers en kijk ik goed rond.

Het wordt niet meer donker en we komen in de ban van de middernachtzon. Voorbij de scherengroep Traena zijn we daadwerkelijk boven de poolcirkel, en de bewoners vieren de middernachtzon met het jaarlijkse Traena festival, een soort Noors Oerol. Muziek, veel drinken en een hoop lol, want je kunt het eiland toch niet af. Van Bodø steken we ’s avonds over naar het plaatsje Å op de Lofoten, een tocht van ruim 70 mijl.

MIDDERNACHTZON Rond middernacht hangt de zon in onwaarschijnlijke kleuren kleuren boven de getande bergrug van de Lofoten, maar weigert verder onder te gaan. Slapen komt nog wel een keer. De haven van Ǻ is zo klein dat we er eigenlijk niet inpassen. Een heilbot van 2 meter hangt de drogen, en het gekrijs van de meeuwen is oorverdovend. Wie Lofoten zegt, zegt stokvis. De lokale economie draait erop. De weëe lucht van gedroogde kabeljauw hangt overal. 'The smell of money', zeggen de vissers.

foto: © Vincent Koster

Het is een paar dagen Lofoten-weer: de valwinden en de horizontale regen poeieren over het dek. Na twee dagen is het weer stralend blauw, warm en totaal windstil. Is er in het zuiden van Noorwegen regen, dan is er in het noorden veel zon. Je zit er meestal boven de depressies. We wandelen veel en zien de Riddle nietig in de diepte liggen. De lichtval is elk uur anders. We worden omringd door ongenaakbare pieken van bijna 1000 meter. Rondom ruisen watervallen naar beneden. We zien veel bijzondere bloemen, en doen ons tegoed aan wilde frambozen.

ONGENAAKBAAR De kinderen vliegen in en nemen drie weken lang de Riddle over, terwijl wij voor die tijd met een camper de Noorse fjorden gaan verkennen. Als we na drie weken de Riddle weer in goede staat overnemen, beginnen we aan de 1100 mijl terugtocht. Deze keer nemen we een iets andere route en duiken de Holandsfjorden in. Je kunt daar met je schip tot vlak onder een gletsjer komen. Het is er behoorlijk warm en het zweet gutst ons van het lijf. We voelen de gletsjer kreunen onder de elk jaar heter wordende zomers. Maar het blauwe ijs van de 'Svartisen' maakt een onvergetelijke indruk.

foto: © Vincent Koster

Verder gaat het weer naar het zuiden. We vinden nog weer mooiere ankerbaaien en verstilde plaatsjes. Soms is het wel even zoeken naar een beschutte plek waar het minder dan 20 meter diep is, maar uiteindelijk lukt dat altijd. Het is eind augustus en een heel fraai hoog zorgt ervoor dat we met rustig weer samen met de eerste trekvogels naar het zuiden zakken. Wel veel op de motor, het zeilen in de Noorse fjorden blijft lastig door de vele windschiftingen en variaties in windsterkte. Met de zon in het zuiden ziet alles er weer heel anders uit.

VERSTILD Langs de Noorse kust kun je eigenlijk overal binnen de scheren varen, maar er zijn een paar kapen die zeewaarts gerond moeten worden. Aan de zuidkust zijn dat kaap Lindesnes en kaap Lista. Verder naar het noorden is dat kaap Stattlandet. Vervolgens is er tussen Aolesund en Kristiansund nog een onbeschut buitengaats stuk van ca 30 mijl: de Hustadvika. Zoals overal: kapen zijn apen, dus rond ze alleen met rustig weer en steek een paar mijl zeewaarts. Stromingen en plaatselijke diepteverschillen geven dicht onder de kust meestal een erg narrige zee.

We bezoeken Bergen een paar dagen, en jawel hoor: drie dagen regen. Stavanger met zon is beter, en ook een erg gezellige plaats. We kiezen voor Tanager als onze springplank voor de oversteek naar Vlieland. Alweer met een prachtig hoog hebben we het vooruitzicht op drie dagen stabiele noordwestenwind van 5 tot 6 Beaufort. Maar we zijn nog niet vertrokken, de ATS staat net en de windvaan is getrimd, of vlak bij de laatste uitstekende kaap zakt onze snelheid binnen 5 seconden van 7 knoop terug naar 0! Geen dreun op de rots, en de diepte is ook nog 25

ZUIDWAARTS meter. Een visnet? Er is niets te zien dat daar op wijst... We strijken de ATS in recordtijd en laten het anker zakken. Er staat een stevige deining en de rotskaap komt akelig dichtbij, wit water stuift in fonteinen omhoog. Heel voorzichtig starten we de motor, en kijken we of de schroef nog vrij is, dat blijkt het geval. Met het zweet in de handen manoeuvreren we vrij van de rotsen. Een kwartier later zijn we weer vrij, en gaan we met 7 knoop weer op Vlieland aan. Wat het was? We houden het maar op een trol die ons nog even in Noorwegen wilde houden...

ge no or we

Via de kortste route ligt de Lofoten archipel op zo’n 1000 mijl zeilen van Nederland. Een tussenstop op de Shetlofoten land eilanden verlengt de tocht met nauwelijks honderd mijl. Wie kiest voor de slalomroute langs de honderden eilanden en rotspartijen voor de Noorse westkust, zal meestal elke dag een overshetlands nachtingsplaats willen zoeken, maar door de overvloed aan zomers daglicht, kun je ook in dagtochten flinke afstanden afleggen.

n

ACHTENZESTIG NOORD

VAARAANWIJZINGEN Nautische informatie voor de Noorse kust en de Lofoten vind je ondermeer in: Ÿ Imray Pilot Norway, Mainland coast, fjords, islands, Svalbard, J.Mayen, Judy Lomax. Ÿ 100 Häfen in Norwegen, Oslo bis Spitsbergen, Georg Schuster. Ÿ Norwegian Cruising Guide, www.norwegiancruisingguide.com.

Egenolf (foto) en Inge van Stein Callenfels zeilen in een gemodificeerde Atlantic 36, die Egenolf zelf verlengde tot 43 voet. In de afgelopen jaren telde het log van de Riddle heel wat zeemijlen tijdens tochten, zowel naar noordelijke bestemmingen als naar de Azoren.

ADVERTENTIE

foto: © Laurens Morel/MorelStudio.nl

Eind november was het al winters fris. Typisch weer voor de jaarlijkse Boterletter op de Kralingse Plas in Rotterdam. Van oudsher de seizoensafsluiter voor tal van open eenheidsklassen, waaronder de Optimist (foto). Een wedstrijd met felbegeerde prijzen: de deelne-

mers krijgen na afloop een boterletter mee naar huis. Dik ingepakt trotseerden de zeilers de kou. Het lichte weer vroeg om subtiel tactische zeilen. Het leverde bij de boei een prachtig beeld op van dansende dinghies. Laurens Morel legde het vast.

Begin december zeilden aspirant-zeilinstructeurs met een Centurion 41 van de Zeezeilers van Marken. Ze vertrokken voor een trainingsrondje op het IJsselmeer en het Wad. "De winter viel in tijdens onze training," meldt Arjen Waaijenberg, "en halverwege de week dwongen sneeuw, ijs en een

voorspelde windkracht 8 eventueel 9, ons verstandig te blijven. Deel twee van de training wordt verschoven naar eind maart, je weet wel die met die staart... Niettemin hebben we prachtige momenten meegemaakt!" Op de foto trotseren Siebe, Daan en trainer Rob de kou in de kuip. foto © Arjen Waaijenberg

Met zijn Bamse (Noors voor 'kleine beer') zeilt Henk Kemmink veel op het Wad. Het schip is een Viksund 27, een motorsailer met kimkielen en een prettige diepgang van 1 meter. "We wilden vanuit Lauwersoog naar Texel. Vrienden hadden aangeraden om de aanlegsteiger bij De Cocksdorp eens

te proberen. Het geultje staat niet eens op de kaart. Onder Vlieland draaide wind naar het noordwesten, waardoor we uitweken naar Oudeschild. Later zijn we wel bij De Cocksdorp gaan kijken en er lag een ander jacht afgemeerd. Rechts op de foto zie je het geultje." foto © Henk Kemmink

BEVROREN BUISWATER In het laatste weekend van november zeilde Bert van den Broek met de Cornelia van Enkhuizen naar Lelystad-Haven. Bert: "In het pikkedonker, prachtig zeilweer met 25+ knopen wind uit het oosten. Bij aankomst bleek alles met centimeters dik ijs bedekt door het buiswater, zeilen strijken was een crime, terwijl lopen over het dek niet mogelijk was..." foto ©Bert van den Broek

KILLE KAAG Zondag 12 december pakken winterse buien zich samen boven de Haarlemmermeer. Aan de kille Kaagwedstrijden doen zo’n 30 boten mee. "Het is altijd weer mooi dat al die bootjes met al hun bemanningen weer als ratten uit hun holen te voorschijn komen." meldt Edmond Offner kernachtig, "al die boten op dat zwartige winterwater met die luchten en sneeuwbuitjes..." foto © Edmond Offner

ADVERTENTIE

Zeilers in de War - deel 2 De stormachtige aanloop van het haventje op Bornholm in Zilt 56, leverde heel wat reacties op. Ondere andere van Marco Witkamp die ontdekte dat de schipper van het Poolse jacht niet de enige zeiler is die zelfoverschatting en fatalisme weet te combineren met pure mazzel. En ook daar hebben we weer bewegende beelden van.

Marco stelt voor dat Zilt er een rubriek van maakt, onder de titel 'Zeilers in de War'. Weet je meer van dit soort situaties? Kom maar op met je inzending...

INdeWIND 'Vuurtorens moeten bemand blijven. In elk geval totdat onomstotelijk vaststaat dat camera's en radar beter werken dan het menselijk oog. Daarvoor moet de apparatuur minstens een jaar worden getest, onder alle weersomstandigheden. Die zogenoemde 0-meting is ook toegezegd. De veiligheid op de Waddenzee en Noordzee is in het geding.' Dat is mening van scheepvaartondernemer Erwin Rob op Terschelling (foto). Hij is begin december een protestactie begonnen om de Brandaris bemand te houden. Wie het met hem eens is, kan een petitie ondertekenen op www.reddebrandaris.nl. Begin 2011 wil hij alle steunbetuigingen overhandigen aan politici in Den Haag. Afgelopen dinsdag 21 december zegde staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu aan de Tweede Kamer toe dat de verkeersleiders overdag op de Brandaris op Terschelling en op de vuurtoren van Schiermonnikoog blijven, ook als in de toekomst de nieuwe Zeeverkeerscentrale Waddenzee in werking is. “Een zoethoudertje zonder fundament,” noemt Erwin Rob dit in een reactie, want het is volgens hem nog steeds niet duidelijk wanneer de 0-meting wordt uitgevoerd en niet zeker of verkeersleiders op de torens blijven of dat er vrijwilligers voor de 'bemensing' worden ingezet. Hij zet zijn handtekeningenactie dan ook voort. www.reddebrandaris.nl

foto: © Anne Gerben Zorgdrager

Red de Brandaris

Plankgas! Dat ging de Amerikaan Rob Douglas in Luderitz, Namibië. Letterlijk; met een kitesurf. Rob deed over 501 meter precies 17,50 seconden en volgens de World Sailing Speed Record Council is dat omgerekend een snelheid van 55.65 knoop en een wereldrecord. Datzelfde WSSRC deed er vervolgens zelf wéken over om de op 28 oktober geklokte tijd te ratificeren...

Alleenzeilprijs nomimatie 'And the winner is...' Alle shorthanded-zeilers kijken reikhalzend uit naar donderdag 27 januari. Dan maakt de Stichting Shorthandedzeilen bekend wie de Solo Challenge Award en Doublehanded Award krijgen. Prijs voor de beste solo en doublehanded zeilprestatie in wedstrijdverband. Je kunt nog deelnemers nomineren. www.shorthandedzeilen.nl

Tulpenbollen Wat tulpenbollen al niet doen... De Nederlandse Melges 24 klasse heeft het EK Melges 24 naar Medemblik weten te halen, in 2013. Dankzij een krachtige presentatie op het jaarcongres van de internationale klasse in Berlijn. En dankzij oerhollandse tulpenbollen, aangeboden door Hein Ruyten One Design. Straks klinkt: bedankt voor die bloemen...

foto: © Rob Schut/Noordzeeclub

INdeWIND Jaarprijzen Noordzeeclub Z Transatter Rob Rosen Jacobson kreeg op 10 december de Magic Machine Cup toegekend op de Jaarprijzenavond van de Noordzeeclub. Als waardering voor de beste soloprestatie. De Jong Talent prijs was voor Berend Jan Edens, Piet Vroon won de Coolhaas prijs en Frans Sluijters ontving de prijs Prins Hendrik der Nederlanden. Een hele trits IRC- en ORC-winnaars werd beloond met de karakteristieke Verbondsbezem. www.noordzeeclub.nl

Schoorsteenmantels Nog meer jaarprijzen: Laser-zeilster Marit Bouwmeester kreeg eind november de Conny van Rietschoten Trofee toegewezen. In 2010 veroverde de blonde Friezin drie gouden medailles op world cup wedstrijden en de zilveren op het WK Laser Radiaal. De vroegere categorie Bijzondere Verdienste is vervallen. Geen wonder, genomineerden in die categorie bleken de afgelopen 25 jaar steevast kansloos voor de CvR-trofee. In de plaats daarvan is er nu de Maas Trofee. De eerste Maas Trofee ging zeer terecht naar Frans Sluyters. www.vanrietschotentrofee.nl.

INdeWIND WK voor de duinen? Goed, het WK Voetbal 2018 gaat onze neus voorbij. Gelukkig het we nog een ijzer in het vuur. De Gemeente Den Haag en het Verbond willen het ISAF Wereldkampioenschap Zeilen in 2014 zeilen naar Scheveningen halen. Het WK 470 afgelopen zomer was een geslaagde testcase. Sportwethouder Karsten Klein meldt: 'Den Haag is niet alleen de mooie stad áchter de duinen, ook vóór de duinen is een hoop te beleven.'

ARC zoekt de passaat Dezelfde luchtdrukverdeling die bij ons de winter zo vroeg liet invallen speelde dit jaar ook de 178 deelnemers aan de transatlantische ARC parten. Meestal wordt de route van begin tot eind gekenmerkt door de constante noordoostpassaat, dit keer blokkeerde een groot windstiltegebied de rechtstreekse weg naar het Caribisch gebied. Een deel van de vloot begreep dat ze de passaat in het zuiden moesten zoeken, maar de meesten vonden die pas na een tankstop op de Kaap Verdische eilanden. Anderen bleven volharden in de kortste route en werden uiteindelijk getracteerd op harde tegenwind. Het resultaat is dat lang niet iedereen op tijd binnenkwam en dat een ongebruikelijk aantal boten ‘DNF’ achter de naam kreeg. Voor de meeste zeilers zal dat niet leiden tot een ernstig trauma. Voor hen betekent de finish van de ARC vooral het begin van een lang en aangenaam zeilseizoen in de Caraiben.

ADVERTENTIE

Op 31 december start in Barcelona de 2e Barcelona World Race. Een non-stop race rond de wereld voor duobemanningen. De deelnemersvloot telt 15 Open 60's die zich opmaken voor een hero sche strijd tegen wind, water en de tijd... foto's: ©

- samenstelling:

20102011

barcelona world race

TE KLOPPEN TIJD De te kloppen totaaltijd is: 92 dagen en 9 uur, geklokt door JeanPierre Dick en Damian Foxall, winnaars van de eerste editie 2007/2008. Een gemiddelde snelheid van 11,13 knoop. In diezelfde race stelden Alex Thompson en Andrew Cape het 24-uurs record voor Open 60's scherper: 501.3 mijl in een etmaal.

De Barcelona World Race, kortweg BWR, is hard op weg een klassieker te worden die de andere oceaanraces naar de kroon steekt. Waar de Velux Five Oceans en de Volvo Ocean Race moeizaam een startveld bij elkaar sprokkelen, is het animo voor de BWR groot. Trok de eerste aflevering in 2007/2008 negen schepen, nu verschijnen er vijftien boten aan de start. De race trekt dertig kopstukken, veteranen en paradepaarden, onder wie tweevoudig Vendéewinnaar Michel Desjoyeaux, Jean-Pierre Dick, Loïck Peyron, Jean Le Cam (FRA), Dee Caffari Alex Thomson (GBR) en Dominique Wavre (SUI).

KAPEN AAN BAKBOORD De BWR is dan ook nog een echte oceaanrace. Geen poespas met havenraces of ellenlange stopovers; gewoon bij Gibraltar linksaf en vervolgens de drie grote kapen -Kaap De Goede Hoop, Kaap Leeuwin en Kaap Hoorn - aan bakboord houden. De boten varen door Straat Cook (tussen de Nieuw-Zeelandse eilanden) en door virtuele poorten die de organisatie veiligheidshalve langs de route heeft uitgezet. Die verplichte passages moeten voorkomen dat de deelnemers zich te veel zuidwaarts wagen en tussen het drijfijs verdagen. Na drie maanden jakkeren zullen de schepen eind maart weer aanleggen in Barcelona, met een slordige 25.000 mijl op de het log.

ETAPPEPRIJZEN Het aloude schoolpleincredo 'kijken wie er het eerst is' telt ook in deze race. Dat geldt niet alleen voor de eindstreep in Barcelona, tussentijds zijn er etappeprijzen te winnen: -Noord Med-Zuid Med: van Barcelona naar Gibraltar. -Noord Atlantic-Zuid Atlantic: van Gibraltar naar Kaap de Goede Hoop. -Indische Oceaan: van Kaap de Goede Hoop tot Straat Cook. -Stille Oceaan: van Straat Cook naar Kaap Hoorn. -Zuid Atlantic-Noord Atlantic: van Kaap Hoorn naar Gibraltar. -Zuid Med-Noord Med: Gibraltar-Barcelona.

3DL zeilen PBO verstaging Carbon Grinder Satelliet antenne Ontsnappingsluik

Zeilberging Stuurautomaat

Waterdichte schotten

Kooktoestel

Rolvoorzeilen

Waterballast

Crashbox

Kooi

Cardanische radar

Navigatiehoek

Carbon mast en giek

Kantelkiel

Kevlar voorstag

Steekzwaarden

Boegspriet

zeilers en boten 23 45 1876 101 888 85 65 360

Juan Merediz/Fran Palacio (ESP) CENTRAL LECHERA ASTURIANA (2003) ex: Ecover 2, Mutua Madrileña. Ontwerp: Owen Clarke. Iker Martínez/Xabi Fernández (ESP) MOVISTAR (2007) ex: Foncia (Vendée Globe winnaar) Ontwerp: Bruce Farr Yacht Design Alex Pella/Pepe Ribes (ESP) ESTRELLA DAMM (2007) ex: Paprec-Virbac 2, W Hotels. Ontwerp: Bruce Farr Yacht Design Michel Desjoyeaux/François Gabart (FRA) FONCIA (2010) Ontwerp: VPLP/Verdier. Gerard Marín (ESP)/Ludovic Aglaor (FRA) FÒRUM MARÍTIM CATALÀ (1999) ex: Kingfisher. Ontwerp: Owen Clarke Design. Krzysztof Owczarek (POL)/Armand Coursodon (FRA) FRUIT ex: PRB, Roxy. Bouwjaar: 2000. Ontwerp: Finot Conq. Dee Caffari (GBR)/Anna Corbella (SPA) GAES CENTROS AUDITIVOS ex: Aviva. Bouwjaar: 2007. Ontwerp: Owen Clarke Design. Kito de Pavant/Sébastien Audigane (FRA) GROUPE BEL Bouwjaar: 2007. Ontwerp: VPLP/Verdier.

Alex Thomson (GBR)/Andy Meiklejohn (NZL) HUGO BOSS (2007) ex: Pindar. Ontwerp: Juan Kouyoumdjian. Dominique Wavre/Michèle Paret (SWI) MIRABAUD (2006) ex: Temenos II Ontwerp: Owen Clarke Design. Boris Herrmann (GER)/Ryan Breymaier (USA) NEUTROGENA NORWEGIAN FORMULA (2004) ex: Sill, Veolia Environnement. Ontwerp: Marc Lombard. Jean Le Cam (FRA)/Bruno García (ESP) PRÉSIDENT (2007) ex: Ecover 3. Ontwerp: Owen Clarke Design. Pachi Rivero/Toño Piris (ESP) RENAULT Z.E. (2007) ex: Gitana Eighty, Estrella Damm, W Hotels. Ontwerp: Bruce Farr Yacht Design. Jean-Pierre Dick/Loïck Peyron (FRA) VIRBAC-PAPREC 3 (2010) Ontwerp: VPLP/Verdier. Jaume Mumbrú/Cali Sanmartí (ESP) WE ARE WATER (2000) ex: Armor Lux/Foie gras Bizac, Bobst Group/Armor Lux, Cheminées Poujoulat/Armor Lux. Ontwerp: Pierre Rolland.

99 65 28 49 49 6 7 VIDEO

foto: © Laurens van Ziip

Deel 2: de oplossingen De vorige keer stonden we stil bij de spraakverwarring die ontstaat als zeilers en meteorologen het over wind hebben. Ook bleek dat weerberichten zeilers slecht informeren over de kans op windvlagen. Duidelijk werd dat zeilers vooral zelf de veranderlijke elementen in het windpatroon moeten herkennen voor ze naar ruim water gaan. In deze aflevering reiken we daar een paar instrumenten voor aan. Maar niet voordat we eerst wat elementaire meteokennis behandelen.

TWEE LUCHTSOORTEN In de meteorologie kennen we twee soorten weer. En dan hebben we het niet over goed en slecht weer, want die begrippen zijn voor iedereen verschillend. Nee, we bedoelen de twee verschillende karaktereigenschappen van het weer; de atmosfeer kan stabiel of onstabiel zijn. Een stabiele atmosfeer heeft de kenmerken van 'warme massa', terwijl een onstabiele atmosfeer zich gedraagt volgens de eigenschappen van 'koude massa'. De tabel laat zien waar die verschillen uit bestaan. WEER

KOUDE MASSA

WARME MASSA

Stabiliteit

Onstabiel

Stabiel

Wind

Buiig (windvlagen)

Constant

Wolken

Stapelwolken

Gelaagde bewolking

Neerslag

Buien

(Mot)regen

Zicht

Goed

Matig tot slecht

UITWISSELING Als de atmosfeer stabiel is, vindt er geen uitwisseling plaats met lucht die zich op een hoger niveau in de atmosfeer bevindt. En in dit geval is ‘hoger’ niet honderden, maar slechts enkele tientallen meters. Er zit dan als het ware een deksel op de atmosfeer die verdere uitwisseling tegenhoudt. Oorzaak is het verloop van de temperatuur in relatie tot de hoogte. Normaal zit de warmste lucht altijd aan het oppervlak. De ondergrond wordt immers door de zon opgewarmd en geeft vervolgens zijn warmte door aan de lucht daar vlak boven. Hoe verder van de ondergrond, hoe meer de lucht afkoelt. Echter, in een stabiele atmosfeer is dat temperatuurverloop precies andersom: dan neemt de temperatuur juist toe met de hoogte.

Windsnelheid wordt voor een belangrijk deel beïnvloed door de wrijving. Uiteraard ondervindt de wind de meeste tegenwerking pal boven het aard- of zeeoppervlak. Het gevolg is dat er op enkele tientallen meters hoogte meer wind staat dan aan de grond. In een stabiele atmosfeer vindt geen uitwisseling plaats tussen de verschillende niveaus en zal de hogere windsnelheid op hoogte zich niet mengen in het windpatroon aan de grond. Dat is de oorzaak dat er in een stabiele atmosfeer maar nauwelijks windvlagen voorkomen. In een onstabiele atmosfeer is dat heel anders. Daarin neemt de temperatuur af met de hoogte, en ontbreekt dus het deksel dat alles op de grond bij elkaar houdt. Daardoor kan de hardere wind op enige hoogte zich zo nu en dan wel mengen met de wind aan de grond. En als dat gebeurt heb je een windvlaag.

STABIEL OF ONSTABIEL? Nu we het verschijnsel begrijpen, is de volgende vraag natuurlijk: hoe je weet of je in stabiele- of onstabiele lucht bent? Door hun heel eigen karakter laten beide luchtsoorten zich gelukkig goed herkennen. De tabel hiernaast helpt je daarbij. Een eenvoudig te onderscheiden verschil, is het zicht. In onstabiele lucht is dat vrijwel onbeperkt en vermindert het alleen rond een bui. In stabiele lucht tekent de horizon zich echter zelden scherp af en is het zicht matig tot slecht. Door goed om je heen te kijken weet je dus ook onderweg of er kans is op windvlagen. Maar natuurlijk is het veel beter om dat al op voorhand in te kunnen schatten. Door de beperkingen van gesproken en geschreven weerberichten die we in het eerste deel van dit artikel bespraken, begrijp je waarschijnlijk al dat je daar wat moeite voor moet doen.

Even leek het erop dat zeilers eindelijk in een oogopslag zouden kunnen zien, hoe dynamisch de wind zich werkelijk gedraagt...

GRIBFILES Voor de meeste zeilers zijn gribfiles synoniem met windsnelheid en windrichting. Ook daarbij gaat het nadrukkelijk om de gemiddelde waardes die geen rekening houden met eventuele uitschieters. De gribfiles die meteorologen gebruiken, bevatten echter veel meer informatie. En ook zeilers die ons enthousiasme voor het programma zyGrib delen, weten dat die ZyGrib is sinds kort uitgebreid met software veel meer kan tonen dan een functie voor windvlagen wind alleen. Zoals: temperatuur, neerslag, bewolking of mist. Om enkele voorbeelden te noemen. Aan dat rijtje werd onlangs ook de parameter ‘windgust’ toegevoegd (afbeelding). Even leek het erop dat zeilers eindelijk in een oogopslag zouden kunnen zien, hoe dynamisch de wind zich werkelijk gedraagt. Helaas blijkt dat in de praktijk nogal tegen te vallen. In de afgelopen maanden hebben we een groot aantal tests gedaan met de windvlaag-functie in gribfiles. Soms leidde dat tot uitstekende resultaten, veel vaker produceerde het weermodel echter volkomen onlogische waarden. Meestal worden de vlagen veel en veel te zwaar ingeschat, waarbij drie of vier keer de gemiddelde windsnelheid geen uitzondering is. Maar ook het andere uiterste komt voor. Soms wilde de computer ons zelfs doen geloven dat de snelheid van windvlagen lager kan zijn dan die van de gemiddelde wind. Duidelijk werd wel dat het windvlagenmodel boven zee aanzienlijk beter presteert dan boven land. Maar ook op het open water komen er te veel wonderlijke fouten voor om het nu al tot een bruikbaar instrument voor zeilers te verklaren.

WINDGURU EN WINDFINDER Hetzelfde GFS computermodel dat aan de basis staat van gribfiles, vind je in allerlei andere vormen terug op het internet. Zo gebruiken ook de populaire tabellen met weer- en windinformatie van Windguru en Windfinder het model als input voor hun berekeningen. In die uitkomsten staan windvlagen tegenwoordig eveneens genoemd. Beide aanbieders claimen dat ze het GFS-model met eigen kennis of software verbeteren, maar over de manier waarop ze dat doen geven ze maar weinig prijs. Dus moest ook hier de dagelijkse praktijk het antwoord geven. Een paar weken lang legWindguru toont windvlagen den we de prognoses voor windvlagen van zowel Windguru als Windfinder naast de uitkomsten van de gribfiles, zonder ook maar ooit een werkelijk verschil te constateren. Als het om windvlagen gaat, zijn deze tabellen dus nog midden in ‘een leerproces’ en moeten hun waarden heel voorzichtig worden gebruikt.

WEERKAARTEN Hoe pasklaar de oplossingen op het internet ook lijken, het kunnen lezen van een weerkaart blijkt opnieuw superieur aan alle fraaie grafieken en kolommen. Om windvlagen te herkennen heb je voldoende aan de laatste kaart met de bodemanalyse en de eerstkomende prognosekaart. Je kunt je daarmee heel makkelijk bepalen of je in de warme- of in de koude luchtsoort zeilt. Warme massa tref je aan na de passage van een warmtefront. Het gebied, ingesloten tussen het warmtefront en het naderende koufront wordt niet voor niets de warme sector genoemd. In dat gebied zal de wind een stabiel karakter hebben, zonder vlagen. Ongeacht de windsnelheid. Want ook als er in zo’n gebied 30-40 knopen staat, zul je geen vlagen tegenkomen

die die waardes met meer dan 10 knopen overschrijden. Na de passage van het koufront wordt dat heel anders. Dan kom je in de lucht met koude massaeigenschappen terecht en kan er wel degelijk uitwisseling plaatsvinden met hoger gelegen luchtlagen. Zelfs als de wind achter het front behoorlijk afneemt (bijvoorbeeld naar 10-15 knopen) moet je rekening houden met vlagen die Fronten scheiden de luchtsoorten daar zomaar 10 knopen of meer boven kunnen zitten. Realiseer je dus dat er geen enkel verband is tussen windvlagen en de gemiddelde windsnelheid.

DUITSE WEERDIENST Is er naast het zelf interpreteren van weerkaarten dan helemaal geen alternatief voor windvlagen prognoses? Misschien toch wel. Al decennia-lang verspreidt de Duitse Weerdienst DWD gebiedsverwachtingen in tabelvorm. Anders dan de meeste gribfiles en tabellen die zich baseren op het GFSmodel worden deze prognoses wel door meteorologen gecorrigeerd. Je vindt ze op het internet maar daarnaast worden ze ook uitgezonden via de radio. Met een kortegolfontvanger en wat simpele software kun je die ook aan boord moeiteloos ontvangen. Naast de windkracht in De rijtjes van de Duitse Weerdienst Beaufort is er ook een kolom die windvlagen laat zien. Vreemd genoeg gebeurt dat ook in Beaufort. Iedereen die het eerder verschenen deel van dit

artikel las, weet dat dat windvlagen uitdrukken als Beaufort niets anders is dan een meteorologische doodzonde. Dat uitgerekend Duitsers lak hebben aan die conventie, is nogal opmerkelijk. Aan de waarde van de informatie doet dat echter weinig af. Misschien wordt de boodschap op deze manier door zeilers zelfs wel beter begrepen. De informatie van DWD is goed bruikbaar, maar door zijn tamelijk grove gebiedsindeling wel veel minder specifiek dan die je in een weerkaart vindt.

EIGEN AFWEGINGEN Wat deze serie aantoont, is dat elk gesproken of geschreven weerbericht een samenvatting is van een weersituatie waar altijd meer over te vertellen valt dan in 2 minuten of 15 regels mogelijk is. Voor je zomerse barbecue of bedrijfsuitstapje is dat geen gemis, maar wie op groot water niet verrast wil worden, moet zich dat voortdurend realiseren. En als dat toch gebeurt omdat je niet verder keek dan het weerbericht op de marifoon of navtex, besef dan dat je heel veel beschikbare informatie ongebruikt hebt gelaten. Dat wil niet zeggen dat alles in de stroom weersinformatie op het internet vanzelfsprekend de juiste antwoorden geeft. Want dit verhaal laat weer eens zien dat een betrouwbare analyse van wat je te wachten staat, niet afhankelijk is van fraai gekleurde tabellen of grafieken, maar vooral van het zelf kunnen interpreteren van een weerkaart. Z

Van de gribviewer zyGrib verschijnen regelmatig nieuwe versies die door Zilt speciaal zijn geoptimaliseerd voor zeilers. Gebruik je een oudere versie dan 3.9.7, ga dan naar deze pagina om weer helemaal actueel te zijn.

ADVERTENTIE

foto: © www.dickvanderveer.nl

'Alles klopt' Een prachtfoto van Dick van der Veer die vanuit een helikopter de Grevelingen Wintercup vastlegde. De winterserie - elke tweede zondag van de maand - is populair, met een deelnemersaantal van dik boven de honderd. Verdeeld over ORC 1-5, Toerklasse, X-35, First 31.7 en J/80. "Alles klopt," zegt First

31.7-zeiler Adri van der Velde, gevraagd naar het geheim van de Wintercup, "de banen, het wedstrijdwater, de uitvalsbasis Port Zélande waar deelnemers tegen speciaal tarief liggen, en vooral: de organisatie. Een enthousiaste ploeg die er alles aan doet om er een feestje van de maken!" Z

foto:© Rene Tillmann/Messe Duesseldorf

ALLESOMVATTEND 42ste BOOT DÜSSELDORF 2011

Ruim 1550 exposanten uit 50 landen, verenigd in 17 hallen. De cijfers van de jaarlijkse Boot Düsseldorf blijven indrukwekkend. De 42ste editie is van zaterdag 22 januari tot en met zondag 30 januari, in – uiteraard – de Messe Düsseldorf. Het aanbod is allesomvattend; je vindt op de beurs alles wat met waterrecreatie te maken heeft: van zeilschepen en motorboten tot duiken, charterreizen, kitesurfen, vissen en kayakken. Dat past ook bij het streven van het Bundesverband Wassersportwirtschaf, zeg maar de Duitse Hiswa, om nieuwe klanten te interesseren voor de watersport. Op www.entdecke-wassersport.de zijn promotiefilmpjes te zien die de watersport extra bekendheid geven.

ZEILHALLEN Wie zich alleen op zeilen richt, komt in Düsseldorf genoeg aan zijn trekken. In Hal 17 is reuring rond het zeiltheater met talloze presentaties. Hal 16 is de grote zeilhal, terwijl in Hal 15 veel cats te vinden zijn. Daar is ook de gezamenlijk Nederlandse presentatie 'Holland Yachts & Boats'. Natuurlijk kent de Boot diverse introducties van nieuwe jachten. Op de volgende pagina een greep:

PRIMEURS

Contest 45 CS

Beneteau Sense 50

Bavaria 50

Sirius 310 DS

De Contest 45 CS completeert de CSreeks van Conyplex. • Bénéteau toont de nieuwe Sense 42 en 50. • Ook de Bavaria 50 is een primeur. Tot stand gekomen in samenwerking met - jawel - Farr Yacht Design. • De 9,30 m lange Sirius 310 DS kan in allerlei uitvoeringen worden geleverd • Grand Soleil toont de 50. • Hanse heeft met de Hanse 495 een wereldprimeur. • Uit Frankrijk komt de trailersailer Héol 7.4, evenals de Tofinou 12. • De 36.1 en 42.1 zijn nieuwe modellen van Sunbeam. • De Solaris 44 is een Italiaanse cruiser/racer van 13,60 m lengte. • De Hallberg Rassy 64 staat als wereldprimeur op de beurs. • Rap is de 9,40 m lange Dinamica RS 31 Sport uit Italië.

EN MEER... Grand Soleil 50

Hanse 495

Hallberg Rassy 64

Sunbeam 36.1

De Nederlandse werven C Yachts, Saffier en Winner hebben opnieuw een gezamenlijke stand. • K&M Yachtbuilders, bekend van de Bestevaers, staat in de superjachten-hal 7. En verder zie je boten als: Dehler 32 en 45, Elan, Far East 26, een sportboot naar Simonis/Voogd ontwerp, Faurby, de hier onbekende Knierim P33, Arcona, Fricke & Dannhus HD36 retro, Jeanneau Sun Odyssee 409, Varianta 44, Feeling 48 en X-Yachts Xp 44. Voor toebehoren ga je naar Hal 10, 11 en 12.

Eén primeur komt van de beurs zelf: je kunt online een toegangskaartje - 14 euro voor een dagkaart - kopen. Het is een euro goedkoper dan aan de kassa en met het uitgeprinte eTicket kun je gratis het openbaar vervoer van de VRR (regio Rhein-Ruhr) gebruiken. Een tweedagenkaart kost 23 euro. Ga voor alle verdere tarieven naar www.boot.de Boot Düsseldorf komt ook met een beurs-app voor de iPhone. Daarmee heb je alle actuele beursinfo bij de hand. De app is gratis te downloaden: itunes.messe-duesseldorf.de. Voor andere smartphones: van boot 2011 op www.mobil.boot.de. Vervoer Een tip voor wie niet met de auto wil: pak de ICE-trein en boek via www.nshispeed.nl. De supersnelle trein stopt op Düsseldorf Centraal waarna metro U78 en U79 en buslijn 722 je naar het beursterrein brengen.

foto:© Rene Tillmann/Messe Duesseldorf

Nieuw: eTicket en beurs-app

MIST, RADAR, AIS en veel VLEKJES... Dinsdagavond 16 november. Loodskotter Alpha (1904), kersvers gerestaureerd, komt terug van Cornwall en loopt ’s nachts de Maasmond aan. Dwars van de tweede Maasvlakte denken schipper Willem

foto: © Michiel Scholtes

Scholtes en zijn maat dat de reis er bijna op zit. Onterecht…

ol vertrouwen motoren we langs de westkardinalen van de Maasvlakte 2 in aanleg. Het zicht is kraakhelder, een half maantje licht ons bij en we kennen de Maasmond goed. Dan wijst Willem naar de Rotterdamse lichtenzee. “Hé, in Rotterdam heeft iemand het licht uitgedaan.” Verdomd, in Rotterdam en de Botlek lijkt de elektriciteit uitgevallen. Ik verdeel mijn aandacht nu tussen onze koers en de vreemde verduistering in het oosten. Het wordt nog vreemder. “Willem, nu gaan ook in Europoort de lichten uit!” Het is een eng gezicht, een buitenaardse macht ontwricht onze energievoorziening of een tijdmachine voert ons terug naar de 19de eeuwse monding van de Maas. Willem gaat staan en pakt de verrekijker. “Michiel, zie je dat lage wolkendek daar?”

V

NATTE THEEMUTS Het volgende kwartier staren we naar de verlichte voorkant van een donkere substantie die op ons toe schuift en onderhand het hele Rotterdamse havengebied bedekt. Alleen de bovenste rode lichten van schoorstenen steken er boven uit. Het duurt even voor we durven toegeven wat we denken. “Mist?” vraag ik. “Fatalist,” zegt Willem. Een hel verlichte hopperzuiger loopt voor ons over naar een stortplaats binnen de halve maan van de tweede Maasvlakte. Maar ineens verdwijnt de hele Maasvlakte en vervolgens een voor een de westkardinalen die haar dekken. Een minuut lang zien we alleen nog vlakbij westkardinaal MV. Tot ook die dooft… Dan vangt iemand ons in een natte theemuts.

ELEKTRONICA Waanzinnig hoe ongemakkelijk we ons ineens voelen en hoe besluiteloos we aanvankelijk zijn. Ik trek mijn schouders op en mijn gezicht in een kramp tegen een dreiging die van alle kanten komt. Met innerlijk geweld moet ik het vertrouwen in mijn ogen opzeggen en aan het werk gaan met de elektronica. Mijn eerste impuls is omdraaien naar de Hinder, een plek zonder verkeer. Willem twijfelt nog. We hebben een gloednieuwe radar en een plotter met AIS-ontvangst en de mogelijkheid het radarbeeld over de elektronische kaart te leggen. Durft hij daarmee bij de Hoek naar binnen? “Nee, we gaan terug”, zegt Willem uiteindelijk, “ik heb die radar nog nooit gebruikt, ik ga niet oefenen in potdichte mist voor de Maasmond en op de Waterweg.”

foto: © Michiel Scholtes

BUITENMARIFOON Opgelucht keer ik het schip voorstrooms. De MV doemt even op, bruist voorbij, verdwijnt. Eh, waar ligt de MV-C nou? Ik pak de buitenmarifoon. “Maasmond, jacht Alpha.” “Alpha, Maasmond.” “Maasmond, wij sturen 200 graden, waar ligt de MV-C?” “Alpha, die ligt nu 60 meter aan bakboord. Als jullie 190 gaan sturen, kom je voor het Slijkgat. Daar roep je Post Ouddorp op kanaal 25, die helpt je verder.” “Maasmond, begrepen, Alpha standby op 3.”

VLEKJES... Drie kwartier later liggen we west van de SG2. De AIS verraadt een schip voor anker op de 3-meterlijn noord van het Slijkgat. Willem speelt met de knoppen van de radar.

Verdomme, hij krijgt radarbeeld en plotter niet over elkaar heen. Het radarbeeld klopt wel met de AIS. Die twee vlekjes daar moeten het eerste boeienpoortje zijn. Maar wat zijn al die andere vlekjes? Wat is het volgende poortje? Misschien eerst maar eens melden op kanaal 25, Post Ouddorp, vuurtoren Westhoofd op Goeree, ‘De Post’ voor bekenden en vrienden. Op 25 horen we gesprekken van De Post met de buitengaats oefenende reddingboot Antoinette en met de Deo Gloria, de baggeraar die het Slijkgat voor de Goereese vissers op diepte houdt. “Post Ouddorp, jacht Alpha, over.” “Alpha, Post Ouddorp, zeg het maar, over (piep, krrr) Ja, da’s goed, de bakboordsluis, stuurboord vastmaken, achter die (kraaak)…” Hè, wat is dat nou. Bakboordsluis? Vastmaken? Even opnieuw beginnen. (Zie kader volgende pagina). “Post Ouddorp, jacht Alpha.”

VERTROUWEN GROEIT Tien minuten later priemen de lichten van KNRM-reddingboot Antoinette, door De Post naar onze positie gedirigeerd, door de mist. Gerieflijk in haar kielzog krijgen we alle gelegenheid het radarbeeld af te stellen en te interpreteren. Willem ontdekt de verschillende radarstanden voor open zee, betonde geul en haven. Poortje na poortje verschijnt op het scherm en verdwijnt. Af en toe zien we buiten heel even een rood of groen schijnsel. Bij de Deo Gloria dringt een schijnsel aan stuurboord een paar seconden moeizaam door de mist. De havenlichten van Stellendam zien we pas als we er bijna tussendoor varen. Hup, de radar op ‘haven’. Het vertrouwen in onze radar en onszelf groeit. Betere oefening in radarvaren is ondenkbaar. De volgende keer doen we het zonder vangnet.

EVEN DUBBEL Post Ouddorp (kanaal 25) verschaft in het Slijkgat informatie over waterstanden, scheepsbewegingen en weer. Bij mist biedt De Post radarbegeleiding. In het ondiepe Slijkgat (5.5 m LAT) lopen vanaf windkracht 6 grondzeeën uit richtingen tussen west en noord. Post Ouddorp waarschuwt schepen voor deze toestand en alarmeert eventueel

de

KNRM.

Belangrijk

werk.

Echter,

ook

de

Volkeraksluizen hebben kanaal 25 toegewezen gekregen. Na klachten kreeg Post Ouddorp een zeegerichte antenne. Schippers op de Grevelingen en Oosterschelde ontvingen daardoor geen weerberichten meer. Na protesten zijn de weerberichten weer hoorbaar op kanaal 71, maar contact leggen met Ouddorp via dit kanaal mag niet. Post Ouddorp zelf hoort echter nog altijd schepen die met de Volkeraksluis communiceren. Agentschap Telecom stelt dat de huidige situatie tech-

foto: © Michiel Scholtes

nisch in orde is, mits iedereen zich aan de regels houdt. Een andere frequentieverdeling vindt A.T. geen optie. Wel zegt het Agentschap dat het door voorlichting en controles bij de Volkeraksluizen aan het probleem werkt. De vraag is of A.T. zich die extra inspanning kan getroosten. De overheid bezuinigt immers flink en wil ook een goedkopere kustbewaking. (Zie ook pag. 35).

januari 2011 26 december 1-9 januari 8 januari 8-14 januari 9 januari 9 januari 9 januari 9-15 januari 16 januari 16 januari 16 januari 16 januari

Rolex Sydney-Hobart. http://rolexsydneyhobart.com WK 29er. Mar del Plata. www.29er.org. Goofies Winterserie Colijnsplaat. www.wsvnb.nl. PUMA Moth Worlds. Sydney. www.moth-sailing.org. Zilt Nieuwjaars Borrel, Naarden Winterwedstrijd 4, Hoorn scherpe jachten. www.wsvhoorn.nl. Winterwedstrijd Reeuwijkse Plassen. Open boten. www.elfhoeven.nl. WK Draak Melbourne. www.dragonworlds2011.com.au. Grevelingen Cup. Port Zélande. ORC, Toerklasse, First 31.7, J/80, X-35. wsvgrevelingencup.nl. Winterwedstrijd. WSV Viking. Den Bosch. www.wsvviking.nl. Winterwedstrijd. Braassem. Sportboten. www.braassemermeer.nl. Winterwedstrijd. Kaag. Scherpe jachten. www.kwvdekaag.nl.

16 januari

Winterwedstrijd Pampus. Loosdrecht. www.wsv-hetwittehuis.nl. 21-23 januari Ulepanne Berenburg Cup. Slotermeer. www.berenburgcup.nl 23 januari Winterwedstrijd 4, Drimmelen. www.wsvbiesbosch.nl 23-9 januari Rolex Miami OCR. Olympische klassen. http://rmocr.ussailing.org. 29 januari Coldhanded Cup. Lelystad. www.coldhandedcup.nl. 30 januari IJspegel winterserie. Scheveningen. www. ijspegel.com.

TENTOONSTELLINGEN, BEURZEN 7-16 januari London Boatshow. www.londonboatshow.com. 22-30 januari Boot Düsseldorf. www.boot.de. 27 januari Shorthanded Gala, Scheveningen. www.shorthanded.nl. 12-14 en 18-20 februari Belgian Boatshow. Gent. www. belgianboatshow.be. 11-16 februari Boot Holland. Leeuwarden. www. boot-holland.nl.

[email protected]

foto: © Nardi Eshuis

SLOTGRACHT

een met een

VIJVERPOMP

De Arka kennen we nog van de grimmige ijsreis afgelopen winter (Zilt 46). Nardi Eshuis en Harco de Hilster wonen op hun schip, een Garcia Nouanni. Ze liggen in Enkhuizen en zijn wel

wat gewend als het om extreem weer gaat. Net als iedereen werden ze niettemin begin december overvallen door de vroege winter en het snelgroeiende ijs. Ze vonden een praktische oplossing om het schip rondom ijsvrij te houden.

foto: © Nardi Eshuis

W

e hadden al eens gedacht aan een de-icer apparaat. De stevige aanschafprijs was echter een drempel. Onze buurman in de haven vertelde dat een kennis van hem met succes een vijverpomp in de strijd gooide tegen het oprukkende ijs. Dat wilde wij ook wel eens proberen en kochten daarom de grootste vijverpomp die we konden vinden; met een capaciteit van 4200 liter lucht per uur. Daar horen zogenaamde 'luchtstenen' bij, grote zware bollen die op de bodem van een aquarium of vijver liggen en luchtbellen produceren. Daarvan kochten we er twaalf. Rond de voetrails legden we aan dek een ringleiding aan met een diameter van 13 mm, voorzien van koppelstukken. Aan beide boorden maakten we vijf gaten in het ijs en hingen daar de luchtstenen in; plus twee bij de achtersteven. Door middel van slangetjes loopt de lucht van de ringleiding naar de luchtstenen onder water en door de opborrelende luchtbelletjes blijven de wakken ijsvrij. Het effect wordt groter met een

Onze haveneend poedelt genoeglijk in haar eigen bubbelbad doorstroom rondom de boot. Daarom hebben we het resterende ijs ook weggehakt en zo hebben we een ware slotgracht gemaakt. De ideale diepte waarop de luchtstenen moeten hangen, moeten we proefondervindelijk nog bepalen. Als ze dicht onder de waterspiegel hangen, zorgen ze voor de meeste beroering van het water. Als ze dieper hangen stuwen ze warmer water naar boven. Dus beide variaties zijn eigenlijk goed. Een bijkomend effect van de belletjes is dat de losgehakte ijsschotsen op afstand van de romp blijven. Het systeem blijkt goed te werken. Als je op een boot woont, merk je hoeveel lawaai ijs kan maken. Vooral 's nachts hoor je onrustbarende knallen. Daar schrikken wij nu niet meer wakker van. We zakken met de boot niet met oorverdovend lawaai door het ijs en de antifouling blijft onbeschadigd. Behalve wij is er nog iemand blij: onze haveneend poedelt genoeglijk in haar eigen bubbelbad... Z

ADVERTENTIE

METEOCURSUSSEN voor zeilers

Weerkaarten interpreteren Gribfiles gebruiken Routering Software en apparatuur K L I K V O O R M E E R I N F O R M ATI E

ZILTE KLIKS zeilen regenereren?

Bootgenoot.nl navigatie en veiligheid Uitgebreid AIS assortiment

Vaar op zeker

Verzekeringen en financieringen

Marine Communication Specialists KLIK VOOR MEER INFORMATIE

Warme kerst Bij de groep zeilers die deze kerst op Terschelling viert is de dieselkachel een een gekoesterd bootonderdeel. Maar op kleinere boten zie je de rvs warmtebron zelden. Daar moet in veel gevallen een plastic elektrische kachel de vorst buiten de deur houden. Met de Sig 100 komt er een kachel op de markt die speciaal is ontworpen voor boten tot 28 voet. De mini warmtebron van de Canadese fabrikant Dickinson is maar 22 cm breed en 44 cm hoog. De kachel is leverbaar vanaf februari kost voor bij bestelling voor 31 december 720 euro. www.gbt.nl

Sikkens wordt International AkzoNobel gaat na 1 januari geleidelijk afscheid nemen van Sikkens Yachtpaints. Doordat Europese voorschriften steeds meer worden aangescherpt, moet de samenstelling van verven en lakken worden aangepast. Als gevolg daarvan moet AkzoNobel onderzoek- en testprogramma’s opzetten voor twee productlijnen (Sikkens en International) die in wezen parallel lopen. Om geen researchcapaciteit te verspillen wordt International Yachtpaint voortaan het wereldwijde kwaliteitsmerk van verven en lakken voor pleziervaartuigen. De producten van Sikkens zullen niet meteen uit de schappen verdwijnen, maar zullen geleidelijk uitverkocht raken. Gebruikers van Sikkens Yachtpaints vinden alle informatie over de producten van International in de winkels, online of via de servicelijn 0800-226555. www.yachtpaint.com

ZILTESPULLEN Nieuwe bestemmingen bij Sailing Paradise Voor wie deze winter het zeilen teveel mist heeft charterspecialist Sailing Paradise een paar nieuwe bestemmingen in het programma. In Brazilië kun je in de baai van Ilha Grande meevaren op een catamaran. En cruisen op een 50 voeter voor de kust van Panama klinkt ook niet gek. Komend voorjaar zijn er nieuwe mogelijkheden voor rustzoekers in Groenland. En wie de onder vertrekkers steeds populairder wordende kust van Marokko zeilend wil verkennen, kan opstappen in Casablanca of Agadir. www.sailingparadise.net

Persoonlijk vakantieadvies Eerst zeilde Saskia van der Heijden samen met haar man lange tijd in de Middellandse Zee. Daarna werkte ze als flottieljeleider. Met die ervaringen zette zij Delfino op, een zeilreisbureau dat de nadruk legt op persoonlijk advies. ‘Omdat het online aanbod van charteraars zo onoverzichtelijk is’, vindt Saskia. Delfino regelt niet alleen zeilvakanties in de Middellandse Zee maar ook in het Caribisch gebied en Brazilië. Alle locaties zijn door Saskia persoonlijk bezocht. www.delfino-zeilvakanties.nl

Plannen in het zand Vrijwel alle vertrekkers hebben een eigen website. Veel zeilreizen zijn online van dag tot dag te volgen. Ook Anneke en Hans Koster delen tijdens hun vierjarige zeiltocht hun belevenissen op die manier met het thuisfront. Het blijkt dat de trip met de Zwit, een Bavaria 38, door meer mensen gevolgd werd dan alleen vrienden en familie. Op de terugweg van de Azoren ontstaat daarom het idee de verslagen van de website te bundelen tot een boek. Plannen in het Zand is in eigen beheer uitgegeven. Zowel in de tekst als in de uitvoering merk je dat er bij de totstandkoming van dit boek geen uitgever aan te pas is gekomen. Het is een gedetailleerd en persoonlijk reisverslag. En van dat persoonlijke moet dit boek het hebben. Anneke en Hans delen hun onderweg ontstane twijfels over de reisplannen openlijk met de lezer. Tijdens de Atlantische oversteek wordt het plan om de wereld rond te zeilen losgelaten. Het wordt een uitgebreid rondje Carieb. De twee positief ingestelde zeilers beleven dit zeker niet als een tweede keus. Na de verandering van het reisplan is er alle tijd om zonder haast de Caribische eilanden te verkennen. Het verslag van die trip mist soms wat vaart, maar het levert een optimistisch boek op dat prettig leesvoer is voor vertrekkers in spe. De paperback Plannen in het zand telt 360 pagina's. Prijs: 17,95 euro plus 3 euro verzendkosten. Te bestellen bij de auteur: www.zeilbootzwit.nl SW

'Ons verhaal' Toen het zeilmeisje Laura Dekker de publiciteit zocht voor haar plannen ontketende ze een lawine aan reacties. Inclusief rechtszaken en een onder toezicht stelling. Oma Riet Dekker zag haar oogappeltje er bijna onderdoor gaan en ging dingen opschrijven. En vervolgens besloot ze er een uitgave van te maken, zodat iedereen Laura beter kan leren kennen. Het resultaat is een aandoenlijk boekje. Waarin begrijpelijkerwijs stevig wordt afgerekend met Bureau Jeugdzorg en de Raad voor de Kinderbescherming. Het verhaal wordt verteld in de ik-vorm; vanuit Laura. Maar als lezer weet je af en toe niet wiens tekst je leest, die van Laura of die van oma. Wat dat betreft had de titel beter 'Ons verhaal' kunnen zijn. Niettemin een bijzonder document van en over een bijzonder zeilkind. Want dat is ze. Mijn Verhaal, Riet Dekker Uitgeverij: De Alk & Heijnen Watersport. ISBN: 9 789059 610880. Prijs: 14,50 euro. LvZ

Onlangs verschenen zeilboeken Boordboek Radar en AIS. Auteur: Rene Westerhuis, Over werking, installeren, instellen, regelgeving en navigeren. De Alk&Heijnen. €14,90. Red jezelf, veilig zeilen op groot water. Auteur: Anje Valk. KNRM en Kustzeilers. €12,50, leden €10. De wind liet ons de wereld zien. Verslag van de wereldreis van de White Haze. Auteurs: Ada Kerkstra en Akko Kalma. De Alk&Heijnen. €19,90. Vaargids Nederland uit de lucht 3 – Waddenzee. Auteur Ben Hoekendijk. Gids met vaaraanwijzingen en luchtfoto's. De Alk&Heijnen. €29,95. Optimist Handboek Beginner–Gevorderd. Leren zeilen in de Optimist en beter leren wedstrijdzeilen. Auteur: Alan Williams. De Alk&Heijnen. €16,90 per deel. Total Loss. 2e druk. 45 rampverhalen van zeiljachten die op zee vergaan zijn. Auteur: Jack Coote. De Alk & Heijnen €16,90.

Spetters aan je muur Op de valreep nog op zoek naar een spetterend kerstcadeau? Bestel dan de 2011 kalender van Sander van der Borch, de topfotograaf van wie je dit jaar al vele foto's van in Zilt heb kunnen zien. Sander is een graag geziene gast op grote zeilevenementen over de hele wereld. Dit jaar was hij onder andere bij de Louis Vuitton Trophy, de TP52 Audi MedCup en de serie met de Extreme 40 catamarans. Met zijn kalender maak je elke zeiler blij. Voor 30 euro heb je een jaar lang het gevoel dat je naast Sander in een RIB zit. www.sandervanderborch.com

Dehler bij Messink Yachting Messink Yachting in Enkhuizen is importeur geworden van Dehler. Na het omvallen van het oude Dehler in Monnickendam vertegenwoordigde Van den Bosch Yachting het merk in Nederland. Van den Bosch wordt nu subdealer. Na de buitengewoon roerige jaren ligt Dehler weer op koers. In mei komt de werf met een nieuwe 41-voeter, ontworpen door Judel/Vrolijk. “Een performance cruiser,” meldt Arnoud van Oudheusden van Messink Yachting, “en we hebben er al een van verkocht!” De eerste beelden laten een mooi gelijnd schip zien. Belangrijkste maten: 12,40 x 3,93 x 2,00 m. www.messink.nl

ZILTESPULLEN Frans touwwerk Rake Rigging in Medemblik importeert touwwerk van het Franse Lancelin. In Frankrijk een bekend merk; de firma tuigde onder meer de draagvleugeltri 'l Hydroptere. Bijzonder product: relingdraad met reflectie. Handig in het donker. Rake Rigging gaat komend zeilseizoen Lancelin-touw verkopen via een webwinkel. www.rakerigging.nl

Extra cursusdag Ben Hoekendijk De dagcursus van Ben Hoekendijk ‘De overtocht naar Engeland’ is volgeboekt. Daarom is een tweede dag georganiseerd op 26 februari 2011 in restaurant Voor Pampus bij de Marina Muiderzand. Dit is de tiende keer dat Ben deze dagcursus organiseert, een jubileum dus. In de afgelopen jaren hebben in totaal vijfhonderd zeilers deze informatieve dag bezocht. Kennelijk is er een voortdurende aanwas van zeilers die het grote water opgaan en zich goed willen voorbereiden. Het wordt druk in de ‘Butt’ te Pin Mill. www.shalomsailing.nl

ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

foto:© Gilles Martin-Raget/BMW Oracle

MILD MIAMI Als winterse ongemakken de noordelijke wedstrijdbanen teisteren zakken de zeilteams met voldoende geld als trekvogels naar warmere oorden. De RC44-vloot sloot zijn seizoen af in het milde Miami waar ze prachtige zeilcondities troffen. De RC 44 is een initiatief van America’s Cup coryfee

VIDEO Russell Couts en toonde ook dit keer weer aan hoe geschikt hij is voor boot tegen boot duels. Winnaar van het totaalklassement werd BMW Oracle met Coutts zelf aan het roer en onze landgenoot Dirk de Ridder aan de grootschoot. ‘No Way Back van Pieter Heerema eindigde op de 3e plaats. Z

foto: © Jaap Groenhof

IN HET KIELZOG VAN JAMES COOK Captain Cook gebruikte in 1770 het hoge uitzichtpunt bij Lizard Island om een bevaarbare route te vinden tussen de ontelbare riffen die de vaart langs het noorden van Australië onmogelijk leken te maken. Jaap Groenhof beklimt dezelfde heuvel en fotografeert zijn Peter Pan voor anker in het heldere water van het Great Barrier Reef.

ZILTEWERELD

LANGE AANLOOP

foto’s: © Jaap Groenhof

Jaap Groenhof zeilt al zijn hele leven. Zijn eerste houten BM huurde hij samen met vier vriendjes voor 50 cent op het Zuidlaardermeer. Een groot deel van zijn werkzame leven sluimerde de wens om ooit eens een Rondje Cariben te doen. Dat blijft lang een leuk, maar ver van de realiteit staand idee, totdat Jaap in 2001 als opstapper meezeilt van St. Maarten naar de Azoren. Die fantastische belevenis verandert het plannen maken. In 2006 verkoopt Jaap zijn bedrijf en wordt hij eigenaar van de Peter Pan, een Hallberg Rassy 46. Als de boot wordt klaargemaakt voor het Rondje Atlantic stelt Jaap's vrouw Meta hem de vraag waarom hij na het Caribisch gebied niet verder wil varen, door het Panamakanaal, en doorgaan voor een wereldomzeiling. Dat ziet Jaap niet zo zitten, omdat het geplande rondje al een hele uitdaging is en Meta wel van zeilen houdt maar 's avonds in een haven wil liggen. Toch blijven de gedachten hangen.

ZILTEWERELD

www.ziltewereld.nl TOCH DE WERELD ROND Dan hoort Jaap van de Blue Water Rally, een door Engelsen georganiseerde reis om de wereld. Die tocht wordt om de twee jaar verzeild en duurt 22 maanden. Daarna gaat het snel: in oktober 2009 ligt de Peter Pan in Gibraltar, klaar voor de start van deze rally. Meta komt onderweg regelmatig aan boord, maar zeilt niet mee op de lange stukken. Daarvoor put Jaap uit een pool van zo'n 20 bemanningsleden bestaande uit familie, oud-collega's en vrienden. Het varen met steeds weer wisselende mensen aan boord bevalt uitstekend. Het is tot nu toe nog geen probleem gebleken op alle trajecten voldoende mensen aan boord te hebben. Bij voorkeur is er naast Jaap een tweede crewlid met zeilervaring aan boord, maar belangrijker is dat de opstappers goed bij elkaar passen. Prettig gezelschap is belangrijker dan zeilervaring. Onverwacht voordeel van deze manier van varen is dat de opstappers steeds weer een andere kijk op het reizende bestaan hebben en er elke keer voldoende verse input is voor interessante gesprekken tijdens de lange wachten op zee. De route van de rally geeft weinig kans op het ontstaan van reismoeheid, maar de bemanningswissels zorgen er ook voor dat er van sleur op de Peter Pan nooit sprake is. Z

De bemanning van Zilt Magazine bestaat uit:

bemanning

Ruud Kattenberg

Zilt

57/2010

Sjors van der Woerd

Henk Huizinga

Jimmy Lengkeek

Hans Martens

Laurens Morel

Laurens van Zijp

Michiel Scholtes

Pieter Nijdeken

van der Weerdt

Robert

en vele opstappers

Aan de kajuittafel Onze manier van werken is even onconventioneel als Zilt zelf. Verwacht ons daarom niet in een spectaculair kantoor. We zijn het liefst aan boord, op het water of onderweg naar een goed verhaal. De redactievergadering houden we aan wisselende kajuit- en keukentafels en verder zijn we uitgerust met e-mail, chat en Skype. De beste manier om ons te bereiken, is een e-mail te sturen aan: [email protected]

De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de makers. Bij overtreding geldt het tarief dat daarvoor door de Nederlandse Vereniging van Journalisten is vastgesteld. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten in deze publicatie.

NIEUWJAARS BORREL 9 januari 2011 Wat doe je het liefst op een koude januari zondag als er niet wordt gezeild? Praten over zeilen natuurlijk. Zondag 9 januari hangen de makers van Zilt aan de toog in Havencafé Gooimeer. En we staan daar graag met jou. Ontmoet andere Zilt-lezers en de redactie op de eerste Zilt Nieuwjaarsborrel waar we proosten op het komende zeilseizoen. ZONDAG 9 JANUARI. 16.00 TOT 19.00 UUR HAVENCAFÉ GOOIMEER JACHTHAVEN NAARDERBOS En oh ja, Zilt Magazine is gratis, dus betaal je de drankjes op onze nieuwjaarsborrel zelf.