2020 start vandaag! Tendensen en competenties voor de toekomst in de printmedia
Samenvatting van het Vlaams Arbeidsmarktonderzoek van de toekomst (VLAMT)
1
Hoe ziet de printmedia toekomst in 2020 eruit? Hoe zal onze sector evolueren? Komen we die crisis nog te boven? Wat zijn de talenten in 2020 en welke competenties zullen in 2020 nodig zijn? Wat is de toegevoegde waarde van een printmedia professional in 2020? Nieuwe beroepen? Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Doel Onderzoek Tendensen Impact tendensen Printmedia beroepen 2020 Impact op management, opleiding/onderwijs 7. Samengevat 8. Meer weten?
2
Juni 2014: GRAFOC, het Printmedia Sectorfonds stelt in het Eco Print Center in Lokeren haar eindrapport voor van een anderhalf jaar durende, grondige ESF-studie. Gesteund door een expertencel, ging GRAFOC op zoek naar welke evoluties en veranderingen er vandaag al bezig zijn en tegen 2020 kunnen verwacht worden. Maak hier kennis met de studie samenvatting, boeiend voor HR-professionals, onderwijs en opleidingscentra, voor wie begaan is met de nabije Printmedia toekomst.
1. Doel
De printmediasector is vandaag niet meer dezelfde als 10 jaar terug en zal er over een paar jaar nog veel anders uitzien. Technologische en economische evoluties dwingen bedrijven over sectoren heen tot aanpassingen. Deze weerspiegelen zich op hun beurt naar de competentieverwachtingen van (nieuwe) medewerkers. Als sectorfonds voor de printmedia werkte GRAFOC in 2014 aan een voorspellend arbeidsmarktonderzoek als tool voor een hightech sector in verandering. Dit resulteerde in een uitgebreide studie waarvan je hier een heel beknopte samenvatting kan lezen.
Kortom, 2020 start vandaag!
2. Het onderzoek
GRAFOC voerde het onderzoek uit via 35 bedrijfsbezoeken, in diverse fasen, via research van huidige leerplannen (onderwijs) en opleidingstrajecten (VDAB, Syntra). Samen met een cel van experten (GRAFOC, Cevora, Universitas, Albe De Coker, VDAB, Typografics, GOC (NL), VIGC en Arteveldehogeschool) en tal van printmedia bedrijven ging GRAFOC in een 1° fase op zoek naar die tendensen die in de sector het meest gevoeld zullen worden de komende jaren.
3. Welke tendensen spelen in op de printmedia sector?
Na bevraging van de printmediabedrijven zijn dit de 7 belangrijkste tendensen voor de grote meerderheid: • Snellere realisatie van opdrachten door de evoluerende technologie. (100%) • Klanten leggen de lat hoger door snellere leveringen te vragen. (90%) • Een permanent verbeterende kwaliteit van drukwerk door de evoluerende technologie. (100%) • Nieuwe toepassingsmogelijkheden dankzij die evoluerende technologie (80%) • De toenemende vraag naar steeds meer verschillende varianten van eenzelfde basisproduct door de klant. (90%) • Steeds complexere vragen van klanten die meer inhouden dan het leveren van drukwerk alleen. (80%) • Een toenemende milieu- en duurzaamheidsbewustzijn (80%) Andere initieel verwachte tendensen, zoals bv. delocalisatie en overcapaciteit in de sector werden tegen alle verwachtingen in slechts door een minderheid van de bedrijven aangeduid als zijnde tendensen die in de komende jaren nog een
3
Fig.1: Impact tendensen op de algemene bedrijfsprocessen: wezenlijke invloed zullen uitoefenen op de sector. Daaruit kan geconcludeerd worden dat in de sector klantenrelaties, serviceverlening, werkorganisatie en de jobs zelf fundamenteel hertekend en herschikt zullen worden. Dit vooral ten gevolge van de verdergaande technologische evolutie en een klantenfilosofie die zich zal kenmerken door drie kreten:
SNELLER | BETER | ANDERS
Technologische evol. waarvan klant bewust
Toenemend milieu- en Een duurzaamheidsbewustzijn dalende vraag
Vergrijzing
HR
4.3. Impact op de bedrijfsorganisatie >Klantgerichte INTERACTIEVE benadering van het productieproces: - Andere benadering van het productieproces door niet langer te vertrekken vanuit productiecapaciteit en eigen machinepark, maar vanuit de vraag van de klant! - Interactief = 2-richtingsverkeer: Klant vraagt en bedrijf denkt multimediaal mee.
Klantenrelaties Bedrijfsorganisatie R&D Financieel management Administratie
4. De impact
Binnen de onderneming hebben de tendensen hun impact op diverse bedrijfsprocessen (fig. 1).
4.1. Impact op HR-proces >Minder en andere medewerkers nodig: Door een performanter machinepark en een terugval in het aantal en de omvang van de opdrachten, met impact op vacatures en andere selectiecriteria - Competenties gelinkt aan informatisering en automatisering: ICT-skills - Competenties gelinkt aan mechanische procedés: informatisering en automatisering in evenwicht met mechanische kennis en vaardigheid, inzicht in de achterliggende processen 4 - Probleemoplossend vermogen
- Leervaardigheid en leerbereidheid - Flexibiliteit >Opleidingen en (individuele) opleidingsplannen: materiële investeringen = nieuwe opleidingsnoden >Evenwicht tussen vergrijzing en vergroening: - Werknemers en starters complementair inzetten én tegelijk - Aandacht voor kennisuitwisseling in het team - Voorkomen dat een deel van de noodzakelijke competenties verdwijnen
tendensen tekenen zich af?/Hoe sluit het profiel van mijn klant hierbij aan?/Hoe kan het productieproces zich hierin inschakelen?
4.2. Impact op klantenrelaties >Andere klantenbenadering maakt verschil: - Meerwaarde realiseren via de klanten - Totaaloplossingen, one-stop shops, SPOC >Klantenniches: - Klantgeoriënteerd denken door klantenniche gefundeerd af te bakenen - Niet om het even welke klant bedienen >Proactief handelen: - Kijken over de muren van bedrijf en sectoren heen. - Analytische procesbenadering en scherpe observatievaardigheden: Welke maatschappelijke
>Op verschillende sporen tegelijk denken en werken: Traditionele scheiding/opdeling prepress, press en postpress vervaagt. Medewerkers moeten over afdelingen heen informatie uitwisselen, samenwerken en zelfs in elkaars afdeling inspringen. Multimediale aanpak >Extern samenwerken en netwerken: - Outsourcing en externe samenwerkingsverbanden - Garanderen one-stop shop: totale dienstverlening aanbieden zonder alle nodige techniciteit in eigen huis te halen. >Flexibele werkorganisatie, Projectteams.
5
4.4. Impact op onderzoek & ontwikkeling (R&D) >Koppeling van technologische vernieuwing aan de klantenmarkt: - Technologische evoluties opvolgen en zich daaraan aanpassen. - Evoluties koppelen aan een actueel inzicht in de klantenmarkt.
4.6. Impact op administratieve processen >Certificaten en kwaliteitslabels als struikelblok: - Toenemend milieu-en duurzaamheidsbewustzijn klant heeft impact op het bedrijf. - Vooral op administratief niveau. - Lat voor behalen certificaten/labels/ISO’s ligt voor vele printmedia bedrijven hoog.
>Geschikte partners zoeken: - Screening en opvolging van leveranciers en klanten en op zoek gaan naar geschikte partners om complementair mee samen te werken.
4.7. Management, beleid – Mission statement >Algemene zaakvoering (mee) op het voorplan: - Focus op de kernprocessen volstaat niet langer - Algemene zaakvoering vraagt evenveel aandacht.
>Procesoptimalisatie: - Productinnovatie en -verbetering - Procesvernieuwing en -verbetering - Bedrijven moeten voortdurend uitzoeken of en hoe ze wijzigingen kunnen implementeren in functie van efficiëntie en effectiviteit.
>Gefundeerd mission statement is cruciaal: - MISSIE + VISIE + STRATEGIE - ACTIEPLANNEN op kort/midden/lange termijn.
4.5. Impact op financieel management >Steeds kortere afschrijvingstermijnen >Onzekere investeringen: - Moeilijk om het rendement van investeringen in te schatten.
6 >Fusies en overnames
>Commerciële acties & COMMUNICATIE als sleutel: - Klantgerichtheid, focus op marktsegmenten, klantenbehoeften als vertrekpunt nemen, … - Langetermijndenken met klanten & prospecten - Commerciële competenties
5. Printmedia beroepen in 2020 Ontmoet Dieter, Content Engineer in 2020, of de impact op drukvoorbereiding (prepress)
>Weinig wijzigende competenties: Competenties die aan belang winnen of een bijgestuurde invulling krijgen, eerder dan echt wijzigende competenties.
Inhoudelijk: 1. Ontwerp: documenten en beeldmateriaal opzoeken en selecteren; voorontwerp maken; grafische opmaak van product; tekst- en beeldmanipulatie.
Ontmoet Warre, Productie-operator printmedia (press & afterpress) in 2020, of de impact op een productie-operator printmedia Specialisatie press?
2. Procesorganisatie en -opvolging: stappen bepalen voor de realisatie van de opdracht; aangeleverde bestanden controleren en corrigeren; tekstanalyse voor interne verwerking uitvoeren; proeven maken, controleren databestanden beheren; workflow beheren; kwaliteitscontrole; werken in team.
Inhoudelijk: 1. productiefiches en -voorschriften verzamelen en doornemen: controle van de voorraad grondstoffen en materialen; veilig, ordentelijk en milieubewust organiseren van de werkplek; ergonomische beginselen toepassen.
3. Procesautomatisatie en -optimalisatie: Onderzoek en ontwikkeling; automatisatie, optimalisatie en opvolging van de workflow. Evolutie van het beroep: >Technologische evoluties hebben impact: Snelheid, kwaliteit en klanteneisen m.b.t. snelheid hebben de grootste impact op de competentieverwachtingen t.o.v. van prepress medewerkers.
2. Instellen, aansturen en bijstellen: drukpers in-, bij, omstellen; drukproces aansturen; activiteiten aan de productielijn coördineren. 3. Kwaliteitsbewaking en -borging: drukproces bewaken, kwaliteits- en veiligheidscontroles uitvoeren en bijsturen; aansturen preventief en correctief onderhoud van de persen; registreren en rapporteren over het verloop van het drukproces; werken in team. 7
Evolutie van het beroep >Impact technologische evoluties: In het bijzonder op vlak van snelheid en kwaliteit. >Weinig wijzigende competenties: Competenties die aan belang winnen of een bijgestuurde invulling krijgen, eerder dan dat het om echt gewijzigde competenties gaat. >Competentieverbreding: Bekwamen in andere processen, polyvalent worden, competentiedomein verbreden naar de andere kernprocessen. > Het prepress-proces: Digital printing wint aan belang. De competenties uit het prepress-proces die betrekking hebben op de procesorganisatie en -opvolging. >Het afwerkingsproces: De tijdens het drukproces gerealiseerde snelheidswinst kan enkel behouden blijven indien het afwerkingsproces volgt. Kennis om ook merdere afwerkingsmachines te kunnen bedienen.
8
Ontmoet Liesbeth, Productie-operator printmedia (press & afterpress) in 2020, of de impact op een productie-operator printmedia Specialisatie afterpress? Inhoudelijk: 1. Werkvoorbereiding en -organisatie: productiefiches en -voorschriften verzamelen en doornemen; controle van de voorraad grondstoffen en materialen; veilig, ordentelijk en milieubewust organiseren van de werkplek; ergonomische beginselen toepassen. 2. Instellen, aansturen en bijstellen: afwerkingsmachines en -lijnen in/bij/omstellen; meerdere drukafwerkingstechnieken toepassen, drukwerkveredeling; voorsorteermachines instellen en bedienen; verpakking en afwerking van (half-) afgewerkte producten coördineren; drukproces aansturen; activiteiten aan de productielijn coördineren. 3. Kwaliteitsbewaking en -borging: afwerkingsproces bewaken, kwaliteits- en veiligheidscontroles uitvoeren en bijsturen waar nodig; preventief en correctief onderhoud van de
afwerkingsmachines aansturen; registreren en rapporteren over het verloop van het afwerkingsproces; werken in team. Evolutie van het beroep: >Impact technologische evoluties: In het bijzonder op vlak van snelheid en kwaliteit. >Weinig wijzigende competenties: Competenties die aan belang winnen of een bijgestuurde invulling krijgen, eerder dan dat het om echt gewijzigde competenties gaat. >Competentieverbreding: bekwamen in meerdere afwerkingsvormen
Gelijkenissen over de beroepen heen samengevat: :
> Attitudes en beroepshoudingen: - Leervaardigheid en leerbereidheid - Nauwkeurigheid - Stressbestendigheid en flexibiliteit >Competentieverbreding: - Muren tussen de verschillende afdelingen gaan weg; polyvalentie neemt toe - Inzicht in het totaalproces voor prepress
- Drukkers en afwerkers beheersen meerdere technische skills; verbreding van de toegepaste kennis. >Automatisering en standaardisering drukken overal een stempel. - Toenemende mate van toegepaste softwarekennis en geautomatiseerde aansturing via instellen van parameters. >Geïmplementeerde technische kennis is een noodzaak. - Mechanisch inzicht + IT-kennis gaan hand in hand. >Conventionele druk en afwerking groeien naar elkaar toe. >Digitale druk leunt aan bij prepress. >Bedrijven gaan naar samenwerkingsvormen om one-stop-shop te worden
Verwachte nieuwe beroepen: Ontmoet Louise, Engineer Crossmedia Process Optimalisation Dit profiel bestaat nog niet ‘officieel’, maar is anno 2015 wel aan een opmars bezig. Deze medewerker verankert resultaten van parameters, schrijft procedures uit, optimaliseert continue processen, stuurt ICT bij en bewaakt de kwaliteit van indicatoren en referentiepunten. 9
Verwachte nieuwe beroepen: Ontmoet Bert, Crossmediaal Content Engineer in 2020. Ook dit profiel is nog niet ‘officieel’ aan de orde maar zit wel in de pijplijn gezien de content steeds crossmedialer zal ingezet worden. Deze medewerker coördineert de content/output over de crossmediale grenzen heen, zodat die inzetbaar is voor print, web, app’s,online, games, ...
6. De impact... ...op het printmedia management >Bedrijven gaan naar one-stop shop/fullservice voor hun klanten: - Dit houdt samenwerkingverbanden in met andere printmedia aanbieders; niet langer een investeringswedstrijd met concullega’s om zelf alles in huis te halen. >Zaakvoerders moeten managers worden i.p.v. producenten. - Managementskills, commerciële vaardigheden, netwerken, strategisch denken,…
10
...op het printmedia onderwijs/opleiding
7. Samengevat
>Focus op attitudes en beroepshoudingen: Leervaardigheid/leerbereidheid/nauwkeurigheid / stressbestendigheid en flexibiliteit >Nood aan een grondige en uitgebreidere basiskennis en –inzichten in het totale grafische proces: Grootste gemene deler printmedia/ crossmedia; grondige basislaag leggen. >Nood aan modulaire onderwijsvormen met specialisatiemogelijkheden minimum vanaf de derde graad. >Aandacht voor automatisering en standaardisering: toenemende mate van opleiding in toegepaste software en geautomatiseerde aansturing, via het instellen van parameters op alle beroepsniveaus >Aandacht voor technisch/mechanisch inzicht >Competentiegericht opleiding i.p.v. taakgericht >Werkplekleren opdrijven >Managementtraject met de nodige aandacht voor management-, commerciële en netwerkvaardigheden.
Wat is de impact voor de printmedia jobs van de toekomst? De tweede fase van het onderzoek, waarbij ingezoomd werd op de diverse printmedia beroepen, wees uit dat de muren tussen de traditioneel gescheiden afdelingen drukvoorbereiding, druk en drukafwerking letterlijk en figuurlijk zullen afbrokkelen. Polyvalentie en een onvermijdelijk daarmee gepaard gaande leerbereidheid worden dé competenties van de toekomst in alle printmedia beroepen. Om te beantwoorden aan de hoge verwachtingen op vlak van snelheid, efficiëntie en kwaliteit, zullen medewerkers, nog meer dan vroeger, nood hebben aan een flinke portie coping, wat niet alleen staat voor stressbestendigheid, maar ook te maken heeft met het efficiënt kunnen blijven bij veranderende of onverwachte situaties, tegenslagen of problemen. Prepressers zullen een wijdere competentierange hebben door een breed inzicht in het totaalproces en een evenwicht tussen hun technische skills enerzijds en hun creatieve oriëntatie anderzijds. Van hen wordt een diepgaandere ICT-kennis verwacht met betrekking tot automatisatie en standaardisering.
Conventionele drukkers worden procesoperatoren en hun competenties verspreiden zich ook richting drukafwerking, wat hand in hand gaat met een verbreding van de toegepaste kennis. Digital print operators en Sign operators zullen steeds dichter gaan aanleunen bij het prepress-proces, voornamelijk met betrekking tot procesorganisatie en –opvolging. Drukafwerkers worden generalistische productieoperatoren die meerdere afwerkingstechnieken tegelijk onder de knie zullen hebben. Hierdoor wordt in alle printmediaberoepen een ruimere inzetbaarheid binnen de organisatie mogelijk en zullen printmedia werknemers sterker komen te staan op de arbeidsmarkt. Meer dan ooit zal OPLEIDING dan ook dé succesfactor zijn voor het rendement van organisaties. Het investeren in opleiding wordt m.a.w. de onontbeerlijke partner van investeringen in apparatuur en automatisatie.
2020 ligt nog veraf, toch? Of zullen we toch maar zeggen: “2020 START VANDAAG!” 11
8. Meer weten? De volledige studie is zowel in print als digitaal te verkrijgen bij GRAFOC.be. In samenwerking met AKOV (Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming) en met oog op de toekomst, realiseerde GRAFOC.be in 2014 en 2015 ook het tot stand komen van diverse Beroeps Kwalificatie Dossiers (BKD’s), waaronder: Digital Print Operator, Grafimedia voorbereider, Procesoperator drukafwerking, procesoperator druk, ... Contacteer Jocelyn desreumaux voor meer info omtrent deze studie en/of BKD’s: E:
[email protected] M: +32 473 96 18 13 www.grafoc.be |
[email protected] www.printmediastages.be |
[email protected] www.facebook.com/grafocprintmedia www.facebook.com/printmediajobs
12
© 2015, GRAFOC.be |Voor mensen in printmedia.
