29/02/2016
Suïcidaliteit Steeds bespreken, behandelen en soms interveniëren Dr.S. Wyckaert, UPC-KUL
Suicide The termination of an individual’s life resulting directly or indirectly from a positive or negative act of the victim himself which he knows will produce this fatal result ( Durkheim 1857) Primum non nocere
LUISTEREN
SPREKEN
(BE) HANDELEN
1
29/02/2016
Spreken over Suïcidaliteit •
Evaluatie: empathisch, niet technisch (“geen verschaling”) : o Suïcidale boodschappen, ideatie o Suïcidaal gedrag: actueel en eerder o Antecedenten persoonlijk TS en familiaal TS/S o Psychiatrische aandoening as I, as II en lichamelijk as III Specifiek metingen: schalen, enquête, psychologische testen FAMILIE betrekken
• •
• • • • • •
ANGST en Vermijdingsgedrag Kennis Vaardigheden Nadruk op gesprekstechnische vaardigheden en empathische vermogens Belang scholing hulpverleners Geen top-down protocols, bottum-up implementatie
Richtlijnen EPA 2011/TRIMBOS/ Stormskill Scotland
Spreken over suïcidaliteit •
• • •
•
Traits/kwetsbaarheid •
Biologisch
•
Vroegere ervaringen
•
Psychologische kenmerken
State: psychopathologie 90% Beschermende factoren Stress: •
Werk
Familiaal
•
Financieel Lichamelijk
Berichtgeving, toegang tot middelen, voorbeelden, gebrek aan sociale steun, toegang tot hulpverlening
2
29/02/2016
Spreken over suïcidaliteit • •
Suïcidaal proces fluctuerend Psychopathologie flucturerend: o o o o
•
Persoonlijkheid (Borderline) Invloed van middelen Dagschommeling, labiliteit, toename impulsiviteit, gemengde beelden Aantal episodes, aantal hospitalisaties
Wat niet gezegd wordt o o o o o
Vaak geen spontane rapportage Klassieke evaluaties vs doorgevoerde inschattingen Bedreiging/ angst / hostiliteit/ bezorgdheid Irrationaliteit, ontkenning, ziekte inzicht (Factoren van de hulpverlener?)
Directe bevraging, open en eerlijk, empatisch, accepterend, engageren, continuïteit , monitoring
Suïcidaliteit en psychopathologie Suïcide
kwetsbaarheid
Depressie en hopeloosheid Eerdere poging
Levensgebeurtenis, stress
Psychopathologie
Psychopathologie
Levensgebeurtenis, stress
Depressie en hopeloosheid Eerdere poging
kwetsbaarheid
suïcide
Risicoprofilering!
Risicovoorspelling?
3
29/02/2016
“Depressie “: common pathway •
• • • •
Onbehandeld Onvoldoende behandeld, Partiële respons Onsuccesvol behandeld
+ •
Risicofactoren • Actueel middelen • Levensgebeurtenis, stressor
•
•
• •
Gedrag: o Risicovol gedrag (autorijden) o Psychomotore agitatie: ijsberen, wriemelen, plukken o Impulsiviteit, irritabiliteit o Insomnia Denken: o Hopeloosheid o Pathologische Schuld o Razende gedachten,vol hoofd o Niet positief kunnen denken o Frequentie, intensiteit van de suicidale ideatie Gemengde beelden: DMX o 1/3 unipolair o 2/3 bipolair Overgang manie-> depressie Postpsychose
Popovic, 2015; da Silva Costa 2014; Rihmer , 2008
Suïcidaliteit en medicatie •
Antisuïcidale werking
• Cave Antidepressiva:
o
Lithium
o
o
Clozapine
o
o
Antidepressiva
Indicatiestelling, opbouwschema’s
• Anti-agitatie , anxiolytisch • Toestandsbeeld correct
Iatrogene verergering ‘Antidepressiva activatie syndroom’
• Cave te snelle afbouw antiagitatie
inschatten en behandelen
4
29/02/2016
Suïcidaliteit en hospitalisatie • Beveiliging, tijd winnen • Initiëring, intensifiëring en • • •
monitoring van behandeling Complexere behandelingen , multidisciplinaire aanpak Afscherming acute stressoren Afscherming tegen middelen
• Nabijheid
• Vrijheidsberoving • Hospitalisatiegebonden stress • Laatste weerstand tov ultieme oplossing Zelfwaardegevoel zelfbeschikking Stigma!!
• • •
Suïcidaliteit en hospitalisatie Psychiatrische diagnose 90% Affectieve stoornis: ‘MDE’70-90% bipolaire stoornis x 60 ( ¼ suïcides) Psychose 10-15% Middelen 10-15 % Persoonlijkheid: pogers! Comorbiditeit
•
Zeer groot suïciderisico eerste week voor alle pathologie
•
Tweede piek onmiddellijk na ontslag o
o o
Respons≈ Suïciderisico , cave partiële en non-respons, verblijfsduur? Re-exposure stress Discontinuïteit behandelaars, uitgestelde vervolgbehandeling
o
Toegang middelen
o
Stigma
Qin, 2005
5
29/02/2016
Suïcidaliteit en nazorg • • • • • • •
Actief voorzien Continuïteit Informatiedoorstroming Opvolgen korte termijn Engageren lange termijn Betrekken van omgeving Preventiebeleid
Lizardi &Stanley 2010, Huisman & Kerkhof 2008
6
