3/17/2016
3D-printen de technologische mogelijkheden en juridische uitdagingen IE Symposium Zeist 16 maart 2016 Marjolein Driessen Legaltree
16 maart 2026
LEGO failliet door 3D-printen De ooit succesvolle Deense speelgoedfabrikant LEGO (Groep) is bijna 100 jaar na de oprichting in 1932 ten onder gegaan aan de derde industriële revolutie: 3D-printing. LEGO heeft het hoofd niet kunnen bieden aan deze nieuwe manier van produceren die consumenten ertoe heeft doen besluiten de LEGO-steentjes niet meer te kopen, maar deze massaal zelf uit te printen.
1
3/17/2016
3D-printen – de technologie https://www.youtube.com/watch?v=Llgko_GpXbI
3D-printen – de technologie 3DDesign / CADbestand
Outp ut
Print
Upload
Materi aal
2
3/17/2016
3D-printen – ‘output’
3D-printen – ‘output’
3
3/17/2016
3D-printen – voordelen 1. 2.
3. 4.
5.
6.
Maatwerk – naar wens/specificaties van klanten Meer design in omloop / eenvoudig te delen via internet – geen opslag nodig: bedrijven kunnen veel meer van hun ontwerpen aanbieden via internet, de consument kan zelf kiezen welk ontwerp uiteindelijk geprint wordt Massaproductie – het wordt mogelijk om voorwerpen op massale schaal te produceren een 3Dbestand/scan levert (talloze) identieke producten Doorlooptijd en snelheid – ontwerpaanpassingen kunnen snel worden doorgevoerd, wat het hele ontwerp- en productieproces ten goede komt. Uiteindelijk leidt dit tot een kortere doorlooptijd en een verbetering van de time-to-market Eenvoudigere supply chains – printers eenvoudig en overal inzetbaar en verplaatsbaar, zodat het gehele proces van bestelling tot levering dichterbij de markt kan plaatsvinden, preciezer voldoet aan de vraag, met als gevolg: minder inventaris en voorraad nodig Afvalvermindering – er wordt alleen verbruikt wat daadwerkelijk nodig is (additive manufacturing)
3D-printen – recente ontwikkelingen -
Geluidsopname smartphone Gebruik levend weefsel Mattel eigen 3D-printer
4
3/17/2016
Consequenties digitalisering Filmindustrie
• Schade door illegaal downloaden: claim: € 1,2 miljard
Muziekindustrie
• Omzetverlies digitalisering 2001 - 2011: € ruim 200 miljoen
Maakindustrie
• Omzetverlies/schade 3D-printing: € ?
3D-printen – juridische uitdagingen • • •
Aansprakelijkheid ‘Prosumers’ maken ‘nieuwe werken’ Inbreuk op IE-rechten: - 3D-printer - scanapparaat - design / CAD-bestand - output
5
3/17/2016
3D-printen – auteursrecht •
Inbreuk op auteursrechten: output downloaden / uploaden design / CAD-bestand
•
Indien verveelvoudiging of openbaarmaken: inbreuk (artikel 12/13 Aw)
3D-printen – auteursrecht HBO vs Nuproto Disclaimer: This product is not anyway associated or endorsed by HBO or any of distributors. This was an original piece of fan work that was made for personal purposes. Description: This phone docking station is the perfect home or office desk accessory, whether in use as a phone charger or as a unique piece of 3D printed art. Let your friends and coworkers tremble at the sight of your Throne Dock.
6
3/17/2016
3D-printen – auteursrecht Uitzondering: privékopie – artikel 16b Aw: • Verveelvoudiging / opdracht tot verveelvoudiging • Enkele exemplaren • Eigen gebruik • Geen (in)direct commercieel oogmerk • Geen beeldende kunst (tenzij duidelijk verschil qua grootte/werkwijze) / bouwwerken Thuiskopievergoeding: nihil
3D-printen – auteursrecht Uitzondering: privékopie – artikel 16b Aw: “weinig ingrijpend karakter van ‘traditioneel’ privé-kopiëren, zoals naschilderen, overschrijven, fotokopiëren, niet-digitaal fotograferen”… Valt een verveelvoudiging via 3D-printen hieronder?
7
3/17/2016
3D-printen – auteursrecht Uitzondering: privékopie – artikel 16c Aw: • Eigen reproductie van een (gedeelte van een) werk • Op een voorwerp bestemd om werk ten gehore te brengen, te vertonen of weer te geven • Eigen gebruik • Geen (in)direct commercieel oogmerk Thuiskopievergoeding Tenzij: illegale kopie – HvJ EU 10 april 2014, ACI Adam / Stichting de Thuiskopie (C-435/12)
3D-printen – auteursrecht •
Valt een reproductie via 3D-printen onder artikel 16c Aw?
•
CAD-bestand: auteursrechtelijk beschermd? Computer aided design: creatieve keuzes?
•
Scan / 3D-model / CAD-bestand bestaand product: verveelvoudiging?
8
3/17/2016
Stelling Het maken van een CAD-bestand van een bestaand auteursrechtelijk beschermd product is een verveelvoudiging en dus inbreuk Eens Oneens
3D-printen – Tussenpersonen • • •
Aansprakelijkheid tussenpersonen, zoals Marktplaats? Notice and takedown-procedure Neutraal? Dan niet aansprakelijk.
Gerechtshof Leeuwarden, 22 mei 2012 (Stokke/Marktplaats) Gerechtshof Amsterdam, 20 januari 2015 (NUV/Tom Kabinet)
9
3/17/2016
3D-printen – modellenrecht •
Inbreuk op modelrechten: - output - design / CAD-bestand
•
Indien gebruik van een voortbrengsel waarin de tekening of het model is verwerkt: inbreuk (art. 19 GemModVo)
3D-printen – modellenrecht •
Uitzondering: gebruik in de particuliere sfeer en voor niet-commerciële doeleinden, maar… • In opdracht gemaakt? • CAD-bestand valt onder modelrecht? Art. 3 GemModVo: de verschijningsvorm van een voortbrengsel
10
3/17/2016
3D-printen – merkenrecht •
Inbreuk op merkrechten: - output - design / CAD-bestand
• •
Indien gebruik van een teken in het economisch verkeer (en verwarringsgevaar): inbreuk (art. 2.20 BVIE) Gebruik van een teken anders dan ter onderscheiding van waren/diensten…: inbreuk (art. 2.20 lid 1d BVIE)
•
CAD-bestand: inbreuk op (vorm)merk?
3D-printen – octrooirecht •
Inbreuk op octrooirecht: - output - design / CAD-bestand
•
Indien gebruik van het geoctrooieerde voortbrengsel ‘in of voor zijn bedrijf’: inbreuk (art. 53 ROW)
11
3/17/2016
3D-printen – octrooirecht •
CAD-bestand: indirecte inbreuk? (art. 73 ROW)
Ja, indien aanbieden/leveren van een middel betreffende een wezenlijk bestanddeel van de uitvinding voor de toepassing van de geoctrooieerde uitvinding
3D-printen – octrooirecht Praktijkvoorbeelden: Memjet vs HP Sratesys vs Formlabs
12
3/17/2016
3D-printen – IE-uitdagingen Conclusies: - 3D-printen door consumenten valt niet onder privékopieregeling (?) - Maar: niet/lastig te handhaven - CAD-bestand: inbreuk indien illegaal, maar hoe om te gaan met veelvuldig printen?
3D-printen ‘Oplossingen’ voor IE-rechthebbenden? - Nieuwe businessmodellen ontwikkelen, vgl. iTunes / Netflix / Spotify (en nu: Hasbro); consumenten willen wel betalen voor origineel/legaal materiaal (zoals CADbestanden), mits eenvoudig verkrijgbaar en betaalbaar - Heffingensysteem - Handhaving: aansprakelijk stellen tussenpersonen
13
3/17/2016
Stelling Er moet een wettelijke uitzondering komen op de privékopieregels voor 3D-printen Eens Oneens De invulling van uitzonderingen moeten we overlaten aan de rechtspraak
Dank voor uw aandacht! Met speciale dank aan: en
Syp.io
@LegaltreeDriess / @IEinbedrijf T: 088 0402 150 / E:
[email protected] W: www.legaltree.nl / www.ie-inbedrijf.nl
14
