2016

magazine van de GZB #4

december 2015

GZB-jaarthema 2015/2016

Hoe is het nu met…? Doe & deel de tes/tTEST GZB.NL

Gert en Elizabeth de Goeijen Antonie en Cora Treuren Jaap en Coby van der Ham

De situatie in Syrië en wat de GZB doet

gzb

inhoud

De GZB is een zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. De GZB wil mensen bereiken met het Evangelie zodat zij wereldwijd gaan leven zoals God het bedoelt. Mensen zijn bereikt met het Evangelie als ze het geloven, begrijpen, ernaar gaan leven én als er een gemeente of geloofsgemeenschap is waar ze naartoe kunnen. Daarom werkt de GZB samen met kerken en kerkelijke organisaties. De GZB heeft zestig zendingswerkers uitgezonden en steunt ook projecten. Alle Volken is het magazine van de GZB. Het wordt gratis verspreid onder GZB-leden.

“ Niemand weet waar ze zijn gebleven”

colofon Jaargang 108, nummer 4, december 2015 Oplage: 35.000 Verschijnt 4 keer per jaar ISSN: 0002-5666 Alle Volken is het informatieblad van de GZB, een zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Contributie/donatie: minimaal € 10,- per jaar

Redactie: Gerdi van Eck, Mathilde Schouwstra-van Hoorn (eindredacteur), Harry Fikse (hoofdredacteur)

p5

AAN HET EINDE van het jaar... Aan het einde van een jaar kijk je terug. Als ik terugkijk zie ik dat er op sommige plekken waar de GZB werkt, geschiedenis wordt geschreven. Geen blijde geschiedenis. Op andere plekken lijkt het leven gewoon door te gaan. In dit eindejaarsnummer van Alle Volken nemen we op verschillende plekken een kijkje. Het Midden-Oosten, Latijns-Amerika, Afrika, Azië. Op al deze plekken wil de kerk van betekenis zijn voor haar omgeving. En overal is ons gebed hard nodig. We bidden voor moed, doorzettingsvermogen en de vrede van Kerst.

De bedreigde

kerk in het Midden-Oosten

ds. Jan Ouwehand directeur GZB

Medewerkers: Marleen Adema, Margreet Broeders, Gert en Elizabeth de Goeijen, Jaap en Coby van der Ham, Diane Palm, Arie van der Poel, Antonie en Cora Treuren Groot­letterdruk: Alle Volken is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in grootletterdruk. Voor meer informatie: CBB te Ermelo, tel. 0341-565499 © GZB - Het kopiëren of overnemen van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding. Druk: Senefelder Misset, Doetinchem Vormgeving: Deelstra & de Jong, Montfoort Bestuur: dhr. A.A. Heij RA, Krimpen aan den IJssel, mw. mr. E.F. Lagerwerf-Vergunst (secretaris), Ridderkerk, dhr. P.J. Oudshoorn (penningmeester), Veenendaal, ds. W.C. Polinder, Kamperveen, ds. J.C. van Trigt (voorzitter), Papendrecht, mw. ir. A.F. Visscher-Hofman, Gouda, dhr. N.A. de Waal, Waddinxveen Kantoor GZB: GZB, Postbus 28, 3970 AA Driebergen Faunalaan 249, 3972 PP Drie­bergen, 0343-512444 [email protected], www.gzb.nl Bank: NL91 INGB 0690 7624 45 BIC: INGBNL2A Het GZB-kantoor is van 24 december t/m 3 januari gesloten.

Bidden voor

Dank voor de voortgang van het Ellomwe-bijbelvertaalproject in Malawi. Ilse Visser heeft hier als zendingswerker aan meegewerkt. Na de publicatie van het Nieuwe Testament in 2014, zijn in 2015 veel Llomwe-dorpen bezocht en lazen mensen voor het eerst de Bijbel in hun eigen taal! Bid dat het Woord van God krachtig in het leven van deze mensen mag werken. Dit is een van de gebedspunten uit de GZB-gebeds­ kalender januari-maart, die u bij dit nummer van Alle Volken aantreft. Met deze gebedskalender kunt u elke dag bidden voor één van onze zendingswerkers of projecten in onze vijf werkgebieden: de lege kerk in Europa, de bedreigde kerk in het Midden-Oosten, de jonge kerk in Azië, de groeiende kerk in Afrika of de dienende kerk in Latijns-Amerika. Hartelijk dank voor uw medeleven en gebed.

Hoop voor Syrië?

p16

Geitendans op de synodevergadering. En andere blogs van onze zendingswerkers p10

Met ons jaarthema over de bedreigde kerk willen we christenen uit het Midden-Oosten dichtbij brengen. Wat maken zij mee? Hoe leven en geloven zij onder moeilijke omstandigheden? Twee vrouwen uit het Midden-Oosten vertellen.

4

Hoe gaat het met Antonie en Cora Treuren in Colombia?

6

Hoe gaat het met Gert en Elizabeth de Goeijen in Indonesië?

8

Project in Mexico: Centro Shalom, plek van hoop

13

Noodhulp na aardbeving Nepal: dank voor uw steun!

14

Delen in overvloed: nieuw diaconaal programma HGJB over het GZB-werk in Mexico en Colombia

15

verder in dit nummer Na 27 jaar GZB, in binnen- en buitenland: afscheid van Jaap en Coby van der Ham p20

Projecten GZB-nieuws GZB-zendingswerkers Overzicht zendingswerkers met verlof Wereldkids

4

stem uit de bedreigde kerk

5

Met ons jaarthema over de bedreigde kerk willen we christenen uit het Midden-Oosten dichtbij brengen. Wat maken zij mee? Hoe leven en geloven zij onder moeilijke omstandigheden? Begin oktober vertelden twee vrouwen uit het Midden-Oosten hun verhaal tijdens twee muziekavonden die de GZB in Nijkerk en Waddinxveen organiseerde.

“Niemand weet waar ze zijn gebleven” “Bijbels en liedboeken waren in vlammen opgegaan” Anne Zaki uit Egypte (3 oktober in Nijkerk): “De eerste revolutie in Egypte, in januari 2011, duurde achttien dagen. Moslims en christenen streden samen voor politieke hervormingen, het was een periode van verbroedering. Als moslims wilden bidden, maakten christenen een beschermende muur om hen heen. Toen het zondag werd, vroegen moslims op hun beurt of christenen niet een openluchtdienst wilden organiseren op het Tahrirplein. Dat gebeurde. Een wonder! In Egypte is het voor christenen verboden om in het openbaar je geloof te belijden. Maar tijdens deze dienst riepen duizenden tegelijk de naam van Jezus uit en iedereen kon het horen!

Islamisering Maar de euforie van dat moment verdween. Er brak een tijd van islamisering aan en er ontstonden nieuwe protesten, minder vreedzaam. Na een bloedige woensdag in augustus 2013,

later ‘zwarte woensdag’ genoemd, werden binnen een paar dagen maar liefst 65 kerken door moslims in de brand gestoken. Op muren die nog overeind stonden, werden leuzen geschreven: weg met de christenen! Ook christelijke scholen, ziekenhuizen en gezinnen moesten het ontgelden. Het was een gerichte actie. Ondanks alles was voor ons één ding duidelijk: onze reactie moet vergeving zijn. Maar terwijl we onze aanvallers de andere wang toekeerden, veranderde ons blijde gebed in de uitroep: ‘Mijn God, mijn God, waarom verlaat u ons?’ De zondag na zwarte woensdag gingen alle christenen gewoon naar hun kerk, of naar wat daarvan over was. En even leek het alsof het toch nog januari 2011 was: vredelievende moslims uit de omgeving van de kerk vormden een menselijk schild om het gebouw zodat alle kerkgangers veilig een dienst konden houden. Er waren geen Bijbels om uit te lezen of liedboeken om uit te zingen, die waren

in vlammen opgegaan. We lazen en zongen wat we uit ons hoofd kenden. En we beseften: een kerk bestaat niet uit echte stenen, maar uit levende stenen. Ook al is alles om ons heen verwoest, God bouwt zijn kerk en bewaart haar!

Getuigenis De reactie van christenen op de aanvallen was een sterk getuigenis in de Egyptische samenleving. Een vooraanstaande imam zei op televisie dat de houding van christenen Egypte had behoed voor een burgeroorlog, dat hun antwoord van vergeving het land had gered voor de toekomst. We gebruiken vaak het beeld van de palmboom die zijn vruchten afwerpt als je er stenen tegenaan gooit. Als christen moet je als een palmboom zijn: hoe meer stenen ze naar je gooien, hoe meer vruchten je kunt afwerpen, vruchten van liefde en vergeving, om zo aan anderen iets van Jezus te laten zien.”

Rima Nasrallah uit Libanon (10 oktober in Waddinxveen): “We schrijven geschiedenis op dit moment, en het is geen blijde geschiedenis: tweeduizend jaar christendom in het Midden-Oosten lijkt tot een einde te komen. Ik vertel jullie twee voorvallen uit de afgelopen periode.

Halsoverkop Het is 21 maart 2014, vijf uur in de ochtend. De mannen die als vrijwilligers het dorp Kessab in Syrië bewaken, schreeuwen: ‘Ze zijn er!’ Halsoverkop verlaten de inwoners van Kessab, een dorp met een Armeens-christelijke bevolking, hun huizen. De terreurbeweging IS en andere militanten komen razendsnel van de kant van Turkije het dorp binnen. Drie maanden later is Kessab terugveroverd door regeringstroepen en een aantal mensen brengt de moed op om terug te keren. Ze vinden hun kerken verbrand, hun huizen geplunderd en hun winkels vernield. Maar ze zijn vastbesloten om opnieuw te beginnen. Ze herstellen hun huizen en hun kerken. Er was kort geleden zelfs een bruiloft. Maar de opluchting is van korte duur. De inwoners van Kessab worden geconfronteerd met een nieuwe realiteit. Lara, een van de studenten

op de school waar ik lesgeef, vertelt ons wat haar familie overkomt. De familie heeft appelboomgaarden en verbouwt paprika’s. Voor de oorlog exporteerden ze de oogst naar Irak. De oorlog heeft deze handelsroute geblokkeerd en dat betekent dat hun inkomen dramatisch is gedaald. Toen IS binnenviel ging veel van hun gereedschap verloren, maar ze werken door, zo goed en zo kwaad als het gaat. Lara’s vader gaat elke dag naar zijn akker. Er zijn altijd twee à drie Syrische soldaten rond zijn land. Om toegang te krijgen tot zijn akker moet hij hen elke dag een pakje sigaretten, een fles water en een telefoonkaart geven. Elke dag dat hij naar zijn land gaat, ontdekt hij dat, terwijl hij weg was, de soldaten appels en paprika’s hebben geplukt. Van de 1500 dozen appels die de familie jaarlijks oogstte blijven er slechts dertig over.

Twee dochters Bij iemand anders, een gelovig kerklid in een Syrisch dorp, staat op een dag een IS-strijder voor de deur. ‘Ben jij George?’, vraagt de IS-strijder? ‘Dat ben ik’, zegt George. Dan zegt de IS’er: ‘We weten dat je twee dochters hebt. Ik kom ze ophalen, onze commandant wil ze hebben.’ George antwoordt: ‘Geef me een

minuut, dan zal ik zeggen dat ze zich klaar moeten maken en hun tas moeten pakken.’ George verdwijnt, maar komt even later terug: met een pistool. Hij schiet de IS-strijder dood en vlucht onmiddellijk daarna, samen met zijn familie. Niemand weet waar ze gebleven zijn. De zondagmorgen daarop vraagt de predikant uit de gemeente van George aan zijn gemeenteleden: ‘Wat George heeft gedaan, is dat goed of fout?’ Er zijn al heel veel christenen uit het Midden-Oosten vertrokken. Degenen die er nog zijn twijfelen. Ze voelen een roeping voor hun omgeving, maar het offer om te blijven is zo groot! Ze vragen zich af: is dit echt wat God van ons vraagt? Bid voor hen, dat hebben ze harder nodig dan ooit. Laat de kerk - in het land van haar geboorte - niet verdwijnen!”

Kijk op www.gzb.nl/muziekavonden voor het volledige verhaal van Anne en Rima.

De GZB helpt vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Kijk op pagina 16.

6

hoe gaat het nu met… antonie & cora treuren

kerstwens van Cora & Antonie

Cora en Antonie Treuren werken sinds april 2014 voor de Iglesia Presbiteriana en Colombia Sínodo Reformado (IPCSR), partnerkerk van de GZB in Colombia. Als diaconale toerusters helpen zij gemeenten van deze kerk om zichtbaar te zijn in de Colombiaanse maatschappij. Cora en Antonie leggen uit hoe zij dit precies aanpakken.

7

Het vieren van Kerst is hier in Colombia gecentreerd op één moment, namelijk kerstavond. Op 24 december is er ’s avonds een kerkdienst waarna iedereen naar zijn eigen huis gaat om met familie een maaltijd te delen. Traditioneel zijn er altijd buñuelos (vergelijkbaar met onze oliebol), natilla (een soort pudding) en cadeautjes, vaak kleding. Voor ons was de eerste keer Kerst in Colombia dan ook heel gek, op de 25ste is het al voorbij. Zo heeft elke cultuur z’n ding, want waarom vieren we in Nederland twee dagen Kerst? Vanuit Colombia wensen we u en jullie gezegende kerstdagen en een voorspoedig nieuwjaar oftewel: feliz navidad y un prospero año nuevo!

De kerk in Colombia helpen met diaconaat

Niet weten

Gemeentestichting in Japan

waar en hoe te beginnen DOOR MATHILDE SCHOUWSTRA

“In 2014 hebben wij kennisgemaakt met bijna alle presbyteriaanse kerken die aangesloten zijn bij de IPCSR, ongeveer tachtig in totaal. Wij hebben met gemeenten gesproken over hoe zij tegen diaconaat aankijken, hoe hun omgeving eruitziet, welke noden er zijn, welke talenten de kerk heeft en op welke manier zij zichtbaar kunnen én willen zijn in hun omgeving.

Ontwrichte families De resultaten van deze gesprekken hebben we gepresenteerd aan het landelijk bestuur van de kerk. We hebben hun verteld wat wij in de gemeenten hebben gehoord. Bijvoorbeeld dat als voornaamste nood ontwrichte families werden genoemd: huiselijk geweld, gezinnen die opgroeien zonder vader

en tienerzwangerschappen. Daarnaast werden de zichtbare gevolgen genoemd van het jarenlange gewapende conflict in de Colombiaanse samenleving. Veel kerken willen zichtbaar zijn, maar weten vaak niet hoe en waar te beginnen. We hebben met de synode gesproken over het belang van Bijbels onderwijs op het gebied van diaconaat, het bevorderen van onderlinge communicatie tussen lokale kerken zodat ze elkaar kunnen steunen en ook over het belang van communicatie en ondersteuning vanuit het regionaal en landelijk bestuur van de kerk. Samen kun je meer!

Praktische opdrachten Om die reden hebben we een diaconale training ontwikkeld die we op tien plekken in het land hebben gegeven aan

CORA & ANTONIE PERSOONLIJK Wij wonen nu ruim anderhalf jaar in Colombia, in de stad Ibagué. Met ons gaat alles goed en we verwonderen ons nog dagelijks over dit land en haar cultuur. We hebben het voorrecht om veel te mogen reizen door het hele land. Hierin valt op dat Colombia eigenlijk bestaat uit verschillende landjes, elk met zijn eigen specifieke natuur en cultuur. De Colombianen zijn een gastvrij volk en op veel plekken waar we komen hebben we vrienden waar we ons op ons gemak voelen. We zijn dankbaar dat we de afgelopen tijd de hand van God hebben mogen zien in ons werk. Er zijn wegen en deuren geopend die we van tevoren ons niet hadden kunnen indenken.

in totaal zo’n dertig kerken. In totaal hebben hieraan ongeveer vijfhonderd predikanten, ouderlingen en diakenen deelgenomen. Deze diaconale training omvat twee complete dagen waarin we kerken meenemen door de Bijbel over de betekenis van ‘dienen’. Naast een theoretische achtergrond over diaconaat bevat de training ook veel praktische opdrachten waarin kerken met haar predikant(en), ouderlingen en diakenen als team samen nadenken over hoe de omgeving van de kerk eruitziet, welke noden er zijn en op welke manier de kerk met haar talenten en gaven zichtbaar kan zijn. Aan het eind van de training passen de kerken dit toe in het maken van een plan van aanpak voor een diaconale activiteit die men in werkelijkheid wil gaan uitvoeren. In dit

Cursusgroep van de diaconale training

proces lopen wij als zendingswerkers mee door de gemeenten te adviseren en aan te moedigen.

Onderlinge contact Communicatie tussen kerken onderling was ook een aandachtspunt in onze analyse. Om deze reden zijn er meerdere gemeenten aanwezig in één training en bij de praktische opdrachten presenteren zij ook aan elkaar de uitkomsten. Daarmee hopen we het onderlinge contact en begrip te bevorderen, of in elk geval een start te maken in het proces van betere communicatie tussen lokale kerken.

Diaconaal bewustzijn Wij trainen bewust niet alle kerken. Het jaar 2015 was een proefperiode om

te zien of de training zou aanslaan en zou werken binnen de Colombiaanse presbyteriaanse context. Het is de bedoeling dat in 2016-2018 de presbyteriaanse kerk haar eigen trainers gaat aanstellen die zich gaan bezighouden met het geven van deze training aan de overige kerken. De diaconale training is een middel in het grotere proces van het creëren van diaconaal bewustzijn. Wanneer dit alleen door ons van buitenaf wordt gebracht, is het iets van ‘de buitenlanders’, terwijl juist de kerk zelf het draagvlak moet creëren. We hopen dan ook in de komende twee jaar samen met de kerk te werken aan een georganiseerde diaconale organisatie die zelfstandig het belang van ‘dienen’ in de Colombiaanse kerk levend houdt.”

hoe gaat het nu met… gert & elizabeth de goeijen

8

9

Gert en Elizabeth de Goeijen wonen en werken alweer heel wat jaren in Toraja, een gebied op het Indonesische eiland Sulawesi. Gert en Elizabeth hebben allebei hun eigen werk: Gert als theologisch docent en Elizabeth als orthopedagoog voor gehandicapte kinderen. Ze vertellen beiden hoe het met hen gaat.

Een kapel bij het Elimziekenhuis in Rantepao!

Werken met theologiestudenten en gehandicapten in Indonesië

“DANKBAAR dat we hier mogen wonen en werken” Gert: “Wat heb ik toch een prachtige baan, denk ik vaak! Ik geniet van de trainingen op het Theologisch Instituut van de Torajakerk om studenten geestelijk en praktisch op het predikantswerk voor te bereiden. We doen bijbelstudies, bespreken elkaars preken en behandelen casussen uit de praktijk De studenten verblijven soms drie, soms acht weken op het instituut en dus er is ook veel gezelligheid met elkaar.

Diep respect Een andere taak is het bezoeken van dezelfde studenten in de gemeenten waar ze stagelopen. Dat betekent soms een paar dagen op reis: lopend door de

sawa´s, op de motor door het hooggebergte of met een vliegtuigje naar een afgelegen gebied. Ik ontmoet de studenten samen met hun kerkenraad en gemeenteleden en voel altijd diep respect voor ze. Sommigen zitten op eenzame plekken en hebben te maken met ingewikkelde vragen rondom voorouderverering, iets wat hier nog heel gangbaar is. Wat hebben ze Gods hulp hard nodig! Dit jaar organiseerde het instituut in opdracht van de synode een meerdaags seminar over de ‘zondagsviering’ en ook één over ‘huwelijk, echtscheiding en tweede huwelijk’. Als docenten wordt van ons dan natuurlijk wel enige theologische inbreng verwacht. Ik vind het

verfrissend en verrijkend om zo’n Bijbelse ‘kluif’ beet te pakken. Daarnaast geef ik dit semester college Oude Testament aan een groep van zo’n 30 eerstejaarsstudenten. Ze vinden dat ze veel moeten doen bij mij. Dat klopt!

Eigen vragen Maandelijks bezoek ik het synodebestuur van de Protestantse Kerk van Luwu in Palopo, een gebied buiten Toraja. Deze kerk is net als de Torjakerk partner van de GZB. Het is een kleine kerk in een moslimgebied, wat zo z’n eigen vragen oproept. Een voorrecht om daarin mee te mogen denken. En dan zijn er nog de zondagse preekbeurten in en rond Rantepao, die ik

In 2013 vierde de GZB het honderdjarig jubileum van het zendingswerk in Toraja. GZB-leden schonken het Elimziekenhuis in Rantepao, ooit gesticht door een GZB-zendingswerker, een kapel. Die kapel is nu klaar en wordt gebruikt voor dagopeningen met het personeel en zondagse diensten met de patiënten. Het ziekenhuis is er heel blij mee en dankt iedereen die eraan heeft bijgedragen! “De kapel staat midden op ons terrein”, zegt dokter Yain.”Dit symboliseert de prioriteit die God in ons leven heeft.” GZB, bedankt!

met veel plezier doe. Kortom, wat heb ik toch een prachtige baan. Ik kan het mijn Nederlandse collega’s aanraden!” Elizabeth: “Sinds mei werk ik met veel plezier als orthopedagoog bij het gehandicaptenproject van de Torajakerk (RBM). Heel mooi dat de kerk oog heeft voor gehandicapte kinderen en volwassenen, die door de samenleving vaak niet worden gezien. Op verschillende plekken in Toraja komen groepjes gehandicapte kinderen samen om elkaar te ontmoeten en om basisvaardigheden te leren. Het helpt hen om uit hun isolement te komen.

Thema tuinieren Eén van die plekken is een prachtig gebouw dat de Torajakerk met steun

van onder andere de GZB net buiten Rantepao heeft neergezet. Van maandag tot donderdag komen hier kinderen met diverse handicaps naartoe. Er zijn klasjes en er is een snoezelruimte: een ruimte om te ontspannen en om de zintuigen te prikkelen. Nieuw is ook de speelklas. Via spel kun je veel leren. Dit is iets nieuws voor de ibu’s (vrouwen) die bij RBM werken. Het speelgoed dat er is werd weinig gebruikt. We stimuleren de ibu’s nu om het te gebruiken. Sinds oktober werken we themagericht en het individuele behandelplan van elk kind wordt in deze thema’s meegenomen. De maand oktober had als thema: tuinieren. Bijbelverhalen, spelletjes en reken-, taal- en creatieve opdrachten werden zoveel mogelijk aan het thema gekoppeld.

Kees de Kort Drie keer per week wordt er een bijbelverhaal verteld. Eerst werd dat nooit gedaan, omdat de ibu’s ervan uitgingen dat de kinderen het toch niet begrepen. Nu wordt er verteld aan de hand van de platen uit de Kijkbijbel van Kees de Kort en de kinderen vinden het mooi! Bij het thema tuinieren hebben we bijvoorbeeld het scheppingsverhaal verteld. Ook leren we de kinderen tuinieren in de tuin van het RBM-huis en helpen ze om de beurt mee in de keuken bij het maken van een snack. Op deze manier proberen we een praktische en interessante leeromgeving aan te bieden.”

GERT & ELIZABETH PERSOONLIJK We zijn dankbaar dat het goed gaat met onze vier kinderen. Naomi zit inmiddels in groep 8, Timon in groep 5, Joas in groep 3 en Matthias in groep 2. Mooi om te zien dat ze vloeiend Indonesisch en ook wat Torajataal spreken. Ze genieten van het spelen met de buurkinderen en doen graag mee met lokale activiteiten. We hebben sinds een jaar een Nederlandse juf, Nicolien Smit, die onze kinderen voorbereidt op het Nederlandse onderwijs. Daarnaast gaan ze alle vier, met plezier, ook een aantal dagdelen naar de Indonesische school. Dit is onder andere belangrijk voor de sociale contacten. We voelen ons bevoorrecht en danken God dat we hier namens de GZB mogen wonen en werken.

10

weblogs zendingswerkers

11

Een kerkdienst in een restaurant. Een geitendans tijdens een synodevergadering. Een bijzondere ontmoeting in Mozambique. Zomaar wat onderwerpen die in de blogs van onze zendingswerkers aan de orde komen. Ze geven u een inkijkje in de wereldkerk. Lees meer op www.gzb.nl/zendingswerkers.

Geitendans

Bemoediging midden in de nacht

Geen vakantie van je geloof

Anneke van den Boogaart, arts in Malawi

Maarten Blom, gemeentestichter in Albanië

“Voor een grote groep uit onze partnerkerk in Tirana is de enige vakantie het zomerkamp van de kerk in juli. Ik heb veel bewondering voor de christenen in Albanië die hun vakantie gebruiken om hun geloof uit te diepen. Ze nemen geen vakantie van hun geloof of van de kerk. Het kerkenwerk wordt niet gezien als werk, maar als ontspanning. Dat vind ik inspirerend.” www.maartenengerdien.nl

op synodevergadering

Geitendans Tjerk Visser, theologisch toeruster in Malawi

“Al zingend en swingend komen ze naar voren. Het zijn de vertegenwoordigers van allerlei gemeenten en verenigingen in het district waar de kerk een synodevergadering hield. Ze brengen allerlei geschenken met zich mee, zoals zakken rijst en mais, maar ook kippen en verse groenten. Voor het gekipkakel en gezang uit danste een man met een geit... Dit was mijn laatste synodevergadering; volgend jaar hopen we terug te zijn in Nederland. Het is best bijzonder om mee te maken hoe de kerk op synodeniveau bestuurd wordt. De geitendans ga ik natuurlijk ook missen. En... ik denk niet dat ik in Nederland zo snel op een synodevergadering gevraagd zal worden om te bidden en danken voor ‘the tea and something to bite’.” www.vissersinmalawi.blogspot.nl

“In een kring stonden we om haar bed heen. Deze moeder van 26 jaar was al twee weken ziek en op verschillende momenten zelfs kritiek. We hadden haar zwangerschap moeten afbreken om haarzelf te redden. En nu werd ik midden in de nacht geroepen omdat het helemaal niet goed ging. Ze kon niet meer praten en niet meer bewegen. Ze was duidelijk heel angstig. Het viel me op dat ze me nog wel begreep. Eén kant van haar lichaam kon ze nog wel bewegen. Het leek er sterk op dat ze een beroerte had gehad. Daar zijn niet echt goede medicijnen voor. Wat we hadden, hebben we haar gegeven. En verder leek het ons goed om te bidden. Samen met de familie en de verpleegkundige

stond ik om haar heen. Een oom bad voor haar en wij baden mee. Het was heel bijzonder voor ons allemaal toen bleek dat ze na het gebed haar arm kon optillen en weer begon te praten. Het was gelukkig een voorbijgaande beroerte (TIA). En ook al kun je zoiets medisch verklaren, het was toch een wonder. Met elkaar dankten we God. Zo’n zieke jonge moeder gaat me erg aan het hart en ik had al heel vaak aan haar bed gestaan en nog vaker aan haar gedacht. Voor mij was het ook heel bemoedigend om zo Gods aanwezigheid te ervaren. Een kostbaar moment, midden in de nacht.” www.bewogenmetmalawi. blogspot.nl

Kerkje in een krottenwijk Twee jaar geleden begon ds. Peter Kleinbloesem met evangelisatiewerk in Villa Maria, een krottenwijk van Lima. In afwachting van een vergunning voor het bouwen van een kerk is er afgelopen zomer al een simpel, tijdelijk kerkje gebouwd: “Wat zijn de kinderen en de mensen die naar de diensten komen hier al blij mee! Je kon de blijdschap en de dankbaarheid aflezen van de gezichten, de eerste keer in het nieuwe kerkje… Elke zondag hebben we eerst zondagsschool. Inmiddels komen er al zo’n 25 tot 30 kinderen! Daarna beginnen we met de kerkdienst. Nieuw is dat we tegenwoordig ook elke dinsdagavond in Villa Maria zijn! Zes mensen willen zich laten dopen en aan hen geven we nu een soort van belijdeniscatechisatie. Het is bijzonder om te zien en te horen wat de Heere in de levens van deze mensen doet. Ze hebben de Heere Jezus lief gekregen! Hem willen ze voortaan volgen.” www.gzb.nl/famkleinbloesem

project in Mexico

12

13

TEE-conferentie: De kracht van Gods Koninkrijk Joram Oudshoorn, theologisch docent Mozambique

Het nieuwe volk van God Indonesië vierde deze zomer zeventig jaar onafhankelijkheid. Ds. Gert de Goeijen theologisch docent: “Het trof wel dat ik die zondag in twee gemeenten mocht voorgaan. Het rooster van de Torajakerk gaf Psalm 111 aan, waarin de bevrijding van Israël uit Egypte wordt bezongen. Al snel associeer je dan Israël met Indonesië en Egypte met Nederland. Ik heb in de preek gezegd dat ik geen bezwaar had om (350 jaar) Nederland met (400 jaar) Egypte te vergelijken, maar wel om Indonesië met Israël te vergelijken, omdat Israël Gods verbondsvolk is en Indonesië geen apart verbond met God heeft. Evenmin als Nederland of Japan of de VS trouwens. Het nieuwe volk van God is de kerk, die bestaat uit Joden, Indonesiërs, Nederlanders, eskimo’s, Peruanen en wie dan ook maar Christus belijden. De preekschets benadrukte erg dat de vrijheid van Indonesië niet een zelfbevochten ideaal was, maar een geschenk van God. Dat houdt dus ook de roeping voor het volk in om te streven naar rechtvaardigheid en eerlijkheid – belangrijke woorden in Psalm 111. En dat is na zeventig jaar nog steeds een roeping voor het volk van Indonesië, een land dat schommelt tussen dictatuur en democratie.” www.wartatoraja.nl/weblog

“Vorige week organiseerde ik weer een TEE-conferentie. Met ruim 40 mensen uit 20 verschillende gemeenten stonden we onder andere stil bij de kracht van Gods Koninkrijk: in je eigen leven, in de gemeente en in de samenleving. Mozambique is nogal onrustig op het moment en mensen zijn bezorgd over de toekomst. En dus hebben we gebeden

om de tekenen van Gods Koninkrijk in Mozambique: gerechtigheid, vrede en de vreugde van de Heilige Geest (Romeinen 14:17).” www.oudshoorninafrika.nl

Kippenvel Marieke Stolk, kortetermijner in Mozambique

“Een tijdje terug waren we met het gezondheidsprogramma in een klein dorpje. Het lag aan de voet van een hoge berg, op ongeveer 50 kilometer afstand van Vila Ulonguè. De laatste patiënt voor die dag was een oude vrouw. Ze woonde helemaal aan de rand van het dorp. Ze kwam langzaam aanlopen en het kostte haar zichtbaar moeite om te gaan zitten op de verhoogde rand rond de hut. Haar dochter kwam naast haar zitten om het verhaal te doen. Het bleek dat de vrouw al langere tijd last had van reuma en sinds een jaar had ze ook af en toe toevallen. Helaas konden we op medisch gebied weinig voor haar betekenen. We hebben een gedeelte uit de Bijbel gelezen en daarna met z’n allen voor haar gebeden. Toen we op het punt stonden om te vertrekken, begon de vrouw tegen mij te praten. Iemand van het gezondheidsprogramma vertaalde: ‘Ik prijs de Heer! Bedankt dat je hier bent gekomen! Ik hoop dat je nog eens terugkomt en we elkaar weer kunnen zien. Ik bid dat de Heere jou zal zegenen en leiden’.

Daarna was het even stil. Ik dacht verwonderd na over wat deze vrouw had gezegd. Waarom zei ze dit tegen mij? Een paar minuten geleden had ik haar voor het eerst ontmoet en behalve de begroeting had ik geen woord tegen haar gezegd. Terwijl ik hier nog over nadacht, zei ze nog iets anders: ‘Ik zie nu de weg naar de hemel geopend’. Aan haar gezicht kon ik zien dat het echt zo was. Haar ogen glommen. Ik kreeg er kippenvel van… Jezus is de weg naar de hemel. Als we Zijn liefde uitstralen naar de mensen om ons heen, wordt er iets zichtbaar van het Koninkrijk van God.” www.gzb.nl/mariekestolk

CENTRO SHALOM

is een plek van

HOOP!

Met hulp van de GZB is in 2009 in het zuiden van Mexico een christelijk afkickcentrum opgericht: Centro Shalom. In zes jaar tijd zijn hier meer dan 400 mannen afgekickt van hun verslaving en hebben zij een nieuwe kans gekregen. Vanuit de GZB werken Machiel en Erika Kommers in het centrum. Met uw bijdrage aan Centro Shalom kunt u voor veel verslaafden en hun families een groot verschil maken. Zij krijgen een nieuwe kans! Ook komen zij (opnieuw) in aanraking met het Evangelie. Helpt u mee? Een gift voor dit project is welkom op rekeningnummer IBAN NL91 INGB 0690 7624 45. Bij de omschrijving graag het projectnummer vermelden: project MX.2.002.

.GZB. W W W P O CTEN NL/PROJE EEN VINDT U VAN T OVERZICH JECALLE PRO GZB E TEN DIE D T. STEUN

14

noodhulp nepal

nieuw diaconaal project hgjb

Op 25 april en op 12 mei jl. werd Nepal getroffen door twee grote aardbevingen. Er vielen meer dan 8.000 doden en vele duizenden raakten gewond. Huizen en gebouwen raakten zwaar beschadigd of stortten in. Hartverscheurend. Maar hartverwarmend was hoe u reageerde op onze oproep om Nepal te helpen: u gaf meer dan 600.000 euro!

Vluchtelingen die het land binnenstromen. Conflicten die maar blijven oplaaien. Jongeren en ouderen die zichtbaar of onzichtbaar in armoede leven. Hulpbehoevenden die er alleen voor staan. Hoe kunnen we als kerk delen met mensen die minder hebben? (door Diane Palm)

Dank voor uw steun! Met een deel van dit geld konden onze partnerorganisaties eerste hulp verlenen: voedsel, tijdelijke onderkomens en schoolspullen. Zij werden daarbij geholpen door honderden vrijwillers uit de lokale kerken. Daarnaast was er aandacht voor traumaverwerking. Het hielp mensen bijvoorbeeld om te horen wat een aardbeving eigenlijk is. Veel mensen geloofden dat het de wraak van een hindoegod was. Tim Verduijn, regiocoördinator Azië en Marleen Adema, projectmedewerker Nepal, zijn begin oktober in Nepal geweest. Tim: “We hebben getroffen dorpen bezocht en veel mensen gesproken. Na bijna een halfjaar ziet het land er iets opgeruimder uit, en de mensen pakken hun leven ook weer op. Maar er moet nog veel gebeuren! Er wonen nog veel mensen in kampen, zij hebben alles verloren. Ze zijn zelfs nog steeds aangewezen op voedselhulp, hun toekomst is onzeker. Hulp van de overheid is er nauwelijks.” Mooi om te zien hoe de Nepalese christenen het vervolgens oppakken, ze hebben oog en oor voor hun naasten. Marleen: “We hebben gehoord en gezien hoe christenen in Pokhara zich met tomeloze energie blijven inzetten om te helpen waar nodig.” Voor een ander deel van de getroffen mensen is de rust een beetje teruggekeerd. De aandacht verschuift van noodhulp naar wederopbouw. Hier zullen onze partnerorganisaties het resterende bedrag van het noodhulpfonds de komende twee jaar aan besteden: herbouw en herstel van gebouwen, onderwijs en leefomstandigheden. Een mooie uitdaging is om ervoor te zorgen dat de mensen sterker uit deze ramp komen! Eén van onze partnerorganisaties is Asal Chhimekee Nepal (‘Goede Buur’), een sociale organisatie opgericht door 45 kerken uit Pokhara en nu ook betrokken bij noodhulp. Bijaya Shrestha is de coördinator van het noodhulpprogramma: “We helpen onder meer in Shrinathkot, in het district Gorkha, 20 km van het epicentrum van de eerste beving. Hier wonen 4.500 mensen, onder wie 850 schoolkinderen van elf scholen. Bijna alles is hier ingestort of zwaar beschadigd. Wij hebben inmiddels zoveel gedaan en zo’n goede band met de mensen en de lokale overheid opgebouwd, dat we ook willen helpen met de wederopbouw. De mensen zijn vooral hindoe, maar weten dat wij een christelijke ‘buur’ zijn, we praten daar ook openlijk over. We hopen dat ze zo onze liefhebbende God mogen leren kennen.”

15

Delen in overvloed

Samen met de kerk van Colombia en Mexico

In het nieuwe diaconale HGJB-project ‘Delen in overvloed’ denken we samen met de kerk van Colombia en Mexico – twee partners van de GZB – na over de vraag hoe de kerk in Latijns-Amerika en in Nederland werkelijk een dienende kerk kan zijn. Drie landen, drie culturen, maar dezelfde roeping: om in de naam van Jezus Christus daar te zijn waar nood is.

Delen in Colombia Ds. Germán Suárez van de presbyteriaanse kerk in Bogotá vindt het belangrijk dat gemeenten en gemeenteleden samen nadenken over de roeping van de kerk in de samenleving: ‘Veel kerken hebben gezonde erediensten, maar blijven achter in de zorg voor anderen. Naast een goede uitleg van het evangelie, moet je ook met het evangelie present zijn buiten de vier muren van de kerk.’ Iedere dag worden zo’n 70 kinderen uit de meest kansarme gezinnen uit de buurt door ds. Germán en zijn team opgevangen. ‘Het werk dat we onder kinderen doen, laat zien wat we als kerk soms moeilijk kunnen uitleggen. Je maakt het evangelie zichtbaar.’

Delen in Mexico In het zuiden van Mexico leven veel mensen in armoede. Toch wil de kerk jongeren stimuleren

om in hun eigen omgeving beschikbaar te zijn voor kwetsbare mensen. De jongerengroep van Tuzantán zag in dat geld geen voorwaarde voor delen hoeft te zijn. ‘Wat heeft God ons wel gegeven om te delen met anderen?’ De jongeren besloten om hun (natuurlijke) talenten en mogelijkheden te delen met mensen uit de omliggende bergdorpen waar nauwelijks voorzieningen zijn. Na afloop van de eerste klusdag raakte de groep betrokken bij een ernstig ongeluk. ‘Deze situatie heeft ons uiteindelijk alleen nog méér gestimuleerd om de liefde van Jezus Christus te delen met anderen.’

Delen in Nederland Hoe kan de kerk in Nederland meer (leren) delen van de overvloed die God ons geeft? ‘Ook in Nederland zijn er mensen die niet het geluk hebben gehad dat wij hebben’, zegt René Visser (23) uit Amsterdam. Hij zette de stap om elke donderdagavond met een groep jonge mensen prostituees op de Wallen van Amsterdam te bezoeken. ‘Soms is er een luisterend oor, maar soms ook weerstand en verzet.’ René gelooft dat iedereen - waar ook in Nederland - iets van God kan delen, al is het maar klein. ‘En dan zal het je verrassen wat Hij door je heen kan doen en wat je daardoor zelf ook weer ontvangt.’

We hopen dat veel jongeren en ouderen in de gemeente de zegen zullen ervaren van het leren delen. Kijk op www.hgjb.nl/ deleninovervloed welke materialen en manieren er zijn om mee te doen in de bewustwording en actie.

16

noodhulp vluchtelingen

17

De GZB steunt vluchtelingen uit het Midden-Oosten, onder andere in hun eigen regio. Hoe is de situatie daar op dit moment? Arie van der Poel, regiocoördinator Midden-Oosten bij de GZB, bracht onlangs een bezoek aan Libanon en sprak daar met de mensen. Een verslag.

Hoop voor Syrië?

“Voor de tweede keer dit jaar ben ik Libanon. Overal waar je komt, zijn ze er: Syrische vluchtelingen. In het drukke en lawaaierige Beiroet, in de groene en vruchtbare Bekaavallei, op straat, in de winkel, in de kerk. Het geweld van de gruwelijke oorlog ontvlucht. Oude mensen, gezinnen met kinderen, vrouwen die hun man zijn verloren, weeskinderen… Hartverscheurende verhalen hoor je. Van familieleden die verdronken zijn in de Middellandse Zee. Overboord gegooid soms, omdat de boot te vol zat. Mensen die hun laatste geld uitgaven aan een mensensmokkelaar. Je ontmoet berooide mensen die alles moesten achterlaten en nu vanuit een naargeestig donker kamertje in een snel verloederende wijk moeten proberen hun kostje bij elkaar te sprokkelen. Zwaar getraumatiseerde mensen, ontmoet je, mensen met doffe ogen.

Verdriet Wat me tegelijkertijd ook opvalt is hoe actief

PROJECT 10 27

OPVOLGER LUISTEREND DIENEN Project 10 27 is het nieuwe diaconale programma van de GZB en de opvolger van Luisterend Dienen. Giften van particulieren en diaconieën voor diaconale projecten kunnen vanaf 1 januari 2016 worden overgemaakt naar het bankrekeningnummer van Project 1027: NL29 INGB 0000 0280 16. Heeft u vragen over Project 10 27? Wilt u als diaconie of kerkenraad iemand van Project 10 27 uitnodigen op uw vergadering? Neem dan contact op met Bas Stolk, coördinator van het programma: telefoon 088-1027000, e-mail [email protected].

Kijk ook eens op www.project 1027.nl.

NOODHULPFONDS

veel kerken zijn met de hulp en opvang van de vele vluchtelingen. Er wordt voedselhulp verstrekt, soms is een bijdrage voor een medische behandeling mogelijk, of geld voor medicijnen. Financiële hulp wordt geboden voor brandstof of dekens voor de naderende winter. Er is pastorale hulp, een luisterend oor, of psychologische hulp bij verdriet. Ik ontmoet veel mooie mensen die zich inzetten voor een ander. Broeders en zusters die bidden met mensen in nood. Mensen die vanuit het geloof, liefde geven en hoop brengen Mensen met een warm hart die ‘de ander liefhebben als zichzelf.’ De jonge dominee Hagop is zo iemand. Ik ontmoet hem in zijn gemeente vlakbij de Syrische grens. In het dorp zijn de afgelopen tijd honderd Syrische families neergestreken. Uit Homs, Damascus en Aleppo. Met glinsterende ogen vertelt hij dat de oudere jeugd van zijn gemeente eens per maand voedselpakketten uitdeelt. Zelf is hij druk met de zorg voor zijn kleine maar door de Syrische vluchtelingen groter geworden gemeente. Daarnaast is hij ook nog directeur van de christelijke basisschool en middelbare school. Van de in totaal ruim 220 leerlingen zijn er inmiddels veertig afkomstig uit Syrië. De ouders hebben vaak geen of onvoldoende middelen om het schoolgeld te betalen. Maar al kost het de school geld, hij kan en wil hen niet weigeren. “Juist deze kinderen hebben aandacht, liefde en goed onderwijs nodig”, zegt hij, “en dat willen we hen bieden.”

Verloren generatie Zo zijn er meer mooie initiatieven. In de Bekaa vallei, vlakbij een groot vluchtelingenkamp, opent de presbyteriaanse kerk binnenkort een schooltje waar tweehonderd Syrische vluchtelingenkinderen in de leeftijd van 4 tot 11 jaar les zullen krijgen van Syrische docenten. Zonder goed onderwijs groeit er een verloren generatie op. Wat voor toekomst heeft een kind

VLUCHTELINGEN VAN PROJECT 10 27

Project 10 27 helpt vluchtelingen uit het Midden-Oosten! We doen dat in de eigen regio van de vluchteling, onderweg in Europa en in Nederland. Met geld uit het noodhulpfonds steunen we kerkelijke gemeenten die de vluchtelingen helpen met onderdak, voeding, medicijnen. Ook bieden we onderwijs aan kinderen (zie artikel op deze pagina). Het noodhulpprogramma is een initiatief van vijf (kerkelijke) organisaties: Project 10 27 (het diaconale programma van de GZB), Verre Naasten, Deputaten diaconaat van de Christelijke Gereformeerde Kerken en Stichting Hulp Oost-Europa.

dat niet leert lezen en schrijven in een vreemd land? Juist door onderwijs te bieden, wordt hoop en perspectief geboden. Mooi om te zien hoe ook hier kerken en christenen hun verantwoordelijkheid nemen. Hoop. Een woord waar ds. Karagouzian, de wijze en bedachtzame voorzitter van de Armeense protestantse kerk in het Midden-Oosten, nog altijd in gelooft. Precies een eeuw geleden wisten zijn grootouders ternauwernood aan de Turkse genocide op het Armeense volk te ontkomen. Berooid vonden ze een veilig heenkomen in Aleppo om daar een nieuw leven op te bouwen. Nu, in 2015, heeft het overgrote deel van de Armeense christenen ook deze plek moeten ontvluchten, voor de bommen van de regering en het gevaar van IS. Ds. Karagouzian is vastbesloten: hij wil in Libanon blijven. Hij heeft al veel gezien en meegemaakt. Het doet hem pijn dat veel christenen het Midden-Oosten verlaten. Toch komt er uit zijn mond geen verwijt. “Vooral voor gezinnen met opgroeiende kinderen is het ontzettend moeilijk. Is er ook bijna geen toekomstperspectief.” Toch blijft hij zeggen dat er altijd hoop is: “De wereldkaart verandert voortdurend, de volken van de wereld zijn ook steeds in beweging. Maar het

is niet mijn wereld, het is Gods wereld. Onze God is een God van wonderen: die heeft Hij verricht, door de eeuwen heen, en dat doet Hij nog steeds. Daarom ben ik toch hoopvol voor de toekomst.”

Hoop bieden Eigenlijk is het toch een voorrecht dat wij, vanuit het in zoveel opzichten gezegende Westen, deze broeders en zusters mogen helpen! We willen laten zien dat we hen niet vergeten zijn. Helpt u mee om hoop te bieden?”

“Juist deze kinderen hebben aandacht, liefde en goed onderwijs nodig.”

gzb-nieuws

18

19

Nieuwe uitgaven, activiteiten die de GZB de komende tijd organiseert en andere dingen die u moet weten: u leest het hier!

info GZB-DAGBOEK EEN HANDVOL KOREN 2016

Hét Bijbels dagboek voor het hele gezin Een Handvol Koren is het best verkochte dagboek van Nederland en biedt elke dag twee overdenkingen: één voor jongeren of om als gezin samen te lezen en één voor persoonlijke bezinning. Het dagboek bevat ook extra’s zoals kinderpuzzels, wereldrecepten en verhalen uit de landen waar de GZB werkt. In het dagboek voor 2016 is er speciaal aandacht voor de 50-dagentijd, de periode tussen Pasen en Pinksteren. Het dagboekje kost € 10,90. Van dit bedrag gaat maar liefst € 7,- naar het zendingswerk. Dus bestel hem nu. Dat kan via de plaatselijke zendingscommissie.

TERUGBLIK

JONGERENEVENT “Het zendingsveld: dat is iedereen in je omgeving die God nog niet kent. Het zendingsveld kan dus soms maar drie meter van je vandaan zijn, aan de overkant van je straat bijvoorbeeld.” Dit zei Anne Zaki tijdens het GZB-jongerenevent op vrijdagavond 2 oktober. Er waren ongeveer vierhonderd bezoekers op het zesde GZB-jongerenevent dat dit jaar voor het eerst in oktober en in Nijkerk werd gehouden. Kijk op gzb.nl/jongerenevent voor een terugblik en foto’s.

Stichting Evangelie & moslims - zie bijsluiter bij deze Alle Volken!

BAS STOLK NAAR PROJECT 10 27

Maaike van der Graaf nieuwe relatiebeheerder Zuidoost-Nederland

Bas Stolk, tot voor kort relatiebeheerder voor de regio Zuidoost-Nederland, is coördinator geworden van Project 10 27, het nieuwe diaconale programma van de GZB (zie ook pagina 17). Opvolger van Bas, en dus de nieuwe relatiebeheerder voor Zuidoost-Nederland, is Maaike van der Graaf. Bent u een zendingscommissie uit deze regio, dan kunt u voor advies

Hoe ver ga jij?! Dienen in Gods kerk wereldwijd

Stichting Evangelie & moslims moedigt gemeenten aan om respectvolle relaties op te bouwen met moslims in Nederland. Stichting Evangelie & moslims is een partner van de GZB. Meer weten over het mooie werk van deze organisatie? Lees de bijsluiter bij dit nummer van Alle Volken!

!

VACATURES Wil jij je graag inzetten voor Gods Koninkrijk en denk je erover om voor langere tijd naar het buitenland te gaan? Kijk op gzb.nl/ vacatures welke mogelijkheden de GZB biedt. Sowieso ben je altijd bij de GZB welkom voor een oriënterend gesprek.

of met vragen altijd bij Maaike terecht: 0343-701009, e-mail: [email protected]. “Graag kom ik met u in contact om samen de mogelijkheden te ontdekken om de wereldwijde kerk bij uw gemeente op de kaart te zetten. Want geloven gaat verder!”

GZB-Zendingsjongerenweekend 2016 Prachtige muziek van The Psalm Project. Als binnenkomer: even een lesje Arabisch.

OP EEN RIJTJE GZB-zendingsjongerenweekend Vrijdagavond 8 t/m zaterdagavond 9 april De Wittenberg, Zeist Kosten: € 35,Aanmelden via www.gzb.nl/zjw

Wil jij leven vanuit het verlangen God te dienen, maar weet je nog niet hoe? Ben je op zoek wat jouw plek in Gods kerk is? En sta je open voor een eerlijke zoektocht waar dat kan zijn? Dan is het GZB-zendingsjongerenweekend het moment voor jou om je kaarten op tafel te leggen. Van vrijdagavond 8 april t/m zaterdagmiddag 9 april staan in een uitdagend en inspirerend programma jouw vragen centraal. Tien steekwoorden om je een indruk te ge-

ven: ontdekken – open – kerk wereldwijd – verlangen – missie – jouw plek – Gods stem verstaan – je verhaal delen – zending – op weg vanuit je gemeente. Tussen de bedrijven door is er volop ruimte om elkaar en zendingswerkers te ontmoeten en je vragen te stellen of ideeën te horen. Ben of ken je iemand die dit weekend echt moet meemaken? Welkom!

20

hoe gaat het nu met…jaap & coby van der ham

21

Jaap en Coby van der Ham hebben in oktober afscheid genomen van de GZB. Na maar liefst 37 jaar! Jaap en Coby begonnen in 1978 als zendingswerkers in Kenia en werkten daar tien jaar. Daarna heeft Jaap op het GZB-kantoor gewerkt. Twee jaar geleden zijn Jaap en Coby opnieuw teruggegaan naar Kenia. Nu zijn ze voorgoed terug in Nederland, en met pensioen. Ze kijken nog één keer terug.

Afscheid van

Jaap en Coby van der Ham

Coby met Dick & Hilda Timmerman

“De cirkel is ROND” Wat hebben jullie de afgelopen twee jaar precies gedaan in Kenia? We hebben mensen in Turkana, een droog gebied in het noorden van Kenia, geleerd hoe je zo goed mogelijk in je eigen levensonderhoud kunt voorzien en daardoor minder afhankelijk bent van noodhulp. We zijn begonnen om te kijken wat de mogelijkheden zijn. Daarna hebben we een cursus ontwikkeld die een denk- en gedragsverandering op gang zou kunnen brengen.

Wat was moeilijk aan jullie taak? Het zijn niet allemaal succesverhalen. Onze boodschap was tegendraads, ging in tegen wat men gewend was. In Turkana zijn heel veel hulporganisaties werkzaam. Ze willen allemaal helpen, maar het knuffelen van arme mensen helpt niet en brengt hen niet verder. We hebben daartegen moeten vechten! Veel mensen in Turkana vinden het prima als anderen hen willen helpen en laten dat het liefst zo doorgaan. Gelukkig als ze dan uiteindelijk toch zelf opstaan en een stap zetten.

Wat waren verschillen tussen jullie eerste verblijf en laatste verblijf? In de loop der jaren is de kerk in Kenia veel zelfstandiger geworden. In het verleden zaten wij als zendingswerkers veel meer in leidinggevende posities en gaven we richting aan het geheel. De leiding van de kerk is nu geheel in handen van Kenianen. Mensen aan wie wij destijds leiding gaven, waren nu bij wijze van spreken onze ‘baas’. Dat is natuurlijk een heel andere positie, waarin we ons overigens prima thuisvoelden.

Wat hebben jullie ‘bereikt’?

37 jaar geleden werden Jaap & Coby voor het eerst naar Kenia uitgezonden.

Gedragsverandering is een traag en langdurig proces. Maar we hebben gezien hoe mensen met enthousiasme zelf dingen zijn gaan oppakken. Op een van de plekken waar we werkten, is men begonnen met het bouwen van een kerk. De plannen lagen er al jaren, maar waren nooit in daden omgezet. Nu zijn ze met elkaar en zonder hulp van anderen bezig.

kerstwens van Jaap & Coby

Hoe gaat het nu verder?

Wat zullen jullie missen?

Het werk is nog lang niet klaar. Gelukkig gaan onze collega’s Dick en Hilda Malaba verder. Het laatste jaar hebben we als team fijn met elkaar samengewerkt.

De fraaie natuur van Kenia, de mooie tuin die we bij ons huis hadden en het heerlijke klimaat van Eldoret. Maar vooral: de mensen! Kenianen zijn in een aantal opzichten veel socialer dan wij, we hadden met velen een goede band. Daarbij speelt ook een rol dat bij Kenianen Gods aanwezigheid in het concrete leven van elke dag een belangrijke plaats inneemt. Ongemerkt werden we daarin meegenomen en dat gaf bij ons ook een gevoel van Gods aanwezigheid in ons leven. Dat missen we nu eigenlijk best wel weer.

Graag willen we jong en oud, allen die steeds met ons hebben meegeleefd, van harte Gods zegen toewensen voor het nieuwe jaar. Dank voor jullie betrokkenheid. Jullie gebeden hebben ons de jaren door gedragen. Die goede wensen gelden overigens voor iedereen die het zendingswerk steunt met gebed, gaven en inzet.

Wat missen jullie niet? Kenia is helaas een land geworden waar corruptie hoogtij viert. Het was moeilijk om die soms letterlijk van ons lijf en uit ons leven te houden. Oneerlijke verhoudingen en machtsmisbruik kwamen helaas ook in de kerk voor. Wat we zeker

ook niet zullen missen is de onveiligheid. We moesten eigenlijk altijd alert zijn op bijvoorbeeld overvallen, inbraak en beroving. De chaos in het verkeer missen we ook niet. Kenianen zijn sociale mensen, maar in het verkeer gaat iedereen voor zichzelf.

Wat was een moment om nooit te vergeten? Een mooie en dankbare herinnering is de bevestigingsdienst van twee predikanten in het plaatsje Kalemng’orok in Turkana. In de 80’er jaren zijn wij hier met evangelisatiewerk begonnen. Op zondagmiddagen gingen we er met een auto vol kinderen uit het kindertehuis in Lokichar naartoe. We zongen met elkaar en deelden Gods Woord. We hebben er aan het begin gestaan en er is een gemeente gekomen. Op heel veel plekken in Turkana zijn gemeenten gekomen. De kerk is door Gods zegen sterk gegroeid.

Hoe hebben jullie dat nu ervaren, nog twee jaar terug naar Kenia? We hebben het als een geschenk en als een zegen ervaren! We hebben weer veel oude bekenden ontmoet. We waren allemaal wel ouder geworden, dat wel. We hebben veel herinneringen opgehaald. Het voelt alsof de cirkel nu rond is. We zien met dankbaarheid terug op al onze GZB-jaren. Gods trouw heeft ons de jaren door gedragen. Hem zij lof, dank en eer daarvoor!

Meer lezen? Het interview met Jaap en Coby is veel langer. Lees het helemaal op www.gzb.nl/ jaapencoby.

onze zendingswerkers

23

De GZB heeft ongeveer zestig zendingswerkers uitgezonden. Zij werken over de hele wereld. Wie worden er binnenkort uitgezonden en wie zijn met verlof in Nederland?

Uitgezonden Namibië

Daan en Judith van der Kraan worden op D.V. 10 januari vanuit Dordrecht uitgezonden naar Namibië. “Waarom naar Namibië? Waarom zending in een land waar zoveel mensen christen zijn? Die vraag kwam al snel naar boven toen we ons verdiepten in Namibië. Kunnen we niet net zo goed in Nederland blijven? En toch hopen we vanaf januari 2016 in Namibië te wonen en te werken. Omdat we de komende jaren graag willen meehelpen om christenen in Namibië toe te rusten. Zodat ze beter zullen begrijpen welke plek de kerk in de samenleving van Namibië en in het zuidelijk deel van Afrika heeft. En zodat christenen naar elkaar en naar anderen in hun omgeving

Einde contract

In Egypte worden gehandicapten vaak gezien als een last en schande. Mede dankzij de inzet van Marja en Margreet is er de afgelopen jaren gelukkig veel veranderd. In samenwerking met plaatselijke kerken zijn inmiddels op heel veel plekken lokale opvangcentra opgezet waar gekeken wordt naar wat gehandicapten nog wel kunnen. Het is prachtig om te zien hoe zij opbloeien en eigenwaarde krijgen doordat ze producten leren maken die goed verkocht worden. Eind 2015 stopt na 10 jaar het contract van Marja en Margreet met de GZB. Wel blijven ze in Egypte hun werk voortzetten, maar dan alleen in dienst van Dorcas.

Wereldwijd Jeugdwerk kunnen omkijken en er voor elkaar kunnen zijn in allerlei situaties waar Namibiërs mee te maken hebben.” Daan hoopt dat te doen door les te gaan geven aan het Namibia Evangelical Theological Seminary, oftewel NETS. Judith gaat bij de organisatie Imago Dei als psycholoog aan de slag.

‘Ondersteun ons werk met kwalitatief, relevant advies’. Dit was een van de aanbevelingen die de GZB kreeg op de ontmoeting met zijn partners in januari jl. Specifiek het jeugdwerk werd daarbij genoemd. Om tegemoet te komen aan deze vraag is op 1 november het team Wereldwijd Jeugdwerk gestart. Naast het adviseren van de partners van de GZB, zal het team in Nederland werken aan de ontmoeting van jongeren en jeugdleiders wereldwijd. Het jeugdwerkteam bestaat uit Diane Palm, Kees Zeelenberg en Esther van Maanen. Alle drie zijn zij voor 0,5 fte als zendingswerkers met een bijzondere opdracht in dienst van de GZB gekomen. In het volgende nummer van Alle Volken staat een interview met hen.

Zendingswerkers met verlof

Wie zijn voor voor­lichting beschikbaar?

Naam

Functie/taak

Voorlichtingsperiode

Lieuwe en Wieke Schaafsma

Theologisch onderwijs, Malawi

4 - 18 januari 2016

Peter en Gerdine

Peter is docent aan het interkerkelijk protestants seminarie en evangelist in slop-

11 - 22 januari 2016

Kleinbloesem

penwijken van Lima, Peru

Antonie en Cora Treuren

Diaconaal werk, Colombia

17 - 31 januari 2016

Mark en Arina*

Microkredietwerk onder kansarme boeren, Zuidoost-Azië

14 - 27 februari 2016

Dick Veldman

Technisch manager bij Trans World Radio, Bonaire

15 - 27 februari 2016

Joram en Daniëlle Oudshoorn

Theologische toerusting Mozambique

6 - 19 maart 2016

daarom beter

Mirjam*

Verpleegkundige | medisch-sociaal project, Zuidoost-Azië

7 - 20 maart 2016

om niet in alle

Nico en Jolanda Bontenbal

Theologisch toeruster en verpleegkundige, Malawi

6 - 19 juni 2016

Machiel en Erika Kommers

Missionair-diaconaal toerusters, Mexico

11 - 16 juli 2016

Wilma Wolswinkel

Wilma is diaconaal consulent bij het Centrum voor Israëlstudies (CIS). Ze geeft presen-

het hele jaar door

* In sommige landen ligt zendingswerk gevoelig. Het is

gevallen de volledige naam en het land te

taties over diaconaat onder (Messiasbelijdende) Joden en Arabieren in Israël.

vermelden.

Wilma*

Discipel- en leiderschapstraining in de vervolgde kerk van Centraal-Azië

Voor een afspraak kunt u contact opnemen met Anneke Kardol, e-mail: [email protected] of tel. 0343-701010.

het hele jaar door

Naar de kleuterschool in Malawi Mauka Muli (Hoe ben je opgestaan? Goedemorgen!). Glimlachend komen de kinderen binnen. Het is nog lastig om binnen te komen, want door de regen is de grond bij de deur weggespoeld en de drempel is nu wel erg hoog. Als alle 28 kinderen binnen zijn, kunnen we beginnen. Juf Jacqueline is een lieve en enthousiaste juf. De kinderen zingen zo hard mogelijk mee met de bijbelliedjes en dreunen op wat ze geleerd hebben. Bijna alles doen ze klassikaal. De kleuterschool bestaat uit één klas en eigenlijk is het niet meer dan een donkere ruimte. Er is geen elektriciteit en door de gaten in de muur komt er

d l e r e w GZB

6 6

22

wat licht naar binnen. Er is weinig speelgoed en dat is vaak vies en kapot. Meestal spelen de kinderen met allerlei blikjes en bakjes en zelfgemaakte poppen. Juf Jacqueline heeft een assistente die haar helpt met het schoonmaken van ‘ongelukjes’. Bijna geen een kindje heeft een luier om, dus regelmatig ligt er iets op de vloer. Na het eten moet er ook goed schoongemaakt worden. De kinderen eten de zelfmeegenomen rijst

L E z Z U P mee?

of maïspap met de handen terwijl ze op de grond zitten. Kinderen die niets te eten hebben, krijgen het van andere kinderen, zo leren ze om te delen. In het regenseizoen spelen de kleuters tussen de buien door lekker buiten. Het schoolplein heeft geen hek. Soms lopen de kinderen weg en belanden bij de buren in de tuin of tussen het mais. Ze worden dan weer teruggebracht door degene die hen vindt. Ze spelen met een stuk touw of een oude autoband en genieten ervan.

In het noorden van Malawi zijn maar liefst 508 kleuterscholen. En er zijn 1000 vrijwilligers die de kinderen les geven. Maar die vrijwilligers hebben daar geen opleiding voor gevolgd. Het is belangrijk dat zij leren hoe ze goed met de kinderen om kunnen gaan. Daarom steunt de GZB de vrijwilligers om een opleiding te volgen. Daarvoor is veel geld nodig. Spaar je mee? Je kunt bij de GZB om een leuk spaardoosje vragen. Gerrie Kasbergen, zendingswerker van de GZB, is bij dit project betrokken.

jij

erlandse) Zoek de (Ned gekleurde namen van de r ijk daarna pe landen op. K ig od n je tter land welke le oplossing te de t to hebt om g r je oplossin komen. Stuu ZBG r aa n s. ri a. voor 10 janua us 28, 3970 puzzel, Postb r n of mail naa AA Drieberge et ge er V l. n gzb. mbroeders@ j te bi er s re en ad niet je naam zetten.

1.

3e letter

2.

2e letter

3.

1e letter

4.

2e letter

5.

1e letter

6.

7e letter

7.

1e letter

8.

4e letter

9.

6e letter

10.

1e letter

Prijswinnaars Daniël Perfors, Ede Jayden Boogaard, Lexmond Naomi Waagmeester, Dordrecht Guido Kok, Veenendaal Renske Peters, Kamerik Anne Kaars, Reeuwijk Iris Visscher, Genemuiden Gerjanne Meesters, Hasselt Janick Mussche, Rouveen José Haanschoten, Scherpenzeel

DEBATAVOND De bedreigde kerk in het Midden-Oosten ? d n a l r e d e N n i k o o s k en stra maandag 8 februari 2016 Yassin Elforkani ∙ imam in Amsterdam Gert-Jan Segers ∙ fractievoorzitter Tweede Kamer CU Sarmad ∙ vluchteling uit Irak Cees Rentier ∙ directeur St. Evangelie & Moslims Andries Knevel ∙ presentatie

laat de

kerk niet verdwijnen!

Organisatie: GZB i.s.m. Stichting Evangelie & Moslims Locatie: Amersfoort ∙ Bergkerk ∙ Dr. A. Kuyperlaan 2 Inloop: 19.30 uur ∙ Aanvang: 20.00 uur Meld je snel aan:

WWW.GZB.NL/DEBAT