2016

STUDIEGIDS Opleiding Militaire Systemen en Technologie Academisch jaar 2015/2016

FACULTEIT DER MILITAIRE WETENSCHAPPEN

Opleidingsbestuur MS&T Nederlandse Defensie Academie 31 augustus 2015

Militaire Systemen en Technologie

ii

Disclaimer • Hoewel de studiegids zorgvuldig is samengesteld, kunnen tussentijdse wijzigingen en/of aanvullingen leiden tot wijzigingen in het curriculum en/of de beschreven cursussen. De inhoud van de studiegids heeft betrekking op het curriculum zoals aangeboden in het academisch jaar 2015-2016. Deze uitgave van de studiegids wordt bij wijzigingen niet geactualiseerd en er kunnen geen rechten aan worden ontleend.

c

2015, Nederlandse Defensie Academie,

INHOUDSOPGAVE

iii

Inhoudsopgave 1

Inleiding 1.1 De opleiding Militaire Systemen en Technologie 1.2 Opbouw en plaats van dit document . . . . . . . 1.3 Historie en aanleiding . . . . . . . . . . . . . . 1.4 Visie en uitgangspunten voor de opleiding . . . 1.5 Het opleidingsprofiel . . . . . . . . . . . . . . 1.5.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5.2 Competenties van een Officier MS&T . . 1.6 European Credit Transfer System . . . . . . . . 1.7 Besturen en commissies . . . . . . . . . . . . .

2

Synchrone rooster en lesrooster

3

Beschrijving van de opleiding 3.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2 Overzicht van de opleiding . . . . . . 3.3 Verpichte vakken per opleidingsvariant 3.4 Keuzevakken binnen de opleiding . . . 3.5 Fasering van de opleiding . . . . . . . 3.5.1 Overzichten per variant . . . . 3.5.2 Eerste jaar . . . . . . . . . . . 3.5.3 Tweede jaar . . . . . . . . . . . 3.5.4 Derde jaar . . . . . . . . . . . 3.5.5 Vierde jaar . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

1 1 3 4 5 6 6 6 9 9 11

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

Literatuurlijst A Vakbeschrijvingen A.1 Academische introductie (AAI) . . . . . . . A.2 Accounting, control & economics (ACE) . . A.3 Advanced military communications (TAMC) A.4 Akoestiek, optica en materialen (TAOM) . . A.5 Analyse 1 (TAN1) . . . . . . . . . . . . . . A.6 Analyse 2 (TAN2) . . . . . . . . . . . . . . A.7 Analyse 2 (deel 1) (TAN2A) . . . . . . . . A.8 Antennetechniek en golfgeleiding (TANT) . A.9 Avionica (TAVI) . . . . . . . . . . . . . . .

15 15 15 19 22 28 28 32 32 33 33 35

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

37 37 38 39 40 40 42 43 44 45

iv

INHOUDSOPGAVE A.10 A.11 A.12 A.13 A.14 A.15 A.16 A.17 A.18 A.19 A.20 A.21 A.22 A.23 A.24 A.25 A.26 A.27 A.28 A.29 A.30 A.31 A.32 A.33 A.34 A.35 A.36 A.37 A.38 A.39 A.40 A.41 A.42 A.43 A.44 A.45 A.46 A.47 A.48 A.49 A.50 A.51 A.52 A.53 A.54 A.55 A.56

Ballistiek (TBAL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Betrouwbaarheid (TBET) . . . . . . . . . . . . . . . . . Bouwconstructies (TBCO) . . . . . . . . . . . . . . . . Business-ICT alignment (TBIA) . . . . . . . . . . . . . Capita selecta OI&G (TOIG) . . . . . . . . . . . . . . . Communicatieve vaardigheden Engels (CVE) . . . . . . Communicatieve vaardigheden Nederlands (CVN) . . . . Complexe functietheorie (TCFT) . . . . . . . . . . . . . Computernetwerken (TCNT) . . . . . . . . . . . . . . . Computersystemen (TCSY) . . . . . . . . . . . . . . . . Constructieleer (TCOL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cyber technology and protection (TCYB) . . . . . . . . Databases (TDTB) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datastructuren en algoritmen (TDSA) . . . . . . . . . . . Defensie economie en logistiek (DEL) . . . . . . . . . . Defensie operationele logistiek (DOL) . . . . . . . . . . Defensie organisatie (DO) . . . . . . . . . . . . . . . . . Dynamische systemen (TDYN) . . . . . . . . . . . . . . Eindopdracht (TEOP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Elektriciteit en magnetisme (TEMA) . . . . . . . . . . . Elektrische circuits en componenten (TECC) . . . . . . . Elektrische omzettingen (TEOM) . . . . . . . . . . . . . EM transmissie en golven (TEMT) . . . . . . . . . . . . Enterprise architecture (TEPA) . . . . . . . . . . . . . . Fundamentele informatica (TFIT) . . . . . . . . . . . . . Gasturbines (TGAS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gebruiks- en conditiebewaking (TGCB) . . . . . . . . . Geleide wapens 1 (TGW1) . . . . . . . . . . . . . . . . Geleide wapens 2 (TGW2) . . . . . . . . . . . . . . . . Genieproject 1 (TGP1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Genieproject 2 (TGP2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geodesie (TGEO) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Geografische informatiesystemen (TGIS) . . . . . . . . . Grondkerende constructies & funderingstechniek (TGCF) Grondmechanica (TGRM) . . . . . . . . . . . . . . . . . Helikopters (THEL) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Informatiebeveiliging (TINB) . . . . . . . . . . . . . . . Informatiemanagement (IM) . . . . . . . . . . . . . . . Inleiding faalmechanismen (TIFM) . . . . . . . . . . . . Inleiding militaire operaties (IMO) . . . . . . . . . . . . Inleiding militaire systemen (IMS) . . . . . . . . . . . . Inleiding navigatiesystemen (TING) . . . . . . . . . . . Inleiding oorlog en veiligheid (O&V) . . . . . . . . . . . Inleiding stromingsleer (TISL) . . . . . . . . . . . . . . Inleiding thermodynamica (TITH) . . . . . . . . . . . . Inleiding vliegtuigaerodynamica (TIVA) . . . . . . . . . Integraaltransformaties (TITR) . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46 47 48 49 49 50 51 52 52 53 54 55 56 57 57 59 60 61 62 63 64 65 65 66 66 68 69 70 71 72 73 74 74 75 76 77 78 79 80 80 81 83 84 85 86 87 88

INHOUDSOPGAVE A.57 A.58 A.59 A.60 A.61 A.62 A.63 A.64 A.65 A.66 A.67 A.68 A.69 A.70 A.71 A.72 A.73 A.74 A.75 A.76 A.77 A.78 A.79 A.80 A.81 A.82 A.83 A.84 A.85 A.86 A.87 A.88 A.89 A.90 A.91 A.92 A.93 A.94 A.95 A.96 A.97 A.98 A.99 A.100 A.101 A.102 A.103

Kenmerken en beheer instandhouding (TKBI) . . . Klassieke regeltechniek (TKRG) . . . . . . . . . . Krijgsbouwkunde 1 (TKB1) . . . . . . . . . . . . . Krijgsbouwkunde 2 (TKB2) . . . . . . . . . . . . . Legitimiteit & humanitair oorlogsrecht (HOR) . . . Lineaire algebra (TLAB) . . . . . . . . . . . . . . Maritieme werktuigbouwkunde (TMAR) . . . . . . Materiaalkunde (TMAT) . . . . . . . . . . . . . . . Materiaalkunde genie (TMAG) . . . . . . . . . . . Mechanica (TMEC) . . . . . . . . . . . . . . . . . Modelleren en simuleren (TM&S) . . . . . . . . . Navigatie dataverwerking (TNAD) . . . . . . . . . Navigatiesystemen (TNAS) . . . . . . . . . . . . . Numerieke methoden (TNUM) . . . . . . . . . . . Onderhoudsanalysetechnieken (TOAT) . . . . . . . Operationeel onderhoudsmanagement (TOOM) . . Optimalisatie (TOPT) . . . . . . . . . . . . . . . . Optimalisatie en netwerkanalyse (TOPN) . . . . . . OR methoden in kwantitatieve logistiek (TMKL) . . Performance engineering (TPEN) . . . . . . . . . . Platformcomponenten (TPCO) . . . . . . . . . . . Platformconstructies (TPLC) . . . . . . . . . . . . Practica platform/sewaco (TPRA) . . . . . . . . . . Practicum vliegtuigprestaties (TPVP) . . . . . . . . Proces- en bouwmanagement 1 (TPB1) . . . . . . . Proces- en bouwmanagement 2 (TPB2) . . . . . . . Programmeren MATLAB (TPRO) . . . . . . . . . Pyrotechniek 1 (TPT1) . . . . . . . . . . . . . . . Pyrotechniek 2 (TPT2) . . . . . . . . . . . . . . . Search and detection (TS&D) . . . . . . . . . . . . Sensorsystemen 1 (TSS1) . . . . . . . . . . . . . . Sensorsystemen 2 (TSS2) . . . . . . . . . . . . . . Signaalverwerking (TSVW) . . . . . . . . . . . . . Signaalverwerking en analyse (TSVA) . . . . . . . Signalen en systemen (TS&S) . . . . . . . . . . . . Software engineering en OO programmeren (TSEO) Speltheoretische modellering (TSMO) . . . . . . . Stabiliteit en besturing (TSTB) . . . . . . . . . . . Stabiliteit en besturing van vliegtuigen (TSBV) . . . Statistiek (TSTA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Statistische data analyse (TSDA) . . . . . . . . . . Stijfheid en sterkte (TSTS) . . . . . . . . . . . . . Stochastische processen (TSPR) . . . . . . . . . . . Stromingsleer (TSTL) . . . . . . . . . . . . . . . . Subsone stromingen (TSUS) . . . . . . . . . . . . Supersone stromingen (TSPS) . . . . . . . . . . . . Systeemergonomie (TSER) . . . . . . . . . . . . .

v . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88 89 89 90 91 92 93 94 95 96 97 97 98 99 100 100 101 102 103 103 104 105 105 106 107 107 108 109 110 111 111 112 112 113 114 114 115 116 116 117 118 119 119 120 122 122 123

vi

INHOUDSOPGAVE A.104 A.105 A.106 A.107 A.108 A.109 A.110 A.111 A.112 A.113 A.114 A.115 A.116 A.117 A.118 A.119 A.120 A.121

Systeeminzet en tegenmaatregelen (TSIT) . Telecommunicatie (TTEL) . . . . . . . . . Thema project (TTP1) . . . . . . . . . . . . Thermodynamica (TTHD) . . . . . . . . . . Toegepast fysisch meten in water (TFMW) . Vliegtuigconstructies (TVLC) . . . . . . . . Vliegtuigprestaties (TVLP) . . . . . . . . . Vliegtuigsystemen (TVLS) . . . . . . . . . Voertuigdynamica (TVDY) . . . . . . . . . Voertuigen (TVTG) . . . . . . . . . . . . . Voortgezette faalmechanismen (TVFM) . . Voortgezette militaire systemen (TVMS) . . Voortgezette sterkteleer (TVST) . . . . . . . Voortgezette thermodynamica (TVTH) . . . Wapentechniek (TOWS) . . . . . . . . . . . Warmteoverdracht (TWAO) . . . . . . . . . Waterbeheer en -management (TWAT) . . . Wetenschapsfilosofie en argumentatie (WA)

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

124 124 125 127 128 128 129 130 130 131 132 132 134 135 135 137 138 138

B Beschrijving overgang nieuwe synchrone rooster 141 B.1 Fasering tot 1 januari 2016 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 B.2 Transitieroosters per opkomstjaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 C Aansluitende masteropleidingen

153

D Lijst van acroniemen

155

LIJST VAN TABELLEN

vii

Lijst van tabellen 2.1

Lestijden van de locaties KIM en KMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10 3.11 3.12 3.13 3.14

Overzicht van de verplichte vakken van de variant MST . Overzicht van de verplichte vakken van de variant MBT . Overzicht van de verplichte vakken van de variant GT . . Beoogde profielen en specialisaties per korps . . . . . . Verdiepende keuzevakken . . . . . . . . . . . . . . . . . Verbredende keuzevakken . . . . . . . . . . . . . . . . Overzicht profiel Militaire Platformsystemen . . . . . . Overzicht profiel Sensor- en Wapensystemen . . . . . . Overzicht profiel C2 Systems . . . . . . . . . . . . . . . Overzicht profiel Operationele Inzet en Gereedheid . . . Overzicht profiel Genietechniek . . . . . . . . . . . . . Fasering van de vakken van de variant MST . . . . . . . Fasering van de vakken van de variant MBT . . . . . . . Fasering van de vakken van de variant GT . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

19 20 21 23 24 25 25 26 26 27 27 29 30 31

B.1 B.2 B.3 B.4 B.5 B.6 B.7 B.8

Fasering t/m 31-12-2015 van de vakken van de variant MST Fasering t/m 31-12-2015 van de vakken van de variant MBT Fasering t/m 31-12-2015 van de vakken van de variant GT . Transitierooster opkomst 2013, variant MST, profiel MPS . . Transitierooster opkomst 2013, variant MST, profiel SW&S . Transitierooster opkomst 2013, variant MBT, profiel C2S . . Transitierooster opkomst 2013, variant MBT, profiel OI&G . Transitierooster opkomst 2013, variant GT . . . . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

144 145 146 147 148 149 150 151

. . . . . . . . . . . . . .

C.1 Aansluiting op masteropleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

viii

LIJST VAN TABELLEN

1

Hoofdstuk 1

Inleiding 1.1

De opleiding Militaire Systemen en Technologie

Voor u ligt de studiegids van het academisch jaar 2015/2016 van de bacheloropleiding Militaire Systemen en Technologie (Ba-MS&T) van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Deze studiegids geeft aan studenten, docenten en staf van de NLDA een overzicht van de opleiding Ba-MS&T. Deze opleiding is op 1 september 2004 van start gegaan als bachelor Technische Wetenschappen. Met ingang van het collegejaar 2005/2006 is de naam gewijzigd in Ba-MS&T. Per 21 december 2011 is de opleiding MS&T door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) geaccrediteerd als wetenschappelijke technische bacheloropleiding. De accreditatie geldt voor alle diploma’s die na die datum zijn uitgereikt. Studenten mogen na het behalen van het diploma MS&T, naast hun militaire rang, ook de titel Bachelor of Science” voeren. ” Met ingang van 2011 is de NLDA-opleiding Communicatie, Informatie- en Commandovoering Systemen (CICS) ge¨ıntegreerd in MS&T. Dat is gedaan door het maken van een variant Militair Bedrijf en Techniek (MBT) binnen de opleiding MS&T1 , initieel als pilot. Binnen de MBTvariant staan techniek en de voor techniek noodzakelijke grondslagen centraal, maar is er ook ruimte voor vakken uit de militaire bedrijfswetenschappen. In het academisch jaar 2012-2013 heeft de officiele start van de MBT-variant plaats gevonden. Met ingang van het academisch jaar 2012-2013 is ook de NLDA-opleiding civiele techniek als variant ondergebracht bij MS&T. Deze zogenaamde Genietechniek variant (GT) is dus naast MST en MBT de derde onder MS&T vallende variant. Uitgangspunt bij al deze varianten is dat er zoveel mogelijk dezelfde vakken gegeven worden, terwijl er nog steeds aan de specifieke eisen van de krijgsmachtdelen wordt voldaan. De opleiding MS&T staat open voor de cadetten/adelborsten van de volgende krijgsmachtdelen en wapens/korpsen:

• Koninklijke Marine (Commando Zeestrijdkrachten): KM Zeedienst (KM-Z), KM Tech1

Om verwarring te voorkomen wordt de oorspronkelijke MS&T-opleiding aangeduid als de variant Militair Systeem en Techniek (MST) van de bachelor MS&T.

2

HOOFDSTUK 1. INLEIDING nische Dienst (KM-TD)2 , KM Mariniers (KM-M). • Koninklijke Luchtmacht (Commando Luchtstrijdkrachten): KLu Elektrotechniek (KLu-Elek), KLu Techniek (KLu-Tech), KLu Vliegoperatiën (KLu-Vlo), KLu Geleide Wapens (KLu-GW), KLu Communicatie en Informatiesystemen (KLu-CIS) en KLu Luchtverkeersleiding (KLu-Lvl). • Koninklijke Landmacht (Commando Landstrijdkrachten): KL Artillerie (KL-Art), KL Cavalerie (KL-Cav), KL Logistieke/Technische Dienst (KL-LogTD), KL Genie (KL-Gn), KL Infanterie (KL-Inf) en KL Verbindingsdienst (KL-Vbdd).

Daarbij moet altijd voldaan worden aan de toelatingseisen zoals vastgesteld door de FMW en opgenomen in [1].

De totale officiersopleiding duurt 4 of 5 jaar, waarvan 3 jaar ingevuld wordt op een wetenschappelijk bachelor niveau, door de Ba-MS&T. Die 3 jaar is de wettelijk bepaalde duur van een wetenschappelijke bachelor opleiding. De bachelor gerichte activiteiten vinden plaats in 11 aparte periodes van 7 of 14 weken, de zogenaamde ba periodes. Deze ba periodes worden afgewisseld met meerdere zgn. non-bachelor (non-ba) periodes, waarin beroepsspecifieke- en vormende activiteiten plaatsvinden. Zie hoofdstuk 2 voor een overzicht van de ba en non-ba periodes. Deze ba en non-ba periodes zijn strict gescheiden vanuit accreditatie-eisen en voor een eenduidige planningsverantwoordelijkheid. Wel geldt dat in ba periodes naast de ba-studie ook tijd besteed wordt aan non-ba activiteiten als sport, vorming en verplichte korps/corps activiteiten. Deze activiteiten zijn vergelijkbaar met activiteiten die civiele studenten naast de studie ontplooien en komen bovenop de gemiddelde ba studielast van 40 uur per week. De non-ba activiteiten duren voor de meeste cadetten/adelborsten e´ e´ n jaar. Deze brengen beroepsspecifieke kennis en vaardigheden aan, door (onder andere) de volgende activiteiten: • korpsintroductie; • militaire vaardigheden als infanterie excercitie, schietlessen etc.; • sociale- en groepsvaardigheden (teamwerk, leiding geven, korps/corps activiteiten); • operationele practica (veldoefeningen, bootjesreis, kruisreis etc.); 2

In 2014 zijn de korpsen Elektrotechnische dienst en Technische Dienst samengevoegd tot e´ e´ n korps Technische Dienst

1.2. OPBOUW EN PLAATS VAN DIT DOCUMENT

3

• praktische vaardigheden (damage control cursus, zeewachtstandaard etc.); • praktijkgerichte kenniselementen (scheeps/vliegtuigspecifieke opleidingen etc.); • eventuele korte bedrijfsstages. De studenten KM-Zeedienst en KM-Mariniers volgen een langer non-bachelortraject wegens specifieke eisen die aan met name hun eerste officiersfuncties gesteld zijn. Dat zijn respectievelijk het halen van de zeewachtstandaard en de Praktische Opleiding Tot Officier der Mariniers (POTOM). Voor hen geldt dat de totale opleiding 5 jaar duurt, waarin voor totaal twee jaar non-Ba periodes gepland zijn. Voor meer informatie over het non-bachelor programma wordt verwezen naar de betreffende non-ba studiegidsen.

1.2

Opbouw en plaats van dit document

Deze studiegids beschrijft de volgende aspecten van de Ba-MS&T: • Het “gewenste gedrag na afronding van de opleiding” (paragraaf 1.5, Opleidingsprofiel); • Het synchrone jaarrooster (hoofdstuk 2); • De opbouw of architectuur van de opleiding (hoofdstuk 3, Beschrijving van de opleiding); • Het verplichte deel van de opleiding, per variant, (paragraaf 3.3); • De keuzemogelijkheden binnen de opleiding (keuzevakken en profileringen) (paragraaf 3.4); • De fasering van de vakken over het synchrone rooster (paragraaf 3.5) • De beschrijving van de vakken van de opleiding (appendix A); • Aansluitende master opleidingen (appendix C).

4

HOOFDSTUK 1. INLEIDING

Halverwege het collegejaar 2015/2016 wordt een nieuw jaarrooster ingevoerd binnen de NLDA, het zgn. ”synchrone rooster”. Deze studiegids en de appendix A gaan uit van dat nieuwe synchrone rooster. Appendix B is opgenomen om de overgang van het oude rooster naar het nieuwe te beschrijven. Deze beschrijft de transitieroosters per opkomstjaar. Deze studiegids moet gezien worden als onderdeel van de algemene NLDA documentatie die de organisatie en locaties beschrijft. Naast de Ba-MS&T verzorgt de NLDA ook andere bacheloropleidingen, waarvoor separate programmaboeken en/of studiegidsen geschreven zijn: • Bachelor Krijgswetenschappen (KW); • Bachelor Militaire Bedrijfswetenschappen (MBW). Naast de studiegidsen wordt er ieder jaar een Onderwijs- en Examen Regeling (OER) vastgesteld3 . De OER [3] legt het studieprogramma formeel vast. De beschrijvingen in de studiegids moeten gezien worden als een aanvulling op de OER.

1.3

Historie en aanleiding

De Defensienota 2000 geeft aan dat Koninklijke Militaire Academie (KMA), Koninklijk Instituut voor de Marine (KIM) en Instituut Defensie-Leergangen (IDL) zullen worden samengevoegd in e´ e´ n nieuwe bestuursvorm, de Nederlandse Defensie Academie (NLDA). Daarbij is de wetenschappelijke staf in een gezamenlijke Faculteit der Militaire Wetenschappen (FMW) opgenomen. De FMW is verdeeld over het KIM (Den Helder) v.w.b. MS&T en de KMA (Breda) v.w.b. KW en MBW. Het onderwijs dat wordt gegeven speelt daarbij in op de invoering van de Bachelor-Master (Ba-Ma) structuur in het Wetenschappelijk Onderwijs (WO) en Hoger Beroeps Onderwijs (HBO) en de intensivering van internationale samenwerking in het onderwijs. De invoering van de Ba-Ma structuur bij de NLDA heeft als belangrijk effect dat de gewenste 3

Informatie uit de OER is in deze studiegids weergegeven. Bij verschillen prevaleert de OER, aan de studiegids kunnen geen rechten worden ontleend.

1.4. VISIE EN UITGANGSPUNTEN VOOR DE OPLEIDING

5

kwaliteit van de officiersopleidingen wordt geborgd in een civiel erkende structuur die aansluit bij het Nederlandse en het Europese hoger onderwijs. De NLDA heeft de opdracht het onderwijs te positioneren in de BaMa structuur van universiteiten en hogescholen, om een goede aansluiting bij civiel onderwijs te garanderen. Het wetenschappelijke onderwijs wordt verzorgd door de FMW, in eerste instantie beperkt tot het bachelor niveau, waarbij de aansluiting met masteropleidingen aan civiele universiteiten gewaarborgd is. Masteropleidingen in eigen beheer worden in beperkte mate voorzien. Thans wordt een op de bachelor KW aansluitende master Military ” Strategy Studies” gegeven door de betreffende vakgroep in Breda. De haalbaarheid van een e´ e´ njarige technische master als aansluiting op de bachelor MS&T wordt onderzocht. De NLDA streeft voor alle bachelor- en masteropleidingen een civiele accreditatie op WOniveau na. In 2009 heeft bij MS&T een visitatie plaatsgevonden onder auspiciën van de NVAO. Deze visitatie heeft geleid tot de accreditatie van MS&T als wetenschappelijke technische bacheloropleiding, per december 2011.

1.4

Visie en uitgangspunten voor de opleiding

Beknopt volgt hier een aantal uitgangspunten die bij het curriculumontwerp van de Ba-MS&T gehanteerd zijn: • Processen (operaties) en materieel bij de krijgsmachtdelen rechtvaardigen het bestaan van een technisch-wetenschappelijke opleiding MS&T. • De Ba-MS&T bestaat uit enerzijds herkenbare technisch-wetenschappelijke fundamenten, zoals die ook voorkomen in civiele academische opleidingen, en anderzijds uit specifieke militair-technische toepassingsgebieden, die recht doen aan de behoefte en technologische ambities van de diverse wapens, korpsen en dienstvakken binnen de krijgsmacht. • Er wordt gestreefd naar maximale gemeenschappelijkheid in de opleiding: op deze wijze draagt de Ba-MS&T maximaal bij aan het creëren van een ‘paarse krijgsmacht’, wordt een voldoende kritische massa bereikt die herkenbaar is voor technische universiteiten en wordt in de uitvoering doelmatig gebruik gemaakt van de personele en materiële middelen in de FMW. • De Ba-MS&T creëert de wetenschappelijke basis voor de technisch geörienteerde officieren van de krijgsmacht: KM-TD en KM-Z, KM-M, KL-Art, KL-Cav, KL-Gn, KL-Inf, KL-LogTD en KL-Vbdd, KLu-Elek, KLu-Tech, KLu-CIS, KLu-GW, KLu-Vlo, KLu-Lvl. • De Ba-MS&T zoekt naar de juiste balans tussen moderne opleidingsconcepten, d.w.z. een soepele aansluiting met instroom vanuit Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs (VWO) en doorstroom naar Technische Universiteiten en een gedegen ‘ingenieurs’-opleiding op de relevante militaire toepassingsgebieden. • Bij de beoogde doorstroom naar masteropleidingen wordt gestreefd naar een keuzemogelijkheid (matrix) voor de student ter verhoging van de aantrekkelijkheid (interesse) en de vereiste gespreide kennis in het korps of dienstvak.

6


1.5 1.5.1

Het opleidingsprofiel Inleiding

In het opleidingsprofiel wordt het ‘gewenst gedrag na afronding van de opleiding’ beschreven in termen van competenties. Competenties zijn vaardigheden, onderliggende vakkennis, attituden, normen en persoonskenmerken die iemand in staat stellen taken te verrichten die een belangrijk deel uitmaken van zijn/haar functie of rol. Deze competenties zijn enerzijds afgeleid van de met de behoeftestellers afgestemde beroepsprofielen. Anderzijds zullen de competenties van zodanige aard moeten zijn, dat de totale opleiding als wetenschappelijk erkend zal worden en doorstroming naar een aantal masteropleidingen (aan civiele universiteiten) mogelijk is. In deze paragraaf is een zeer verkorte versie van het vastgestelde opleidingsprofiel opgenomen. Voor het volledige opleidingsprofiel en de beroepsprofielen wordt verwezen naar het Programmaboek MS&T [2].

1.5.2

De competenties van een Officier MS&T

De Officier met een voltooide MS&T opleiding vervult functies waarin de vaardige toepassing vereist is van kennis die gefundeerd is op de wiskunde, natuurwetenschappen en technologie, in combinatie met bedrijfskunde en management. Deze kennis wordt verkregen d.m.v. een opleiding en beroepsmatige vorming in een technisch-wetenschappelijk vakgebied. De beroepspraktijk van de Officier MS&T is gericht op het ontwikkelen, verwerven en instandhouden van de infrastructuur, producten en diensten ten behoeve van de krijgsmacht en (indirect) de samenleving. De volgende competenties worden aangebracht in de opleiding MS&T: 1. Toepassen van kennis en inzicht. Hiertoe behoren: (a) grondslagen in de wiskunde en natuurwetenschappen; (b) kernvakken van de technische en ingenieursopleidingen; (c) verdiepende en profileringsvakken; (d) basiskennis van methodes voor onderzoek (modellering, simulatie) en ontwerpen;

1.5. HET OPLEIDINGSPROFIEL

7

(e) inzicht in andere technische specialisaties; (f) bedrijfskunde en managementtechnieken. 2. Domeinspecifieke vaardigheden. Hiertoe behoren de subcategorieën: (a) Technisch-wetenschappelijk probleem oplossen. i. een probleem (her)formuleren; ii. een probleem analyseren; iii. een probleem met beperkte complexiteit oplossen; de oplossingsrichting aangeven voor complexe problemen; iv. bestaande systemen, componenten en processen evalueren en aanpassen; v. eenvoudige systemen, componenten en processen specificeren en ontwerpen, gebaseerd op een bekende behoefte. (b) Onderzoeksvaardigheden i. ii. iii. iv.

principes van kennisopbouw hanteren; bronnenonderzoek (gedrukt en elektronisch); een onderzoek (experiment) kunnen ontwerpen t.b.v. data-acquisitie; gegevens analyseren en interpreteren.

(c) Praktische vaardigheden het gebruik van hulpmiddelen, technieken en apparatuur (inclusief software).

3. Algemene academische en professionele vaardigheden en kwaliteiten. Hiertoe behoren de subcategorieën: (a) Academische en professionele vaardigheden. i. ii. iii. iv.

een professioneel oordeel kunnen vormen; verantwoordelijkheid kunnen dragen; bewust zijn van relevante hedendaagse kwesties; effectief communiceren in de Nederlandse en Engelse taal, zowel mondeling als schriftelijk;

8

HOOFDSTUK 1. INLEIDING v. efficiënt en effectief informatietechnologie gebruiken; vi. samenwerken in een team; vii. nieuwe technologie in de werkomgeving implementeren en de technische bedrijfsvoering aanpassen; viii. bewust van de noodzaak en in staat om nieuwe kennis te verwerven en zich verder te ontwikkelen; een vragende attitude; ix. inzicht in de beperkingen en randvoorwaarden rondom technische problemen (gezondheid en milieu, de beroepspraktijk, de politiek, wetgeving, financiële en praktische haalbaarheid, onzekerheden en risico’s). (b) Professionele kwaliteiten. i. ii. iii. iv.

vernieuwend kunnen handelen in het ontwerpproces; middelen en tijd efficiënt en effectief inzetten; risico’s afwegen; bewust van de beroepsmatige en ethische verantwoordelijkheden; bewust van de sociale en economische context van de beroepspraktijk; bewust van de gevolgen van technisch-wetenschappelijk handelen; v. een veilige werkwijze toepassen en uitdragen.

(c) Persoonskenmerken.4 i. ii. iii. iv. v. vi. vii. viii. ix. x.

zelfstandig werkend, naast teamplayer; ondernemend; probleemoplossend; creatief; gemotiveerd en gedisciplineerd; kritisch en analytisch ingesteld; nieuwsgierig; integer; een zelfstandige geest; enthousiast.

Wegens de breedte van de technische wetenschappen concentreert de student MS&T zich in de opleiding op een beperkt aantal toepassingsgebieden, middels keuzevakken en profielen. Er is echter wel een aantal thema’s te identificeren die de basis vormen van alle technische wetenschappen en dus gevolgd worden door alle studenten. De thema’s zijn: • wiskunde en natuurwetenschappen; • Informatie- en Communicatie Technologie (ICT); • ontwerp en specificatie: creativiteit en innovatief vermogen; • bedrijfskundige context; • militaire beroepspraktijk (verwerven, operationele behoeftestelling, inzet van militaire middelen, instandhouding, militaire omgeving); 4

Deze worden in de opleiding niet aangebracht; ze worden alleen ontwikkeld en gestimuleerd.

1.6. EUROPEAN CREDIT TRANSFER SYSTEM

9

• teamwork; • integratie van kennis en inzicht.

Voor de gedetailleerde omschrijving van de competenties en thema’s wordt verwezen naar het vastgestelde opleidingsprofiel. Dat is opgenomen in [2].

1.6

European Credit Transfer System

In de wet is bepaald dat het programma van de “normstudent”, de betere VWO-leerling, ieder studiejaar een studielast moet hebben van 1680 uur, oftewel 42 weken van 40 uren studie. De gemiddelde student (zo die al bestaat) moet er rekening mee houden dat zijn of haar studiebelasting, met name in onderwijs- en tentamenperiodes, wel eens hoger kan komen te liggen. Bij het ontwerp van het curriculum is een schatting gemaakt van de tijd die studenten nodig hebben om ieder vak te kunnen halen en de practica en dergelijke te kunnen voltooien. De studielast van bacheloropleidingen wordt uitgedrukt in European Credit (EC)-punten. Eén EC-studiepunt staat voor een studielast van 28 uren, e´ e´ n jaar bevat 60 EC. De totale wetenschappelijke bacheloropleiding omvat 180 EC studielast. Voor de colleges geldt in het algemeen dat 1 EC ingeroosterd wordt voor 8 tot 12 collegeuren van 45 minuten. De rest van de tijd is bestemd voor collegevoorbereiding, zelfstudie, tentamenvoorbereiding en opdracht- of practicumrapportages.

1.7

Besturen en commissies

De opleiding MS&T kent een aantal besturen en commissies.

10


Het opleidingsbestuur: Voorzitter: Lid: Lid: Lid: Lid SO: Student lid:

Prof. dr. ir. T. Tinga Dr. ir. E. Dado KLTZ (TD) ing. B. Stoelinga Dr. ir. R.H.P. Janssen P. van der Beek MSc SADBM R.S. Gielings

Het opleidingsteam GOO: Voorzitter: Lid: Lid: Lid: Lid SO:

C.A. Scheele MSc MAJ R.C.J.P. Benning Drs. S.N. Mengelberg Ing. C.A.A. Vermeer L. de Boer-Gutter

De opleidingscommissie MS&T: Voorzitter: Lid: Lid: Lid FB: Lid SO: Student lid: Student lid: Student lid:

Dr. J.M. Jansen KLTZ Ir. G. Tas Ing. T.O.H. Popma BEd ELNT L.J. van det Laan P. van der Beek MSc LTZ3 S.G. ten Zeldam SADBZ M.A.V.M. Thomeer CS J.C. Plijter

De examencommissie: Voorzitter: Lid: Lid: Extern lid:

Dr. L. Koene KLTZ (TD) ir. O. Boot Dr. O.J.G. Somsen Dr. W.F. Schmidt

11

Hoofdstuk 2

Synchrone rooster en lesrooster Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de ba en non-ba periodes volgens het synchrone jaarrooster. Daarnaast bevat dit hoofdstuk een tabel met de lestijden op de twee locaties. De officiersopleidingen van de NLDA bestaan uit een wetenschappelijke bachelor (ba) deel en een niet-bachelor (non-Ba) deel, waarin beroepsspecifieke en vormende activiteiten plaatsvinden. Al deze activiteiten zijn toegewezen aan onderwijsperiodes in het NLDA brede ”synchrone rooster”. Dit rooster beschrijft de verdeling van de onderwijsperiodes met bachelor activiteiten (wetenschappelijke vorming) en niet-bachelor activiteiten. De NLDA hanteerde tot nu toe het zogenaamde generieke jaarrooster, zie figuur B.1. Het generieke jaarrooster verschilde per locatie. Per 1 januari 2016 gaat de FMW over op een nieuw trimester rooster, het synchrone rooster (figuur 2.1) dat gelijk is voor de gehele NLDA1 . Deze studiegids en de appendices gaan uit van het nieuwe synchrone rooster. Appendix B is opgenomen om de overgang van het oude rooster, geldig tot 31 december 2015, naar het nieuwe synchrone rooster te beschrijven. Deze geeft ook de transitieroosters per opkomstjaar. De bachelor gerichte activiteiten vinden plaats in 11 aparte ba periodes van 7 of 14 weken (10 resp. 20 EC). De periodes van 14 weken worden vanwege planningsredenen meestal opgedeeld in twee subperiodes van 10 EC (a en b). Deze ba periodes worden afgewisseld met meerdere non-ba periodes. In ba periodes wordt naast de gemiddelde ba studielast van 40 uur per week, ook tijd besteed aan non-ba activiteiten als sport, vorming en verplichte korps/corps activiteiten. Uit het synchrone rooster blijkt dat het eerste trimester van de opleiding wordt besteed aan non-ba activiteiten. Na het winterverlof begint de propedeuse van de opleiding MS&T, die 1 kalenderjaar beslaat. De propedeuse MS&T bestaat uit de eerste 60 EC van de opleiding, t.w. 30 EC voor de Gemeenschappelijke Officiers Opleiding (GOO) en de Aanvullende Gemeenschappelijke Officiers Opleiding (AGOO), en 30 EC voor ba-specifieke (MS&T) vakken. De GOO is identiek voor alle initiële opleidingen binnen de NLDA, waaronder de bachelor opleidingen. De AGOO is hierop een aanvulling alleen voor de bachelor opleidingen binnen de NLDA. De propedeuse vindt plaats in de periodes Ba 1 t/m Ba 4 van figuur 2.1. De eerste 30 EC van de propedeuse wordt doorlopen op de locatie waar de studenten MS&T initieel zijn opgekomen, 1

Omdat het jaar 2016 53 kalenderweken kent, begint het rooster dit collegejaar in wk 1 (4 januari 2016) i.t.t. wk 2, zoals volgt uit de grijze kolom in figuur 2.1. De invulling van de extra week is nog niet bepaald.

12

HOOFDSTUK 2. SYNCHRONE ROOSTER EN LESROOSTER

te weten Breda voor studenten KL en KLu en Den Helder voor studenten KM. Parallel aan de AGOO volgen de studenten al enkele grondslagenvakken die bachelor-specifiek zijn. Na week 41 (d.w.z. na de eerste 30 EC van de propedeuse) vervolgen alle studenten MS&T hun opleiding te Den Helder. Dat gebeurt dus ongeacht het krijgsmachtdeel van de student. De studenten KL en KLu verhuizen dan naar Den Helder2 . Na het winterverlof van het tweede jaar begint de post-propedeuse (PP), vanaf Ba 5 tot en met Ba 11. Deze periodes worden afgewisseld door non-ba periodes, aangegeven met Beroeps Onderwijs (BO) en Bijzonder Beroeps Onderwijs (BBO). Na periode 11 is er enige tijd ingeruimd om achterstanden in te halen, voordat de student begint met verdere opleidingen en/of zijn eerste functie. Voor meer informatie over de non-ba periodes, zie de studiegids voor het non-Ba programma. Voor de studenten KM Zeedienst en KM Mariniers geldt een afwijkend rooster wegens speciale eisen die aan de non-Ba programma’s gesteld zijn. • De studenten KM-Z beginnen na de Maritieme Introductie Periode (MIP) niet met de propedeuse, maar volgen dan e´ e´ n jaar aaneengesloten de Vaktechnische Opleiding (VTO) Zeedienst, het zogenaamde ’knipjaar’. • De studenten KM-M beginnen na de MIP de Praktische Opleiding Tot Officier der Mariniers (POTOM), die ook e´ e´ n kalenderjaar duurt. Na het afronden van dit ’knipjaar’ respectievelijk de POTOM beginnen deze studenten met hun propedeuse MS&T. Per periode (Ba en non-Ba) uit het synchrone rooster wordt een gedetailleerde onderwijsplanning, het lesrooster, gemaakt per klas, docent en lokaal. Voor het exacte lesrooster per periode wordt verwezen naar de online pagina’s van het roostersysteem. De lestijden zijn gegeven in tabel 2.1.

2

De KM studenten die KW of MBW gaan volgen, verhuizen na 40 EC, d.w.z. in het zomerverlof, naar Breda.

13

wk

OP

1.1

1.2

1.b W

2.1

2.2

2.b

3.1

3.2

Z

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

1

36

1

1

1

1

2

37

2

2

2

2

3

38

3

3

3

3

4

39

4

4

4

4

5

40

5

5

5

5

6

41

6

6

6

6

7

42

7

7

7

8

43

8

BO 1

8

Ba 4

8

Ba 7

7 8

9

44

9

9

9

9

10

45

10

10

10

10

11

46

11

11

11

11

12

47

12

12

12

12

13

48

13

13

13

13

14

49

14

14

14

14

15

50

1

1

1

16

51

2

17

52

1

18

1

2

19

2

1

1

1

1

20

3

2

2

2

2

21

4

3

3

3

3

22

5

4

Ba 1 GOO

4

4

23

6

5

Synchroon

5

5

5

24

7

6

6

6

6

25

8

7

7

7

26

9

1

1

8

27

10

2

28

11

3

29

12

4

30

13

5

31

14

32

BBO 1.1 W-verlof 2 wk

Ba 2 AGOO + Grondslagen

2 1 2

4


Ba 5 PP

2 1 2


Ba 8

1 2 1 2

7 8

2

9

9

3

10

10

BO 2

11

11

5

12

12

6

6

13

13

15

7

7

14

14

33

16

1

1

1

34

17

2

35

18

1

36

19

2

37

20

3

38

21

4

39

22

5

40

23

41 42

BBO 1.2

4

2

BBO 2.2

2

BBO 3.2

1 2

1

1

1

2

2

2

3

3

3

4

4

5

5

1

6

6

6

2

24

7

7

7

3

25

8

8

1

1

43

26

9

9

2

2

44

27

10

10

3

45

28

11

11

4

46

29

12

12

5

5

47

30

13

13

6

6

48

31

14

14

7

7

49

32

1

1

1

50

33

2

51

34

3

52

35

4



Zomer verlof 4 wk

2 3 4

Ba 6

Zomer verlof 4 wk

2 3 4

BO 3

Ba 10


Ba 11

BBO 4.2

Roostervrije UITLOOP (Ba)

4 Roostervrije UITLOOP (BO)

3 Ba 9

4

BO 4

1 Zomer verlof 4 wk

2 3

Zomer verlof 4 wk

4

Figuur 2.1: Het NLDA synchrone rooster dat ingaat per 1 januari 2016. Bachelor onderwijs vindt plaats in de oranje/gele periodes Ba 1 t/m Ba 11. De periodes van 14 weken (20 EC) worden vanwege planningsredenen meestal opgedeeld in twee subperiodes van 7 weken (a en b).

14

HOOFDSTUK 2. SYNCHRONE ROOSTER EN LESROOSTER Tabel 2.1: Lestijden van de locaties KIM en KMA Lesuur 1e 2e 3e 4e 6e 7e 8e 9e

Lestijd KIM 08.10-08.55 09.00-09.45 Pauze 10.10-10.55 11.00-11.45 Pauze 12.40-13.25 13.30-14.15 Pauze 14.30-15.15 15.20-16.05

Lesuur 1e 2e 3e 4e 5e 6e 7e 8e 9e 10e

Lestijd KMA 08.10-08.55 09.00-09.45 Pauze 10.10-10.55 11.00-11.45 11.50-12.35 Pauze Pauze 12.40-13.25 13.30-14.15 14.20-15.05 Pauze 15.20-16.05 16.10-16.55

15

Hoofdstuk 3

Beschrijving van de opleiding 3.1

Inleiding

Dit hoofdstuk beschrijft de opbouw van de 3-jarige wetenschappelijke Ba-MS&T opleiding. Deze Ba-MS&T is verdeeld over vier collegejaren, volgens het synchrone rooster, zie hoofdstuk 2. Detailoverzichten van de genoemde vakken staan in Bijlage A. Voor het collegejaar 2015/2016 is in de opleidingsarchitectuur niets veranderd, op een enkele naamswijziging en de planning over de ba periodes na. Reden hiervoor is het invoeren van het nieuwe synchone rooster.

3.2

Overzicht van de opleiding

In de opleiding komen diverse types vakkenclusters voor: inleidend, grondslagen, verdiepend, integrerend, verbredend en profilerend. Hoe deze clustercategorieën over de opleiding BaMS&T verdeeld zijn is voor de variant Militair Systeem en Techniek (MST) weergegeven in figuur 3.1. Voor de variant Militair Bedrijf en Techniek (MBT) wordt verwezen naar figuur 3.2, voor de variant Genietechniek (GT) naar figuur 3.3. Instroom vanuit het VWO vindt plaats aan de onderzijde van de figuur. Aan de linkerzijde zijn de vakkencategorieën weergegeven, aan de rechterzijde de vakcodes, gegroepeerd naar soort wetenschap, en de keuzeopties. Toelichting van de vakkencategorieën: • De inleidende vakken worden gedoceerd in de GOO/AGOO en zijn verplicht voor alle studenten binnen de FMW. In het cursusjaar 2012-2013 heeft een grondige herziening van de inleidende vakken plaatsgevonden. • De grondslagen vakken zijn verplicht voor alle studenten van de betreffende variant. Er is vanuit efficiency overwegingen een zo groot mogelijke overlap tussen de verschillende varianten nagestreefd. Waar dit niet mogelijk was zijn specifieke grondslagenvakken opgenomen. De grondslagen vakken vormen de technisch-wetenschappelijke basis van de opleiding.

16

HOOFDSTUK 3. BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING • De verdiepende vakken (verdieping) geven op basis van de aangebrachte grondslagen een eerste verdieping binnen e´ e´ n technologie-gebied. Dit zijn keuzevakken; uit de totale set kiest de student 21 EC aan vakken. De keuze is gedeeltelijk vastgelegd door de later te volgen profilering. • In de integrerende vakken wordt de opgedane kennis toegepast op het werkdomein. Hier vindt onderwijs in belangrijke mate in projectvorm plaats. Bij dit deel van de opleiding geldt een aantal uitgangspunten: – Er wordt gestreefd naar maximale integratie van platformen en Sensor-, Wapen- en Commandosystemen (SEWACO); – Van het totaal van 17 EC wordt 7 EC uitgevoerd als een praktisch project en 10 EC gegeven in het vak Voortgezette Militaire Systemen; – In het project wordt een (onbemand) systeem gebouwd, door multi-disciplinaire projectteams (d.w.z. met verschillende keuzes voor verdiepingsvakken, zie paragraaf 3.4) van bij voorkeur maximaal 10 personen; – Het vak Voortgezette Militaire Systemen, 10 EC modulair, behandelt de kwantitatieve toepassing van de technische wetenschappen in het militaire vakgebied. Deze kennis wordt gebruikt om in projectvorm een ontwerp van een militair systeem (land/lucht/zee) te maken dat een bepaalde missie moet vervullen. Ook hier worden gemengde teams uit cadetten en adelborsten samengesteld. • De verbredende vakken (verbreding) zetten de toepassing van militaire technologie in een breder perspectief, te weten de operationele effectiviteit, de bruikbaarheid en de onderhoudbaarheid. Dit zijn keuzevakken: uit de totale set kiest de student 14 EC aan vakken. De keuze is gedeeltelijk vastgelegd door de later te volgen profilering, • Een laatste fase in de verdieping of specialisatie wordt gevormd door de profilering. Deze heeft een omvang van 40 EC, waarvan 25 EC voor de profielvakken en 15 EC voor de afsluitende eindopdracht (scriptie). De profielvakken geven een verdere verdieping en moeten de student voldoende bagage meegeven om zonder schakelprogramma een relevante masteropleiding te volgen. De aansluitende masteropleidingen zijn gespecificeerd in Bijlage C.

3.2. OVERZICHT VAN DE OPLEIDING

EC (cumulatief)

EC

Clustertype

17

EC

180

15

Eindopdracht

15

Eindopdracht

165

25

Profilerend

25

Kies 1 uit: [MPS (Lvt; Wtb) / C2S (IS; Nav) / S&WS (Avi; Sen; Wap) / OI&G (Ins; OR)]

140

14

Verbredend

14

Kies 14 EC uit: Verbredend (TBET, TIFM, TKBI, TM&S, TOPT, TPEN, TSER)

17

Project, Voortgezette militaire systemen

126

38

Integrerend Verdiepend

88

59

30

29

29

30

21 9 8

Grondslagen (specifiek)

12 9 8

Grondslagen (generiek)

12

Inleidend

Kies 21 EC uit: Verdiepend (TCOL, TDTB, TECC, TEOM, TEMT, TFIT, TGEO, THEL, TINB, TIVA, TING, TMAG, TMAT, TPT1, TSPR, TSTL, TSTS, TTEL, TTHD,TFMW, TVDY, TVLP, TVTG, TVTH) Signalen & systemen (TDYN, TKRG, TSVA) Natuurkunde (TAOM, TITH, TPRA) Wiskunde (TAN2, TITR, TNUM) Informatietechniek (TCNT, TCSY, TPRO, TSEO) Natuurkunde (TEMA, TISL, TMEC) Wiskunde (TAN1, TLAB, TSTA)

8

Academische vaardigheden (CVE, CVN, WA)

22

GOO inleidingen (DO, HOR, IMO, IMS, O&V)

Figuur 3.1: Overzicht van vakkencategorieën binnen de opleidingsarchitectuur (MST-variant)

EC (cumulatief)

EC

Clustertype

EC

180

15

Eindopdracht

15

Eindopdracht

165

25

Profilerend

25

Kies 1 uit: [C2S (IS; Nav) / OI&G (Ins; OR)]

140

14

Verbredend

14


17


126

38


88

29


59

29


30

30

Inleidend

21 10 9 5 5 9 8 12

Kies 21 EC uit: Verdiepend (TCOL, TDTB, TECC, TEOM, TEMT, TFIT, TGEO, THEL, TINB, TIVA, TING, TMAG, TMAT, TPT1, TSPR, TSTL, TSTS, TTEL, TFMW, TVDY, TVLP, TVTG) Militaire bedrijfswetenschappen (DEL, DOL) Informatietechniek (IM, TBIA) Signalen & systemen (TS&S) Wiskunde (TAN2A, TSDA) Informatietechniek (TCNT, TCSY, TPRO, TSEO) Natuurkunde (TEMA, TISL, TMEC) Wiskunde (TAN1, TLAB, TSTA)

8


22


Figuur 3.2: Overzicht van vakkencategorieën binnen de opleidingsarchitectuur (MBT-variant)

18

HOOFDSTUK 3. BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING

EC (cumulatief)

EC

Clustertype

EC

180

15

Eindopdracht

15

Eindopdracht

165

25

Profilerend

25

GT (TGCF, TGP1, TGP2, TPB2, TPT2, TVST, TWBM)

140

14

Verbredend

14


126

38


88

29


17


21

Kies 21 EC uit: Verdiepend (TCOL, TDTB, TECC, TEOM, TEMT, TFIT, TGEO, THEL, TINB, TIVA, TING, TMAG, TMAT, TPT1, TSPR, TSTL, TSTS, TTEL, TFMW, TVDY, TVLP, TVTG)

17

Civiele techniek (TBCO, TGME, TKB1, TKB2, TPB1)

12

59

29


9 8 12

30

30

Inleidend

Wiskunde (TAN2, TITR, TNUM) Informatietechniek (TCNT, TCSY, TPRO, TSEO) Natuurkunde (TEMA, TISL, TMEC) Wiskunde (TAN1, TLAB, TSTA)

8


22


Figuur 3.3: Overzicht van vakkencategorieën binnen de opleidingsarchitectuur (GT-variant)

3.3. VERPICHTE VAKKEN PER OPLEIDINGSVARIANT

3.3

19

Verpichte vakken per opleidingsvariant

De tabellen 3.1, 3.2 en 3.3 geven de verplichte vakken binnen de MS&T-varianten MST, MBT en GT. Deze drie varianten verschillen qua verplichte vakken alleen in de specifieke grondslagen. In Bijlage A zijn de vakken in detail beschreven.

Tabel 3.1: Overzicht van de verplichte vakken van de variant MST. Noot**: Studenten met profiel OI&G volgen verplicht het vak TSDA, in plaats van TNUM.

Vakcode

Vaknaam

EC

Soort

AAI CVE CVN DO IMO IMS O&V HOR WA TAN1 TCNT TCSY TEMA TISL TLAB TMEC TPRO TSEO TSTA TAOM TAN2 TDYN TITH TITR TKRG TNUM TPRA TSVA TSDA TTP1 TVMS

Academische introductie Communicatieve vaardigheden Engels Communicatieve vaardigheden Nederlands Defensie organisatie Inleiding militaire operaties Inleiding militaire systemen Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit & humanitair oorlogsrecht Wetenschapsfilosofie en argumentatie Analyse 1 Computernetwerken Computersystemen Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Lineaire algebra Mechanica Programmeren MATLAB Software engineering en OO programmeren Statistiek Akoestiek, optica en materialen Analyse 2 Dynamische systemen Inleiding thermodynamica Integraaltransformaties Klassieke regeltechniek Numerieke methoden Practica platform/sewaco Signaalverwerking en analyse Statistische data analyse Thema project Voortgezette militaire systemen

0 3 2 4 4 6 4 4 3 5 2 1 3 1 4 4 3 3 3 2 5 2 2 4 3 3 4 4 **3 7 10

Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Integrerend Integrerend

Totaal

105

20


Tabel 3.2: Overzicht van de verplichte vakken van de variant MBT. Noot**: Studenten KL-LogTD volgen verplicht het vak ACE, in plaats van IM.

Vakcode

Vaknaam

EC

Soort

AAI CVE CVN DO IMO IMS O&V HOR WA TAN1 TCNT TCSY TEMA TISL TLAB TMEC TPRO TSEO TSTA ACE TAN2A TBIA DEL DOL IM TS&S TSDA TTP1 TVMS

Academische introductie Communicatieve vaardigheden Engels Communicatieve vaardigheden Nederlands Defensie organisatie Inleiding militaire operaties Inleiding militaire systemen Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit & humanitair oorlogsrecht Wetenschapsfilosofie en argumentatie Analyse 1 Computernetwerken Computersystemen Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Lineaire algebra Mechanica Programmeren MATLAB Software engineering en OO programmeren Statistiek Accounting, control & economics Analyse 2 (deel 1) Business-ICT alignment Defensie economie en logistiek Defensie operationele logistiek Informatiemanagement Signalen en systemen Statistische data analyse Thema project Voortgezette militaire systemen

0 3 2 4 4 6 4 4 3 5 2 1 3 1 4 4 3 3 3 **5 2 4 5 5 5 5 3 7 10

Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Integrerend Integrerend

Totaal

105

3.3. VERPICHTE VAKKEN PER OPLEIDINGSVARIANT

21

Tabel 3.3: Overzicht van de verplichte vakken van de variant GT

Vakcode

Vaknaam

EC

AAI CVE CVN DO IMO IMS O&V HOR WA TAN1 TCNT TCSY TEMA TISL TLAB TMEC TPRO TSEO TSTA TAN2 TBCO TGRM TITR TKB1 TKB2 TNUM TPB1 TTP1 TVMS

Academische introductie Communicatieve vaardigheden Engels Communicatieve vaardigheden Nederlands Defensie organisatie Inleiding militaire operaties Inleiding militaire systemen Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit & humanitair oorlogsrecht Wetenschapsfilosofie en argumentatie Analyse 1 Computernetwerken Computersystemen Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Lineaire algebra Mechanica Programmeren MATLAB Software engineering en OO programmeren Statistiek Analyse 2 Bouwconstructies Grondmechanica Integraaltransformaties Krijgsbouwkunde 1 Krijgsbouwkunde 2 Numerieke methoden Proces- en bouwmanagement 1 Thema project Voortgezette militaire systemen

0 3 2 4 4 6 4 4 3 5 2 1 3 1 4 4 3 3 3 5 4 4 4 2 2 3 5 7 10

Totaal

105

Soort Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Inleidend Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Grondslag specifiek Integrerend Integrerend

22


3.4

Keuzevakken binnen de opleiding

Uit de figuren 3.1, 3.2 en 3.3 blijkt dat de opleiding een aantal keuzemogelijkheden bevat: 1. een verdieping van totaal 21 EC; 2. een verbreding van totaal 14 EC; 3. een profilering, totaal 40 EC (inclusief eindopdracht). Tabel 3.4 geeft per dienstvak, korps of wapen de beoogde profielen/specialisaties die gekozen kunnen worden. De keuzevakken zijn gespecificeerd in de tabellen 3.5 (verdieping), 3.6 (verbreding) en 3.7 t/m 3.11 (profileringen). De student kan echter niet geheel vrijblijvend kiezen; er is een duidelijke relatie tussen de keuze voor een specialisatie binnen een profilering en de daaraan voorafgaande verdiepende en verbredende vakken. Deze relatie is weergegeven in de tabellen 3.5 en 3.6. Voor elke profilering zijn de verplichte verdiepende- en verbredende vakken aangegeven door X. De sterk aanbevolen vakken zijn aangeduid met O. De vakken aangeduid met T zijn verplicht voor de studenten KL-LogTD. De niet-ingevulde velden vormen de (eventuele) vrije keuzeruimte voor de student. De consequentie van deze opzet is dat de student, in samenspraak met de begeleider, voorafgaande aan Ba-periode 6b een keuze voor een profilering zal moeten maken. In zijn keuze moet de student ook rekening houden met de planning van de keuzevakken over de Ba-periodes. Uit de fasering (tabellen 3.12 t/m 3.14) volgt dat de verdieping verdeeld wordt over twee blokken van 7 en 14 EC. In deze blokken moeten e´ e´ n respectievelijk twee vakken van 3 EC en e´ e´ n respectievelijk twee vakken van 4 (of 2x2) EC gekozen worden. De verdieping bestaat totaal dus uit drie vakken van 3EC en drie vakken van 4 (of 2x2) EC, totaal 21 EC. Iets soortgelijks kent de verbreding. De 3 EC vakken worden gepland in de Ba-periode 7b. De 4 EC vakken worden gegeven in de Ba-periode 10a. De student volgt dus twee vakken van 3 EC en twee vakken van 4 EC, totaal 14 EC. Een bijzonderheid voor de verdiepende vakken van 3 EC is dat de Ba-periodes 6b en 9 op hetzelfde moment in het kalenderjaar vallen, waardoor deze vakken gecombineerd gegeven kunnen worden over verschillende collegejaren. Dit geldt ook voor de verdiepende vakken van 4 EC in Ba-periodes 7a en 10a. Voor de profielen maakt de student de keuze zoals weergegeven in de volgende tabellen: • Tabel 3.7, Militaire Platformsystemen (MPS): Dit profiel kent twee specialisaties, te weten Luchtvaarttechniek (Lvt) en Werktuigbouw (Wtb). • Tabel 3.8, Sensor- en Wapensystemen (S&WS): Dit profiel kent drie specialisaties, te weten Avionica (Avi), Sensoren (Sen) en Wapens (Wap). • Tabel 3.9, C2 Systems (C2S): Dit profiel kent twee specialisaties, te weten Informatie Systemen (IS) en Navigatie (Nav). • Tabel 3.10, Operationele Inzet en Gereedheid (OI&G): Dit profiel kent twee specialisaties, te weten Instandhouding (Ins) en Operations Research (OR).

3.4. KEUZEVAKKEN BINNEN DE OPLEIDING

23

• Tabel 3.11, Genietechniek (GT). Dit profiel kent geen specialisaties. De student kiest e´ e´ n profiel. Binnen sommige profielen zijn er meerdere specialisaties waaruit er e´ e´ n gekozen moet worden. Binnen de profielen is een zo groot mogelijke gemeenschappelijkheid van vakken nagestreefd. De profielen MPS en S&WS kunnen alleen vanuit de MS&Topleidingsvariant MST gekozen worden. De profielen C2S en OI&G kunnen gekozen worden vanuit de varianten MST of MBT. Het profiel GT volgt op de MS&T-variant GT. De samenstelling van de profielen is weergegeven in de tabellen 3.7 t/m 3.11. Voor al deze tabellen geldt dat, als de kolom ”specialisatie” leeg is, het betreffende vak verplicht is voor alle specialisaties. De opgenomen planninginformatie (Ba periodes) voor de profielvakken is nog niet definitief bepaald . Studenten met variant MST en profiel OI&G volgen in plaats van Numerieke methoden (TNUM), verplicht het vak Statistische data analyse (TSDA). Voor de KL-LogTD studenten is het volgende afgesproken met de behoeftesteller: • De student kiest de variant MBT en het profiel OI&G met de specialisatie Instandhouding (OI&G-Ins). • Het verplicht vak Informatiemanagement wordt niet gevolgd. In plaats daarvan volgt hij het vak Accounting, Control and Economics (ACE). • Naast de voor OI&G verplichte keuzevakken zijn bovendien verplicht: Voertuigdynamica (TVDY) en Voertuigen (TVTG).

Tabel 3.4: Beoogde profielen en specialisaties per korps

ProfielKL specialisatie Art Cav Gn Inf LogTD Vbdd MPS-Lvt MPS-Wtb

X X

X

X

X

X

S&WS-Avi S&WS-Sen S&WS-Wap X

X

C2S-IS C2S-Nav

X X

X X

OI&G-Ins OI&G-OR

X X

X X

GT

KLu CIS Elek GW Lvl Tech VLO

X

X

X

X

XX X XX X XX X XX X XX X

X X

KM Z M TD

X

XX X XX X X

X

XX X XX X X

24


Tabel 3.5: Verdiepende vakken; X = verplicht voor profiel, O = sterk aanbevolen voor profiel, T = verplicht voor studenten KL-LogTD

Profiel/Specialisatie MPS Vakcode Vaknaam TCOL TDTB TECC TEOM TEMT TFIT TGEO THEL TINB TING TIVA TMAT TMAG TPT1 TSTS TSPR TSTL TTEL TTHD TFMW TVLP TVDY TVTG TVTH

EC

Constructieleer Databases Elektrische circuits en componenten Elektrische omzettingen EM transmissie en golven Fundamentele informatica Geodesie Helikopters Informatiebeveiliging Inleiding navigatiesystemen Inleiding vliegtuigaerodynamica Materiaalkunde Materiaalkunde genie Pyrotechniek 1 Stijfheid en sterkte Stochastische processen Stromingsleer Telecommunicatie Thermodynamica Toegepast fysisch meten in water Vliegtuigprestaties Voertuigdynamica Voertuigen Voortgezette thermodynamica

4 3 3 2 4 4 4 2 3 3 2 3 3 4 4 4 3 4 2 3 3 4 3 2

Totaal 21

S&WS

C2S

OI&G GT

Ba L W A S W IS N IN OR 7, 10 6, 9 6, 9 7, 10 7, 10 7, 10 7, 10 7, 10 6, 9 6, 9 7, 10 6, 9 6, 9 7, 10 7, 10 10 6, 9 7, 10 7, 10 6, 9 6, 9 7, 10 6, 9 10

X O X X X X X X X X O O O X X X O X X X X O O O X X X X X X X X X

X X

X O O X

X X X X X X X X X X X X

O

O

X X X X X

X X

X T T X

(Student kiest 21 EC)


25

Tabel 3.6: Verbredende vakken; X = verplicht voor profiel, O = sterk aanbevolen voor profiel

Profiel/Specialisatie MPS Vakcode Vaknaam TBET TIFM TKBI TM&S TOPT TPEN TSER

S&WS

C2S

OI&G GT

EC Ba L W A S W IS N IN OR

Betrouwbaarheid Inleiding faalmechanismen Kenmerken en beheer instandhouding Modelleren en simuleren Optimalisatie Performance engineering Systeemergonomie

2 2 3 4 3 4 3

8 X X X 8 X X X 7 X X X 8 O O X X 7 O O X X 8 X X 7 X X

Totaal 14

X X X X X

X X X X X

(Student kiest 14 EC)

Tabel 3.7: Overzicht profiel Militaire Platformsystemen; de student kiest e´ e´ n van de specialisaties Lvt of Wtb

Vakcode

Vaknaam

EC

Ba

TGAS TVST TPLC TSUS TWAO TPVP TSBV TVLS TSTB TPCO TVFM TEOP TSPS TVLC TMAR

Gasturbines Voortgezette sterkteleer Platformconstructies Subsone stromingen Warmteoverdracht Practicum vliegtuigprestaties Stabiliteit en besturing van vliegtuigen Vliegtuigsystemen Stabiliteit en besturing Platformcomponenten Voortgezette faalmechanismen Eindopdracht Supersone stromingen Vliegtuigconstructies Maritieme werktuigbouwkunde

2 3 3 2 3 1 1 3 3 3 3 15 2 2 3

9 9, 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10, 11 11 11 11 11

Totaal

40

Specialisatie

Lvt, Wtb, GT

Lvt Lvt Lvt Lvt, Wtb, Avi Wtb Wtb, Ins Lvt Lvt Wtb

X X X X X

26


Tabel 3.8: Overzicht profiel Sensor- en Wapensystemen; de student kiest e´ e´ n van de specialisaties Avi, Sen of Wap

Vakcode

Vaknaam

EC

Ba

TBAL TGW1 TSS1 TSVW TAVI TSIT TSTB TANT TSS2 TGW2 TOWS TCFT TEOP

Ballistiek Geleide wapens 1 Sensorsystemen 1 Signaalverwerking Avionica Systeeminzet en tegenmaatregelen Stabiliteit en besturing Antennetechniek en golfgeleiding Sensorsystemen 2 Geleide wapens 2 Wapentechniek Complexe functietheorie Eindopdracht

4 3 2 5 3 3 3 2 4 2 4 2 15

9 10 10 10, 11 10 10 10 10 10 10 10 11 11

Totaal

40

Specialisatie

Avi Avi, Sen, Wap, IS, Nav Lvt, Wtb, Avi Sen Sen Wap Wap

Tabel 3.9: Overzicht profiel C2 Systems; de student kiest e´ e´ n van de specialisaties IS of Nav

Vakcode

Vaknaam

EC

Ba

TOPN TAMC TCYB TGIS TSIT TDSA TEPA TEOP TNAD TNAS

Optimalisatie en netwerkanalyse Advanced military communications Cyber technology and protection Geografische informatiesystemen Systeeminzet en tegenmaatregelen Datastructuren en algoritmen Enterprise architecture Eindopdracht Navigatie dataverwerking Navigatiesystemen

4 3 4 4 3 4 3 15 4 3

9 10, 11 10 10 10 10, 11 10, 11 11 10, 11 10, 11

Totaal

40

Specialisatie IS, Nav, Ins, OR

Avi, Sen, Wap, IS, Nav IS IS Nav Nav


27

Tabel 3.10: Overzicht profiel Operationele Inzet en Gereedheid; de student kiest e´ e´ n van de specialisaties Ins of OR

Vakcode

Vaknaam

EC

Ba

TOPN TOAT TOOM TMKL TGCB TS&D TSMO TVFM TOIG TEOP

Optimalisatie en netwerkanalyse Onderhoudsanalysetechnieken Operationeel onderhoudsmanagement OR methoden in kwantitatieve logistiek Gebruiks- en conditiebewaking Search and detection Speltheoretische modellering Voortgezette faalmechanismen Capita selecta OI&G Eindopdracht

4 4 4 4 4 3 4 3 2 15

9 10 10 10 10, 11 10, 11 10, 11 10, 11 11 11

Totaal

40

Specialisatie IS, Nav, Ins, OR

Ins OR OR Wtb, Ins

Tabel 3.11: Overzicht profiel Genietechniek

Vakcode

Vaknaam

EC

Ba

TWAT TVST TGP1 TGCF TPB2 TPT2 TEOP TGP2

Waterbeheer en -management Voortgezette sterkteleer Genieproject 1 Grondkerende constructies & funderingstechniek Proces- en bouwmanagement 2 Pyrotechniek 2 Eindopdracht Genieproject 2

4 3 5 3 3 2 15 5

9, 10 9, 10 10 10 10 10 11 11

Totaal

40

Specialisatie

Lvt, Wtb, GT

28

3.5 3.5.1


Fasering van de opleiding Overzichten per variant

De Ba-MS&T wordt verdeeld over vier collegejaren. Deze sectie geeft de verdeling van de vakken over de jaren, per opleidingsvariant, en een korte beschrijving van de verschillende jaren. Tevens wordt hier beschreven hoe de academische vaardigheden Nederlands en Engels zijn belegd over de opleiding. Wegens het invoeren van het nieuwe synchrone rooster per 1 januari 2016 wordt dit collegejaar zowel volgens de het oude als het nieuwe rooster gepland. Deze studiegids beschrijft de planning conform het nieuwe synchrone rooster. De tabellen 3.12 t/m 3.14 geven van elke variant de fasering van de diverse vakken en clusters over de 11 Ba-periodes, zoals gedefinieerd in het nieuwe synchrone rooster (zie hoofdstuk 2). In deze tabellen zijn de periodes van 14 weken (20 EC) vanwege planningsredenen opgedeeld in twee subperiodes van 10 EC (a en b). Er gelden namelijk restricties qua planning, bijvoorbeeld om volgorderelaties in vakken te bewaken en om het parallel geven van verdiepingvakken over meerdere jaren mogelijk te maken. De kleurenbalk in deze tabellen geeft aan welke periodes parallel lopen. De fasering volgens de tabellen 3.12 t/m 3.14 wordt vanaf 1 januari 2016 gevolgd, tenzij er sprake is van een transitierooster cf. bijlage B. De fasering tot en met 31 december 2015 en de gevolgen van het invoeren van het nieuwe rooster voor de verschillende jaren (transitieroosters) worden beschreven in bijlage B.

Collegejaar Vak Ba-periode 1 Academische intro 0 Inleiding militaire operaties 3 Inleiding oorlog en veiligheid 3 Legitimiteit 4 Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2 Statistiek Integraaltransformaties Numerieke methoden/Statistische data analyse Mechanica Elektriciteit en magnetisme Akoestiek, optica en materialen Inleiding stromingsleer Inleiding thermodynamica Practica platform/Sewaco Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren Dynamische systemen Signaalverwerking en analyse Klassieke regeltechniek Verdieping Verbreding Thema project Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal 10 2

10

10

2

1

3 2

1

1

1

3 2

1 1

Jaar 1 2 3a

10

2

1 1 3 3

3b

1,5

4b

10

10

1

2 0,75 2,25 2

2 3 0,75 2,25

1

1,5

4a

10

2

2 2

4

10

4

3

2

1

Jaar 2 5 6a

10

2

1

10

8

7a

3 6

6b

10

6 4

7b

10

8

2

10

10

Jaar 3 8a 8b

10

4

3

3

9

11

7

4

10

10

4 5 9

10 10

Jaar 4 10a 10b 11a 11b

3.5. FASERING VAN DE OPLEIDING 29

Tabel 3.12: De fasering van de vakken over de Ba-periodes, variant MST, volgens het nieuwe synchrone rooster. Dit rooster wordt vanaf 1 januari 2016 gevolgd, tenzij er sprake is van een transitierooster cf. bijlage B. Noot: Studenten met profiel OI&G volgen verplicht het vak Statistische data analyse, in plaats van Numerieke methoden.

Collegejaar Jaar 1 Vak Ba-periode 1 2 3a Academische intro 0 Inleiding militaire operaties 3 1 Inleiding oorlog en veiligheid 3 1 Legitimiteit 4 Inleiding militaire systemen 3 3 Defensie organisatie 2 2 Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands 1 Com vaardigheden Engels 1 Lineaire algebra 1 Analyse 1 2 Analyse 2#1 Statistiek Statistische data analyse Mechanica Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Computersystemen Programmeren/MatLab 1 2 Computernetwerken SE en OO programmeren Informatiemanagement/Accounting control & economics Business-ICT alignment Signalen en systemen Defensie economie en logistiek Defensie operationele logistiek Verdieping Verbreding Thema project Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal 10 10 10 10

2

1 1 3 3

3b

1,5

1,5

10

2

10

3

1

2 0,75 2,25

2 0,75 2,25

1

4b

4a

10

5

5

10

2

4

3

1

Jaar 2 5 6a

10

2

1

10

8

7a

3 6

6b

10

6 4

7b

10

8

2

10

10

Jaar 3 8a 8b

10

4

3

3

9

11

7

4

10

10

4 5 9

10 10

Jaar 4 10a 10b 11a 11b

30 HOOFDSTUK 3. BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING

Tabel 3.13: De fasering van de vakken over de Ba-periodes, variant MBT, volgens het nieuwe synchrone rooster. Dit rooster wordt vanaf 1 januari 2016 gevolgd, tenzij er sprake is van een transitierooster cf. bijlage B. Noot: Studenten KLLogTD volgen verplicht het vak Accounting, control & economics, in plaats van Informatiemanagement.

Collegejaar Vak Ba-periode Academische intro Inleiding militaire operaties Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2 Statistiek Integraaltransformaties Numerieke methoden Mechanica Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren Krijgsbouwkunde 1 Krijgsbouwkunde 2 Bouwconstructies Proces- en bouwmanagement 1 Grondmechanica Verdieping Verbreding Thema project Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal 10

1 0 3 3 4

10

1

1

1

3 2

1 1

10

2

2

1

3 2

Jaar 1 2 3a

10

2

1 1 3 3

3b

1,5

4b

10

2

10

1

2 0,75 2,25

2 3 0,75 2,25

1

1,5

4a

10

2 4

4

10

2 4

3

1

Jaar 2 5 6a

10

2

1

10

8

7a

6

3

6b

10

6 4

7b

10

8

2

10

10

Jaar 3 8a 8b

10

4

3

3

9

10

6

4

10

10

5 5 10

10 10

Jaar 4 10a 10b 11a 11b

3.5. FASERING VAN DE OPLEIDING 31

Tabel 3.14: De fasering van de vakken over de Ba-periodes, variant GT, volgens het nieuwe synchrone rooster. Dit rooster wordt vanaf 1 januari 2016 gevolgd, tenzij er sprake is van een transitierooster cf. bijlage B.

32

3.5.2


Eerste jaar

Het eerste jaar van de opleiding MS&T kenmerkt zich door introducties, inleidingen en grondslagenvakken. Het collegejaar begint met een non-ba periode van e´ e´ n trimester waarin de initiële introductie plaatsvindt, de eerste militaire vaardigheden worden bijgebracht en kennismaking plaatsvindt met het defensiebedrijf. Vervolgens wordt de Gemeenschappelijke Officiers Opleiding (GOO) doorlopen. Dit is een programma dat voor alle studenten aan de NLDA identiek is, dus zowel voor de lange (bachelor) opleidingen als voor de korte opleidingen tot officier. De GOO bevat inleidende vakken over krijgswetenschappen die verzorgd worden door de kennissectie KW. Daarna wordt de GOO gevolgd door de Aanvullende GOO (AGOO), waarin naast verdere inleidingen over krijgswetenschappen ook inleidingen over de militaire bedrijfswetenschappen en militaire systemen verzorgd worden. Parallel aan de AGOO wordt gestart met het specifieke deel van Ba-MS&T, te weten de grondslagenvakken binnen de Wiskunde, Natuurkunde en Informatietechniek. In deze vakken worden de essentiële basiskenniselementen en -vaardigheden aangebracht om de rest van de opleiding te kunnen volgen. al begonnen met ba-specifieke grondslagen. Parallel aan de AGOO wordt ook aandacht besteed aan het herhalen en opfrissen van de op het VWO geleerde algebra¨ısche vaardigheden. In samenwerking met de Technische Universiteit Eindhoven is een elektronische leeromgeving ingericht, waarin de student zelfstandig een aantal vaardigheden (o.a. rekenen met getallen en letters) oefent. Aan het einde van Ba-periode 2 wordt de student getoetst op de beheersing van deze vaardigheden. In het geval van onvoldoende beheersing volgt tijdens Ba-periode 3 een gericht programma ter voorbereiding op de grondslagenvakken. Belangrijk in het eerste jaar is ook het aanbrengen van de zogenaamde academische vaardigheden. Dit wordt gedaan door het hanteren van verschillende werkvormen en door monodisciplinaire vakken, instructies en oefeningen uit het cluster Academische Vaardigheden. Het eerste cursusjaar is het enige jaar waarin de Communicatieve Vaardigheden Nederlands en Engels (CVN, CVE) monodisciplinair verzorgd worden. Na 30 EC (week 41 van het eerste jaar), volgen alle studenten MS&T hun opleiding op de locatie Den Helder. Dat betekent verhuizen voor de studenten uit Breda!

3.5.3

Tweede jaar

In het tweede jaar wordt verder gegaan met de grondslagenvakken. Deze grondslagen zijn van groot belang voor de vakken op de diverse keuzemomenten (verdieping en profilering) en voor de projecten. In dit jaar worden 6 EC aan verdiepende vakken gevolgd. Hierin worden met meer diepgang de technologieën aangereikt die voor de verschillende uitstroomprofielen nodig zijn. Tevens worden de eerste verbredende vakken gevolgd. De vakken voor de kerstvakantie, dus tot en met Ba-periode 4, gelden als propedeutisch examen, ter grootte van 60 EC. Na de kerst, vanaf Ba-periode 5, gaat de post-propedeutische fase in. Vanaf de postpropedeuse zijn de onderdelen communicatieve vaardigheden Nederlands en En-

3.5. FASERING VAN DE OPLEIDING

33

gels (CVN en CVE) ge¨ıntegreerd in een aantal geselecteerde vakken per bacheloropleiding. CVE en CVN worden getoetst aan de hand van werkstukken en/of rapportages van die vakken. De beoordeling geschiedt door vakdocenten en/of het Talencentrum Defensie (TCD). De beoordeling van het CVE/CVN deel van deze vakken wordt opgenomen in het dossier Communicatieve Vaardigheden van de student.

3.5.4

Derde jaar

In het derde collegejaar wordt verder gegaan met de grondslagen. Tevens zijn er twee groepsprojecten waar in teams gewerkt wordt aan krijgsmacht gerelateerde problemen. Het doel hiervan is niet zozeer het aanbrengen van vakkennis maar meer het toepassen van de aangebrachte kennis in een militaire context en het werken aan een technisch onderwerp in een multi-disciplinair team. In het eerste project zijn ook enkele inleidende colleges opgenomen, o.a. projectmanagement. Beide projecten worden afgesloten met rapporten en groepspresentaties. Verder wordt 11 EC aan verdiepende en 14 EC aan verbredende vakken gegeven. Communicatieve vaardigheden Nederlands en Engels (CVN, CVE) zijn ook in het derde jaar ge¨ıntegreerd in de vakken van het curriculum. De beoordeling geschiedt door vakdocenten en/of het Talencentrum Defensie (TCD). De beoordeling van het CVE/CVN deel van deze vakken wordt opgenomen in het dossier Communicatieve Vaardigheden van de student. Indien na het 2e studiejaar blijkt dat studenten onvoldoende resultaten behalen ten aanzien van de CVE/CVN onderdelen kunnen zij deelnemen aan een remedial traject op niveau 200-300 dat in het 3e studiejaar (onderwijsperiode 7) op beide FMW locaties wordt aangeboden. Deelname aan het remedial traject niveau 200-300 geschiedt op initiatief van de student in lijn met de toegenomen mate van verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces. Aan het einde van het derde jaar wordt al begonnen met 1 of 2 vakken uit de profilering.

3.5.5

Vierde jaar

Het vierde jaar begint met de laatste 4 EC uit de verdieping. Daarnaast worden ook de profileringsvakken gevolgd. Dit zijn vakken die dieper ingaan op een bepaald deel van de technische

34


wetenschappen en de student op een aantal aspecten van zijn vakgebied tot specialist maakt. Omdat er vele profileringsruimten zijn worden deze vakken in kleine groepen gevolgd. Er zal al veel van de zelfstandigheid worden gevraagd en de stof wordt snel behandeld. Na de profilering wordt de aangebrachte kennis toegepast in een individuele eindopdracht die de student onder begeleiding van een ervaren vakdocent uitvoert. In het algemeen zal dit een probleem zijn uit het vakgebied, waarvoor de student zelfstandig een oplossing bedenkt en uitwerkt, hierover een rapport maakt en zijn werk op een professionele manier presenteert en verdedigt. Daarmee toont de student aan dat hij als volleerde officier-specialist MS&T kan functioneren in zijn krijgsmachtdeel. Communicatieve vaardigheden Nederlands en Engels (CVN, CVE) zijn ook in het vierde jaar ge¨ıntegreerd in de vakken van het curriculum. CVE en CVN worden getoetst aan de hand van werkstukken en/of rapportages. Voor CVN geldt dat het Talencentrum Defensie (TCD) teksten van profileringsvakken kan controleren als de vaardigheden voor CVN bij de laatste controle in het derde jaar onvoldoende waren. Na het einde van het vierde jaar is de Ba-MS&T afgerond en is de student gekwalificeerd om een technische opleiding op master niveau te volgen op e´ e´ n van de universiteiten, gespecificeerd in Bijlage C. Wanneer en of dit gebeurt hangt sterk af van het dienstvak/korps, de behoefte van de krijgsmacht en de capaciteiten en interesse van de student. In ieder geval volgt iedere student eerst een zogenaamde vaktechnische opleiding (dit zal gedeeltelijk al gebeuren in de non-Baperiodes in dit studiejaar) en doet zijn eerste operationele werkervaring op in de krijgsmacht.

BIBLIOGRAFIE

35

Bibliografie [1] Toelatingsbeleid bacheloropleidingen FMW/NLDA V1.0 Faculteit Militaire Wetenschappen, Nederlandse Defensie Academie. [2] F.G.J. Absil, Programmabeschrijving Opleiding Militaire Systemen en Technologie Faculteit Militaire Wetenschappen, Nederlandse Defensie Academie, 2010. [3] Nederlandse Defensie Academie, Onderwijs- en Examenregeling opleiding MS&T, versie 2015/2016, Faculteit Militaire Wetenschappen, Nederlandse Defensie Academie, najaar 2015.

36

BIBLIOGRAFIE

37

Bijlage A

Vakbeschrijvingen In deze bijlage zijn de vakken van de opleiding Militaire Systemen en Technologie beschreven, alfabetisch geordend. De genoemde Ba periodes hebben betrekking op het nieuwe synchrone rooster, waarbij de Ba periodes van de profileringsvakken nog niet definitief zijn vastgesteld. Ook volgen bepaalde studenten een transitieprogramma, waarin het onderwijs gegeven wordt in andere Ba periodes. Zie bijlage B. Voor de non-Ba activiteiten wordt verwezen naar de corps/korpsspecifieke programma’s.

A.1

Academische introductie

Vaknaam: Academische introductie (AAI) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 0 / 1 Beschrijving: Tijdens de Academische introductie (AI) worden adelborsten en cadetten ingeleid in de wereld van de wetenschappelijke mores in het algemeen en in het bijzonder in relatie tot de krijgsmacht. Door middel van een casus worden de ethische en juridische spanningen die kunnen ontstaan tussen de krijgsmacht als geweldinstrument enerzijds en de wetenschap anderzijds onder de aandacht gebracht. Eindtermen: Na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht kan de adelborst/cadet: 1. het belang van wetenschappelijke kennis voor de krijgsmacht noemen; 2. het doel, de inhoud en de structuur van de Gemeenschappelijke Officiers Opleiding (GOO) beschrijven; 3. de Onderwijs- en Examen Regeling (OER) hanteren. Verder is de adelborst/cadet zich na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht bewust van: 1. de mores die binnen de wetenschap van toepassing zijn en de gevolgen die afwijken

38

BIJLAGE A. VAKBESCHRIJVINGEN

hiervan kan hebben; 2. de (ethische en juridische) dilemmas die tussen de wetenschap en de krijgsmacht kunnen ontstaan. Eindbeoordeling: Geen. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 12 college uren. Leids niveau 100. Vakcoördinator: ing. C.A.A. Vermeer (Breda, 076-5273297). Docenten: ing. C.A.A. Vermeer (Breda, 076-5273297), KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Thema project

A.2

Accounting, control & economics

Vaknaam: Accounting, control & economics (ACE) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 5 Beschrijving: Deze cursus, afkomstig uit het BA-MBW curriculum, is verplicht voor studenten KL-LogTD en wordt gevolgd in plaats van Informatiemanagement. De cursus bestaat uit een bedrijfseconomisch deel (ACE 1) en een algemeen economisch deel (ACE 2). Deze delen zijn gelijktijdig geprogrammeerd. Het bedrijfseconomisch blok (ACE 1) omvat de onderdelen: financial accounting (balans, winst- en verliesrekening, kasstroomoverzicht en samenhang tussen de overzichten) en een inleiding tot management accounting (kosteninformatie). De onderwerpen van het bedrijfseconomisch blok worden in de vorm van hoor- en werkcolleges gepresenteerd. Binnen het blok ACE 1 dienen de studenten tijdens de werkcolleges een Engelstalige presentatie te geven over de opdrachten waarin de relatie tussen de behandelde stof en de Defensiepraktijk tot uitdrukking komt. Het algemeen economisch blok (ACE 2) omvat een reeks hoorcolleges op het gebied Defensie Economie en Overheidsfinanciën. Bij Defensie Economie worden elementen uit de algemene economie behandeld en toegepast op defensievraagstukken. Overheidsfinanciën betreft o.a. de uitgaven, de ontvangsten, het begrotingssaldo en de schuld van de overheid, alsmede de economische gevolgen daarvan.

A.3. ADVANCED MILITARY COMMUNICATIONS (TAMC)

39

Eindtermen: 1. Basisbegrippen, -concepten, methoden en -technieken met betrekking tot de economische allocatieproblematiek (markt, overheid, private en collectieve goederen) te kunnen beschrijven en te interpreteren; 2. deze begrippen, -concepten, methoden en technieken op micro- en macro-economische niveau aan de defensieorganisatie te relateren en over die relaties te discussiëren met vakgenoten; 3. basisbegrippen, -concepten, methoden en technieken binnen de openbare financiën te beschrijven en te interpreteren; 4. deze begrippen, concepten, methoden en technieken te relateren aan de Defensiebegroting en over die relaties te discussiëren met vakgenoten; 5. binnen het vakgebied accounting & control een onderscheid te maken tussen financial en management accounting; 6. de drie basisoverzichten (balans, winst- en verliesrekening en kasstroomoverzicht) die centraal staan binnen financial accounting, theoretisch en praktisch in cases (schriftelijk en mondeling), op te stellen en hun samenhang te analyseren, interpreteren en evalueren door middel van financiële ratio-analyse in relatie tot de defensieorganisatie; 7. kosteninformatie, theoretisch en praktisch in cases (schriftelijk en mondeling), te genereren, analyseren, interpreteren en evalueren in relatie tot de defensieorganisatie; Eindbeoordeling: schriftelijke toets 1 (3u) [60%]; schriftelijke toets 2 (3u) [40%]. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 28 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: Drs. J.J.D. Heeren-Bogers (Breda, 076-5273236). Docenten: prof. dr. R.J.M. Beeres (Breda, 076-5273231), Drs. J.J.D. Heeren-Bogers (Breda, 076-5273236), Kap K. Smetsers (Breda, 076-5273755), Kol drs. R.M.M. Bertrand RA RC RO (Breda, 076-5273662). Leermiddelen: P. Atrill, E. McLaney, Accounting and Finance for Non-specialists, 8th Edition, Harlow, 2013, ISBN 978-0273778035; C.A. de Kam, L. Koopmans, A.H.E.M. Wellink, Overheidsfinanciën, 13e druk, Noordhoff Uitgevers, 2011, ISBN 978-9001802479; N.P. Mol, R.J.M. Beeres, Defensie economie: kanonnen of boter, 2009, ISBN 987-90-8892009-7. Ingangsvoorwaarden: Defensie organisatie, Defensie economie en logistiek.

A.3

Advanced military communications

Vaknaam: Advanced military communications (TAMC) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10, 11 Beschrijving: De cursus bestaat uit drie delen: 1. Draadloze tactische niet-IP netwerken (Link 16) en de daarin gebruikte communicatie technieken. 2. (Toekomstige) draadloze tactische IP netwerken. 3. Iedere student werkt e´ e´ n van deze (deel)technieken uit in een presentatie en verzorgt een college over het resultaat (individueel). Eindtermen: 1. Basisprincipes en de globale werking van technieken en protocollen van in gebruik zijnde draadloze tactische netwerken (Link 16) beschrijven: TDMA, timeslots, messages, netwerken, TQ, NPGs, relay, netwerkmanagement, encryptie, relnav, netwerk

40


configuratie, operationele inzet 2. Technieken gebruikt in (toekomstige) draadloze tactische IP netwerken beschrijven en in een militaire context aan elkaar relateren: GIG architectuur, Wide Area Network Waveform, cognitieve radio, 3G/4G/LTE toepassingen. 3. Geselecteerde geavanceerdere communicatietechnieken zoals gebruikt in Link 16, GIG, 3G/LTE, Wifi analyseren en deze kennis overdragen aan mede studenten. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u) [75%]; presentatie [25%]. Werkvorm: Hoorcollege, Opdrachten, 22 college uren. Leids niveau 300. Docenten: KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Leermiddelen: S. Haykin & M. Moher, Communication Systems, 5th Edition, ISBN 9780-470-16996-4; A.S. Tanenbaum, D.J. Wetherall, Computer Netwerken, 5e editie (Nederlands), ISBN 978-90-4302-120-3; GF. Elmasry, Tactical Wireless Communications and Networks, ISBN 978-1-119-95176-6; Synthesis training services, An introduction to JTIDS/MIDS/Link16 . Ingangsvoorwaarden: Computernetwerken, Telecommunicatie, Voortgezette militaire systemen.

A.4

Akoestiek, optica en materialen

Vaknaam: Akoestiek, optica en materialen (TAOM) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 4 Beschrijving: Fundamentele grootheden en verschijnselen in de natuurkunde op het gebied van golfverschijnselen (Akoestiek en Optica) en Materie. Eindtermen: Kennis en vaardigheden op het gebied van: * Golven en Akoestiek: golfvergelijking, golfsnelheid en vermogen. * Optica en elektro-optische systemen: EM golven, breking, polarisatie, interferentie. * Materie: deeltjes en golfkarakter, atomen, moleculen en vaste stof. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 18 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195). Leermiddelen: Hugh D. Young, Roger A. Freedman, A. Lewis Ford, University Physics, 13th Edition, Addison-Wesley, 2010, ISBN 0-321-69686-7; H.D. Young; R.A. Friedman, University Physics (Part II), 13eth Edition, Pearson Education, 2014, ISBN 978-1-292-024394. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Mechanica, Elektriciteit en magnetisme. Toegepast in: Inleiding stromingsleer, Inleiding thermodynamica, Materiaalkunde, Practica platform/sewaco

A.5

Analyse 1

Vaknaam: Analyse 1 (TAN1)

A.5. ANALYSE 1 (TAN1)

41

Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 3 Beschrijving: Het vak Analyse 1 sluit aan op de differentiaal- en integraalrekening, waarmee op het VWO een aanvang is gemaakt. Het vak Analyse 1 beperkt zich tot functies van e´ e´ n variabele (dit in tegenstelling tot het vak Analyse 2). Onderwerpen die in het vak Analyse 1 aan de orde komen zijn: complexe getallen, differentiaalvergelijkingen, integratietechnieken, vectorfuncties (krommen) en Taylorreeksen (benaderingen van functies). Bij dit vak wordt tevens een start gemaakt met het gebruik van een computeralgebra pakket (Maple). Hiermee kunnen berekeningen worden gemaakt / geverifieerd (huiswerk bijvoorbeeld). Tevens kunnen met deze software extra inzichten worden verworven d.m.v. uitgewerkte voorbeelden met beeldmateriaal. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1.te rekenen met complexe getallen en de binomiaalvergelijking op te lossen 2.tweede orde lineaire differentiaalvergelijkingen met constante coëfficiënten op te lossen en de oplossingen fysisch te interpreteren 3.enkele integratietechnieken toe te passen, zoals de substitutieregel, partiële integratie en breuksplitsing 4.eerste orde differentiaalvergelijkingen op te lossen d.m.v. het scheiden van variabelen en het gebruik van de integrerende factor 5.berekeningen aan krommen uit te voeren (o.a het berekenen van de booglengte) 6.een functie te ontwikkelen in een Taylorreeks t.b.v. ordebenaderingen en limietberekeningen 7.een computeralgebra pakket kritisch in te zetten als ondersteuning van technische vakken Eindbeoordeling: practicumverslagen [20%]; schriftelijke toets (3u) [80%]. Werkvorm: hoor/werkcollege, PC Instructiecollege, 56 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045). Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), Kol dr. ir. Th.W.G. de Laat

42


(Breda, 076-5273299, 0223-657031). Leermiddelen: James Stewart, Calculus: Early Transcendentals, 7th edition, Brooks/Cole, 2012, ISBN 978-0-538-49887-6; M. Kamminga-van Hulsen, Handleiding Maple 16: Snel aan de slag met computeralgebra, 6e druk, Sdu, 2012, ISBN 978-90-395-2675-0. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Akoestiek, optica en materialen, Analyse 2, Analyse 2 (deel 1), Betrouwbaarheid, Dynamische systemen, Elektriciteit en magnetisme, Geodesie, Inleiding navigatiesystemen, Inleiding stromingsleer, Inleiding thermodynamica, Integraaltransformaties, Mechanica, Numerieke methoden, Optimalisatie, Practica platform/sewaco, Statistiek, Stijfheid en sterkte

A.6

Analyse 2

Vaknaam: Analyse 2 (TAN2) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 4 Beschrijving: Het vak Analyse 2 sluit aan op de differentiaal- en integraalrekening van functies van e´ e´ n variabele zoals behandeld in de cursus Analyse 1. In de cursus Analyse 2 wordt de differentiaal- en integraalrekening uitgebreid voor functies in twee en drie variabelen (multivariable calculus). Het integreren van functies over krommen en gekromde oppervlakken komt aan de orde in de vectoranalyse, waarin lijnintegralen en oppervlakintegralen en hun onderlinge samenhang behandeld worden. Onderwerpen die in de cursus Analyse 2 aan de orde komen zijn: - Functies van twee of drie variabelen: domein en bereik, grafiek, niveaukrommen en niveau-oppervlakken - Differentiaalrekening van functies in twee en drie variabelen: partiële afgeleiden, gradiënt, richtingsafgeleiden, raakvlak aan niveau-oppervlakken, lineaire benadering, differentialen, kettingregel, impliciet differentiëren, meetkundige interpretatie van de gradiënt, extreme waarden en zadelpunten. - Integraalrekening van functies in twee en drie variabelen: integratie over willekeurige gebieden in R2 en R3, herhaalde integratie in verschillende volgordes, substitutie met pool-, cilinder- en bolcoördinaten, en andere voorgeschreven coördinaten, toepassingen van meervoudige integralen in de fysica. - Vectoranalyse: vectorveld, conservatief veld, gradiëntveld en potentiaalfunctie, parametriseren van een kromme en de lijnintegraal over een kromme in R2 en R3, parametriseren van oppervlakken en de oppervlakintegraal over een oppervlak in R3, divergentie en rotatie van een vectorveld, de samenhang tussen een oppervlakintegraal en een lijnintegraal (stelling van Stokes en van Green), de samenhang tussen een volume-integraal en een oppervlakintegraal (stelling van Gauss). Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van het computeralgebra pakket (Maple). Hiermee kunnen berekeningen worden gemaakt en uitwerkingen van het huiswerk worden geverifieerd.Tevens kan met deze software extra inzicht worden verworven d.m.v. uitgewerkte voorbeelden met beeldmateriaal.

A.7. ANALYSE 2 (DEEL 1) (TAN2A)

43

Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. een partiële afgeleide, een richtingsafgeleide, de gradiënt, het raakvlak aan een niveauoppervlak, een lineaire benadering, een differentiaal te bepalen of te berekenen, en hiervan een meetkundige interpretatie te geven. 2. de kettingregel toe te passen, impliciet te differentiëren, en de ligging en grootte van maxima en minima te bepalen. 3. een integraal te berekenen van een functie in twee of drie variabelen over een tweeof driedimensionaal gebied door middel van herhaalde integratie in diverse volgordes, en zo nodig door middel van substitutie met pool-, cilinder-, bol- of andere voorgeschreven coördinaten. 4. in eenvoudige gevallen een kromme resp. oppervlak te parametriseren en een lijnintegraal resp. oppervlakintegraal te berekenen. 5. de eigenschappen van een conservatief veld te benoemen, te onderzoeken of een veld conservatief is en de bijbehorende potentiaalfunctie te bepalen. 6. de divergentie en rotatie van vectorvelden te berekenen en de integraalstellingen van Gauss, Green en Stokes toe te passen, en via berekeningen te verifiëren. 7. een computeralgebra pakket te gebruiken om functies van twee en drie variabelen te analyseren en visualiseren en kritisch in te zetten als ondersteuning van technische vakken. Eindbeoordeling: practicumverslagen [20%]; schriftelijke toets (3u) [80%]. Werkvorm: PC Instructiecollege, hoor/werkcollege, 56 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: Dr.tech. C. Hofer-Temmel (Den Helder, 0223-657601). Docenten: Kol dr. ir. Th.W.G. de Laat (Breda, 076-5273299, 0223-657031), Dr.tech. C. HoferTemmel (Den Helder, 0223-657601). Leermiddelen: James Stewart, Calculus: Early Transcendentals, 7th edition, Brooks/Cole, 2012, ISBN 978-0-538-49887-6; M. Kamminga-van Hulsen, Handleiding Maple 16: Snel aan de slag met computeralgebra, 6e druk, Sdu, 2012, ISBN 978-90-395-2675-0. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Lineaire algebra. Toegepast in: Dynamische systemen, Elektriciteit en magnetisme, Geodesie, Inleiding navigatiesystemen, Inleiding thermodynamica, Integraaltransformaties, Numerieke methoden, Practica platform/sewaco, Statistiek, Stromingsleer

A.7

Analyse 2 (deel 1)

Vaknaam: Analyse 2 (deel 1) (TAN2A) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 4 Beschrijving: Het vak Analyse 2 (deel 1) sluit aan op de differentiaal- en integraalrekening van functies van e´ e´ n variabele zoals behandeld in de cursus Analyse 1. In de cursus Analyse 2 (deel 1) wordt de differentiaal- en integraalrekening uitgebreid voor functies in twee en drie variabelen (multivariable calculus). Onderwerpen die in de cursus Analyse 2 (deel 1) aan de orde komen zijn: - Functies van twee en drie variabelen: domein en bereik, grafiek, niveaukrommen en niveau-oppervlakken - Differentiaalrekening van functies in twee en drie variabelen: partiële afgeleiden, gradiënt,

44


richtingsafgeleiden, raakvlak aan niveau-oppervlakken, lineaire benadering, differentialen, kettingregel, impliciet differentiëren, meetkundige interpretatie van de gradiënt. - Integraalrekening van functies in twee variabelen: integratie over willekeurige gebieden in R2, herhaalde integratie in verschillende volgordes, substitutie met poolcoördinaten, toepassingen van meervoudige integralen in de fysica. - Vectoranalyse: vectorveld, conservatief veld, gradiëntveld en potentiaalfunctie, parametriseren van een kromme en de lijnintegraal over een kromme in R2. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. een partiële afgeleide, een richtingsafgeleide, de gradiënt, het raakvlak aan een niveauoppervlak, een lineaire benadering, een differentiaal te bepalen of te berekenen, en hiervan een meetkundige interpretatie te geven. 2. de kettingregel toe te passen, impliciet te differentiëren. 3. een integraal te berekenen van een functie in twee variabelen over een tweedimensionaal gebied door middel van herhaalde integratie in verschillende volgordes, en zo nodig door middel van substitutie met poolcoördinaten. 4. in eenvoudige gevallen een kromme te parametriseren en een lijnintegraal te berekenen. 5. de eigenschappen van een conservatief veld te benoemen, te onderzoeken of een veld conservatief is en de bijbehorende potentiaalfunctie te bepalen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: Dr.tech. C. Hofer-Temmel (Den Helder, 0223-657601). Docenten: Kol dr. ir. Th.W.G. de Laat (Breda, 076-5273299, 0223-657031), Dr.tech. C. HoferTemmel (Den Helder, 0223-657601). Leermiddelen: James Stewart, Calculus: Early Transcendentals, 7th edition, Brooks/Cole, 2012, ISBN 978-0-538-49887-6. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Lineaire algebra.

A.8

Antennetechniek en golfgeleiding

Vaknaam: Antennetechniek en golfgeleiding (TANT) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 10 Beschrijving: In dit vak wordt aan de hand van de Maxwellvergelijkingen uitgelegd hoe elektromagnetische golven (EM-golven) worden opgewekt door een antenne. Vervolgens zullen de eigenschappen (richtingsgevoeligheid, antennediagram, inwendige eigenschappen) van een aantal antennetypes zoals de isotrope straler, de elementaire lineaire straler, de dipool-, de monopool- en de lusantenne aan bod komen. Daarna zal worden besproken hoe EM-golven zich voortplanten in de atmosfeer (groundwave, skywave en line of sight) en in specifieke golfgeleiders zoals tweedraadsgeleiders, coax kabels en golfpijpen. Eindtermen: Na afloop van dit vak kan de student aan de hand van de Maxwellvergelijkingen uitleggen hoe EM-golven worden opgewekt door een antenne en hoe deze golven zich voortplanten in de atmosfeer en in specifieke golfgeleiders zoals tweedraadsgeleiders, coaxkabels en golfpijpen. Voorts kan de student de eigenschappen van verschillende antennetypes beschrijven en kwantificeren. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u).

A.9. AVIONICA (TAVI)

45

Werkvorm: 18 college uren. Leids niveau 300. Docenten: KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678). Ingangsvoorwaarden: EM transmissie en golven.

A.9

Avionica

Vaknaam: Avionica (TAVI) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Het college behandelt de volgende onderwerpen: - Specificatie van performance requirements voor navigatiesystemen (RNP) middels nauwkeurigheid, integriteit, beschikbaarheid en continuiteit. Allocatie van de TSE die volgt uit de vereiste prestatie nauwkeurigheid aan de subsystemen in termen van PEE, PSE en PDE. - Classificatie van het navigatieproces in termen van control theory (inner-loop, outerloop, feedback, feedforward, SISO, MIMO). - Systemen, displays, sensoren, en eigenschappen hiervan die nodig zijn voor de navigatie (snelheid, hoogte, richting, positie, HUD, INS, GPS, ADC, drift, bias) - Waarschuwingssystemen en de hierbij behorende data processing en presentatie (TCAS en (E)GPWS) - Specificatie van vereiste betrouwbaarheid als functie van het gevolg van falen (level A tot level E). - Architectuur classificaties (fail-operational, fail-passive), concepten om de vereiste betrouwbaarheid te bereiken (fault-identification and isolation, redundancy, dissimilarity) en het proces om aan te tonen dat hieraan is voldaan (verificatie, validatie, certificatie).

46


- Autonomy m.b.t. onbemande systemen (levels of autonomy) - Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van systemen, displays en sensoren en ontwerpaspecten hiervan (synthetic vision, enhanced vision) Eindtermen: De student is in staat om: - Op basis van RNP eisen een gefundeerde keuze te kunnen maken uit verschillende opties voor navigatiesystemen. - Op basis van TSE eisen performance specificaties voor subsystemen voor navigatie en besturing te kwantificeren. - Regellussen in de navigatiesysteem te kunnen classificeren en de impact van een bepaalde configuratie (SISO, MIMO) op de te verwachten responsies (hoogte, snelheid) te kunnen voorspellen. - Bestaande multi-lane architecturen te kunnen classificeren in termen van fail-operational of fail-passive, de impact van failures in een architectuur te kunnen classificeren, en op basis van ontwerpeisen op een gefundeerde wijze een specifieke multi-lane architectuur te ontwerpen. De gefundeerde wijze bevat op zijn minst aandacht voor de aspecten foutidentificatie en isolatie, common-mode failures, single point failuers, redundancy en dissimilarity. - Uit te leggen wat verificatie, validatie en certificatieprocessen inhouden en waarom en hoe deze dienen te worden doorlopen. - De werking van TCAS en E(GPWS) te kunnen beschrijven in termen van de gebruikte data, de verwerking hiervan en de alerting thresholds. - De basiswerking en specifieke eigenschappen van systemen, displays en sensoren te beschrijven. - Op basis van eisen m.b.t. gevolgen van failures de minimaal vereiste LOA de gerelateerde functies in onbemande systemen te specificeren. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: 18 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. E. Theunissen (Den Helder, 0223-657672). Ingangsvoorwaarden: Geen.

A.10

Ballistiek

Vaknaam: Ballistiek (TBAL) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 4 / 9 Beschrijving: Drie hoofdgebieden van de ballistiek, inwendige ballistiek, uitwendige ballistiek, en terminale ballistiek. Deze cursus omvat de volgende onderwerpen: chemische reakties in wapensystemen, thermodynamische en ballistische eigenschappen van kruiten, raketpropulsie, basisvergelijkingen van de inwendige ballistiek, baanberekeningen voor de bepaling van de translatiebewegingen van een projectiel, meettechnieken in een ballistisch laboratorium, krachten en momenten op een vliegend projectiel, impactverschijnselen. Eindtermen: Aan het einde van de cursus heeft de student: 1. kennis van organische chemie en kinetiek van reacties, zodat chemische processen die zich in een wapen (kunnen) afspelen worden begrepen;

A.11. BETROUWBAARHEID (TBET)

47

2. kennis van inwendige, uitwendige en terminale ballistiek. De student is in staat om op ieder van die gebieden ordegrootte schattingen van verschijnselen te verrichten; 3. kennis en begrip van de basisvergelijkingen van de inwendige ballistiek (de student kan daarmee berekeningen verrichten), baanberekeningsmodellen voor de bepaling van de beweging van een projectiel, krachten en momenten op een projectiel in de vlucht. 4. kennis van meettechnieken die worden gebruikt bij ballistische experimenten en onderzoekslaboratoria; 5. zelf experimenteel werk gedaan in een laboratorium, de resultaten uitgewerkt en geanalyseerd. 6. vaardigheid in het gebruik van moderne ballistische software, zoals die gebruikt wordt in een laboratorium. Eindbeoordeling: practicumverslagen [25%]; schriftelijke toets (2u) [60%]; werkstuk [15%]. Werkvorm: hoorcollege, hoor/werkcollege, practicum, 44 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299). Leermiddelen: L. Koene, Ballistiek, FMW, 2014. Ingangsvoorwaarden: Stromingsleer, Voortgezette militaire systemen. Toegepast in: Wapentechniek

A.11

Betrouwbaarheid

Vaknaam: Betrouwbaarheid (TBET) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 2 / 8 Beschrijving: Betrouwbaarheid (TBET) behandelt enerzijds de eisen die aan componenten en systemen gesteld moeten worden om doelmatig te zijn en anderzijds de analyse van praktijkervaringen. TBET biedt de basis voor het opstellen van een pakket van eisen, onderhoudsplanning en discussies rond kwaliteit van equipment. Veel voorbeelden zijn ontleend aan elektrische circuits, maar de stof is algemeen toepasbaar. Het omvat de statistische betrouwbaarheid van samengestelde systemen via analyseren, berekenen en bepalen aan de hand van testen/of faaldata, alsmede analyse van het effect van reparatiesnelheden en inzetbaarheid van reserveonderdelen. Eindtermen: De student is in staat stochastische aspecten van faalgedrag te beschrijven en te berekenen met de termen betrouwbaarheid, faalkans oftewel cumulatieve verdeling, kansdichtheid en storingsgraad. De student kan verschillen uitleggen in toepasbaarheid van de vier verdelingen: Normaal, lognormaal, Exponentieel en Weibull. De student is in staat Weibull verdeelde data in een grafiek te verwerken en weet daarin goed om te gaan met gecensureerde data. De student kan bij een gegeven reliability block diagram de betrouwbaarheid van een systeem berekenen. De student kan bij een omschreven toestanden, reserve-onderdelen en overgangskansen de betrouwbaarheid, beschikbaarheid, MTTFF, MTBF bepalen met de methoden van Markov en Laplace. De student kan optimale onderhoudsperiode berekenen voor basisgevallen met Exponentiele en Weibullverdelingen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, 14 college uren. Leids niveau 200. Docenten: LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688).

48


Leermiddelen: Kumar e.a., Reliability, maintenance and logistic support, Kluwer, 2000, ISBN 0-412-84240-8; Dam, van e.a., Bedrijfszekerheidtechniek, Delftse Universitaire Pers, ISBN 90-6275-579-8. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Statistiek. Toegepast in: Gebruiks- en conditiebewaking, Onderhoudsanalysetechnieken, Voortgezette faalmechanismen

A.12

Bouwconstructies

Vaknaam: Bouwconstructies (TBCO) Onderdeel van: Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 5 Beschrijving: In het vak Bouwconstructies komen de algemene (technische) ontwerprichtlijnen en - principes van bouwkundige constructies aan bod. Ook wordt aandacht besteed aan de technische aspecten van de voorbereiding en uitvoering van bouwconstructies. Onderdeel van het vak is een practicum waar aandacht wordt geschonken aan het gebruik van landmeetapparatuur. Eindtermen: Na het volgen van dit vak hebben de studenten: − Inzicht in de algemene principes van het technisch ontwerpen van bouwkundige constructies en onderdelen; − Inzicht in de elementaire krachtswerking in, en vervorming van bouwconstructies; − Kennis van de bouwfysische en installatietechnische aspecten van bouwconstructies; − Kennis van de voorbereiding en uitvoering van bouwconstructies; − Kennis van en ervaring met het gebruik van landmeetkundige meetinstrumenten en de interpretatie van meetgegevens.

A.13. BUSINESS-ICT ALIGNMENT (TBIA)

49

Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, practicum, 44 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: J. Oosterhoff, Kracht + vorm: inleiding in de contructieleer van bouwwerken, Stichting bouwen met staal, ISBN 978-90-72830-81-4; Bone, Basisboek bouwkunde, ISBN 978-90-06-95106-6. Ingangsvoorwaarden: Krijgsbouwkunde 1, Krijgsbouwkunde 2, Mechanica, Elektriciteit en magnetisme. Toegepast in: Proces- en bouwmanagement 1

A.13

Business-ICT alignment

Vaknaam: Business-ICT alignment (TBIA) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 6 Beschrijving: The goals and structure of the Defence organization are constantly changing in response to political and economic requirements. Information and Communication Technologies (ICT) are in continual development. A major challenge for officers at all levels is to ensure that the ICT facilities provided in support of operations matches the organizational needs. In the academic literature, this is known as −business-ICT alignment−. Good alignment exists when the organization is applying appropriate ICT in the prevailing situation in a timely way and congruent with the organization’s strategy, goals, and needs (Chan & Reich, 2007). Alignment leads to more focused and strategic use of ICT which in turn leads to increased performance. Eindtermen: On successful completion of the BIA course, the student will be able to: −explain how the defence organization and ICT are interrelated; −describe and recognize enablers and inhibitors that influence Business-ICT alignment; −apply Business-ICT alignment in a military context. Eindbeoordeling: onderzoeksrapport(en) [25%]; schriftelijke toets (3u) [75%]. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 28 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. S.J.H. Rietjens (Breda, 076-5273320). Leermiddelen: J.W. Ross, P. Weill, D.C. Robertson, Enterprise Architecture as Strategy, Harvard Business School Press, 2006, ISBN 1591398398; Diverse auteurs, Business-ICT alignment. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Enterprise architecture

A.14

Capita selecta OI&G

Vaknaam: Capita selecta OI&G (TOIG) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 2 / 11

50


Beschrijving: Kennismaken met actuele toepassingen van Operations Research / Maintenance (OI&G) binnen defensie door middel van literatuurstudie en gastsprekers. Onderwerpen: geschiedenis militaire Operations Research, Lanchester combat models, convoying against piracy, network science, Human Factors in onderhoud, Prognostics. Eindtermen: De student is in staat om een werkstuk te schrijven over actuele toepassingen van Operations Research / Maintenance (OI&G) binnen defensie. Eindbeoordeling: werkstuk. Werkvorm: hoorcollege, werkstuk, gastspreker, 10 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566), drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407), prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681), dr. A.I. Barros (Den Helder, 0223-657309). Leermiddelen: Artikelenbundel Operations Research / Maintenance (OI&G), FMW. Ingangsvoorwaarden: Modelleren en simuleren, Stochastische processen, Statistische data analyse.

A.15

Communicatieve vaardigheden Engels

Vaknaam: Communicatieve vaardigheden Engels (CVE) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 3, 4 Beschrijving: De leerlijn CVE bestaat uit twee basiscursussen academisch communiceren. Het vervolg van de leerlijn wordt verzorgd door de verschillende studierichtingen waarbij CVE ge¨ıntegreerd wordt aangeboden, geoefend, en getoetst (Writing within the Discipline (WID); Speaking in the Discipline (SID)). Verdere informatie over deze leerlijn is te vinden in de respectievelijke studiegidsen. Eindtermen: Na het volgen van het college en het uitvoeren van de opdrachten kan de adelborst/cadet: 1. de belangrijkste regels met betrekking tot structuur en stijl voor presentaties en artikelen in gesproken en geschreven Engels noemen en toepassen; 2. de belangrijkste aspecten van de Engelse taal (zoals grammatica, vocabulaire en idioom) voor presentaties en artikelen noemen en toepassen; 3. de belangrijkste verschillen in het gebruik van gesproken en geschreven Engelse taal (zoals zinsbouw, zinslengte, woordkeuze en retoriek) noemen en toepassen; 4. conventies betreffende structuur van een artikel, bronverwijzingen, bronvermeldingen en voetnoten noemen en toepassen; 5. bij het herschrijven van een tekst een bronnenlijst, een bibliografie, voetnoten en citaten op de juiste wijze gebruiken om plagiaat te vermijden. Eindbeoordeling: writing academic English 1 [25%]; presentation skills 100 [25%]; writing academic English 2 [50%]. Werkvorm: werkcollege, 36 college uren. Leids niveau 100.

A.16. COMMUNICATIEVE VAARDIGHEDEN NEDERLANDS (CVN)

51

Vakcoördinator: Drs. I.E.C. de Beer (Breda, TCD). Docenten: K.M. Beckwith MA (Den Helder, 0223-657509), Docent TCD (Breda, ), Drs. I.E.C. de Beer (Breda, TCD). Leermiddelen: A. Oshima, A. Hogue, Writing Academic English, 4th Edition, Longman. Ingangsvoorwaarden: Communicatieve vaardigheden Nederlands.

A.16

Communicatieve vaardigheden Nederlands

Vaknaam: Communicatieve vaardigheden Nederlands (CVN) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 2, 3 Beschrijving: In het vak Communicatieve vaardigheden Nederlands wordt besproken en geoefend op welke wijze een wetenschappelijk artikel of een wetenschappelijke presentatie tot stand komt. Daarbij komen de volgende onderwerpen aan de orde: kenmerken van tekstkwaliteit, vaste tekststructuren en -schema’s, structuuraanduiders, stijldimensies, correct taalgebruik, vormgeving en vaste onderdelen van een rapport, bronvermeldingen en titelbeschrijvingen, effectief spreekgedrag. Eindtermen: Na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht kan de adelborst/cadet: 1. een leesbaar en consistent rapport schrijven; 2. vaste structuren in korte zakelijke teksten toepassen; 3. structuuraanduiders in zakelijke teksten toepassen; 4. een zakelijk-afstandelijke stijl selecteren en uitwerken; 5. correct en helder formuleren; 6. de vaste onderdelen van een rapport noemen; 7. tekstconventies voor wetenschappelijke teksten toepassen, met name literatuurverwijzingen en titelbeschrijvingen;

52


8. over een gegeven onderwerp een gestructureerde mondelinge presentatie houden, ondersteund door AV-middelen; 9. publieksgericht informatie selecteren, ordenen en presenteren; 10. de kenmerken van adequaat spreekgedrag noemen; 11. de basisregels voor mondelinge presentaties toepassen. Eindbeoordeling: presentatie [o/v]; schrijfopdracht [100%]. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, individuele opdracht, responsiecollege, individuele feedback, 24 college uren. Leids niveau 100. Docenten: Docent TCD (Breda, ). Leermiddelen: M. Steehouder, Leren Communiceren. Handboek voor mondelinge en schriftelijke communicatie, 5e druk, Groningen: Wolters-Noordhoff, 2006; M. van Dijk, ACVA - Schrijven en presenteren op academisch niveau, VU University Press, 2009; J. de Jong, Handboek academisch schrijven. In stappen naar een essay, paper of scriptie, Coutinho, 2011. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Communicatieve vaardigheden Engels

A.17

Complexe functietheorie

Vaknaam: Complexe functietheorie (TCFT) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 11 Beschrijving: Het vak geeft een fundamentelere kijk op de Residuenrekening zoals bij het vak Integraaltransformaties ingevoerd. Verder komen in dit vak de Cauchy-Riemann vergelijkingen en Laurentreeksen aan bod. De aangeboden stof zal worden toegepast op binnen het profiel veel voorkomende integralen. Eindtermen: Aan het einde van dit vak heeft de student inzicht in aspecten van analytische functies en is de student in staat Cauchy-Riemann vergelijkingen te kunnen opstellen en oplossen, Laurent reeksen te kunnen ontwikkelen en de componenten ervan te interpreteren, een Residuenrekening correct uit te voeren eventueel m.b.v. het lemma van Jordan en deze rekening toe te passen op in de fysica veel voorkomende integralen. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: werkcollege, 18 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. P.J. Oonincx (Den Helder, 0223-657134). Leermiddelen: J.M. Aarts, Complexe Functies, Epsilon uitgaven, Utrecht, 1996, ISBN 97890-5041-027-4. Ingangsvoorwaarden: Integraaltransformaties.

A.18

Computernetwerken

Vaknaam: Computernetwerken (TCNT)

A.19. COMPUTERSYSTEMEN (TCSY)

53

Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 8 Beschrijving: De cursus behandelt de algemene principes en belangrijkste mechanismen, diensten en protocollen per laag van het gelaagde architectuur model van computernetwerken. Dit wordt gedaan aan de hand van het Internet, wat bestaat uit een samenwerking van verschillende lagen en netwerkprotocollen, en op (expeditionaire) militaire computerinfrastructuren. De veiligheidsrisico’s van computernetwerken en de bijbehorende tegenmaatregelen (waaronder beveiligingsprotocollen) worden kort behandeld. Eindtermen: De student kan: 1. het gebruik en de basisprincipes van (LAN/WAN) netwerken, netwerkarchitectuur, TCP/IP architectuur model, services en protocollen uitleggen. 2. de functies, globale werking en de samenhang van de volgende in de lagen van het Internet architectuur model gebruikte standaarden uitleggen: 2a: Fysieke laag: UTP, coax, glasvezel, draadloze transmissie en multiplexing. 2b: MAC laag: CSMA/CD, Ethernet, Wireless LAN’s, cellulaire netwerken, adressering, bridge, switch. 2c: Netwerklaag: IP, packet switching, adressering, koppelen van netwerken, routering, router. 2d: Transportlaag: TCP, maken en verbreken van verbindingen, flow control, performance. 2e: Applicatielaag: www, adressering, gateway, samenwerking alle lagen. 3. het begrip veiligheid en de risco’s rond netwerk veiligheid toelichten. 4. de globale werking uitleggen van: secret key encryptie, public-key encryptie, digitale handtekeningen, public-key infrastructure, Internet security protocollen (IPsec, SSL), firewall. 5. benoemen waar en hoe bovenstaande wordt toegepast in (expeditionaire) militaire computerinfrastructuur (NEC, SEWACO, NAFIN/MULAN, TITAAN). Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: Opdrachten, hoorcollege, 14 college uren. Leids niveau 200. Docenten: KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Leermiddelen: A.S. Tanenbaum, D.J. Wetherall, Computer Netwerken, 5e editie (Nederlands), ISBN 978-90-4302-120-3. Ingangsvoorwaarden: Computersystemen. Toegepast in: Advanced military communications, Cyber technology and protection, Enterprise architecture

A.19

Computersystemen

Vaknaam: Computersystemen (TCSY) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek

54


Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 1 / 4 Beschrijving: Bij dit vak wordt een algemeen beeld gegeven van de hedendaagse computer. Hoe is het allemaal begonnen, wat vinden we globaal in een computer en wat zijn de functies. Ook wordt er een start gemaakt met computernetwerken. Eindtermen: Kan de basiscomponenten van computers opnoemen, herkennen en de functies beschrijven. Kan aangeven hoe de basiscomponenten en de diverse functies van computersystemen gekoppeld zijn, zowel qua Hardware als vanuit het Operating systeem. Kan de basiscomponenten van (eenvoudig) netwerk opnoemen, herkennen en de functies beschrijven. Kan de belangrijste functies van een operating systeem opnoemen, herkennen en functies beschrijven. Kan de ontwikkeling van informatietechniek en de betekenis voor de maatschappij daarvan globaal aangeven. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (1u). Werkvorm: hoorcollege, 16 college uren. Leids niveau 100. Docenten: ir. R.R. Hordijk (Den Helder, 0223-657436). Leermiddelen: J. Glenn Brookshear, Computer Science: An Overview, 8th Edition, AddissonWesley, 2005, ISBN 0-321-24726-4. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Computernetwerken, Informatiebeveiliging, Programmeren MATLAB

A.20

Constructieleer

Vaknaam: Constructieleer (TCOL) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: In het vak Constructieleer wordt de opgedane kennis in de vakken Mechanica, Stijfheid en sterkte, Materiaalkunde en Krijgsbouwkunde aangewend om constructies en constructieonderdelen te dimensioneren, mede aan de hand van geldende Nederlandse, Europese en militaire normen. De hoofd-constructieonderdelen die worden behandeld zijn balken, kolommen en platen/vloeren, uitgevoerd in de in het vak Materiaalkunde behandelde materialen hout, staal en beton. De lescyclus wordt gecompleteerd met practica. Eindtermen: Na het volgen van dit vak hebben de studenten: − Kennis van de geldende (internationale) normen op gebied van het ontwerpen en berekenen van bouwkundige en civieltechnische constructies; − Vaardigheid om deze normen zelfstandig toe te passen en op juiste wijze constructies of constructieonderdelen te dimensioneren. − Het inzicht om weloverwogen keuzes te maken m.b.t. de constructieve restwaarde van constructies in de context van militaire inzet. − De vaardigheid om zelfstandig constructies te testen en op een juiste wijze de resultaten te interpreteren en te rapporteren.

A.21. CYBER TECHNOLOGY AND PROTECTION (TCYB)

55

Eindbeoordeling: practicumverslag [33%]; schriftelijke toets (3u) [67%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, 48 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: Snijder; Steenbergen, Krachtwerking, ISBN 978-90-72830-87-6; Braam, Cement en Beton 2, ISBN 978-94-6104-006-0; R. Blok, Tabellen voor bouwen waterbouwkundigen, 10e druk, ISBN 978-90-06-90045-3. Ingangsvoorwaarden: Mechanica, Stijfheid en sterkte.

A.21

Cyber technology and protection

Vaknaam: Cyber technology and protection (TCYB) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: Kennis van en inzicht in information operations, navigation warfare- and cyber warfare technieken. De cyber technieken worden toegepast op een online omgeving b.v. Certified Secure. Er wordt een excursie georganiseerd naar Defensie organisaties die zich met cyber warfare bezig houden (DCC, DefCert). Ook zullen er zo mogelijk demonstraties van meer geavanceerde technieken gehouden worden. Eindtermen: Na afronding van dit vak kan de student: 1. De domeinen en elementen van de informatie omgeving (Information Environment) en hun onderlinge relaties beschrijven. 2. De diverse onderdelen van Information Operations noemen en hun plaats binnen de informatie omgeving beschrijven. 3. De belangrijkste componenten van een GPS ontvanger beschrijven en de militaire aspecten van GPS, waaronder beveiligingstechnieken en kwetsbaarheden, uitleggen; 4. De volgende cyber aanvalstechnieken toepassen: path traversal, SQL injectie, XSS, port scanning; 5. Cyber forensische technieken toepassen: netwerken harde schijf analyse; 6. Cyber beschermingstechnieken toepassen: input validatie.

56


Eindbeoordeling: opdracht(en) [66%]; schriftelijke toets (2u) [33%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, practicum, excursie, 32 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Docenten: ing. C.A. Scheele MSc (Den Helder, 0223-657468), dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127), KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079), A.D. Dijk MSc (Externe docent, JIVC). Leermiddelen: C.A. Scheele, Navigation Warfare; een verkenning. Ingangsvoorwaarden: Computernetwerken, Databases.

A.22

Databases

Vaknaam: Databases (TDTB) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: Bij dit vak wordt via een aantal voorbeeld databases duidelijk gemaakt wat er allemaal bij komt kijken voor het opzetten en onderhouden van een database. Kenmerken zijn: - informatieanalyse; - normaliseren; - data modelling (ERD); - relationele algebra. Er wordt gebruik gemaakt van XAMPP (Apache, MySQL en PHP). Eindtermen: Kan de informatiebehoefte voor een eenvoudig administratief systeem analyseren en daar een gestructureerd informatiemodel van maken.

A.23. DATASTRUCTUREN EN ALGORITMEN (TDSA)

57

Kan van eenvoudige data-manipulatie-opdrachten (toevoegen, terugvinden, updaten, verwijderen over meerdere tabellen) opstellen. Kan dit in de praktijk brengen op een bestaand relationeel database management systeem (bijvoorbeeld XAMPP). Eindbeoordeling: practicumverslag. Werkvorm: hoorcollege, PC Instructiecollege, practicum, 22 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ir. R.R. Hordijk (Den Helder, 0223-657436). Leermiddelen: L.Wiegerink, J. Bijpost, M. de Groot, Relationele Databases en SQL, 3e herziende druk, ISBN 978-90-395-2714-6; Paul Deitel, Harvey Deitel, Java How To Program (Early Objects), ISBN ISBN13 978-1-292-01819-5. Ingangsvoorwaarden: Software engineering en OO programmeren. Toegepast in: Cyber technology and protection, Datastructuren en algoritmen, Enterprise architecture

A.23

Datastructuren en algoritmen

Vaknaam: Datastructuren en algoritmen (TDSA) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10, 11 Beschrijving: De doelstelling van dit vak is het verkrijgen van praktische ervaring met het ontwerpen en implementeren van algoritmen en datastructuren. Daarom staan in dit vak de opdrachten centraal. Als implementatietaal zullen we Java gebruiken. Java zal dmv zelfstudie geleerd moeten worden. In de colleges zal de nadruk liggen op de theorie van data structuren en algoritmen. Datastructuren: Lijsten, stacks, queues, bomen, grafen en expressies. Algoritmen: Zoeken, sorteren, parsing, interpretation en backtracking. Toepassingen: calculator, tekenprogramma, chat of mail programma, compiler voor miniprogrammeertaal. Eindtermen: De student kan veelgebruikte datastructuren verklaren qua werking en deze implementeren in Java, kan een probleem beschrijven analyseren en hierbij deze datastructuren en algoritmen toepassen, is in staat m.b.v. de aangeleerde programmeervaardigheid snel een nieuwe programmeertaal te leren. Eindbeoordeling: opdracht(en) [50%]; schriftelijke toets (2u) [50%]. Werkvorm: werkcollege, individuele opdracht, 30 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127). Leermiddelen: Paul Deitel, Harvey Deitel, Java How To Program (Early Objects), ISBN ISBN13 978-1-292-01819-5. Ingangsvoorwaarden: Fundamentele informatica, Databases.

A.24

Defensie economie en logistiek

Vaknaam: Defensie economie en logistiek (DEL) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek

58


Aantal EC / Ba-periode: 5 / 4 Beschrijving: De krijgsmacht kan op verschillende wijzen worden getypeerd, bijvoorbeeld als een instrument van de politiek of als een geoliede vechtmachine. De krijgsmacht is echter ook een bedrijf. Defensie produceert inzetbare eenheden en daadwerkelijke inzet. Die productie moet net als bij een civiel bedrijf op een economische, effectieve en efficiënte wijze worden vormgegeven. Op personeel, logistiek en materieel gebied moeten korteen lange termijn planningen worden gemaakt. Eenheden en operaties moeten op een adequate manier worden gemotiveerd, geleid, ondersteund en prestaties dienen te worden gemeten. De eigen militaire aard van de krijgsmacht neemt met zich mee dat dergelijke prestaties moeten worden gemeten met termen als deployability, sustainability en deployment. Vanuit deze optiek wordt in de cursus aandacht besteed aan de basisinrichting van de verplaatsings- en logistieke keten en de verschillende actoren die daar een rol in spelen. Het accent ligt dan ook op de logistieke ondersteuning van de daadwerkelijke inzet, de gevechtslogistiek, maar daar waar mogelijk zal worden ingegaan op de rol die de vredeslogistiek hierbij speelt, tijdens alle fases van een militaire operatie. Gevechtslogistiek wordt toegelicht en uitgediept vanuit het perspectief van de Operationele Commando’s (OPCO’s). Eindtermen: De cursist in na de cursus in staat om: 1. (Bedrijfs)economische en logistieke basisbegrippen, -concepten, methoden en −technieken te beschrijven en te interpreteren. 2. Deze begrippen, -concepten, methoden en −technieken aan de defensie organisatie te relateren en over die relaties te discussiëren met vakgenoten. 3. Economisch handelen (gericht op effectief en efficiënt omgaan met schaarse middelen) te beschrijven, herkennen en benoemen. 4. De basiselementen van het economisch handelen aan de defensie organisatie te relateren en hierover te discussiëren met vakgenoten. 5. Het logistiek concept te beschrijven, herkennen en benoemen. 6. De basiselementen uit het logistiek concept aan de defensie organisatie te relateren en hierover te discussiëren met vakgenoten. 7. De subfuncties van de Gevechtslogistiek te beschrijven, herkennen, benoemen en te relateren aan het expeditionair optreden van de defensie organisatie alsmede hierover te discussiëren met vakgenoten. 8. Onderzoeksresultaten op gestructureerde en heldere manier te presenteren. 9. Professioneel en doelgericht samen te werken. 10. Schriftelijk en mondeling te communiceren met behulp van bedrijfswetenschappelijke (in het bijzonder economische en logistieke) terminologie. Eindbeoordeling: opdracht(en) [30%]; schriftelijke toets (3u) [70%]. Werkvorm: hoorcollege, hoor-/werkcollege, responsiecollege, 54 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: Drs. J.J.D. Heeren-Bogers (Breda, 076-5273236). Docenten: prof. dr. R.J.M. Beeres (Breda, 076-5273231), Drs. J.J.D. Heeren-Bogers (Breda, 076-5273236). Leermiddelen: H.M. Visser, A.R. van Goor, Werken met logistiek, 7e druk, Noordhoff Uitgevers BV, 2015, ISBN 978-90-01-84180-5; Leidraad Operationele Materieellogistiek (LD 7A) ; Reader DEL. Ingangsvoorwaarden: Defensie organisatie. Toegepast in: Accounting, control & economics, Defensie operationele logistiek

A.25. DEFENSIE OPERATIONELE LOGISTIEK (DOL)

A.25

59

Defensie operationele logistiek

Vaknaam: Defensie operationele logistiek (DOL) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 6 Beschrijving: Politieke besluitvorming en militaire besluitvorming zijn erg met elkaar verweven daar waar het gaat over het uitvoeren van militaire operaties. Een zorgvuldige afweging van verschillende belangen (nationaal, internationaal, politiek en militair) is dan ook erg belangrijk. Het is belangrijk om als militair leidinggevende kennis en inzicht te hebben in deze besluitvormingsprocessen. Om de logistieke haalbaarheid van een militaire operatie te kunnen beoordelen is gedetailleerde kennis nodig over de beschikbare logistieke middelen en organisaties, evenals inzicht in de logistieke deelprocessen tijdens de voorbereidings-, inzet- en afrondingsfase van een militaire operatie. Naast een tijdige en goede inrichting van de logistieke keten is ook een duidelijke rolverdeling van essentieel belang voor een adequate logistieke ondersteuning van een operatie. Het Operationeel Logistiek Concept van Defensie maakt bij deze rolverdeling een onderscheid tussen besturen, beheersen en uitvoeren. Tevens gaat dit concept uit van een open logistiek netwerk, waarbij samenwerking met (inter)nstionale civiele en militaire partners in de gehele logistieke keten, daar waar mogelijk en verantwoord ,wordt nagestreefd. Een belangrijke factor voor het goed functioneren van de logistieke keten is het gebruik van geschikte communicatie- en informatiesystemen. Met behulp van een fictief scenario zal daadwerkelijk de logistieke ondersteuning voor een operatie worden uitgewerkt en geanalyseerd. Tevens zal er een tijdsplanning worden opgesteld om tot de daadwerkelijke inzet te komen. Eindtermen: De cursist: - Heeft kennis van en inzicht in de (inter)nationale besluitvorming over militaire operaties. - Heeft kennis van en inzicht in de krijgsmachtdeelspecifleke logistieke ondersteuning van militaire operaties. - Heeft kennis van en inzicht in de rolverdeling en verantwoordelijkheden van respectievelijke actoren in de logistieke keten conform het Operationeel Logistiek Concept van de krijgsmacht. - Heeft kennis van en inzicht in de mogelijkheden en beperkingen binnen de diverse functiegebieden van de Gevechtslogistiek tijdens de voorbereidings-, inzet- en afrondingsfase van een militaire operatie. - Heeft kennis van en inzicht in het opstellen van een logistiek concept voor zowel de initiële verplaatsing in het kader van de Strategische mobiliteit als de tnstandhoudingfase van een militaire operatie. - Heeft kennis van en inzicht in mogelijkheden en beperkingen van een open logistiek netwerk, waarbij samenwerking met militaire en civiele partners centraal staat, in alle schakels van de logistieke keten. - Heeft kennis van en inzicht in de geautomatiseerde communicatie- en informatiesystemen die bij Defensie binnen de diverse logistieke deelprocessen worden gebruikt. - Kan bovenstaande kennisaspecten toepassen binnen een fictief gekozen scenario, de resultaten ervan analyseren en beoordelen. - Kan schriftelijk en mondeling communiceren over de verworven inzichten met behulp

60


van Militair Operationele Logistieke terminologie. Eindbeoordeling: opdracht(en) [50%]; schriftelijke toets (2u) [50%]. Werkvorm: Hoor-, werken gastcolleges, 33 college uren. Leids niveau 200. Docenten: LKOL drs. A.C.M. van Kampen (Breda, 076-5273275). Leermiddelen: H.M. Visser, A.R. van Goor, Werken met logistiek, 7e druk, Noordhoff Uitgevers BV, 2015, ISBN 978-90-01-84180-5. Ingangsvoorwaarden: Defensie economie en logistiek.

A.26

Defensie organisatie

Vaknaam: Defensie organisatie (DO) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 2, 3 Beschrijving: De positionering van de krijgsmacht in haar omgeving en de daarvan afgeleide strategische keuzes vormen het hart van het vak Defensie organisatie. Deze cursus gaat in op het feit dat een organisatie bewust of onbewust een strategie kan volgen. Ook het strategieformuleringsproces kan bewust of deels onbewust verlopen. Daarnaast kan de mate van rationaliteit en het aspiratieniveau een grote invloed hebben op de uitkomst van de geformuleerde strategie. Naast verschillende perspectieven voor strategieformulering zijn de interne en externe analyse van de organisatie belangrijke aspecten van het vak Defensie organisatie. Voor beide analyses zijn diverse instrumenten en aanpakken voorhanden. Volgens de rationele kijk vloeit hier een aantal keuzemogelijkheden voor de organisatie uit voort. Specifieke keuzes, gemaakt door de Nederlandse krijgsmacht, zullen met behulp van case-materiaal in werkcolleges worden uitgediept. Eindtermen: Na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht kan de adelborst/cadet

A.27. DYNAMISCHE SYSTEMEN (TDYN)

61

1. het begrip organisatiestrategie definieren en ontleden in fases, niveaus, lenzen en contexten; 2. een strategische externe omgevingsanalyse ontleden in verschillende niveaus en per niveau bruikbare analyse-instrumenten aandragen; 3. de fundamenten van een strategische interne analyse benoemen en inzicht tonen in de bijbehorende diagnose-instrumenten; 4. het strategisch handelen van een organisatie relateren aan de formele besturingsstructuur (corporate social responsibility), ethiek, en de uiteenlopende verwachtingen van verschillende belanghebbenden (stakeholders) en het analyse-instrument stakeholder mapping beschrijven; 5. uitleggen dat de wisselwerking tussen de cultuur en de geschiedenis van een organisatie van invloed is op het strategisch handelen van een organisatie en het cultural web als bruikbaar analyse-instrument beschrijven; 6. de invulling van de cursusdoelen 1 t/m 5 relateren aan overheidsorganisaties in het algemeen en de Nederlandse krijgsmacht in het bijzonder. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor- /werkcollege, 48 college uren. Leids niveau 100. Vakcoördinator: LKOL drs. E. van Doorn (Breda, 076-5273757). Docenten: dr. E.J. de Waard (Breda, 076-5273232), LKOL drs. E. van Doorn (Breda, 0765273757). Leermiddelen: G. Johnson, K. Scholes, R. Whittington, Exploring Corporate Strategy, 9th Edition, Harlow, 2011; J. Soeters, P. van Fenema, R. Beeres, Managing Military Organizations; Theory and Practice, Routledge, 2010. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Accounting, control & economics, Defensie economie en logistiek

A.27

Dynamische systemen

Vaknaam: Dynamische systemen (TDYN) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 5 Beschrijving: Implementatie, numerieke simulatie en (systeem)analyse van militair relevante (fysische) problemen. Modelvorming vindt plaats door het raadplegen van vakliteratuur en internet bronnen. Parameterschatting na metingen aan een practicumopstelling. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat: - modelvorming van een fysisch probleem uit te voeren aan de hand van (al bekend veronderstelde) natuurwetten; - het verkregen systeem te linearizeren, te schalen, te classificeren en in vier representatievormen (differentiaalvergelijking, toestandbeschrijving, blokschema en overdrachtsfunctie) uit te drukken; - aan de hand van metingen onbekende systeemparameters te schatten en inclusief de bijbehorende fout; - het systeem in MATLAB (i.e. de Control toolbox) en Simulink te implementeren en te simuleren;

62


- het dynamisch gedrag te voorspellen aan de hand van de polen- en nulpuntenligging van het systeem met gebruik van het juiste jargon; Eindbeoordeling: practicumverslag 1 [50%]; practicumverslag 2 [50%]. Werkvorm: hoorcollege, PC Instructiecollege, practicum, 26 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. ir. R. Savelsberg (Den Helder, 0223-657067). Docenten: dr. ir. A.F. Vermeulen (Den Helder, 0223-657612), G.P.M. Wagemakers (Den Helder, 0223-657329), dr. ir. R. Savelsberg (Den Helder, 0223-657067). Leermiddelen: G.F. Franklin, J.D. Powell, A. Emani-Naeini, Feedback Control of Dynamic Systems, 6th edition, Addisson-Wesley, 2010, ISBN 978-0131499300. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Integraaltransformaties, Mechanica, Programmeren MATLAB. Toegepast in: Elektrische circuits en componenten, Klassieke regeltechniek, Practica platform/sewaco

A.28

Eindopdracht

Vaknaam: Eindopdracht (TEOP) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Profiel Genietechniek Profiel Militaire Platformsystemen Profiel Sensor- en Wapensystemen Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 15 / 11 Beschrijving: In een periode van 10 weken voert de student een militair-relevant technisch wetenschappelijk onderzoek uit, en schrijft daar een eindverslag over. In de opdracht worden de opgebouwde kennis uit de voorgaande vakken en de aangeleerde onderzoeksvaardigheden gecombineerd. Eindtermen: Na het afronden van de eindopdracht kan de student: - relevante onderzoeksvragen formuleren en afkaderen - min of meer zelfstandig een onderzoeksopdracht uitvoeren

A.29. ELEKTRICITEIT EN MAGNETISME (TEMA)

63

- een meetmethode, numeriek model of simulatie opzetten - resultaten verzamelen m.b.t. het probleem - de resultaten analyseren en helder rapporteren (zowel schriftelijk als mondeling) Eindbeoordeling: onderzoeksrapport. Werkvorm: 0 college uren. Leids niveau 400. Docenten: Alle UD/UHD/HL binnen FMW (Den Helder, ). Ingangsvoorwaarden: Profilering.

A.29

Elektriciteit en magnetisme

Vaknaam: Elektriciteit en magnetisme (TEMA) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 4 Beschrijving: Het vak Elektriciteit en Magnetisme (TEMA) bestaat uit drie delen: Elektrostatica (ES), Elektrodynamica (ED) en een practicum van twee sessies. In het deel ES wordt de samenhang tussen (statische) ladingsverdelingen, elektrische krachten & velden en potentialen behandeld. Hierbij komt het begrip capaciteit aan de orde. In het deel ED wordt de samenhang tussen elektrische stromen, elektromagnetische krachten & velden en ge¨ınduceerde potentiaal behandeld. Hierbij komen de begrippen weerstand en inductie aan de orde. Het practicum maakt deel uit van een serie practica die verdeeld is over meerdere vakken. In TEMA komen inwendige weerstand in meetinstrumenten en voedingsbronnen als batterijen aan bod. Het practicum wordt geheel tijdens de sessies incl. verslag afgerond en dient voldoende te zijn om deel te mogen nemen aan het TEMA examen cq het resultaat daarvan te mogen laten meetellen. Eindtermen: De student kent de basisbegrippen op het gebied van elektriciteit en magnetisme (potentiaal, spanning, stroom, lading, elektrische veldsterkte, magnetische fluxdichtheid). De student kan het elektrisch veld berekenen voor symmetrische, statische ladingsverdelingen door toepassing van de wet van Gauss. De student kan de wet van Gauss voor

64


magnetisme toepassen. De student kan de magnetische inductie berekenen bij geometrisch eenvoudige, stationaire stromen door toepassing van de wet van Ampere. De student kan de verschillende typen magnetische materialen benoemen en aangeven wat de verschillen van deze materialen zijn in termen van magnetische susceptibiliteit en permeabiliteit. De student kent de wet van Lenz en de wet van Faraday en kan deze toepassen. Eindbeoordeling: practicumverslagen [o/v]; schriftelijke toets (3u) [100%]. Werkvorm: werkcollege, hoorcollege, practicum, 34 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299). Docenten: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299), ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), G.P.M. Wagemakers (Den Helder, 0223-657329). Leermiddelen: Hugh D. Young, Roger A. Freedman, A. Lewis Ford, University Physics, 13th Edition, Addison-Wesley, 2010, ISBN 0-321-69686-7; H.D. Young; R.A. Friedman, University Physics (Part II), 13eth Edition, Pearson Education, 2014, ISBN 978-1-292-024394. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Lineaire algebra, Mechanica. Toegepast in: Akoestiek, optica en materialen, Bouwconstructies, Elektrische circuits en componenten, Elektrische omzettingen, EM transmissie en golven, Inleiding faalmechanismen, Inleiding stromingsleer, Practica platform/sewaco

A.30

Elektrische circuits en componenten

Vaknaam: Elektrische circuits en componenten (TECC) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: In dit vak worden de grondbeginselen van elektrische netwerktheorie en de vermogenselektronica besproken. Onderwerpen zijn: wetten van Kirchhoff, maas- en knooppuntsvergelijkingen, Theorema’s van Thevenin en Norton, superpositiebeginsel, schake-

A.31. ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (TEOM)

65

lingen met bronnen, weerstanden, spoelen en condensatoren, inschakelverschijnselen, fasordiagram, gelijkrichters (diode en thyristor), chopper, invertor Eindtermen: De student is in staat berekeningen uit te voeren aan eenvoudige elektrische en elektronische schakelingen met passieve en actieve componenten. Eindbeoordeling: practicumverslag [20%]; schriftelijke toets (3u) [80%]. Werkvorm: hoorcollege, PC-instructiecollege, werkcollege, 32 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. A.F. Vermeulen (Den Helder, 0223-657612). Leermiddelen: John O’Maley, Basic Circuit Analysis, Schaum’s outlines, ISBN 0-07-0478244. Ingangsvoorwaarden: Signalen en systemen, Integraaltransformaties, Elektriciteit en magnetisme, Dynamische systemen.

A.31

Elektrische omzettingen

Vaknaam: Elektrische omzettingen (TEOM) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 2 / 7, 10 Beschrijving: In dit vak worden de grondbeginselen van elektrische energie-overdracht besproken. Onderwerpen zijn: wisselstroomgrootheden, vermogensdriehoek, arbeidsfactor, driefasige systemen, ster- en driehoekschakeling, magnetische circuits, de transformator, inleiding in de elektromechanica. Eindtermen: De student is in staat grondslagen van de elektrische energieomzettingen betreffende transmissie en opwekking te begrijpen en toe te passen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, 20 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. A.F. Vermeulen (Den Helder, 0223-657612). Leermiddelen: M.J. Hoeijmakers, Elektrische omzettingen, ISBN 90-407-2455-5. Ingangsvoorwaarden: Signalen en systemen, Integraaltransformaties, Elektriciteit en magnetisme. Toegepast in: Platformcomponenten

A.32

EM transmissie en golven

Vaknaam: EM transmissie en golven (TEMT) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: In dit vak worden de vergelijkingen van Maxwell besproken waarbij wordt uitgegaan van de in het vak TEMA opgedane kennis over statische elektrische en magnetische velden. Gebruikmakend van deze vergelijkingen wordt de elektromagnetische golfvergelijking afgeleid en de propagatie van elektromagnetische golven in ruimte en tijd besproken. Voorts wordt het gedrag van elektromagnetische golven in geleiders, isolatoren en in de grensgebieden van verschillende media geanalyseerd.

66


Eindtermen: Na dit vak te hebben gevolgd kan de student de Maxwellvergelijkingen uitleggen en toepassen op vraagstukken over statische en dynamisch veranderende elektrische en magnetische velden. Voorts kan de student kwalitatieve en kwantitatieve uitspraken doen over het gedrag van elektromagnetische golven in verschillende media zoals geleiders en isolatoren en bij overgangen tussen deze media. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 32 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678). Docenten: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299), KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678), dr. ir. R. Savelsberg (Den Helder, 0223-657067). Ingangsvoorwaarden: Elektriciteit en magnetisme. Toegepast in: Antennetechniek en golfgeleiding, Sensorsystemen 1

A.33

Enterprise architecture

Vaknaam: Enterprise architecture (TEPA) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10, 11 Beschrijving: The goal of this course is to provide insight in the complex relationships between civilian and military business processes, the information services and systems supporting these processes, and the underlying information and communication technology (ICT), by covering enterprise architecture theory and methods. Eindtermen: On completion of this course, the student will be able to: - describe the theoretical concepts of enterprise architecture; - describe the theory, (outline) contents and used methods of The Open Group Architecture Framework (TOGAF), the NATO Architecture Framework (NAF) and the NL Integrated Defence Architecture (IDA); - explain differences, commonalities and relationships between the above three architecture frameworks; - apply Enterprise Architecture methods in practice by analysing and modelling operational/C2 processes using: UML (Unified Modelling Language); DEMO (Design and Engineering Methodology for Organizations); Archimate. Eindbeoordeling: opdracht(en) [50%]; schriftelijke toets (2u) [50%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, 18 college uren. Leids niveau 300. Docenten: KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Leermiddelen: Martin Fowler , UML Distilled third edition, Addison-Wesley, 2004, ISBN 0321-19368-7; Alicia P.C. Perinforma (pseudonym of J.L.G. Dietz), The essence of organisation, an introduction to enterprise engineering, Sapio, 2012, ISBN 978-90-815449-4-8. Ingangsvoorwaarden: Software engineering en OO programmeren, Computernetwerken, BusinessICT alignment, Databases.

A.34

Fundamentele informatica

Vaknaam: Fundamentele informatica (TFIT)

A.34. FUNDAMENTELE INFORMATICA (TFIT)

67

Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: In het vak Fundamentelen Informatica worden een aantal theoretische grondslagen behandeld die een belangrijke rol spelen binnen de informatica. Na korte inleiding over logica, wordt de functionele programmeertaal Amanda behandeld. We gebruiken Amanda om inzicht te geven wat algoritmen zijn en hoe deze ontworpen kunnen worden. Hierna wordt beschreven hoe datastructuren in Amanda kunnen worden gemaakt en hoe deze gebruikt worden om problemen op te lossen. Recursie (functies die zichzelf aanroepen) speelt een belangrijke rol in de informatica. In principe kan je mbv recursie ieder berekenbaar probleem oplossen. Daarom wordt er bij dit onderwerp lang stilgestaan en zal er uitgelegd worden hoe je op een systematische manier recursieve algoritmes kan maken. Algoritmen die aan de orde komen zijn: sorteren, diverse lijstalgoritmes, eenvoudige tekstanalyse en tekstcompressie, het kortste pad algoritme en backtracking. Datastructuren komen aan de orde: lijsten bomen, expressies. Expressies worden ook gebruikt om grammatica’s en ontleders (parsers) uit te leggen. We zullen expressies gebruiken om rekenkundige expressies en functies te beschrijven en als toepassing symbolisch differentieren. Er worden een aantal fundamentele computer modellen zoals eindige automaten en Turing machines behandeld en er wordt beschreven welke beperkingen deze modellen hebben. Het zal blijken dat de Turing machine een eenvoudig computer model is waarop in principe ieder mogelijke berekening kan worden gedaan. Er zal kort worden ingegaan op het verband tussen programmeertalen en computers. De cursus sluit af met beschouwingen over de efficiëntie van algoritmen. Eindtermen: Na afloop van de cursus kan de student: eenvoudige formules in de propositie logica opstellen waarheidstabellen opstellen voor formules in de propositie logica formules in de propositie logica vereenvoudigen en daarmee evt vaststellen of deze een tegenspraak of tautologie zijn in de functionele programmeertaal Amanda eenvoudige functies maken gebruik maken van lijstcomprehensies in Amanda gebruik maken van patroon definities in Amanda beschrijven wat de rol van typering is binnen Amanda en hoe dit helpt om correcte programma’s te maken volledige inductie bewijzen geven voor beweringen over natuurlijke getallen uitleggen wat het verband is tussen recursie en volledige inductie eenvoudige recursieve functies in Amanda opstellen mbv inductie technieken eenvoudige recursieve data structuren zoals lijsten, bomen en rekenkundige ontwerpen en implementeren eenvoudige algoritmen op recursieve datastructuren ontwerpen en implementeren

68


volledige inductie bewijzen geven voor beweringen over recursieve datastructuren een eindige automaat construeren bij een gegeven reguliere expressie en omgekeerd voor een eenvoudige context vrije taal een grammatica construeren beschrijven hoe parsers worden gebruikt om uitdrukkingen in een contextvrije taal te ontleden Huffman codering toepassen om een tekst te comprimeren en beschrijven hoe boomstructuren hiervoor gebruikt worden eenvoudige backtracking problemen herkennen en oplossen aangeven hoe een graaf kan worden gerepresenteerd in datastructuren het kortste pad en minimaal opspannende boom algoritme voor grafen toepassen fundamentele computermodellen zoals Turing machines beschrijven mbv voorbeelden uitleggen wat met de universaliteit van Turing machines bedoeld wordt aangeven welke soorten problemen wel of niet m.b.v. een rekenautomaat (computer) opgelost kunnen worden op hoofdlijnen beschrijven wat met complexiteit van algoritmen bedoeld wordt aangeven waar de klassen P, NP en NP compleet voor staan en voorbeelden van algoritmen uit deze klassen Eindbeoordeling: opdracht(en) [30%]; schriftelijke toets (2u) [70%]. Werkvorm: werkcollege, 30 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127). Leermiddelen: M. Sipser, Introduction to the Theory of Computation, ISBN 978-0534950972; B. Bruin, J.M. Jansen, Discrete Wiskunde. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Datastructuren en algoritmen

A.35

Gasturbines

Vaknaam: Gasturbines (TGAS) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 9 Beschrijving: Hoofdstuk 1: Introduction Ter oriëntatie worden allerlei typen en uitvoeringen van gasturbines en hun toepassingsgebied behandeld. Hoofdstuk 2: Shaft power production Nadat de cyclusberekening van de ideale gasturbine (ideal simple cycle) is behandeld, wordt het effect getoond van allerlei uitbreidingen zoals intercooling, reheat en heat exchange (ideal complex cycle). Daarna worden ook allerlei verliezen en verfijningen in de cyclusberekening meegenomen (real complex cycle). Hoofdstuk 3: Aircraft propulsion Dezelfde soort berekeningen als in het voorgaande hoofdstuk maar nu betrokken op de simple turbojet cycle met andere prestatieparameters zoals propulsion efficiency, specific thrust e.d.. Hoofdstuk 4/5/7: Centrifugal compressors / Axial compressors / Axial and radial flow turbines Verschillen tussen radiale en axiale uitvoeringen van compressoren worden benadrukt.

A.36. GEBRUIKS- EN CONDITIEBEWAKING (TGCB)

69

Werking en met name de energieoverdracht worden behandeld, maar een gedetailleerde ontwerpberekening komt niet aan bod. Hoofdstuk 6: Combustion systems Diverse typen verbrandingskamers worden behandeld. Hoofdstuk 9: Prediction of performance of simple gas turbines Op basis van de prestatiekarakteristieken van componenten als compressor en turbine (Hoofdstuk 4,5 en 7) kan de prestatie van de gasturbine worden bepaald. Voor de gas generator, gas generator + power turbine, gas generator + nozzle zal de methodiek worden behandeld waarmee het werkpunt van elke component wordt bepaald alsmede de prestatie van de machine als geheel. Eindtermen: De student kan: - een overzicht geven van gasturbine-typen: kenmerk, voor- en nadelen, toepassing (Hoofdstuk 1). - een cyclusberekening uitvoeren van een power cycle en een turbo jet engine cycle (Hoofdstuk 2, 3). - aan de hand van prestatiediagrammen uitleggen welke combinaties van intercooling, heat exchange, reheat en drukverhouding gunstig zijn (Hoofdstuk 2, 3). - de verschijnselen rotating stall, surge en choking uitleggen (Hoofdstuk 4). - de verschillen tussen radiale en axiale compressoren/turbines uitleggen (Hoofdstuk 4,5 en 7). - het proces in de verbrandingskamer beschrijven en de oorzaken van drukverlies verklaren (Hoofdstuk 6). - de energieomzetting in compressor of turbine uitleggen maar hoeft geen gedetailleerde ontwerpberekening te kunnen uitvoeren (Hoofdstuk 4,5 en 7); de student moet wel een gasturbine kunnen doorrekenen (off-design) aan de hand van karakteristieken en ingangsgegevens (Hoofdstuk 9) Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, 20 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673). Leermiddelen: H.I.H. Saravanamuttoo e.a., Gas Turbine Theory, 6th Edition, Pearson Education Limited, ISBN 978-0-13-222437-6. Ingangsvoorwaarden: Thermodynamica.

A.36

Gebruiks- en conditiebewaking

Vaknaam: Gebruiks- en conditiebewaking (TGCB) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10, 11 Beschrijving: In dit vak wordt aandacht besteed aan de verschillende technieken voor conditiebewaking (trillingsanalyse, olieanalyse, thermografie), het ontwerpen van een CM systeem, mogelijkheden van diverse sensoren. Verder worden gebruiks- en belastingsbewakingsmethoden besproken en wordt getoond hoe die binnen Defensie worden toegepast. Eindtermen: Na het volgen van dit vak kan de student: - van de meest gebruikte conditiebewakingsmethoden (trillingsanalyse, olieanalyse, thermografie) en gebruiksbewakingsmethoden uitleggen hoe ze werken

70


- een simpele analyse uitvoeren op een gemeten trillingssignaal, en onderscheid maken tussen een gezond en beschadigd systeem - de resultaten van een olieanalyse interpreteren Eindbeoordeling: opdracht(en) [50%]; schriftelijke toets (3u) [50%]. Werkvorm: hoorcollege, individuele opdracht, 28 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681). Docenten: ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681). Leermiddelen: G. Vachtsevanos, Intelligent Fault Diagnosis and Prognosis, Wiley 2006; R. Keith Mobley, An introduction to predictive maintenance, Butterworth-Heinemann 2002. Ingangsvoorwaarden: Betrouwbaarheid, Inleiding faalmechanismen.

A.37

Geleide wapens 1

Vaknaam: Geleide wapens 1 (TGW1) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Bewegingsvergelijkingen missile (en vliegtuig) met ontwerp van autopilot (klassiek). Elementen van samendrukbare stromingen en supersone aerodynamica met illustraties van specifieke vormgeving van missiles (en gevechtsvliegtuigen). Missile ontwerp (voortstuwingssystemen, sturing, militaire lading). Studie van principes en tekortkomingen van geleidingswetten voor de terminale fase, in het bijzonder varianten op proportionele navigatie en inleiding in moderne navigatiewetten. Simulatie van de beweging en de besturing. Bepalen van het doeltreffend domein van een geleid wapen. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat: 1. essentiele elementen van de samendrukbare stromingen en supersone aerodynamica voor ontwerp en simulatie van missiles op te noemen en te implementeren in een model; 2. de keuze voor een missile ontwerp (vorm, voortstuwing, besturing, sensor) relateren aan de inzet van het missile en de beperkingen op noemen;

A.38. GELEIDE WAPENS 2 (TGW2)

71

3. een overzicht van de geleidingswetten voor de eindfase te geven en een keuze voor een wet verantwoorden; 4. de bewegingsvergelijkingen van een missile te geven; 5. een simulatie van de beweging en de besturing van een eenvoudig model van een geleid wapen uit te voeren in Matlab/Simulink. Hierbij conclusies te trekken over doeltreffend domein en storingsgevoeligheid; 6. recente verbeteringen en trends binnen de geleide wapenleer te noemen en te beargumenteren met voorbeelden. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoor/werkcollege, PC Instructiecollege, practicum, 28 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. R. Savelsberg (Den Helder, 0223-657067). Leermiddelen: P. Zarchan, Tactical and Strategic Missile Guidance, 6th Edition, AIAA, 2012, ISBN 978-1600868948; F.M. White, Fluid Mechanics, 7th Edition, McGraw-Hill, 2013, ISBN 978-1-118-11613-5. Ingangsvoorwaarden: Stromingsleer, Voortgezette militaire systemen. Toegepast in: Geleide wapens 2

A.38

Geleide wapens 2

Vaknaam: Geleide wapens 2 (TGW2) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 10 Beschrijving: Integratie van deelmodellen voor de aandrijving, besturing en geleiding uit Geleide Wapens 1, in een computermodel van een geleid wapen.

72


Baanberekeningen voor ballistische doelen, zowel analytisch als met eenvoudige computersimulaties. Simuleren van de inzet van het geleide wapen tegen een ballistisch doel. Eindtermen: Kan met een computermodel van een geleid wapen de deelmodellen voor aandrijving, besturing en geleiding integreren. Kan baanberekeningen voor ballistische doelen uitvoeren, zowel analytisch als met eenvoudige computersimulaties. Kan de inzet van het geleide wapen tegen een ballistisch doel simuleren. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoorcollege, practicum, 16 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. R. Savelsberg (Den Helder, 0223-657067). Leermiddelen: P. Zarchan, Tactical and Strategic Missile Guidance, 6th Edition, AIAA, 2012, ISBN 978-1600868948; F.M. White, Fluid Mechanics, 7th Edition, McGraw-Hill, 2013, ISBN 978-1-118-11613-5. Ingangsvoorwaarden: Geleide wapens 1.

A.39

Genieproject 1

Vaknaam: Genieproject 1 (TGP1) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 10 Beschrijving: Het Genieproject I is de eerste kennismaking met het projectmatig werken aan een civieltechnische ontwerpopdracht in een militaire context, welke wordt aangeboden volgens een militaire commandostructuur. Afhankelijk van de groepsgrootte zullen vanuit een Nota van Voorwaarden, vertaald naar een militair bevel, een of meerdere syndicaten werken aan een ontwerpopdracht, die is gebaseerd op de inrichting van een eenvoudig complex met een specifiek militaire functie. Vanuit een bevel zal de opdracht volgens de OATDOEM-systematiek worden ontrafeld, waarna vormgegeven wordt aan de aanpak van de opdracht. Er zal er een verkenning te velde uit worden gevoerd en na analyse van de opdracht en de uitkomsten van de verkenning wordt er op systematische wijze een globaal PvE gemaakt op basis waarvan op systematische wijze een vlekkenplan, een kosten-batenanalyse en een investeringsberekening worden gegenereerd. Het vak zal worden ondersteund met colleges waarin het ontwerpproces, de militaire commando-structuur en het verkennen aandacht krijgen. Responsiecolleges dragen bij aan de sturing in het project door bespreking van de in te leveren tussenproducten (OATDOEM, Plan v. Aanpak, Verkenningsplan en −rapport, actoren- en procesanalyse, uitgangspunten, PvE en relatiediagram). Het gehele ontwerpproject wordt vastgelegd in een eindverslag dat tevens wordt gepresenteerd. Eindtermen: Na afronding van het vak Genieproject I is de student in staat: het analyseren van een militaire bevel (OATDOEM) en vormgeven aan de opdracht; het vergaren van informatie; het maken van een plan van aanpak; het voorbereiden, uitvoeren en rapporteren van een verkenning te velde; het maken van een actoren- en procesanalyse;

A.40. GENIEPROJECT 2 (TGP2)

73

het maken van een globaal PVE (uitgangspunten, functie- en prestatie-eisen), een relatiediagram, cirkelgraaf, bubbeldiagram en een vlekkenplan op basis van een functiestructuur; het maken van een kosten-batenanlyse en een investeringsberekening het schriftelijk rapporteren over de het doorlopen ontwerpproces en de ontwerpuitkomsten; het mondeling presenteren van de ontwerpuitkomsten; het werken in projectgroepen rondom een militaire ontwerpopgave. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: Groepswerk, 40 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293). Leermiddelen: M.R. Beheshti, Handboek systematisch ontwerpen in de civiele techniek en bouwkunde, PDF, ISBN 90-407-1920-9; E. Dado (samensteller), Reader Ontwerpen van civiele constructies. Ingangsvoorwaarden: Proces- en bouwmanagement 1.

A.40

Genieproject 2

Vaknaam: Genieproject 2 (TGP2) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 11 Beschrijving: In dit laatste ontwerpproject dienen studenten in project-teamverband een militair/civieltechnisch ontwerpprobleem op te lossen waarbij de opgedane kennis van voorgaande opleidingsjaren dient te worden toegepast. Vanuit een militair bevel wordt het ontwerpproces van initiatief tot definitief ontwerp doorlopen. Vanuit de initiatieffase wordt een opdracht verstrekt met betrekking tot een oplossing voor de realisatie van een plan van Commandant Landstrijdkrachten (CLAS). Dit vak kent afhankelijk van het aantal deelnemende teams e´ e´ n of meerdere cases, welke worden aangeboden in een militair/civieltechnische setting, waarbij ingespeeld wordt op actuele ontwikkelingen. Er wordt gefocust op projectmatig werken waarbij het bouwproces in militaire context doorlopen wordt van opdracht tot en met ontwerp. Eindtermen: Na afronding van het vak Genieproject I is de student in staat: het kunnen opereren als professioneel advies/projectbureau; het daarin kunnen vormgeven van een eigen projectorganisatie; het maken van eigen planning en taakverdeling; het maken van integrale afwegingen van (deel-) vraagstukken; het bepalen welke informatie moet worden ingewonnen, op welke wijze en van wie; het maken van een bouwplanning; het uitbrengen van een geheel van afgewogen ontwerpoplossingen, zowel in schriftelijk rapport als in een presentatie aan de commandant der landstrijdkrachten; het beargumenteren en verdedigen van de bevindingen uit het rapport. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: Groepswerk, 40 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293).

74


Leermiddelen: M.R. Beheshti, Handboek systematisch ontwerpen in de civiele techniek en bouwkunde, PDF, ISBN 90-407-1920-9; E. Dado (samensteller), Reader Ontwerpen van civiele constructies; E. Dado (samensteller), Reader Bouwprojectmanagement; J.I.M. Halman (redactie), Risicomanagement in de bouw, ISBN 978-9075365-87-0. Ingangsvoorwaarden: Proces- en bouwmanagement 1, Proces- en bouwmanagement 2.

A.41

Geodesie

Vaknaam: Geodesie (TGEO) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: In het vak Geodesie wordt een groot aantal verschijnselen, die betrekking hebben op de planeet aarde en haar plaats en beweging in de ruimte besproken. Begrippen en grootheden, die met de verschijnselen samenhangen, worden gedefinieerd. Onderwerpen: 1. De aarde in de ruimte. Wetten van Kepler. Keplerse pa-rameters. Tijdrekening. 2. Samenstelling en opbouw van de aarde. Het zwaarte-krachten magnetisch veld. 3. Vorm en afmetingen van de aarde. Geo¨ıde, ellipso¨ıde en bol. 4. Ruimtelijke- en tijdcoördinaten; coördinaatsystemen en −stelsels (3D+T, 3D, 2D, T) Eindtermen: De student heeft basiskennis van 1. de samenstelling, de krachtenvelden en de modelvormen van de aarde, het zonnestelsel en 2. ruimte- en tijdcoördinaten van en richting en afstand tussen posities ten behoeve van navigatie, tactische beeldopbouw en wapeninzet. De student is in staat om berekeningen te ontwerpen en uit te voeren voor elementaire geodetische en ruimte-geodetische vraagstukken. Eindbeoordeling: practicumverslag [20%]; schriftelijke toets (3u) [80%]. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 18 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ing. C.A. Scheele MSc (Den Helder, 0223-657468). Leermiddelen: C.D. de Jong, G. Lachapelle, S. Skone, I.A. Elema, Hydrography, Delft: University Press, 2002, ISBN 90-407-2359-1; 2. Bernhard Hofmann-Wellenhof, Klaus Legat, Manfred Wieser, Navigation, Principles of Positioning and Guidance, Springer-Verlag Wien New York 2003, ISBN ISBN 3-211-00828-4. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Lineaire algebra, Mechanica, Programmeren MATLAB.

A.42

Geografische informatiesystemen

Vaknaam: Geografische informatiesystemen (TGIS) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10

A.43. GRONDKERENDE CONSTRUCTIES & FUNDERINGSTECHNIEK (TGCF) 75 Beschrijving: Een Geografisch Informatie Systeem (GIS), is een informatiesysteem waarmee gegevens/informatie over ruimtelijke objecten kunnen worden ingevoerd, opgeslagen, beheerd, bewerkt, geanalyseerd en/of gepresenteerd. Bij de uitvoering van militaire operaties wordt tegenwoordig meer en meer gebruik gemaakt van GIS. Te denken valt hierbij aan WECDIS (Warship Electronic Chart Display and Information System) en Battle Field Management Systems. Tijdens deze cursus worden voornamelijke de principes en de (on)mogelijkheden van GIS behandeld. Naast theorie zal er daarbij voldoende aandacht zijn voor het praktisch werken met GIS-software. Eindtermen: Na afronding van dit vak is de student in staat om: - de principes van Geografische Informaties Systemen te beschrijven; - de verschillende types geografische fenomenen te beschrijven; - de, door een GIS gebruikte, data-modellen voor ruimtelijke data te beschrijven; - de componenten van een GIS en hun functies te beschrijven; - verschillende, door GIS gebruikte, data-analyse functies te beschrijven; - verschillende, door GIS gebruikte, manieren van invoer en bewerking van ruimtelijke data te beschrijven. - basis GIS-bewerkingen uit te voeren met een GIS. Na de afronding van dit vak is de student zich bewust van het feit dat een GIS een hulpmiddel is voor de integratie van verschillende soorten ruimtelijke data voor (joint and combined) militaire operaties. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoor/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127). Docenten: ir. R.R. Hordijk (Den Helder, 0223-657436), dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223657127), KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Leermiddelen: O. Huisman & R.A. de By, Principles of Geographic Information Systems, PDF. Ingangsvoorwaarden: Geen.

A.43

Grondkerende constructies & funderingstechniek

Vaknaam: Grondkerende constructies & funderingstechniek (TGCF) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: In het vak Grondkerende constructies & funderingstechniek wordt voortgebouwd op de kennis die is opgedaan in het vak Grondmechanica. Nu wordt verder gegaan met de sterkte en draagkracht van grond, schuifsterkte, taludstabiliteit, (dam)wanden, strook- en paalfunderingen. Er wordt dus verder ingegaan op spanningen in de grond, de invloed van water hierop en het daaruit volgende dragende vermogen. Vervolgens kan deze draagkracht worden verbeterd middels diverse funderingstechnieken of grondverbeteringsmethoden. Net als bij het vak Grondmechanica wordt de theorie ondersteund middels practicumdagen.

76


Eindtermen: Kennis hebben genomen en kunnen formuleren van fenomenen: − schuifsterkte van de grond; − waterspanningen; − zettingsberekeningen; − damwanden; − funderingen; − stabiliteit van een talud. Toepassing van deze kennis door diverse rekenmethoden. Eindbeoordeling: practicumverslag [25%]; schriftelijke toets (3u) [75%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, 24 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293). Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: A. Verruijt, Grondmechanica, pdf-bestand, ISBN http://geo.verruijt.net; J.B.W. Borgers, Practicumhandleiding TGCF. Ingangsvoorwaarden: Grondmechanica.

A.44

Grondmechanica

Vaknaam: Grondmechanica (TGRM) Onderdeel van: Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 6 Beschrijving: In het vak Grondmechanica wordt de module Mobiliteit uit Krijgsbouwkunde verder uitgediept en verbreed. Er wordt dus verder ingegaan op classificatie van grond en terreinonderzoek.

A.45. HELIKOPTERS (THEL)

77

Daarna worden nieuwe onderwerpen behandeld, zoals grondwater, grondwaterstromingen, spanningen rekken en stijfheid in de grond en consolidatie. Deze kennis is nodig om verder uit te bouwen in het vak Grondkerende constructies en funderingstechniek. Eindtermen: Kennis hebben genomen en kunnen formuleren van fenomenen: - grondclassificatie; - spanningen in de grond; - terreinonderzoek; - grondwaterstromingen; - rekken en stijfheid; - consolidatieproces. Toepassing van deze kennis door diverse rekenmethoden. Eindbeoordeling: practicumverslag [25%]; schriftelijke toets (3u) [75%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, 36 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: ir. J.B.W. Borgers (Breda, 076-5273286). Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ir. J.B.W. Borgers (Breda, 076-5273286), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: Titel ; A. Verruijt, Grondmechanica, pdf-bestand, ISBN http://geo.verruijt.net. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Grondkerende constructies & funderingstechniek

A.45

Helikopters

Vaknaam: Helikopters (THEL) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 2 / 7, 10 Beschrijving: In het vak helikopters worden de verschillende typen helikopters besproken. Van de conventionele helikopter welke een hoofdrotor en een staartrotor heeft wordt de besturing uitgelegd waarbij veel aandacht aan alle zgn. cross coupling effecten wordt gegeven. Dit laatste wordt tijdens een vlucht met een Alouette III ook in de praktijk getoetst. In het vak wordt o.a. de vermogenskromme afgeleid, waarbij naast de maximale vliegsnelheid ook de prestaties bij autorotatie berekend worden. Tot slot wordt ingegaan op de stabiliteit van de helikopter. Eindtermen: 1. De algemene werking van de besturing van helikopters begrijpen, 2. Het kunnen uitrekenen/schatten van vliegprestaties in hover, voorwaartse vlucht en in klim/daalvlucht met behulp van een momentum beschouwing van de rotor, daarnaast ook met de ”blade” element methode 3. Autorotatie begrijpen 4. Het kunnen opstellen van de vergelijking voor de klapbeweging van een blad in hovering flight 5. Helikopter snelheidsstabiliteit begrijpen Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, practicum, 18 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631).

78


Leermiddelen: Th. Van Holten, Helicopter Performance, Stability and Control, TU Delft L&R. Ingangsvoorwaarden: Vliegtuigprestaties, Inleiding vliegtuigaerodynamica.

A.46

Informatiebeveiliging

Vaknaam: Informatiebeveiliging (TINB) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: In onze maatschappij en met name bij defensie is het van essentieel belang dat er op een veilige manier informatie kan worden uitgewisseld tussen partijen die zich eventueel op (grote) afstand van elkaar bevinden. Daarbij is het nodig dat gebruikers zich op afstand (via een netwerk) kunnen indentificeren, dat gegevens die ze uitwisselen niet afgeluisterd of veranderd kunnen worden door derden, dat men er van op kan dat de informatie is aangekomen en dat de afzender niet kan ontkennen deze informatie te hebben verstuurd. In het vak Informatiebeveiliging gaan we in op de technieken die gebruikt worden om deze doelen te bereiken. Uitgangspunt hierbij is dat informatie op computersystemen (of dragers zoals usb-sticks e.d) wordt opgeslagen en via computernetwerken wordt verspreid. Het vak geeft naast de moderne technieken ook een overzicht van in het verleden gebruikte technieken. Eindtermen: Na het volgen en bestuderen van het vak kan de student: de belangrijkste begrippen uit de Informatiebeveiliging: Authenticiteit, Confidentialiteit, Integriteit, Beschikbaarheid, Onweerlegbaarheid kunnen benoemen en beschrijven; verschillende manieren noemen en beschrijven voor het vercijferen van data; uitleggen wat de belangrijkste eigenschappen zijn van symmetrische sleutelsystemen en asymmetrische (public key) systemen en toelichten welke diensten hiermee kunnen worden gerealiseerd; toelichten dat de mate van beveiliging die gerealiseerd kan worden, beperkt wordt door praktische overwegingen; de algemene opbouw beschrijven van een vercijfersysteem en de functie van het algoritme en de sleutel toelichten; uitleggen wat een ’one way’ functie is en hoe deze worden gebruikt voor de controle van wachtwoorden; uitleggen wat wordt verstaan onder een ’vercijfersysteem met absolute veiligheid’ en aangeven hoe dit gerealiseerd kan worden; uitleggen wat ’stroomvercijferingen’ en ’blokvercijferingen’ zijn en hoe deze kunnen worden uitgevoerd; de opbouw en eigenschappen van een schuifregister beschrijven en uitleggen hoe dit kan worden toegepast als pseudo-random generator; beschrijven wat de beperkingen van een lineair schuifregister zijn en dit aan de hand van een berekening demonstreren; beschrijven wat een ’zero-knowledge’ protocol is en hoe dit mbv de ’square root’ game wordt gerealiseerd; toelichten aan de hand van voorbeelden hoe public key cryptografie kan worden gebruikt voor: bericht integriteit, afzender authenticiteit, digitale handtekening, gebruiker authenticiteit, afzender onweerlegbaarheid en het opzetten van een beveiligde verbinding;

A.47. INFORMATIEMANAGEMENT (IM)

79

de rol van certificaten, certificerende autoriteit (trusted third party) bij de beveiliging van internetverkeer beschrijven; het gebruik van smartcards (bv de defensie smartcard) toelichten; mbv zelfgemaakte programmatuur mono-alfabetische vercijferde berichten ontcijferen (kraken); aangeven op welke wijze Vigenère (poly-alfabetische) code gekraakt kunnen worden en dit mbv de aangereikte tooling voor eenvoudige voorbeelden ook uitvoeren; de berekeningen die nodig zijn voor het RSA public-key algoritme voor kleine voorbeelden handmatig uitvoeren en mbv geschikte tools voor realistische voorbeelden doen. Eindbeoordeling: opdracht(en) [25%]; schriftelijke toets (2u) [75%]. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127). Docenten: ir. R.R. Hordijk (Den Helder, 0223-657436), dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223657127). Leermiddelen: A. Beutelspacher, Cryptology, Spectrum, ISBN 978-0883855041. Ingangsvoorwaarden: Computersystemen, Programmeren MATLAB.

A.47

Informatiemanagement

Vaknaam: Informatiemanagement (IM) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 5 Beschrijving: Moderne organisaties zoals Defensie functioneren in toenemende mate op basis van informatie. Informatiemanagement is het verzamelen, beheren en distribueren van de juiste informatie naar de juiste persoon. Het is e´ e´ n van de kritische infrastructuren voor het functioneren van de organisatie. De cursus analyseert hoe informatie georganiseerd dient te worden zodat de organisatie haar doelen (beter) kan realiseren. Aan de hand van verschillende cases worden belangrijke aspecten van informatiemanagement besproken en de link gelegd naar de militaire organisatie (bedrijfsvoering en operaties). Eindtermen: 1. Hij/zij heeft begrip van organisatie-ondersteunende informatiesystemen. 2. Hij zij heeft begrip van data- en netwerkinfrastructuur en van web 2.0. 3. Hij zij heeft begrip van operationele en enterprisesystemen en −processen. 4. Hij/zij is in staat om uit te leggen welke rol informatiemanagement binnen de defensieorganisatie speelt (zowel tijdens vredesbedrijfsvoering als tijdens operaties) en welke problemen hierbij optreden. Eindbeoordeling: onderzoeksrapport(en) [25%]; schriftelijke toets (3u) [75%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, 28 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. S.J.H. Rietjens (Breda, 076-5273320). Leermiddelen: Turban, Volonino, Wood, Information Technology for Management, 9th Edition, 2012, ISBN 978-1118453247; Diverse auteurs, Informatie management. Ingangsvoorwaarden: Geen.

80

A.48


Inleiding faalmechanismen

Vaknaam: Inleiding faalmechanismen (TIFM) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 2 / 8 Beschrijving: Inzichtelijk maken van de (on)balans tussen belasting en belastbaarheid van platformen en/of systemen, overzicht van belastingtypen en faalmechanismen. Onderwerpen: belastingtypen – mechanisch, thermisch, elektrisch & faalmechanismen – overload, vermoeiing, corrosie, doorslag, overslag, kruip, degradatie, slijtage. Eindtermen: Na het volgen van dit vak kan de student: - beschrijven hoe de behandelde faalmechanismen en- processen werken - beschrijven welke belastingen (en in welke mate) een bepaald faalmechanisme be¨ınvloeden. - de specifieke bron van belasting (gebruik) vertalen naar generieke belasting - de externe belasting omrekenen naar interne belasting - de voor behandelde faalmechanismen een kwantitatieve vergelijking maken tussen belasting en belastbaarheid. (= berekenen of en wanneer component/systeem faalt). Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, 14 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688). Docenten: ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681), LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688). Leermiddelen: T. Tinga, Principles of Loads and Failure Mechanisms: Application in Maintenance, Reliability and Design, ISBN 978-1-4471-4916-3. Ingangsvoorwaarden: Mechanica, Elektriciteit en magnetisme. Toegepast in: Gebruiks- en conditiebewaking, Onderhoudsanalysetechnieken, Voortgezette faalmechanismen

A.49

Inleiding militaire operaties

Vaknaam: Inleiding militaire operaties (IMO) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 1, 2 Beschrijving: Het doel van het vak IMO is tweeledig. Enerzijds brengt het basiskennis over militaire operaties aan, die voor iedere aspirant van belang is en anderzijds dient het als inleiding voor de aspirant die het vak verder bestudeert in de major krijgswetenschappen. Naast een inleiding waarin we de terminologie en de centrale thema−s van militaire operaties behandelen, bespreken we in dit vak de de karakteristieken en vigerende doctrinaire uitgangspunten voor het militair optreden in de verschillende militaire domeinen en de rationale en uitvoering van militaire inzet in verschillende operationele contexten waaronder reguliere- en irreguliere conflicten (Regular en Irregular Warfare) en Peace Support Operations (PSO).

A.50. INLEIDING MILITAIRE SYSTEMEN (IMS)

81

Het vak IMO omvat 22 colleges, waarvan 5 verdiepende colleges specifiek voor de bachelor studenten en 1 responsiecollege. Gedurende het vak krijgen de studenten inzicht in de kenmerken/karakteristieken van de verschillende militaire domeinen (maritiem, land, lucht, ruimte en informatiedomein) en hoe het militair optreden (operaties) in deze verschillende domeinen wordt georganiseerd en uitgevoerd. De organisatie en uitvoering van het militair optreden in de verschillende militaire domeinen staat beschreven in doctrines. Hoe doctrines tot stand komen en hoe militaire organisaties zichzelf en hun optreden aanpassen aan de eisen van de operationele omgeving staat centraal in de verdiepende colleges. De focus van het vak zijn de factoren van invloed op de organisatie en uitvoering van militaire operaties. De militaire domeinen zijn weliswaar in theorie en doctrine te scheiden maar in de praktijk is dat niet zo. Een militaire operatie en het militair optreden vindt vrijwel altijd in meerdere militaire domeinen tegelijkertijd plaats. Dit gegeven stelt hoge eisen aan de inrichting (planning) van militaire operaties en de samenwerking tussen de verschillende krijgsmachtdelen. De operatie moet bijdragen aan de (politiek) strategische doelstellingen maar ook rekening houden met de tactische mogelijkheden en beperkingen van zowel de eigen als de vijandelijke strijdkrachten en de operationele omgeving. Deze onderwerpen worden ondersteund met relevante historische perspectieven en casu¨ıstiek. Eindtermen: Na afronding van het vak kan de aspirant: 1. De grondbeginselen en functies van het militair optreden en de toepassing daarvan toelichten; 2. De karakteristieken en principes van het domein gebonden optreden aan de hand van de karakteristieken en doctrinaire beginselen van de verschillende militaire domeinen herkennen en benoemen; 3. Uitleggen hoe de grondslagen van operaties zich in een gegeven casus manifesteren. Eindbeoordeling: schriftelijke toets 1 (2u) [75%]; schriftelijke toets 2 (2u) [25%]. Werkvorm: hoorcollege, zelfstudie, 49 college uren. Leids niveau 100. Vakcoördinator: LTKOL R. Brunsting (Breda, 076-5273223). Docenten: MAJMARNS E.J.M. Dingenouts (Den Helder, 0223-657410), LTKOL R. Brunsting (Breda, 076-5273223). Leermiddelen: D. Jordan, Understanding Modern Warfare, Cambridge University Press; Dictaat Understanding Military Operations; Diverse Nederlandse doctrinepublicaties; Diverse Allied doctrinepublicaties. Ingangsvoorwaarden: Geen.

A.50

Inleiding militaire systemen

Vaknaam: Inleiding militaire systemen (IMS) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 6 / 2, 3 Beschrijving: IMS start met een inleidend werkcollege. Tijdens dit college worden filmfragmenten getoond die de verschillende functies en subfuncties van het generieke model

82

BIJLAGE A. VAKBESCHRIJVINGEN belichten met als doel: 1) het vaststellen van de beginsituatie (voorkennis) van de adelborsten/cadetten, 2) kritisch (leren) kijken, luisteren en lezen, 3) adelborsten/cadetten te motiveren voor IMS en 4) het introduceren van het tijdens de colleges te gebruiken generieke model van een militair systeem. Het vak bestaat vervolgens uit de vier onderdelen: Deel 1 (Historie) In dit deel wordt de historie van de techniek behandeld en de invloed van technische innovaties op oorlogvoering. Het doel is de student te laten zien dat de huidige maatschappij en krijgsmacht ondenkbaar zijn zonder techniek. In de hele geschiedenis is te zien dat vooruitgang nauw samenhangt met technische innovaties en ontdekkingen. Ook de niettechnisch opgeleide officier moet zich er terdege van bewust zijn dat technische kennis onontbeerlijk is onder meer om te voorkomen dat de techniek de mens gaat beheersen in plaats van andersom. Deel 2 (Militaire Systemen) Aan de hand van het generieke model worden in dit deel de drie deelsystemen (Platform, Sewaco en Gemeenschappelijke functies) besproken. Bij ieder deelsysteem worden de diverse (sub)functies, realiseringen en prestaties aan de orde gesteld. De technologieën die voor de realisering van militaire systemen gebruikt (kunnen) worden, worden op een kwalitatieve manier ge¨ıntroduceerd. De behandeling van ieder deelsysteem wordt gevolgd door een werkcollege, waarin de adelborsten en cadetten aan de hand van een beschrijving uit e´ e´ n van de boekwerken van ”Jane’s” moeten onderzoeken hoe de verschillende (sub)functies van een gegeven militair systeem zijn gerealiseerd en wat de bijbehorende prestaties zijn. Om de relatie tussen militaire systemen en krijgswetenschappen te accentueren wordt dit deel afgesloten met een college ”Dynamiek van Militaire Innovatie”. Deel 3 (Materieelcyclus) In dit deel wordt behandeld hoe een krijgsmacht van behoeftestelling komt tot aanschaf, gereed stellen, in stand houden en afstoten van militaire systemen. In dit deel wordt de relatie gelegd tussen militaire systemen en (militaire) bedrijfskunde, in het bijzonder ”asset management”. Deel 4 (Trends en Toekomst) In afrondende colleges worden de ontwikkelingen geschetst die in de nabije toekomst verwacht worden op het gebied van Platform, Sewaco en Gemeenschappelijke functies. Verder wordt aandacht besteed aan de wijze waarop Research & Development bij de krijgsmacht en bij de militaire industrie gestalte krijgt.

Eindtermen: Na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht kan de student: 1. de historie van de techniek in het algemeen en in relatie tot militaire toepassingen beschrijven; 2. de diverse termen en begrippen (jargon) op de juiste wijze hanteren; 3. uitleggen hoe functies van een militair systeem gerealiseerd kunnen worden; 4. de mogelijkheden en beperkingen van de gerealiseerde functies onder verschillende

A.51. INLEIDING NAVIGATIESYSTEMEN (TING)

83

operationele omstandigheden noemen; 5. een gegeven militair systeem beschrijven in termen van het generieke model; 6. aan de hand van de beschrijvende parameters van een militair systeem (zoals bijvoorbeeld gehanteerd door Jane’s) een uitspraak doen over de mogelijke toepassingen en de te verwachten prestaties van dit systeem; 7. de materieelcyclus in het algemeen en in het bijzonder die van de Nederlandse krijgsmacht beschrijven; 8. de belangrijkste trends in de techniek noemen en deze in relatie brengen met toekomstige militaire toepassingen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets A (1u) [50%]; schriftelijke toets B (2u) [50%]. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 72 college uren. Leids niveau 100. Vakcoördinator: ing. C.A. Scheele MSc (Den Helder, 0223-657468). Docenten: prof. dr. ir. P.J. Oonincx (Den Helder, 0223-657134), prof. dr. ir. F.G.J. Absil (Den Helder, 0223-657465), ing. C.A. Scheele MSc (Den Helder, 0223-657468), ing. C.A.A. Vermeer (Breda, 076-5273297), dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631), LTZ2)C M van Rooijen (Den Helder, 0223-657314), KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Leermiddelen: F.G.J. Absil, et al, Dictaat Inleiding Militaire Systemen, Vs. 7.1, NLDA/FMW, 2011. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Inleiding navigatiesystemen, Platformcomponenten, Practica platform/sewaco, Thema project, Voertuigen, Voortgezette militaire systemen

A.51

Inleiding navigatiesystemen

Vaknaam: Inleiding navigatiesystemen (TING)

84


Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: Wanneer we een voertuig (vliegtuig, landvoertuig, (ruimte)schip etc.) van een gegeven toestand willen overbrengen in een gewenste andere toestand moeten we in staat zijn de huidige toestand op de een of andere manier te schatten en moeten we in staat zijn te bepalen welke acties nodig zijn om de gewenste toestand te realiseren. Dit noemen we in de praktijk −navigatie−. In het vak Inleiding navigatiesystemen behandelen we concepten en principes van navigatiesystemen en −technieken om de toestand te schatten. Hiervoor gebruiken we het Plaats Bepaling Referentie Model (PBRM). We zijn echter niet alleen ge¨ınteresseerd in de toestand, maar ook in de kwaliteit waarmee we de toestand kunnen bepalen. Om deze kwaliteit te bepalen gebruiken we het Plaats Bepaling Qualteits Model (PBQM). In dit vak staan de basis principes en technieken van de metingen die gebruikt worden voor de toestandschatting centraal. De wijze waarop de uiteindelijke toestandschatting uit de metingen verkregen wordt, en de assentransformaties die daarbij een rol spelen worden verder in detail behandeld bij de vervolgvakken Geodesie en Navigatie Dataverwerking. Eindtermen: Na het volgen van de (werk)colleges en het bestuderen van de leerstof kan de student: 1 de concepten en principes van navigatie en van concrete navigatiesystemen en -methoden, hun kenmerken en kwaliteitsparameters beschrijven; 2 het PBRM en PBQM toepassen op concrete navigatiesystemen; 3 (elementaire) berekeningen uitvoeren om de toestand van een voertuig te bepalen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ir. B. Lubbers (Den Helder, 0223-657643). Leermiddelen: Paul D. Groves, Principles of GNSS, Inertial, and Multisensor Integrated Navigation Systems, 2th edition, Artech House, 2013; ing. C.A. de Groot MSc, Inleiding Navigatiesystemen; Hofmann-wellenhof, Legat, Wieser , Navigation - principles of positioning and guidance. Ingangsvoorwaarden: Inleiding militaire systemen, Analyse 1, Analyse 2, Statistiek, Programmeren MATLAB. Toegepast in: Navigatiesystemen

A.52

Inleiding oorlog en veiligheid

Vaknaam: Inleiding oorlog en veiligheid (O&V) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 1, 2 Beschrijving: O&V gaat in op de vraag wat oorlog en gewapend conflict is aan de hand van theorieën met betrekking tot oorlog en veiligheid. Daarbij staan verschillende vormen van oorlog, de actoren betrokken bij oorlog, als internationale organisaties en niet-statelijke

A.53. INLEIDING STROMINGSLEER (TISL)

85

actoren, centraal. Tot slot zal er aandacht worden besteed aan Nederland als veiligheidsactor in de internationale arena. Eindtermen: Na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht kan de adelborst/cadet 1. de relatie tussen oorlog en veiligheid en de veranderde opvattingen over oorlog en conflict beschrijven, 2. de actoren in oorlog en veiligheid beschrijven en hun activiteiten rangschikken op basis van inzichten uit de leer der Internationale Betrekkingen en 3. de rol van Nederland als veiligheidsactor beschrijven en aan de hand van ethische en IB-theoretische maatstaven beoordelen. Eindbeoordeling: participatie [10%]; schriftelijke opdracht [40%]; schriftelijke toets (2u) [50%]. Werkvorm: hoor- /werkcollege, 48 college uren. Leids niveau 100. Vakcoördinator: drs. S.N. Mengelberg (Breda, 076-5274689). Docenten: drs. A.A. Bon (Den Helder, 0223-657128), drs. S.N. Mengelberg (Breda, 0765274689). Leermiddelen: Reader. Ingangsvoorwaarden: Geen.

A.53

Inleiding stromingsleer

Vaknaam: Inleiding stromingsleer (TISL) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 1 / 6 Beschrijving: Stromingsleer beschrijft de beweging van flu¨ıda (vloeistoffen en gassen). Belangrijke grootheden hierbij zijn druk, kracht, snelheid, impuls, dichtheid en viscositeit. Stromingsleer heeft veel toepassingen, zoals het berekenen van drukverliezen in leidingen, het vermogen van een pomp, compressor of turbine, de krachten op een vliegtuigvleugel, de luchtweerstand van een auto of de stromingsweerstand om een schip. In het vak Inleiding Stromingsleer worden de volgende onderwerpen behandeld: hydrostatica, massabalans, impulsbalans, wet van Bernoulli, laminaire en turbulente stroming en viscositeit. Eindtermen: Na bestudering van dit vak moet de student: - begrijpen hoe de hydrostatische drukverdeling in vloeistoffen tot stand komt, daarover elementaire inzichtvragen kunnen beantwoorden (uitleggen) alsook eenvoudige berekeningen kunnen maken. - begrijpen op welke wijze de massabalans (continuiteit) toegepast kan worden op stromende vloeistoffen, daarover elementaire inzichtvragen kunnen beantwoorden (uitleggen) alsook eenvoudige berekeningen kunnen maken. - begrijpen dat de impulsbalans (Newton) toegepast op een stromende vloeistof maakt dat de snelheidsverdeling de drukverdeling wijzigt (Bernouilli), daarover elementaire inzichtvragen kunnen beantwoorden (uitleggen) alsook eenvoudige berekeningen kunnen maken. - bekend zijn met de begrippen viscositeit, grenslaag, laminaire en turbulente stroming.

86


Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 10 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673), LTZ1 (TD) ing. J.M.T. Bongartz (Den Helder, 0223-657448). Leermiddelen: Hugh D. Young, Roger A. Freedman, A. Lewis Ford, University Physics, 13th Edition, Addison-Wesley, 2010, ISBN 0-321-69686-7. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Mechanica, Elektriciteit en magnetisme, Akoestiek, optica en materialen. Toegepast in: Inleiding thermodynamica, Inleiding vliegtuigaerodynamica, Practica platform/sewaco, Stromingsleer, Toegepast fysisch meten in water

A.54

Inleiding thermodynamica

Vaknaam: Inleiding thermodynamica (TITH) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 5 Beschrijving: Engineers gebruiken thermodynamische principes om systemen die de mensheid dienen, te analyseren, te verbeteren of te ontwerpen. De cursus inleiding thermodynamica bevat hiertoe de basishulpmiddelen. Aandacht wordt besteed aan de eerste twee hoofdwetten (nulde hoofdwet en eerste hoofdwet) van de thermodynamica en de relatie met de eigenschappen van stoffen. De systemen zijn hierbij van het ’open’ of ’gesloten’ type. Eindtermen: Na bestudering van dit vak heeft de student / kan de student: 1) kennis van, en inzicht heeft in elementaire begrippen binnen de thermodynamica (druk, kinetische temperatuur, temperatuur, (specifiek) volume, warmte, arbeid, inwendige energie, kinetische energie, potentiele energie, nulde hoofdwet, toestand, proces, warmtecapaciteit). 2) kennis van, en inzicht heeft in de onderlinge relaties van toestandsgrootheden (p-V-T relaties, p-V diagram, T-V diagram, p-T diagram, mengverhouding (quality), toestandsveranderingsvergelijkingen, ideaal gas model, niet samendrukbare vloeistoffen).

A.55. INLEIDING VLIEGTUIGAERODYNAMICA (TIVA)

87

3)eindterm 1) en 2), in combinatie met de eerste hoofdwet van de thermodynamica toepassen op: a. een gesloten systeem b. een open, steady state, systeem (m.b.v. de massabalans en enthalpie). De student laat in het bijzonder zien dat hij kennis van, en inzicht heeft in p-V-T relaties, de ideale gaswet en polytrope processen. 4) analyseren welke oplossingsmogelijkheid, gegeven de randvoorwaarden, een voldoende nauwkeurig antwoord van een vraagstuk oplevert. Tevens kan de student een inschatting maken over de grootte van de afwijking ten opzichte van de werkelijkheid. 5) inzicht in het gebruik van de verschillende eenheden in de thermodynamica en kan deze eenheden in onderlinge overeenstemming brengen zodat deze vergeleken mogen worden. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor/werkcollege, 16 college uren. Leids niveau 200. Docenten: LTZ1 (TD) ing. J.M.T. Bongartz (Den Helder, 0223-657448). Leermiddelen: Moran, Shapiro, Boettner, Bailey, Principles of Engineering Thermodynamics, 7th Edition, SI-version, Wiley, 2012, ISBN 978-0-470-91801-2. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Akoestiek, optica en materialen, Inleiding stromingsleer. Toegepast in: Practica platform/sewaco, Thermodynamica

A.55

Inleiding vliegtuigaerodynamica

Vaknaam: Inleiding vliegtuigaerodynamica (TIVA) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 2 / 7, 10 Beschrijving: Vleugelprofiel, vleugelvorm, geinduceerde weerstand, samendrukbare stroming over een vleugel en door een kanaal, kritiek Machgetal, practicum subsone windtunnel. Eindtermen: De student heeft inzicht verkregen in de verschillende vleugelprofielen, de invloed van laminair-turbulent omslag, loslating, wrijvings- en druk weerstand van een vleugelprofiel; hij kan isentrope samendrukbare stromingen door een kanaal/nozzle en om een vleugelprofiel doorrekenen, begrijpt het kritieke Mach getal en ontstaan van schokgolven; Tot slot begrijpt hij geinduceerde weerstand en de invloed van een eindige spanwijdte op de lift van een vleugel. Eindbeoordeling: practicumverslag [o/v]; schriftelijke toets (2u) [100%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, 16 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631). Leermiddelen: J.D. Anderson, Introduction to Flight, 8th Edition, McGraw-Hill, 2016. Ingangsvoorwaarden: Inleiding stromingsleer. Toegepast in: Helikopters, Subsone stromingen, Supersone stromingen, Vliegtuigsystemen

88

A.56


Integraaltransformaties

Vaknaam: Integraaltransformaties (TITR) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 5 Beschrijving: Onderwerpen: tijd-invariante systemen; Laplacetransformaties (incl. inversie en oplossen van GDV); convolutie; impulsresponsie; Fourierintegralen; tijd-frequentie transformaties; Fourierreeksen; Z-transformatie (incl. inversie). Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat: tijd-invariante systemen te beschrijven en te gebruiken middels differentiaalvergelijkingen, impulsresponsies en overdrachtsfuncties; functies en systemen te gebruiken en analyseren onder enkele transformaties (Laplace, Fourier, Z); aan de hand van wetenschappelijke literatuur en software aan dit vak gerelateerde transformaties te analyseren. Eindbeoordeling: onderzoeksrapport [30%]; schriftelijke toets (3u) [70%]. Werkvorm: werkcollege, groepsproject, 36 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. P.J. Oonincx (Den Helder, 0223-657134). Leermiddelen: N. Girod, R. Rabenstein, A. Stenger, Signals and Systems, Wiley, 2001, ISBN 978-0471988007. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Statistiek, Programmeren MATLAB. Toegepast in: Complexe functietheorie, Dynamische systemen, Elektrische circuits en componenten, Elektrische omzettingen, Klassieke regeltechniek, Signaalverwerking en analyse, Telecommunicatie

A.57

Kenmerken en beheer instandhouding

Vaknaam: Kenmerken en beheer instandhouding (TKBI) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 3 / 7 Beschrijving: Onderwerpen: Inrichten fleetmanagement; storingskarakteristieken herkennen en beschrijven; onderhoudsmanagement; informatiestroom beheersing operationeel onderhoud; onderhoudsconcepten; organisatie van instandhouding. Eindtermen: De student kan van verschillende militaire systemen karakteristiek faalgedrag herkennen. Hij kent daarbij het verschil tussen een systeem en een functionele decompositie van een systeem. Hij kent het onderscheid tussen onderhoud en instandhouding. De student doorziet dat de wijze van beheersing van faalgedrag afhangt van doelstellingen als veiligheid en beschikbaarheid in relatie tot de levensduurkosten. De student kan de organisatie van instandhouding op hoofdlijnen benoemen en kan daarbij het verschil tussen hoger en operationeel onderhoud uitleggen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u) [60%]; werkstuk [40%]. Werkvorm: excursie, hoorcollege, groepsopdracht, 38 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ir. J.Ph.C. Wubben (Breda, 076-5273270).

A.58. KLASSIEKE REGELTECHNIEK (TKRG)

89

Leermiddelen: H.A. Kinnison, Aviation Maintenance Management, 2nd ed., McGraw-Hill, 2013, ISBN 978-0071805025; Sectie Beleid DMO, Handboek ILS , Toepassing van ILS voor intern defensiegebruik, ISBN nvt. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in:

A.58

Klassieke regeltechniek

Vaknaam: Klassieke regeltechniek (TKRG) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6 Beschrijving: De cursus behandelt het ontwerpen van (klassieke) regelaars voor tijdcontinue systemen aan de hand van specificaties in tijd- en/of frequentiedomein. Voor practische oefeningen wordt gebruikt gemaakt van matlab en simulink. Eindtermen: Kennis en vaardigheden op het gebied van: * Overdrachtsfuncties: s-ruimte, polen/nulpunten, 2e-orde systeem, relatie met specificaties * PID-regelaars: feedback, error, tracking, relatie met specificaties * Root-locus: Analyse, stabiliteit, relatie met polen/nulpunten, * Bode diagram: Analyse, relatie met overdrachtsfuncties, open- en gesloten kring. Eindbeoordeling: practicumverslagen [50%]; schriftelijke toets (3u) [50%]. Werkvorm: practicum, hoor-/werkcollege, 30 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195). Docenten: G.P.M. Wagemakers (Den Helder, 0223-657329), dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195). Leermiddelen: G.F. Franklin, J.D. Powell, A. Emani-Naeini, Feedback Control of Dynamic Systems, 6th edition, Addisson-Wesley, 2010, ISBN 978-0131499300. Ingangsvoorwaarden: Integraaltransformaties, Signaalverwerking en analyse, Dynamische systemen.

A.59

Krijgsbouwkunde 1

Vaknaam: Krijgsbouwkunde 1 (TKB1) Onderdeel van: Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 4 Beschrijving: In het vak Krijgsbouwkunde 1 komen de onderwerpen aan bod die een relatie hebben met e´ e´ n van de belangrijkste (traditionele) taken van de Genie, namelijk het leveren van mobiliteit en contramobiliteit aan respectievelijk de eigen en de vijandige legers. De volgende civieltechnische onderwerpen worden hierbij behandeld: grondmechanica (inleidend), terreinbegaanbaarheid, voertuigclassificaties, wegbouwkunde, en brugbouwkunde (inclusief krachtswerking).

90


Eindtermen: Na het volgen van dit vak hebben de studenten: − Inzicht in de traditionele taken van de genie in relatie tot de verschillende kennisgebieden uit de Civiele Techniek; − Kennis van de vakterminologie van de krijgsbouwkunde en de relevantie termen uit de Civiele Techniek . − Kennis van de mogelijkheden en beperkende factoren bij de inzet van voertuigen in het veld; − Kennis van de opbouw van wegconstructies; − Kennis van de verschillende onderdelen van en het krachtenspel in brugconstructies. − Kennis van de bestaande relevante (internationale) normen, voorschriften en richtlijnen, en de vaardigheid deze toe te passen om de hierboven genoemde onderwerpen. Eindbeoordeling: practicumverslag [33%]; schriftelijke toets (2u) [67%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, 22 college uren. Leids niveau 100. Vakcoördinator: ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: J. Oosterhoff, Kracht + vorm: inleiding in de contructieleer van bouwwerken, Stichting bouwen met staal, ISBN 978-90-72830-81-4; D. Krabbenborg, Krijgsbouwkunde 1. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Bouwconstructies, Krijgsbouwkunde 2, Materiaalkunde genie

A.60

Krijgsbouwkunde 2

Vaknaam: Krijgsbouwkunde 2 (TKB2) Onderdeel van: Genie Techniek

A.61. LEGITIMITEIT & HUMANITAIR OORLOGSRECHT (HOR)

91

Aantal EC / Ba-periode: 2 / 5 Beschrijving: In het vak Krijgsbouwkunde 2 komen onderwerpen aan bod die een relatie hebben met e´ e´ n van belangrijkste taken van de genie, namelijk het beschermen van de eigen eenheden. In het vak ligt de focus sterk op het technisch ontwerpen van tijdelijke en (semi)permanente huisvesting, beschermingsconstructies en airstrips. Ook wordt aandacht besteed aan zogenaamde maritime en riverine operations. De volgende civieltechnische onderwerpen worden hierbij behandeld: waterbouwkundige constructies (zoals duikers, sluizen, dijken) en baggeren. Eindtermen: Na het volgen van dit vak hebben de studenten: − Inzicht in de traditionele taken van de genie in relatie tot de verschillende kennisgebieden uit de Civiele Techniek; − Kennis van de vakterminologie van de krijgsbouwkunde en de relevante termen uit de Civiele Techniek. − Kennis van de verschillende civieltechnische disciplines en technieken benodigd voor het technisch ontwerpen van tijdelijke en (semi-) permanente huisvesting, beschermingsconstructies, airstrips voor militair optreden. − Kennis van waterbouwkundige constructies en baggertechnieken in relatie tot maritiem en riviergebonden inzet van krijgsmachtdelen. − Kennis van de bestaande relevante (internationale) normen, voorschriften en richtlijnen, en de vaardigheid deze toe te passen om de hierboven genoemde onderwerpen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 22 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: J. Oosterhoff, Kracht + vorm: inleiding in de contructieleer van bouwwerken, Stichting bouwen met staal, ISBN 978-90-72830-81-4; D. Krabbenborg, Krijgsbouwkunde 2. Ingangsvoorwaarden: Krijgsbouwkunde 1. Toegepast in: Bouwconstructies, Materiaalkunde genie

A.61

Legitimiteit & humanitair oorlogsrecht

Vaknaam: Legitimiteit & humanitair oorlogsrecht (HOR) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 1 Beschrijving: Het vak Legitimiteit (beginselen van het humanitair oorlogsrecht) start met de uitleg van sociale en juridische legitimiteit als vereiste voor het militair optreden. Vervolgens wordt een overzicht gegeven van het humanitair oorlogsrecht (HOR) in het algemeen, waarna het vak zich richt op de vijf grondbeginselen van het HOR. Deze vijf grondbeginselen staan centraal in dit vak. De beginselen worden besproken aan de hand van het

92


targeting-model. Als afsluiting wordt weer uitgezoomd naar legitimiteit en aandacht besteed aan andere mechanismen voor de regulering van geweldgebruik, waaronder rules of engagement (ROE), command responsibility en de toetsing van militair optreden. Eindtermen: Na het volgen van het college kan de student 1. beschrijven wat sociale en juridische legitimiteit voor de inzet van de krijgsmacht betekent; 2. de ontwikkeling van het HOR beschrijven en de doelen van het HOR uitleggen; 3. de vijf grondbeginselen van het humanitair oorlogsrecht herkennen en deze beginselen bespreken aan de hand van een targeting-proces; 4. de relatie tussen HOR en andere mechanismen van geweldgebruik onderkennen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, 14 college uren. Leids niveau 100. Docenten: LTZA1 mr. M.D. Fink (Den Helder, 0223-657439). Leermiddelen: B.P. Pieters, A. Vermeer, Inleiding Humanitair Oorlogsrecht, T.M.C. Asser Press; Reader; Wettenbundel. Ingangsvoorwaarden: Geen.

A.62

Lineaire algebra

Vaknaam: Lineaire algebra (TLAB) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 2, 3

A.63. MARITIEME WERKTUIGBOUWKUNDE (TMAR)

93

Beschrijving: Een technisch-georienteerde probleemstelling kan veelal worden geformuleerd in termen van matrices en vectoren. In de cursus Lineaire algebra worden oplossingstechnieken aangereikt, wordt een begrippenkader opgebouwd, en onderliggende theorie behandeld. Meer in het bijzonder worden de volgende onderwerpen behandeld: oplossingsmethodiek voor stelsels lineaire vergelijkingen, lineaire transformaties, matrixalgebra, deelruimten van Rn, eigenwaarden en eigenvectoren, inproduct, orthogonaliteit, projecties, kleinste kwadratenoplossing. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. te bepalen of een stelsel lineaire vergelijkingen oplosbaar is, de oplossing(en) te bepalen door middel van Gauss-eliminatie, en de oplossingsverzameling te schrijven in vectorvorm, en (on)afhankelijkheid van vectoren te bepalen. 2. te rekenen met vectoren en matrices, de inverse matrix te bepalen en de determinant te berekenen. 3. matrices te relateren aan lineaire afbeeldingen, en een basis van de beeld- en nulruimte te bepalen. 4. eigenwaarden en eigenvectoren van een matrix te berekenen, diagonaliseerbaarheid van een matrix te onderzoeken, en discrete dynamische systemen te classificeren. 5. gebruikmakend van vectoren en het inwendig product meetkunde te bedrijven met punten, lijnen en vlakken, projecties uit te voeren, afstanden en hoeken te berekenen, en een orthogonale basis te bepalen. 6. de kleinste kwadraten-oplossing van een overbepaald stelsel vergelijkingen te berekenen en te interpreteren. 7. definities van de diverse begrippen te geven en eenvoudige theoretische resultaten te bewijzen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (1u) [25%]; schriftelijke toets (2u) [75%]. Werkvorm: hoor-/werkcollge, hoor-/werkcollege, hoor-werkcollege, 44 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407). Docenten: drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407), dr. R. Bosch (Breda, 0634815973). Leermiddelen: David C. Lay, Linear Algebra and Its Applications, 4th Edition, Pearson Education, 2014, ISBN 978-1-29202-055-6. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Analyse 2, Analyse 2 (deel 1), Elektriciteit en magnetisme, Geodesie, Mechanica, Optimalisatie, Practica platform/sewaco, Programmeren MATLAB, Statistiek

A.63

Maritieme werktuigbouwkunde

Vaknaam: Maritieme werktuigbouwkunde (TMAR) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 11 Beschrijving: Het bijbrengen van een ge¨ıntegreerd inzicht in de functionele werking van platformsystemen en componenten van marineschepen. De volgende onderwerpen worden behandeld: 1. Propellers

94


2. Matching propellers to the propeller 3. Overview and architecture of auxiliary systems 4. Pipe flow systems 5. HVAC 6. Refridgeration and Chillers Eindtermen: Cf. leermiddel: - describe and use the non-dimensional propeller parameters thrust coefficient, torque coefficient and advance ratio - Describe and sketch open water propeller diagrams fir FP propeller and CP propeller: KT, KO and J - Describe and use foru-quadrant open water propeller diagram CT, CQ and beta - Determine optimal propeller speed or propeller diameter for given ship - Determine a suitable prime mover when propeller and ship cirves are known - Determine load and drive characteristics for off-design conditions when design condition curves are known - Evaluate whether the load of a prime mover is acceptable in different operating conditions. - Describe different menthods of functional and spatial redundancy - Describe the architecture of distribution systems with network structure - Make a funded choice between single and double supply, ring structure and zonal distribution - Calculate the suction limitations using NPSH - Be familiar with pump characteristics, desribe and calculate - The way the operating point is calculated - The effect of series and parallel connections in pumps and multi-branch networks - The methods by which the flow is controlled - Design cooling systems, fuel systems and lube-oil systems on basis of prinicple characteristics and layout - Make a conceptual design for an air conditioning plant including the necessary calculations with regard to temperature, enthalpy, moist and CO2 level. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: Hoorcollege, 21 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Docenten: SBNT b.d. ir. K. Visser (externe docent, TU Delft), KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Leermiddelen: Klein Woud, Stapersma, Design of Propulsion and Electric Power Generation Systems, IMarEST Publications, ISBN 978-1902536477; Klein Woud, Stapersma, Marine Engineering I, Design of Auxiliary systems, Shafting and Flexible mounting. Ingangsvoorwaarden: Platformcomponenten, Stromingsleer, Thermodynamica.

A.64

Materiaalkunde

Vaknaam: Materiaalkunde (TMAT) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9

A.65. MATERIAALKUNDE GENIE (TMAG)

95

Beschrijving: In dit vak worden de grondbeginselen van de materiaalkunde behandeld, met een focus op de relatie tussen de structuur en samenstelling van een materiaal en de bijbehorende eigenschappen. Onderwerpen: kristalstructuren, fasediagrammen, fasetransformaties, mechanische en elektrische eigenschappen, corrosie, composieten. Eindtermen: Na het volgen van dit vak heeft de student: - Kennis van de opbouw en eigenschappen van materialen. - Kennis en inzicht van behandelings- en productieprocessen in relatie tot de uiteindelijke mechanische eigenschappen van metalen. - Rudimentaire kennis van eigenschappen en toepassingen van composieten. - Basiskennis van elektrische eigenschappen van materialen. - Basiskennis van corrosieprocessen. Eindbeoordeling: practicumverslag [20%]; schriftelijke toets (2u) [80%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, 22 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688). Docenten: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299), ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688). Leermiddelen: Callister, Materials Science and Engineering. Ingangsvoorwaarden: Mechanica, Akoestiek, optica en materialen.

A.65

Materiaalkunde genie

Vaknaam: Materiaalkunde genie (TMAG) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: In het vak Materiaalkunde genie komen de fysische en mechanische eigenschappen van de meest gebruikte materialen in de Civiele Techniek, zijnde beton, hout, staal, steen en asfalt, aan de orde. Tevens wordt aandacht besteed aan eigenschappen van deze materialen die kritisch zijn voor het ontwerpen (bijv. thermische en economische eigenschappen), de uitvoering (bijv. verwerkbaarheid ), het onderhoud (bijv. aantastingmechanismen) en sloop (bijv. recycling eigenschappen) van civieltechnische constructies. Verschillende practica maken onderdeel uit van het vak. Eindtermen: Na het volgen van dit vak hebben de studenten: − Inzicht in de belangrijkste eigenschappen van veel gebruikte materialen in Civiele techniek die in de verschillende levensfasen van civieltechnische constructies een belangrijke rol spelen. − De kennis om en met behulp van eenduidige criteria materiaalkeuzes in de ontwerpcriteria van civiele constructies te optimaliseren. − Kennis van de geldende (internationale) normen op gebied van het testen van materiaaleigenschappen en de opzet van testfaciliteiten. − De vaardigheid om zelfstandig materiaaltesten uit te voeren en op een juiste wijze de resultaten te interpreteren en te rapporteren. Eindbeoordeling: practicumverslag [33%]; schriftelijke toets (2u) [67%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, practicum, 36 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318).

96


Leermiddelen: D. Krabbenborg, Betontechnologie; Domone, Illston, Construction Materials, 4th Edition, 2010, ISBN 978-0415465168; Betonpocket 2012, [email protected], ISBN 978-90-812395-0-9; Tabellen voor bouwkunde en waterbouwkunde, 10e druk, ThiemeMeulenhoff, 2014, ISBN 987 90 06 90045 3. Ingangsvoorwaarden: Krijgsbouwkunde 1, Krijgsbouwkunde 2.

A.66

Mechanica

Vaknaam: Mechanica (TMEC) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 3, 4 Beschrijving: Kinematica en dynamica van puntmassa’s en lichamen, zowel voor translatie als rotatie. Arbeid-energie theorema, botsing, gravitatiewet, wrijving, tweede wet van Kepler, precessie, rolvoorwaarde. Eindtermen: De student kan plaats, versnelling en kracht definieren als vectorgrootheid. Hij kent de relatie tussen deze grootheden. Hij kan de wetten van Newton opsommen. - Hij weet onder welke voorwaarden er statisch evenwicht is. Hij kent de begrippen hoeksnelheid en hoekversnelling als afgeleide van de hoek resp. de hoeksnelheid en weet hoe de hoeksnelheid als vectorgrootheid kan worden gebruikt. - Hij kan de positie van het massamiddelpunt bepalen bij samengestelde lichamen. - Kent het begrip arbeid als de lijnintegraal van de kracht over een afgelegde weg en kent de relatie met de potentiele en kinetische energie. - Hij kent het begrip impulsmoment als vectorgrootheid. - De student kent het begrip traagheidsmoment en kan het traagheidsmoment van enkele eenvoudige vormen berekenen. Hij weet wat de relatie is tussen kinetische energie, hoeksnelheid en traagheidsmoment. - De student kan uitleggen waarom een sneldraaiende tol zijn stand in de ruimte probeert vast te houden. - De student kan voor eenvoudige gevallen de dynamische bewegingsvergelijking opstellen en oplossen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u) [50%]; schriftelijke toets (2u) [50%]. Werkvorm: werkcollege, hoorcollege, zelfstudie, 38 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673), dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223657631). Leermiddelen: Hugh D. Young, Roger A. Freedman, A. Lewis Ford, University Physics, 13th Edition, Addison-Wesley, 2010, ISBN 0-321-69686-7. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Lineaire algebra. Toegepast in: Akoestiek, optica en materialen, Bouwconstructies, Constructieleer, Dynamische systemen, Elektriciteit en magnetisme, Geodesie, Inleiding faalmechanismen, Inleiding stromingsleer, Materiaalkunde, Practica platform/sewaco, Pyrotechniek 2, Stijfheid en sterkte, Stromingsleer, Thermodynamica, Vliegtuigprestaties

A.67. MODELLEREN EN SIMULEREN (TM&S)

A.67

97

Modelleren en simuleren

Vaknaam: Modelleren en simuleren (TM&S) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 4 / 8 Beschrijving: In dit college wordt aandacht geschonken aan simulaties van militaire systemen en operaties. Hierbij komen verschillende basisbegrippen en benaderingen van modelleren aan de orde. Vervolgens wordt discrete event modelling ge¨ıntroduceerd en wordt de relatie met de te gebruiken simulatie software Enterprise Dynamics (ED) ge¨ıllustreerd. Daarnaast worden er elementaire theoretische resultaten aangaande wachtrijtheorie behandeld en worden verschillende methoden besproken voor het genereren van random getallen. Vervolgens wordt het gehele proces van modelleren en simuleren besproken: modelleren, valideren, implementeren (in ED), verifiëren, analyseren. Dit wordt in opdrachten door de student verwerkt. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. De meerwaarde van de modelmatige benadering (zoals objectiveerbaarheid, mogelijkheid van gevoeligheidsanalyses, testen van aannames en validatie) duidelijk aan te geven en dit te benutten om conclusies te onderbouwen. 2. Een eenvoudige simulatiestudie op te zetten, deze te implementeren in ED, en vervolgens de uitkomsten te interpreteren, te verklaren en te presenteren. 3. Een gedegen gevoeligheidsanalyse uit te voeren m.b.v. het software pakket ED. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoor/werkcollege, PC Instructiecollege, 24 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Leermiddelen: M. Pidd, Computer Simulation in Management Science, 5e druk, 2004, ISBN 0-470-09230-0; F.S. Hillier, G.J. Lieberman, Introduction to Operations Research, 10th International Edition, McGraw-Hill 2015, ISBN 978-1-259-25318-8. Ingangsvoorwaarden: Statistiek. Toegepast in: Capita selecta OI&G, Stochastische processen

A.68

Navigatie dataverwerking

Vaknaam: Navigatie dataverwerking (TNAD) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10, 11 Beschrijving: In het vak Inleiding Navigatie zijn de basisprincipes, de realiseringen en de prestaties van een aantal navigatiesystemen en methoden besproken. In het vak Navigatie Dataverwerking gaan we in op de wijze waarop we bij navigatiesystemen uit waarnemingen allerlei parameters (bijvoorbeeld positie, snelheid etc.) kunnen schatten, hoe we de kwaliteit (nauwkeurigheid, integriteit etc.) van deze parameters kunnen schatten en op welke wijze we meerdere systemen met elkaar kunnen integreren.

98


Eindtermen: Na het volgen van de colleges, het bestuderen van de leerstof en het uitvoeren van de opdrachten 1. heeft de student kennis van de wijze waarop onbekende parameters (positie, snelheid, tijd etc.) en hun kwaliteit berekend kunnen worden uit metingen en de kwaliteit daarvan en 2. kan hij de betreffende berekeningen zelf uitvoeren en de resultaten op waarde schatten. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: Hoor-/werkcollege, 32 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ing. C.A. Scheele MSc (Den Helder, 0223-657468). Leermiddelen: P.J.G. Teunissen, Adjustment Theory, Delft: University Press, 2000, ISBN 904071974-8; P.J.G. Teunissen, Testing Theory, VSSD, 2005, ISBN 978-90-4071-9752. Ingangsvoorwaarden: Navigatiesystemen.

A.69

Navigatiesystemen

Vaknaam: Navigatiesystemen (TNAS) Onderdeel van: Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10, 11 Beschrijving: Het vak navigatiesystemen is een vervolg op het vak Inleiding Navigatie. Bij het vak Inleiding Navigatie is onder andere een aantal systemen behandeld waarmee (elementen van) de huidige toestand van een platform geschat kunnen worden. Op twee van deze systemen, namelijk Global Navigation Satellite Systemen en Inertal Navigation Systemen, wordt in het vak Navigatiesystemen dieper ingegaan. Eindtermen: Na afronding van dit vak is de student in staat om: - de signaal architectuur van een GPS te beschrijven;

A.70. NUMERIEKE METHODEN (TNUM)

99

- verschillende foutbronnen voor GPS metingen te kunnen analyseren; - acquisitie en tracking algoritmes te beschrijvenen analyseren; - de basisprincipes van een strapdown Inertial Navigation System te beschrijven; - de foutanalyse van versnellingsmeters en optische gyroscopen uit te voeren; - de, door een strapdown INS gebruikte, algoritmen voor het bepalen van de stand, positie en snelheid van een voertuig te analyseren; - de foutenanalyse van een strapdown INS uit te voeren. Eindbeoordeling: onderzoeksrapport. Werkvorm: hoor/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. P.J. Oonincx (Den Helder, 0223-657134). Leermiddelen: P. Misra, P. Enge, Global Positioning System: Signals, Measurements and Performance, Ganga-Jamuna Press, Lincoln MA 2006. Ingangsvoorwaarden: Inleiding navigatiesystemen. Toegepast in: Navigatie dataverwerking

A.70

Numerieke methoden

Vaknaam: Numerieke methoden (TNUM) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 9 Beschrijving: De meeste probleemstellingen in de techniek zijn niet exact op te lossen. Oplossingen worden daarom benaderd. Deze cursus is een inleiding in moderne benaderingstechnieken en maakt duidelijk hoe, waarom en wanneer deze benaderingstechnieken hun werk doen. De cursus geeft ook een basis voor verdere bestudering van numerieke methoden en van wetenschappelijk programmatuur (scientific computing). Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. Het effect van afrondfouten te analyseren, 2. Iteratieprocessen te analyseren en te beoordelen op basis van convergentiesnelheid, in het bijzonder toegepast op methoden voor het oplossen van niet-lineaire vergelijkingen. 3. Methoden voor numerieke integratie te ontwerpen, te analyseren en toe te passen. 4. Diverse klassen van methoden voor het numeriek oplossen van differentiaalvergelijkingen te benoemen, en hieruit op basis van nauwkeurigheid en stabiliteitsgedrag geschikte methoden voor een specifieke toepassing te selecteren en toe te passen. 5. Diverse interpolatietechnieken te benoemen en toe te passen. 6. Bestaande programmatuur op het gebied van de numerieke lineaire algebra toe te passen, in het bijzonder methoden voor het oplossen van stelsels lineaire vergelijkingen, kleinste-kwadraten problemen en eigenwaarden/eigenvectoren-problemen. 7. Numerieke experimenten te beschrijven en uit te voeren met behulp van MATLAB, de resultaten te analyseren en kritisch te evalueren en vast te leggen in een onderzoeksrapport of practicumverslag. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoor/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300.

100


Docenten: prof. dr. ir. P.J. Oonincx (Den Helder, 0223-657134). Leermiddelen: Richard L. Burden, J.Douglas Faires, Numerical Analysis, 9th edition, Brooks/Cole, 2011, ISBN 0-538-73564-3. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Programmeren MATLAB.

A.71

Onderhoudsanalysetechnieken

Vaknaam: Onderhoudsanalysetechnieken (TOAT) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: Dit vak behandelt diverse technieken om onderhoudsanalyses uit te voeren, bijvoorbeeld voor het bepalen van faaloorzaken of onderhoudsintervallen. Aan de hand van een aantal realistische case studies vanuit Defensie moeten de technieken worden toegepast. Eindtermen: Na het volgen van dit vak kan de student: - een FMECA en een FTA analyse uitvoeren en de resultaten daarvan interpreteren - op basis van een set faaldata reliability plots maken en interpreteren - een Root Cause Analysis uitvoeren voor een gefaald systeem Eindbeoordeling: opdracht(en) [100%]. Werkvorm: hoor/werkcollege, 28 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681). Docenten: prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681), LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688). Leermiddelen: J. Moubray, Reliability Centered Maintenance; R. Manzini, Maintenancefor Industrial Systems. Ingangsvoorwaarden: Betrouwbaarheid, Inleiding faalmechanismen.

A.72

Operationeel onderhoudsmanagement

Vaknaam: Operationeel onderhoudsmanagement (TOOM) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: Het optimaliseren van de onderhoudsprestatie voor complexe militaire systemen vraagt om toepassing van domeinspecifieke modellen en operationeel analytische methoden. Onderwerpen: maintenance management, maintenance performance, Markov decision processes, forecasting, project management, shutdown management. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om de vakgebieden maintenance en Operations Research te integreren op operationeel niveau. Hij is dan in staat om zelfstandig (simulatie)modellen te kiezen, data te verzamelen en deze te bewerken. Eindbeoordeling: opdracht(en) [100%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681).

A.73. OPTIMALISATIE (TOPT)

101

Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566), prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681), ir. J.Ph.C. Wubben (Breda, 076-5273270). Leermiddelen: A.C. Márquez, The Maintenance Management Framework, Springer, 2007; F.S. Hillier, G.J. Lieberman, Introduction to Operations Research, 10th International Edition, McGraw-Hill 2015, ISBN 978-1-259-25318-8. Ingangsvoorwaarden: Optimalisatie en netwerkanalyse, Stochastische processen, Optimalisatie.

A.73

Optimalisatie

Vaknaam: Optimalisatie (TOPT) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 3 / 7 Beschrijving: Het succes van een (militair) systeem wordt niet alleen bepaald door de technische mogelijkheden, maar ook door de wijze waarop een dergelijk systeem zo optimaal mogelijk ingezet kan worden. Kennis over de optimale inzet van een systeem dat zich in een testfase bevindt, be¨ınvloedt het ontwerp van een systeem, en andersom. Het vak Optimalisatie concentreert zich op optimaliseringsproblemen die wiskundig geformuleerd kunnen worden als een zogeheten LP-probleem. Een dergelijk probleem kan worden opgelost met behulp van de simplexmethode. Onderwerpen, met bijbehorende militaire voorbeelden, die in het vak Optimalisatie aan de orde komen, zijn: lineaire programmering, speltheorie, geheeltallige programmering en netwerkanalyse voor projectmanagement (PERT/CPM). Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. (Eenvoudige) optimaliseringsproblemen wiskundig te formuleren als lineair programmeringsprobleem (LP-probleem) of geheeltallig programmeringsprobleem (ILP-probleem) 2. LP-problemen en ILP-problemen (handmatig / softwarematig) op te lossen met behulp van de simplexmethode, de Branch-en-Bound methode en de grafische methode 3. Het duale LP-probleem te formuleren bij een LP-probleem 4. Gevoeligheidsanalyse toe te passen op een gevonden oplossing van een LP-probleem 5. (Eenvoudige) speltheoretische problemen te formuleren en op te lossen 6. Netwerkanalyse voor projectmanagement (PERT/CPM) toe te passen Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u) [100%]. Werkvorm: hoor/werkcollege, 25 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045). Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Leermiddelen: F.S. Hillier, G.J. Lieberman, Introduction to Operations Research, 10th International Edition, McGraw-Hill 2015, ISBN 978-1-259-25318-8. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Lineaire algebra. Toegepast in: Operationeel onderhoudsmanagement, Optimalisatie en netwerkanalyse, Speltheoretische modellering

102

A.74


Optimalisatie en netwerkanalyse

Vaknaam: Optimalisatie en netwerkanalyse (TOPN) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 4 / 9 Beschrijving: Dit vak is een vervolg op het vak Optimalisatie. In plaats van lineaire optimalisatietechnieken worden nu ook andere optimalisatiemethodes besproken: dynamic programming en metaheuristieken. Andere onderwerpen die aan bod komen zijn dualiteit, combinatorische optimalisatie en (wiskundige) netwerkanalyse. De besproken optimalisatietechnieken worden toegepast op o.a. netwerken. Eindtermen: Voorheen Optimalisatie 2. Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. (Eenvoudige) problemen als dynamisch programmeringsprobleem te formuleren en op te lossen 2. Optimalisatieproblemen op te lossen met behulp van metaheuristieken 3. Netwerkanalyses uit toeven. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoorcollege, opdracht(en), 24 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045). Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Leermiddelen: Maarten van Steen, Graph Theory and Complex Networks: An Introduction, ISBN 978-9081540612; F.S. Hillier, G.J. Lieberman, Introduction to Operations Research, 10th International Edition, McGraw-Hill 2015, ISBN 978-1-259-25318-8. Ingangsvoorwaarden: Optimalisatie. Toegepast in: Operationeel onderhoudsmanagement

A.75. OR METHODEN IN KWANTITATIEVE LOGISTIEK (TMKL)

A.75

103

OR methoden in kwantitatieve logistiek

Vaknaam: OR methoden in kwantitatieve logistiek (TMKL) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: Voor het optimaal inzetten van militaire systemen en technologieën is het van belang alle aspecten van het organiseren van deze inzet goed te structureren. Hiervoor worden technieken uit de Operations Research en Operations Management ingezet om verschillende logistieke problemen te beschrijven en op te lossen. Technieken die een belangrijke rol spelen liggen op het gebied van robuuste beslissingsondersteunende methoden, forecasting, inventory management, transport, netwerk theorieën, en supply chain management. Onderwerpen die worden behandeld zijn besliskunde, Markov decision theory, forecasting, inventory management, transport problemen, netwerk theorie, en onderdelen van supply chain management. Eindtermen: De student is in staat om 1. beslissingssituaties te modelleren met behulp van beslisbomen 2. voorraadbeheerproblemen op te lossen door gebruik te maken van inventory theory en forecasting. 3. Markov decision processes te identificeren en de bijbehorende problemen op te lossen Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoor-/werkcollege, werk/hoor colllege, 16 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045), dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Leermiddelen: Sheldon M. Ross, Introduction to Probability Models, 11th Edition, Elsevier 2014, ISBN 978-0-12-407948-9; F.S. Hillier, G.J. Lieberman, Introduction to Operations Research, 10th International Edition, McGraw-Hill 2015, ISBN 978-1-259-25318-8; G. Ghiani, G. Laporte and R. Musmanno, Introduction to Logistics Systems Management, 2nd Edition, Wiley, 2013, ISBN 978-1119943389. Ingangsvoorwaarden: Stochastische processen.

A.76

Performance engineering

Vaknaam: Performance engineering (TPEN) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 4 / 8 Beschrijving: Ontwerpprincipes vanuit inzichten omtrent: signaal detectie, display ruimte, virtuele omgevingen, informatie-overdracht, trainen van geheugen, beslissen, selectie van actie, handmatige bediening, timesharing, human error en automatisering. Eindtermen: Inzicht in de kloof tussen (problemen met) systeemontwerpen en prestatie, met name op (marine) platformsystemen. Kennis van de aard van de beperkingen van menselijke vermogens in de interactie met technische omgevingen en de daaraan ten grondslag

104

BIJLAGE A. VAKBESCHRIJVINGEN liggende principes van informatieverwerking. Vaardigheid in het verwerven van informatie over en het analyseren van Human-Factor problemen, en het beargumenteren van mogelijke oplossingen op het gebied van systeemontwerp. Appreciatie van de noodzaak tot nauwere betrekking van psychologische principes bij vraagstukken over het ontwerpen van technische systemen.

Eindbeoordeling: werkstuk. Werkvorm: 16 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. W.F. Schmidt (Den Helder, 0223-657126). Leermiddelen: D.W. Wickens; J.G. Hollands, Engineering Psychology and Human Performance, Prentice-Hall, 1999. Ingangsvoorwaarden: Thema project, Systeemergonomie.

A.77

Platformcomponenten

Vaknaam: Platformcomponenten (TPCO) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Het bijbrengen van een ge¨ıntegreerd inzicht in de functionele werking van platformsystemen en componenten van marineschepen, vliegtuigen en voertuigen. Eindtermen: - Introductie in systeembenadering en functionele decompositie. - Bepaling van vermogensbehoefte voor voortstuwing en elektrisch hulpvermogen. - Globaal overzicht van voornaamste componenten: energieopwekkers (incl. inleiding brandstoffen), voortstuwers (conventionele schroef en alternatieven), tandwielkast, koppeling en asleiding. - Meer diepgaande behandeling van dieselmotor en gasturbine met uitleg van werkingsprincipes en voornaamste parameters die vermogen, vermogensdichtheid en rendement bepalen. Belang van de vermogens/toeren karakteriseren. - Dieselmotoren: Seiliger proces en dynamica van het drijfwerk. - Elektromotoren, generatoren Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, PC-instructiecollege, 28 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Docenten: dr. ir. A.F. Vermeulen (Den Helder, 0223-657612), SBNT b.d. ir. K. Visser (externe docent, TU Delft), KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Leermiddelen: M.J. Hoeijmakers, Elektrische omzettingen, ISBN 90-407-2455-5; Klein Woud, Stapersma, Design of Propulsion and Electric Power Generation Systems, IMarEST Publications, ISBN 978-1902536477. Ingangsvoorwaarden: Inleiding militaire systemen, Stromingsleer, Thermodynamica, Elektrische omzettingen, Voortgezette militaire systemen. Toegepast in: Maritieme werktuigbouwkunde

A.78. PLATFORMCONSTRUCTIES (TPLC)

A.78

105

Platformconstructies

Vaknaam: Platformconstructies (TPLC) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Achtergrond van eindige elementen methode (verplaatsings methode) a.d.h.v. eenvoudige elementen (staaf, balk, plaat). Niet symmetrische buiging, dwarskracht van dunwandige balk. Eindtermen: 1. Student kan een spanningsanalyse maken van een (dunwandige) prismatische balk met een open of (meercellige) gesloten doorsnede onder normaalkracht, buiging, dwarskracht en torsie. 2. Student kan voor eenvoudige elementen de stijfheidsmatrix opstellen en voor kleine modellen de verplaatsingen en spanningen berekenen met behulp van de verplaatsings methode. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: 48 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. R.P. Notenboom (Den Helder, 0223-657291). Leermiddelen: Megson, Aircraft Structures for Engineering Students, 3rd ed., ButterworthHeinemann, ISBN 0-340-70588-4. Ingangsvoorwaarden: Stijfheid en sterkte. Toegepast in: Vliegtuigconstructies

A.79

Practica platform/sewaco

Vaknaam: Practica platform/sewaco (TPRA)

106


Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 5, 6 Beschrijving: In dit vak voeren de studenten een aantal practicumproeven uit waarbij een basis wordt gelegd voor elementaire onderzoeksvaardigheden. Het practicum is tevens een opmaat voor het uit te voeren project in bachelorperiode 10. Vanaf 2011 is het practicum uitgebreid een aantal basis elektronica proeven. Eindtermen: 1.Vaardigheid krijgen in het maken van een (wetenschappelijk/experiment) verslag. 2.Het kunnen maken van een foutenanalyse bij een experiment. 3.Kennis en inzicht verkrijgen in fysische meetmethoden, meetprincipes en meetopstellingen. 4.Kennis verwerven van algemene meetinstrumentatie. 5.Vaardigheid verkrijgen in het meten, verwerken en analyseren van verschillende soorten signalen (analoog en digitaal). 6.Proefondervindelijk en zelfstandig inzicht krijgen in nieuwe technische stof. 7.Kritische houding verkrijgen t.o.v. experimentele resultaten. 8.Inzicht te verkrijgen in een optimale representatie van meetresultaten d.m.v. grafieken. Eindbeoordeling: practicumverslagen. Werkvorm: college/practicum, practicum, 68 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195). Docenten: dr. ir. A.F. Vermeulen (Den Helder, 0223-657612), ir. H. Knoll (Den Helder, 0223657673), ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681), G.P.M. Wagemakers (Den Helder, 0223-657329), dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195). Ingangsvoorwaarden: Inleiding militaire systemen, Analyse 1, Analyse 2, Lineaire algebra, Mechanica, Elektriciteit en magnetisme, Inleiding thermodynamica, Akoestiek, optica en materialen, Dynamische systemen, Inleiding stromingsleer.

A.80

Practicum vliegtuigprestaties

Vaknaam: Practicum vliegtuigprestaties (TPVP) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 1 / 10 Beschrijving: TU Delft vliegproef AE2-208 met de Cessna Citation. Bepaling vliegtuigkarakteristiek aan de hand van meetgegevens uit de vliegproef en het maken van een uitgebreid verslag. Eindtermen: 1. Theorie uit het vak vliegtuigprestaties in de praktijk kunnen toepassen. 2. Kunnen maken van de vliegtuigkarakteristiek, gebruik makend van de data welke tijdens de vliegproef gemeten zijn. 3. Goed begrip krijgen van vliegtuigprestaties. Begrijpen van specifieke bewegingen als dutch roll en de phugoide, en het gedrag van het vliegtuig tijdens deze beweging, als voorbereiding op het college stabiliteit van vliegtuigen. 4. Ervaren en begrijpen van belastingfactoren tijdens het vliegen van scherpe bochten. 5. Ervaren en begrijpen van het optreden van gewichtsloosheid in een parabolische vlucht.

A.81. PROCES- EN BOUWMANAGEMENT 1 (TPB1)

107

Eindbeoordeling: onderzoeksrapport. Werkvorm: practicum, 8 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631). Ingangsvoorwaarden: Vliegtuigprestaties.

A.81

Proces- en bouwmanagement 1

Vaknaam: Proces- en bouwmanagement 1 (TPB1) Onderdeel van: Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 6 Beschrijving: Het vak Proces- en bouwmanagement 1 vormt een eerste kennismaking met de bouwsector waarbij er voornamelijk gekeken wordt naar de inrichting van het bouwproces en de lifecycle van bouwprojecten. Hierbij leert de student de verschillende fasen te onderscheiden en de activiteiten die door de verschillende actoren die hierin plaatsvinden te onderkennen. Tevens aandacht voor de methoden en technieken zoals deze worden toegepast door ontwerpers van (militaire) civieltechnische objecten. Eindtermen: De eindtermen van het vak Proces- en bouwmanagement 1 kunnen samengevat worden aan de hand van de volgende kernpunten: 1. Inzicht hebben in de fasering van het bouwproces vanuit een systeemperspectief en een levenscyclusbenadering; 2. Onderkennen van de verschillende actoren, hun onderlinge relaties en de activiteiten die zij verrichten in de verschillende fasen van het bouwproces; 3. Inzicht hebben in de belangrijkste relaties in het ontwerp en de interacties van het ontwerp met de omgeving; 4. Begrip hebben voor de besluitvormingsprocessen in alle fasen van het bouwproces; 5. Inzicht hebben in de technieken en methoden die ontwerpers van civieltechnische (militaire) objecten. Eindbeoordeling: presentatie [5%]; schriftelijke toets (3u) [80%]; werkstuk [15%]. Werkvorm: Hoor-/werkcollege, Excursie, 48 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293). Leermiddelen: M.R. Beheshti, Handboek systematisch ontwerpen in de civiele techniek en bouwkunde, PDF, ISBN 90-407-1920-9; E. Dado (samensteller), Reader Ontwerpen van civiele constructies. Ingangsvoorwaarden: Bouwconstructies. Toegepast in: Genieproject 1, Genieproject 2

A.82

Proces- en bouwmanagement 2

Vaknaam: Proces- en bouwmanagement 2 (TPB2) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10

108


Beschrijving: Het vak Proces- en bouwmanagement 2 vormt samen met het vak Proces- en bouwmanagement 1 een tweeluik. In het vak Proces- en bouwmanagement 1 is een eerste kennismaking met de bouwsector gemaakt waarbij er voornamelijk is gekeken naar de inrichting van het bouwproces en de lifecycle van bouwprojecten. Hierbij lag focus sterk op de vroegere fasen van het bouwproces (ontwerpfasen). In dit deel is er voornamelijk aandacht voor de de latere lifecycle fasen van een bouwproject, namelijk de contract-, voorbereiding- en realisatiefasen. Hierbij veel aandacht voor bouwprojectmanagement en ’bouwen in den vreemde’. Eindtermen: De leerdoelen van het vak Proces- en bouwmanagement 2 kunnen samengevat worden aan de hand van de volgende kernpunten: 1. Inzicht hebben in de belangrijkste relaties tussen contract/aanbestedingsvormen en de verantwoordelijkheden van de verschillende actoren in het bouwproces; 2. Kennis hebben van de technieken en methoden die bouwprojectmanagers voor handen hebben om bouwprojecten te realiseren; 3. Kennis hebben van de complexiteit van het het realiseren van bouwprojecten ’in de vreemde’. Eindbeoordeling: opdracht(en) [50%]; schriftelijke toets (3u) [50%]. Werkvorm: Hoor-/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293). Leermiddelen: E. Dado (samensteller), Reader Bouwprojectmanagement; J.I.M. Halman (redactie), Risicomanagement in de bouw, ISBN 978-9075365-87-0. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Genieproject 2

A.83

Programmeren MATLAB

Vaknaam: Programmeren MATLAB (TPRO) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 2, 3 Beschrijving: Bij dit vak wordt kennisgemaakt met het computerprogramma Matlab. Een goede kennis van matrixrekenen is noodzakelijk (het vak lineaire algebra is een ’must’). Bij dit vak komen drie componenten samen: 1. matrixrekenen (en denken); 2. leren programmeren; 3. Matlab commando’s. Eindtermen: Inzicht in de mogelijkheden van een hogere programmeertaal Vaardigheid in het omzetten van een algoritme in de basisstructuren van een (hogere) programmeertaal (algortimisch denken) Kennis van en inzichten in datatypen, procedures en functies Vaardigheid in het gerbuik van de programmeertaal MATLAB en in de programmeeromgeving van MATLAB. Eindbeoordeling: practicumverslag [40%]; schriftelijke toets (3u) [60%].

A.84. PYROTECHNIEK 1 (TPT1)

109

Werkvorm: PC Instructiecollege, practicum, hoorcollege, individuele opdracht, 30 college uren. Leids niveau 100. Docenten: ir. R.R. Hordijk (Den Helder, 0223-657436). Leermiddelen: Cursushandleiding MATLAB, KIM, 1999-2000; J. Glenn Brookshear, Computer Science: An Overview, 8th Edition, Addisson-Wesley, 2005, ISBN 0-321-24726-4; Hanselman, LIttlefield, The Student Edition of MATLAB, version 5 User’s Guide, Prentice Hall, 1997, ISBN 978-0132725507. Ingangsvoorwaarden: Computersystemen, Lineaire algebra. Toegepast in: Dynamische systemen, Geodesie, Informatiebeveiliging, Inleiding navigatiesystemen, Integraaltransformaties, Numerieke methoden

A.84

Pyrotechniek 1

Vaknaam: Pyrotechniek 1 (TPT1) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: De genist is van oudsher verantwoordelijk voor mobiliteit en contramobiliteit, waarvoor men kennis dient te hebben over mijnen(velden) en over de springstoffen die gebruikt worden om een brug (of ander object) onder lading te brengen. Daarnaast is de genist tegenwoordig verantwoordelijk voor veel zaken die gerelateerd zijn aan explosies. Zijn kennis is nodig bij het ontwerpen en bouwen van beschermende constructies binnen een compound, zowel tegen aanvallen van buiten, maar ook tegen de interne gevaren van de opslag van klasse V artikelen. Bovendien vragen het zoeken naar een IED (search) en het minimaliseren van de effecten van een IED (een taak van de EOD, maar vaak ook genie) kennis van explosieven en hun effecten. In het vak Pyrotechniek wordt tot in detail uitgelegd wat een explosie is, welke effecten optreden en wat deze effecten voor uitwerkingen hebben op mensen en constructies. Deze kennis is nodig om vervolgens de meest optimale bescherming te kunnen bieden, zowel qua constructies, maar ook qua regelgeving.

110


Deel 1 van Pyrotechniek omvat al het bovenstaande, met uitzondering van de respons van constructies die door een explosie worden belast. Dit onderdeel wordt behandeld in Pyrotechniek 2. Het vak Pyrotechniek 1 is nodig om verder te gaan met Pyrotechniek 2. Eindtermen: Kennis hebben genomen van de onderwerpen: − explosieve stoffen / militaire springstoffen; − effecten van explosies (met name blast en fragmenten); − belasting door blast en fragmentatie; − schade en letselcriteria; − beschermende maatregelen tegen blast en fragmentatie. Toepassing van deze kennis door diverse rekenmethoden. Eindbeoordeling: opdracht(en) [15%]; practicumverslag [10%]; schriftelijke toets (3u) [75%]. Werkvorm: hoorcollege, hoor-/werkcollege, practicum, 32 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: J.B.W. Borgers, Pyrotechniek ; J.B.W. Borgers, Practicumhandleiding Pyrotechniek. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Pyrotechniek 2

A.85

Pyrotechniek 2

Vaknaam: Pyrotechniek 2 (TPT2) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Aantal EC / Ba-periode: 2 / 10 Beschrijving: Dit deel van Pyrotechniek gaat verder met de kennis opgedaan in Pyrotechniek 1. In Pyrotechniek 2 wordt de respons van een constructie door de belasting van een explosie behandeld. Dit wordt gedaan met analytische en numerieke rekenmethoden, maar ook met methoden gebaseerd op ervaringsgegevens. De theorie wordt vervolgens ook beproefd tijdens een dag practicum. Eindtermen: Kennis hebben genomen van de onderwerpen: − dynamische belasting; − SDOF (ée´ n massa veer systeem); − Pressure-Impulse (PI) diagrammen; − equivalent massa-veersysteem; − ontwerpen van beton- en staalconstructies. Toepassing van deze kennis door diverse rekenmethoden. Eindbeoordeling: practicumverslag [20%]; schriftelijke toets (2u) [80%]. Werkvorm: hoorcollege, hoor-/werkcollege, practicum, 16 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: J.B.W. Borgers, Pyrotechniek ; J.B.W. Borgers, Practicumhandleiding Pyrotechniek. Ingangsvoorwaarden: Pyrotechniek 1, Mechanica, Stijfheid en sterkte.

A.86. SEARCH AND DETECTION (TS&D)

A.86

111

Search and detection

Vaknaam: Search and detection (TS&D) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10, 11 Beschrijving: Bij het bepalen van detectiekansen wordt gebruik gemaakt van discrete en continue kansmodellen. Aan de orde komen begrippen als separated glimpses, continuous looking en lateral range. Ook zal aandacht besteed worden aan verschillende zoekmethoden, zoals random search, crossover barriers en lineaire barriers. Een belangrijke plaats wordt ingeruimd voor het met behulp van MatLab modelleren van militair-operationele problemen. Ook wordt kennis gemaakt met door TNO ontwikkelde software (SurPAss) Eindtermen: Aan het eind van de cursus Search & detection is de student in staat om diverse militair-operationele problemen te modelleren, deze modellen door te rekenen (zowel analytisch als met van toepassing zijnde software) en de uitkomsten ervan te interpreteren. Eindbeoordeling: opdracht(en) [30%]; schriftelijke toets (3u) [70%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Docenten: drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407). Leermiddelen: D.H. Wagner, W.C. Mylander, T.J. Sanders, Naval Operations Analysis, 3rd Edition, Naval Institute Press, 1999. Ingangsvoorwaarden: Stochastische processen, Statistische data analyse.

A.87

Sensorsystemen 1

Vaknaam: Sensorsystemen 1 (TSS1) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 10 Beschrijving: In dit vak worden de werkingsprincipes van elektromagnetische (RF: radar/EOV, EO: IR en zichtbaar licht) en akoestische (sonar) sensoren besproken. Allereerst zal voor ieder type sensor de (vereenvoudigde) prestatievergelijking worden afgeleid. Daarna zal worden aangetoond dat deze vergelijkingen bestaan uit drie categorieën van parameters: 1. systeemparameters, 2. omgevingsparameters, 3. doelparameters. Aan de hand van deze drie categorieën zullen de technische werkingsprincipes van elk type sensor, de be¨ınvloeding van het signaal door de omgeving en de meetbare karakteristieken van het doel worden besproken. Voorts zal worden aangegeven hoe met behulp van deze parameters de performance van een sensor kan worden geschat. Eindtermen: Aan het eind van dit vak kan de student: 1. uitleggen op welke wijzen de diverse sensortypen bijdragen aan Situational Awareness 2. de vereenvoudigde prestatievergelijking voor ieder type sensorsysteem afleiden en aan de hand van deze vergelijkingen een inschatting maken van de prestaties van een specifiek sensor type onder gegeven omgevingsomstandigheden tegen een bepaald type doel. 3. de werkingsprincipes van de elk type sensor uitleggen en laten zien welke functie de componenten waaruit dit sensortype is opgebouwd hierbij vervullen.

112


Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u) [100%]. Werkvorm: hoorcollege, 20 college uren. Leids niveau 300. Docenten: KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678). Leermiddelen: Principles of Naval Weapon Systems. Ingangsvoorwaarden: EM transmissie en golven, Voortgezette militaire systemen. Toegepast in: Sensorsystemen 2

A.88

Sensorsystemen 2

Vaknaam: Sensorsystemen 2 (TSS2) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: In dit vak zullen de werkingsprincipes van de systeemcomponenten (zender, ontvanger, antenne/transducer) zoals deze waren besproken in Sensorsystemen 1 verder worden uitgediept. Tevens zal de invloed van de omgeving op de uitgezonden signalen verder worden uitgewerkt. Hierdoor zal een betere inschatting van de sensor prestaties worden verkregen. Het inzicht in de werkingsprincipes kan nu gebruikt worden om met behulp van de instelmogelijkheden van de sensor, de sensorprestaties te optimaliseren. Tevens kan deze kennis gebruikt worden om de beste sensor voor een specifieke taak te selecteren. Eindtermen: Na dit vak gevolgd te hebben kan de student, zich baserend op een meer uitgebreide kennis van de werkingsprincipes van de besproken sensortypes, een betere inschatting maken van de prestaties van een sensor (radar/sonar/optische sensor). Tevens is de student in staat om te bepalen hoe een sensor geoptimaliseerd kan worden voor het uitvoeren van een specifieke taak. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, 32 college uren. Leids niveau 300. Docenten: KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678). Ingangsvoorwaarden: Sensorsystemen 1.

A.89

Signaalverwerking

Vaknaam: Signaalverwerking (TSVW) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 5 / 10, 11 Beschrijving: Verdieping van kennis over Signaalverwerking. Op deze manier verwerft de student vanuit technisch-wetenschappelijke grondslagen toegepaste vakkennis, op een kwantitatieve manier. De onderdelen zijn modulair beschikbaar en worden aangeboden als zelfstudie aangevuld met beperkte college-uren en werkcolleges. Eindtermen: De student heeft goede in depth kennis van analoge en digitale signaalverwerkingstechnieken. Aan de hand van praktische voorbeelden wordt de implementatie van algorithmen en technieken bijgebracht, bijvoorbeeld door gedetailleerde bestudering van een GPS software ontvanger, inclusief hands-on oefeningen.

A.90. SIGNAALVERWERKING EN ANALYSE (TSVA)

113

Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoorcollege, 32 college uren. Leids niveau 300. Docenten: Externe docent (Den Helder, ). Leermiddelen: Kai Borre, A Software-defined GPS and Galileo Receiver, Birkhauser, ISBN 817643907. Ingangsvoorwaarden: Signaalverwerking en analyse, Telecommunicatie, Voortgezette militaire systemen.

A.90

Signaalverwerking en analyse

Vaknaam: Signaalverwerking en analyse (TSVA) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 6 Beschrijving: Karakteristieken van signalen in het tijd- en frequentiedomein. Begrip van sampling, AD- en DA-conversie en de discrete Fouriertransformatie (DFT en FFT). Vaardigheid in het ontwerpen (analytisch en m.b.v. software) van eenvoudige digitale filters en het toepassen van deze filters op radar, sonar en communicatie relevante signalen. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat: - een tijdcontinu signaal correct om te zetten naar een tijddiscreet signaal, en de problemen hierbij te demonstreren; - tijddiscrete signalen te analyseren en te karakteriseren in het frequentiedomein hierbij gebruikmakend van MATLAB met de bijbehorende Signal Processing toolbox (i.e. spectrumanalyse); - eenvoudige digitale filters (FIR,IIR) te analyseren en te implementeren in MATLAB; - de realisatie van de Fouriertransformatie (FFT) te beschrijven; - de invloed van een tijdbegrenzing op het spectrum uit te leggen en een gemotiveerde keuze te kunnen maken voor het tijdvenster; - in het tijddomein de basissignalen te definieren;

114


- in staat om stochastische signalen te beschrijven aan de hand van enkele statistische karakteristieken; - uit te leggen hoe m.b.v. auto- of kruiscorrelatie de frequentieresponsie van een filter en objectinformatie uit een praktisch signaal verkregen kan worden; Eindbeoordeling: practicumverslagen [50%]; schriftelijke toets (3u) [50%]. Werkvorm: hoorcollege, PC Instructiecollege, 40 college uren. Leids niveau 300. Docenten: Externe docent (Den Helder, ). Leermiddelen: N. Girod, R. Rabenstein, A. Stenger, Signals and Systems, Wiley, 2001, ISBN 978-0471988007. Ingangsvoorwaarden: Integraaltransformaties, Statistiek. Toegepast in: Klassieke regeltechniek, Signaalverwerking

A.91

Signalen en systemen

Vaknaam: Signalen en systemen (TS&S) Onderdeel van: Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 5 / 5 Beschrijving: Dit vak behandelt wiskundige technieken voor de beschrijving en verwerking van discrete en continue signalen. Eindtermen: Kennis en vaardigheden op het gebied van: spectra van continue signalen, fourieranalyse en -synthese, sampling/reconstructie en aliasing, discrete systemen, convolutie, finite en infinite inpulse, blokdiagrammen, tijds- en frquentiegedrag, steady-state en transient response, Z-transformatie en systeemfunctie, polen/nulpuntenbeeld en het ontwerpen van filters. Eindbeoordeling: practicumverslagen [30%]; schriftelijke toets (3u) [70%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, practicum, 40 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195). Leermiddelen: J.H. McCellan, R.W. Schaver, M.A. Yoder, Signal Processing First, 1st ed. Pearson Education, 2003, ISBN 978-0130909992. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Elektrische circuits en componenten, Elektrische omzettingen, Telecommunicatie

A.92

Software engineering en OO programmeren

Vaknaam: Software engineering en OO programmeren (TSEO) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6

A.93. SPELTHEORETISCHE MODELLERING (TSMO)

115

Beschrijving: Inzicht en vaardigheden in gebruik van Object geOrienteerde programmeertalen in het algemeen en Java in het bijzonder. Inzicht en vaardigheden in het ontwikkeltraject van (OO) software. Dit dient als basis om in de toekomst dergelijke trajecten te begeleiden als klant, of een systeem met SW aan te schaffen. Eindtermen: 1. Kan aangeven waarin een OO programmeertaal verschilt van procedurele programmeertalen. 2. Kan gemeenschappelijke aspecten van alle OO programmeertalen identificeren en toepassen. 3. Kan een probleem analyseren en vertalen naar een OO programma en dit programma in Netbeans (Java) invoeren en testen. 4. Kan een OO ontwikkelomgeving gebruiken bij het programmeren. 5. Kan aangeven waaraan een functionele specificatie moet voldoen. 6. Kan beschrijven hoe een specificatie gebruikt wordt in een softwareontwikkeltraject. 7. Kan de stappen in een softwareontwikkeltraject beschrijven. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoor/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ir. R.R. Hordijk (Den Helder, 0223-657436). Leermiddelen: Paul Deitel, Harvey Deitel, Java How To Program (Early Objects), ISBN ISBN13 978-1-292-01819-5. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Databases, Enterprise architecture

A.93

Speltheoretische modellering

Vaknaam: Speltheoretische modellering (TSMO) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10, 11 Beschrijving: In dit college worden zowel de niet-coöperatieve als ook de coöperatieve speltheorie behandeld. Bij het eerste onderwerp is er sprake van meerdere partijen met sterk tegengestelde belangen. Te denken valt aan militaire strategie, biologie, en economie. Specifieke voorbeelden zijn veiligheid en risicomanagement van defensie-eenheden, effectieve inzet van wapensystemen, bescherming tegen vijandelijke onderzeeboten, search en detection, of veilingen van licenties voor mobiele netwerken. Het gaat hierbij om het ontwikkelen van realistische opties of strategieën en het schatten van de effecten en consequenties van inzet van deze opties door de verschillende partijen. Met behulp van speltheorie kan men optimale strategieën bepalen, en wordt de werkelijke krachtsverhouding tussen de partijen bepaald. In de coöperatieve speltheorie wordt onderzocht hoe samenwerkende partijen de (kennelijke) meerwaarde van hun coalitie kunnen vaststellen en hoe dit op een eerlijke manier onder de partijen kan worden verdeeld. Voorbeelden zijn politieke machtsindicatoren, of samenwerkende militaire mogendheden bij −ballistic missile defence− of onderhoud aan vliegtuigen en schepen. Onderwerpen die worden behandeld zijn nulsomspelen, Markov spelen en coöperatieve spelen.

116


Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. een kwestie als speltheoretisch probleem te formuleren 2. een speltheoretisch probleem op te lossen als nul-som spel, Markov game of cooperatief spel. Eindbeoordeling: onderzoeksrapport(en) [50%]; schriftelijke toets (3u) [50%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, 24 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. H. Monsuur (Den Helder, 0223-657566). Leermiddelen: Militaire speltheorie; Washburn. A.R., Two-person zeo-sum games. 4e druk, 2014, ISBN 978-1-4614-9049-4; T. Ferguson , Game Theory. Ingangsvoorwaarden: Stochastische processen, Optimalisatie.

A.94

Stabiliteit en besturing

Vaknaam: Stabiliteit en besturing (TSTB) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Inleiding. Assenstelsels en notatie. Statisch evenwicht en trim. Bewegingsvergelijkingen en oplossing van de gelineariseerde vergelijkingen. Dynamisch evenwicht. Longitudinale beweging en eigenmodes. Numerieke simulatie m.b.v. Matlab/Simulink. Eindtermen: De student: - heeft kennis van en inzicht in de stabiliteit en besturing van vliegende (militaire) platformen. - heeft inzicht in de mathematisch-fysische beschrijving van de beweging van vliegtuigen. - kent de oplossingmethoden voor de bewegingsvergelijkingen. - kent de eigenmodes van vliegtuigen voor de longitudinale beweging. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoor- en werkcollege, 26 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. F.G.J. Absil (Den Helder, 0223-657465). Leermiddelen: Mathware, Matlab ; Michael V. Cook, Flight Dynamics Principles, 3rd Edition, Elsevier / Butterworth-Heinemann, ISBN 978-0-08-098242-7. Ingangsvoorwaarden: Voortgezette militaire systemen. Toegepast in: Stabiliteit en besturing van vliegtuigen

A.95

Stabiliteit en besturing van vliegtuigen

Vaknaam: Stabiliteit en besturing van vliegtuigen (TSBV) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 1 / 10 Beschrijving: Laterale beweging en eigenmodes van (militaire) vliegtuigen. Numerieke simulatie m.b.v. Matlab/Simulink.

A.96. STATISTIEK (TSTA)

117

Eindtermen: De student: - heeft kennis van en inzicht in de stabiliteit en besturing van vliegende (militaire) platformen. - heeft inzicht in de mathematisch-fysische beschrijving van de beweging van vliegtuigen. - kent de oplossingmethoden voor de bewegingsvergelijkingen. - kent de eigenmodes van vliegtuigen voor de longitudinale en laterale beweging. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (1u). Werkvorm: Hoor- en werkcollege, 8 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. F.G.J. Absil (Den Helder, 0223-657465). Leermiddelen: Mathware, Matlab ; Michael V. Cook, Flight Dynamics Principles, 3rd Edition, Elsevier / Butterworth-Heinemann, ISBN 978-0-08-098242-7. Ingangsvoorwaarden: Stabiliteit en besturing, Voortgezette militaire systemen.

A.96

Statistiek

Vaknaam: Statistiek (TSTA) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 4 Beschrijving: Bij het ordenen, presenteren en analyseren van informatie wordt gebruik gemaakt van statistiek. De cursus statistiek reikt hiervoor een aantal hulpmiddelen aan. Aandacht wordt besteed aan maatstaven voor ligging en spreiding, de beginselen van de kansrekening (zowel met het oog op het analyseren van problemen alsmede als basis van

118


het vakgebied van de verklarende statistiek), kansvariabelen, kansverdelingen (alternatief, binomiaal, Poisson, geometrisch, normaal, uniform, exponentieel, t-verdeling), eenvoudige schattingsproblemen, eenvoudige toetsingsproblemen en (enkelvoudige lineaire) verbanden tussen variabelen. Eindtermen: Aan het eind van deze cursus is de student in staat om verzamelde gegevens met statistische maatstaven te beschrijven, te werken met onvoorwaardelijke en voorwaardelijke waarschijnlijkheden, de principes van discrete en continue kansmodellen en verdelingen toe te passen, te rekenen met een aantal veelgebruikte discrete en continue verdelingen, enkele grootheden (verwachting, variantie, covariantie, regressievergelijking en correlatiecoëfficiënt) uit te rekenen, de centrale limietstelling te gebruiken, met enkele schattingsmethoden, betrouwbaarheidsintervallen en toetsingsmethoden te werken en de steekproefgrootte te bepalen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, practicum, 36 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407). Docenten: drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407), dr. R. Bosch (Breda, 0634815973). Leermiddelen: D.C. Montgomery, G.C. Runger, Applied Statistics and Probability for Engineers, 6th Edition, Wiley, 2014, ISBN 978-1-118-74412-3. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Analyse 2, Lineaire algebra. Toegepast in: Betrouwbaarheid, Inleiding navigatiesystemen, Integraaltransformaties, Modelleren en simuleren, Signaalverwerking en analyse

A.97

Statistische data analyse

Vaknaam: Statistische data analyse (TSDA) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 9 Beschrijving: Bij het ordenen, presenteren en analyseren van informatie wordt gebruik gemaakt van statistiek. De cursus Statistische data analyse reikt hierbij een aantal hulpmiddelen aan. Aandacht wordt besteed aan univariate en bivariate kansverdelingen, fitting (het kiezen van een passende kansverdeling en het schatten van de parameter van een verdeling) en uni- & multivariate technieken (inferentie voor continue en categorische data, regressie analyse, variantie analyse, factor analyse). Een belangrijke plaats wordt ingeruimd voor het werken met statistische software. Eindtermen: Aan het eind van de cursus Statistische data analyse heeft de student kennis van een groot aantal voor data analyse relevante kansverdelingen. Hij is in staat om bij het uitvoeren van een statistische analyse een geschikte methode te kiezen, deze methode met behulp van statistische software uit te voeren en de met deze software verkregen uitvoer te interpreteren. Tenslotte is de student in staat om een wetenschappelijk artikel te lezen, waarin deze technieken worden toegepast. Eindbeoordeling: opdracht(en) [30%]; schriftelijke toets (3u) [70%].

A.98. STIJFHEID EN STERKTE (TSTS)

119

Werkvorm: hoor-/werkcollege, opdracht(en), 26 college uren. Leids niveau 300. Docenten: drs. M.P.A. van de Ven (Den Helder, 0223-657407). Leermiddelen: D.C. Montgomery, G.C. Runger, Applied Statistics and Probability for Engineers, 6th Edition, Wiley, 2014, ISBN 978-1-118-74412-3; S. Landau, B.S. Everitt, A Handbook of Statistical Analysis using SPSS, Chapman & Hall, 2004. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Capita selecta OI&G, Search and detection

A.98

Stijfheid en sterkte

Vaknaam: Stijfheid en sterkte (TSTS) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: Begrippen spanning (normaal- en schuifspanning), evenwicht van statisch bepaalde constructies en eenvoudige statisch onbepaalde constructies met verplaatsingseisen. Vakwerk constructies (normaalkracht dragend), buiging van balken, torsie van ronde balken. Eindtermen: Fysisch inzicht in de problematiek van Sterkte en Stijfheid. Basisvaardigheden in het doorrekenen van eenvoudige constructies. Rudimentair begrip van de realiteit, m.a.w. statisch onbepaalde constructies. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, 36 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. R.P. Notenboom (Den Helder, 0223-657291). Leermiddelen: S.M. Hibbeler, Mechanics of Materials SI, 8e druk, ISBN 978-981-06-7994-1. Ingangsvoorwaarden: Analyse 1, Mechanica. Toegepast in: Constructieleer, Platformconstructies, Pyrotechniek 2, Voortgezette sterkteleer

A.99

Stochastische processen

Vaknaam: Stochastische processen (TSPR) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: Een stochastisch proces is een verzameling van kansvariabelen die het gedrag in de tijd beschrijven van een systeem dat onderhevig is aan toeval. In dit college worden een aantal van deze processen behandeld die hun toepassing vinden in de militaire praktijk: discrete-tijd Markov-ketens, Poisson proces, continue-tijd Markov-ketens en wachtrijtheorie. Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat om: 1. (eenvoudige) dynamische stochastische systemen waarvan de toestand over de loop van de tijd verandert, te modelleren als een discrete-tijd Markov-keten, een Poisson proces of een continue-tijd Markov-keten. 2. de bij punt 1 genoemde systemen te analyseren met behulp van het stochastische model en de theorie over stochastische processen.

120


Eindbeoordeling: opdracht(en) [20%]; schriftelijke toets (3u) [80%]. Werkvorm: hoor/werkcollege, 32 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. R.H.P. Janssen (Den Helder, 0223-657045). Leermiddelen: Sheldon M. Ross, Introduction to Probability Models, 11th Edition, Elsevier 2014, ISBN 978-0-12-407948-9; F.S. Hillier, G.J. Lieberman, Introduction to Operations Research, 10th International Edition, McGraw-Hill 2015, ISBN 978-1-259-25318-8; Henk Tijms, Understanding Probability, 3rd Edition, Cambridge University Press, 2012, ISBN 978-1-107-65856-1. Ingangsvoorwaarden: Modelleren en simuleren. Toegepast in: Capita selecta OI&G, Operationeel onderhoudsmanagement, OR methoden in kwantitatieve logistiek, Search and detection, Speltheoretische modellering

A.100

Stromingsleer

Vaknaam: Stromingsleer (TSTL) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: Hoofdstuk 3: Na een korte herhaling van het voorafgaande vak −Inleiding stromingsleer (TISL)− wordt het Transporttheorema van Reynolds behandeld. Met behulp van het Transporttheorema van Reynolds (TvR) wordt de Bernoulli-vergelijking uitgebreid (steady flow energy equation). Hoofdstuk 4: Met behulp van het TvR worden behoudswetten (massa, energie) en de impulsvergelijking omgeschreven naar partiële differentiaalvergelijkingen voor een infinitesimale controle volume. In een beperkt aantal gevallen zijn deze vergelijkingen analytisch oplosbaar. Als het medium niet-samendrukbaar is en zich niet-viskeus gedraagt dan kan aan het stromingsveld worden gerekend volgens het concept van de ’stroomfunctie’ (2-dimensionaal) of ’snelheidspotentiaal’ (3-dimensionaal).

A.100. STROMINGSLEER (TSTL)

121

Hoofdstuk 5: Om praktische redenen wordt vaak gebruik van experimentele gegevens (modelproeven). De modelproeven worden zodanig ingericht dat er zoveel mogelijk gelijkvormigheid bestaat tussen model en prototype. Kentallen vormen niet alleen de basis voor gelijkvormigheid maar ook de sleutel voor de schaalberekening. Hoofdstuk 6: Bij het dimensioneren van een pomp/turbine is het nodig het drukverlies van een leidingsysteem te bepalen. De stroming is stationair en kan laminair of turbulent zijn. Hoofdstuk 7: In Hoofdstuk 7 wordt de grenslaagtheorie behandeld waarmee het mogelijk is de weerstand (drag) van een vlakke plaat te bepalen. Tenslotte komt aan bod hoe de weerstand van 2- en 3-dimensionale lichamen kan worden bepaald. Eindtermen: De student kan c.q. is in staat om: - de integrale massabalans en impulsvergelijking toepassen in gevallen waarbij de snelheidsverdeling in een doorsnede niet homogeen is. - uitleggen/samenvatten hoe de massa-, energie- en impulsvergelijking voor een inifinitesimaal controle volume worden afgeleid. - de Navier-Stokesvergelijkingen oplossen voor eenvoudige gevallen. - uitleggen wat de stroomfunctie voorstelt en kan deze voor eenvoudige (laminaire) situaties bepalen. - uitleggen wat de snelheidspotentiaal voorstelt en kan deze voor eenvoudige (laminaire) situaties bepalen. - met behulp van dimensie-analyse de kentallen afleiden van een eenvoudig fysisch proces. - de modelproef zo inrichten dat de toestand van model en prototype gelijkvormig is. - de resultaten van een modelproef schalen naar de situatie van het prototype. - het drukverlies in een leidingsysteem bepalen, voor zowel voor laminaire als turbulente stroming. De student begrijpt de grenslaagtheorie en kan voor een ander snelheidsprofiel in de grenslaag een formule afleiden voor de wandschuifspanning, wrijvingskracht en verloop van de grenslaagdikte. De student beheerst de methode om de weerstand van een 2- of 3-dimensionaal lichaam te bepalen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, 22 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673). Leermiddelen: F.M. White, Fluid Mechanics, 7th Edition, McGraw-Hill, 2013, ISBN 978-1118-11613-5. Ingangsvoorwaarden: Analyse 2, Mechanica, Inleiding stromingsleer. Toegepast in: Ballistiek, Geleide wapens 1, Maritieme werktuigbouwkunde, Platformcomponenten, Warmteoverdracht, Waterbeheer en -management

122

A.101


Subsone stromingen

Vaknaam: Subsone stromingen (TSUS) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 10 Beschrijving: In dit vak wordt de luchtstroom om vleugelprofielen met snelheidspotentiaalfuncties beschreven. De klassieke theorie voor dunne vleugelprofielen wordt afgeleid en op bestaande profielen toegepast. In de grenslaag tussen vrije luchtstroom en profiel is de stroming laminair of turbulent. De theorie voor een laminaire grenslaag wordt behandeld. Voor een drie-dimensionale stroming zoals een eindige vliegtuigvleugel is de dragende lijn theorie toepasbaar. Deze wordt afgeleid en in voorbeelden toegepast. Eindtermen: 1. het kunnen berekenen van kracht en moment op een (dun) vleugelprofiel (tweedimensionaal), met behulp van de theorie van wrijvingsloze (potentiaal)stromingen; 2. het kunnen berekenen van kracht en moment op een vleugel (drie-dimensionaal), met behulp van de dragende-lijn theorie van wrijvingsloze (potentiaal)stromingen; 3. begrijpen welke numerieke oplosmethoden (computational fluid mechanics) bestaan om de stroming om een vliegtuig inclusief wrijving (Navier-Stokes vergelijkingen) te kunnen berekenen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, 20 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631). Leermiddelen: J.D. Anderson, Fundamentals of Aerodynamics, 5th Edition, McGraw Hill, 2010, ISBN 978-0-07-339810-5. Ingangsvoorwaarden: Inleiding vliegtuigaerodynamica. Toegepast in: Supersone stromingen

A.102

Supersone stromingen

Vaknaam: Supersone stromingen (TSPS) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 11 Beschrijving: In dit vak wordt de theorie voor supersone stroming behandeld. Het maakt gebruik van dezelfde basisvergelijkingen als het vak subsone stromingen. De volgende onderwerpen komen aan de orde: rechte en scheve schokgolf relaties, Prandt-Meijer expansie, supersone vleugelprofielen, en gelineariseerde vleugeltheorie voor samendrukbare stroming. Eindtermen: 1. kunnen rekenen met schokgolven en Prandtl-Meijer expansies aan supersone vleugelprofielen(tweedimensionaal); 2. supersone dunne-vleugelprofiel theorie begrijpen en kunnen toepassen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoorcollege, 20 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631).

A.103. SYSTEEMERGONOMIE (TSER)

123

Leermiddelen: J.D. Anderson, Fundamentals of Aerodynamics, 5th Edition, McGraw Hill, 2010, ISBN 978-0-07-339810-5. Ingangsvoorwaarden: Subsone stromingen, Inleiding vliegtuigaerodynamica.

A.103

Systeemergonomie

Vaknaam: Systeemergonomie (TSER) Onderdeel van: Verbreding Aantal EC / Ba-periode: 3 / 7 Beschrijving: Psychologische basisprincipes van perceptie, cognitie en prestatie. Multidisciplinaire aard van de (Systeem-) Ergonomische benadering van de relatie tussen het ontwerp van technologie enerzijds en menselijk functioneren in een taakomgeving anderzijds. Eindtermen: Kennis van verschillende theorieen van psychologische ergonomie. Inzicht in de betekenis van deze theorieen voor het menselijk functioneren in een technische taakomgeving. Eindbeoordeling: take home tentamen. Werkvorm: 16 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. W.F. Schmidt (Den Helder, 0223-657126). Leermiddelen: Van Leyden, Psychologische Functieleer, 3e druk, 1993, Bohn, ISBN 90-9131380-7. Ingangsvoorwaarden: Geen. Toegepast in: Performance engineering

124

A.104


Systeeminzet en tegenmaatregelen

Vaknaam: Systeeminzet en tegenmaatregelen (TSIT) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Profiel C2 Systems Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: In dit college worden C2 modellen en hun toepassingen behandeld. Er worden uitbreidingen van het bekende OODA model besproken. Gebruikmakend van deze modellen wordt uitgelegd hoe de missie doelstellingen kunnen worden gebruikt om de inzet van de beschikbare middelen te plannen, hoe vervolgens informatie van (eigen) sensorsystemen en andersoortige informatie, zoals intelligence, kan worden gebruikt voor het samenstellen en onderhouden van een omgevingsbeeld (Situational Awareness) en hoe dit beeld vervolgens kan worden gebruikt om de inzet van de beschikbare middelen (o.a. wapensystemen) te optimaliseren (taakallocatie) en zodoende de missiedoelstellingen te behalen. Verder wordt de taakgeorienteerd programmeren aanpak gebruikt om C2 systemen te analyseren en implementeren. Tevens wordt besproken hoe simulaties kunnen worden gebruikt om C2 systemen te evalueren. Eindtermen: De student kan de werking van het OODA en het NLDA C2 model beschrijven en kan deze modellen uitwerken en toepassen in een case study. De student kan een taakgeorienteerde analyse maken voor een C2 toepassing en kan deze voor eenvoudige delen uitwerken in een implementatie. Het vak wordt getoetst d.m.v. van het uitwerken van een case study en het geven van een presentatie over de resultaten. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: werkcollege, 20 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127), KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678). Ingangsvoorwaarden: Geen.

A.105

Telecommunicatie

Vaknaam: Telecommunicatie (TTEL) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: De ge¨ıdealiseerde deelsystemen van een communicatiesysteem komen aan bod, te weten de zender, de ontvanger en het kanaal. Daarnaast worden de beperkende factoren zoals ruis en kanaalcapaciteit onder de loupe genomen. De student kan de verschillende technieken die toegepast worden in digitale mobiele communicatiesystemen identificeren. De student kan praktische systemen, zoals GSM en UMTS, met elkaar vergelijken. Eindtermen: De student heeft kennis van analoge en digitale modulatietechnieken en kan de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen. Verder heeft de student inzicht in kwalitatieve beschrijvingen zoals de ruisfactor, de signaal-ruisverhouding en de bitfoutkans. De student is in staat om de kwaliteit van een communicatiesysteem te beoordelen. De student kan berekeningen uitvoeren om de operationele kwaliteit van een systeem te bepalen.

A.106. THEMA PROJECT (TTP1)

125

Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u) [80%]; werkstuk [20%]. Werkvorm: hoorcollege, practicum, werkcollege, 36 college uren. Leids niveau 300. Docenten: Externe docent (Den Helder, ). Leermiddelen: S. Haykin & M. Moher, Communication Systems, 5th Edition, ISBN 978-0470-16996-4. Ingangsvoorwaarden: Signalen en systemen, Integraaltransformaties. Toegepast in: Advanced military communications, Signaalverwerking

A.106

Thema project

Vaknaam: Thema project (TTP1) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 7 / 6, 7 Beschrijving: Voor het gezamenlijke project worden opdrachten geformuleerd voor de uitvoering waarvan vanuit een praktijksituatie e´ e´ n of meer aspecten via een theoretische benadering, modelvorming, simulatie en proeven diepgaand onderzocht moeten worden. De bedoeling is de kennis opgedaan in de GOO, grondslagen, verdiepende blokken en kenniselementen te integreren en zo de praktische toepassing van de eerder verworven kennis te demonstreren. Dit gebeurt in projectvorm om de diverse academische vaardigheden (team-, project-, schriftelijke-, mondelinge- en onderzoeksvaardigheden) aan te brengen. Teams bestaan uit maximaal 8 personen (tweede en derde jaars studenten) en worden multi-disciplinair samengesteld.

126


Eindtermen: - Schriftelijke taalvaardigheden: Kan helder formuleren. Kan een samenvatting opstellen van een uitgebreide tekst (>2500 woorden). Kan een practicumverslag, tussenrapportage of beperkt onderzoekverslag opstellen. Past vormaspecten toe (gebruik van bestaand opmaakprofiel). Kan conventies voor bronvermelding en literatuuropgave correct hanteren. Kan een zoekstrategie uitvoeren. Kan gevonden literatuur en internetsites op bruikbaarheid beoordelen. Kan een eigen standpunt onderbouwen met argumenten. - Mondelinge taalvaardigheden: Kan een (10-15 min) presentatie verzorgen met duidelijke structuur, goede overgangen tussen de onderdelen en doelgericht. Kan het betoog functioneel ondersteunen met figuren, tabellen en illustraties. Kan voor een informatieve presentatie zelfstandig de benodigde informatie opzoeken, selecteren en bewerken. Kan een wetenschappelijke presentatie opstellen. Spreekt taalkundig correct en duidelijk verstaanbaar. Heeft een motiverende houding. - Onderzoeksvaardigheden: Kan een gegeven onderzoeksopdracht afbakenen, een hypothese formuleren en deelvragen opstellen. Kan een eenvoudig onderzoeksplan maken (analysemethode). Kan een meetopstelling gebruiken en meettechnieken (b.v. fouten analyse) toepassen. Kan een onderzoeksjournaal hanteren. Kan tijdens een experiment kwaliteit van data beoordelen (quick look). Kan dataverwerkings- en data-analysemethoden hanteren. Kan daarbij zinvol figuren en tabellen hanteren. Kan op grond van een bijhorende dataset, een onderbouwde uitspraak doen over een gegeven hypothese. Kan een onderzoeksverslag schrijven. - Team- en projectvaardigheden: Kan een interview voorbereiden, afnemen en het gesprek samenvatten. Kan vergadertechnieken hanteren en een vergaderverslag opstellen. Kent elementaire vergadertechnieken (voorbereiding, agenda, notulen, rol voorzitter, rol notulist). Kent elementaire interviewtechnieken. Kent de principes van brainstormen. Kan als teamlid op constructieve wijze bijdragen aan een goede groepssfeer en de taakgerichtheid. Kan op constructieve wijze deelnemen aan een brainstormsessie. Kent de betekenis van de verschillende projectfasen met de bijhorende beslismomenten. Kent de benodigde documentatie voor projectmanagement. Kent de principes van enkele veelgebruikte planningstechnieken (balkenplanning, kritieke pad).

A.107. THERMODYNAMICA (TTHD)

127

Kan een eenvoudige projectplanning opstellen en bewaken. Kan onzekerheden in een gegeven projectopdracht meenemen in de planning. Kan voor een eenvoudig project de noodzakelijke beslisdocumenten opstellen. Kan over een project rapporteren aan de opdrachtgever. Kan een projectlogboek bijhouden. Kan een programma van eisen opstellen voor een gegeven projectopdracht. Kan voor een eenvoudig, kortlopend project een realistisch plan van aanpak opstellen (probleemdefinitie, planning, beslismomenten, taakverdeling). Eindbeoordeling: mondelinge toets [22%]; onderzoeksrapport [22%]; practicumverslagen [33%]; presentatie [23%]. Werkvorm: hoorcollege, groepsproject, 24 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Docenten: prof. dr. ir. P.J. Oonincx (Den Helder, 0223-657134), dr. ir. A.F. Vermeulen (Den Helder, 0223-657612), ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), dr. O.J.G. Somsen (Den Helder, 0223-657195), dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), LTZ1 (TD) ing. J.M.T. Bongartz (Den Helder, 0223-657448), LTZ2OC (TD) dr. ir. A.M. Homborg (Den Helder, 06-27065688), KLTZ(TD) ing. B Stoelinga MA (Den Helder, 0223-657245). Ingangsvoorwaarden: Inleiding militaire systemen, Academische introductie. Toegepast in: Performance engineering, Voortgezette militaire systemen

A.107

Thermodynamica

Vaknaam: Thermodynamica (TTHD) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 2 / 7, 10 Beschrijving: De grondbeginselen uit Inleiding Thermodynamica worden verder uitgediept (entropieproductie) en uitgebreid naar open systemen en media die zich niet als een ideaal gas gedragen. Eindtermen: De student: - kan aan de hand van de 1ste Hoofdwet een energiebalans opstellen voor gesloten en open systemen. - kan een eenvoudig thermodynamisch rekenmodel opstellen voor praktijkgevallen en deze vervolgens oplossen met het doel een eerste orde voorspelling te doen van de uitkomst. - het verband kunnen uitleggen tussen de 2e Hoofdwet en het begrip omkeerbaarheid/nietomkeerbaarheid. - weten dat met de grootheid entropie niet-omkeerbare effecten kunnen worden gekwantificeerd en kan de entropieverandering berekenen voor eenvoudige processen. - kan een entropiebalans opstellen voor gesloten en open systemen en deze oplossen. - kent diverse kringprocessen (o.a. Diesel-, Brayton-, Rankine-, koelcyclus) en kan deze cycli doorrekenen inclusief de prestatieparameters ervan. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 16 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673), LTZ1 (TD) ing. J.M.T. Bongartz (Den Helder, 0223-657448).

128


Leermiddelen: Moran, Shapiro, Boettner, Bailey, Principles of Engineering Thermodynamics, 7th Edition, SI-version, Wiley, 2012, ISBN 978-0-470-91801-2. Ingangsvoorwaarden: Mechanica, Inleiding thermodynamica. Toegepast in: Gasturbines, Maritieme werktuigbouwkunde, Platformcomponenten, Voortgezette thermodynamica, Warmteoverdracht

A.108

Toegepast fysisch meten in water

Vaknaam: Toegepast fysisch meten in water (TFMW) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: In de fysica worden veel grootheden gebruikt, maar voor het toepassen ervan dient men de waarden van die grootheden te kennen. Er zijn verschillende manieren om deze waarden te bepalen, maar uiteindelijk komen ze allemaal neer op meten. Direct, dan wel indirect. Dit vak leert dat meten niet eenvoudig is en dat een gemeten waarde fors kan verschillen van de −werkelijke waarde−, voor zover deze uberhaupt te bepalen is. Deze theorie wordt toegepast door twee practica op het gebied van de stromingsleer. Er gaat veel aandacht uit naar −foutenleer−, grafieken en verslaglegging. Eindtermen: Kennis hebben genomen van de onderwerpen: − (meet)nauwkeurigheid; − validiteit/valideren; − verifiëren; − (gewogen) gemiddelde; − standaardafwijking. Toepassing van deze kennis tijdens een practicum en nadien in een practicumverslag. Eindbeoordeling: practicumverslag. Werkvorm: hoorcollege, werkcollege, practicum, 24 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ing. D. Krabbenborg (Breda, 076 5273318). Leermiddelen: J.B.W. Borgers, Toegepast fysisch meten in water; J.B.W. Borgers, Practicumhandleiding TFMW. Ingangsvoorwaarden: Inleiding stromingsleer. Toegepast in: Waterbeheer en -management

A.109

Vliegtuigconstructies

Vaknaam: Vliegtuigconstructies (TVLC) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 2 / 11 Beschrijving: Sterkte berekening van geidealizeerde dunwandige (tapse) constructies, zoals vleugel en romp. Eindtermen: Het kunnen berekenen van de normaalkracht en schuifstroom verdeling binnen een geidealizeerde (tapse) dunwandige constructie.

A.110. VLIEGTUIGPRESTATIES (TVLP)

129

Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, 16 college uren. Leids niveau 200. Docenten: dr. ir. R.P. Notenboom (Den Helder, 0223-657291). Leermiddelen: Megson, Aircraft Structures for Engineering Students, 3rd ed., ButterworthHeinemann, ISBN 0-340-70588-4. Ingangsvoorwaarden: Platformconstructies.

A.110

Vliegtuigprestaties

Vaknaam: Vliegtuigprestaties (TVLP) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: Analyse van elementaire vliegtuigprestaties: kruisvlucht, stijg/daalvlucht, startbaan prestaties, bochten. V-n diagrammen. Belasting limit load-ultimate load. Eindtermen: student kan met gegevens de prestaties van een vliegtuig berekenen tijdens kruisvlucht, stijg en daalvlucht en de startbaan prestaties. Verder de V-n diagrammen tekenen voor maneuvre en remous condities, en kan de relaties tussen limit-load, ultimate load en de veiligheidsfactor aangeven voor verschillende constructietypen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoorcollege, 18 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. R.P. Notenboom (Den Helder, 0223-657291). Leermiddelen: Ruijgrok, Elements of Airplane Performance, 2e druk, Delft University Press, 2009, ISBN 978-90-6562-203-7. Ingangsvoorwaarden: Mechanica.

130


Toegepast in: Helikopters, Practicum vliegtuigprestaties

A.111

Vliegtuigsystemen

Vaknaam: Vliegtuigsystemen (TVLS) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Vliegtuigen en helikopters bevatten allerlei systemen. Zo zijn daar de hydraulische, elektrische en pneumatische systemen, maar ook alle systemen behorende bij de brandstofvoorziening. Naast al deze zaken gaat het college ook in op de motor, de besturing en het onderstel. Eindtermen: De student weet welke systemen er in vliegtuigen en helikopters voorkomen, en kan ook de functies en de werking er van verklaren. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: 24 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631). Leermiddelen: Ian Moir and Allan Seabridge, Aircraft Systems, 3rd Edition, Wiley, 2008, ISBN 978-0-470-05996-8. Ingangsvoorwaarden: Inleiding vliegtuigaerodynamica.

A.112

Voertuigdynamica

Vaknaam: Voertuigdynamica (TVDY) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 4 / 7, 10 Beschrijving: Onderwerpen: langsgedrag, dwarsgedrag, verticaalgedrag, bandgedrag en voertuigbestuurder relatie

A.113. VOERTUIGEN (TVTG)

131

Eindtermen: Eindtermen: De student: - heeft kennis van en inzicht in het langsgedrag van voertuigen, met betrekking tot remmen en acceleratie. - heeft kennis van en inzicht in het dwarsgedrag van voertuigen, met betrekking tot bestuurbaarheid, stabiliteit en weggedrag. - heeft kennis van en inzicht in het verticaalgedrag van voertuigen, met betrekking tot vering, demping, wegligging en comfort. - heeft inzicht in de mathematisch-fysische beschrijving van de beweging van voertuigen. - kent de oplossingsmethoden voor de bewegingsvergelijkingen. Eindbeoordeling: opdracht(en) [30%]; schriftelijke toets (3u) [70%]. Werkvorm: hoor-/werkcollege, 36 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: ing. C.A.A. Vermeer (Breda, 076-5273297). Docenten: vacature (Den Helder, -), ing. C.A.A. Vermeer (Breda, 076-5273297). Leermiddelen: Genta, Motor Vehicle Dynamics, World Scientific Publishing Co. pte. Ltd, Singapore.. Ingangsvoorwaarden: Voertuigen.

A.113

Voertuigen

Vaknaam: Voertuigen (TVTG) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 3 / 6, 9 Beschrijving: Kennis van voertuigsystemen uit het college IMS-Kl-platform worden verder uitgediept. De onderwerpen: verbrandingsmotoren, aandrijflijn en rijdend gedeelte. Op kwantitatieve wijze komt aan de orde: motor-, voertuigdiagrammen en voertuigweerstanden. Eindtermen: -Het verkrijgen van kennis en inzicht in de voornaamste moderne typen voertuigen -Het verkrijgen van kennis en inzicht in de drie hoofdcomponenten, Motoren, Aandrijflijn en Rijdend gedeelte -Het verkrijgen van kennis en inzicht in de (deel)systemen voor motoren -Het verkrijgen van kennis en inzicht in de (deel)systemen voor de aandrijflijn -Het verkrijgen van kennis en inzicht in de (deel)systemen voor het rijdend gedeelte -Het kunnen toepassen van de combinatie, Motoren, Aandrijflijn en het Rijdend gedeelte -Het kunnen berekenen van de voertuigprestaties in relatie tot de voertuigweerstanden aan de hand van technische specificaties Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: 28 college uren. Leids niveau 200. Docenten: ing. C.A.A. Vermeer (Breda, 076-5273297). Leermiddelen: Reader Voertuigtechniek ; Bosch, Dieselmotormanagement (deel 2), MK Publishing, 2004, ISBN 978-9066748170. Ingangsvoorwaarden: Inleiding militaire systemen. Toegepast in: Voertuigdynamica

132

A.114


Voortgezette faalmechanismen

Vaknaam: Voortgezette faalmechanismen (TVFM) Onderdeel van: Profiel Operationele Inzet en Gereedheid Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10, 11 Beschrijving: Het vak Inleiding faalmechanismen wordt voortgezet. Naast verdieping van de theorie m.b.t. belastingen en faalmechanismen moet de opgebouwde kennis worden toegepast op een case uit de praktijk. Daarbij wordt gekeken naar de relatie tussen gebruik, belasting en faalgedrag en/of naar de mogelijkheden voor conditiebepaling. Eindtermen: Na het volgen van dit vak: - heeft de student inzicht in de relatie tussen het gebruik van een platform of systeem en de levensduur en/of onderhoudsintervallen van dat platform of systeem. - kan de student voor een dergelijke relatie een relatief eenvoudig numeriek model (in Matlab) opzetten en toepassen. Eindbeoordeling: opdracht [50%]; schriftelijke toets (2u) [50%]. Werkvorm: hoorcollege, 28 college uren. Leids niveau 300. Docenten: prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223-657681). Leermiddelen: T. Tinga, Principles of Loads and Failure Mechanisms: Application in Maintenance, Reliability and Design, ISBN 978-1-4471-4916-3. Ingangsvoorwaarden: Betrouwbaarheid, Inleiding faalmechanismen. Toegepast in:

A.115

Voortgezette militaire systemen

Vaknaam: Voortgezette militaire systemen (TVMS) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 10 / 8 Beschrijving: De cursus beoogt de eerder in de opleiding opgedane kennis en nieuw aangeboden kennis te integreren door in projectgroepen aan e´ e´ n opdracht te werken. Naast inhoudelijke leerdoelen staan ook academische vaardigheden centraal. Het vak VMS is vormgegeven als een theoretisch project omgeven door (werk)colleges, practica en simulaties. VMS start met een grote opdracht waar gedurende heel VMS in groepen aan gewerkt wordt. De opdracht is het op papier ontwikkelen van een (land/lucht/zee) militair systeem, waarmee een gegeven missie uitgevoerd kan worden onder een bepaalde dreiging. Daaruit ontwikkelen de studenten een operationeel concept, de systeemeisen en een mogelijk systeemconcept. Met behulp van een onderbouwde kwantitatieve uitwerking dient aangetoond te worden dat het geadviseerde systeem de missie kan uitvoeren. Het hele vak wordt vormgegeven vanuit het generieke model. De functies, specifiek militaire technologien en performance parameters van het generieke model worden op een

A.115. VOORTGEZETTE MILITAIRE SYSTEMEN (TVMS)

133

kwantitatieve manier behandeld in colleges, parallel aan het project: commandovoeren, missiemanagement, communicatie (NEC, tactische datalinks, satelliet), observeren (propagatie, RADAR, SONAR) handelen (missiles, ballistiek), verplaatsen, navigeren, ondersteunen, overleven (schillenmodel, EOV), betrouwbaarheid en onderhouden. Eindtermen: Na bestudering van de leerstof en uitwerking van de opdracht is de student 1. in staat om, op basis van voornamelijk kwantitatieve aspecten, tot een afgewogen keuze te komen van performance-eisen en systemen en voor het vervullen van de verschillende (sub)functies van een militair systeem; 2. in staat om een concept van een militair systeem te maken waarmee een bepaalde operatie uitgevoerd kan worden teneinde een missie te bereiken. 3. kan zelfstandig berekeningen maken om aan te tonen dat het systeem voldoet aan de gestelde eisen; 3. zich bewust van het feit dat bij (de ontwikkeling van) een militair systeem verschillende uit te voeren (sub)functies tegenstrijdige oplossingen kunnen vragen en dat er dus afgewogen keuzes gemaakt moeten worden. Academische vaardigheden 1. Onderzoeksvaardigheden. De student kan: − een onderzoek en/of meetopstelling ontwerpen en in een onderzoeksplan vastleggen; − e´ e´ n of meer van dataverwerkings- en data-analysemethoden identificeren voor een onderzoek; − een onderzoek op consistentie en validiteit van hypothesetoetsing beoordelen. 2. Schriftelijke taalvaardigheden. De student kan: − meerdere aangereikte samenvattingen bundelen tot e´ e´ n ge¨ıntegreerde tekst; − een zoekstrategie opstellen; − de eindredactie doen van een tekst en informatiekeuze, relevantie en semantiek beoordelen; − argumenten van een ander evalueren en verbeteren. 3. Team- en projectvaardigheden. De student kan: − in de rollen van projectleider, inhoudelijk expert en teamleider optreden; − een projectplanning bewaken en bijsturen op grond van onzekerheden, logboek, risicos en voortgang; − verbetersuggesties formuleren van een vergadersessie; − een (team)vergadering voorzitten, een agenda en actiepunten opstellen. 4. Mondelinge taalvaardigheden. De student kan: − t.b.v. een eigen presentatie een argumentatieschema opstellen; − voor een eenvoudige casus op een overtuigende wijze een standpunt innemen; − de keuze voor een presentatietype (wetenschappelijk versus andere) maken en motiveren. Eindbeoordeling: presentatie [o/v]; schriftelijke toets (3u) [33%]; werkstuk [67%]. Werkvorm: hoorcollege, groepsproject, practicum, werkcollege, peer review, 102 college uren. Leids niveau 300. Vakcoördinator: KLTZ (TD) ir. O Boot (Den Helder, 0223-657079). Docenten: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299), prof. dr. ir. T. Tinga (Den Helder, 0223657681), dr. J.M. Jansen (Den Helder, 0223-657127), KTZ (TD) dr. ir. F. Bolderheij (Den Helder, 0223-657678), dr. ir. J. de Vries (Den Helder, 0223-657631), dr. ir. R. Savelsberg (Den Helder, 0223-657067), dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293), KLTZ (TD) ir. O

134


Boot (Den Helder, 0223-657079), LTZ1 (TD) ing. J.M.T. Bongartz (Den Helder, 0223657448), ir. B. Lubbers (Den Helder, 0223-657643). Leermiddelen: F.G.J. Absil, et al, Dictaat Inleiding Militaire Systemen, Vs. 7.1, NLDA/FMW, 2011; D. Adamy, EW 101: A First Course in Electronic Warfare, Norwood, MA, Artech house, ISBN 1-58053-169-5; Advanced treatment of Military Systems, NLDA/FMW. Ingangsvoorwaarden: Inleiding militaire systemen, Thema project. Toegepast in: Advanced military communications, Ballistiek, Geleide wapens 1, Platformcomponenten, Profilering, Sensorsystemen 1, Signaalverwerking, Stabiliteit en besturing, Stabiliteit en besturing van vliegtuigen, Wapentechniek

A.116

Voortgezette sterkteleer

Vaknaam: Voortgezette sterkteleer (TVST) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 9, 10 Beschrijving: Vervormingen van balk en staaf constructies met behulp van differentiaal vergelijkingen. Gebruik van vergeet-me-nietjes. Krachtenmethode (energie methode) voor het berekenen van statisch onbepaalde constructies. Eindtermen: Fysisch inzicht in de problematiek van stijfheid en sterkte. Basisvaardigheden in het doorrekenen van eenvoudige statisch onbepaalde constructies en computerberekeningen. Eindbeoordeling: practicumverslag [40%]; schriftelijke toets (3u) [60%].

A.117. VOORTGEZETTE THERMODYNAMICA (TVTH)

135

Werkvorm: hoorcollege, practicum, 40 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ing. T.O.H. Popma BEd (Den Helder, 0223-657463), dr. ir. R.P. Notenboom (Den Helder, 0223-657291). Leermiddelen: S.M. Hibbeler, Mechanics of Materials SI, 8e druk, ISBN 978-981-06-7994-1. Ingangsvoorwaarden: Stijfheid en sterkte.

A.117

Voortgezette thermodynamica

Vaknaam: Voortgezette thermodynamica (TVTH) Onderdeel van: Verdieping Aantal EC / Ba-periode: 2 / 10 Beschrijving: Kringprocessen uit het college thermodynamica (TTHD) worden verder uitgediept. Daarnaast komt aan de orde: ideale gasmengsels, partiële druk, psychrometrie, droge en vochtige lucht, relatieve vochtigheid, mengenthalpie, dauwpunttemperatuur, psychrometrische grafiek, reagerende mengsels, verbranding, stoichiometrie, vormingsenthalpie, adiabatische vlamtemperatuur, chemisch evenwicht, fase evenwicht, Gibbs functie, chemische potentiaal, evenwichtsconstante. Eindtermen: De student kan : -berekeningen uitvoeren aan gasmengsels -luchtvochtigheidsberekeningen uitvoeren volgens de theorie van gasmengsels en deze controleren met behulp van psychrometrisch een diagram -berekeningen uitvoeren aan gasmengsels waarvan de samenstelling verandert -de samenstelling van een gasmengsel bepalen in geval van chemisch evenwicht Eindbeoordeling: schriftelijke toets (2u). Werkvorm: hoor-/werkcollege, 12 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673). Leermiddelen: Moran, Shapiro, Boettner, Bailey, Principles of Engineering Thermodynamics, 7th Edition, SI-version, Wiley, 2012, ISBN 978-0-470-91801-2. Ingangsvoorwaarden: Thermodynamica.

A.118

Wapentechniek

Vaknaam: Wapentechniek (TOWS) Onderdeel van: Profiel Sensor- en Wapensystemen Aantal EC / Ba-periode: 4 / 10 Beschrijving: Deze cursus bestaat uit drie delen: niet-conventionele wapensystemen (o.a. het elektromagnetisch kanon, elektrothermisch-chemisch kanon, elektromagnetische actieve bepansering, high power microwaves en niet-lethale wapens), bewapening (o.a. kleinkaliberwapens en geschutssystemen) en vuurleidingsystemen. Bij de eerste twee onderdelen ligt de nadruk op begrip van de werking, voor- en nadelen van de verschillende systemen. Bij de vuurleiding staat de oplossing van het indirecte vraagstuk centraal en de bespreking van praktische oplossingen met voorbeelden.

136


Eindtermen: Aan het einde van de cursus is de student in staat: 1. de principes, voor- en nadelen van de verschillende niet-conventionele wapensystemen uit te leggen; 2. om verschillende vormen van bewapening in eigen woorden uit te leggen; 3. om het even welke organisatie van een propulsieve kruitlading te rechtvaardigen en onder te brengen in de bestudeerde klassificatie; 4. de algemene werking van de elastische verbinding voor grootkaliberwapens te begrijpen en in eigen woorden uit te leggen, eveneens voor een ”onbekende” verbinding; 5. om in te zien hoe materiaal oordeelkundig kan worden gebruikt aan de hand van een eenvoudig voorbeeld; 6. de werkingsprincipes van kleinkaliberwapens te begrijpen en te veralgemenen naar andere kleinkaliberwapens; 7. een gemotiveerde keuze maken in het domein van de munitie voor kleinkaliberwapens; 8. het indirecte vraagstuk (vuurleiding), inclusief de invloed van geografische, ballistische en aerologische omstandigheden op de kogelbanen, te ontleden en te berekenen met behulp van computer; 9. praktische oplossingen voor het met voorbeelden op te noemen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets (3u). Werkvorm: hoor/werkcollege, hoorcollege, 40 college uren. Leids niveau 200. Vakcoördinator: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299). Docenten: dr. L. Koene (Den Helder, 0223-657299), prof. dr. ir. F.G.J. Absil (Den Helder, 0223-657465). Leermiddelen: Niet-conventionele wapensystemen, FMW, 2007; Bewapening, FMW, 2007; Vuurleiding, FMW, 2007. Ingangsvoorwaarden: Ballistiek, Voortgezette militaire systemen.

A.119. WARMTEOVERDRACHT (TWAO)

A.119

137

Warmteoverdracht

Vaknaam: Warmteoverdracht (TWAO) Onderdeel van: Profiel Militaire Platformsystemen Aantal EC / Ba-periode: 3 / 10 Beschrijving: Principes van warmteoverdracht (geleiding, convectie en straling). - Eén-dimensionale, stationaire geleiding door e´ e´ n of meerdere lagen. Analogie met elektrische weerstand - Recapitulatie van de grenslaag in stroming en introductie van de thermische grenslaag. Afleiding differentiële impulsbalans en energiebalans en analogie tussen warmtetransport en impulstransport in een grenslaag. Kental van Prandtl. Integrale balans en benaderingsoplossingen voor laminaire en turbulente grenslagen. Kental van Nusselt. - Introductie in het gebruik van empirische relaties voor warmteoverdracht. - De overall warmteoverdrachtscoeffiecient van een warmtewisselaar. Typen warmtewisselaar. Temperatuurverloop van de fluida. Log-gemiddeld temperatuurverschil. Effectiviteit van een warmtewisselaar. - Straling. Eindtermen: De student - kan de theoretische achtergrond van de drie vormen van warmteoverdracht (geleiding, convectie en straling) samenvatten - kan de theoretische principes van e´ e´ ndimensionale geleiding samenvatten, toelichten en toepassen op eenvoudige problemen van warmtegeleiding. - kan de theoretische principes van een stromingsgrenslaag en een thermische grenslaag samenvatten, toelichten en toepassen op eenvoudige problemen van convectieve warmteoverdracht. - de functies en typen warmtewisselaars beschrijven, inclusief de principes van meestroom versus tegenstroom en single-pass versus multi-pass - kan de concepten van totale warmteoverdrachtscoefficient en gecombineerde flu¨ıdumsterkte gebruiken om de werking van warmtewisselaars te verklaren. - kan de betekenis en het doel van het logaritmisch temperatuurverschil alsook van de effectiviteit van een warmtewisselaar uitleggen. - kan de theoretische principes van een warmtewisselaar toepassen op een eenvoudige ontwerpberekening - kan de prestatie van een warmtewisselaar berekenen ingeval temperaturen of massastromen wijzigen. Eindbeoordeling: schriftelijke toets 1 (2u) [50%]; schriftelijke toets 2 (2u) [50%]. Werkvorm: hoorcollege, 22 college uren. Leids niveau 300. Docenten: ir. H. Knoll (Den Helder, 0223-657673). Leermiddelen: J. Klein Woud, D. Stapersma, IMarEST, Auxiliary Systems Design; J.P. Holman, Heat Transfer, McGraw-Hille 2001; F.M. White, Fluid Mechanics, 7th Edition, McGraw-Hill, 2013, ISBN 978-1-118-11613-5. Ingangsvoorwaarden: Stromingsleer, Thermodynamica.

138

A.120


Waterbeheer en -management

Vaknaam: Waterbeheer en -management (TWAT) Onderdeel van: Profiel Genietechniek Aantal EC / Ba-periode: 4 / 9, 10 Beschrijving: Het vak Waterbeheer en Management richt zich op de verschillende technische en maatschappelijke (en militaire) aspecten van waterbeheer en management. Hierbij leert de student wiskundige modellen op te stellen en berekeningen uit te voeren voor complexe waterbeheerproblemen en waterbouwkundige kunstwerken te dimensioneren en te ontwerpen. Eindtermen: De leerdoelen van het vak Waterbeheer en Management kunnen samengevat worden aan de hand van de volgende kernpunten: 1. Inzicht hebben in de verschillende maatschappelijke, militaire en technische aspecten van waterbeheer en watermanagement; 2. In staat zijn om kwantitatieve uitspraken te doen met betrekking tot waterbeheervraagstukken en de orde van grootte kennen van grootheden die een rol spelen in waterbeheerproblemen; 3. In staat zijn om complexe watersystemen te vertalen naar (vereenvoudigde) wiskundige modellen en hiermee berekeningen te maken (modelvorming en simulatie); 4. In staat te zijn om technische berekeningen en ontwerpen te maken van waterbouwkundige constructies. Eindbeoordeling: opdracht(en) [20%]; schriftelijke toets (3u) [40%]; werkstuk [40%]. Werkvorm: Hoor- en werkcollege, 32 college uren. Leids niveau 300. Docenten: dr. ir. E. Dado (Breda, 076-5273293). Leermiddelen: I. W. Nortier, Toegepaste Vloeistofmechanica, ISBN 90-401-0318-6; E. Dado (samensteller), Reader Waterbeheer en Management. Ingangsvoorwaarden: Toegepast fysisch meten in water, Stromingsleer.

A.121

Wetenschapsfilosofie en argumentatie

Vaknaam: Wetenschapsfilosofie en argumentatie (WA) Onderdeel van: Militair Systeem en Techniek Militair Bedrijf en Techniek Genie Techniek Aantal EC / Ba-periode: 3 / 4 Beschrijving: Bij het onderdeel Argumentatieleer wordt ingegaan op hoe een betoog kan worden geanalyseerd en beoordeeld op deugdelijkheid. In het onderdeel Wetenschapsfilosofie wordt allereerst kennisgemaakt met een aantal belangrijke visies op de ontwikkeling en methodologie van de natuurwetenschappen. Hierbij worden kentheoretische achtergronden geintroduceerd die ook van belang zijn voor de sociale en -wetenschappen zoals economie en managementstudies. Vervolgens komt een aantal belangrijke benaderingen uit de sociale wetenschappen aan de orde en maakt men kennis met een aantal onderzoeksstrategieen, zoals deze gebruikt worden in de alpha, beta en gamma wetenschappen.

A.121. WETENSCHAPSFILOSOFIE EN ARGUMENTATIE (WA)

139

Daarbij worden een aantal criteria aangereikt waarmee wetenschappelijke kennis en de wijze waarop deze gepresenteerd wordt- van andere soorten kennispraktijken onderscheiden kan worden. Eindtermen: Na het volgen van de colleges en het uitvoeren van de opdracht kan de adelborst/cadet 1. de argumentatiestructuur van een betoog herkennen en analyseren, 2. aan de hand van een aantal criteria de deugdelijkheid van een betoog beoordelen, 3. een argumentatieschema opzetten, 4. relevante historische ontwikkelingen in het denken over wetenschap en de daarbij behorende kennisidealen en concepten beschrijven en 5. criteria hanteren waarmee wetenschappelijke literatuur van niet-wetenschappelijke literatuur onderscheiden wordt. Eindbeoordeling: opdracht(en). Werkvorm: hoorcollege, 26 college uren. Leids niveau 100. Docenten: dr. E.A.C. Rijsdijk (Breda, 076-5273278). Leermiddelen: M. Leezenberg, G. de Vries, Wetenschapsfilosofie voor geesteswetenschappen (herziene editie), Amsterdam University Press, 2012; F. van Eemeren, F. Snoeck Henkemans, Argumentatie, Noordhoff Uitgevers, 2011. Ingangsvoorwaarden: Geen.

140


141

Bijlage B

Beschrijving overgang nieuwe synchrone rooster De studiegids MS&T 2015/2016 beschrijft het onderwijsprogramma uitgaande van het nieuwe synchrone rooster. Het synchrone rooster wordt vanaf 1 januari 2016 ingevoerd. Deze bijlage bevat de fasering tot en met 31 december 2015 en de gevolgen van het invoeren van het nieuwe rooster voor de verschillende jaren (transitieroosters).

B.1

Fasering tot 1 januari 2016

Tot en met 31 december 2015 volgt de FMW nog het oude generieke rooster, figuur B.1. Zie de studiegids 2014/2015 voor een beschrijving van dit rooster. De tabellen B.1, B.2 en B.3 geven van elke variant de fasering van de diverse vakken en clusters over de Ba-periodes volgens het generieke jaarrooster. Deze tabellen worden gevolgd voor de onderwijsplanning tot 31 december 2015. Om verschil te maken met het nieuwe synchrone rooster zijn de periodes van het oude rooster weergegeven met Romeinse cijfers. Merk op dat in het najaar 2015 onderwijs gegeven wordt in periodes IV (alleen Breda), V, IX, X, XIII, XIV en XV (alleen wk 1 t/m 10 van 2016). De overige periodes zijn niet van toepassing in dit collegejaar en zijn grijs gemaakt.

B.2

Transitieroosters per opkomstjaar

Per 1 januari 20161 gaat de FMW over op een nieuw trimester rooster, het zgn. synchrone ” rooster”. Studenten volgen dit collegejaar een combinatie van het oude generieke en het nieuwe synchrone rooster, afhankelijk van het bachelorjaar waarin ze zitten. Deze wijziging betekent het volgende voor de verschillende opkomsten: 1

Omdat het jaar 2016 53 kalenderweken kent, begint het rooster dit collegejaar in wk 1 (4 januari 2016) i.t.t. wk 2, zoals volgt uit de grijze kolom in figuur 2.1. De invulling van de extra week is nog niet bepaald.

142

BIJLAGE B. BESCHRIJVING OVERGANG NIEUWE SYNCHRONE ROOSTER

Eerste jaar, opkomst 2015 (KM-Z/M: 2014): Deze studenten beginnen na 1 januari 2016 aan hun bachelor opleiding volgens het nieuwe synchrone rooster, Figuur 2.1. Voor deze studenten gelden de faseringtabellen uit hoofdstuk 3, vanaf Ba periode 1. Tweede jaar, opkomst 2014 (KM-Z/M: 2013): Deze studenten vervolgen tot 1 januari 2016 hun propedeuse cf. Ba periodes IV en V van het oude rooster, zie paragraaf B.1. Na het winterverlof beginnen zij aan hun post-propedeutische fase volgens het nieuwe synchrone rooster, Figuur 2.1. Deze studenten volgen de post-propedeuse volgens de faseringtabellen uit hoofdstuk 3, vanaf Ba periode 5. Derde jaar, opkomst 2013 (KM-Z/M: 2012): Deze studenten volgen tot 1 januari 2016 onderwijs cf. Ba periodes IX en X van het oude rooster, zie paragraaf B.1. Na het winterverlof volgen zij een aangepast rooster, het zgn. transitierooster. Zie hiervoor de Tabellen B.4 t/m B.8. Daaruit blijkt dat dit rooster afhangt van hun afstudeerprofiel en -specialisatie. Merk op dat de Ba periodes cf. het oude rooster met Romeinse cijfers zijn weergegeven. Vierde jaar, opkomst 2012 (KM-Z/M: 2011): Deze studenten volgen tot 1 januari 2016 de profilering cf. Ba periodes XIII en XIV van het oude rooster zie paragraaf B.1. Direct na het winterverlof beginnen zij met hun eindscriptie van 10 weken (Ba periode XV oude rooster). Figuur B.2 geeft een overzicht van de verschillende programma’s per opkomst, in het collegejaar 2015/2016.

B.2. TRANSITIEROOSTERS PER OPKOMSTJAAR

Figuur B.1: Het oude Generieke jaarrooster dat tot 1 januari 2016 wordt gevolgd. Blauwe blokken zijn non-Ba-periodes locatie Den Helder, groene blokken zijn non-Ba-periodes Locatie Breda. Dit rooster wordt gevolgd van week 33 t/m 52.

143

144


Tabel B.1: De fasering volgens het oude generieke rooster (t/m 31-12-2015) van de vakken over de Ba-periodes, variant MST. De grijze Ba periodes zijn niet van toepassing in het collegejaar 2015/2016. De vakken uit Ba periode IV worden alleen in Breda gegeven. Noot**: Studenten met profiel OI&G volgen verplicht het vak Statistische data analyse, in plaats van Numerieke methoden.

Collegejaar Jaar 1 Ba-periode I II III IV Academische introductie 0 Inleiding militaire operaties 4 Inleiding oorlog en veiligheid 4 Legitimiteit & hum. oorlogsrecht 4 Wetenschapsfilosofie en arg. 0.6 2.4 CV Engels 1.4 1.6 CV Nederlands 0.8 1.2 Inleiding militaire systemen 2.6 3.4 Lineaire algebra 1.4 2.6 Defensie organisatie 4 Analyse 1 5 Computersystemen 1 Mechanica 4 Programmeren MATLAB 3 Akoestiek, optica en materialen Analyse 2 Elektriciteit en magnetisme Statistiek Dynamische systemen Inleiding stromingsleer Inleiding thermodynamica Integraaltransformaties Practica platform/sewaco Verdiepende vakken 1 Verbredende vakken 1 Signaalverwerking en analyse SW eng. en OO programmeren Thema project Verbredende vakken 2 Klassieke regeltechniek Verdiepende vakken 2 Voortgezette militaire systemen Computernetwerken Numerieke methoden Statistische data analyse Profilering Totaal: 12.6 8.6 12.8 13

V

Jaar 2 Jaar 3 Jaar 4 VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV

2 5 3 3 2 1 2 4 1.9

1 1.1 6 8 1.5 1.5 4 4 3 3 3

4 4 3

3 4 4.5 5.5 2 1.5 1.5 ** ** 12 13 13 12.4 8.5 13.1 13 11 7.5 13 13.5 13

15 15


145

Tabel B.2: De fasering volgens het oude generieke rooster (t/m 31-12-2015) van de vakken over de Ba-periodes, variant MBT. De grijze Ba periodes zijn niet van toepassing in het collegejaar 2015/2016. De vakken uit Ba periode IV worden alleen in Breda gegeven.

Collegejaar Jaar 1 Ba-periode I II III IV Academische introductie 0 Inleiding militaire operaties 4 Inleiding oorlog en veiligheid 4 Legitimiteit & hum. oorlogsrecht 4 Wetenschapsfilosofie en arg. 0.6 2.4 CV Engels 1.4 1.6 CV Nederlands 0.8 1.2 Inleiding militaire systemen 2.6 3.4 Lineaire algebra 1.4 2.6 Defensie organisatie 4 Analyse 1 5 Computersystemen 1 Mechanica 4 Programmeren MATLAB 3 Analyse 2 (deel 1) Defensie economie en logistiek Elektriciteit en magnetisme Statistiek Accounting, control & economics Informatiemanagement Inleiding stromingsleer Signalen en systemen Verdiepende vakken 1 Verbredende vakken 1 Business-ICT alignment SW eng. en OO programmeren Thema project Verbredende vakken 2 Defensie operationele logistiek Verdiepende vakken 2 Voortgezette militaire systemen Computernetwerken Statistische data analyse Profilering Totaal: 12.6 8.6 12.8 13

V


2 5 3 3 ** 5 1 5 6 1.5 1.5

8 4 4 3 3 3

13 12.5 7.5

12

4 4 5

3 4 4.5 5.5 2 1.5 1.5 12 13 13 13 7.5 13 13.5 13

15 15

146


Tabel B.3: De fasering volgens het oude generieke rooster (t/m 31-12-2015) van de vakken over de Ba-periodes, variant GT. De grijze Ba periodes zijn niet van toepassing in het collegejaar 2015/2016. De vakken uit Ba periode IV worden alleen in Breda gegeven.

Collegejaar Jaar 1 Ba-periode I II III IV Academische introductie 0 Inleiding militaire operaties 4 Inleiding oorlog en veiligheid 4 Legitimiteit & hum. oorlogsrecht 4 Wetenschapsfilosofie en arg. 0.6 2.4 CV Engels 1.4 1.6 CV Nederlands 0.8 1.2 Inleiding militaire systemen 2.6 3.4 Lineaire algebra 1.4 2.6 Defensie organisatie 4 Analyse 1 5 Computersystemen 1 Mechanica 4 Programmeren MATLAB 3 Analyse 2 Elektriciteit en magnetisme Krijgsbouwkunde 1 Statistiek Bouwconstructies Inleiding stromingsleer Integraaltransformaties Krijgsbouwkunde 2 Verdiepende vakken 1 Verbredende vakken 1 Grondmechanica SW eng. en OO programmeren Thema project Verbredende vakken 2 Proces- en bouwmanagement 1 Verdiepende vakken 2 Voortgezette militaire systemen Computernetwerken Numerieke methoden Profilering Totaal: 12.6 8.6 12.8 13

V


5 3 2 3 4 1 4 2 6 1.5 1.5

8 4 4 3 3 3

13 12.5 7.5

12

4 4 5

3 4 4.5 5.5 2 1.5 1.5 12 13 13 13 7.5 13 13.5 13

15 15


147

Tabel B.4: Transitierooster opkomst 2013 (KM-Z/M: 2012), variant MST, profiel MPS Collegejaar Vak Ba-periode IX Academische intro Inleiding militaire operaties Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2 Statistiek Integraaltransformaties Numerieke methoden Mechanica Elektriciteit en magnetisme Akoestiek, optica en materialen Inleiding stromingsleer Inleiding thermodynamica Practica platform/Sewaco Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren 3 Dynamische systemen Signaalverwerking en analyse 4 Klassieke regeltechniek Verdieping Verbreding 3 Thema project 3 Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal 13

2015/2016 X 8a 8b

9

2016/2017 10a 10b 11a 11b

3

2

3 3

4

3

6

6

10

8

9

10

10,5 4,5 10 10,5 4,5

4 4 10

11

10

148


Tabel B.5: Transitierooster opkomst 2013 (KM-Z/M: 2012), variant MST, profiel SW&S Collegejaar Vak Ba-periode IX Academische intro Inleiding militaire operaties Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2 Statistiek Integraaltransformaties Numerieke methoden Mechanica Elektriciteit en magnetisme Akoestiek, optica en materialen Inleiding stromingsleer Inleiding thermodynamica Practica platform/Sewaco Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren 3 Dynamische systemen Signaalverwerking en analyse 4 Klassieke regeltechniek Verdieping Verbreding 3 Thema project 3 Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal 13

2015/2016 X 8a 8b

9

2016/2017 10a 10b 11a 11b

3

2

3 4

3

4 4 10

11

10

9

5

10

10

8

10

10,5 4,5 10 10,5 4,5


149

Tabel B.6: Transitierooster opkomst 2013 (KM-Z/M: 2012), variant MBT, profiel C2S Collegejaar Vak Ba-periode Academische intro Inleiding militaire operaties Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2#1 Statistiek Statistische data analyse Mechanica Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren ACE/Informatiemanagement Business-ICT alignment Signalen en systemen Defensie economie en logistiek Defensie operationele logistiek Verdieping Verbreding Thema project Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal

IX

2015/2016 X 8a 8b

9

2016/2017 10a 10b 11a 11b

3

2 3 4

5 4 3 3

3

4 4 10

13

13

10

9

5

10

10

8

10

10,5 4,5 10 10,5 4,5

150


Tabel B.7: Transitierooster opkomst 2013 (KM-Z/M: 2012), variant MBT, profiel OI&G

Collegejaar Vak Ba-periode Academische intro Inleiding militaire operaties Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2#1 Statistiek Statistische data analyse Mechanica Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren ACE/Informatiemanagement Business-ICT alignment Signalen en systemen Defensie economie en logistiek Defensie operationele logistiek Verdieping Verbreding Thema project Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal

IX

2015/2016 X 8a 8b

9

2016/2017 10a 10b 11a 11b

3

2 3 4

5 4 3 3

3

4 4 10

13

13

10

9

6

10

9

9

10

9

10,5 4,5 10,5 4,5


151

Tabel B.8: Transitierooster opkomst 2013, variant GT Collegejaar Vak Ba-periode Academische intro Inleiding militaire operaties Inleiding oorlog en veiligheid Legitimiteit Inleiding militaire systemen Defensie organisatie Wetenschapsfilosofie en argumentatie Com vaardigheden Nederlands Com vaardigheden Engels Lineaire algebra Analyse 1 Analyse 2 Statistiek Integraaltransformaties Numerieke methoden Mechanica Elektriciteit en magnetisme Inleiding stromingsleer Computersystemen Programmeren/MatLab Computernetwerken SE en OO programmeren Krijgsbouwkunde 1 Krijgsbouwkunde 2 Bouwconstructies Proces- en bouwmanagement 1 Grondmechanica Verdieping Verbreding Thema project Voortgezette militaire systemen Profilering Eindopdracht Totaal

IX

2015/2016 X 8a 8b

9

2016/2017 10a 10b 11a 11b

3

2 3

5 4 3 3

3

4

3

7

5

10

8

10

9

10,5 4,5 10 10,5 4,5

4 4 10

13

13

10

152


Figuur B.2: Overzicht van de verschillende programma’s per opkomst, voor collegejaar 2015/2016, locatie Den Helder.

KIM 2015/2016 wk

OWP

1.1

1.2

1.b W

2.1

2.2

2.b

3.1

3.2

Z

Jaar 1

Jaar 2

Jaar 3

Jaar 4

1

33

1

1

1

1

2

34

2

2

2

2

3

35

3

3

3

4

36

4

4

5

37

5

5

6

38

6

6

7

39

7

7

8

40

8

9

41

9

10

42

11 12

Opkomst 2014

4 5

oud Ba 5 (10 wk)

6 7

3 Opkomst 2013 (Z/M 2012)

4

oud Ba 9 (10 wk)

6

5 7

8

8

9

9

9

10

10

10

10

43

11

1

1

1

44

12

2

2

2

13

45

13

3

14

46

14

4

15

47

15

5

16

48

16

6

6

17

49

17

7

7

18

50

1

19

51

2

20

52

1

21

53

2

22

1

1

1

1

1

23

2

2

2

2

2

24

3

3

3

3

3

25

4

4

BO 1


Ba 1 GOO

1 2 1 2

4

?

3 4

Voorstel BO


Ba 5 PP

Opkomst 2013 (Z/M 2012)

3 4

oud Ba 10 (9 wk)

6 7 9

W-verlof 2 wk

4

1 2

4 Opkomst 2013 (Z/M 2012)

5

vervolg Ba

7

5

5

5

5

27

6

6

6

6

28

7

7

7

7

29

8

1

1

8

30

9

2

2

9

31

10

3

3

10

32

11

4

33

12

5

34

13

6

35

14

7

36

15

1

37

16

2

38

17

1

1

1

1

39

18

2

2

2

2

40

19

3

3

3

41

20

4

4

4

42

21

5

5

5

5

43

22

6

6

6

6

44

23

7

45

24

8

46

25

9

47

26

48 49


4

BO 2


12

6

13

13

2

7 8

14

Ba 6

1 2

2

10

10

3

27

11

11

4

28

12

12

5

50

29

13

13

6

51

30

14

14

7

52

31

15

53

32

1

54

33

2

55

34

3

56

35

4

15

?

1 Zomer verlof 4 wk

2 3 4

15 2 3 4

1 2

3 BO 3

BBO 4.2

UITLOOP

4 Voorstel BO

7 Opkomst 2013 (Z/M 2012)

1 2 3

vervolg Ba

4

(35 wk tot aanvang scr 2017 wk 2)

5

?

15

1 Zomer verlof 4 wk

? Voorstel Uitloop Ba

14 BBO 3.2

7 1

oud Ba 15 (scriptie) (10 wk)

9 11

BBO 2.2

Opkomst 2012 (Z/M 2011)

10

12

1

W-verlof 2 wk

8 (35 wk tot aanvang scr 2017 wk 2)

11

9

?

6

5 7

BBO 1.2

oud Ba 14 (9 wk)

8

9

26

Synchroon

Opkomst 2012 (Z/M 2011)

5

8

2

oud Ba 13 (10 wk)

8

5

1

Opkomst 2012 (Z/M 2011)

BO 4

6 7 ?

1 Zomer verlof 4 wk

2 3 4

Zomer verlof 4 wk

153

Bijlage C

Aansluitende masteropleidingen De opleiding Ba-MS&T is een monodisciplinaire opleiding met profileringsruimte. De student kiest, afhankelijk van zijn interesse en de behoefte van de organisatie, voor een profiel (zie paragraaf 3.4). Door het brede scala aan binnen Defensie gebruikte technologieën liggen de profielen qua onderwerpen erg uit elkaar. Dit blijkt ook uit de tabellen 3.7 t/m 3.11. Om aan iedere student de mogelijkheid te geven om na de opleiding een aansluitende masteropleiding te kunnen volgen is per profilering aansluiting gezocht naar e´ e´ n of meer opleidingen op master niveau. De student zal echter i.h.a. na het afronden van de Ba-MS&T eerst in het beroepenveld gaan werken. Of en wanneer de student vervolgens gelegenheid krijgt om een aansluitende master te volgen hangt af van de situatie en behoefte van zowel de student als van de organisatie. Tabel C.1 geeft een overzicht van de aansluitende masteropleidingen.

154

BIJLAGE C. AANSLUITENDE MASTEROPLEIDINGEN

Tabel C.1: Aansluiting op masteropleidingen vanuit MS&T MS&T Profiel

Masteropleiding

MPS-Lvt MPS-Wtb

Aerospace Engineering Marine Technology Mechanical Engineering Marine Engineering Telecommunications (minor Avionica) Computer Engineering Systems and Control Telecommunications Engineering Acoustics Applied Physics (Weapon Systems) Systems and Control Polytechniek - Wapens Guides Weapon Systems Applied Physics (Weapon Systems) Systems and Control Aerospace Engineering Computer Engineering Computer Science Media and Knowledge Egineering Management and Information Systems Positioning and Navigation Technology Mechanical Engineering (Maintenance Engineering and Operations) Econometrie & OR Operations Research Operations Research Military Operations Research Defence Simulation and Modelling Civil Engineering and Management Construction Management and Engineering

SW&S-Avi

SW&S-Sen

SW&S-Wap

C2S-IS

C2S-Nav OI&G-Ins OI&G-OR

GT

Duur (jr) 2 2 2 1 2 2 2 2 1,5 1,5 2 2 1 1,5 2 2 2 2 2 1 1 2 1 1,5 2 1 1 2 2

Faculteit / Universiteit L&R / TU Delft WMT / TU Delft WMT / TU Delft UCL (Londen (UK)) EWI / TU Delft EWI / TU Delft WMT / TU Delft EWI / TU Delft NPS (Monterey (USA)) NPS (Monterey (USA)) WMT / TU Delft KMS (Brussel (BE)) DCMT (Cranfield (UK)) NPS (Monterey (USA)) WMT / TU Delft L&R / TU Delft EWI / TU Delft EWI / TU Delft EWI / TU Delft DCMT (Cranfield (UK)) UoN (Nottingham (UK)) CTW / Universiteit Twente FEW / Vrije Universiteit NPS (Monterey (USA)) DKE / Universiteit Maastricht DCMT (Cranfield (UK)) DCMT (Cranfield (UK)) Universiteit Twente Universiteit Twente

155

Bijlage D

Lijst van acroniemen Avi Avionica

(Profielspecialisatie)

AGOO Aanvullende Gemeenschappelijke Officiers Opleiding leen voor de bachelor opleidingen NLDA)

(Uitbreiding op de GOO, al-

Ba-MS&T Opleiding op bachelor niveau Militaire systemen en Technologie (Voorheen Technische Wetenschappen (TW) Ba-Ma Bachelor-Master BBW Bedrijfs- en Bestuurs- Wetenschappen BO Beroeps Onderwijs

(Oude naam van de opleiding MBW)

(Invulling afhankelijk van krijgsmachtdeel en dienstvak)

BBO Bijzonder Beroeps Onderwijs tiviteiten)

(Exclusief gereserveerd voor korps/corps specifieke ac-

C2 Command and Control C2S C2 Systems

(Profiel)

C4I Command, Control, Communications, Computers and Information CICS Communicatie-, Informatie- en Commandovoering Systemen CT Civiele Techniek CU Contact Uur

(Ingeroosterd lesuur van 45 minuten)

EC European Credit

(Studiepunt overeenkomend met 28 studielast-uur)

ECTS European Credit Transfer System ELO Elektronische Leer-Omgeving EM Elektro-Magnetisch FB Faculteitsbestuur

156

BIJLAGE D. LIJST VAN ACRONIEMEN

FMW Faculteit der Militaire Wetenschappen (Organisatieonderdeel binnen de NLDA, dat verantwoordelijk is voor het wetenschappelijke deel van de officiersopleidingen) GIS Geographic Information System GOO Gemeenschappelijke Officiers Opleiding

(Basisdeel voor alle opleidingen NLDA)

GT Genietechniek (Variant van de opleiding MS&T, tevens profiel) HBO Hoger Beroeps Onderwijs HDO Hogere Defensie Opleidingen en KIM)

(De oude naam voor de samenvoeging van KMA, IDL

ICT Informatie- en Communicatie Technologie IDL Instituut Defensie-Leergangen Ins Instandhouding


IS Informatie Systemen


KIM Koninklijk Instituut voor de Marine KL Koninklijke Landmacht KL-Art KL Artillerie KL-Cav KL Cavalerie KL-Gn KL Genie KL-Inf KL Infanterie KL-LogTD KL Logistieke/Technische Dienst KL-Vbdd KL Verbindingsdienst KLu Koninklijke Luchtmacht KLu-CIS KLu Communicatie en Informatiesystemen KLu-Elek KLu Elektrotechniek KLu-GW KLu Geleide Wapens KLu-Lvl KLu Luchtverkeersleiding KLu-Tech KLu Techniek KLu-Vlo KLu Vliegoperatiën KM Koninklijke Marine KMA Koninklijke Militaire Academie KM-M KM Mariniers

157 KM-TD KM Technische Dienst (Samenvoeging van de korpsen Technische Dienst en Elektrotechnische Dienst, per mei 2014) KM-Z KM Zeedienst

(Beta-opgeleide Adelborsten voor de Zeedienst die MS&T gaan doen)

KW Krijgswetenschappen Lvt Luchtvaarttechniek

(Bacheloropleiding verzorgd door de NLDA) (Profielspecialisatie)

MBT Militair Bedrijf en Techniek

(Variant van de opleiding MS&T)

MBW Militaire Bedrijfswetenschappen MIP Maritieme Introductie Periode ken na de initiële opkomst) MPS Militaire Platformsystemen

(Bacheloropleiding verzorgd door de NLDA)

(Introductieprogramma KM, uitgevoerd de eerste 6 we(Profiel)

MST Militair Systeem en Techniek (Variant van de opleiding MS&T) Nav Navigatie


NCW Network Centric Warfare NLDA Nederlandse Defensie Academie (Voorheen HDO) NVAO Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie OER Onderwijs- en Examen Regeling OI&G Operationele Inzet en Gereedheid OR Operations Research

(Profiel)


OT Opleidingsteam OT-TW Opleidingsteam Technische Wetenschappen (Oude naam voor OT-MS&T) OB-MS&T Opleidingsbestuur Militaire Systemen en Technologie POTOM Praktische Opleiding Tot Officier der Mariniers SEWACO Sensor-, Wapen- en Commandosystemen Sen Sensoren


S&WS Sensor- en Wapensystemen

(Profiel)

TNO Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek TW Technische Wetenschappen

(Oude naam van de opleiding MS&T)

VTO Vaktechnische Opleiding VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Wap Wapens


158

BIJLAGE D. LIJST VAN ACRONIEMEN

wk Week WO Wetenschappelijk Onderwijs Wtb Werktuigbouw


2016

Recommend Documents