2/06/2015
Signaal om het anders aan te pakken!
Bob Thomas Psycholoog
Hermes Consulting
1
“ Mijn accu is leeg Ik kan het niet meer aan”
Persoonlijk lijden
Her mes Consulting
2
1
2/06/2015
Verpleegkundigen 5-18%
Tandartsen 5-14%
Psychiaters 9- 22%
Verloskundigen 7-23%
Huisartsen 8-41%
Bron : Houtman, Schaufeli& Taris 2000
Her mes Consulting
Her mes Consulting
3
4
2
2/06/2015
Hermes Consulting
5
“1970s ”Eerste beschrijvingen USA Christina Maslach; Wilmar Schaufeli,Michael Leiter: term “burn out”/ fenomeen beschreven term + gegeven “1980s” systematische research; kwantitatief miv vragenlijst en onderzoekop grote groep- MBI ( maslach burn out inventory 1981) Bevindingen: werkgerelateerd en dus niet impacterend op alle levensdomeinen Maar personen gevoeliger voor depressie, zijn ook gevoeliger om burn out ontwikkelen
Veel kenmerken overlappend met “ werk gerelateerde neurasthenie”en dus geen aparte diagnose term in WHO 1992 1990s- nu meer studies vergelijkend burn out en depressie oa Maslach, Schaufeli en Hoogduin ( bv 2001)
Her mes Consulting
6
3
2/06/2015
Burn-out wordt niet in alle landen erkend. Diagnose is moeilijk, onder andere omdat sommige kenmerken lijken op die van depressie en chronische vermoeidheid (CVS). De aandoening heeft
ook geen eigen plaats in het standaardwerk voor diagnose en behandeling van psychische aandoeningen, het Diagnostic and
Statistical Manual of Mental Disorders (DSM).
Her mes Consulting
7
Nijmeegse onderzoekers vonden een combinatie van EEG-veranderingen die uniek zijn voor burn-out. Daarmee hebben ze een objectieve maat gevonden voor de diagnose burn-out.
De vorm van a lfa-golven (8-12 Hz golven, die vooral optreden bij ontspannenheid). De piekfrequentie van dit ritme lag echter lager bij de burn-outgroep. Dit wijst op een geringere bereidheid of mogelijkheid om zich mentaal in te spannen.
Ook he t bètaritme, de snelle kleine hersengolfjes die horen bij een toestand van waken,
waren kleiner. Dat wijst volgens de onderzoekers op verminderde activatie van de cortex, de buitenste laag van de grote hersenen. Bij burn-outpatiënten waren er -
anders dan bij depressieven - geen verschillen in frontale EEG-activiteit tussen de linker en rechter hersenhelft.
Her mes Consulting
8
4
2/06/2015
Er werden afwijkingen gevonden in de P300, een opgewekte hersengolf. Deze golf was bij de burn-outpatiënten vlakker: ze reageerden minder sterk op de afwijkende toon. Zo'n afgevlakte golf komt ook voor bij depressieven, maar anders dan bij burn-outpatiënten kennen die geen vroege piek van de P300.
P 300 gezonde en P 300 burn-outpatiënten. Dit wijst erop dat burn-outpatiënten moeite hebben om informatie automatisch te verwerken. Prikkels worden meer „bewust' verwerkt. Dat vergt meer mentale inspanning en daar komt de cognitieve vermoeidheid van burn-out misschien vandaan. Graphic: Ton Meijer
Her mes Consulting
9
Leeftijd : vaak onder 45j
Niet gehuwd zijn maakt gevoeliger/zelfs meer dan gescheiden personen
Opleiding: hoe hoger hoe meer kans
Verpleegkundigen, artsen, onderwijs, politie, ...
Persoonlijkheid 1: zelfkritiek, externe locus of control, vermijdende coping stijl ( Semmer 1996) ; Correlatie met de neuroticisme schaal ( angts, vijandigheid, zelfbewustzijn,depressie,kwetsbaarheid)
Persoonlijkheid 2: “sociale perfectionist” ( alles MOET) , zichzelf wegcijferen “ten dienste staan van
anderen” , “geen neen kunnen zeggen”; geen afstand kunnen nemen omdat alles sterk doorleefd wordt ( aangevoeld wordt , zintuiglijk) / wat negatief denken/ “pessimisme”
-- Resultaten op > 6000 patienten
NL CIRAN )--- Dit is predictief! Personen ISFJ kunnen gescreend wordene en “getraind worden ( CBT preventief – maar wie betaald?)
Her mes Consulting
10
5
2/06/2015
Her mes Consulting
11
Voordat er sprake is van een burnout worden verschillende stadia doorlopen namelijk:
Stress
GRIP
Chronische stress
Overspannenheid
Burn out
Burn out: ivm depressie en CVS
Her mes Consulting
6
2/06/2015
“Gezonde stress” is een primaire gemoedstoestand waardoor
een mens onder zware omstandigheden vaak beter kan functioneren. Te veel (negatieve)stress levert een verstoord evenwicht op tussen draagkracht en draaglast.
Wanneer iemand teveel stress in een langere periode ervaart en er geen tijd genomen wordt voor herstel, kan chronische
stress ontstaan
Her mes Consulting
13
Omgeving
250kg ??
150 kg
persoonlijkheid
Veerkracht-resilience Her mes Consulting
14
7
2/06/2015
SCH •
Agressief gedrag
•
Rusteloos gedrag
•
Ongecoordineerd gedrag bv paniek
•
Vermijden van de situtie bv werkverzuim
•
Verandering in activiteit en prestaties
•
Ongelukken bv op het werk
•
Roken drinken, pillen
•
Slaapproblemen
•
Verandering in eetlust,libido
•
Stotteren
45
Her mes Consulting
15
SCH •
Angst
•
Verveling /apathie/ berusting
•
Geirriteerdheid
•
Schaamte /schuld
•
Vijandigheid wrok
•
Psychische vermoeidheid
•
Gespannen
•
Weinig zelfrespect
•
Innerlijke verwardheid en onzekerheid
•
Geringe tolerantie vor anderen
•
Depressie
•
Besluiteloosheid
•
Ontevreden met situatie
•
Concentratie en denkstoornissen
•
Zich afsluiten /geen interesse
•
Vergeetachtigheid
Her mes Consulting
44
16
8
2/06/2015
41
•
Bloeddruk verhoogt
•
Hartslag idem
•
Huidweerstand verandert
•
Spierspanning verandert
•
Afname spijsvertering
•
Bloedsuikerspiegel verhoogt
•
Hoger gehalte witte en rode bloedlichaampjes
•
Hogere cholesterol en vrije vetzuren in het bloed
•
Verhoging stollingsfactor vh bloed
•
Verhoging excretie bijnierhormonen
•
Droge mond
•
Transpireren
Huisarts voor differentiele diagnose
Her mes Consulting
17
46 •
Tijdelijk een andere activiteit opnemen
•
Tijdelijk terugtrekken (verzuim!)
•
Ontspannings activiteiten buiten job : Muziek is op Top 1, hobby op plaats 15
•
Situatie analyseren en welke de juiste benadering is
•
Lichamelijke beweging
•
Harder en langer werken( tijdelijk)
•
Met partner praten
•
Met anderen praten: vertrouwens persoon -zus, broer ( buiten werk)
•
Slapen-weerstand opbouwen-vitamines
•
Werk en gezin strict scheiden
•
Sex... er is geen ‘beste coping” : hangt af van je voorkeur’ type en van de situatie en van de kontekst-bedrijfscultuur
Her mes Consulting
18
9
2/06/2015
SCH •
Explosief taalgebruik
•
Minder aanpassingsvermogen:
problemen lijken groter dan voorheen •
Toename ziekteverzuim
•
Verminderde arbeidsprestatie
•
Meer afhankelijk gedrag dan voorheen ( bv om advies vragen)
Emotioneler, teleurgesteld,
wantrouwend, kwaad om niks •
“mood swings”
•
Tolerantie tov collegas is verminderd
•
Passief, ongewoon stil zijn
•
Lijkt niet mee te discussieren, blijft op zijn standpunt : “absolute uitspraken”
•
•
Grotere zelf-betrokkenheid
•
Plotse verandering in gedrag bv kleding , bv sociale interesse
•
Vage lichamelijke klachten
•
Frekwent klagen
•
Rusteloosheid
•
Overmatig drinken en roken
•
Gespannen uiterlijk
Her mes Consulting
19
53
SCH Positief Ingesteld • Zelfverzekerd zien het leven als complex maar vol kansen Focused • Hebben een klare kijk op wat ze wensen Flexibel • Zijn niet star en reageren flexibel op onzekerheid
Georganiseerd • Pakken ambiguiteiten aan op een gestructureerde manier Proactief • Wachten niet af ,maar nemen actie, accepteren veranderingen Her mes Consulting
20
10
2/06/2015
Wees snel met detecteren van burn out : zie alle signalen, onderschat ze niet geef toe aan je
1.
drangt tot presteren, goed zijn voor anderen etc 2.
Beschrijf je doel(en) , zo concreet mogelijk?
3.
Weet dat om doelen te bereiken, inspanningen nodig zijn én blijven
4.
Geloof in jezelf en je capaciteiten, talenten, sterktes
5.
Maak een plan van aanpak met een “deadline” wanneer je terug kunt gaan werken
6.
Maar wees niet té star, voorzie ook rustpunten en reflectie punten in je plan “waar sta ik,
wat heb ik nog nodig ? wie kan me helpen?” Laat anderen toe je te helpen 7.
Wees steeds duidelijk in wat je wil en niet wil
8.
Pas het plan toe, zet door met de nodige moed en goed georganiseerd en blijf enthousiast
9.
Volg je plan op en evalueer of je vooruitgaat , wees niet bang als je even stagneert
10.
Wees steeds optimist, wij hebben allen talenten/ sterktes die ons helpen je kunt de burn out onder controle krijgen je sterktes zijn je kansen
11.
12.
Her mes Consulting
21
13.
Overspannenheid is meestal het gevolg van zeer hoge
(werk)druk tijdens een periode van meederde weken.
Bv -Een collega is ziek en een andere persoon moet dubbele werkzaamheden uitvoeren - Een ernstige situatie in de privésfeer.
>>>Iemand die overspannen is kan in een korte periode meestal weer volledig herstellen.
Her mes Consulting
11
2/06/2015
staat gelijk aan emotionele en lichamelijke uitputting door
langdurige (chronische) stress als gevolg van diverse persoonlijke- en/of omgevingsfactoren.
Vaak zeggen mensen met burn out dat zij het gevoel hebben dat
de accu leeg is of het elastiekje geknapt is.
Het is een signaal-geen defect, dat je anders moet gaan leven-
werken
Her mes Consulting
Een staat van emotionele, mentale and fysieke uitputting
Verminderde motivatie voor het werk
Produktiviteit vermindert
Gevoel niet meer competent te zijn (gaat in fazes naar beneden)
Zuigt energie weg, je alsmaar hopelozer, hulpelozer voelen
Cynisch worden en kritisch-boos ( gaande
Lichtgeraakt zijn
In laatste lijn, het gevoel “je bent op “
Gevoel overvallen te worden met vragen en niet in staat aan de eisen te voldoen
van”alles loopt hier fout ”tot het meer persoonlijke “ ik word niet erkend”)
Is e en signaal- o m te veranderen: levensstijl ,werk stijl en paradigmas
Her mes Consulting
12
2/06/2015
Bij overspannen is er sprake van normaal functioneren voorafgaand aan een herkenbare stressor waardoor men gedurende een re latief
ko rte periode slechter persoonlijk en professioneel functioneert.
Burnout echter beperkt zich tot we rkgerelateerde klachten en er is al jaren sprake van overbelasting en overspannenheid.
Her mes Consulting
Burn out patienten zijn passief en onbeslist omdat hun vermoeidheid hen de zin ontneemt tot inspanning Depressieve patienten hebben geen “zin in“ inspanning
Burn out patienten hebben vaak sterkere emoties bv kwaad zijn depressieve patienten hebben “vlakker” emotioneel beeld Slaapproblemen: inslapen is moeilijk tov wakker worden „ s nachts om “3h” bij depressieve personen Burn out : geen meldingen van irrationele schuldgevoelens, geen suicide gedachten of neigingen en geen gewichtsverlies in tegenstelling tot depressieve personen
Her mes Consulting
26
13
2/06/2015
Mentale Chronische Stress Vermoeid Burn Out Lang Chronisch vermoeid blijven
Lichamelijke PIJN + Vermoeid-> CVS syndroom met chronische pijn en chronische vermoeidheid
Her mes Consulting
27
De definities lijken op elkaar maar: - Bij burn out is de vermoeidheid werkgebonden én tijdelijk - Bij CVS gaat het om somatische gerelateerde beelden en zijn er specifieke lichamelijke klachten én de vermoeidheid zal blijven bestaan nast de pijnklachten
Her mes Consulting
28
14
2/06/2015
OPMERKING
is een nog onbekende oorzaak van overmatige stress.
onderbelasting en te weinig verantwoordelijkheden
waardoor er veel tijd ontstaat voor versturen van privé emailtjes, vakanties boeken en te surfen op internet.
Men heeft vaak last van het gevoel dat een minuut wel een uur duurt Bore-out is een gevoel van verveling dat men zelf in stand houdt. „beeld geven van erg bezig te zijn; geen nieuwe taken wensen/opnemen maar de job niet kwijtgeraken
Her mes Consulting
OPMERKING
is een vorm van stress als gevolg van een onverwachte traumatische
gebeurtenis zoals een vliegtuigongeluk, incest, verkrachting of bij oorlogsslachtoffers.
De gebeurtenis heeft een diepe psychische wond (trauma) geslagen, dat deze later stoornissen veroorzaakt die het dagelijkse leven
ernstig belemmeren
Vooral de herbeleving van het trauma is verschillend: komt niet voor
bij burn out
Her mes Consulting
15
2/06/2015
“Nu zie ik in dat ik de zaken anders moet aanpakken, meer kan loslaten, niet alles zelf moet doenen anderen mij laten helpen, betrekken bij het werk, mijn taken moet aanpassen in overleg met mijn chef en collegas” - alle clienten
Her mes Consulting
31
Hermes Consulting
Her mes Consulting
32
16
2/06/2015
De algemene kenmerken zijn:
emotionele uitputting
ongewone vermoeidheid
een verminderde betrokkenheid en/of afstandelijke houding naar het werk
het gevoel niet meer competent te zijn.
Burnout komt voornamelijk voor in de mens - beroepen. Onderwijs en horeca scoren het
hoogst ( 13 %), de welzijnssector zit iets boven het gemiddelde (10%) . ( CBS 1998)
Her mes Consulting
Her mes Consulting
34
17
2/06/2015
We zijn alleen maar bezig met het werk zodat we onze emoties ver van ons af duwen ook signalen van ons lichaam negeren
Sommige persoonlijkheidstypes hebben het moeilijker met afstand nemen, emoties in het leven laten; ze gaan maar door en zijn trouw aan hun werk en zien een opdracht als “beloofd is beloofd” - ook als het bijna niet meer kan
Sommige werkgevers zijn té veeleisend
Onze maatschappij kent geen rustmomenten (“ business is global”, facebook, twitter, e mail...24/7..) Wij voelen de drul om te moeten “multi ageren” , meegaan met de tijd. Maar ons brein en ons lichaam hebben rust nodig. De ene meer dan de andere
In het brein zijn er software programmas die een evenwicht doen herstellen dus: Laat het brein ons” stoppen” om te ervaren dat het zo niet langer kan = positieve intentie vh brein, maar er is lijden mee gemoeid
Her mes Consulting
Het probleem/ De Klacht
35
Sociaal
Wer k
PERSOON
Per soonlijkheid
Mentaal
Vitaliteit Str ess -Veer kr acht
Psy wie ben ik? -Ritme - Persoonlijkheid -Zelfbew ustzijn -Vooroordelen -Verw achtingen
Her mes Consulting
18
2/06/2015
Het Probleem/ De Klacht
Werk Type org. Stress generator?
Sociaal Partner, kinderen Ouders,boers, zussen
Type job
Vrienden Hobbies Netwerk
Chef Teamwerk? Collegas Financiele situatie
Persoonlijkheid Type
Persoon Verhaal/ Geschiedenis/ Perspectief
Mentaal Cultuur Religie
Archetype Stress coping
Verwachtingen tov leven en werk
Eventuele P. stoornis?
Levensvisie, wereldbeeld Hoe staat hij- zij in het leven? Paramitas
Paradigmas Paradoxen
Vitaliteit Fysieke conditie
Stress -Veerkracht
Psy : wie ben ik? -Rit me - Persoonlijkheid - Zelfbew ust zijn - Vooroordelen - Verw acht ingen
Her mes Consulting
Persoon- geen verwarring “patient=de klacht”
Klacht ontkoppeling geen klacht versterking
Zingeving
Zelf- redzaam- zelf verantwoordelijk voor heling
Paradoxen
Evenwicht
Compensatie en over compensatie
Paradigmas
Paramitas (deugdelijk handelen): ethiek, mededogen, geduld, entousiaste energie, wijsheid
Persoonlijkheids type (Jung: perfectionisten, zorgers, rationelen, ...)
Sociale : partner, gezin, kinderen,vrienden-innen, netwerk...
Werk: organisatie cultuur, chef en collegas en type job
Her mes Consulting
38
19
2/06/2015
Hermes Consulting
Concentratieproblemen
Toename van vergeetachtigheid
Emotionaliteit: b.v. snel ontroerd, blij of teleurgesteld.
Besluiteloosheid: het wordt moeilijk om hoofd- van bijzaken te onderscheiden.
Slaapproblemen
Meer fouten maken
Lusteloosheid
Cynisme
Toenemende onzekerheid; je gaat je steeds meer minderwaardig voelen.
Sexuele problemen; geen zin en/of impotentie.
39
SCH
Her mes Consulting
40
20
2/06/2015
SCH
Veranderingen in energie niveau Verminderde lichamelijke c onditie; snel moe zijn, vaak verkouden, grieperig of hoofdpijn. Veranderingen in s ociaal opzicht en in openheid. (introvert wordt extravert en vice versa) Veranderingen in wijze van praten; in tempo en samenhang.
V ermeerdering aantal werkuren; nog meer tijd besteden aan je werk om de opgelopen achterstand door slecht functioneren in te halen.
Her mes Consulting
41
“kompas kwijt”
Hermes Consulting
42
21
2/06/2015
SCH
We gaan “omgekeerd” zijn en werken
Extravert wordt Introvert
“Kouden” worden” Warm” en omgekeerd
Rationelen worden emotionelen
Perfectionisten worden veralgemenend en vooral negatief( “de wereld is om zeep”)
Idealisten en intellectuelen worden detail- gericht
Zorgers worden rationeel-afstandelijk
Her mes Consulting
43
GRIP– indicatoren - 1
SCH
Begint vaak met de attitude- omslag : > Introvert wordt Extravert en vice versa bv E> I : je communiceert, bent graag onder mensen maar nu heb je zin om je terug te trekken, helemaal alleen in de bergen
•
Of een ganse levensinstelling slaat om: bv de ingenieur die al jaren calculaties maakt en bevelen geeft ontdekt opeens “ de mens” en wil coach worden ( zo snel mogelijk) = kort bij mensen staan en hen helpen bv de verpleegkundige wil afstand nemen van patienten
Her mes Consulting
44
22
2/06/2015
GRIP– indicatoren – 2
SCH
Tunnel visie -Versmalling: : wat ervaren wordt lijkt 100% reëel, is valied , is “logisch “- de persoon kan geen afstand nemen. Een “versmalde kijk “
Zich storten in diepte en beperking in breedte, je stort je nog meer op je taak en vergeet hierdoor aandacht te geven aan andere zaken (sociale contacten, hobby‟s etc.).
Wat “depressief” zijn maar opgelet!
“echte” depressie : er is geen einde aan de tunnel In de ' GRIP' lijkt het alsof je ergens een licht ziet, het einde ziet, maar je weet niet hoe er te geraken: je bent je sterktes kwijt , dus ook je vaardigheden én je probeert met je “linker hand” jezelf te helpen, wat uiteraard niet lukt
Her mes Consulting
45
GRIP – indicatoren - 3
SCH
Ve rlies van gevoel voor humor : er wordt geen afstand genomen, de persoon ziet het extreme van zijn idee of reactie niet in
One rvaren of onvolwassen zijn: de persoon komt over als kinderachtig, gevoelig, snel boos,
Onherkenbaar zijn voor anderen: hij- zij is niet zichzelf
Ze lfbeklag - “arme ik”
Let ook op "té " : bv té emotioneel té rationeel, overdrijft op bepaalde punten
Ab solute stellingnames, overdrijven : alles wordt zwart-wit voorgesteld,geen grijze zones, geen nuances
Her mes Consulting
46
23
2/06/2015
Her mes Consulting
47
De 4 essentiele kenmerken 1. emotionele uitputting
2. ongewone vermoeidheid 3. een verminderde betrokkenheid en/of
afstandelijke houding naar het werk 4. het gevoel niet meer competent te zijn.
Her mes Consulting
24
2/06/2015
Een staat van emotionele, mentale and fysieke uitputtig
Verminderde motivatei voor het werk
Produktiviteit is verminderd
Zuigt energie weg, alsmaar hopelozer, hulpelozer voelen
Cynisch worden en kritisch-boos ( gaande van”alles loopt hier fout ”tot het meer pesoonlijke “
ik word niet erkend”/ook lichtgeraakt
In laatste lijn gevoel “je bent op “
Gevoel niet meer competent te zijn
Komt door te lange teveel stress
Gevoel overvallen te wordenmet vragen en niet in staat aan de eisen te voldoen
Is e en signaal- o m te veranderen: levensstijl ,werk stijl en paradigmas Her mes Consulting
Her mes Consulting
50
25
2/06/2015
Vertwijfeling
4
• Innerlijke leegte
• Je wil bewijzen dat je wél kan
• Psychosomat. problemen
• Je werkt nog meer
Apathie
Bezield doorgaan
Cognitieve problemen
Eigen behoeften ver waar lozen
Frustratie
Stilstand en Stagnatie
• Terugtrekken
• Verhoogde energie inzet
• Minder engagement
3
1
• Prikkelbaar
Problemen ontkennen
2 Geinspireerd op Freudenberger
Her mes Consulting
Her mes Consulting
51
52
26
2/06/2015
SCH 1. Las op tijd en stond een rustpauze in. Neem tijd om van stressvolle situaties te bekomen
2. Probeer voor jezelf op te lijsten wat bij jou stress veroorzaakt. Probeer wat al te veel energie kost eventueel te schrappen of verminderen in het lijstje 3. Stel prioriteiten. Wat is voor jou belangrijk? En maak een planning op. Durf ook eens 'neen' zeggen 4. Maak die planning niet te strak. Laat ruimte vrij voor onverwachte gebeurtenissen 5. Ga na of de verwachtingen naar jezelf toe ook realistisch zijn. Praat hierover met anderen om dat af te toetsen 6. Probeer niet te multitasken, maar ga gestructureerd te werk. Doe de dingen één voor één. Dat zorgt voor orde in het hoofd
7. Stel niet uit. Laat kleine taken niet liggen tot ze één grote berg worden. Doe ze meteen, zodat alles vlot en efficiënt verloopt 8. Maak genoeg tijd vrij voor de dingen die je leuk vindt, want die geven je energie 9. Eet gezond en leef gezond. Want je fysieke draagkracht heeft ook een invloed op je mentale gezondheid 10. Slaap voldoende
Her mes Consulting
SCH
Besef dat een gevoel van onmacht normaal is wanneer je ziek bent, aanvaard die onmacht en leer ervan: wat wil je eigenlijk bereiken? wat is je doel? is het concreet?
realistisch? haalbaar ? tegen wanneer? wie kan je helpen?
Beschrijf je doel(en) , zo concreet mogelijk: wat wil je bereiken tegen wanneer?welke
hulp heb je nodig?op welke van je krachten kan je bereoep doen?
Weet dat om doelen te bereiken, inspanningen nodig zijn én blijven
Geloof in jezelf en je capaciteiten, talenten, sterktes: “analyseer” jezelf : welke zijn je sterktes - vraag advies aan partner, eventueel psycholoog
Maak een plan van aanpak met een “deadline” wanneer je terug kunt gaan werken en hou er je aan!
Her mes Consulting
54
27
2/06/2015
SCH
Combineer mentale middelen ( bv je kernkwaliteiten evalueren) en fysieke middelen (bv
yoga, mindfulness) en rust. Blijf fysiek actief ga niet over je grenzen maar “stretch” jezelf elke keer weer, een klein beetje meer
Maar wees niet té star in je planning , voorzie ook rustpunten en reflectie punten in je plan “waar sta ik, wat heb ik nog nodig ? wie kan me helpen?”
Wees steeds duidelijk in wat je wil en niet wil
Laat anderen toe je te helpen bv bij bedenken, plannen maar ook uitvoeren
Pas het plan toe, zet door met de nodige moed en blijf enthousiast
Volg je plan op en evalueer of je vooruitgaat , wees niet bang als je even stagneert
Wees steeds optimist, wij hebben allen ook talenten/ sterktes die ons helpen
“Laat los”: het idee dat “alles moet”, relativeer alles Hou balans tussen werk en sociaal leven
Her mes Consulting
55
SCH
R e specteer de persoonlijkheid en het werk -> spreek waardering uit!
Kenmerken van de persoonlijkheid die samenhangen met burn out: b.v. waardering zoeken, perfectionisme, verantwoordelijkheidsgevoel en loyaliteit: deze persoonlijke trekken zijn ook sterktes! Geef p ositieve feedback mbt deze elementen, én evalueer samen waar de persoon de sterktes té veel inzet
Bespreek Verwachtingen van werkgever en werknemer: echt op elkaar afgestemd in
duidelijke afspraken? Wat is er „geinterpreteerd‟?
Kenmerken van de werksituatie mbt burn out zijn b.v. werkdruk, frustraties, rolproblemen, en gebrek aan ondersteuning: te bespreken met werkgever
E valueer al deze elementen en her-organiseer indien mogelijk de job, zelfs de afdeling -zeker als er meerdere burn outs in de loop van één jaar voorkomen
Opmerking: Paradigmas en waarden ontdekken van de persoon: in vraag stellen én aanwenden alleen in de therapie, niet door onbevoegden/let op aub hier niet op in te
gaan;de werkgever kan hier geen neutrale rol innemen
Her mes Consulting
28
2/06/2015
Emotionele uitputting
Ongewone vermoeidheid Een verminderde betrokkenheid en/of afstandelijke houding naar het werk
Het gevoel niet meer competent te zijn.
Her mes Consulting
Beschrijf jezelf als je op je SLECHTST bent
Beschrijf jezelf als je” jezelf niet voelt/bent “
Hoe beschrijven anderen jou als je “niet je gewone ik bent”
Als je heel erg moe bent, hoe gedraag je je dan ? Hoe voel je je dan?
Als je echt gestresseerd bent, hoe gedraag je je dan ? Hoe voel je je dan?
Ken je kleine momenten dat je “niet herkenbaar” bent? Hoe gedraag je je dan? Hoe voel je je dan?
Her mes Consulting
Hermes Consulting
58
29
2/06/2015
Her mes Consulting
Aanpak en communicatie moet per persoonlijkheid anders! Zie verder
Steeds sereen blijven
Biedt steeds breed perspectief aan : bv collegas kunnen een handje
59
helpen/bv “ tijd nemen”
Zeg niet “het komt wel goed” zonder concreet te zijn en vraag dus naar welke acties de persoon neemt ( bv praat met je partner? bv naar huisarts, psycholoog gaan)
Wees eerlijk ( “je ziet er goed uit...”)
Her mes Consulting
60
30
2/06/2015
Ademhalingsoefeningen
Relaxatie oefeningen
Chi gong oefeningen/Mindfulness ( niet per direct voor voor INT)
Yoga
Let op je activiteit: blijf bewegen, niet fel sporten, geen fitness, niet over je limiet gaan!
Eet gezond, let op je gewicht
Stoppen met roken? Maar misschien niet het goede moment!
Vergeet je team niet zoek steun ook bij hen naast die van je partner
Her mes Consulting
Her mes Consulting
61
62
31
2/06/2015
Her mes Consulting
63
SCH
Mezelf geëvalueerd en mijn gedrag veranderd: in vraag gesteld: mijn overmatige betrokkenheid, verantwoordelijkheidegevoel en plichtsgevoel. Geef ik aandacht aan relatie, het gezin, sociale contacten en ontspanning?
Voor lichamelijke conditie gezorgd en geen overmatig gebruik van genotsmiddelen gedaan?
Wat vind ik belangrijk ? Welke levensgebieden ? Heb ik daar echt aandacht aan gegeven?
Wat kan stress verhogen en verlagen -voor mij ? Welke zijn mijn de spanningsbronnen ?
Heb ik voldoende gerust, matig geweest met eten en drinken? voldoende tijd genomen voor afleiding en ontspanning?
Problemen bespreekbaar gemaakt met de sociale omgeving? met voldoende steun van hen?
Op zakelijk gebied gaat het er om ervoor te zorgen dat je zakelijk en beroepsmatig blijft. Je moet keuzes maken en prioriteiten stellen.
Een plan van aanpak opstellen met concrete doelen: wanneer start je emee? stel niet uit!
HULP GEZOCHT bij een erkend psycholoog? Ga ook naar de huisarts om fysieke oorzaken uit te sluiten
Her mes Consulting
32
2/06/2015
SCH
Er kan gesteld worden dat je dient te zorgen voor een rijk persoonlijk leven om te voorkomen dat het werk een te centrale positie inneemt.
Evenwicht werk- privé! Beschouw hoe je geleefd hebt de laatste 3 jaar
Signalen herkennen! Vaak begint het met een onrustig gevoel of een aantal nachten minder goed
slapen waarbij overmatig piekeren een grote rol speelt. NIET negeren !
Her mes Consulting
SCH
Ga naar je huisarts**
en
Zoek hulp bij een erkend psycholoog
Ga naar “kine” om lichte sport oefeningen te doen (metabolisme opkrukken)
Rust is goed maar geen 6 maanden ! dat is uit den boze,
Indien alleen psychotherapie : terug aan het werk na 6 weken-max 10 weken.
Bij combinatie intense psycho+kine is +- 8 weken voldoende
Na 8 weken half time aan het werk is een doel
Na 16 weken( indien combinatie psycho+ kine) zeker terug aan het werk max 20 weken (tenzij depressie mede voorkomt)
** Anti depressiva zijn meestal niet nodig! – huisartsen kennen GRIP niet en verwarren met
depressie/ voldoende wetenschappelijk onderzoek hierover
Her mes Consulting
66
33
2/06/2015
Bespreking van je gedragspatronen, je manier van omgaan met de problemen maar ook je paradigmas,
met name welke je helpen en deze die je belemmeren Geloven in veranderbaarheid van gedrag is een sleutel. Je persoonlijkheid moet je niet wijzigen, wel je
stijl en soms het overdreven gebruik van bepaalde sterktes ( bv “ik kan doorgaan op wilskracht”, bv het perfectionisme, bv het willen ten dienste staan van anderen)
Zoeken naar oorzaken, belemmeringen in je werk en sociale leven etc
Het gaat niet om schuldigen aan te duiden ( “mijn chef is een X” ) of jezelf te beschuldigen ( “ik ben zwak”). Het gaat wél om je te helpen met jouw lijden ,waarvoor jij zelf actie moet nemen, een concreet plan
moet opstellen-met hulp- en een duurzame verandering maken – “Zelfbeklag mag even, maar niet te lang”
Concrete doelen stellen om – je fysiek en mentaal stap voor stap terug “op te bouwen”
1sessie per week- tussen 6 en 20 sessies
OPGELET
Mindfulness: niet” voor iedereen en alles” – althans niet direct!!
Her mes Consulting
Ik ben bewust dat ik ziek ben en aanvaard dat (onmacht toegeven)
Ik weet dat ik zelf verantwoordelijk ben om actie te nemen , hulp te zoeken,
67
te aanvaarden Ik besef dat ik een aantal activiteiten moet doen en volhouden om bij mijn doel te geraken. Dat doel is aan het werk zijn omdat dit zinvol is voor mij en anderen( gezin, patienten).
Ik leer een aantal denkbeelden los te laten ( bv ik “moet”...)
Ik moet mezelf in het oog houden en niet terug in mijn valkuilen trappen bv meer geduld hebben met mezelf bv niet alles perfect willen doen, bv ook neen kunnen zeggen Ik besef dat alles relatief is.
Her mes Consulting
68
34
2/06/2015
SCH
Besef dat een gevoel van onmacht normaal is wanneer je ziek bent, aanvaard die
onmacht en leer ervan: wat wil je eigenlijk bereiken? wat is je doel? is het concreet? realistisch? haalbaar ? tegen wanneer? wie kan je helpen?
Beschrijf je doel(en) , zo concreet mogelijk: wat wil je bereiken tegen wanneer?welke hulp heb je nodig?op welke van je krachten kan je bereoep doen?
Weet dat om doelen te bereiken, inspanningen nodig zijn én blijven
Geloof in jezelf en je capaciteiten, talenten, sterktes: “analyseer” jezelf : welke zijn je sterktes - vraag advies aan partner, eventueel psycholoog
Maak een plan van aanpak met een “deadline” wanneer je terug kunt gaan werken en hou er je aan!
Her mes Consulting
69
SCH
Combineer mentale middelen ( bv je kernkwaliteiten evalueren) en fysieke middelen (bv yoga, mindfulness) en rust. Blijf fysiek actief ga niet over je grenzen maar “stretch” jezelf
elke keer weer, een klein beetje meer
Maar wees niet té star in je planning , voorzie ook rustpunten en reflectie punten in je plan “waar sta ik, wat heb ik nog nodig ? wie kan me helpen?”
Wees steeds duidelijk in wat je wil en niet wil
Laat anderen toe je te helpen bv bij bedenken, plannen maar ook uitvoeren
Pas het plan toe, zet door met de nodige moed en blijf enthousiast
Volg je plan op en evalueer of je vooruitgaat , wees niet bang als je even stagneert
Wees steeds optimist, wij hebben allen ook talenten/ sterktes die ons helpen
“Laat los”: het idee dat “alles moet”, relativeer alles
Her mes Consulting
Hou balans tussen werk en sociaal leven 70
35
2/06/2015
Nu zul je op zoek moeten gaan naar de oorzaken van je burn out en Een strategie moeten ontwikkelen om het te voorkomen. “Vroeger ging alles op de automatische piloot terwijl ik nu in dergelijke
situaties direct weet dat er iets niet goed gaat. “
OPM Soms kan g eanticipeerd worden op een bepaalde stressvolle situatie. We hebben nl gedragspatronen die sterk geankerd zijn! Deze moeten in vraag gesteld worden Veelal is het mogelijk met de psycholoog hierop in te gaan en veranderingen te bespreken
Her mes Consulting
ADVIES AAN DE PERSOON mbt duurzaamheid VRAGEN aan jou
Herken je signalen van burn out op dit moment: welke?
Welke zijn je valkuilen die je kent? Omstandigheden die burn out voor jou kunnen uitlokken? de oorzaken? Heb je die al in kaart gebracht vroeger ? Zo niet doe het NU!
Waaraan schrijf je de oorzaken toe?
Wat, indien mogelijk, kun je doen om dit te voorkomen? Acties!
Hoe kun je de gevolgen zoveel mogelijk beperken? Bij een onvermijdelijkheid : met bovenstaande punten vooraf een stappenplan te ontwikkelen om de negatieve gevolgen zoveel mogelijk te beperken.
Ga naar je psycholoog!
Her mes Consulting
72
36
2/06/2015
Her mes Consulting
Her mes Consulting
73
74
37
2/06/2015
SCH PERSOON
Taken her-bekijken/herverdelen –tijdelijk of permanent
Personeel tijdelijk extra toewijzen
Functie beschrijving bekijken( verantwoordelijkheden, autonomie?)
Heeft de persoon voldoende autonomie in het werk? Kan het wat meer/minder?
ORGANISATIE : analyse
De gehele organisatie evalueren: klimaat, cultuur, heeft men autonomie in zijn werk?
De leidinggevende en zijn-haar stijl ( te directief? Te weinig sturing?)
Verzuim verhoogd-plots ? Versneld verhoogd?
Verloop van personeel stats: Recente verhoging?
Recente ontwikkelingen bv downsizing?
Her mes Consulting
75
SCH Algemene acties
Sensibiliseren en bespreekbaar maken: Informatie sessies voor personeel bv presentatie „wat is burn out?‟ Workshops: 2 dagen mét communicatieve vaardigheden
Opleiding “omgaan met stress” miv gesprekstechnieken
Her- Organisatie mbt werk volume, autonomie , klimaat en bedrijfscultuur ( leiderschap stijlen bv)
Team werk en team geest optimaliseren
Persoonlijk contact bij personen IN burn out en die thuis zijn De chef en HR die af en toe contact houdt wordt geapprecieerd. Dus niet elke week op hetzelfde moment, wél onregelmatig en min. één keer per maand tot max 3 –4 per maand Let op hoe:
geen controle vragen: bv wanneer kom je nu terug? bv ben je we actief -wat doe je om beter te worden? wel ondersteunende vragen : bv ik weet dat je graag terug komt maar neem je tijd die je nodig hebt. Bv Luister naar je arts, psycholoog ...je collegas nemen je werk over met plezier om je te helpen én op het moment dat je terugkomt ( niet “als”) gaan we je helpen. We gaan je niet ontslaan. Wees hierover gerust” Her mes Consulting
76
38
2/06/2015
Onderschat burn out niet maar overschat het niet-het komt wel goed –
met wat hulp
Organisaties: let meer op signalen collectoef en individueel
Speel geen psycholoog, laat staan therapeut, maar help wel door goed te communiceren, contact te houden-zonder controle (HR!)
Persoon: sta je zelf toe even eruit te stappen, te (her)orienteren, te evalueren hoe je de zaken aanpakt. Dat is het leer-doel
Persoon: Beschuldig jezelf niet, noch de anderen
He t is een signaal dat het anders kan en moet : je werk stijl, je ritme etc
Her mes Consulting
Her mes Consulting
77
78
39
2/06/2015
P raat alsof ze in hun gewone doen zijn : d us
De P erfectionist:
vraag naar feiten en details, vraag geen overzichtstabellen te maken vraag geen algemeenheden bv “ wat ga je doen??”/ “waarom is dit zo gekomen?”
De Zorger- Gever: vraag om erover te praten, neem je tijd, laat merken dat je alleen op hem- haar gericht bent ( geen gsm !) benadruk ( met mate) hun sterktes: bv goed georganiseerd zijn,
Gebruik de sterktes bv “welke techniek heb je in het verleden gebruikt om zulke stress( te veel werk) meester te worden?”
De Ra tionalist:
vraag of hij/ zij modellen kent om dit probleem aan te pakken, wat heeft hij – zij er al over gelezen? hoe kan hij/zij afstand nemen en het probleem vanop afstand bekijken?
De I dealist :
laat je warmte en empathie voelen vraag hoe thuis gereageerd wordt op haar -zijn toestand vraag welke ideeen hij- zij heeft om dit in het vervolg te vermijden?
Her mes Consulting
79
Spoor 3 : Voice Dialogue als geen pure inferieure 4de functie is die al weken domineert
Onderschat burn out niet maar overschat het niet-het komt wel goed – met wat hulp
Organisaties: let meer op signalen collectoef en individueel
Speel geen psycholoog, laat staan therapeut, maar help wel door goed
te communiceren, contact te houden-zonder controle (HR!)
Persoon: sta je zelf toe even eruit te stappen, te (her)orienteren, te evalueren hoe je de zaken aanpakt. Dat is het leer-doel
Persoon: Beschuldig jezelf niet, noch de anderen
He t is een signaal dat het anders kan en moet : je werk stijl, je ritme etc
Her mes Consulting
80
40
2/06/2015
www.psycholoog.be
www.klinisch-psycholoog.be/
www.vind- een psycholoog.be
Ggz bv ggz vlabo
Psychiaters: http://www.zivi.be
Her mes Consulting
81
Reg.Psycholoog ; lid BFP, VVKP, NIP; MBTI en andere certificaties
Dir . Hermes Consulting, partner Raholy Consulting
Business admin.- bedrijfskunde
Coach, team builder, talent evaluatie, trainer
Psychotherapeut -CM er kend
Hoofddocent CIRAN -hogeschool : “multidimensionale therapie”; eigen ontwikkeld model: gebaseerd op bekende en minder bekende therapiemodellen samengebracht in de juiste “mix”
Model wer kt al 10 jaar met zeer goede resultaten (revalidatie centra-4800 patienten 2014)
Mentor en Coach voor psychologen en fysiotherapeuten
School voor coaches: 36 dagen in 30 maanden, certif. MBTI is een voorwaarde+ interview School voor therapeuten: 36 dagen in 30 maanden; psycholoog zijn is voorwaarde
°1951, gehuwd, 4 kinderen
0032 485 185 786
[email protected]
Her mes Consulting
Hermes Consulting
82
41
