2014
Vrijwillige weidevogelbescherming
Jaarverslag
2
JAARVERSLAG 2014
JACOB MULDER
Inhoud
Voorwoord
Voorwoord
Organisatie
3
4
Broedseizoen 2014
8
bijlage 1 Aantal gevonden nesten en
12
bijlage 2 Resultaat per groep
13
uitkomstresultaat per soort
bijlage 3 Contactpersonen groepen
14
Toen mij de vraag werd gesteld om als nieuw lid van de raad van toezicht van Lanschapsbeheer Drenthe het voorwoord te schrijven voor het weidevogelverslag 2014, heb ik daar met plezier mee ingestemd. Als melkveehouder ben ik omringd door natuur en weidevogels spelen daarin een belangrijke rol. Iedereen herkent het moment: het is vroeg in het voorjaar, het zonnetje wint aan kracht, het voorjaar ruik je in de lucht en boven het land duikelen de kieviten. Weken daarvoor - toen het nog koud was - zijn ze in groepen aangekomen, sommige trekken door en andere blijven bij ons in het beekdal. En daar zijn ze, de eerste weidevogels die luid roepend hun paringsbalts gedrag tonen. Voor mij het ultieme teken dat een nieuw seizoen voor de deur staat en dat de grutto, scholekster en andere weidevogels snel hun voorbeeld volgen. Vroeger in mijn jeugd gingen we in het voorjaar op zoek naar kievitsnesten om eieren te rapen om er o.a. pannenkoeken van te bakken. Die tijd ligt ver achter ons, want ook bij ons in het beekdal is het aantal weidevogels sterk verminderd door veranderend graslandgebruik en predatie. Eieren rapen is daarom verleden tijd.
Paapje
3
We gebruiken nu de kennis van het zoeken van de nesten om deze te ontzien bij de voorjaarswerkzaamheden. Door onze koeien te laten weiden ontstaan er afwisselende graslandpercelen, die de weidevogels een betere leefomgeving verschaffen. Hierdoor hebben de kuikens een verhoogde kans om groot te worden. Door de inzet van veel vrijwilligers en het verbeteren van de omstandigheden kunnen we ervoor zorgen dat de weidevogels er ook in de toekomst zullen zijn. Dit gaat niet vanzelf, maar vraagt blijvende inzet van de boeren en de groep vrijwilligers. Het nieuwe agrarische natuurbeleid kan hier ook een belangrijke bijdrage aan leveren door een maatregelpakket te bieden dat gunstig werkt voor zowel de weidevogels als de boeren. Samen kunnen we er voor zorgen dat graslanden weidelanden blijven die ook een blijvende plaats bieden aan niet alleen de koeien, maar ook aan de weidevogels. Jacob Mulder veehouder en lid Raad van Toezicht Landschapsbeheer Drenthe
4
ORGANISATIE
ORGANISATIE
Jaaravond 2014
Cursus
Zalencentrum Meursinge is jaarlijks het decor voor een informatieve jaaravond voor alle betrokken agrariërs en vrijwilligers van het project Boerenlandvogels. In 2014 werd de avond gehouden op 18 maart. Voorzitter Bert Wassink, voorzitter van de raad van toezicht van Landschapsbeheer Drenthe, vertelde in zijn opening dat hij met veel plezier een veldbezoek heeft bijgewoond. Op uitnodiging van de groep Gasteren deed hij hier zijn eerste praktijkervaring op. Na de opening reikte Jaap van Gorkum de wisseltrofee voor de vinder van het eerste kievitsei uit aan vrijwilliger Johan Scheper. Johan is een zeer actieve vrijwilliger van de groep uit Emmen en vond het eerste kievitsei op 10 maart. In 2013 vond Johan het eerste Drentse ei van de wulp en de scholekster. Jaap van Gorkum vervolgde het programma met een presentatie over de resultaten van het voorjaar 2013. Het voorjaar van 2013 was uitzonderlijk koud, veel weidevogels gingen twee tot drie weken later tot eileg over dan gebruikelijk. Het seizoen liep hierdoor langer door, tot in juli. Het aantal gevonden nesten bleek achteraf vrijwel gelijk ten opzichte van het voorgaande jaar. De eerste gastspreker, Jochum Sloothaak, weidevogelcoördinator en projectleider soortenbeheer van Het Brabants Landschap, presenteerde de resultaten van zijn onderzoek naar overlevingskansen van kievitpullen op maïsland. Bij dit onderzoek zijn verschillende soorten akkerranden aangelegd, getest en
maïspercelen later ingezaaid. Belangrijkste conclusie is dat bij dit aangepaste beheer bijna twee keer zoveel kievitsjongen vliegvlug werden! Jochum deed een oproep om op lokaal niveau meer aandacht te schenken aan de overlevingskansen van kievitpullen. De slotpresentatie werd verzorgd door Ronald Messenmaker, medewerker van de Vereniging Natuurmonumenten ’De Wieden’. Hij liet met prachtige beelden de soortenrijkdom van dit gebied zien. Om kwart over tien wenste de voorzitter iedereen “wel thuis”. Collectief weidevogelbeheer In 2014 heeft Landschapsbeheer Drenthe voor het vijfde achtereenvolgende jaar gebiedscoördinatie gevoerd in het kader van collectief weidevogelbeheer. In deze gebieden wordt tegen vergoeding door agrariërs aangepast graslandbeheer uitgevoerd. Van alle vijf gebieden werden alleen in het Drostendiep goede resultaten geboekt. Vooral kritische soorten als grutto, tureluur en wulp boekten door de bank genomen goede broedresultaten. In 2014 maakte de provincie Drenthe ook haar nieuwe beleid voor collectief weidevogelbeheer bekend.
Uitrijden van ruige mest
De provincie kiest er voor om het collectief beheer voort te zetten in het Drostendiep. In de gebieden Masloot, Klatering, Wapserveen en Breevenen wordt daarentegen gestopt vanwege matige tot slechte resultaten. In het Hunzedal ter hoogte van Zuidlaren wordt een nieuw gebied toegevoegd. Per 1 januari 2016 zal de gebiedscoördinatie vallen onder de opdracht van het Drents Collectief. Landschapsbeheer Drenthe heeft het collectief een samenwerkingsaanbod gedaan. Ha met beheerpaketten Drostendiep Klatering Wapserveen
604 55 170
Breevenen
35
Grote Masloot
59
Op 25 februari en 3 maart werd in Exloo een cursus voor beginnende weidevogelbeschermers georganiseerd. De cursus werd in samenwerking met de groep ’Boerenlandvogels de Veenkoloniën‘ georganiseerd en had onder andere als doel vrijwilligers voor deze groep te werven. Aan de cursus namen 21 cursisten deel. Dit waren hoofdzakelijk reeds actieve vrijwilligers die hun kennis wilden verbreden. Tijdens de cursusavonden werd aandacht besteed aan de ecologie van weidevogels, de werkwijze op een modern, doorsnee boerenbedrijf en het beschermingswerk dat door vrijwilligers kan worden uitgevoerd. De coördinator van de groep ’Boerenlandvogels Veenkoloniën’, Petra van Koppen, was ook op beide avonden aanwezig. Op 10 maart is er een verkort cursusprogramma aangeboden. Voor deze avond werd er een oproep in het lokale huis-aan-huis krantje geplaatst. Deze avond leverde de lokale groep zeven nieuwe vrijwilligers op. Voor het veldseizoen werden alle nieuwe mensen aan een bestaande groep gekoppeld. De nieuwe vrijwilligers kregen begeleiding van Rinus Dillerop van Landschapsbeheer Drenthe.
5
6
KOOS KAH
7
Mijn eerste ei HULP BIJ DE AANSCHAF VAN EEN VERREKIJKER Combi Foto Sipkes uit Groningen organiseert jaarlijks in april een kijkershow in restaurant ’De Twee Provinciën‘ aan het Paterswoldsemeer. Voor vrijwilligers die op zoek zijn naar een nieuwe kijker biedt deze show op 12 april een unieke gelegenheid meerdere kijkers te proberen. Voor meer informatie: www.verrekijkerwinkel.nl
Het zal eind februari zijn geweest toen er in het regionaal nieuwsblaadje ’Week In, Week Uit‘ een artikel stond dat er voor 10 maart in Exloo een cursus weidevogelbescherming gepland stond. Als ’pre-pensionado‘ beschik ik over voldoende vrije tijd en de natuur, specifiek de vogels, boeit mij zeer. De cursus werd gegeven door Jaap van Gorkum van Landschapsbeheer Drenthe en van de weidevogelvereniging “de Veenkoloniën” was Adam van der Vinne aanwezig. Op boeiende wijze werd door Jaap het belang van de weidevogelbescherming naar voren gebracht. Eén en ander ondersteund met beeldmateriaal en folders als interessant naslagwerk. Op donderdag 13 maart vond de eerste bijeenkomst voor de nieuwe cursisten plaats. Uitvalsbasis voor de vogelwerkgroep “de Veenkoloniën” is de woning van Sieta de Vries waar voorafgaand aan het veldwerk, onder het genot van koffie met koek wordt overlegd welke percelen bezocht worden. Er was door een aantal leden al wat voorwerk gedaan en zo werd besloten een perceel te bezoeken waar al enige serieuze activiteit van kieviten
was waargenomen. En… zowaar na een paar honderd meter en enkele ‘proefkuiltjes’ verder vond ik het nestje met het eerste ei. Dit bleek dus ook het eerste ei van 2014 te zijn van ‘de Veenkoloniën’. Een grote wisselbeker bepaalt nu de aanblik van de computerkast in de kamer. Mijn mooiste ervaring had ik enkele weken later toen ik met Adam van der Vinne een nestje met pas uitgekomen kievitkuikens ontdekte. Beginnersgeluk bestaat dus wel. Ik hoop nog veel jaren weidevogels te kunnen beschermen en ik hoop dat het belang daarvan de komende jaren breder zal worden gedragen. Wellicht kan de teruggang van het aantal weidevogels tot staan worden gebracht. Ook in de veenkoloniën zullen we actief de medewerking van boeren in het gebied moeten zien uit te breiden. Want bij hen begint het werkelijke beschermen. Koos Kah
VOORLICHTING In 2014 verzorgde de provinciaal coördinator, in samenwerking met de Weidevogelvrijwilligers uit Eelde e.o., de jaarlijkse bemanning van een stand op de open dag van de biologische boerderij ’t Hogeveld bij Eelde. In de vogelkijkweek was Landschapsbeheer Drenthe aanwezig op de boerderij van Maatschap Wiers-Klasen, één van de twee Drentse weidevogelboerderijen van Vogelbescherming Nederland. Daarnaast werd er voorlichting gegeven op de jaarvergaderingen van de groepen Eelde, Assen, Norg, Zuidlaren, Emmen en Dalen. VERBREDING Voor veel nieuwe vrijwilligers is het helpen van de weidevogels nog steeds de hoofdreden om zich bij Landschapsbeheer Drenthe aan te melden als Boerenlandvogelvrijwilliger. In de afgelopen vijf jaar kwamen er steeds meer beschermingsactiviteiten bij die zich ook op andere vogelsoorten in het boerenland richten. In 2014 startten vijf groepen met het onderhouden van landschapselemen-
ten en kleine natuurterreinen. Bijna de helft van de 34 Drentse boerenlandvogelgroepen zet zich nu breder in voor natuur en landschap. In mei werd een fietstocht georganiseerd in samenwerking met vogelwacht Uffelte. De vogelwacht Uffelte is een uitstekend georganiseerde vogelwacht, die uit vele werkgroepen bestaat. In de tocht is het de bedoeling dat deze werkgroepen haar activiteiten op verschillende locaties toelichten. Wegens te weinig deelname ging deze activiteit niet door. Volgend jaar wordt deze tocht opnieuw georganiseerd.  VELDBEGELEIDING Na een beginnerscursus in het vroege voorjaar, koppelen we ervaren en onervaren vrijwilligers aan een van de bestaande lokale groepen. Binnen de bestaande groep wordt er door de vrijwillige coördinator van de groep geregeld dat je op een passend tijdstip met ervaren mensen het veld in kan. Bij een gebrek aan opleiding vanuit de groep, is er de mogelijkheid de begeleiding via de inzet van een mentor te regelen. In 2014 werden de groepen Assen, Dalen, Boerenlandvogels Veenkoloniën, Coevorden, Kerkenveld en Zuidlaren door de mentor Frits Fink en de medewerkers, Rinus Dillerop en Jaap van Gorkum van Landschapsbeheer Drenthe begeleid bij hun veldwerk. In 2014 stopte mentor Flip ter Heide zijn begeleidingsactiviteiten vanwege een verhuizing naar de provincie Utrecht. We zijn nog op zoek naar een vervanger.
GROEPCOÖRDINATOREN De weidevogelbescherming in Drenthe is georganiseerd in 34 lokale werkgroepen, aangestuurd door een vrijwillige groepscoördinator. De provinciaal coördinator communiceert voornamelijk met deze groepscoördinatoren. Binnen de groep regelen zij de organisatie van de bescherming. Enkele coördinatoren vervullen deze functie al meer dan vijftien jaar. In 2014 moesten we helaas afscheid nemen van Dhr. van Steenwijk uit Eelde. Deze zeer gedreven groepscoördinator overleed in mei 2014. Vorig jaar stopte hij vanwege ziekte met de coördinatie van zijn groep. De coördinatie van IVN Norg werd door Arend Veenstra van Flip ter Heide overgenomen. Bij Echten werd de coördinatie van Kees Smit overgenomen door Jan Ensing. Geert Klooster stopte na drie jaar als coördinator van de groep Boerenlandvogels Veenkoloniën. Zijn taak wordt waargenomen door Petra van Koppen uit Ees.
8
JAARVERSLAG 2014
9
Broedseizoen 2014 Na vele bijzondere, droge en koude, of juist warme, voorjaren verliep het voorjaar van 2014 ’normaal’. Vanwege de zachte winter was de grasgroei niet of nauwelijks tot stilstand gekomen. Met slechts een enkel graadje vorst in maart en in elke week een regenbui, was het bijna een ideale start voor de terugkerende weidevogels. Ook april verliep gunstig, geen extreme temperaturen en af en toe een bui. Op Koningsdag, 27 april, werd er in Drenthe volop gemaaid. In 2013 jaar werd er pas eind mei voorzichtig gestart met de maaiwerkzaamheden. In mei viel de neerslag ook verspreid over de maand. Overdag varieerde de temperatuur tussen de negen en de tweeëntwintig graden. OMVANG Het aantal vrijwilligers werd in 2014 aangevuld met tien cursisten. Vanwege verhuizingen, ziekte en sterfgevallen moeten we elk jaar afscheid nemen enkele deelnemers. In totaal staan er 430 vrijwilligers geregistreerd, enkelen zijn individueel actief en de rest is aangesloten bij een van de 34 Drentse groepen. Bij het project zijn 700 agrariërs betrokken. Zij geven de vrijwilligers toestemming om de nesten te markeren en houden bij het bewerken van hun akkers en graslanden rekening met de aanwezige nesten.
Drenthe
Nederland
Kievit
10 maart Johan Scheper
Kievit
5 maart
Grutto
14 april
Jaap van Gorkum
Grutto
23 maart
Tureluur
27 april
Jaap van Gorkum
Tureluur
29 maart
Scholekster 31 maart Johan Scheper
Scholekster
24 maart
Wulp
Wulp
25 maart
3 april
Rina Fieten
EERSTE NESTVONDSTEN Bijna een maand eerder dan vorig jaar vond Johan Scheper op 10 maart om tien over negen het eerste Drentse ei op een akker nabij Westenesch, ten westen van Emmen. RTV Drenthe en Het Dagblad van het Noorden waren erbij om Johan bij het nest te interviewen. Eind maart was het opnieuw Johan Scheper die het eerste nest van de scholekster ontdekte. Op 3 april vond Rina Fieten, een vrijwilligster van de groep Kerkenveld, het eerste ei van de wulp. Pas op 14 april vond Jaap van Gorkum het eerste gruttonest. Dit nest met al drie eieren lag in lang gras. Jaap vond op 27 april ook het eerste tureluurei van Drenthe. Het nest van deze tureluur was al compleet en bestond uit vier eieren. Niet het weer, maar het lange gras en daardoor moeilijk te ontdekken nesten verklaren waarschijnlijk deze late nestvondsten.
GEVONDEN LEGSELS In 2014 werden er in Drenthe 2581 legsels gevonden en geregistreerd door de 34 vrijwilligersgroepen en een enkele individuele vrijwilliger. In het koude, late voorjaar van 2013 waren dit slecht 2190 nesten, 18% minder legsels dan in 2014. Het aantal ligt echter ook hoger dan in de vijf voorafgaande jaren (figuur 1). Het aantal gevonden nesten van de kievit groeide met 21% en bij de grutto was dit 13%. Ook bij de scholekster (9%) en de tureluur (78%) werden meer nesten geregistreerd. Van de vijf steltlopers is de wulp (-7%) de enige soort waarvan minder nesten zijn gevonden. Het feit dat van de meeste soorten meer nesten zijn gevonden, betekent niet per definitie dat 2014 een goed jaar was. Het aantal nesten zegt niets over het aantal jongen dat succesvol groot wordt. Volgens Sovon Vogelonderzoek Nederland vroege2011 maaien de van een dramatisch 2009 is het 2010 2012oorzaak 2013 2014 kievit 53 55 is er over 58 de kievit 58 grutto jaar. Vanuit de58 groepen60 in Drenthe grutto 59 70 70 52 67 77 wel positief nieuws, deze soort bracht in onze provincie veel tureluur 73 76 77 78 63 83 jongen groot. wulp 75 66 63 66 64 58 scholekster
60 57 75 65 Figuur 2. Uitkomstsucces steltlopers 2009 - 201463
61
UITKOMSTRESULTAAT Van alle gevonden nesten is, net als in 2013, 59% succesvol uitgekomen. Het hoge uitkomstpercentage van de tureluur (83%) en de grutto (77%) vallen op. De scholekster en wulp laten een lager uitkomstpercentage zien dan in 2013. Net als in 2013 is het uitkomstpercentage van de kievit 58% VERLIESOORZAKEN Weidevogels hebben te maken met verlies van nesten in de broedperiode. De oorzaken van deze verliezen worden, indien mogelijk, door de beschermers genoteerd. Jaarlijks ligt het percentage mislukte nesten rond de 40%. Predatie, werkzaamheden en verlaten zijn de hoofdoorzaken van dit verlies. Predatie is de belangrijkste verliesoorzaak, in 2014 ging 24% van de nesten hierdoor verloren. Dit was iets minder dan in 2013 het geval was (26%). Ook gaan er altijd gemarkeerde nesten verloren bij de werkzaamheden. Met grote machines wordt soms dag en nacht gewerkt. In totaal sneuvelde 7% van de nesten op deze wijze, een vergelijkbaar percentage als in voorgaande jaren. Taartdiagram uitkomst en verliesoorzaken alle soorten
Uitkomst (%)
Figuur 3. Uitkomst en verliesoorzaken alle soorten 2014
90 80 0,67
70 60 0,08
50 30 20
legsels 2581
2012
2009
2009
2010
2219 2000
2010
Eerste ei Johan Scheper
0
2190
2011
2009
2261 500
1000
1500
2000
2500
3000
grutto grutto
tureluur tureluur
wulp wulp
scholekster scholekster
53
59
73
75 66
60
Overig
57 75
Onbekend
53 58
59 70
73 76
75
60 57
58 60
70 70
76 77
66 63
2012 2011
55 60
52 70
78 77
66 63
65 75
2012
55
52
78
66
65
2013
58
67
63
64
63
2014
58
77
83
58
61
2014
59,23
■ Uit Uit ■ Predatie ■ Beweiding PredaAe ■ Werkzaamheden Beweiding ■ Verlaten Werkzaamheden ■ Overig ■ Onbekend Verlaten
kievit kievit
2010 2011
2013
2292
0
24,12
10
2013
5,3
40
Figuur 1, aantal gevonden nesten in de periode 2009-2014
2014
6,9
3,7
58 58
67 77
63 83
64 58
63 61
10
JAARVERSLAG 2014
11
Broedseizoen 2014 Figuur 4. Verliezen (%) door predatie en werkzaamheden in de periode 1996-2914 Percentage verlies 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
door preda2e en werkzaamheden werkzaamheden werkzaamheden
preda7e
Figuur 5. Beschermingsactiviteiten per soort (n= 509)o
predatie
6 7 5
25
14 96
97
6 6 21
98
10
6
9
6 28
28
29
30
00
02
03
04
6 39
30
17 99
05
06
6 7
25
07
6 31
08
6 6
24
26
09
10
21
11
6
7
25
26
24
12
13
14
7
0%
BESCHERMINGSACTIVITEITEN Ongeveer 80% van de gevonden nesten waren afkomstig van de kievit. Van deze soort broedt ongeveer 80% op bouwland. Op deze akkers vinden veel activiteiten plaats in de broedperiode. Het is daarom niet verwonderlijk dat de meeste nesten worden beschermd bij werkzaamheden op akkers. Uit ervaring weten we dat een deel van de vrijwilligers niet noteert of nesten beschermd zijn. De aantallen in tabel 3 geven daarom geen volledig beeld van het werkelijk aantal beschermde nesten. In 2014 is bij 509 van de 2581 nesten een beschermingsactiviteit genoteerd. Bemesting, ploegen-eggen, zaaien-poten en gewasbescherming zijn de meest genoteerde landbewerkingen waarbij de legsels gespaard zijn. In de onderstaande grafiek is bij elke landbouwactiviteit te zien, om hoeveel en welke weidevogel het gaat.
Predatie van scholeksternest door een vos (beelden cameraval)
AA
BM
GB
NB
39
99
64
1
Scholekster
1
1
13
PE
RS
ZP
15
92
31
109
3
3
5
1
2
Tureluur
1
Wulp Overig
OV
6
Grutto Kievit
OM
2
1
5
6
1
1
2
3
Aanaarden (AA); Bemesten (BM); Gewasbescherming (GB); Beweiden (NB); Maaien (OM); Overig (OV); Ploegen/Eggen (PE); Rollen/Slepen (RS) ; Zaaien/Poten (ZP).
WEBSITE WEIDEVOGELBESCHERMING Kijk ook eens op de site www.weidevogelbescherming.nl. Op deze site vindt u naast vele onderzoeksrapporten, foto’s, handleidingen, eerste eieren en foldermateriaal ook de broedresultaten van alle in Nederland actieve weidevogelbeschermingsgroepen. In 2012 is door enkele mensen getest met het rechtstreeks op www.weidevogelbescherming.nl invoeren van nesten met GPS coördinaten. Vanaf het broedseizoen 2013 was hier ook een toegang voor uw smartphone of tablet beschikbaar. Met dit programma is het mogelijk uw nesten in het veld, rechtstreeks op de website, te registreren (de internet verbinding kan in het veld uitgezet worden). Op de genoemde website is een handleiding voor deze wijze van registratie beschikbaar.
Scholeksternest in knotwilg
12
BIJLAGE 1
BIJLAGE 2
Aantal gevonden nesten en uitkomstresultaat per soort Soort
Eend onbekend
Fuut
Gele kwikstaart Graspieper Grutto Kievit
Totaal 2
2
8 1
109
Bekend 1
2
4
0
96
Niet uit
% uit
Pred.
Bew.
Werk.
Verl.
Ov.
Onb.
2
0
100
0
0
0
0
0
0
2
0
74
1
2
0
22
0
50 0
77
1
0
0
18
2055
1905
1097
808
58
468
4
4
2
2
50
2
Scholekster
241
219
134
85
Tureluur
66
64
53
11
3
2
2
0
100
2
5
29
Kleine plevier Meerkoet Patrijs
Slobeend
Veldleeuwerik
Waterhoen
Watersnip
Wilde eend
Wulp
Totaal % van bekend resultaat
3 1
1
9 1
3 1
0 9
0 1
0 5
3
0
0 4
1
0
64
59
34
25
2581
2377
1408
969
59
41
11
7
Resultaten per groep
Bijlage 2: Resultaten per groep
Uit 0
1
0
100
0
1
0
0
153
78
0
0
0
0
0
0 0
0
0
0
58
13
59
573
2
24
0
3
1
2
0
0
0
0
0
0
83
0
0
0 0
67
56
0
0
61 0
0
0
0
0
13
3
0
0 4
0
0 1
1
0 0
0
3
104
0
0
1
11
8
1
0 0
0
0
0 1
3
1
0
0
2
0
0 0
0 3
0
0 0
0
0
0
0
0
0
1
1
0 3
0
0
1
2
3
4
164
88
16
126
7
4
1
5
Pred= predatieverlies; Bew.= beweidingsverlies; Werk.= verlies door werkzaamheden; Verl.= verlaten; Ov.= overige verliesoorzaken; Onb= onbekend.
Weidevogelbescherming Roden Weidevogelbescherming Vries Weidevogelbescherming Ruinen Weidevogelbescherming Hooghalen Natuurwerkgroep Ruinerwold Weidevogelbescherming Oosterhesselen Stichting Vogelwerkgroep Emmen Vogelwerkgroep Vliegvlug Weidevogelbescherming Roderwolde IVN Westerveld IVN Norg Weidevogelbescherming Beilen Weidevogelbescherming Alteveer Natuur- en milieuvereniging 'Het Stroomdal' Ver. Vrienden van de Weidevogels IVN Aa & Hunze Weidevogelbescherming Westerbork Natuurwerkgroep Dalen Weidevogelbescherming Zwiggelte Weidevogelbescherming Echten Weidevogelbescherming Assen e.o. IVN Peize Vogelwacht Uffelte e.o. Limosa limosa Zuidlaren e.0. Weidevogelbescherming Eelde e.o. Weidevogelbescherming Koekange Weidevogelbescherming Zeijerveld De Weide Hoogeveen Weidevogelbescherming Smilde e.o. Stichting Boermarke Wapserveen Weidevogelbescherming Gasteren Weidevogelbescherming Kerkenveld Boerenlandvogels De Veenkolonien Individuele vrijwilligers Totaal
Kievit 50 5 63 5 67 98 187 25
Grutto 2
20 10 33 92 260 26 112 49 100 18 13 110 16 76 66 134 9 5 4 69 153 69 47 39 25
2
2055
4 2 1 3
1 33 2 13 2
5 38
1
109
Scholek. 3
1 1 6 18
1 3 3 3 36 4 8 11 12
Wulp 2
Turel. 5
8
2
Watersnip Overig
5 1 3
1 3 5
3 4
1 1
1 3 2
2
11 3
3 23
3 3
1
7 9 66 2
5 9 1
7 6 2 2 2 2
6 3
241
64
1 1 2 3 4 2 1
2 1 53
1 4 2
2
66
0
46
Totaal 62 5 77 6 75 107 214 30 0 23 13 36 100 334 30 134 66 129 21 19 138 18 93 85 302 13 5 4 83 166 74 51 41 27 2581
14
BIJLAGE 3
15
Deelnemende vrijwilligersgroepen Weidevogelbescherming Roden
J.
Baard
Zonnehof 20
Roden
050-5015243
Weidevogelbescherming Vries
R.
Barkhof
Boskamp 16
Vries
0592-541581
Weidevogelbescherming Ruinen
H.
Bennink
Zuides 10
Ruinen
0522-471940
[email protected]
Weidevogelbescherming Hooghalen
H.
Boer
Heuvingerweg 1
Hooghalen
0593-592807
[email protected]
Natuurwerkgroep Ruinerwold
K.
Boxem
Dr. Larijweg 99
Ruinerwold
0522-481861
Weidevogelbescherming Oosterhesselen
J.P.
Cleveringa
Smalthaarweg 10
Oosterhesselen 0524-581331
Stichting vogelbescherming Emmen
L.
Buwalda
Meerstraat 12
Emmen
06-13690069
[email protected]
Milieusamenwerkingsverband 't Riestlaand
R.
Rooze
Commissieweg 7
De Wijk
0522-442004
[email protected]
Vogelwerkgroep Vliegvlug
H.
Folkerts
Werkhorst 3
Meppel
0522-257282
[email protected]
Weidevogelbescherming Roderwolde
H.
Heuker
Bovenland 15
Roderwolde
06-10247791
IVN Dwingeloo
J. de
Weerd
Entingheweg 14a
Dwingeloo
0521-591388
[email protected]
IVN Norg
W.
Veenstra
Rendijk 9
Haulerwijk
0592-670173
[email protected]
Weidevogelbescherming Beilen
A.G.
Boerhof
Noordveen 2
Beilen
0593-525800
Weidevogelbescherming Alteveer
H.
Hoogeveen
[email protected]
Lunsing
Oostenrijkselaan 6
06-12530088
[email protected]
Natuur- en milieuvereniging 'Het Stroomdal' J.
Nicolai
Eschenbruggerdijk 57 Coevorden
0524-516727
[email protected]
VVW Borger
Mevr.
Roossien
Hamrik 7
Borger
0599-235474
IVN Aa & Hunze
J.
Oosterveen
Woerdakkers 21
Gieten
0592 261867
[email protected]
Weidevogelbescherming Westerbork
J.
Bos
Makkum 38
Beilen
06-10055421
[email protected]
Natuurwerkgroep Dalen
J. de
Blouw
Emmerweg 11
Dalen
0524-552343
[email protected]
Weidevogelbescherming Zwiggelte
W.
Schuurmans Zevenhoeksweg 1
Zwiggelte
0593-331479
[email protected]
Weidevogelbescherming Echten
D.
Abma
Regulus 15
Hoogeveen
0528-273859
[email protected]
Weidevogelbescherming Assen
S.
Verra
Geminisingel 20
Assen
0592-354785
[email protected]
IVN Peize
W. v/d Wijk
De Vries Lamstraat 10 Hoogkerk
050-5566228
[email protected]
Limosa limosa Zuidlaren e.o.
N.
Kuik
De Vallei 49
Assen
0598-621724
[email protected]
Weidevogelbescherming Eelde
J
Ansing
Westerhorn 32
Eelde
050-3094561
[email protected]
Weidevogelbescherming Koekange
G.
Veld
Pr. Magrietlaan 12
Koekange
0522-452172
Weidevogelbescherming Zeijerveld
K.
Wold
Nic. Beetslaan 5
Assen
0592-355902
Weidevogelbescherming 'De Weide'
M. v/d Aart
Pijlkruid 11
Hoogeveen
0528-276799
Weidevogelbescherming Smilde .eo.
E.
Meeuwissen Buitenroede 11
Smilde
06-26450370
[email protected]
Stichting Boermarke Wapserveen
M.
Doorten
Midden 106a
Wapserveen
0521-321236
Vogelwerkgroep Uffelte
H.
Leenstra
Leeuwerikweg 3
Havelte
0521-342233
Weidevogelbescherming Gasteren
G.
Struik
Dreslanden 10
Assen
0592-343554
[email protected]
Weidevogelbescherming Kerkenveld
J.
Kremers
De Vennen 17
Kerkenveld
0528-372580
[email protected]
Boerenlandvogels De Veenkolonien
Mevr. P Koppen van Exloerweg 7
Ees
06-33778908
[email protected]
[email protected] [email protected]
Kleine Plevier
2014
Vrijwillige weidevogelbescherming Ruimte voor plant en dier
Dat doen we samen
Landschapsbeheer is een professionele vrijwilligersorganisatie. Samen met grondeigenaren werken duizenden vrijwilligers aan beheer, herstel en ontwikkeling van ons landschap. Zij doen dat met kennis van de bijzondere landschappen die Nederland heeft, zoals de Drentse hei, de Brabantse vennen en de Noord-Hollandse polders. Landschapsbeheer zorgt voor opleiding,
Tekst Bert Dijkstra en Jaap van Gorkum
Landschapsbeheer Drenthe De activiteiten van Landschapsbeheer Drenthe Nijend 18a - 9465 TR Anderen worden mede mogelijk gemaakt door o.a.: T (0592) 316 616 - F (0592) 330 111 E
[email protected] - www.lbdrenthe.nl
Financiering weidevogelproject Provincie Drenthe
Vormgeving en productie: MultiCopy Assen | The Communication Company
Landschapsbeheer streeft naar een integrale landschapszorg met speciale aandacht voor het verbeteren van leefgebieden voor bedreigde en/of streekeigen plant- en diersoorten. De provinciale organisaties beschikken over de specifieke kennis die nodig is om de regionaal sterk verschillende leefgebieden ook op kleine schaal in stand te houden, zoals in boomgaarden en groenstroken. Dat verzekert een levend landschap voor de toekomst.
Fotografie Jaap van Gorkum Voorpagina Bert Dijkstra pagina 2 Jaap van Gorkum pagina 4 links Luuk Alberts pagina 4 midden Jaap van Gorkum pagina 5 rechts Koos Kah pagina 6 Anninga fotografie pagina 8 Bert Dijkstra pagina 10 Piet Kerssies pagina 11 Roy Gommer pagina 15 Bert Dijkstra Achterpagina
