Het hedendaagse Frankrijk College 3 – 10/10/2014 Het sociale leven
Werk / Werkloosheid
Arbeidsethos: werk is een middel, geen doel. Vrije tijd is zeer belangrijk. 37 vrije dagen/jaar (hoogst van de OESOlanden, NL 28 dagen) Vrije dagen worden wel opgenomen (NL: 50% zegt niet alle vrije dagen op te nemen)
35-urige werkweek (wettelijk, enig land in Europa) maar in werkelijkheid meer (overuren). De wet wordt zeer waarschijnlijk binnenkort aangepast. Hoge arbeidsproductiviteit: € 45,40/uur, hoger dan Duitsland of NL (€ 42)
Weinig deeltijdbanen, niet populair. Vrouwen (ook met kinderen) werken (45% van de actieve bevolking, 83% vrouwen 25-59 j. werkt of zoekt werk). Al lang: boerinnen, 19e eeuw in mijnen, fabrieken, 1e Wereld-oorlog. In NL, recenter en bijna altijd in deeltijdbaan.
Groot aantal ambtenaren (23% van de beroepsbevolking). NL: 15% van de actieve bevolking. Onderwijs, ziekenhuizen, La Poste en Télécom, energie (EDF/GDF), defensie, overheidsinstellingen. Enorm apparaat, niet altijd nodig, kost veel. De regering wil het aantal verminderen, protesten.
Salarissen vergelijkbaar met NL. SMIC (minimumloon): € 1435,38 bruto/maand voor 35 u/week , NL: € 1495,20 voor 36-40 u/w. Geen jeugdminimumloon (gelijkheidsprincipe)
Pensioenleeftijd: 62 j. (wet Sarkozy 2011, was 60 j.). Mogelijkheid door te werken tot 67 j. om een volledig pensioen te krijgen. Allerlei sectoren met aparte zeer voordelige regelingen, b.v. openbaar vervoerspersoneel : pensionering bij 55 j. Het gemiddelde leeftijd om te stoppen met werken was tot kort 58 jaar. President Hollande had beloofd de pensioensleeftijd weer naar 60 j. terug te draaien, toch niet gebeurd (nieuwe wet jan. 2014).
Pensioenstelsel: omslagstelsel (1945) versus kapitaaldekkingsstelsel in NL. De overheid (CNAV) betaalt het grootste deel van de pensioen (régime général) op basis van het aantal gewerkte trimesters (of werkloosheid), daarnaast aanvullend pensioen door pensioenfondsen . Ambtenarenpensioen: 75 à 80% van de laatste 6 maanden salaris. Privé sector: 50% van de beste 25 jaren salaris. Het Franse pensioenstelsel hoort bij de beste van de wereld.
Enorme pensioengat van bijna 50 miljard euro. Minimum vieillesse (soort AOW voor mensen die nooit of niet genoeg gewerkt hebben): € 800/ maand . AOW in NL: alléenstaande € 1104,95/maand
Werkloosheid: 10,3% van de beroepsbevolking (NL: 8,2%) . Voornamelijk jongeren en 50 +. Blijft groeien. Grote mislukking van president Hollande die beloofd had dat eind 2013 de werkloosheid zou dalen.
RSA (revenu de solidarité active, bijstandsuitkering) : € 509 voor alleenstaanden, € 764 voor paren, vanaf 25 j. NL: meer. Steeds meer Fransen leven in armoede (8,2% van de bevolking). Sociale ongelijkheid neemt de laatste jaren sterk toe. Uit een recent onderzoek blijkt dat Frankrijk slechts de 12e plaats van de 28 EU-landen inneemt op het gebied van sociale cohesie.
De Franse conflictcultuur
Vaak harde sociale conflicten (b.v. in 2010 tegen de nieuwe pensioenleeftijd), stakingen, demonstraties. Fundamenteel verschil met het Nederlandse poldermodel van overleg en consensus.
Redenen: de Franse centralisatie van de macht. Louis XIV: ‘L’Etat, c’est moi’. Alles wordt door de centrale macht, de overheid besloten. Gevolgen: het volk verzet zich, komt in opstand. Frankrijk kent een interne geschiedenis vol met geweld (Revolutie, staatsgrepen, de Commune , mei ’68).
Groot wantrouwen in de regering, de overheid, de bazen.
Geen pragmatisme, vastgeklamd aan principes, ideologieën, verworvenrechten.
Systematische weerstand tegen hervormingen. Geen overleg mogelijk. Eerst verzet, daarna evt. met elkaar praten. Geen ‘voorjaarsoverleg’ tussen werkgevers en vakbonden.
Zwakke vakbonden (10% v.d. werknemers lid), maar toch grote invloed bij stakingen, demonstraties. Fransen zijn individualisten, wantrouwen ook de vakbonden.
De Franse gezondheidszorg
De beste van de wereld in 2000 (World Health Organization). NL toen 17e plaats. Nu niet meer. Onderzoeken spreken elkaar tegen: http://www.volkskrant.nl/dossier-zorg/fransen-hebben-beste-gezondheidszorg~a571645/ http://www.journaldunet.com/economie/sante/systemes-de-sante-les-plus-efficaces.shtml http://www.elsevier.nl/Nederland/nieuws/2013/11/Onzerzoek-Nederland-heeft-bestegezondheidszorg-van-Europa-1419386W/ http://www.profnews.nl/990296/nederland-scoort-slecht-op-oeso-ranglijst-gezondheidszorg
Groot verschil met NL. Wederzijdse verbazing en irritatie. Andere kijk op de geneeskunde. Het lichaam wordt in Frankrijk meer als een machine gezien, die wel eens gerepareerd moet worden. Geen Frans woord voor uitzieken.
Meer artsen, veel meer apothekers, meer ziekenhuizen/klinieken dan in NL. Geen wachtlijsten voor ziekenhuisopname. Meer artsenbezoek, verblijf in ziekenhuis/kliniek vaker en langer dan in NL. Thuisbevalling uiterst zeldzaam.
Fransen grootste medicijnconsumenten van de wereld. Artsenbezoek zonder recept komt bijna nooit voor. Artsen die weinig medicijnen voorschrijven zijn niet populair.
Levensverwachting voor Franse vrouwen (85,6 j., met Spanje hoogste van Europa) hoger dan in NL (82,8 j), voor mannen F: 78,3, NL:79,1
Één systeem van zorgverzekering voor alle Fransen, door de overheid geregeld. Genereuze systeem, veel vergoedingen. Daarnaast, mutuelle = aanvullende verzekering, meestal door werkgever afgesloten.
Zeer kostbaar, enorm overheidstekort. De minister heeft bezuinigingsmaatregelen aangekondigd (minder doktersvoorschriften, generieke medicijnen, korter ziekenhuisverblijf). Groot verzet tegen bezuinigingen van de kant van artsen, apothekers.
Het Franse pessimisme
Frankrijk is het 15e welvarendste land van de wereld, toch zijn Fransen het meest pessimitische volk van Europa. Zeer somber over de toekomst, ook de jongeren.
Enorm aantal boeken, publicaties, tvuitzendingen hierover. https://www.google.fr/#q=pessimisme+fran%C3%A7ais
Fransen wereldkampioen antidepressivaslikkers.
Allang zo (ook al in 1975), het heeft niet alleen maar met de crisis te maken. Angst voor globalisering, zeker, maar ook onvrede, geen vertrouwen in de staat, de politici, vakbonden, justitie, media. Geen vertrouwen in de ander, behalve vrienden en familie. Ervan overtuigd dat het alleen maar minder wordt.
Grote moeite met het accepteren dat Frankrijk niet meer zo groot en machtig is als vroeger. Illusie dat het elders (Duitsland!!) beter is.
Misschien ook andere oorzaak: de Franse cultuur is er één van twijfel, kritische geest en wantrouwen. Amerikanen met hun optimistische ‘That’s great! Wonderful!’ worden gauw belachelijk gemaakt.
