2014 blz. 1

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 1

INITIATIE EHBO BIJ SPORTONGEVALLEN Inhoudsopgave 1. Problemen met bewustzijn a. Benadering noodsituatie b. Basisregels EHBO c. Stabiele zijligging d. Flauwte 2. Letsels aan de huid a. Schaaf- en schuurwonde b. Snijwonde c. Blaar door wrijving 3. Letsels in het aangezicht a. Blauw oog b. Uitgevallen/afgebroken tand c. Neusbloeding d. Wervelletsel 4. Andere letsels a. Letsels aan spieren, botten en gewrichten b. Wervelletsels c. Letsels aan borstkas en buikholte 5. Zin in meer EHBO?

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 2

BENADERING NOODSITUATIE VEILIGHEID    

Wat is er gebeurd en wat zijn de gevaren als de situatie niet veilig te benaderen is, verwittig direct de hulpdiensten en verhinder dan anderen zichzelf in gevaar brengen laat omstaanders zorgen voor de veiligheid of voer de noodevacuatie uit

VITALE FUNCTIES 

Controleer BEWUSTZIJN o Roep luid: “Alles oké?” o Schud zachtjes aan schouders. o Roep luid om hulp (of laat een omstaander tot bij jou komen)



Contoleer ADEMHALING o Maak luchtwegen vrij  Kantel hoofd voorzichtig naar achteren  Til de kin omhoog o Controleer gedurende 10 seconden de ademhaling  Kijk naar beweging borstkas  Luister naar de ademhaling  Voel de luchtstroom op de wang

VERWITTIG HULPDIENSTEN Bel 112 indien nodig en vermeld:    

Wie ben je (vermeld je EHBO-kennis) Wat is de toestand van slachtoffer (s) Waar moeten de hulpdiensten zijn (ook gemeente, herkenningsplaats) Wacht de hulpdiensten buiten op

VERDERE HULPVERLENING BEWUSTELOOS slachtoffer   

Leg het SO in stabiele zijligging als die een goede ademhaling heeft Dek het SO toe (met een deken) Controleer regelmatig bewustzijn en ademhaling

BEWUST slachtoffer  

Verzorg de letsels van het slachtoffer Zoek samen met het SO een gepaste houding

PAS STEEDS BASISREGELS EERSTE HULP TOE Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 3

STABIELE ZIJLIGGING Als een bewusteloos slachtoffer op de rug ligt, kan de tongbasis de luchtweg afsluiten, waardoor het slachtoffer zou stikken. Om dit te voorkomen, dienen we eerst het hoofd voorzichtig naar achter te kantelen en de kin naar voor te tillen (zoals we doen om de ademhaling te controleren). Dit dienen we te doen tot de hulpdiensten de hulpverlening overneemt, of het slachtoffer terug bij bewustzijn komt. Bij een slachtoffer dat niet op de rug, maar op de zij of buik ligt, kan de tongbasis niet de luchtweg blokkeren. Daarom gaan we elk bewusteloos slachtoffer dat goed ademt en geen duidelijke kenmerken van levensbedreigende breuken heeft, op zijn zij leggen. De praktijk heeft uitgewezen dat het hoofd kantelen en de kinlift na enige tijd niet voldoende volgehouden worden.

Bij iemand die al op de zij of buik ligt, moeten we checken dat de mond vrij is en het hoofd wat naar achteren is gekanteld.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 4

BASISREGELS EERSTE HULP  Blijf rustig in noodsituaties (of verwittig direct 112)  Vermijd besmetting ◦ ◦ ◦

Wegwerphandschoenen (of andere bescherming zoals een plastiek zakje) Vermijd contact met bloed SO Was handen voor (indien mogelijk) en na de verzorging

 Handel als eerstehulpverlener ◦ ◦ ◦ ◦

Als je niet weet waarom je iets doet, doe je het beter niet Jij kent eerste hulp, laat niet-hulpverleners niets doen aan je slachtoffer Laat storende omstaanders een opdracht uitvoeren waardoor ze weg zijn (pen, papier, deken, portefeuille SO, … halen of de ziekenwagen opwachten) Niemand is verplicht zich te laten verzorgen, maar wees verantwoordelijk (door 112 te bellen)

 Zorg voor comfort SO ◦ ◦ ◦ ◦

Laat SO direct neerzitten of neerliggen Zoek samen een comfortabele houding Bescherm je SO tegen weerselementen (regen, warmte, koude, zonnestralen, …) Geef je SO geen eten of drinken (lippen nat maken kan wel) (er zijn uitzonderingen)

 Psychologische eerste hulp ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦

Stel je voor en vertel over je EHBO kennis Vraag naam van SO en herhaal die in je conversatie Laat het SO rustig zijn verhaal doen Zeg steeds eerst wat je gaat doen, vraag toestemming Betrek waar mogelijk je SO in de hulpverlening Laat je SO niet alleen (of als het moet, leg het uit) Zorg voor persoonlijke bezittingen van SO (Is auto / huis op slot?) Vraag waar identiteitskaart en/of SIS-kaart is (laat) familielid verwittigen

 Emotionele reacties bij jezelf nadien ◦

Filip Verdonck

Respecteer medisch beroepsgeheim maar praat er wel over

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 5

FLAUWTE (syncope)

Kort en plots bewustzijnsverlies door een tijdelijk zuurstoftekort in de hersenen door verminderde bloedtoevoer naar de hersenen:     

1. 2. 3. 4. 5.

SO wordt bleek en ziet zwarte vlekken SO voelt zich zwak, onwel en soms misselijk SO zweet maar de huid voelt koud aan SO verliest bewustzijn en valt neer hartslag is niet voelbaar aan de pols, wel aan de hals, maar het SO ademt nog wel

Voorkom dat het SO valt en laat die op de grond liggen Zorg voor frisse lucht (open ramen en deuren) – laat omstaanders achteruit gaan Leg koude kompressen (nat washandje) op voorhoofd als SO zich duidelijk beter voelt, laat die langzaam eerst op stoel zitten, dan pas rechtstaan de benen hoger leggen heeft geen significant effect en kan gevaarlijk zijn voor andere letsels ALS HET SO REEDS BEWUSTELOOS IS GEVALLEN, BENADER ZOALS NOODSITUATIE

Bij een flauwte is het niet noodzakelijk een arts te raadplegen/112 te bellen. Doe dit wel:    

Als het slachtoffer langer dan 2 minuten bewusteloos blijft (dan is het geen flauwte meer) Als het slachtoffer telkens onwel wordt als die recht wil staan (de oorzaak is nog aanwezig) Als de oorzaak van de flauwte dit vereist (breuk of wonde) Als het slachtoffer vaak flauw valt

Bij een flauwte heeft het slachtoffer een droge mond. Pas als die op een stoel zit, zich goed voelt en zonder hulp kan drinken, mag die wat plat water op kamertemperatuur drinken. Doe dit niet als het SO naar het ziekenhuis moet. Je mag wel altijd met een nat kompres de lippen en tong bevochtigen om het oncomfortabele gevoel van een droge mond te verhelpen.

Je bent niet altijd of bewust of bewusteloos, tussen beide ligt de grote grijze zone van verminderd bewustzijn:   

BEWUSTELOOS SO: reageert niet op prikkels BEWUST SO: reageert gepast op de prikkels VERMINDERD BEWUSTZIJN: SO reageert beperkt of ongepast op prikkels (door letsel of gebruik van alcohol, drugs of medicijnen)

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 6

SNIJWONDE Door contact met een scherp voorwerp, is de huid beschadigd. Afhankelijk welke bloedvaatjes overgesneden zijn, kan een snijwonde heel hard bloeden.

1. Blijf kalm, het ziet er meestal erger uit dan het is (1) 2. Was als hulpverlener je eigen handen of trek handschoenen aan 3. Druk met je beschermde handen of een dik stuk textiel hard in de wonde gedurende minstens 10 minuten. Voorkom contact met het bloed van het slachtoffer. 4. Als er een voorwerp in de wonde zit, mag je dat nooit zelf verwijderen, druk met textiel links en rechts van het voorwerp om de bloeding te stoppen. 5. De verdere hulpverlening hangt af van de grootte van de wonde en of je de bloeding kan stelpen: a. De bloeding is gestopt: oordeel of de wonde moet gehecht worden  Te hechten: dek steriel af zonder ontsmettingsmiddel en raadpleeg een arts  Niet te hechten:  spoel de wonde grondig onder fris, drinkbaar stromend water  maak de omgeving van de wonde droog, maar niet de wonde zelf  dek de wonde af met een wondpleister of steriel kompres  Vraag aan SO of die de afgelopen 10 jaar is ingeënt tegen tetanus (klem) b. De bloeding is niet gestopt:  Breng een steriel, drukkend verband aan  Als het bloed door het eerste verband komt, mag je dat niet verwijderen maar breng extra textiel aan over dat eerste verband  raadpleeg een arts (verifieer eerst of die onmiddellijk kan helpen) of bel 112 (zeker bij een bloeding aan de onderste ledenmaten, dan moet de gewonde liggend vervoerd worden).

Bij een snijwonde raadpleeg je een arts als:   

Als de wonde gehecht moet worden Als de gekwetste geen geldig tetanusvaccin heeft Als je de bloeding niet kan stelpen

Handschoenen Steriele kompres(sen) + iets om het kompres te bevestigen Steriel drukverband Handdoek en zeep de

(1) Een volwassene heeft ongeveer 1 liter bloed per 13 kg lichaamsgewicht. Als 1/3 daarvan uit de bloedsomloop verdwijnt, komen we in levensgevaar (dus 2 liter bij iemand van 78 kg, dat is een heel grote plas bloed).

Een lidmaat afbinden stopt ook de bloeding, maar vernielt veel gezond weefsel en kan later complicaties (nierproblemen) veroorzaken doordat de bloeddoorstroming van het lidmaat stopt.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 7

SCHAAFWONDE – SCHUURWONDE De huid is oppervlakkig maar op een relatief grote oppervlakte beschadigd. Er komt weinig bloed uit de wonde, er kunnen ook druppeltjes wondvocht op de wonde staan. Een schaafwonde of schuurwonde (sliding over kunstgras) zijn pijnlijk.

1. Was als hulpverlener je eigen handen of trek handschoenen aan 2. Indien er bloed uit de wonde stroomt, moet je de bloeding eerst stelpen 3. Spoel de wonde grondig onder fris, stromend, drinkbaar water tot deze proper is Als er geen drinkbaar water is, ontsmet je de wonde met een ontsmettingsmiddel 4. Maak de omgeving van de wonde droog, de wonde zelf niet 5. Optioneel: Breng ontsmettende zalf aan (verhindert dat kompres in wonde kleeft) 6. Dek de wonde af met een steriel kompres (best melonine) 7. Bevestig het kompres met pleisters, een verband, mefix of opsitefolie 8. Vraag aan SO of die de afgelopen 10 jaar is ingeënt tegen tetanus (klem)  indien niet moet die naar de arts 9. Nadien het kompres 1 à 2 keer per dag verversen tot de wonde is genezen (er komt een blinkend, roze velletje op)

Bij een schaafwonde is het normaal niet nodig een arts te raadplegen. Doe dit wel:    

Als je de wonde niet proper krijgt door te spoelen (we wrijven niet in de wonde) Als de gekwetste geen geldig tetanusvaccin heeft Als de wonde begint te ontsteken (roodheid, pijn, warmte, etter) Bij grote schaafwonden in het aangezicht

Stromend water of ontsmettingsmiddel Steriel kompres(sen) Mefix - opsitefolie – kleefpleister - windel Handdoek en zeep Eventueel ontsmettende zalf (flamigel)

Als een kompres toch in de wonde kleeft, week het dan los in lauw water. Als je het gewoon zou wegtrekken, maak je de wonde terug open. Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 8

BLAAR DOOR WRIJVING

Een langdurige wrijving op de (verzwakte door transpiratie) huid, kan een vochtophoping tussen 2 huidlagen veroorzaken. Eerst voelt de huid branderig aan en ziet rood. Dit is eigenlijk een 2 de graad brandwonde. Blaren van brandwonden mag je niet behandelen zoals hier beschreven.

Wat we doen hangt af van de toestand van de blaar en de eventuele verderzetting van de sport.

1. De blaar is open:  Knip met ontsmette (1) schaar en pincet de loshangende huiddelen weg  verzorg deze wonde verder zoals een schaafwonde 2. De blaar is gesloten en de sportactiviteit kan gestopt worden (kleine kans dat de blaar open gaat): leg een licht drukkend verband op de blaar en laat het slachtoffer rusten 3. De blaar is gesloten maar de activiteit gaat verder (grote kans dat de blaar open gaat):  Was je handen en/of trek handschoenen aan  Neem een steriele naald of ontsmet (1) een naald  Was de blaar en omgeving met water en zeep (of ontsmettingsmiddel)  Prik enkele malen in de basis van de blaar (horizontaal met de huid, let op dat het vocht uit de blaar niet op je spuit bij gebruik van een holle naald)  Druk met een steriel kompres het vocht uit de blaar  Dek de blaar af met een licht drukkend verband (pleister, verband, tweedehuidsverband)

Bij een blaar is het normaal niet nodig een arts te raadplegen.

De vochtophoping gebeurt tussen de opperhuid en lederhuid. De opperhuid is een dode huidlaag, die openprikken of de huid wegknippen is gevoelloos. In de lederhuid monden wel bloedvaten en zenuwuiteinden uit. Als je te diep prikt of de huid te ver weg knipt, veroorzaakt dit een open wonde en pijn.

(1) Een instrument kan je best ontsmetten door deze 1 minuut onder te dompelen in ontsmettingsalcohol (of tussen een kompres te leggen dat doordrenkt is met ontsmettingsalcohol. Droog het instrument af met een steriel kompres of laat de alcohol verdampen, maar niet door er op te blazen.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 9

LETSEL TER HOOGTE VAN HET OOG Door een slag of bal tegen het oog, ontstaat een kneuzing. Door het zachte weefsel ontstaat snel een felle verkleuring en een hevige zwelling. De verkleuring begint rood om snel paars en of blauw te worden. In de komende dagen zal dit van blauwzwart tot bruingeel evolueren en dan verdwijnen. De zwelling kan zo hevig zijn dat het slachtoffer niet meer kan zien uit het getroffen ooglid.

 

Koel zo snel mogelijk met ijs (altijd een laagje textiel tussen koudebron en huid voorzien) Laat het slachtoffer het oog een beetje openen om te checken dat het zicht normaal is

Raadpleeg een oogarts bij problemen met het zicht.

Als het letsel aan het oog gepaard gaat met een huidbeschadiging, spoel je na het koelen de wonde met stromend water (zoals bij een schaafwonde). Een wenkbrauw kan fel bloeden, stelp dan eerst de bloeding en ga na of deze gehecht moet worden.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 10

LETSEL TER HOOGTE VAN DE TANDEN

Door een slag of bal tegen de mond, kan een tand los komen te zitten, afbreken of helemaal uitvallen. Vooral voor definitieve tanden is het juist handelen belangrijk om de tand te redden.







Loszittende tand: a. Dus de tand nooit terug op zijn plaats (zo beschadig je de zenuw) of trek hem niet uit b. Rol een kompres op en steek dit tussen de tanden van het slachtoffer zodat die niet bijt op de losgekomen tand (die vaak hoger zit dan de andere tanden) Afgebroken tand: a. Bescherm het slachtoffer tegen de scherpe randen van de afgebroken tand die nog in de mond zit, door die te bedekken met een opgerold kompres of suikervrije kauwgom. Het afgebroken stuk kan niet terug geplaatst worden. Uitgevallen definitieve tand: a. Stelp indien nodig de bloeding door met een kompres op de bloeding in de mond te drukken (of het slachtoffer erop te laten bijten b. Raak de tand aan bij de kroon en niet bij de wortel c. Bewaar de afgebroken of uitgevallen tand in een potje met speeksel of melk. Als er geen kans op inslikken is, kan de tand ook in de mond van de persoon zelf (tussen wang en tanden) blijven.

Het is belangrijk zo snel mogelijk een tandarts te consulteren.

De tand kan ook de lip beschadigd hebben. Omdat men de mond zo vaak beweegt, is het best een arts te consulteren nadat je koude hebt aangebracht tegen de pijn en zwelling en mogelijks de bloeding hebt gestelpt.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 11

NEUSBLOEDING Bij een neusbloeding scheuren enkele kleine bloedvaatjes in de neus. Dit kan gebeuren door een slag op de neus, hevig niezen, in de neus peuteren, verhoogde bloedneus of warmte. Meestal loopt het bloed slechts uit 1 neusgat. Een neusbloeding kan ook een symptoom zijn van een ernstig letsel ter hoogte van de schedel of de hersenen. Een alarmteken hiervoor is als bloedverlies via de neus gepaard gaat met bloedverlies uit de oren of één of twee blauwe, opgezwollen ogen.

1. Laat het slachtoffer neerzitten, met het hoofd lichtjes gebogen (persoon kijkt naar de knieën) 2. Vraag om door de mond te ademen en het bloedend neusgat dicht te knijpen net voor het harde gedeelte van de neus, zodat er geen bloed meer uit komt. Hou dit 10 minuten ononderbroken vol (bij kinderen kan je als hulpverlener best zelf de neus dichtknijpen, doe eerst handschoenen aan) 3. Ondertussen kan je het bloed van aangezicht en handen van het slachtoffer (laten) reinigen. 4. Na 10 minuten laat je de neus los en checkt of die nog bloedt. Indien ja, druk opnieuw 10 min. 5. Om een nieuwe bloeding te vermijden, kan het slachtoffer het best even rustig aan doen en de eerste uren de neus niet hevig te snuiten.

Raadpleeg een arts:  

als de bloeding na 2 keer 10 minuten nog niet is gestopt. bij vermoeden van een breuk (herkenbaar aan zwelling, pijn en mogelijks verplaatsing)  tenzij het te veel pijn doet, kan je met koude de pijn en zwelling doen afnemen

Door de neus dicht te knijpen, werkt de bloedstolling sneller omdat het bloed niet meer stroomt. Als we de bloeding zouden stelpen door een watje in de neus te steken, zou je de wonde opnieuw openen als je het watje verwijdert. Nadat de bloeding is gestopt, mag je wel een watje in het neusgat steken om te voorkomen dat kleding opnieuw vuil wordt bij een nieuwe bloedneus (komt vaker voor bij bloedneus door de warmte).

Omdat het bloed niet meer mag stromen, dient het slachtoffer het hoofd lichtjes naar voor te buigen (naar de knieën kijken bij een zittend slachtoffer) en niet het hoofd achterover te houden. Hierdoor zou het bloed in de keelholte lopen, en helpen we de bloedstolling niet. Bovendien zou het slachtoffer zich kunnen verslikken in het bloed en hevig hoesten verergert de neusbloeding.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 12

LETSEL AAN BOTTEN-SPIERENGEWRICHTEN Bij een kneuzing, verstuiking, spier- of peesscheur, breuk, en ontwrichting merken we vaak dezelfde symptomen, al dan niet meer uitgesproken: de oorzaak, pijn, zwelling, verkleuring en verminderde bruikbaarheid van het lidmaat. Soms komt daar ook een abnormale stand van het lidmaat bij of was een knap hoorbaar. Bij een open breuk of ontwrichting is er (meestal) beperkt bloedverlies of kan je een stukje bot zien. Doordat de symptomen gelijkaardig zijn en de letsels voor een eerstehulpverlener moeilijk te onderscheiden zijn, gaan we niet dieper in op de verschillende letsels. De eerste hulp blijft grotendeels gelijkaardig en wordt vooral bepaald door de ernst van het letsel en niet het soort.

laat het slachtoffer het getroffen lidmaat in eerste instantie absoluut niet bewegen. Het slachtoffer mag dus niet direct van het terrein, je dient eerst de ernst van het letsel na te gaan. 1. Bij een open breuk of ontwrichting is het meestal niet nodig de bloeding te stelpen, dek de wonde wel steriel af. 2. breng zo snel mogelijk koude aan en blijf max. 20 minuten koelen (ijs altijd in textiel wikkelen). De ‘wonderspons’ werkt nog beter als die in gekoeld water zit. Doe dus grote ijsblokken in de emmer of tas waarin de spons zit. water warmer dan 10 ° heeft amper een koelend effect. 3. laat het slachtoffer het getroffen lidmaat zo veel mogelijk rusten: a. leg het te rusten lidmaat in hoogstand b. zo weinig mogelijk gebruiken c. een steunend verband kan deugd doen 4. als het letsel opnieuw pijn begint te doen, mag je opnieuw max. 20 minuten koelen als de huid terug warm aanvoelt (dit heeft slechts zin de eerste 48 uur na het ongeval)

Raadpleeg een arts/bel 112 (laat het SO op de plaats waar die zicht bevindt in afwachting van de ziekenwagen). Die ingespalkt verplaatsen veroorzaakt veel pijn en maakt het letsel erger:      

Als het slachtoffer geen ijs op het letsel kan verdragen Als de pijn niet weggaat of telkens terug keert na het koelen Als het slachtoffer een knap of geknars hoorde Bij een abnormale stand of beweeglijkheid (extra gewricht) van het lidmaat Het lidmaat gebruiken is onmogelijk (niet op enkel kunnen steunen, niets kunnen vastgrijpen) Bij twijfel

Zet een ontwricht gewricht nooit zelf terug. Zelf bij spontane zelfzetting dien je een arts te raadplegen die kan nagaan of er geen zenuwen of bloedvaten gekneld zitten. Een arts of kinesist kan de ernst van het letsel inschatten door het uitvallen van de functionaliteit van het lidmaat in te schatten. Een eerstehulpverlener kan alleen maar vaststellen dat beweging pijn veroorzaakt. We gaan het lidmaat dan ook niet onderzoeken.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 13

LETSEL BORSTKAS - BUIKHOLTE

Voor letsels aan de buikholte en borstkas maakt men een onderscheid tussen een scherp en stomp voorwerp dat deze zone treft. Een scherp voorwerk maakt een opening in de huid (steekwonde, zie snijwonden met vreemd voorwerp), bij een trauma met een stomp voorwerp blijft de huid intact (op een mogelijke kneuzing na). Het kan gaan om een trap of bal op de borst of in de buikholte, of een val op een stomp voorwerp. Hierbij kunnen zowel levensbedreigende letsels optreden die onmiddellijk na het trauma amper zichtbaar zijn, en letsels die op het eerste zicht ernstig lijken, maar onschuldig zijn en vanzelf overgaan. Het is daarom belangrijk om eerst het slachtoffer te laten bekomen, en dan pas te handelen en het slachtoffer lange tijd na het trauma te observeren (of de omgeving op de hoogte te brengen van de gevaren). Een harde bal of stoot op de borstkas ter hoogte van het hart kan een plotse hartstilstand (commotio cordis) veroorzaken bij jonge sporters (gemiddelde leeftijd is 15 jaar). Bij een trauma ter hoogte van de borstkas – buikholte, kan het zijn dat het slachtoffer niet of moeilijk kan ademen. Dit is een tijdelijke reactie van het lichaam op de impact en gaat vanzelf over als het lichaam vaststelt dat er geen ernstig letsel is. Vaak hebben omstaanders de neiging het slachtoffer uit te rekken, maar dit is uit den boze. Bij een ernstig letsel zou dat uitrekken de toestand van het slachtoffer enorm negatief kunnen beïnvloeden (een scheur van lever, milt of een bloedvat wordt zo groter). Ook als de adem is ‘afgesneden’, kan het slachtoffer beter ademen in de houding dat die zelf aanneemt dan dat je die uitrekt (doe zelf eens de test, adem een diep in met de armen hoog in de lucht en vergelijk met hoe diep je kan ademen in een gewone houding).

Hoe herkennen we een dergelijk letsel:     

De omstandigheden van het ongeval (bal of stoot ter hoogte van de borstkas – buik) Slachtoffer grijpt naar de pijnlijke zone ter hoogte van borstkas – buikholte Slachtoffer staat voorovergebogen of ligt ineengekrompen op de grond Slachtoffer hapt naar adem Als het enkele minuten duurt voor het slachtoffer terug (vlot) kan ademen, kan cyanose (blauwe verkleuring van lippen en nagels) optreden of kan het slachtoffer flauwvallen

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 14

ALGEMEEN   

Laat het slachtoffer in de houding die het zelf aanneemt (voorovergebogen – ineengekrompen), zeker niet het slachtoffer uitrekken. Tracht het slachtoffer te kalmeren, gerust te stellen (over rug wrijven) Vraag het slachtoffer rustig maar diep in te ademen

EHBO BIJ MOGELIJKE LETSELS 





Breuk of kneuzing van de ribben – pneumothorax (klaplong) Elke beweging van de borstkas doet veel pijn, dus ook ademhalen. Zoek met je slachtoffer de beste houding, normaal is dat half zittend waarbij licht gesteund wordt op de gekwetste kant (zodat de gezonde kant geen weerstand ondervindt om uit te zetten bij het ademen). Het slachtoffer moet naar het ziekenhuis, best met een ziekenwagen, in- en uitstappen kan moeilijk zijn bij een gewone auto. Scheur in een bloedrijk orgaan of slagader Bij een trauma op de borstkas of in de buikholte, kan er een scheur(tje) komen in een bloedrijk orgaan (lever-milt) of een slagader. Afhankelijk van de grootte van die scheur en het bloedverlies, kan het slachtoffer er direct erg aan toe zijn of kan de ernst zich pas uren na het trauma zichtbaar worden. Alarmsignalen zijn een buik die keihard aanvoelt (het vocht prikkelt het buikvlies), het slachtoffer wordt stiller, bleker, gaat trager reageren, de pijn verdwijnt niet of neemt zelfs toe. Het slachtoffer moet zo snel mogelijk een infuus krijgen en naar het ziekenhuis gebracht worden. Bel 112, beschrijf de toestand van het slachtoffer uitgebreid en vraag naar een MUG. Pijn ter hoogte van de geslachtsorganen Een bal of stoot in de geslachtsorganen, geeft een hevige pijn die langzaam wegtrekt. Nadat de pijn is weggetrokken, is een tussenkomst van een arts niet nodig tenzij: o Het slachtoffer 2 uur na het trauma niet kan urineren o Er bloed in de urine zit o De teelbal uit de balzak naar de buikholte is geschoten, die niet terug indaalt als het slachtoffer een paar keer heeft gesprongen (je mag hierbij de bal niet zelf in de balzak duwen, dit kan de zaadleider beschadigen).

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 15

WERVELLETSEL De wervelkolom heeft een heel belangrijke functie in ons lichaam. Ze zorgt er niet alleen voor dat we rechtop kunnen lopen, ze is ook het beschermend kanaal voor de zenuwbanen die uit ons hoofd naar ons lichaam lopen. Bij een beschadiging van de wervels, kunnen die zenuwbanen gekneld geraken of zelfs afgesneden worden, met tijdelijke of blijvende verlamming tot gevolg. De grote moeilijkheid is om te weten wanneer er kans is op een wervelletsel. Volgende zaken kunnen een vermoeden geven:     

De omstandigheden van het ongeval (val van hoogte, val waarbij de wervelkolom op een ongelijkheid terecht komt, sprong waarbij je op de hielen terecht komt) Pijn ter hoogte van de wervelkolom Verlammingsverschijnselen (volledige verlamming of vermindering van kracht) Tintelingen in de uiteinden van de ledematen Bij letsels aan het hoofd: raar, ongepast, onrustig gedrag.

1. Laat het slachtoffer (het hoofd) zo stil mogelijk houden 2. Beweeg of verplaats het slachtoffer niet / zo weinig mogelijk 3. Als het slachtoffer rustig is / het toelaat  stabiliseer het hoofd (bij een onrustig SO zou dit nog meer schade kunnen veroorzaken doordat het SO tegen wringt) o Kniel achter het hoofd van het slachtoffer en leuk op je onderarmen o Vorm met je vingers een soort van schelp rond de hals en het achterhoofd van het slachtoffer, zonder een tilbeweging te maken o Plaats je duim op het kaaks- of jukbeen van het slachtoffer en oefen een druk uit o Let op dat je hand de oren van het slachtoffer niet dichtdrukt en dat je vingers niet rond de keel van slachtoffer drukken (wurgen)

Bij een vermoeden van wervelletsel, is het noodzakelijk 112 te verwittigen en het slachtoffer met een ziekenwagen naar het ziekenhuis te laten brengen. Geef een zo gedetailleerd mogelijke beschrijving van de toestand van het slachtoffer, op basis daarvan beslissen ze of een MUG noodzakelijk is of niet.

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 16

ZIN IN MEER EHBO? Koop het handboek Help! Eerste hulp voor iedereen Bij de plaatselijke Rode Kruis-afdeling of Standaard boekhandel. Dit boek telt 591 bladzijde en behandelt 300 letsels en aandoeningen. Er zit ook een DVD bij met 50 filmpjes over EHBO-technieken

Volg een opleiding bij Rode Kruis Vlaanderen 1. Eerst hulp  Basiscursus  Reanimatie, bloeding, brandwonde, letsels aan gewrichten, hartinfarct ….  12 uur + praktische proef  Gratis  in zowat elke gemeente/district 2. Helper  Vervolgcursus van Eerste Hulp (dus eerst slagen in die praktische proef)  Epilepsie, insectensteken, ademhalingsmoeilijkheden, vergiftiging, verbanden, …  12 uur + praktische proef  Gratis  in zowat elke gemeente/district  beschikbare cursussen en inschrijven: www.rodekruis.be of act.rodekruis.be (inschrijvingstool) Ga via de snelgids naar op opleidingen eerste hulp, voor volwassenen, eerste hulp, kies op je opleiding en bekijk de kalender

Filip Verdonck

Initiatie EHBO bij sportongevallen

9/12/2014 blz. 17