2012: Pluryn, Het Hietveld Misschien wel het moeilijkste werk ter wereld: de residentiële zorg voor jongeren met LVB Hogeschool Leiden & UvA: prof.Dr. Geert- Jan Stams en dr.Peer van der Helm Contact? Peer van der Helm:
[email protected] 0648133745 Deze presentatie is mede mogelijk gemaakt door een Raak Publiek subsidie
LVB: al vroeg in de problemen
• Sociale uitsluiting door conflicten (competitie) • Vernedering en sociale nadeelsituaties (uit plas drinken) • Conflicten met meesters en juffen omdat zaken niet meteen worden begrepen (autoriteit) • Altijd alleen (geen hulp)
Gevolgen voor de groep:
• Submissieve maar vaker agressieve probleemoplossingstijl, ook op de groep – bij sociale nadeelsituaties, autoriteitsproblemen, competitie en hulp vragen/geven (vd Helm, Matthys & Stams 2013) – (Nieuwe gevalideerde vragenlijst sociale probleemsituaties op de groep: TOPS-A = Diagnostisch instrument LVB)
gedragsproblemen= maatschappelijke problemen voor jongeren/ook op de groep
• Probleem lijkt groter te worden als gevolg van: – IQ stijgt (3pt per 10 jaar) – Een samenleving die ingewikkelder wordt (sneller, globalisering, internet etc…) – Minder tolerant is tov afwijkend gedrag – Hogere eisen stelt & competitiever wordt – Minder ‘eenvoudige’ baantjes in een beschermde omgeving (automatisering) – Meer verantwoordelijkheid bij burgers zelf
Wat, als je niet mee kan komen?
• Gevolg: uitval op school/uit de maatschappij en vaak middelengebruik (grotere beschikbaarheid): kinderen komen in een residentiële setting • Wat werkt op de groep?
Vragen: doet het werkt op de leefgroep er toe?
• Doet het werk ertoe op de groep? • Doet het er toe hoe je met elkaar omgaat? • Heb je invloed op elkaar? • Jo Hermanns RSJ congres 28 maart jl.: ‘niets werkt, alleen thuis’? Is dat zo?
Nadelen ‘niks werkt’
• Demotiverend voor medewerkers • Self fulfilling prophesy: negatieve uitkomsten voor jongeren • Bezuinigingen op residentiële jeugdzorg bij transitie zorg naar gemeente • Is het waar? Lees novembernummer (2012) TVO Praktijk
Meta-analyses of Evidence-Based residential Treatment (EBT) versus Usual Care (UC)
0,36 0,35 0,34 0,33 0,32 0,31 0,3 0,29 0,28 0,27
0,36
0,3 d Weisz, 2006 De Swart, Van den Broek, Stams, Van der Helm, 2011
Onderzoek Schubert et al. 2011
• residentiële behandeling kan gedragsproblemen en recidive significant verminderen wanneer jongeren een positief leefklimaat ervaren. • Wat is leefklimaat?
Onderzoek naar eigenschappen behandelmilieu 2007
1. 2. 3. 4.
responsiviteit pm’er Leren en zingeving (perspectief) Repressiviteit (-) Sfeer, structuur, veiligheid en onderlinge verhoudingen op de groep
Nieuw: gevalideerde vragenlijst (PGCI, van der Helm, Stams & van der Laan, 2011, 36 items)
Onderzoek vd Helm2007-2012
• Een positief behandelmilieu bepaald behandelmotivatie/ILOC/criminele cognities/denkfouten/empathie/actie ve coping/ stabilisatie & agressie/sociale informatieverwerking
2008 onderzoek:het werkklimaat!
• De pedagogisch medewerker als sleutel van de behandeling: moeten kijken naar de wisselwerking op de groep (Sameroff 2009; voortschrijdend inzicht: het veld zegt: ‘dat had ik je wel kunnen vertellen’). • Een van de moeilijkste taakopgaven is therapeutisch te blijven handelen in weerwil van gebrek aan motivatie en agressie • Structuur en veiligheid bieden en tegelijkertijd flexibel blijven (individuele behoeften jongeren)
Belangrijk: iets werkt, een positief leefklimaat met voldoende responsieve mw, uitdaging en perspectief
• Maar: de wisselwerking tussen medewerkers en jongeren verloopt vaak in een negatieve spiraal wat ging er mis?
Is dat zo? Medewerkers uit de residentiële LVB zorg aan het woord:
• ‘ze heeft het nodig om vier maal per dag te worden vastgepakt’ • ‘Hij wil alleen in de separeer slapen onder een scheurlaken, we hebben het wel eens gezellig gemaakt, maar dat maakt hij weer kapot’. • ‘Voordat je kan behandelen moet je ze eerst breken’
Ook: onderzoek naar sociaal gedrag op de groep: LVB
• verstoorde sociale informatieverwerking (SIV, Van Nieuwenhuizen, 2010). • Neiging om agressief te reageren op dingen die ze niet snappen • Gevolg: leefklimaat wordt repressiever, negatieve coercieve cyclus
Uitkomsten onderzoek pm’ers (Leiderschap en klimaat op de groep) van Iris Boekee, Teylingereind, Ma jeugdzorg 2011 • Angst – Meer angst betekent minder flexibiliteit en minder gevoel van controle • Leiderschap – Passief leiderschap betekent minder flexibiliteit en minder gevoel van controle – inspirerend leiderschap betekent meer flexibiliteit en meer structuur Lambert (2011): meer ziekteverzuim en burn-out bij beheersmatig werken (it spills over’)’ Van der Helm, Boekee, Stams & van der Laan 2011: ‘Fear is the Key’ JOURNAL OF CHILDREN’S SERVICESj 2011, pp. 248-263
Open Leefklimaat in de residentiële Jeugdzorg, Relatie en Motivatie
T2
T1 Behandelmotivatie
+
T3
Behandelmotivatie
Behandelmotivatie
+
Open Klimaat
+ +
(Relatie) Responsiviteit
(Relatie) Responsiviteit
(Relatie) Responsiviteit
Van der Helm, 2011
Transactionele processen bij conflicten op de groep • Mw en jongeren bepalen samen het leefklimaat • Maar: bij agressie gaan mw strakker optreden (forceren) of trekken zich terug (toegeven of vermijden) dit maakt jongeren onzeker en angstig • Toegeven/vermijden/forceren zijn dysfunctionele manieren om met conflict op de groep om te gaan: gevolg =positioneringsgedrag en agressie op de groep • Uitkomst: afname contact en destabilisatie jongeren en mw!
Het werkklimaat
• Onderzoek HL& UvA 2012 bij Hoenderloo Groep (Pluryn) en 4 andere instellingen • Combinatie leefklimaatonderzoek en medewerkersonderzoek, doel: verbetering van het leefklimaat en het werkklimaat, rapporten op maat per leefgroep. • Forensische Orthopedagogiek: Veronique van Miert/Anna Dekker/Quirine de Weerd en Florien Mackay
werkklimaat
• Veiligheid en structuur • Organisatiecultuur en Leiderschap • Conflicthantering • Teamfunctioneren • Motivatie (ook tov organisatie) dus niet alleen dingen goed doen maar ook goede dingen
Uitkomsten 2012
• Een positief leefklimaat gaat altijd samen met een positief werkklimaat en probleemoplossen • Maar: forceren/toegeven/vermijden gaan samen met een negatief leefen werkklimaat, contactafname en agressie op de groep (Onderzoek Nienke Ros 2012 Inforsa)
Iets werkt, input en output van conflicthantering : de wasmachine macht/punitive power = conflict Leefklimaat (Jo)
werkklimaat (MW)
Open: probleemoplossen + SIV
Open: forceren & Probleemoplossen +SIV
gesloten: forceren toegeven/vermijden
gesloten: forceren toegeven/vermijden reactance & positionneren= negatieve SIV/ sociale problemen
Conclusie iets werkt
• De sociotherapeut is de sleutel naar een succesvolle behandeling • Voorwaarden voor de sociotherapeut: leiderschap en communicatie met jongeren en binnen het team • Voorwaarden voor is een therapeutische instelling (Lipsey, 2007), responsiviteit/groei/ atmosfeer en minder repressie die een verbeterde sociale informatieverwerking op gang kan brengen en aardoor minder agressie en meer prosociaal gedrag: dat komt van pas in de maatschappij!
LOEK DIJKMAN TEYLINGEREIND: ‘ALLEMAAL MOOI, MAAR WAT HEBBEN WIJ DAAR AAN’?’
• 2011 ontwikkeling training TOP PM’ers (En TOP ST’ers in de Forensische Psychiatrie) • Op basis uitkomsten onderzoek Iris Boekee 2010 • Doel: ondersteuning medewerkers op de groep = training on the job
In 2011 en 2012
• 25 rapporten voor instellingen over leefklimaat in instellingen • Vernieuwd onderwijs en een leerboek leefklimaat voor 11 HBO instellingen (augustus 2012) • Wetenschappelijke artikelen die laten zien dat er iets werkt op de groep voor LVB • Concrete aanbevelingen voor professionals • 12 november congres voor pm’ers met goede voorbeelden uit het leefklimaat in hogeschool Domstad (Utrecht)
Leerboek HBO
Nieuwe ontwikkelingen 2011-2020 onderzoek voor de praktijk
Academisering met als doel versterking van professionals en professionalisering van de sector en het HBO en WO samen met HL en UvA: een uitnodiging aan de sector
