Arbeidsparticipatie LVB jongeren
Talenten zien, ontwikkelen en benutten door focus op werk en groei
Werkbijeenkomst onderwijs-zorgarrangementen voor ZMOLK / LVB+, 18 juni 2015
Henk Bakker
Opbouw 1.Over wie hebben we het (kort, u welbekend) 2.Belangrijke noties over effectieve dienstverlening 3.Context 4.Succesfactoren 5.Praktijkvoorbeelden die voldoen aan de KSF 6.Conclusies 7.Ontwikkelingen in de context: kansen en bedreigingen 8.Toepassing van kennis: hoe? 9.Bespreking / discussie
Over wie hebben we het? Voorop gesteld! • Vaak vergeten kernnotie: jongeren met LVB zijn ook gewoon jongeren. Oppassen voor etiketteren en uitsluiten • Namelijk in verband met risico medicaliseren, pamperen, bureaucratiseren en focus op beperkingen ipv talenten en mogelijkheden • Tegelijkertijd oog voor ondersteuningsvraag
Landelijk Kenniscentrum LVG / Moonen ea
Essentiële valkuilen • In diverse opzichten subdoelgroepen te onderscheiden • Voor arbeidsparticipatie is een essentieel kernonderscheid: –Jongeren met LVB die weinig lijken te kunnen, maar in de juiste context opbloeien en veel blijken te kunnen; –Jongeren met LVB die sterk en zelfverzekerd lijken, maar in de praktijk door de mand vallen • Belang goede, vroegtijdige vroegsignalering en diagnostiek: beelden maken en breken
Belangrijke noties tbv effectieve dienstverlening • Praktijk veel belangrijker dan theorie: leren door doen en ervaren • Jongeren met LVB willen doorgaans graag werken (goede motivatie) • Belang informeel netwerk en rol ouders in het algemeen onderschat: grote impact. Kans! • 18 en 23 jaar magic moments in levenloopbaan • Periode en rol PRO en VSO cruciaal • Risico van te grote zorgafhankelijkheid • Diverse veel voorkomende kenmerken: kennis = begrijpen = kans! Zie hoofdstuk 3
Context: bureaucratie, verkokering en zorgfocus MEE
JONGERENTEAM
OUDERS
WONEN
LEERLING
- gvt, - begeleid, - zelfstandig.
CLIËNTORGANISATIE
UWV
STAGEinlener / WERKGEVER
BEWIND VOER DERS
SCHOOL HULPVERLENING (GGZ)
RE-CLASSERING
ADVIES
UITKERING GEMEENTE?
UITKERING UWV?
WERKEN
BBL/BOLROC??
ANDERE DAGBESTEDING?
NB Verandert voortdurend; sterk gesimplificeerd…
‘Ketenpartners’ (naast het informele netwerk: ouders en rest ‘systeem’) • Onderwijs (divers, inter en intra) • Zorg (divers) • Werk en inkomen: UWV en gemeente ea • Sociale wijkteams: gemeente ea • SW-bedrijven en re-integratiebedrijven • MEE • Reclassering / justitie • En, o ja, werkgevers (bedrijven en instellingen)
Succesfactoren: er is ontzettend veel bekend Relativering ‘werkzame bestanddelen’ In het rapport succesfactoren geclusterd langs de volgende lijnen: • Volgens ouders en hun kinderen zelf • Lessen uit het buitenland • Begeleiding / casemanagement • (Samenwerking met) werkgevers • Effectieve ondersteuning arbeidsparticipatie
Essentie succesfactoren • vroegtijdige signalering en diagnose • In begeleiding eigen kracht / talenten / empowerment jongere centraal • betrek ouders • praktijk en doen/werk in plaats van theorie, schools en zorg • werkgevers als werkgevers benaderen en goed informeren, ontzorgen, focus op kansen
Effectieve ‘werkgeversbenadering’ • Benader werkgever als werkgever
• Niet benaderen met doelgroepetiket • Eén aanspreekpunt
• Maak gebruik van bestaande effectieve netwerken • Ken de context en het bedrijf: passende competenties
• Maak ondersteuning op de werkplek mogelijk • Financiële compensatie en risicoreductie (bijv proef) • Draagvlak bij het personeel • Wees realistisch en informeer goed
Kansrijke praktijkvoorbeelden • Er zijn veel goede praktijkvoorbeelden op landelijk en regionaal niveau. Veel scholen investeren in hun aanpak, projecten etc • Op de volgende sheets staan een aantal landelijke praktijkvoorbeelden obv toets aan succesfactoren (dus potentie / kansrijk): –Preventief (van onderwijs naar werk): Boris –Curatief: Wajong Werkt –Diagnostiek: Samen Kijken Samen Werken –Begeleiding: Presentietheorie • Doet geen recht aan vele andere bestaande initiatieven
Passend bij succesfactoren: Boris • Focus op werk vanuit PRO en VSO • Benutten netwerk 230.000 leerbedrijven • Ontwikkeling scholen tot werkendlerenorganisaties • Structureel verminderen kwetsbaarheid: certificeren / erkenning van competenties • Ingebed in beleid en aanpak sociale partners/ branches en sectoren (Participatieakkoord, cao’s, specifieke branche-initiatieven, eigenaarschap) • Ingebed in traject UWV interne jobcoaching • Steeds meer gemeenten haken aan • NB Niet ipv, maar naast kleinschalige initiatieven
Passend bij succesfactoren: Wajong Werkt • Focus op werk • Vergroten kans op ontmoetingen en succesvolle matches: praktisch, niet ‘bestuurlijk / hoog over’ • Multichannel, website, bijeenkomsten, speeddating etc • Vergroting bestandskennis en kennis van (mogelijkheden bij) werkgevers • Commitment sociale partners en bedrijven: afspraken met sectoren en bedrijven • Ambassadeurs met impact voor genereren ‘beweging’ en commitment
Passend bij succesfactoren: SKSW Samen Kijken Samen Werken: gezamenlijke bril voor betere diagnostiek (zien talenten en mogelijkheden) en begeleiding en focus op werk
Passend bij succesfactoren: Presentie / menselijke maat / eigen kracht In de begeleiding / benadering: • Eigen kracht en zelfvertrouwen door presentie • ZIJN belangrijker dan doen • Continuïteit • Menselijke maat • Zingeving • Je doet er toe. Geloof. Make it happen Menselijke maat, vertrouwen en empowerment als antwoord op schaalvergroting, bureaucratisering, efficiency, ontzieling
Conclusies • Al veel bekend over succes- en faalfactoren • Betrekkelijke waarde ‘werkzame bestanddelen van interventies’ • Vroegtijdige signalering en niet onderschatten belang hulpverlening, maar niet laten verlammen door complexiteit , maar energie en effectiviteit verhogen door simplificeren met focus op werk en eigen kracht • Aantal lopende initiatieven voldoet aan belangrijke succesfactoren
Ontwikkelingen in de context • Participatiewet, uit te voeren door de gemeente: –Participatiemogelijkheden vaststellen –Participatie naar vermogen organiseren/ondersteunen –Wie niet kan participeren: zorg / inkomen garanderen • Onderwijswetgeving, –Passend onderwijs bieden; voorbereiden op optimale participatie. ( in samenwerkingsverbanden organiseren) –Kwaliteit VSO; 3 leerwegen onderscheiden op basis van participatiemogelijkheden. • Participatie-afspraken bedrijfsleven Kabinet / inclusieve arbeidsmarkt / participatie-banen
Ontwikkelingen in de context
Kansen door ontwikkelingen: integrale aanpak op maat. Maar vooral in de komende jaren: grote zorgen over decentralisaties in het sociale domein en risico’s voor onder andere gemeenten, scholen en jongeren
Kennis actief toepassen: juist nù, maar hoe? • Analyse en conclusies onderschreven door Begeleidingscommissie (leden: beleid, wetenschap, praktijk) • Bespreking binnen de commissie over toepassing van kennis: “Wat gaan we nu dan doen, met alle gesignaliseerde risico’s en kansen?” • Idee opgekomen vanuit de begeleidingscommissie:
Zelfscan Arbeidsparticipatie Jongeren met LVB? • Essentie: succesfactoren ombouwen naar een zelfreflectie instrument voor verantwoordelijken in de regio op niveau beleid en management
Zelfscan als voertuig voor ontsluiting en toepassing kennis over succesfactoren? • Kennis over wat werkt vertalen in zelfevaluatie-vragen • Door organisaties afzonderlijk en liefst in gezamenlijkheid toe te passen • Vraagstukken oplossingen inspirerende/beschikbare praktijkvoorbeelden beschikbare instrumenten/tools huiswerkverdeling • Efficiënt / laagdrempelig (webbased en ingebed in zelf vormgegeven lokaal/regionaal proces) • Samenwerking en samenhang in aanpak (in elkaar helpen en elkaar aanspreken) stimulerend • Huiswerkverdeling: beperkt aantal verbeteracties (beperk en versterk!) Graag reacties: voorziet dit in een behoefte / kans? Scholen in de lead tbv maximaal aansluiten externe hulp en werkgevers?
Discussie 1. Worden de analyses en conclusies herkend? 2. Wat spreekt aan / Waar liggen kansen? 3. Wat spreekt niet aan / Waar liggen (te) grote risico’s / nadelen?
