Leerlingen in de beroepskolom 2011/2012 Ontwikkelingen in het vmbo, mbo en hbo voor de sectoren van Savantis
Datum:
augustus 2012
Auteur:
Theo Mos en Phuong Pham
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 2
datum: 23-1
Inhoudsopgave 1.
Inleiding
2.
Vmbo en het voortgezet onderwijs 2.1 Voortgezet onderwijs 2.2 vmbo 2.3 vmbo-bouwtechniek en vmbo-bouwbreed 2.4 VM2 en de doorstroom vmbo-mbo
6 6 7 9 11
3.
Ontwikkelingen in het mbo voor de sectoren van Savantis
13
4.
Associate degree en het hbo 4.1 Associate degree 4.2 Hbo 4.3 Doorstroom mbo-hbo
15 15 16 17
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
5
bladzijde 3
datum: 23-1
1.
Inleiding Dir rapport informeert u over de ontwikkeling van het aantal leerlingen in de beroepskolom: vmbo, mbo, Associate degree (ad) (hbo) en hbo. Inzicht in deze ontwikkelingen zorgt ervoor dat Savantis in staat is om de aansluiting tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven te vergroten. In drie hoofdstukken worden de ontwikkelingen in het beroepsonderwijs beschreven, gericht op de vier sectoren waar Savantis voor werkt. In het eerste hoofdstuk staat het vmbo en het voortgezet onderwijs centraal. Speciale aandacht in dit hoofdstuk is er voor leerlingen in bouwtechnische vmboopleidingen. Hoofdstuk twee behandelt op hoofdlijnen de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het mbo. Meer 1 informatie hierover is te vinden in een eerdere publicatie van Savantis . Het afsluitende hoofdstuk drie gaat over de ontwikkelingen binnen de Associate degree-opleidingen (hbo) en het hbo.
1
Deze publicatie heet ‘Ontwikkeling aantal leerlingen 2011/2012’ en is beschikbaar via www.savantis.nl
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 5
datum: 23-1
2.
Vmbo en het voortgezet onderwijs
2.1
Voortgezet onderwijs
Het voortgezet onderwijs in Nederland telt bijna 950.000 leerlingen. Onderstaande tabel laat de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs zien. Tabel 1 Ontwikkeling van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs 2007/'08 2008/'09 2009/'10 2010/'11 Algemene leerjaren 1-2-3 390017 385408 387600 393354 Vmbo leerjaar 3-4 217460 212213 207523 203681 Havo leerjaar 3-5 145291 145617 149403 151193 Vwo leerjaar 3-6 161290 164446 163659 164687 Totaal vmbo/havo/vwo 914058 907684 908185 912915 Praktijkonderwijs 27078 26876 26758 26619 Totaal leerlingen 941136 934560 934943 939534
2011/'12* 401503 203930 152899 163810 922142 26807 948949
Bron: CBS (tabel overgenomen uit Jaarboek Onderwijs in Cijfers 2011) *voorlopige cijfers
De daling van het aantal leerlingen in het derde en vierde leerjaar van het vmbo van de afgelopen vijf jaar heeft zich niet doorgezet in 2011/2012. Er is zelfs sprake van een lichte groei. Figuur 1 Ontwikkelingen van het aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs 2003/2004-2011/2012 250000
200000
150000
100000
50000
0 2003/'04 2004/'05 2005/'06 2006/'07 2007/'08 2008/'09 2009/'10 2010/'11 2011/'12 Vwo leerjaar 3-6
Havo leerjaar 3-5
Vmbo leerjaar 3-4
Praktijkonderwijs
Figuur 1 laat zien dat de verdeling van het aantal leerlingen de afgelopen twee jaar vrij stabiel is gebleven in vergelijking van de voorgaande jaren.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 6
datum: 23-1
2.2
Vmbo
Het vmbo is een belangrijk leverancier voor de instroom van leerlingen in de mbo-opleidingen van Savantis. Naast leerlingen van het vmbo kiezen ook enkele havisten voor een mbo-opleiding. Na twee jaar algemene basisvorming kiezen leerlingen in het vmbo voor een bepaalde sector en leerweg. Het vmbo kent vier sectoren: economie, landbouw, techniek en zorg & welzijn. Binnen één van deze vier sectoren zijn er verschillende richtingen, bijvoorbeeld bouwtechniek. Naast een sector volgen leerlingen ook een bepaalde leerweg. De basisberoepsgerichte leerweg sluit aan op mbo-opleidingen op niveau 2. De overige leerwegen sluiten aan op mbo-opleidingen op niveau 3 en 4. De gemengde leerweg en de kaderberoepsgerichte leerweg bereiden leerlingen voor op een meer specifieke beroepsopleiding. Leerlingen die de theoretische leerweg volgen, worden algemeen opgeleid; zij kiezen geen sector. De volgende tabellen laten de ontwikkeling van het aantal leerlingen per sector en leerweg zien. Tabel 2 Ontwikkeling aantal vmbo-leerlingen, leerjaar 3 en 4, per sector, 2007/2008-2011/2012 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Economie 36077 34007 33453 33994 34429 Landbouw 18392 18281 17306 16341 15772 Techniek 37357 36025 34355 31564 29964 Zorg & Welzijn 40570 37145 34282 32240 31297 Intersectoraal 5975 9172 11064 12543 13885 Theoretische leerweg 79089 77583 77063 76999 78583 Totaal 217460 212213 207523 203681 203930 Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Het aantal vmbo-leerlingen in het derde en vierde leerjaar is tussen 2007/2008 en 2011/2012 met ruim zes procent afgenomen. Het aantal leerlingen dat koos voor de sector techniek is in diezelfde periode met twintig procent afgenomen. Tabel 3 Ontwikkeling aantal vmbo-leerlingen, leerjaar 3 en 4, per leerweg, 2007/2008-2011/2012 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Basisberoepsgerichte leerweg 55328 51882 49164 46594 44551 Kaderberoepsgerichte leerweg 59027 58052 56542 55373 55524 Gemengde leerweg 24016 24696 24754 24715 25272 Theoretische leerweg 79089 77583 77063 76999 78583 Totaal 217460 212213 207523 203681 203930 Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Het aantal leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg is tussen 2007/2008 en 2011/2012 met bijna twintig procent afgenomen.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 7
datum: 23-1
Leerlingen in de sector techniek volgen vaker de basisberoepsgerichte leerweg. De afname van leerlingen vmbo in de sector techniek is het grootst in deze basisberoepsgerichte leerweg. Het aantal leerlingen is tussen 2007/2007 en 2011/2012 met 29% afgenomen. Tabel 4 Ontwikkeling van het aantal vmbo-leerlingen in de sector techniek, leerjaar 3 en 4, naar leerweg, 2007/2008-2011/2012 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Basisberoepsgerichte leerweg 17273 16247 15152 13543 12272 Kaderberoepsgerichte leerweg 15661 15479 15021 14309 13940 Gemengde leerweg 4423 4299 4182 3712 3752 Techniek totaal 37357 36025 34355 31564 29964 Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 8
datum: 23-1
2.3
Vmbo-bouwtechniek en vmbo-bouwbreed
In de vorige paragraaf is te zien dat het aantal vmbo-leerlingen terugloopt. De teruggang van het aantal leerlingen dat kiest voor een basisberoepsgerichte leerweg in de sector techniek springt daarbij in het oog. Savantis werkt voor meerdere sectoren. Voor de sector Schilderen en Onderhoud en Afbouw is de ontwikkeling van vmbo-bouwtechniek en vmbo-bouwbreed van belang. Daarom wordt in deze paragraaf hier uitgebreid bij stilgestaan. Leerlingen in de sectoren Schilderen en Onderhoud en Afbouw hebben diverse vooropleidingen. Een belangrijk deel is echter nog steeds afkomstig van vmbo-bouwtechniek en vmbo-bouwbreed. Onderstaande tabel laat de ontwikkeling van het aantal leerlingen vmbo-bouwtechniek en vmbobouwbreed zien. Tabel 5 Ontwikkeling aantal vmbo-leerlingen bouwtechniek en bouwbreed, leerjaar 3 en 4, 2007/2008-2011/2012 Ontwikkeling 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 07/08-11/12 -43% 4934 Bouwtechniek 8585 7806 6925 5840 Bouwbreed
2100
1948
1682
1553
1522
-28%
Totaal
10685
9754
8607
7393
6456
-40%
Sector techniek totaal
37357
36025
34355
31564
29964
-20%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Het aantal leerlingen dat kiest voor bouwtechniek of bouwbreed is de afgelopen vijf jaar sterk afgenomen. Figuur 2 Ontwikkeling aantal vmbo-leerlingen bouwtechniek en bouwbreed, leerjaar 3 en 4, 2007/2008-2011/2012 12000
10685 9754
10000 8000
8607 7393
8585
6456
7806 6000
6925
bouwbreed
5840 4000
bouwtechniek
4934
Totaal
2000 2100
1948
0
1682
1553
1522
2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 9
datum: 23-1
In de volgende tabel wordt de ontwikkeling van het aantal leerlingen bouwtechniek en bouwbreed weergeven per provincie. Tevens staat het aantal onderwijsinstellingen dat een van deze richtingen aanbiedt vermeld. Tabel 6 Ontwikkeling aantal vmbo-leerlingen bouwtechniek en bouwbreed naar provincie en het aantal onderwijsinstellingen dat bouwtechniek en/of bouwbreed aanbiedt. Provincie
Leerlingen bouwtechniek en bouwbreed
Onderwijsinstellingen bouwtechniek en/of bouwbreed 2007/ 2011/ Ontw. 2008 2012 Aant. 9 8 -1
2007/ 2008 322
2011/ 2012 217
Ontw. % -33%
Flevoland
257
128
-50%
7
6
-1
Friesland
515
207
-60%
14
12
-2
Gelderland
1532
942
-39%
32
27
-5
Groningen
402
279
-31%
9
9
0
Limburg
605
310
-49%
20
13
-7
Noord-Brabant
2076
1352
-35%
32
27
-5
Noord-Holland
1416
868
-39%
28
20
-8
Overijssel
988
645
-35%
19
20
1
Utrecht
326
149
-54%
9
6
-3
Zeeland
288
194
-33%
9
6
-3
Zuid-Holland
1958
1165
-41%
40
29
-11
Totaal
10685
6456
-40%
228
183
-45
Drenthe
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
De afname van het aantal leerlingen per provincie varieert van 31% (Groningen) tot 60% (Friesland). Sinds 2007/2008 zijn er 45 onderwijsinstellingen die geen vmbo bouwtechniek of bouwbreed meer aanbieden (-20%). Er lijkt geen direct verband te zijn tussen de afname van het aantal onderwijsinstellingen in een regio en de afname van het aantal leerlingen in die regio.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 10
datum: 23-1
2.4
VM2 en de doorstroom vmbo-mbo VM2 Het verminderen van voortijdig schoolverlaters is al enige jaren een van de speerpunten van het Nederlandse onderwijsbeleid. Een goede doorstroom van het vmbo naar het mbo is daarbij erg belangrijk. In dat kader is op 1 augustus 2008 het experiment VM2 gestart. Dit experiment duurt tot 2013. Hierbij wordt de vmbo-basisberoepsgerichte leerweg samengevoegd met een mbo-opleiding op niveau 2. Enkele duizenden leerlingen nemen deel aan dit experiment. Door deze integratie wordt beoogd de schooluitval van leerlingen te verminderen. In het laatste regeerakkoord staat beschreven dat het VM2-experiment wordt voortgezet en uitgebreid. Hoewel een nieuw kabinet voor een koersverandering kan zorgen, biedt de uitbreiding van vmbo-mbo-trajecten mogelijkheden voor Savantis om via het vmbo de instroom in mboopleidingen te vergroten. De rapportage van ECBO: Samenwerken aan VM2, Eindrapportage schooljaar 2010/2011, doet verslag van het experiment. Hoewel de verschillen niet groot zijn, is het aandeel voortijdig schoolverlaters in het experiment lager dan landelijk. Wat opvalt is dat leerlingen in het experiment tussen het derde en vierde leerjaar van het vmbo vaak veranderen van richting. Het is niet duidelijk hoe dit kan worden verklaard. Ook de samenwerking tussen vmbo en mbo verloopt niet altijd zonder problemen. Het inrichten van een doorlopende leerlijn vmbo-mbo heeft nogal wat voeten in de aarde. Het leidt er dus niet automatisch toe dat de instroom in mbo-opleidingen wordt verhoogd. Doorstroom vmbo-mbo Het Basisregister Onderwijs Nummer (BRON) maakt het mogelijk leerlingen in hun onderwijsloopbaan te volgen. De afgelopen jaren is de beschikbare informatie over leerlingen(stromen) toegenomen. Ook over de doorstroom van het vmbo naar het mbo zijn steeds meer gegevens beschikbaar. De meest recente dataset betreft de directe doorstroom van leerlingen die in 2009/2010 een vmbo-opleiding volgden en in 2010/2011 een mbo-opleiding volgen. Deze dataset geeft geen compleet beeld van de instroom in het mbo. Instromers die niet direct vanuit het vmbo doorstromen worden niet meegeteld (o.a. zij-instromers vanuit de arbeidsmarkt, mbo-leerlingen die aan een nieuwe opleiding beginnen). Het benoemen van doorstroompercentages kan daarmee voor verwarring zorgen. Daarom wordt volstaan met het samenvatten van de belangrijkste bevindingen. Voor de sector Schoonmaak en Glazenwassen zijn nog geen gegevens bekend. De belangrijkste reden is dat de meeste leerlingen ingeschreven staan op de algemene crebo van Arbeidsmarkgekwalificeerd assistent of via zij-instroom in de opleidingen instromen. De doorstroom van vmbo-leerlingen voor de andere sectoren kan als volgt kort worden samengevat. Schilderen en Onderhoud, Afbouw De meerderheid van de vmbo-leerlingen die direct kiezen voor de opleiding medewerker schilderen heeft vaak vmbo- bouwtechniek of vmbo bouwbreed als vooropleiding. Ook leerlingen die kiezen voor de opleiding medewerker stukadoren hebben vaak vmbo- bouwtechniek of vmbo bouwbreed als vooropleiding. De totale jaarlijkse instroom in mbo-opleidingen in de sectoren Schilderen en Onderhoud en Afbouw ligt een stuk hoger dan de doorstroom die in beeld kan worden gebracht via
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 11
datum: 23-1
de bovengenoemde data. Wel is duidelijk dat vmbo-bouwtechniek en vmbo-bouwbreed nog steeds een belangrijke bron van instroom is. RPC Ruim 42% van de vmbo-leerlingen die direct kiezen voor een RPC-opleiding hebben de theoretische leerweg gevolgd. Voor de kwalificaties AV-productie, Mediavormgever en Vormgever Ruimtelijke presentatie en Communicatie ligt dit nog een paar procent hoger. Iets meer dan tien procent van de vmbo-leerlingen die direct kiezen voor een RPC-opleiding heeft havo gedaan. Het merendeel hiervan stroomt in in de opleiding voor Vormgever/medewerker ruimtelijke presentatie en communicatie. Veel leerlingen hebben dus een ‘algemene’ vooropleiding. Leerlingen die worden opgeleid tot DTP-er en Signmaker hebben wat vaker een technische vmbo-opleiding gevolgd.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 12
datum: 23-1
3.
Ontwikkelingen in het mbo voor de sectoren van Savantis Dit hoofdstuk behandelt op hoofdlijnen de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het mbo. Meer 2 informatie hierover is te vinden in een eerdere publicatie van Savantis . In schooljaar 2011/2012 3 volgen bijna 515.000 leerlingen een mbo-opleiding . Onderstaande tabel laat de ontwikkeling van het aantal leerlingen in de kwalificaties van Savantis zien. Tabel 7 Ontwikkeling aantal leerlingen Savantis per sector, 2007/2008-2011/2012
Schilderen en Onderhoud Afbouw Reclame, Presentatie en Communicatie Schoonmaak en Glazenwassen Totaal Savantis
6
5
4
2007/ 2008
2008/ 2009
2009/ 2010
2010/ 2011
2011/ 2012
t.o.v. 2010/ 2011
4.020
4.109
3.931
3.924
3.887
-1%
937
992
786
684
659
-4%
3.480
3.677
4.460
4.871
4.849
-0,5%
31
79
325
621
624
+0,5%
8.468 8.857 9.502 10.100 10.019 -0,8%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Binnen de sector Schilderen en Onderhoud is het aantal leerlingen door de jaren heen redelijk stabiel. Het grootste aantal leerlingen volgt de opleiding medewerker schilderen op niveau 2 (ca 1.500). Het aantal BOL-leerlingen is licht gestegen ten opzichte van vorig jaar. Na een aantal jaren van stijging in het aantal leerlingen in de sector Afbouw tussen 2007 en 2009, is het leerlingenaantal als gevolg van de economische crisis weer teruggelopen. Met name het aantal BBL-leerlingen medewerker stukadoor op niveau 2 is afgenomen.
2
Deze publicatie heet ‘Ontwikkeling aantal leerlingen 2011/2012’ en is te vinden via www.savantis.nl Bron: DUO, voorlopige cijfers 2011/2012. 4 Het aantal leerlingen in de kwalificatie Middenkaderfunctionaris Afbouw en Onderhoud is op basis van het relatiebeheersysteem van Savantis verdeeld tussen Schilderen en Onderhoud en Afbouw. 5 Exclusief leerlingen gedeelde kwalificaties. 6 Inclusief AKA-leerlingen schoonmaak. Cijfers op basis van het relatiebeheersysteem van Savantis. Savantis gebruikt voor het beschrijven van de ontwikkeling van het aantal leerlingen normaal gesproken cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs van het Ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap (DUO). Geconstateerd is dat de op dit moment bij Savantis beschikbare cijfers van DUO geen goed beeld geven van de ontwikkeling van het aantal mbo-leerlingen in de sector Schoonmaak en Glazenwassen. Hier liggen twee redenen aan ten grondslag: (1) De opleiding Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent is een brede opleiding waarin leerlingen voor verschillende beroepen worden opgeleid. De leerlingen die deze opleiding volgen worden door DUO nog niet per kenniscentrum geregistreerd. (2) DUO hanteert voor het bepalen van het aantal leerlingen in een schooljaar de peildatum 1 oktober. In een aantal gevallen zijn deze leerlinggegevens door scholen niet helemaal goed doorgegeven aan DUO. Daarnaast komt het in de sector regelmatig voor dat opleidingen later in het schooljaar starten. Hierdoor worden minder leerlingen door DUO geteld dan er leerlingen die in opleiding zijn. Om de ontwikkelingen van de leerlingen in de sector Schoonmaak en Glazenwassen goed in beeld te brengen zijn daarom cijfers uit het relatiebeheersysteem van Savantis gebruikt. 3
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 13
datum: 23-1
In de sector Reclame, Presentatie en Communicatie heeft de stijging van het aantal leerlingen van de afgelopen jaren niet doorgezet. Het aantal leerlingen Vormgeving Ruimtelijke Presentatie en Communicatie is licht gegroeid. Het aantal leerlingen Mediavormgever is wat afgenomen. In de sector Schoonmaak en Glazenwassen is het aantal leerlingen net als voorgaande jaren gestegen. Er zijn rond de 300 leerlingen de opleiding Arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent volgen en hun beroepspraktijkvorming verrichten bij een schoonmaakbedrijf. Daarnaast zijn er rond de 200 leerlingen in niveau 2 en 3 en ruim honderd die een opleiding volgen op niveau 4.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 14
datum: 23-1
4.
Associate degree en het hbo
4.1
Associate degree
Sinds 2006 bestaat het Associate degree (Ad). Dit is een opleiding van twee jaar binnen het hoger beroepsonderwijs. Associate degree is op te vatten als een verkorte hbo-studie. Na afronding van de Associate degree (hbo) kan de student ervoor kiezen de volledige hbo-bachelor af te ronden. Het aantal studenten dat een Ad-opleiding volgt is nog beperkt. Een kleine vierduizend studenten volgen in schooljaar 2011/2012 een Ad-opleiding. Dit komt overeen met ongeveer 1% van het totaal aantal leerlingen in het hbo. Tabel 10 Ontwikkeling aantal leerlingen Ad-opleidingen (hbo) die aansluiten bij de sectoren van Savantis, 2007/2008-2011/2012
Ad Arts & Crafts Ad Bouwkunde Ad Crossmediale Communicatie Ad Industrieel Produkt Ontwerpen Ad Interieurvormgever Ad Onderwijsondersteuner Bouwkunde I en II Ad Onderwijsondersteuner Bouwtechniek I en II Eindtotaal
2007/2008
2008/2009
2009/2010
2010/2011
2011/2012
6 11 2 7
13 100 11 19
16 200 11 16
20 201 17 24
16 8 186 23 20
-
-
-
2
2
-
-
6
27
27
26
143
249
291
282
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Het Associate degree (hbo) is nog volop in ontwikkeling. Branche-organisaties spelen in samenwerking met onderwijsinstellingen een belangrijke rol in het realiseren van het opleidingsaanbod. Zo investeren Fosag en Noa in de Ad-opleiding tot onderwijsondersteuner. In 2011/2012 volgen 27 studenten deze opleiding. CBW-Mitex werkt samen met het Hout- en Meubileringscollege en Artez voor de Ad-opleiding Interieurvormgever. Deze opleiding is voor een aantal kwalificaties van Savantis een passende vervolgopleiding.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 15
datum: 23-1
4.2
Hbo
Het hoger beroepsonderwijs in Nederland heeft een sterke groei doorgemaakt. In 2011/2012 volgen 423.719 leerlingen een hbo-opleiding. Vergeleken met tien jaar geleden is het aantal studenten gestegen met 32%. Net als in het mbo bestaan er veel verschillende soorten opleidingen. Opleidingen op het gebied van vormgeving, media en communicatie zijn populair bij studenten. De hbo-opleiding tot leraar bouwkunde of bouwtechniek kent een terugloop van studenten. Onderstaande tabel biedt een verkort overzicht van de ontwikkelingen in een aantal specifieke hboopleidingen. Tabel 11 Ontwikkeling aantal leerlingen hbo-opleidingen die aansluiten bij de sectoren van Savantis, 2007/2008-2011/2012 Bacheloropleidingen
2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012
Bouwgerelateerd Bouwkunde
5967
6292
6471
6347
6178
Bouwtechnische Bedrijfskunde
1004
1099
1125
1172
1213
Bouwmanagement en Vastgoed Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in bouwtechniek I en II Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in bouwkunde I en II
198
218
277
349
336
191
153
146
138
131
119
84
100
100
102
Vormgeving
6376
6588
6855
6791
6730
Autonome Beeldende Kunst
2478
2490
2458
2366
2298
Industrieel Produkt Ontwerpen
1319
1312
1335
1429
1527
Kunst en Techniek
1338
1395
1401
1498
1473
Kunst en Economie
594
627
690
699
757
Game Architecture and Design
191
214
344
447
524
Communicatie
10517
10754
11439
12125
12504
Communication and Multimedia Design
4125
4586
5476
5844
6264
Media en Entertainment Management
3883
4241
5327
5582
5476
Media, Informatie en communicatie
2750
3190
3002
3243
3676
Communicatiesystemen
2057
2129
2110
2148
2149
Mediatechnologie
404
327
263
230
219
Vormgeving, kunst
Media en communicatie
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 16
datum: 23-1
4.3
Doorstroom mbo-hbo
In deze paragraaf wordt per sector de doorstroom mbo-hbo besproken. Het gaat om leerlingen die in de jaren 2005 t/m 2010 aan een hbo-opleiding zijn begonnen en in het jaar daarvoor een mboopleiding volgden. Van de sector Schoonmaak en Glazenwassen zijn nog geen leerlingen doorgestroomd naar het hbo, omdat de opleiding ambulant objectleider op niveau 4 pas sinds kort bestaat. Schilderen en Onderhoud Via twee opleidingen kunnen leerlingen doorstromen naar het hbo: Middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud en Specialist schilderen. Bij de leerlingen Middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud is een groot verschil tussen BOL en BBL waarneembaar. Van de leerlingen die de opleiding Uitvoerder Afbouw en Onderhoud volgen via de BBL-leerweg stroomt een heel beperkt gedeelte door; gemiddeld 3%. Voor BOL-leerlingen ligt dit veel hoger. Dit valt te verklaren door het verschil in inrichting van de twee leerwegen. Onderstaande tabel laat de doorstroompercentages zien van BOL en BBL leerlingen samen. Tabel 13 Doorstroom mbo-hbo voor de opleiding middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud Mbo-opleiding mbo-gediplomeerden Inschrijving % 2009 hbo 2010 doorstroom Middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud 27 11 41% (Calculator/onderhoudsspecialist) Middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud 106 34 32% (Kleur- en interieuradvies) Middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud 60 32 53% (Projectleider) 64 5 8% Uitvoerder Afbouw en Onderhoud 257
Totaal
82
32%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Na hun mbo-opleiding kiezen leerlingen voor diverse hbo-opleidingen. Tabel 14 laat zien welke opleidingen dit zijn. Tabel 14 Doorstroom mbo-hbo voor de opleiding middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud naar hbo-vervolgopleiding, 2009-2010, (aandeel BBL-leerlingen, n=5) Hbo-opleiding Aantal % Vormgeving
24
29%
Bouwkunde
6
7%
Communicatie Ad onderwijsondersteuner bouwtechniek I en II Industrieel product ontwerpen
5
6%
4
5%
4
5%
Lifestyle
4
5%
Vastgoed en makelaardij
4
5%
Overig
31
38%
Totaal
82
100%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
De meeste mbo-gediplomeerden van de opleiding middenkaderfunctionaris afbouw en onderhoud stromen door naar de hbo-opleiding vormgeving. De doorstroom naar deze opleiding vindt vooral
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 17
datum: 23-1
plaats vanuit de uitstromen Projectleider (n=14) en in mindere mate vanuit Kleur- en interieuradvies (n=10). De Ad opleiding onderwijsondersteuner bouwtechniek I en II is populair bij BBL-leerlingen die doorstromen (n=4). Van de mbo-leerlingen die de opleiding Specialist schilderen hebben gevolgd stroomt zo’n 25% door naar een hbo opleiding (zie tabel 15). De meest populaire vervolgopleidingen bij leerlingen zijn de opleiding vormgeving en (docent) beeldende kunst. Tabel 15 Doorstroom mbo-hbo voor de opleiding Specialist schilderen mboInschrijving Uitstromen gediplomeerden hbo 2010 2009 Restauratieschilder 9 0 Specialist Interieurafwerking Specialist schilderen (Specialist decoratie en restauratie) Specialist schilderen (Specialist interieur en decoratie) Totaal
% Doorstroom 0%
5
0
0%
58
18
31%
1
0
0%
73
18
25%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Afbouw In de sector Afbouw kunnen leerlingen van de opleiding Restauratiestukadoor doorstromen naar het hbo. Deze doorstroom heeft nog niet rechtstreeks plaatsgevonden. De opleiding Middenkaderfunctionaris Afbouw en Onderhoud wordt gedeeld met de sector Schilderen. Gegevens over deze doorstroom staan bij de sector Schilderen vermeld. Reclame, Presentatie en Communicatie De sector RPC kent zes kwalificatiedossiers. De kwalificatiedossiers DTP-er en Tentoonstellingsbouwer kennen geen mogelijkheid om een opleiding op niveau 4 te volgen en van 7 daaruit door te stromen naar het hbo. De opleiding Signspecialist op niveau 4 is pas sinds kort toegevoegd aan de kwalificatie Signmaker. Er zijn daarom nog geen leerlingen doorgestroomd naar het hbo. De volgende tabel laat de doorstroom zien van het mbo naar het hbo voor de kwalificaties Vormgeving ruimtelijke presentatie en Communicatie, AV-productie en Mediavormgever. Voor AV-productie en Mediavormgever, kwalificatiedossiers die gedeeld worden met andere kenniscentra, wordt de totale doorstroom en de doorstroom vanuit de Savantis uitstromen weergegeven.
7
In de praktijk komt dit een enkele keer wel voor.
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 18
datum: 23-1
Tabel 16 Doorstroom mbo-hbo voor de kwalificaties Vormgeving ruimtelijke presentatie en Communicatie, AV-productie en Mediavormgever Mbo InschrijmboGemiddel Inschrijgediploving hbo gediploDoorde ving meerden 2005 t/m meerden stroom 2005 t/m hbo 2010 2004 t/m 2010 2009 2010 2009 Vormgeving ruimtelijke 441 190 43% 2836 1285 45% presentatie en Communicatie AV-productie 14 5 36% 47 23 49% (Savantis) AV-productie 477 138 29% 1466 387 26% (totaal) Mediavormgever 284 141 50% 874 457 52% (Savantis) Mediavormgever 1874 894 48% 6877 3108 45% (totaal) Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Bij de leerlingen Vormgeving ruimtelijke presentatie en Communicatie is de hbo opleiding vormgeving het populairst. De doorstroom van mbo leerlingen naar de verschillende hbo opleidingen is weergegeven in tabel 17. Tabel 17 Doorstroom mbo-hbo van leerlingen Vormgeving ruimtelijke presentatie en Communicatie naar hbo-vervolgopleiding, 2009-2010 Percentage Hbo-opleiding Aantal (%) Vormgeving 85 45% Technische commerciële 14 7% confectiekunde Communicatie 10 5% Docent beeldende kunst en 7 4% vormgeving Autonome beeldende kunst 5 3% Commerciële economie
5
3%
Creatieve therapie
4
2%
Cultureel erfgoed
4
2%
Kunst en economie Opleiding tot leraar basisonderwijs Vrijetijdsmanagement
4
2%
4
2%
4
2%
Overig
44
23%
Totaal
190
100%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 19
datum: 23-1
Populaire vervolgopleidingen van leerlingen AV-productie zijn: vormgeving, communication and multimedia design, media en entertainment management, communicatie. Leerlingen Mediavormgever lijken wat betreft de keuze voor hun vervolgopleiding wel wat op de leerlingen AVproductie. Tabel 18 Doorstroom mbo-hbo van leerlingen Mediavormgever naar hbo-vervolgopleiding, 20092010 Hbo-opleiding Vormgeving
Aantal 283
Percentage (%) 32%
Communication and multimedia design Kunst en techniek
207
23%
42
5%
Communicatie
40
4%
Communicatiesystemen
27
3%
Autonome beeldende kunst
26
3%
Media, informatie en communicatie Docent beeldende kunst en vormgeving Informatica
25
3%
19
2%
17
2%
Game architecture and design
12
1%
Hbo-ict
11
1%
Opleiding tot leraar basisonderwijs Maatschappelijk werk en dienstverlening Media en entertainment management Overig
11
1%
10
1%
10
1%
154
17%
Totaal
894
100%
Bron: DUO, peildatum 1 oktober 2011
Rapport Leerlingen in de beroepskolom 2011-2012 -Ontwikkelingen in het vmbo mbo en hbo Def/BB
bladzijde 20
datum: 23-1