2/10/2012
De elektrocardiograaf Dubbele functie: 1. detectie van elektrische spanningen via elektroden l k d op de huid d h id 2. registratie cyclische potentiaalverschillen: ECG
ECG afname V‐lijn 3de bachelor geneeskunde a.j. 2012‐2013 Lesgevers Dr. E. Rietzschel C. De Wispelaere, MSc
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
2
De elektrocardiografische apparatuur Het basisprincipe van ECG registratie: elektroden op de huid captatie van hartpotentialen/impulsen van hartpotentialen/impulsen signaalversterker galvanometer
During conduction, an impulse begins in the Sinoatrial (SA) Node and causes the atria to contract. Then the impulse moves to the Atrioventricular (AV) Node and down the bundle branches, which causes the ventricles to contract.
De spanningsmeter reageert continu op de potentiaalverschillen (positieve en negatieve deflexie) die vervolgens worden geregistreerd door het schrijfsysteem 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
3
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
4
Het ECG papier Calibratie horizontale as: 25 mm/sec
P, QRS, ST, T en U
‐ P golf: atriale depolarisatie ‐ QRS: ventriculaire depolarisatie ‐ ST, T, U: ventriculaire repolarisatie ST T U: ventriculaire repolarisatie ‐ Horizontale basislijn
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
5
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
6
1
2/10/2012
Calibratie verticale as Default 10 mm = 1 mV
De ECG afleidingen 1. 3 bipolaire afleidingen (meting ts 2 elektroden op de huid) – Worden aangelegd ter hoogte van pols of enkel – Het lidmaat is een passieve geleider van de stroom – De elektrode van de rechter voet staat loodrecht op de elektrische as van het hart en is de neutrale elektrode – 3 bipolaire afleidingen van Einthoven: I, II, III
2. 9 unipolaire afleidingen (meting ts 1 elektrode op de huid en een goed gedefinieerde referentiepotentiaal) – Bij unipolaire afleidingen wordt de elektrode verbonden met elektrische zero – 6 precordiale unipolaire afleidingen van Wilson V1,V2, V3, V4, V5, V6 – 3 unipolaire afleidingen van Goldberger aVR, aVL, aVF (a=augmented; V=Voltage)
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
7
2/10/2012
1. Bipolaire afleidingen Einthoven 2. Unipolaire afleidingen Wilson
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
8
3. Unipolaire afleidingen Goldberger
1
2 Right arm: aVR
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
9
2/10/2012
1. 2. 3 3. 4. 5.
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
Feet: aVF
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
10
5 regels voor optimale ECG‐registratie
Het normaal ECG
2/10/2012
Left arm: aVL
11
Zorgvuldige voorbereiding Maximale captatie van hartpotentialen Mi i l registratie Minimale i t ti van parasitaire it i signalen i l Precisie bij de elektrodenplaatsing Creativiteit tijdens de registratie
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
12
2
2/10/2012
2. Maximale captatie van de hartpotentialen
1. Zorgvuldige voorbereiding • De apparatuur: intacte patiëntenkabel/zuivere elektroden • Omgeving: behaaglijke temperatuur in de onderzoeksruimte • Patiënt: conventionele houding horizontale decubitus dorsalis, indien nodig meer rechtop zitten • Onderzoeker: beogen maximale spierrelaxatie bij pt door comfort, geruststelling, vermijden van koude
Optimaal contact tussen huid en elektroden: hoe? 1. Verwijder overmatige beharing 2. Frictie huid d.m.v. alcoholcompres 3 G b ik i i 3. Gebruik weinig gel of spray onder elektroden l f d l k d 4. Gebruik zuivere elektroden 5. Goed contact tussen huid en elektroden 6. Goed contact tussen elektroden en kabeldraden
2/10/2012
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
13
3. Minimale registratie van parasitaire signalen
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
14
3.1. Golvende basislijn • Te snelle start van de opname pt eerst laten ontspannen • Slecht contact tussen huid en elektrode beharing? Bevuilde elektroden? • Tractie kabeldraden op de elektrode patiëntenkabel op schoot plaatsen of ophangsysteem gebruiken • Te losse koppeling tussen elektrode en de kabel • Schommeling batterij‐ of netspanning
De gecapteerde signalen worden versterkt, maar ook de extracardiale signalen! FILTER aanzetten! Artefacten: 1. golvende lijnen 2. geknikte basislijn 3. vibrerende lijn 4. precordiale elektrodencontaminatie 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
15
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
16
3.2. Geknikte basislijn • bruuske beweging • hoesten, hikken of braken • beschadigde draad
ECG – uit of in het hoofd – E. Andries, R. Stroobandt, N. De Cock Ondulerende en vibrerende basislijn A. overhaaste start met ernstig gestoord tracé B. relaxatie 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
17
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
18
3
2/10/2012
Golvende en vibrerende basislijn
3.3. Vibrerende basislijn
Contactonderbreking AC interferentie
Meest frequent en zeer storend artefact: • interferentie in alle afleidingen: spiertremor: pijn, koorts, nervositas, koude • interferentie in één afleiding: interferentie in één afleiding: Parkinson (flutter), (flutter) onstabiel contact elektrode en draad koppeling nazien, bevende hand blokkeren
• wisselstroominterferentie: aarding? patiëntenkabel beschadigd? elektroden? storing elektrische apparatuur? 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
ECG – uit of in het hoofd – E. Andries, R. Stroobandt, N. De Cock 19
Wisselstroominterferentie niet‐geaard stopcontact
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
20
3.4. Precordiale elektrodencontaminatie
oorzaak: • overmatig gebruik van gel of pasta vals contact tussen elektroden vals contact tussen elektroden gevolg: • registratie van gelijkvormige, maar foutieve morfologie ECG – uit of in het hoofd – E. Andries, R. Stroobandt, N. De Cock 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
21
4. Precisie elektrodenplaatsing
22
6 conventioneel bepaalde punten op thorax topografisch duidelijk omschreven kleur‐ en cijfercode en juiste volgorde (V1 tot V6)
‐ binnenzijde voorarmen re rood li geel ‐ buitenzijde onderbenen re zwart li groen
V1: V2: V3: V4: V5: V6:
Via schakelsysteem bekomt men: ‐ 3 bipolaire standaardafmetingen (I, II, III) ‐ 3 unipolaire ledematenafleidingen (aVR, aVL, aVF)
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
4.2. Positie precordiale elektroden
4.1. Positie ledematenelektroden
2/10/2012
2/10/2012
23
2/10/2012
ROOD GEEL GROEN BRUIN ZWART PAARS
→ rechts 4de intercostaalruimte van het sternum → links 4de intercostaalruimte van het sternum → links halverwege tussen V2 en V4 → links 5de intercostaalruimte medio‐claviculair → links halverwege tussen V4 en V6 (antero‐axillaire lijn) → links in de medio‐axillaire lijn op dezelfde hoogte als V4
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
24
4
2/10/2012
Correcte positie van de precordialen
ECG – uit of in het hoofd – E. Andries, R. Stroobandt, N. De Cock
ECG – uit of in het hoofd – E. Andries, R. Stroobandt, N. De Cock 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
25
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
26
Positionering precordialen bij de vrouw
4.3. Problemen plaatsing precordialen Lichaamsbouw Visuele schatting vermijden! V1 is een anatomisch oriëntatiepunt! • Man: precordialen staan gemiddeld iets hoger of ter hoogte van lijn die tepels verbindt • Vrouw: normale borst / submammaire plooi
ECG – uit of in het hoofd – E. Andries, R. Stroobandt, N. De Cock
zware borst / inframammaire plooi 2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
27
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
Ter illustratie: invloed op het ECG door omwisseling van de ledematenelektroden
4.4. Invloed afwijkende elektrodenplaatsing • meer proximale positie op lidmaat geen effect op perifere en precordiale afleidingen • inversie li en re beenelektroden beïnvloedt tracé niet beïnvloedt tracé niet • inversie arm‐ en beenelektroden onderling belangrijke morfologische wijzigingen!
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
28
29
I = ‐I II = III III = II aVr = aVl aVf is OK
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
30
5
2/10/2012
5. Creativiteit tijdens registratie
4.5. Correcte positionering Ledematen: • plaats heeft weinig invloed op tracé grote afstand elektrisch front Precordialen: • Nauwkeurige positie beïnvloedt tracé dichtbij elektrisch front juiste volgorde, hoogte, breedte!
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
Doel: • technische kwaliteit van tracé verbeteren • verhoging diagnostisch of informatief potentieel ECG Hoe creatief handelen? Hoe creatief • alternatieve plaatsing ledematenelektroden • aanwenden technische handelingen
31
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
Addendum
Addendum:
Frontaal vlak: perifere afleidingen en het hexaxiaal diagram
Horizontaal vlak en precordialen
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
33
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
32
34
Addendum: Frontaal vlak en horizontaal vlak
Referenties: Andries, E., Stroobandt, R., De Cock, N., Sinnaeve, F., Verdonck, F. (2006). ECG Uit of in het hoofd. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.
Interessante website Interessante website: http://nl.ecgpedia.org/wiki/
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
35
2/10/2012
V‐lijn 3de bachelor geneeskunde
36
6
