Vrienden nieuws 1/2011
es ALV 2011 en ki Kom naar de or 2012! het project vo
E
V
E
N
B
I
J
P
R
A
T
E
N
Beste Vriendinnen en Vrienden, Voor u ligt het eerste nummer van Vriendennieuws in 2011. Weer een spannend jaar! We zijn benieuwd hoe de gesprekken tussen Blijdorp en de gemeente Rotterdam zullen uitpakken. Is het werkelijk zo dat de gemeente onze Diergaarde tegemoet komt? We zullen zien! Voor alle zekerheid hebben we onze petitie op internet aangehouden. Als een geheugensteuntje voor de Rotterdamse politiek… Het hoogtepunt van het jaar komt waarschijnlijk al snel als Olinka de kleine Vicks aan het publiek laat zien. Het is alweer een tijdje terug dat we zo’n klein wit bolletje in Blijdorp hebben gezien. Met Vicks is ons ijsberenverblijf eindelijk helemaal in gebruik. Geweldig dat onze Vereniging, wij samen, dit mogelijk hebben gemaakt! Vanwege Olinka’s zwangerschapsrust moest de bouw van het wasberenverblijf, ons geschenk voor 2011, worden uitgesteld. Geen probleem, toch? We openen het verblijf nu op zaterdag 25 juni 2011. Komt allen! Ik hoop u ook te mogen begroeten op de komende Algemene Ledenvergadering. Het is belangrijk foto: Rob Doolaard
I
N
H
O
U
dat wij samen beslissen over het wel en wee van onze organisatie. U kunt ook weer een keuze maken uit de ideeën van Blijdorp voor ons geschenk in 2012. Klap op de vuurpijl is de eerste Vrien-
D
denveiling uit de geschiedenis! Koos van Leeuwen heeft allerlei unieke Blijdorpspulletjes verzameld.
Vrienden nieuws
U kunt bieden op bijvoorbeeld de metalen vogels uit De Lepelaar, een levensgrote koe, het oude bord van het gorilla-eiland, etc. De opbrengst gaat naar ons jubileumgeschenk, ter gelegenheid van
1/2011
Even bijpraten
ons 50-jarig bestaan in 2013: de grote kas voor Zuid-Amerikaanse vlinders en nachtdieren.
2
Veel plezier in onze Diergaarde! Marcel Kreuger, Voorzitter.
Algemene Ledenvergadering 2011 3 Nieuws uit Blijdorp
6
Opening wasberenverblijf
9
V Hoe kom ik de winter door…
10
Voorjaarsexcursie naar ZOOM Erlbeniswelt Gelsenkirchen
12
Lijn 13
13
Schip van de woestijn
14
Nieuwe media
16
Draken komen uit een ei
17
De eerste Vriendenveiling!
19
Muurbloempjes
20
Mutaties in de Diergaarde
21
Meerdaagse Vriendenreis naar Polen
22
Agenda
24
Colofon
24
R
I
E
N
D
E
N
NIEUWS PER MAIL Ons secretariaat probeert de leden zo goed mogelijk op de hoogte te houden van belangrijke ontwikkelingen in Blijdorp of binnen onze Vereniging. Dat kan om kostentechnische redenen helaas alleen per email. Heeft u email en wilt u door ons op de hoogte worden gehouden van de laatste ontwikkelingen? Geef uw emailadres dan door aan
[email protected] Voor onze administratie is het erg handig wanneer u ook even lidnummer, naam en adres vermeldt, dan kunnen we uw gegevens correct opslaan.
Vrienden maken Vrienden Bedankt voor het aanmelden van een nieuw lid van de Vereniging Vrienden van Blijdorp.
Ontvang een cadeaubon van 5 euro voor de Vriendenwinkel in Blijdorp als u zorgt voor een nieuw lid van onze vereniging. Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!!
Bedankt voor uw hulp Blijdorp nog mooier te maken!
www.vriendenvanblijdorp.nl
Cadeaubon € 5,- (vijf euro)
U kunt deze bon besteden bij de Vriendenwinkel in Diergaarde Blijdorp.
uitgegeven aan inschrijfnummer
Geldig tot 1 jaar
uitgifte. Vrienand en mak Niet inwisselbaar
2 | Vriendennieuws
1 | 2011
naam
en we het vers plaats
chil!
ALGEMENE LEDENVERGADERING VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP ZATERDAG 16 APRIL 2011 U bent van harte welkom op de Algemene Ledenvergadering 2011. De vergadering wordt van 10.30 uur tot circa 11.30 uur gehouden in het Oceanium van Diergaarde Blijdorp (zaal open om 09.30 uur). Vrienden hebben op de aangegeven datum tot aanvang van de bijeenkomst én op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. Vergeet niet om de coupon ‘Bewijs van toegang Algemene Ledenvergadering’ mee te nemen.
VERENIGING VRIENDEN VAN BLIJDORP
FINANCIEEL OVERZICHT STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2010 BATEN Contributie Giften en legaten Rente Reizen Verkopen
239.279 33.057 23.799 40.975 141.245
AGENDA 1. Opening 2. Notulen Algemene Ledenvergadering d.d. 10 april 2010 3. Jaarverslag van de secretaris 4. Jaarverslag van de reiscoördinator 5. Jaarverslag van de penningmeester 6. Verslag en benoeming van de kascontrolecommissie 7. Verslag promotiewerkzaamheden 8. Bestuursverkiezing Aftredend volgens rooster zijn Sylvia Visser-Noordijk en Peter Biesta. Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld. Timo Kanniainen en Cees van Vessem zijn om persoonlijke redenen in 2010 afgetreden. Als opvolger van de heer Kanniainen, stelt het bestuur voor de heer Bart Noordegraaf te benoemen tot bestuurslid, met als aandachtsgebied externe communicatie en PR. De taken van de heer Van Vessem zijn opgepakt door de kerngroep uit het promotieteam. Het bestuur stelt voor mevrouw Marianne Nichting uit de kerngroep te benoemen tot bestuurslid en coördinator Vriendenwinkel. 9. Vaststellen contributie 2012 10. Keuze project 2012 De ALV kiest het project voor 2012 uit twee voorstellen van Blijdorpdirecteur Marc Damen. 11. Rondvraag 12. Sluiting
Ex Voorzieningen Nadelig saldo
430.000 1.755
TOTAAL
910.110
BALANS PER 31 DECEMBER 2010 ACTIVA Liquide middelen Rekening courant Spaarrekeningen TOTAAL Waarde goederen Te ontv. bedragen
283.364 527.720 811.085 25.202 526
TOTAAL
836.812
BEGROTING 2011 ONTVANGSTEN
LASTEN Vriendennieuws Administratiekosten Diversen Reizen Inkopen In- en Verkoopkosten Geschenken Gieren in/ex situ Wasberen Vlinderkas Voorzieningen
50.865 10.404 6.286 35.508 58.666 18.381 410.000 10.000 10.000 300.000
TOTAAL
910.110
PASSIVA Reeds ontvangen contr Te betalen reken. Te betalen BTW Voorzieningen Vermogen
124.195 788 3.560 697.000 11.269
TOTAAL
836.812
UITGAVEN
Contributie Giften Rente
250.000 40.000 21.000
Vriendennieuws Administratiekosten Diversen
53.000 5.000 20.000
Verkopen
160.000
75.000 8.000
180.000
Inkopen In-en verkoopkosten Geschenken: Wasberen Kado 2012 Vlinderkas Voorzieningen
65.000 75.000 40.000 310.000
651.000
TOTAAL
651.000
Ex voorzieningen Aansluitend op de Algemene Ledenvergadering (vanaf circa 11.30 uur) verzorgt TOTAAL Blijdorp-directeur Marc Damen een korte inleiding over de laatste Om 12.00 uur ng! Vriendenveili nieuwtjes uit de Diergaarde. start de eerste op pagina 19. Meer hierover
3 | Vriendennieuws
1 | 2011
Tekst: Koos van Leeuwen
afgemaakt. Een petitiesite werd gemaakt en handtekeningenlijsten verspreid. Talloze mensen die zich vrijwillig inzetten om actie te voeren en handtekeningen te verzamelen. Een demonstratie op de Coolsingel. Geweldig wat er dan allemaal gedaan wordt! En met succes! Want hoewel de gemeente vooralsnog bij haar standpunt blijft, heeft ze wel gemerkt hoe belangrijk Blijdorp is!
foto: Rob Doolaard
JAARVERSLAG SECRETARIS 2010 Het leek een rustig jaar te worden, 2010. Het 150-jarig jubileum van Blijdorp lag achter ons en het eigen jubileum nog redelijk ver vóór ons. Gewoon een ‘routinejaartje’ dus. Het begon allemaal zoals gepland: leuke zondagochtendlezingen, door Marc Damen, Henk Zwartepoorte en Janno Weerman. De Algemene Ledenvergadering op 10 april was zeer geslaagd te noemen: Aan het afscheid van Henk en Greet Gerritse werd breeduit aandacht besteed: een terecht erelidmaatschap voor beiden, cadeautjes, speeches, liedjes en een receptie. Cees van Vessem stond al ‘warmgelopen’ klaar om hun taken over te nemen, en werd nu officieel bestuurslid. Marc Damen legde ons de keuze van het volgend ‘kleine’ project voor. Er waren 3 opties: wasberen, wevervogels en stokstaartjes. De leden mochten er twee uitkiezen. Uit deze twee werd later via Vriendennieuws het definitieve project gekozen. Dat werden de wasberen. Aansluitend hierop was de feestelijke opening (eindelijk) van het servalverblijf. Alles bij elkaar was het een echte feestdag. 4 | Vriendennieuws
1 | 2011
Een week later begon Peter’s reisprogramma alweer. Dat begon 17 april met een trip naar de Allwetterzoo van Münster. Nauwelijks een maand later de meerdaagse reis naar Denemarken. 10 juli was het zover: de opening van ons grote project voor 2010: de gierenrots. Weer een enorm feest, hapjes, drankjes, speeches. Blijdorp had groots uitgepakt om ons als sponsor van dit project flink te fêteren! Daarna ging het allemaal wat minder leuk: Eerst was er een inbraak in onze Vriendenwinkel. Daarna werden we geconfronteerd met het feit dat Timo Kanniainen helaas om persoonlijke- en gezondheidsredenen zijn (net aanvaarde) bestuursplaats moest opgeven. Later melde Cees van Vessem (net een paar maanden bezig) dat hij een andere en drukkere functie op zijn werk kreeg, die niet meer te combineren was met zijn Blijdorp-werk. En tenslotte het bericht over de subsidiekorting die Blijdorp voor z’n kiezen kreeg. Maar dan merk je dat de Vrienden een echt team vormen! Van alle kanten kwamen aanbiedingen, ideeën en praktische hulp. Onze nieuwe website werd versneld
Dit alles stond ons niet in de weg om ‘gewoon’ door te gaan met ons programma. Op 24 juli was er de zomerreis naar Zoo Parc Paradisio. Nieuw dit jaar was de weekendreis: een trip naar een tuin die nét te ver ligt om op één dag te bezoeken. Dit jaar de zoo van Amnévile. Het bleek een succesvol concept, wat zeker herhaald gaat worden. De najaarsexcursie op 2 oktober ging naar Artis en daarna mocht ons reisteam even uitblazen. Goed gedaan! De cirkel werd weer gesloten met de winterlezingen in november (Juul van Dam en Mellitta van Bracht) en december (Stefan Timmermans) Verder is er dit jaar gewerkt aan een serie nieuwe sponsorborden: u vindt ze in de Diergaarde bij alle door ons gesponsorde verblijven. Een overzicht is bovendien te zien aan de zijkant van onze winkel. Daar hangt een plattegrond van Blijdorp met daarop al onze projecten. Onze winkel heeft trouwens een overdekte uitbreiding gekregen, waardoor klanten en promotieleden buiten toch droog staan. Onze vernieuwde website is inmiddels uitgebreid met een ‘shop’ waar u allerlei artikelen online kunt bestellen en zelfs naar uw wensen kunt laten maken. In de toekomst gaan we ook onze eigen artikelen via de site te koop aanbieden. Tenslotte de cijfers: we begonnen in 2010 met 5561 leden. Er kwamen 194 nieuwe leden bij, maar er vielen er 361 af. Per 31-12 stond de teller dus op 5394 leden. Ongeveer 3% minder dan in 2009. Maar de vooruitzichten zijn gunstig! Mede door alle aandacht voor Blijdorp, onze nieuwe site en door het werk van onze promotieleden hopen we in 2011 weer flink te gaan stijgen in ledental!
Tekst: Peter Biesta
JAARVERSLAG REISCOORDINATOR 2010 Zon, zon, zon en helaas ook wat regen met de reizen… Net als 2009 is ook 2010 een uitstekend reisjaar geweest. Gingen er in 2009 nog 297 enthousiaste Vrienden mee, in 2010 zijn we op pad geweest met 345 Vrienden! Natuurlijk komt dat door de vijfde reis. 2010 stond helemaal in het teken van de eerste weekendreis. Dit is altijd spannend. Zou het aanslaan? Vier partijen zijn druk in de weer geweest om deze reis tot een succes te maken. Naast de afdeling reizen van het bestuur, de inzet van onze directeur Marc Damen en de welwillende medewerking van de busmaatschappij heeft u ons ook niet teleurgesteld! Maar liefst 49 Vrienden zijn op een zonovergoten septemberweekend afgereisd naar de spectaculaire Franse dierentuin: Zoo ‘d Amneville.
Waren in 2009 nog alle reizen zonovergoten, in 2010 hebben we op dat punt een stapje terug moeten doen. Met name met de meerdaagse reis tijdens ons bezoek aan Zoo Odense was het dweilen met de kraan open! Regen, wind en een temperatuur van 6°C. drukten ons dierentuingenot. Gelukkig werden we warm ontvangen en hadden we deels een binnenprogramma. Ook in Zoo Givskud hebben we het niet de hele dag droog gehouden. Om positief te eindigen: op zowel de voorjaarsexcursie als ook de zomer- en de nieuwe weekendexcursie zijn we beloond met zonovergoten dagen. Als u Vriendennieuws doorbladert ziet u behalve de voorjaarsexcursie met een heel bijzonder programma naar ZOOM Gelsenkirchen, de langverwachte Polen-reis. Bent u ook zo nieuwsgierig wat er in Polen op
dierentuingebied te zien is? Let u ook op de prijs. Hoewel langer en verder dan Denemarken, is de reis aanmerkelijk goedkoper! Een mooi programma voor ieder wat wils. Ik verheug mij nu al om deze reis te gaan begeleiden. Enne… Peter kon niet wachten…afgelopen zomer is hij alvast in Warschau gaan voorproeven! Was 2010 een echte Franstalige zomer, dit jaar wordt het een degelijke Duitse zomer! Voor de zomerexcursie staat Zoo Dortmund op de rol. Mocht u onder de indruk raken van ZOOM Gelsenkirchen, tijdens de weekendexcursie van 2011 naar Erlebnis Zoo Hannover gaan we dat overtreffen! Vriendelijke groeten en tot in de bussen, Peter Biesta, Tineke Guise en Greet van Norde (afd. reizen)
V
R
I
E
N
D
E
N
BESTE LEZER,
VRIJWILLIGERS GEZOCHT! De vrijwilligers vormen de ruggengraat van onze Vereniging. Zij zijn het visitekaartje van de Vrienden in de Diergaarde. Zij staan met onze infokar in de tuin. Zij staan in de winkel en zorgen daarmee voor de broodnodige inkomsten. Zij werven nieuwe leden onder de Blijdorp-bezoekers. Kortom, de Vereniging kan niet zonder hen! Wij zoeken actieve leden om ons promotieteam te versterken! Heeft u per week een paar uur over? Heeft u een enthousiaste inzet en positieve instelling? Help dan mee om de Vrienden nog groter te maken, zodat we Blijdorp nog beter kunnen steunen! Wij zorgen er voor dat u een basistraining krijgt, zodat u nog meer weet over de Diergaarde. En u werkt natuurlijke op de mooiste plek van Rotterdam, met altijd een vers kopje koffie of thee op voorraad. Wilt u meehelpen? Stuur dan een mail naar:
[email protected] of bel vandaag nog: 010 467 66 37 Samen maken we het verschil!
In een voorwoord van Marcel in Vriendennieuws vroeg hij om suggesties om leden te werven. Wat ik doe is het volgende: ik zorg dat ik altijd een folder bij me heb. Zodra ik met iemand over natuur of dieren aan de praat raak, probeer ik het gesprek op de natuurbeschermingsactiviteiten van Blijdorp te brengen. Van Blijdorp naar de Vrienden via een project is dan een fluitje van een cent. Bij interesse kom ik dan met de folder op de proppen. Laatst bijvoorbeeld bij het uitdraaien van een petitie tegen gif. Ik had die bij Blijdorp opgevraagd om er zelf mee te werken. Maar ik heb geen printer. Dus ik liet in de bibliotheek op de 6e het bestand afdraaien. Ik attendeerde de medewerkster op het belang van de petitie. Na een praatje over en weer tekende ze en accepteerde de folder. Nu kan ik niet nagaan of ze daadwerkelijk lid is geworden, maar dit draagt in elk geval bij aan de bekendheid van de vereniging. Dit heb ik ook gedaan bij het veilinghuis, waar ik net misgreep bij de verkoop van een oude Blijdorp-tegel. Zo grijp ik elke gelegenheid aan om er een folder in te stoppen. Maar wanneer elk lid er naar streeft tenminste één ander lid te werven, moet hij/zij dat doen op de manier die hem/haar het beste past. Succes! Martien Berkelaar
chil!
en we het vers
Vrienden mak
5 | Vriendennieuws
1 | 2011
Foto: Diergaarde Blijdorp, Rob Doolaard
Blijdorp
Yes, wat een geluk! Eindelijk kwam begin december het grote nieuws. Na Ouwehand zijn ook wij verblijd met de geboorte van een ijsbeer. Het ijsbeertje dat op 6 december in Diergaarde Blijdorp is geboren, is ‘geadopteerd’ door Vicks. Het jong van ijsberenmoeder Olinka en vader Eric zal er zelf niet veel van merken dat hij of zij door het leven gaat als ‘ijsbeertje Vicks’. Qua verzorging en huisvesting blijft uiteraard alles zoals het is, maar onderdeel van de samenwerking is dat de sponsor zijn naam aan het ijsbeertje mag verbinden. Vicks draagt ook bij aan de verzorging van het ijsbeertje en er zal een gezamenlijke campagne worden gevoerd, waarbij de ijsberenwebcam een belangrijke rol speelt. Moeder Olinka en haar jong zijn nog steeds in winterrust in het kraamhol achter de schermen, overeenkomstig de situatie in de natuur. Ze mogen absoluut niet worden gestoord in hun aardedonkere winterverblijf. Via een webcamverbinding en grote schermen in de ‘ijsgrot’ kunnen we meegluren in de kraamkamer. 6 | Vriendennieuws
1 | 2011
N
I
E
U
W
S
De eerste dag, de verwachting is dat die datum rond begin maart ligt, dat ze naar buiten zal stappen met achter zich het kleine witte bolletje dat dan voor het eerst de buitenlucht zal ruiken, voelen, daar kijkt u toch ook naar uit. Dus ga ik me snel aanmelden op twitter als volger van Blijdorp. Wie weet kan ik spijbelen van mijn werk en die heugelijke dag live meemaken. Eric weet van niks. Die ligt de hele winter een beetje sloom uitgestrekt op zijn toendra. Gelukkig is er zo ook buiten wat te beleven voor de vele kinderen die speciaal voor deze witte reuzen naar Rotterdam komen.
Terugblik op 2010 door Marc Naar goed gebruik sprak directeur Marc Damen ons begin januari toe in zijn Nieuwjaarsspeech. Dankzij de milde winterdag was de opkomst voor de Nieuwjaarslezing hoog, zo’n 450 vrienden en vriendinnen luisterden ademloos toe. Na een slechte start van het jaar, zo vertelt Marc, veel sneeuw met gladde wegen vanwege het gebrek aan strooizout, een nat en kil voorjaar, in mei een hittegolf.
Tekst: Gerda Nijssen
Kortom onaantrekkelijke weersomstandigheden voor een dierentuinbezoek. Het aantal liep 100.000 bezoekers achter op de verwachting. Dat werd in de tweede helft van 2010 goed gemaakt en we eindigden met een fantastisch jaar voor wat betreft het aantal bezoekers. En bezoekers betekenen inkomsten. We krijgen een terugblik op dieren lief en leed. Januari begon met pelikanen die uit het ei kropen. Twee via de broedmachine, een jong wordt door de ouders zelf groot gebracht. Herinnert u zich nog die bakjes met slappe nekjes over de rand en een aantal weken later een groot dik jong in een kist in de broedruimte? Naui, geboren op 9.9.9, mocht in februari voor het eerst naar buiten. Drie soortgenoten komen uit Maagdenburg over om hier een aantal maanden te logeren voor hun vertrek naar Dublin. Dit in afwachting tot de oude Afrikaanse leeuw (20 jaar) aldaar zijn laatste adem uitblaast. Evenals onze leeuwen zijn het Aziatische leeuwen en die mogen niet met een Afrikaanse leeuw in aanraking komen. Deze zouden namelijk een bepaalde ziekte bij zich dragen die onder Aziatische leeuwen niet voorkomt en dat wil de fokcoördinator graag zo houden. In april gaat het servalverblijf eindelijk open. Op aanraden van Marc ging er toch een net overheen. Een loslopende serval vindt niemand gezellig, zeker kattenbezitters zoals ik niet. Weer een vriendengeschenk erbij. In mei worden we verrast met de geboorte van twee tijgers, die inmiddels Gio en Vanni gedoopt zijn. Slechts drie dierentuinen hadden toestemming gekregen om te fokken. Er zijn namelijk behoorlijk wat Sumatraanse tijgers in Europa. En de ruimte op Sumatra om dieren uit te zetten is zeer beperkt. Dus die zitten niet op onze fok te wachten. Vergelijk het met op Sumatra beren fokken en die op de Veluwe uitzetten. Een spannende gedachte weliswaar maar bewoners aldaar zullen dat zeker niet toejuichen. Het gierenverblijf is geopend. De gieren zijn aardig gewend aan hun nieuwe onderkomen. De zwarte wouw heeft een plekje gevonden in de kijkershut. Oppassen geblazen want voor je
Jonge kroeskoppelikaan - foto: Rob Doolaard
het weet, heb je een klodder in je nek. Een dierentuin in Spanje die failliet ging, schonk ons 6 maraboes. Ze schonken die aan Blijdorp, omdat ze hier kunnen vliegen en dat is bijzonder. In het voorjaar komen ze uit quarantaine en dan is ons aantal verdubbeld tot 12 maraboes. Twee zitten in de Rivièrahal naast de kamelen hun quarantaine tijd uit. Het nieuwe olifantenbuitenperk dat direct grenst aan het binnenverblijf was net op tijd klaar om de jonge Faya te ontvangen. De geboorte op de aarden ondergrond betekende een fantastische start voor het olifantenjong. Binnen enkele tellen stond ze fier op haar pootjes en nam ze de eerste slokken melk. In het wild moeten de jongen ook gelijk staan, want ze worden geboren terwijl de familie op trek is en dan hobbelen ze gelijk mee met moeder en tantes.
Oude ingang vernieuwd De monumentale entree is na een grondige renovatie gereed. Een arbeidsintensieve klus die gerealiseerd kon worden dankzij een schenking van 1,5 miljoen van fonds Volkskracht. Het heeft veel hoofdbrekens gekost, veel papierwerk, vergunningen en onderhandelen over de juiste kleuren en materialen. Maar het resultaat is er dan ook naar. De regelgeving is zeer streng. Zo mocht er bijvoorbeeld geen dubbel glas geplaatst worden in het gerenoveerde directiegebouw. De winkel van Sinkel is weer in oude glorie herezen. De aapjes op het dak lachen ons weer toe. Er is een gezellig terrasje gekomen waar u onder het genot van een espresso kunt genieten van het gekibbel van de flamingo’s. De hele winter is er een gezellig houtvuur gestookt. Ook nieuw is de grote fietsenstalling waar je zelfs met die reuze bakfietsen een plekje kunt vinden. De renovatie van de Rivièrahal is voorlopig van de baan. Met de aangekondigde bezuinigingen, die ondanks de massale protesten toch doorgaan, komen deze megaklussen niet van de grond. Er wordt wel flink nagedacht over hoe de inrichting aan te passen. Zo zullen veel reptielen op termijn naar elders overgebracht worden. Het klimaat is ongeschikt voor hun welzijn, ze hebben veel warmte nodig. Volgens de directeur stoken we in de hal voor de straat.
De gemeenteraad heeft tijdens de begrotingsbehandeling de bezuiniging helaas doorgezet, maar heeft wel beloofd mee te denken over efficiency maatregelen. Zo wordt gezocht naar partners om groot in te kopen. Denk aan een contract samen met de gemeente voor het inkopen van bomen. En we gaan ook harder op zoek naar schenkingen in natura zoals de trampalen van de RET voor het gierenverblijf. Dat zijn ook duurzamere palen dan de houten palen die eerder gebruikt zijn voor andere verblijven. Het eerder beloofde bedrag van de gemeente voor de renovatie van de Rivièrahal zal ingezet worden om andere verblijven te verbeteren. Het roofdierengebouw behoeft herinrichting en de staf droomt allang van een verblijf voor orang oetans. Verder zal er een plan gemaakt worden voor het Azië deel. Wat te doen met het Azië huis? Dat trekt te weinig bezoekers in de huidige vorm. In 2011 start de bouw van het wasberenverblijf bij het Lepelaarterras. Maar eerst moet Olinka naar buiten zijn, want er moet geheid worden en dat zou de rust van moeder en jong verstoren. Ook gaat de Arctica heuvel aangepakt worden. Daar zijn fouten gemaakt volgens de directeur. De netten bleken te zwak. De verblijven komen tegen de heuvel te liggen, zodat je niet meer hoeft te stijgen. Nu ervaren bezoekers de helling als te steil. De Stellerzee arenden kooi zal een stuk over de vijver heen komen te liggen. Dankzij een grote schenking van een vriendenfamilie komt de gewenste kooi voor de wevervogels er toch. Al met al zindert het van de ideeën om zuinig met middelen om te gaan en
toch het welzijn van de dieren te verbeteren en veel bezoekers te trekken. Bedankt Marc Damen voor je uiteenzetting en het inkijkje in het nieuwe beleid.
Baby van Aya Op 5 december schonk Aya ons een nieuwe gorillababy (zie voorpagina). De jonge spruit is liefdevol verwelkomd door de groep.
Koeneusroggetje geboren In het Oceanium is een koeneusrog geboren. Voor zover bekend is dit de eerste succesvolle kweek van koeneusroggen in Europa. In de Verenigde Staten zijn een paar gevallen bekend, maar een deel daarvan betreft vrouwtjes die zwanger uit zee zijn gevangen. Het rogje, waarschijnlijk een vrouwtje en in de wandelgangen Bertha genoemd, is geboren op 10 november 2010, maar nu pas voor het publiek te zien. Het kwetsbare diertje is 2 dagen na de geboorte namelijk uit voorzorg uit het grote bassin gevangen en geplaatst in een kleinere ronde bak achter de schermen. Zo kon het gecontroleerd en in alle rust worden begeleid. In het begin wilde het roggetje niet eten, maar na ruim 2 weken ging het toch zelfstandig voedsel innemen (steurgarnaal, stukjes mesheft en sprot). Nog een maand later nam het voedsel uit de hand aan. Dit laatste is belangrijk omdat de roggen in het Oceanium uit de hand gevoerd worden, om te voorkomen dat andere vissen het voedsel wegpakken. Koeneusroggen zijn namelijk trage en grote eters! 7 | Vriendennieuws 1 | 2011
Jonge koeneusrog - foto:Rob Doolaard
Het jonge roggetje is deze week weer teruggezet tussen de volwassen roggen, waar het nu nog een beetje bang van is. Het eet alleen nog voedsel van de bodem van het bassin, maar zal snel net als haar soortgenoten uit de hand gaan eten. In de natuur leven koeneusroggen hoofdzakelijk van tweekleppige schelpdieren, die ze uit het zand halen. In Blijdorp krijgen ze daarom grote hoeveelheden mesheften, of zwaardscheden, te eten. De typische langwerpige schelpen kennen de meeste mensen wel van het strand als ‘scheermessen’.
Weer jonge pelikanen Het jaar is nog maar net begonnen en de eerste geboortes hebben al plaatsgevonden. Tot het moment van schrijven (21 januari) zijn er drie pelikanen uit het ei gekropen. Dat is goed nieuws, want deze vogels zijn ernstig bedreigd. Deze kroeskop pelikanen komen in zuidoost Europa voor, onder andere in Roemenie. In een ver verleden kwamen ze in grote delen van Europa voor. Ook in uiterwaarden van Nederland, toen daar nog ooibossen groeiden. Als dwaalgast is hij ook recenter bij ons gesignaleerd.
Koeneusroggen zijn levendbarend: zowel de bevruchting als de ontwikkeling van het jong vindt inwendig plaats. Na een draagtijd van ongeveer zeven maanden wordt er meestal één jong geboren. Bij de geboorte weegt zo’n jong ongeveer 700 gram, met een spanwijdte van 33 cm. Volwassen koeneusroggen kunnen een spanwijdte bereiken van 70 cm en circa 10 kg wegen. Na de geboorte is het roggetje meteen op zichzelf aangewezen. Deze roggen onderscheiden zich van de meeste andere roggensoorten, doordat ze heel vaak vrij door het water zwemmen. Met hun grote vleugelachtige vinnen lijken ze dan onder water te vliegen. Ook de andere roggensoorten in Blijdorp, Amerikaanse pijlstaartroggen en stekelroggen, hebben zich al met succes voortgeplant.
Nog meer eieren Het komodovaraan vrouwtje, die eerder van haar broer twee geheel onverwachte legsels produceerde, heeft maar liefst zesentwintig eieren gelegd. Dit keer hopelijk van het nieuwe en onverwante mannetje uit Chester. Van reptielen is namelijk bekend dat vrouwtjes sperma op kunnen slaan in hun lichaam. Het vrouwtje is in oktober al apart gezet, nadat ze met een wond aan haar keel gevonden was die gehecht moest worden. Er is toen gelijk met een echo gekeken of ze eieren had en ja hoor dat was het geval. Dit keer in een nest netjes bij elkaar en dus makkelijk te vinden. De eieren zijn verzameld en liggen nu in de reptielenruimte in drie broedmachines. Iedere broedmachine is op een iets
8 | Vriendennieuws
1 | 2011
andere temperatuur gezet, want we hebben geen ervaring met het machinaal uitbroeden. De broedtijd duurt 9 maanden. Dat betekent dat de geboorte eind augustus verwacht wordt. De gele anaconda’s, in de Rivièrahal achter de poffertjeskraam, hebben ook gepaard. Deze slangen zijn levendbarend. De draagtijd is circa 4 maanden. Het is een jong stel. Het vrouwtje van het vorige stel is 32 jaar geworden. Anaconda’s komen voor in zuid Amerika. Ze kunnen wel 5 meter lang worden en ze kunnen behoorlijke bijten. Reden waarom ik in Suriname niet in de Cola kreek durfde te zwemmen. Daar had de lokale bevolking geen last van, ze spartelden er natuurlijk lekker op los in die hitte.
Duurzame voeding Samen met vijftien dierentuinen verenigd in de NVD (Nederlandse Vereniging van Dierentuinen), heeft Blijdorp besloten om verantwoorde soja in de diervoeding te gaan gebruiken. Alle diëten waarin soja voorkomt, worden voortaan gebaseerd op verantwoorde soja. De giraffe, grootverbruiker van soja in dierentuinen, staat symbool voor dit initiatief. Voor giraffes en andere dieren houdt dit in dat er een speciaal geconcentreerd voer moet worden gemaakt. Dat wordt een brokje of pel-
let genoemd wat bestaat uit bijvoorbeeld tarwe, haver en maïs. Deze pellets bevatten naast extra vitamines en mineralen vaak een extra hoeveelheid eiwit afgestemd op de behoefte van de diersoort. Als eiwitbron is de boon van de sojaplant het meest geschikt omdat deze veel eiwit bevat. Zo zijn er pellets speciaal voor verschillende soorten herkauwers, zoals giraffes samengesteld, maar ook voor primaten en watervogels specifiek gericht op de behoefte van die diersoort. De Nederlandse dierentuinen willen geen soja meer voeren van producenten die soja verbouwen ten koste van waardevolle natuurgebieden, zoals tropisch regenwoud. Daarover zijn afspraken gemaakt met de diervoedingsleverancier. Het verwerken van goede soja past in het beleid van de NVD dierentuinen om zoveel mogelijk goede en duurzame diervoedingsproducten te verstrekken aan hun dieren.
Koele rendieren In december zijn de rendieren verdoofd om hun gewei af te zagen. De vier heren hebben namelijk de onhebbelijke gewoonte om na het vegen onderling te knokken. Aangezien de dieren toch al onder narcose waren, is de gelegenheid gebruikt om een onderzoek uit te voeren naar de warmteregulering bij deze dieren. Het Erasmus MC doet een grootscheeps onderzoek naar warmteregulering bij dieren. Daarbij moet je niet denken aan een onderzoek naar hoe warm te blijven in extreme kou. Want kou is geen probleem, dat is een kwestie van goede isolatie met een lekkere dichte vacht en extra vet. Het probleem is juist de warmteafvoer en het koel houden van de hersenen. Dat geldt vooral voor dieren die leven in de woestijn. En wat heeft dat met rendieren te maken? Die leven toch in gebieden met sneeuw en ijs? Ja, dat klopt, maar een rendier heeft eenzelfde soort aangepaste anatomie als een aantal gazellen in de woestijn. Zij hebben een aparte bloedcir-
Met dank aan de maandelijkse uitgaven van de vrijwilligers van de diergaarde Blijdorp.
culatie in de neus om de temperatuur in de hersenen te reguleren. De haarvaatjes aldaar lopen namelijk circulair (een cirkelvormige omloop) waarbij het warme (aanvoerende) bloed nagenoeg stil staat en daardoor af kan koelen voordat het verder naar de hersenen stroomt. Voor het onderzoek werd een piepklein cameraatje (zo groot als het topje van een pink) aan een pinnetje in de neus ingebracht. Dit cameraatje, afkomstig uit de intensive care van het ziekenhuis, laat alleen hemoglobine (de rode bloedcellen) zien en maakt daarmee de bloedsomloop zichtbaar. De officiële term voor deze techniek is SDF (Sidestream Dark Field) imaging. Waarom rendieren (ook) zo’n aangepaste bloedsomloop in de neus hebben is niet bekend. Daar was het onderzoek ook niet voor bedoeld. Wat zit de natuur toch bijzonder in elkaar en wat kunnen we er veel van leren. Vergeet u niet de geheel vernieuwde website van de Vrienden te bezoeken? En zullen we volgers worden van de twitter van de Vrienden? Nog meer nieuwtjes liggen in het verschiet. V
R
I
E
N
D
E
N
OPENING WASBERENVERBLIJF Het was de bedoeling om het wasberenverblijf te openen na afloop van de Algemene Ledenvergadering op 16 april. Vanwege de geboorte van Vicks gaat dit niet door. Blijdorp wilde Olinka en Vicks niet storen met bouwgeluiden. De opening is daarom uitgesteld naar:
25 juni 2011 We verzamelen om 16.00 uur bij het terras van de lepelaar. Na afloop staat er een hapje/drankje voor u klaar. Vrienden hebben op de aangegeven datum vanaf 14.00 uur én op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar, gratis toegang tot de Diergaarde. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. Wasberen - foto: Yvonne raaijmakers
Wasberen - foto: Peter van Norde
9 | Vriendennieuws
1 | 2011
K
O
U
D
B
L
O
E
D
Tekst: Jan Breedijk
HOE KOM IK DE WINTER DOOR… Sommige mensen zijn dol op de winter; met de kinderen dollen in de sneeuw, schaatstochten rijden, op wintersport van een berg af glijden… Voor anderen hoeft dat allemaal niet zo. Zij verlangen alweer naar de warmte van de zon die brandt op hun huid. Een winterslaap zou niet eens zo’n slecht idee zijn. Of anders overwinteren in een warm land. De natuur denkt daar precies zo over. Ieder probeert op de beste manier de winter door te komen.
De winter is een tijd van voedselschaarste en lage temperaturen. Dieren, maar ook planten moeten zich daaraan aanpassen. Houtige planten en loofbomen verliezen hun bladeren, zodat het aanwezige vocht niet uitgeademd wordt. Sommige planten sterven boven de grond af en wachten als knol, bol of wortelstok het voorjaar weer af. Andere planten overleven de winter alleen als zaadje. Als dier zul je ook iets moeten verzinnen om die lastige periode te overleven. Vliegers kunnen op reis, andere dieren gaan in winterslaap of winterrust en sommige dieren proberen simpelweg hun kostje bij elkaar te scharrelen en te overleven. Voor veel diersoorten is de winter dan ook een selectiemoment. De zwakkeren sterven, de sterken overleven en bouwen aan de volgende generatie.
Warmbloedige dieren Warmbloedige dieren moeten zich aanpassen aan de lagere temperaturen. De eigen lichaamstemperatuur moet vastgehouden worden en daarvoor is een dikkere vacht of verenpak nodig. Verder worden warme of op zijn minst beschutte plaatsen gezocht. Trekvogels zoeken ZuidEuropa of Noord-Afrika op om daar de winter door te brengen. Het gaat dan vooral om insecteneters, maar ook anderen zoals de gans zijn bereid tot een vliegvakantie. Er zijn ook trekvogels die ons landje aangenaam genoeg vinden. Zo trekken onze spreeuwen naar het zuiden en zijn de spreeuwen die wij hier in de winter zien, afkomstig uit Scandinavië. Standvogels zijn de vogels die gewoon hier blijven. Zij komen dichter bij de mensen, op zoek naar warmte, open water en voedsel. De Nuttalls nachtzwaluw is één van de weinige vogelsoorten die een winterslaap houdt. Zoogdieren hebben niet of nauwelijks de 10 | Vriendennieuws
1 | 2011
mogelijkheid om weg te trekken. Heel wat dieren, zoals de beer, de eekhoorn en de das gaan een winterrust in. Zij worden regelmatig wakker om iets te eten of te drinken, maar verder sparen ze hun krachten. De lichaamtemperatuur is iets lager en de hartslag vertraagd. Andere dieren, zoals de egel en de vleermuis, doen een echte winterslaap. Diegenen die hier niet aan doen, moeten de koude maanden door zien te komen met wat ze nog vinden.
De winterslaap De winterslaap kenmerkt zich door een voortdurende te lage lichaamstempera-
tuur. Verder hebben de dieren een zeer trage hartslag en stofwisseling. In tegenstelling tot dieren in winterrust, zijn deze dieren dan ook bijna niet wakker te maken. Het voordeel hiervan is dat het lichaam nauwelijks energie nodig heeft. Voor de winter worden grote hoeveelheden voedsel gegeten die als vetreserves in het lichaam worden opgeslagen. Het innerlijke gevoel voor het jaarritme geeft het moment aan waarop met de voorbereidingen moet worden begonnen. Is de koude periode te lang, dan kan dat dodelijk zijn. De vetreserves raken op en de dieren sterven door de kou. Ook een te lage omgevingstemperatuur kan het dier zo de kop kosten. Als het vriespunt wordt bereikt in de slaapplaats gaat het kacheltje in het dier weer aan. De ademhaling versnelt en de hartslag gaat omhoog. Dit kost veel energie, waardoor het dier wellicht te veel reserves kwijt is om het einde van de winter te halen. Ten slotte zit er nog één gevaar aan de winterslaap. In deze periode is het dier volkomen weerloos en dus een makkelijke prooi voor een
Wolven moeten in de winter goed op zoek naar eten - foto: Peter van Norde
Sneeuw - foto: Emmy Goossen
roofdier, zoals de rode vos. In oktober 2006 vertelde een Japanner dat hij 24 dagen in winterslaap had doorgebracht toen hij was ingesneeuwd en in slaap viel. Dokters die hem onderzochten zeiden dat zijn lichaamstemperatuur zou zijn gedaald tot 22 °C.
Koudbloedige dieren Ook al noemen we de toestand van koudbloedige dieren in de winter een winterslaap, toch is het dat niet echt. Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van de leefomgeving aan. Zij laten hun lichaamstemperatuur niet zelf zakken om energie te sparen. Een hoge temperatuur zorgt voor veel energie, activiteit en levendigheid. Een lage temperatuur brengt een soort van stijfheid met zich mee. Ook deze dieren gebruiken bij deze lage lichaamstemperatuur weinig energie en hebben een verlaagde hartslag, stofwisseling en ademhaling. Zaak is wel een plekje te vinden waar de vorst hen niet zal bereiken, want dan zullen zij zelf ook bevriezen. Veel insecten volgen het voorbeeld van de planten die de winter als zaadje overleven. Het gaat om de soort, niet om het individu. Ze sterven eind van de zomer of in het begin van de herfst, maar zorgen dat soortgenoten als eitje, larve of pop de winter doorkomen. Anderen vind je wel in winterslaap in kieren, onder bladeren of tussen stukken boomschors. Lieveheersbeestjes kruipen bijvoorbeeld gezellig en
vooral warm bij elkaar gedurende de koudste maanden van het jaar. Sommige vlinders volgen het voorbeeld van vele vogels en trekken naar het warme zuiden. Amfibieën overwinteren in het water of op het land. De meeste salamanders en padden gaan op zoek naar een vorstvrij plekje onder plantenafval, rottend hout, stenen of in holletjes onder de grond. Kikkers kruipen juist in de modder van de sloot. Doordat zij door hun huid zuurstof kunnen opnemen in hun bloed overleven zij lange tijd onder water. Sommige soorten kikkers hebben stoffen in het bloed die hen beschermen tegen enkele graden vorst. De Amerikaanse kikkersoort Rana sylvatica kan zelfs helemaal bevriezen en het toch overleven. Voor reptielen geldt hetzelfde als voor de salamanders en de padden. Alleen de waterschildpadden kruipen weg in de modder van de sloot. Zo overleven niet alleen de inheemse Europese moerasschildpadden, maar ook vele rood- en geelwangschildpadden in onze natuur en de Blijdorpse vijver bij de Rivièrahal de winter. Om deze dieren zoveel mogelijk hun natuurlijke leven te laten volgen, moeten de dieren in de wintermaanden ook in gevangenschap een winterslaap kunnen doen. De lichturen moeten geleidelijk teruggedraaid worden en vooral de nachttemperatuur moet naar beneden. Het is goed de darmen te legen voor de winterslaap. Hagedissen kun je in een lauw waterbadje zetten. Ze laten dan hun ontlasting helemaal gaan. Tijdens de winterslaap moet
wel gezorgd worden voor vers drinkwater. Na de winterslaap komt de spijsvertering maar langzaam weer op gang. Voer de dieren dan dus niet te veel. Wacht met de normale hoeveelheid voedsel tot de ontlasting weer normaal is. Vooral voor de vrouwtjes is de winterslaap ook een periode waarin het lichaam door de rust goed voorbereid raakt op de zware kweekperiode. Bij mannen die een winterslaap houden gaat de kwaliteit van het zaad sterk omhoog. Dus als men wil kweken met deze diersoorten is een winterslaap zeker aan te raden.
Afsluiting Als onze natuur straks weer ‘wakker’ wordt verdwijnen ook de bordjes ‘Dieren zijn in winterslaap’ weer uit Blijdorp. De zon warmt de aarde op en zowel planten als dieren komen weer tot leven. Ook in de dierentuin zullen die temperaturen, weliswaar kunstmatig, de dieren weer wakker doen worden. De zon geeft ieder weer energie en zo gaan we met z’n allen weer, via een hopelijk prachtige lente, richting de zomer. Velen kijken er nu al naar uit en als u dit leest zijn nog veel meer mensen de winter wellicht al helemaal weer zat. Maar voordat de dieren wakker worden en de vogels weer terugkomen, hebben wij waarschijnlijk alweer onze plannen gemaakt voor de zomervakantie, hier of in een lekker warm land. Voor ons is dat logisch, maar neem van mij maar aan….die trekvogels snappen daar niks van. 11 | Vriendennieuws
1 | 2011
V
R
I
E
N
D
E
N
VOORJAARSEXCURSIE In themawereld Azië dineren tussen de orang-oetans! We gaan naar ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen op zaterdag 9 april 2011. Tekst, fotografie: Peter Biesta
Op zaterdag 9 april 2011 organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp de voorjaarsexcursie naar de dierentuin van Gelsenkirchen in Duitsland. Deze voorjaarsexcursie biedt nog iets extra! In 2000 hebben de Vrienden op deze locatie de triest ogende oude Ruhrzoo bezocht. In 2007 waren de Vrienden weer in Gelsenkirchen onder de titel ‘op (boot)safari door Afrika en wandelen door Alaska’. In 2010 is het laatste stuk van de oude Ruhrzoo omgetoverd in een derde themawereld. Na Alaska en Afrika is nu themawereld Azië af. Daarmee is ook de nieuwe dierentuin helemaal af. ZOOM Erlebniswelt behoort nu tot de beste van Duitsland! Hoogste tijd voor de Vrienden om dit juweel opnieuw te bezoeken. Voor de Vrienden en Vriendinnen die iets minder goed uit de voeten kunnen: geen serieus probleem! Zoom Erlebniswelt is op zich vlak. Het aanwezige hoogteverschil is kunstmatig en dus niet al te hoog. Wel zijn er behoorlijke wandelafstanden. Iets minder goed ter been: sla één themawereld (bijv. Afrika) over!
12 | Vriendennieuws
1 | 2011
ZOOM Erlebniswelt Alleen de ingang herinnert nog aan de oude Ruhrzoo. Alles wat u daarna ziet is nieuw! Vanuit het centrale plein na de ingang waaieren in alle windrichtingen de drie themawerelden uit. Alle drie stuk voor stuk prachtig aangelegd in de stijl van het themagebied. Bovendien is er vanaf het centrale plein nog een vierde mini themawereld bereikbaar namelijk ‘Grimbergerhof’. Dit is een oude Westfaalse boerderij met imbiss en biertuin geflankeerd door een kinderboerderij. Een korte beschrijving van de themawerelden: Alaska: Een 6 ha. groot gebied met een geweldig groot grizzlyberenverblijf, drie ijsbeerverblijven en een joekel van een zeeleeuwenverblijf met onderwatertunnel. Sfeervol horecapunt: Alaska dinner Afrika: Maar liefst 14 ha. groot met een aantal erg mooi aangelegde savannes en een mooi nijlpaarden/chimpansee tropenhuis. Hoogtepunt is wel de ‘African Queen bootsafari’ Sfeervol horecapunt: Afrika Lodge Azië: Nog geen jaar oud! Met 5 ha. is dit de kleinste themawereld. Het gebied wordt gedomineerd door een grote orang-
oetan tropenhal die als een vette rups in het gebied ligt. Sfeervol horecapunt: Ryokan Seeterassen Om alle themawerelden te zien is er vanwege de tijd geen rondleiding gepland. Bovendien blijven we langer dan gebruikelijk in de tuin. We gaan in het Ryokan Seeterassen restaurant bij de orang-oetans dineren! Als de tuin om 18.00 uur sluit, begeven wij ons naar het Ryokan Seeterassen restaurant naast de Orang-oetan tropenhal. Daar worden we ontvangen en staat een dinerbuffet voor ons klaar! Om 19.30 uur vertrekken we dan non-stop terug naar Rotterdam. Dit is een verre dagtocht die wordt uitgevoerd met twee 58-persoonsbussen. Zoals bij alle verre dagtochten is ook deze reis bijna geheel inclusief. Wij maken op de heenweg een stop bij het restaurant Ruimzicht in Zeddam voor (2 kopjes) koffie en gebak. Deze keer is er geen stop op de terugweg. Gelsenkirchen ligt niet zo ver in Duitsland.
De volgende punten zijn voor u van belang Maximaal aantal deelnemers is 115. (twee 58-persoonsbussen) Op de heenreis zal een koffiestop gehouden worden (inclusief). Vergeet niet uw paspoort of ID-kaart mee te nemen. Vertrek: 8.30 uur(!) (éénmalig vertrek om 08.30 uur i.p.v. 08.00 uur, om door het late vertrek uit Duitsland binnen het rijtijdenbesluit te blijven) vanaf het metrostation Capelsebrug op de grens van Rotterdam en Capelle a/d IJssel. Hier stoppen de metrolijnen A, B en C. (Deze opstapplaats is tijdelijk i.v.m. de verbouwing van metrostation Kralingse Zoom). Aankomsttijd in Gelsenkirchen ca. 12.15 uur. Geplande aankomsttijd in Rotterdam ca. 22.30 uur. Kosten voor leden bedragen: € 70 Niet leden betalen € 72,50. Gaat u ook mee met de meerdaagsereis naar Polen, dan graag een aparte overschrijving om verwarring te voorkomen.
In de reissom zijn inbegrepen: - de busreis Rotterdam – ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen v.v; - toegang tot de dierentuin; - koffie/thee met gebak op de heenweg; - een dinerbuffet in Ryokan Seeterrassen in Gelsenkirchen inclusief één drankje; - fooi voor de chauffeur.
Aanmelden voor deze reis Het verschuldigde bedrag dient u over te maken naar ING-rekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp, Dijkstraat 7-B 2675 AT Honselersdijk onder vermelding van ‘ZOOM’ + uw telefoonnummer. De overschrijvingen dienen uiterlijk 1 april 2011 te zijn ontvangen. Uw overschrijving is uw bewijs van deelname. U ontvangt geen verdere bescheiden of mededelingen, tenzij de bus vol is. Hiervan krijgt u dan zo snel mogelijk bericht en het volledige bedrag wordt teruggestort.
Lijn 13 Tjsilpen, kwetteren of twitteren
Dat was lang geleden! Maar nu liep ik weer door Blijdorp met mijn oude vriend en ex-zeebonk Peter. Het weer, de getijden en het leven hebben sporen op zijn kop en zijn gemoed achtergelaten. Met het toenemen der jaren is hij wat cynisch geworden. Dat vind ik niet erg want het is allang gebleken dat optimisten zoals ikzelf met open ogen in een te mooi toekomstbeeld trappen. Optimisten hebben het vaker fout! De pessimist daarentegen heeft vrijwel altijd gelijk. Als iets fout kan gaan, dan gaat het uiteindelijk ook een keer fout. Daar waar de optimist denkt dat het volgende jaar voor Blijdorp fantastisch wordt, daar zal de pessimist direct wijzen op de bezuinigingen en het achterstallige onderhoud. Kortom, om een beetje met beide benen op de grond te blijven hebben wij optimisten een scheutje cynisme soms hard nodig. “Waar ben je nou mee bezig? Wat is @Blijdorpvriend nu weer?” zei Peter, en trok een diepe frons in zijn verweerde voorhoofd. “Bij getwitter denk ik aan een stel mussen! Denk jij nou echt dat leden van Vrienden dit oppakken?” Mijn tegenwerpingen negerend praat hij door “Volgens het Engelse woordenboek is to twitter tsjilpen; als de mussen bij de manenwolven. Met dat twitteren zeggen ze niets maar laten ze alleen maar weten dat ze er zijn. Dat zal met twitteren ook wel zo zijn. Waarom zou je als vereniging eigenlijk hier aan mee willen doen?” Het uitwisselen van korte berichtjes naar groepen bekenden via mobiel en internet is een mogelijkheid. Het is een hele directe manier van communicatie. Wij als vereniging kunnen bijvoorbeeld direct laten weten als er een nieuwtje is en iedereen kan deze nieuwtjes direct doorzetten of aangeven wat hij of zij er van vind. “Er wordt heel veel onzin getwitterd, Peter. Dat zijn wij niet van plan. Eerlijk gezegd heb ik hier wel over nagedacht omdat ik zelfs als optimist, twijfelde. Maar je moet zoiets een kans geven. Het komt niet in de plaats van andere dingen zoals de nieuwsbrieven en de informatie via Vriendennieuws. Het is gewoon een extraatje voor wie het leuk vindt.” Peter trekt op een irritante manier zijn wenkbrauwen op. De ene iets hoger dan de andere. Ik moet mezelf in de hand houden omdat ik het niet leuk vind dat een nieuw idee direct de grond wordt ingeboord zonder dat het eerst een kans krijgt. Je schiet dan al gauw in de verdediging. “Weet je Peter, de Vrienden hebben hun internetsite vernieuwd. We hebben nu een heuse webwinkel en we gaan twitteren. Wie het leuk vindt doet mee en wie deze ontwikkelingen niks vindt die laat het gewoon liggen. Wij zorgen ervoor dat ook die groep alle informatie krijgt. .. Zo zal iedereen tevreden zijn!” “Iedereen?” lacht Peter. Tsja, optimisten maken meer fouten, ons wereldbeeld is te romantisch. We stoten met regelmaat onze neus tegen een roze wolk, maar teleurstelling is wel onze uitdaging! Dat in tegenstelling met de pessimist die dan wel vaker gelijk heeft maar er niet gelukkiger door wordt! Het wordt een fantastisch jaar in Blijdorp.
Het is niet mogelijk het betaalde bedrag te restitueren voor afmeldingen die na 1 april worden ontvangen. Eventuele restituties vinden plaats onder inhouding van € 2,50 administratiekosten.
13 | Vriendennieuws
1 | 2011
SCHIP VAN DE WOESTIJN De kameel, symbool van matigheid en nuchterheid, maar ook van eigenzinnigheid en arrogantie. Als je over een kameel droomt, zou dat betekenen dat je psychische of lichamelijke lasten met je meedraagt. En droom je dat je op een kameel rijdt, dan staat je een onstuimige levensreis te wachten. Hoe dan ook, de kameel leeft al zo’n 4500 jaar dichtbij de mens en hij heeft als ‘het schip van de woestijn’ talloze karavanen veilig door de woestijn geleid. En dit bijzondere dier staat ook gewoon in de Rotterdamse diergaarde!
Tekst: Trix Vermeulen
Ui, kwam er een nog betere oplossing voor de kamelen. Ze konden het oude verblijf van de giraffen betrekken. In 2008 is er voor het laatst een kameeltje geboren in Blijdorp. De bevalling was niet gepland en kwam ook een beetje onverwacht. Blijdorp heeft namelijk geen hengst. De moeder van het jong, Greet, behoort tot een groepje kamelen dat naar Blijdorp kwam, omdat zij niet mochten doorreizen naar hun eindbestemming in Engeland in verband met de blauwtongziekte. Eenmaal in Blijdorp bleken twee vrouwtjes hoogzwanger en bevielen kort na aankomst.
Eeltpotigen Een subgroep binnen de orde van de hoefdieren wordt gevormd door de eeltpotigen. Eeltpotigen hebben een relatief kleine kop, een lange nek en een gespleten bovenlip. Hun vacht is dik. Dit zorgt ervoor dat ze overdag beschermd zijn tegen de hitte en dat ze ’s nachts beschermd zijn tegen de kou. Voorbeelden van eeltpotigen zijn de kameel en de dromedaris. Het lichaamsgewicht van deze dieren rust niet op de hoeven, zoals bij de andere hoefdieren, maar op de zolen van de twee tenen aan elke voet. Deze zijn bedekt met een dikke laag eelt. Dit is een van de aanpassingen die leven in de woestijn mogelijk maakt, waarover straks meer. Kamelen hebben een bijzondere, schommelende manier van lopen. Zij plaatsen hun voor- en achterpoot aan één zijde tegelijk naar voren. Deze manier van lopen wordt de telgang genoemd.
Kamelen - foto: Peter van Norde
De kamelen in Blijdorp woonden eerst op de Mongoolse steppe, samen met de onagers. Dit samenwonen was geen succes. De onagers en kamelen zaten elkaar vaak letterlijk in de haren. Daarom werden er 14 | Vriendennieuws 1 | 2011
op de steppe voorzorgsmaatregelen aangebracht: een gedeeltelijke afscheiding met stenen wal, die het de dieren moeilijker zou maken achter elkaar aan te jagen. Met de verhuizing van de giraffen naar de
Een- en tweebultigen De eenbultige kameel kennen we beter onder de naam dromedaris. In het wild is de dromedaris uitgestorven, maar hij komt veel voor als huisvee. In Australië komen inmiddels ook verwilderde kuddes voor. De dromedaris is net als de kameel een echt woestijndier. Als water en voedsel schaars zijn, kan hij zonder problemen veertig procent van zijn lichaamsgewicht verliezen. Bij grote hitte loopt zijn temperatuur op, maar hij zweet weinig, waardoor hij weinig vocht verliest. De mannetjes hebben een harem van verschillende vrouwtjes en hun jongen.
Van de tweebultige kameel kennen we vooral de huiskameel. Deze soort is te zien in dierentuinen, zoals bij ons in Blijdorp. Er bestaat ook een wilde kameel, maar deze wordt met uitsterven bedreigd. De populatie telt nog slechts tweeduizend kamelen. De wilde kameel is hoger en slanker dan de huiskameel en zijn bulten zijn kleiner en spitser.
Kruisingen Als een dromedaris gekruist wordt met een kameel, dan krijg je een hybridekameel. Deze soort is speciaal gekweekt om makkelijker over de Zijderoute te reizen, de route waarlangs eeuwenlang handel werd gedreven tussen Azië en Europa. De twee grootste obstakels op deze route waren de droogte en lange afstanden. De kameel kan erg goed tegen de droogte, maar is minder geschikt voor de lange afstanden. Voor de dromedaris geldt precies het tegenovergestelde. Een kruising van deze dieren gaf een dier beter geschikt voor deze handelsreizen. Een andere kruising is de cama, een kruising tussen kameel en lama. De cama heeft geen bult, maar wel de oren en staart van de kameel. Doel van deze kruising was een dier met de kracht van een kameel en het karakter van een lama.
Leven in de woestijn Het vinden en opslaan van water heeft voor woestijndieren de hoogste prioriteit. Lang speculeerden wetenschappers over hoe kamelen grote hoeveelheden water opslaan in hun lichaam. Er werd wel gedacht dat de bulten van de kameel vol zaten met water, maar de kamelenbult is gevuld met vet. In zijn buik heeft hij een groene, stinkende substantie. Deze gebruikt een boze kameel om zijn tegenstander mee te bespugen, net als een lama doet. Het geheim van de kameel zit hem niet in een onderhuids waterreservoir, maar in het feit dat hij ontzettend zuinig is met vocht en dat hij goed tegen uitdroging kan. Een mens kan al doodgaan als hij een vijfde deel van zijn lichaamsvocht verliest. Een kameel kan door vochtverlies een kwart van zijn gewicht kwijtraken zonder in echte moeilijkheden te komen. Als een kameel een paar dagen niet gedronken
heeft, kan hij in een paar minuten vijftig liter water bijtanken. Een van de verschillen die zorgt dat een kameel beter tegen uitdroging kan dan een mens heeft te maken met de rode bloedcellen. Bij een mens worden deze rode bloedcellen bij ernstig vochttekort stug, het bloed wordt stroperig en stroomt moeizaam door de aders. Dit leidt tot zuurstofgebrek in de hersenen met alle gevolgen van dien. Een kameel is fysiek perfect uitgerust voor het leven in droge gebieden. Ook al verliest een kameel veel vocht, dan nog blijven zijn organen goed functioneren. Zo zijn de rode bloedcellen van een kameel kleiner dan die van de mens en ze hebben een ovalen vorm, waardoor ze wel door de vaten blijven
In tegenstelling tot de meeste zoogdieren kan een kameel ook prima zout of brak water drinken. De nieren halen het zout eruit en zorgen dat het wordt afgevoerd. Als je een kameel in de woestijn in de volle zon ziet, dan zul je merken dat hij altijd met zijn kop richting de zon staat. Zo zorgt hij ervoor dat de zon het smalste deel van zijn lichaam raakt. Nu zullen wij als het koud is lekker dicht bij elkaar kruipen, de kameel doet dit juist als het extreem heet is. Door dicht bij elkaar te liggen, vangt elk dier minder warmte op dan wanneer ze alleen liggen. In de warme zomermaanden zorgt het vet van de kamelenbult voor isolatie. Ook de vacht van de kameel zorgt dat het lichaam koel blijft. Metingen hebben aangetoond
Jonge kamelen - foto: Joost Hubeek
stromen. Het functioneren van de organen wordt niet gehinderd door verandering in lichaamstemperatuur. Tot 41 graden Celsius blijven de organen gewoon werken. En de zweetklieren gaan pas werken bij een temperatuur boven de veertig graden. Hierdoor verliest een kameel weinig vocht door zweten. In de koude maanden komt het voor dat kamelen helemaal geen water drinken. Zoals veel woestijndieren haalt de kameel voldoende vocht uit het eten van planten. Maar ook als er geen planten te eten zijn, maar alleen droog voer, dan is er nog geen man overboord. Dan plast de kameel gewoon wat minder. De hoeveelheid urine varieert van een halve liter per dag tot zeven liter per dag. Hij kan de urine wanneer het nodig is heel sterk concentreren om zoveel mogelijk vocht vast te houden.
dat de temperatuur bij de punt van de haren wel dertig graden hoger kan liggen dan bij de haaraanzet. Bovendien verdampt bij transpiratie het vocht direct op de huid en dat brengt ook weer verkoeling. Een kameel staat hoog op zijn poten en ook dit is een aanpassing tegen de warmte. De temperatuur bij de kop kan twintig graden lager zijn dan de temperatuur bij de voetzolen. Maar een kop hoog in de lucht heeft meer voordelen. Zo kan je bij planten en bladeren waar andere dieren niet bij kunnen. En ook een kleine zandstorm blaast geen zand in de ogen van de kameel, het zand waait hooguit tegen zijn borst. Als het zand wel hoger wordt opgewaaid, dan sluit de kameel zijn neusgaten af en heeft hij speciale vliezen over zijn ogen ter bescherming. Werkelijk aan alles is gedacht!
Bronnen:Wikipedia, Peter Klaver, dierenarts Artis te Amsterdam over het boek : ¨De geur van kamelen, een kennismaking met een vreemd creatuur¨, Website Blijdorp 15 | Vriendennieuws 1 | 2011
NIEUWE MEDIA U heeft gelijk, we moeten natuurlijk niet overal meedoen. Zoals het tot nu toe gaat, gaat het ook goed. Waarom zou je eigenlijk altijd wat willen veranderen? Het belangrijkste is om aansluiting te houden bij de opvattingen en wensen van onze leden, en onze leden vinden het best zo! Maar toch… Onze website werd bijgehouden en bewerkt door Astrid Gelderblom. Tegen de zomer van het oude jaar heeft ze aangegeven dat ze wilde stoppen met deze werkzaamheden. De vereniging bedankt
kan u voor bedrukte producten en dierenansichtkaarten op onze site aan de linkerkant het woord “shop” aanklikken. Uiteindelijk moet het een complete webwinkel worden waar je de meeste producten uit de vriendenwinkel kan kopen.
Tekst: Theo van de Velde
haar voor alle tijd en inspanning die dit haar gekost heeft. Voor ons was het echter aanleiding om te bekijken of de site niet technisch aangepast kon worden. In ieder geval stond een webwinkel op ons verlanglijstje. Al pratende vonden we dat de opmaak ook wat strakker kon. Samenwerking tussen de vormgever van Vriendennieuws en Stichting Kennis Werkt leidde tot een hele nieuwe website. Inmiddels kunt u op www.vriendenvanblijdorp.nl het resultaat zien. De website is nog lang niet gevuld en u kunt uw bijdragen en suggesties insturen naar
[email protected] Het is ook leuk als u ons laat weten of en welke informatie u graag uit Vriendennieuws ook op de site zou willen terugzien. Op deze manier worden we nog meer van en voor onze lezers. En we gaan verder. De webwinkel is in ontwikkeling. Nu al 16 | Vriendennieuws
1 | 2011
Ouders en grootouders die een cadeautje moeten kopen, kunnen dan eenvoudig achteraf nog eens één van die leuke pluche beestjes nabestellen. Er ligt ook nog een wens om de boekingen voor de Vriendenreizen voor een deel via de site te laten lopen. Of dit binnen afzienbare tijd haalbaar wordt dat kunnen we nog niet zeggen. Bent u wat minder digitaal ingesteld? Heeft u geen computer of houdt u er niet van? Geen nood want alles blijft verder zoals het is. U kan altijd een briefje aan het secretariaat sturen, u krijgt Vriendennieuws gewoon in de bus en u bent meer dan welkom op de Vriendenreizen, de openingen en de Algemene Ledenvergadering. Voor wie het leuk vindt: Twitter Voor sommige mensen gaat nieuws nooit snel genoeg. Twitter is een mogelijkheid om op internet, meestal via mobiel of
Blackberry, korte tekstberichtjes met groepen te delen. Zo kun je gelijk met Vrienden delen dat er weer iets te zien of te beleven valt of bijvoorbeeld dat je op dat moment in de dierentuin te vinden bent. De Vrienden van Blijdorp vindt u nu ook op twitter: @Blijdorpvriend. Als u nooit heeft getwittert dan moet u eerst een account aanmaken. Ga naar www.twitter.com en maak uw profiel aan. U hoeft alleen uw e-mail en uw verzonnen twitternaam in te vullen en het is klaar. Daarna, kunt u @Blijdorpvriend zoeken en toe te voegen. Gefeliciteerd! Nog te lastig? De handleiding kan u krijgen op http://www.twitterinfo.nl/home . Om ons te volgen hoef je geen lid van de vereniging te zijn dus geef het gerust aan vrienden door. Wij volgen Diergaarde Blijdorp @RotterdamZoo en zij volgen ons twitter weer!
Nog een stapje verder: www.Linkedin.com LinkedIn is een gemeenschap op het internet van en voor professionals. Het is een gemeenschap wat vooral beroepsmatig wordt gebruikt. Hier worden niet zoals op facebook of Hyves foto’s en allerhande privé-informatie uitgewisseld maar er vindt meer directe informatieuitwisseling plaats. Ook hier geldt dat als u al een profiel hebt u via “groups” de VriendenvanBlijdorp eenvoudig terugvindt. Het is een open groep waarin iedereen kan toetreden. Heeft u vragen over de genoemde onderwerpen dan kunt u mij mailen op
[email protected] Ik probeer u dan zo snel mogelijk te helpen. Maar u bent gewaarschuwd, ook mijn kennis is beperkt! Vindt u dit digitale gedoe helemaal niets? Dat kan. Stuur uw mening dan naar onze redactie. Laat ons weten wat u hiervan vindt. Dat gaat wel wat langzamer maar uw mening is ons net zo lief. Want u bent onze vereniging! Uiteindelijk gaat er toch niets boven een mooi gedrukt papieren exemplaar van Vriendennieuws. En dat blijft onveranderd!
Komodovaraan - foto: Alex Schouten
Tekst: Angeline Peters
DRAKEN KOMEN UIT EEN EI Vrienden hebben ‘m vast wel eens zien staan in het Aziëhuis in de Maleise Bosrand: Komo, een hagedis van drakenformaat. Deze machtige Komodovaraan was de eerste in Blijdorp en is in 1996 overleden. Inmiddels bewonen nieuwe generaties de komodovaraanverblijven in de Rivièrahal en het goede nieuws is dat er onlangs opnieuw eieren zijn gelegd en dus mogelijk nageslacht op komst is! Kortom, tijd om een artikel te schrijven over deze intrigerende dieren.
Draken in het wild Komodovaranen hebben altijd tot de verbeelding gesproken. Met hun lengte tot wel 3 meter en gewicht tot meer dan 100 kg zijn ze de grootste hagedissen ter wereld. Maar ook het feit dat in de bek gifklieren èn talloze bacteriën zitten, zorgt voor ontzag bij de lokale bevolking. Een beet van een komodovaraan resulteert immers in flinke ontstekingen met soms bloedvergiftiging en de dood tot gevolg. De Komodovaraan komt voor op een vijftal Indonesische eilanden. In tegenstelling tot wat veel mensen denken komen ze niet alleen voor op het eiland Komodo, maar ook op vier omliggende eilanden waaronder Flores. Moderne DNA-technieken hebben laten zien dat tussen de eilanden sprake is van enige genetische variatie en dus van ondersoorten. Zoals voor zoveel dieren, geldt ook voor de
komodovaranen dat ze in hun voortbestaan worden bedreigd. Dit komt niet alleen door het verdwijnen van geschikt leefgebied door ontbossing en de toenemende bevolking, maar ook door de overbejaging van herten (de voornaamste prooidieren van de komodovaraan). De Indonesische overheid is zich bewust van het gevaar van uitsterven en heeft al in de jaren ’80 een groot deel van het leefgebied uitgeroepen tot Komodo Nationaal Park. Vier van de vijf eilanden, waar de soort voorkomt, zijn hiermee beschermd. Op het eiland Flores blijkt de bescherming in het Wae Wuul Reserve echter onvoldoende te zijn. Om de lokale bevolking meer bewust te maken van de kwetsbaarheid van Komodovaranen ondersteunt de Diergaarde samen met enkele andere Europese dierentuinen een educatief project. Daarnaast wordt uitbreiding van patrouilles door parkwachters gefinancierd.
Komodo’s in Blijdorp Al in de jaren 20 van de vorige eeuw had de oude Diergaarde Komodovaranen. Deze leefden echter niet lang. Vervolgens duurde het tot 1992 tot Blijdorp opnieuw Komodovaranen in de collectie kreeg. Deze dieren kwamen via de dierentuin van Singapore, uit Indonesië. Eén van deze dieren was de ‘beroemde’ Komo. In de loop der jaren is veel overleg geweest tussen de verschillende dierentuinen over de juiste inrichting van de verblijven zodat de dieren zich thuis voelen. In het verblijf bestaat de bodem uit een dikke laag lemig zand, zodat de dieren naar hartelust kunnen graven. Je moet als bezoeker overigens wel een beetje geluk hebben om ze in levende lijve te zien, omdat de dieren ervan houden tunnels te graven, waar ze een groot deel van de tijd door brengen. De zachtere ondergrond is ook belangrijk voor de poten. Ontstoken voetzolen door een te harde ondergrond is een veelvuldig probleem. Hun dieet is niet zo spannend. Kleinere dieren worden gevoerd met sprinkhanen, eieren en muizen. Bij de grotere dieren staan ratten en konijnen op het menu. Het dierlijk voedsel wordt met huid en haar gegeven, aangevuld met een voedingssupplement zodat de dieren voldoende vitaminen, mineralen en kalk binnenkrijgen. En zoals bij zoveel reptie17 | Vriendennieuws
1 | 2011
Komodovaraan - foto: Alex Schouten
len hangen er in het verblijf UV-lampen, zodat ook de groei en botopbouw normaal verloopt.
Komen en gaan Komo en zijn partner hebben helaas nooit nageslacht gekregen en zijn overleden. Andere dierentuinen in de Verenigde Staten en Europa hadden inmiddels ook Komodovaranen in de collectie en al deze dieren vormen de basis voor het fokprogramma. Dit fokprogramma is gedurende 10 jaar door Blijdorp gecoördineerd, maar sinds kort heeft de dierentuin van Chester dit overgenomen. Genetisch onderzoek moet nog definitief bevestigen dat de dierentuinpopulatie tot dezelfde ondersoort van het eiland Flores behoren. In 1995 kreeg Blijdorp drie jonge dieren die in de Washington Zoo in de Verenigde 18 | Vriendennieuws 1 | 2011
Staten uit het ei waren gekropen. In de loop van een aantal jaar zijn deze drie Washington-dieren vertrokken naar verschillende dierentuinen in Europa om deel te nemen aan het fokprogramma. Eén van die vrouwtjes heeft in de dierentuin van Gran Canaria gezorgd voor maar liefst 17 jonge varaantjes. In 2007 heeft Blijdorp een broer en zus uit dit ‘nest’ gekregen. Toen dit stel groter groeide kregen zij het grote verblijf in de Rivièrahal.
Verrassing Tot ieders grote verbazing liepen er in maart 2009 opeens jonge komodovaranen rond in het verblijf. Het kon niet anders dan dat broer en zus de ouders waren, ook al waren ze eigenlijk best wel jong om voor nageslacht te zorgen. Niemand had opgemerkt dat het vrouwtje eieren in het verblijf had begraven, laat staan dat deze uitgekomen waren. Een zoektocht in het verblijf zelf en de omgeving leverde uiteindelijk 11 jongen op, waarvan er acht in leven bleven. Het ver-
blijf was prima ingericht om pa en ma komodovaraan binnen te houden, maar de kleintjes bleken letterlijk door alle kieren en gaten overal heen gekropen. Deze geboorte was een primeur voor Nederland en de jongen waarschijnlijk de eerste varanen die in een dierentuin in het verblijf en niet in een broedmachine geboren zijn. De kleintjes zijn inmiddels behoorlijk gegroeid. Een deel is vertrokken naar andere dierentuinen en een aantal is voorlopig te zien in het kleinere verblijf in de Rivièrahal. Omdat men natuurlijk bij voorkeur fokt met niet verwante dieren is de broer geruild voor een onverwante man uit de dierentuin van Chester. Na de gelukstreffer van maart 2009 is het de bedoeling met dit nieuwe stel te gaan fokken. Door uitwisseling van informatie met andere dierentuinen is er al heel wat bekend over de fok in gevangenschap. Wat komt er allemaal kijken bij de fok van een stelletje draken?
Fok in Blijdorp Komodovaranen leven min of meer solitair. In het wild is er sprake van een paarseizoen waarbij de partners een aantal dagen tot weken bij elkaar in de buurt
blijven. Zoals te verwachten hangt dit samen met de (regen-)seizoenen in Indonesië. Om dit in gevangenschap na te bootsen wordt in Blijdorp bij veel dieren gewerkt met een zogenoemde klimaatkalender. In deze kalender wordt per regio aangegeven wat de gemiddelde dag- en nachttemperatuur en de luchtvochtigheid zijn. Door middel van lampen en luchtbevochtigers worden zo in de verblijven de seizoenen van het oorspronkelijke leefgebied nagebootst. Deze tactiek wordt ook bij de Komodovaranen gebruikt. Daarbij is het tijdstip van de bevruchting cruciaal. De aanwezigheid van een mannetje stimuleert bij het vrouwtje de ontwikkeling van ei-follikels. Na de bevruchting door het mannetje legt het vrouwtje tot wel 30 eieren. Ze begraaft de eieren in de grond en doet verder weinig aan broedzorg. Wordt een vrouwtje niet bevrucht, terwijl er wel ei-follikels tot ontwikkeling zijn gekomen, dan kan dit problemen geven omdat er infecties optreden met alle gevolgen van dien. Aangezien het ruiken van een mannetje al genoeg is om de ei-follikel ontwikkeling bij het vrouwtje op gang te brengen, moet een vrouwtje, waar men niet mee wil fokken, niet alleen uit zicht van een mannetje, maar ook buiten het reukveld worden gehuisvest.
Tweede maal succes? In september 2010 bleek het volwassen vrouwtje een wond op haar kop te hebben. Ze is toen apart van het mannetje gezet en onderzocht. Daarbij bleek dat ze eieren aan het ontwikkelen was. In november heeft ze maar liefst 26 eieren gelegd, die door de verzorgers opgegraven zijn om ze in de broedmachine van de reptielenruimte uit te broeden. Eerlijk gezegd vinden de verzorgers de eieren er niet helemaal goed uit zien. Ze lijken behoorlijk ineengeschrompeld en dof, heel anders dan de eieren van andere reptielen. Omdat de broedtijd zeven tot acht maanden is, is het dus een kwestie van afwachten of Blijdorp zijn tweede broedsucces zal hebben. In de tussentijd kunnen de verzorgers niets anders doen, dan zorgen dat de temperatuur en luchtvochtigheid in de broedstoven zo optimaal mogelijk zijn. Zoals gezegd, is er al veel informatie hierover uitgewisseld met andere dierentuinen.
Draken dresseren Voor een goede verzorging moeten de verzorgers regelmatig het verblijf in. Om het hanteren van de giganten soepel te laten verlopen, krijgen de dieren een klikkertraining. Dit betekent dat de dieren leren om bepaalde commando’s op te volgen, zoals het lopen door een tunnel, of weg te lopen van een verzorger. Voert een dier de opdracht goed uit, dan krijgt het een beloning en laat de verzorger een klik horen. Na een tijdje is alleen een klik voldoende beloning om het dier de opdracht uit te laten voeren. Deze klikkertraining wordt niet alleen in Blijdorp gedaan, maar ook in andere dierentuinen. Het mannetje uit Chester was dus al getraind voordat hij naar Blijdorp kwam. Ondanks deze training blijft het voor de verzorgers oppassen geblazen als zij in de verblijven gaan. Vaste regels zijn: altijd met zijn tweeën, gewapend met bezem èn telefoon voor het geval er iets gebeurt. Overigens bleek Komo destijds een doetje te zijn. Bij binnenkomst zat hij onder de teken en andere parasieten. De verzorgers hebben die zonder al te veel moeite gewoon met een pincet één voor één kunnen verwijderen, zonder klikkertraining…..
Hoe nu verder? Het zou natuurlijk heel mooi zijn als halverwege 2011 jonge Komodovaraantjes uit het ei komen. Overigens zal pas na DNA-onderzoek duidelijk zijn wie hun vader is. Komodovaraanvrouwtjes hebben de bijzondere eigenschap sperma op te kunnen slaan. Het is dus mogelijk dat deze tweede leg nog bevrucht is met het sperma van het vorige mannetje, haar broer…… Desalniettemin worden het spannende maanden voor de verzorgers. Zelfs als de jongen niet van het onverwante stel zijn, zullen ze een, weliswaar minder prominente, rol spelen in het Europese fokprogramma. Met alle onzekerheid over de toekomst van de Rivièra-hal, waar de komodovaranen nu hun onderkomen hebben, wordt er ook druk nagedacht over een nieuw verblijf. En wat is nu toepasselijker dan dat nieuwe verblijf te bouwen in de Maleise Bosrand. Dus wie weet kijkt u over een paar jaar naar een nieuw verblijf onder het toeziend oog van de replica van Komo!
Vrienden mak
en we het vers
chil!
EERSTE VRIENDENVEILING! Na afloop van de Algemene ledenvergadering 2011 vindt de allereerste Vriendenveiling plaats. Kom, kijk of er iets voor u bij is! Koos van Leeuwen heeft de afgelopen tijd allerlei leuke Blijdorp-memorabilia verzameld. Een belangrijk deel is verkocht via de Zootjesshop die rond de lezingen in de Haaienzaal is te vinden. De mooiste spullen zijn echter bewaard voor de eerste echte Vriendenveiling. Aansluitend op de Algemene Ledenvergadering van 2011 gaat veilingmeester Koos van Leeuwen helemaal ‘los’. Zorg voor een gevulde portemonnee en goede concentratie. Wie weet is één van de exclusieve Blijdorp-herinneringen straks van u! De opbrengst van de veiling komt ten goede aan ons jubileumgeschenk voor 2013: een grote kas voor Zuid-Amerikaanse vlinders en nachtdieren. Wilt u alvast voorgenieten? Open dan snel het pdf-bestand op www.vriendenvanblijdorp.nl (kijk onder activiteiten)! Zaterdag 16 april Diergaarde Blijdorp, Haaienzaal (in Oceanium) Start: circa 12.00 uur (na afloop Algemene Ledenvergadering 2011)
Met dank aan: Henk Zwartepoorte (Diergaarde Blijdorp)
19 | Vriendennieuws
1 | 2011
De afgelopen maanden is de ingang aan de Van Aerssenlaan in volle glorie hersteld. Het ziet er prachtig uit. Ook het directiekantoor is onder handen genomen. Het noodgebouw naast dit kantoor is verdwenen. Op die plek verscheen een golvende muur met een dakje. Even waan je je in de Efteling: heeft Anton Pieck het ontwerp hiervoor gemaakt? De muur, met zijn ronde vormen, is echter door Van Ravensteyn ontworpen. Daarmee maakt de muur deel uit van het oorspronkelijke ontwerp van Blijdorp en is nu weer in ere hersteld. Tekst: Monique van Leeuwen-Maat
S
C
H
B
L
I
J
D
O
R
P
MUURBLOEMPJES
I
Bloeiwijze Hosta - foto: Koos van Leeuwen
B
O
T
A
N
Uitrollend varenblad - foto: Koos van Leeuwen
Op oude foto’s kan ik de muur inderdaad terugvinden. Hoewel ik onlangs 50 jaar ben geworden, kan ik me niets van de muur herinneren. Daar ben ik blijkbaar ‘te jong’ voor en dat geeft een goed gevoel! Rond de muur komt een interessant stukje tuin voor plantenliefhebbers. De botanici willen op dit kleine stukje grond het belang van planten voor de mens tonen. Aan de dierentuinkant van de muur (de zonzijde) komt een moestuin. Er worden diverse voedselgewassen aangeplant, met name zogenaamde ‘vergeten groenten’. Dat zijn oude rassen die in de vergetelheid zijn geraakt. Er zitten echter juweeltjes bij die bijzonder lekker smaken. De Diergaarde wil het belang van duurzaamheid uitdragen. Daarom wordt in de moestuin gewerkt zonder bestrijdingsmiddelen. De opbrengst van de moestuin is voor de dieren. Die hebben daar ongetwijfeld een heerlijk en onbespoten maal aan!
Medicijn In de border bij het directiekantoor is ook een taxushaag aangeplant. Deze plant levert grondstoffen voor medicijnen. In de klassieke oudheid was de taxusboom al bekend om haar geneeskrachtige stoffen. In 1962 ontdekte een Amerikaanse wetenschapper, dat er in de taxusboom een stof zit die werkzaam is tegen bepaalde vormen van kanker, waaronder borstkanker. Deze stof, taxol, wordt gewonnen uit de schors. Er zit echter maar een kleine hoeveelheid taxol in de schors. Om een kilo taxol te winnen, heb je wel 9000 kilo schors nodig. De taxusboom is een trage groeier, dus het duurt tientallen jaren voordat je een boom van enig formaat hebt. Inmiddels is de wetenschap weer een stuk verder en heeft men ontdekt dat ook uit de naalden taxol te winnen is. Op landgoederen en in tuinen met grote taxushagen wordt het snoeisel van deze 20 | Vriendennieuws
1 | 2011
hagen tegenwoordig opgehaald en naar een bedrijf gebracht dat taxol produceert. De taxushaag in Blijdorp zal daarvoor te klein zijn, maar is een ambassadeur voor de plant die zo belangrijk is in de strijd tegen kanker.
Schaduwminnende planten Aan de straatkant van de muur is een nieuwe fietsenstalling gekomen. Ook daar is ruimte voor een stukje tuin. De schaduwkant van de muur is een uitstekende plek voor schaduwminnende planten zoals varens en hosta’s. Varens zijn al miljoenen jaren op onze aarde. Ze hebben het echter steeds moeilijker. De meeste varensoorten leven van oorsprong in bossen, in een schaduwrijke en vochtige omgeving. Door verlies van hun habitat, maar ook door luchtvervuiling en het verdwijnen van insectensoorten, zijn steeds meer varensoorten zeldzaam of zelfs met uitsterven bedreigd. Botanici over de hele wereld proberen het tij te keren en het belang van biodiversiteit aan te geven. Zo ook onze Blijdorpse botanici. In de varentuin kunt u straks diverse inheemse varensoorten aantreffen, zoals tongvaren (Asplenium scolopendrium) en steenbreekvaren (Asplenium trichomanes). De Nederlandse namen spreken voor zich. Wat te denken van geschubde niervaren (Dryopteris a ffinis) of stijve naaldvaren (Polystichum aculeatum)? Ook de boomvarens van Blijdorp kunnen in deze tuin een plekje krijgen. Bij het voorbereiden van een artikel word je niet altijd vrolijk. Bij heel veel varensoorten kom je in de boeken de term ‘bedreigd’, of ‘zeer zeldzaam’ tegen…
Favorieten Tussen de varens zijn andere schaduwliefhebbers aangeplant: hosta’s. Ik kan u al horen zuchten. Hosta’s, dat zijn toch die fraaie bladplanten die altijd vol gaten zitten, omdat zij favoriet voedsel zijn voor
slakken? Inderdaad. Menige hosta is al ten prooi gevallen aan slakken en geëindigd als een zielig bosje nerven. Want dat is het enige wat de slakken van deze plant overlaten, als zij de kans krijgen. Hosta’s komen van oorsprong uit het Verre Oosten, met name uit Japan. Evenals varens leven zij in bossen, in een vochtige en schaduwrijke omgeving. De hosta is vanwege zijn fraaie, hartvormige blad gecultiveerd en in allerlei soorten en maten verkrijgbaar. Hoewel voornamelijk populair vanwege het blad, zijn ook de bloemen heel fraai. Aan lange stelen verschijnen de klokjesvormige bloemen, die in kleur kunnen variëren van wit tot diep paars. Ik ben dol op hosta’s. In de winter sterven zij boven de grond totaal af. Even denk je dat je de plant kwijt bent. Maar zodra het voorjaar begint, komen de neuzen van de hosta’s boven de grond. In korte tijd ontwikkelen zich de bladeren en vult een ronde pol van prachtig blad het gat in de border. Tenminste, als de slakken geen kans krijgen. Maar daar is wat aan te doen. Tegenwoordig heb ik zelf al mijn hosta’s in potten. In de winter staan ze op het terras. Daardoor kan ik ze beter in de gaten houden en moeten de slakken eerst een eind omhoog
klimmen alvorens ze de sappige neuzen en bladeren kunnen verschalken. Door contacten met andere tuinliefhebbers heb ik inmiddels een heel scala aan trucjes om de slakken te slim af te zijn. Weg vangen is een heel goede methode. Als je dat jaren volhoudt, heb je echt na een tijd minder slakken in de tuin (een slak kan wel 500 eitjes leggen in een seizoen…). Tijdens de open tuinendagen in Rotterdam kwamen we ooit bij een mevrouw die de slakken ving met een zilveren suikerklontjestang! Ze vond het een onhandig ding voor de klontjes maar voor de slakken werkte het uitstekend! De beste tijd om slakken te vangen is ’s ochtends heel vroeg of ’s avonds laat. Met een zaklamp gaat menig hosta-liefhebber rond die tijd zijn tuin rond op jacht naar slijmerige slakken. Om mijn handen vrij te hebben, heb ik een zaklampje op mijn voorhoofd…. hoe gek kun je zijn? Maar het werkt wel. Sommige mensen laten de slakken vrij in de natuur. Een mevrouw spoelde ze door het toilet. Maar dat was niet zo’n goed idee. Toen ze na enkele weken terugkwam van vakantie, zat haar hele badkamer vol slakken die de weg terug hadden weten te vinden! Een andere truc om slakken te vangen is om een
schijf komkommer of meloen neer te leggen. Met name heel jonge slakjes kruipen erop en je kunt er zo een heleboel tegelijk vangen. En als het dan nog niet lukt, kun je rond elke hosta enkele korreltjes Escargo leggen. Dat is een product dat niet schadelijk is voor huisdieren of andere dieren in je tuin. Om te zorgen voor voldoende schaduw, is ook nog een walnotenboom aangeplant in de varentuin. Een haag van vuurdoorn tegen de muur moet ongewenst bezoek buiten de deur houden. Met de aanleg van de moestuin en de varentuin is de restauratie van de oude ingang voltooid. Ik heb het geluk om dicht bij Blijdorp te wonen en ik kom meestal op de fiets. Dan kan ik meteen even genieten van de fraaie varentuin die als een visitekaartje voor Blijdorp de mensen naar binnen moet lokken. Als u altijd aan de Oceaniumzijde binnenkomt, kunt u wellicht aan de portier bij de oude ingang vragen of u even een kijkje mag nemen in de varentuin bij de fietsenstalling. Wacht u nog even tot juni, want anders zijn de varens en hosta’s nog niet voldoende boven de grond en bent u wellicht teleurgesteld.
Bronnen: De appel valt niet ver van de boom, projectplan Diergaarde Blijdorp, Plant, door Janet Marinelli, Wikipedia (taxol), Hostafoto’s zijn gemaakt in ‘Het IJsselhofje’, te IJsselmonde
M
U
T
A
T
I
E
S
VIERDE KWARTAAL 2010
In deze rubriek vindt u een selectie uit de mutatielijst van de Diergaarde. Er kan tussentijds het een en ander zijn veranderd. Ook kunnen dieren zich (niet zichtbaar voor publiek) achter de schermen bevinden. Waar bekend wordt aangegeven of het een mannetje (het eerste cijfer) of een vrouwtje (het tweede cijfer) betreft, of dat het geslacht nog niet bekend is (het derde cijfer). Voorbeeld: 1.1.0 Leeuw = Twee leeuwen, één mannetje en één vrouwtje. Geboren Geboren 17 okt/0.1.0 kuifhertje, 23 okt/0.0.1 Pinchéaapje, 5 nov/0.0.1 stokstaartje, 6 nov/1.0.0 Mhorr gazelle, 7 nov/0.0.1 gilamonster, 19 nov/0.0.1 gilamonster, 23 nov/0.1.0 bizon, 5 dec/0.0.1 gorilla, 6 dec /0.0.1 ijsbeer, 7 dec/0.1.0 Thomson gazelle, 17 dec/0.1.0 addax
okt/0.1.0 Thomson gazelle, 13 okt/0.1.0 Galapagos schildpad (plm 15 jaar), 22 okt/0.1.0 bongo (plm 19,5 jaar), 2 nov/1.0.0 witruggier (plm 9 jaar), 12 nov/0.1.0 bongo (plm 13 jaar), 26 nov/1.0.0 papegaaiduiker (plm 10 jaar), 28 nov/0.1.0 ezelspinguïn (plm 2,5 jaar), 19 dec/0.1.0 maraboe (plm 8 jaar)
Gearriveerd Gearriveerd Gestorven Gestorven 1 okt/0.1.0 poolvos (plm 2,5 jaar), 1
21 okt/1.0.0 Okapi (uit Kopenhagen), 3 nov/1.0.1 zandwallaby, 4 nov/3.3.0 mara-
Roestkat - foto: Rob Doolaard
boe (Vergel Safaripark, Spanje), 30 nov/1.0.0 poedoe (uit Opole, Polen), 15 dec/0.1.0 kuifhertje (uit Berlijn) Verzonden Verzonden 2 okt/0.0.2 Komodovaraan (naar Jersey), 24 okt/0.1.0 kuifhertje (naar Magdeburg, Duitsland), 9 nov/0.2.0 zee-otter (naar Lissabon), 11 nov/0.1.0 François langoer, 15 nov/2.0.0 roestkat (naar Hamerton, UK), 1 dec/1.0.0 Kirk’s dik-dik (Naar Lodz, Polen), 6 dec/1.0.0 koedoe (naar Aalborg, Denemarken), 15 dec/0.0.1 krokodilhagedis (naar Antwerpen) 21 | Vriendennieuws
1 | 2011
Tekst, fotografie: Peter Biesta
De te bezoeken tuinen hebben, op één na, geen hoogteverschil en zijn dus makkelijk toegankelijk. Poznan Nowe is de uitzondering! Met 117 ha. glooiend park en bosland zijn de wandelafstanden aanzienlijk. De directie van Poznan heeft toegezegd dat een (deels) gemotoriseerde rondleiding mogelijk is. Ook nu geldt, met een beperking voor Pozan Nowe, iets minder goed ter been, geen probleem! Poznan Stare Het bestaat nog! Een kleine, voorheen Duitse tuin (Posen), van slechts 4,7 ha. Opgericht in 1874 en tjokvol dierentuinhistorie. Het ademt nog steeds de sfeer van 100 jaar geleden uit. De collectie is natuurlijk beperkt en richt zich met name op kleinere diersoorten. Grappig detail: De oude tuin is na de opening van de nieuwe tuin tot monument verklaard en wordt in stand gehouden naast de grote nieuwe tuin. Een leuk klein tuintje vlakbij ons hotel!
ACHTER ODER & WISLA… Eindelijk de grote dierentuinreis naar Polen…Zevendaagse dierentuinreis naar centraal Polen van 21 t/m 27 mei 2011
Op verzoek van zeer velen organiseert de Vereniging Vrienden van Blijdorp eind mei (dit keer voor de Hemelvaartsweek!) van zaterdag 21 mei t/m vrijdag 27 mei 2011 een aantrekkelijk geprijsde meerdaagse reis naar Polen. Polen heeft, net als Nederland, 15 dierentuinen. Dat is gezien de grootte van het land niet eens zo heel veel. De tuinen zijn behoorlijk aan de maat, maar blinken niet uit door originaliteit. Althans, dat was tot acht jaar geleden. Het EU lidmaatschap doet wonderen en zoals we weten kunnen Polen bouwen! Als er dan toch gebouwd wordt, laat het dan ook goed zichtbaar zijn! Nieuwe gebouwen in Poolse dierentuinen zijn markant, haast protserig… Voorbeelden hiervan zien we in Zoo Warschau en met name het olifantenhuis in Poznan Nowe. Voor de twee grote tuinen, Poznan Nowe en Zoo Warschau, plannen we een volle dag. Een halve dag spenderen we in de kleine(re) tuinen van Poznan Stare en Zoo Lodz.. De eerste en de laatste dag zijn echte reisdagen. Ook dag zes is behoorlijk intensief. Op de andere dagen zijn de reistijden beperkt. Door een extra dag (zevendaagse reis) is er ook voldoende tijd om zowel de stad Poznan, als de indrukwekkende stad Warschau te bekijken. 22 | Vriendennieuws
1 | 2011
Onze standplaatsen zijn de steden Poznan en Warschau. In beide steden blijven we twee nachten. Uiteraard zijn er in de steden goede viersterren hotels in het centrum geselecteerd. In Poznan logeren we in Hotel Mercure Poznan. Een paar blokken lopen van de dierentuin(!) en op slechts 1 km van de Rynek (marktplein oude stad). In Warschau is de keuze gevallen op Holiday Inn Zlota Street. Dit is tegenover het centraal station en op loopafstand van de Koningsroute (naar o.a. de oude stad). Zowel op de heen- als terugreis hebben we in Duitsland een extra overnachting in het driesterren Ramada hotel aan de rand van Frankfort aan de Oder. We kunnen Polen al haast zien liggen. De volgende vier dierentuinen worden bezocht: - Poznan Stare (de oude tuin in het centrum); - Poznan Nowe (de nieuwe tuin buiten de stad); - Zoo Warschau; - Zoo Lodz.
Poznan Nowe Exact op de 100e verjaardag van de oude tuin werd in 1974 de grote nieuwe dierentuin van Poznan geopend. Gebouwd buiten de stad op een heuvelachtig bebost terrein rondom een aantal kunstmatige meren. Het contrast met de oude tuin kon niet groter zijn. Een joekel van 117 ha. met zeker in de begindagen weinig sfeer. De laatste tien jaar is daar verandering in gekomen met de aanleg van een prachtig Zuid-Amerika gebied en een groot Siberische tijgerverblijf. In 2008 steeg Poznan Nowe met stip met de opening van ‘hun’ olifantentempel. Niemand kon meer om Poznan heen. Een dierentuin ter grootte van een safaripark! Wij hebben de gehele dag om deze gigant te bekijken. Helemaal top in Poznan Nowe: ‘Sloniarnia’ het giga olifantencomplex voor Afrikaanse olifanten! Zoo Warschau Welgelegen op de oostoever van de Wisla. Recht tegenover de oude stad. Deze 40 ha. grote stadstuin heeft de laatste tien jaar goed geprofiteerd van haar hoofdstedelijke status. Nog geen tien jaar geleden het toonbeeld van Oostblok saaiheid. Toen (en nu nog steeds) met een bizar stratenplan van een grote avenue met daar om heen grote rechthoekige blokken. De linkerkant (rivierzijde) toont nog haar oorspronkelijke Oostblokgezicht. De oostzijde heeft de laatste jaren een metamorfose ondergaan
V en staat vol met nieuwbouw. De drie meest opvallende nieuwe, markante doch stijlvolle gebouwen zijn: Niet te missen: - Olifantenhuis; - Mensapencomplex; - Nijlpaarden & aquariumhuis. Zoo Lodz Het toetje van de reis! Gelegen tussen Warschau en Poznan en qua inwoners de tweede stad van het land! De dierentuin van Lodz doet met 16,4 ha. helemaal niet grootstedelijk aan! Het is meer een gezellig en vernieuwend dierenpark. Hoewel eenvoudig, is de tuin met 3000 dieren in 385 soorten helemaal niet zo klein. Zelfs een Aziatische olifant (Magda geb. 1960 en al 48 jaar in de tuin) ontbreekt niet. Een ideale tuin voor een hele lange koffie en lunchstop. Het reisprogramma ziet er als volgt uit: - Zaterdag 21 mei vertrek om 8.00 uur vanaf het metrostation Capelsebrug op de grens van Rotterdam en Capelle a/d IJssel. Hier stoppen de metrolijnen A, B en C. (Deze opstapplaats is tijdelijk i.v.m. de verbouwing van metrostation Kralingse Zoom). We rijden van Rotterdam tot aan de Poolse grens en overnachten in de grensplaats Frankfort aan de Oder. Aankomst begin van de avond. Na de incheck in hotel Ramada dineren wij gezamenlijk in ons hotel (dinerbuffet). - Zondag 22 mei vertrek naar Poznan. Aankomst en incheck in ons hotel Mercure Poznan aan het begin van de middag. Aansluitend een bezoek aan onze eerste Poolse dierentuin: Poznan Stare. In de avond hebben we gezamenlijk een sfeervol Pools diner op de Rynek in de oude stad. - Maandag 23 mei gehele dag naar de nieuwe dierentuin: Poznan Nowe. Als er genoeg belangstelling is kan onze bus in de loop van de middag een extra keer naar de stad rijden. ’s-Avonds op eigen gelegenheid dineren. U kent nu de weg op de Rynek in de oude stad. - Dinsdag 24 mei vertrek naar Warschau! Rond het middaguur aankomst en inchecken in ons centraal gelegen Holiday Inn hotel. De hele middag en avond vrij om bijvoorbeeld de oude stad, Koningsroute en/of Lazinskipark te ontdekken.
- Woensdag 25 mei vertrek naar Zoo Warschau. De hele dag voor de dierentuin. Om 17.00 uur vertrekt de bus terug naar het hotel. Tip! Vertrek eerder (of later) uit de tuin en loop via de oude stad over de Koningsroute terug naar het Hotel. Dit is een prachtige wandelroute vol met monumentale gebouwen, terrasjes en restaurants. - Donderdag 26 mei vroeg vertrek naar Zoo Lodz voor een kort bezoek en een gezamenlijke lunch in de dierentuin. In de loop van de middag vertrek voor de lange rit terug naar Frankfort a/d Oder voor het gezamenlijk diner en overnachting in ons Ramada hotel (lunch en dinerbuffet inclusief). - Vrijdag 27 mei vertrek naar Rotterdam. Diner onderweg in een wegrestaurant (niet inclusief). Aankomst in de loop van de avond op het metrostation Capelsebrug. Kosten € 525 gebaseerd op een arrangement in een 2-persoonskamer. Niet-leden betalen € 38 extra en zijn daarmee automatisch lid voor het jaar 2011. Voor een 1-persoonskamer in de genoemde hotels geldt een toeslag van € 175. In de reissom zijn begrepen: - Vervoer van Rotterdam-Polen v.v. en alle excursies in Polen; - Lokale belastingen, tol- en parkeergelden; - Twee nachten in Hotel Ramada te Frankfort aan de Oder op basis van LO; - Twee nachten in Hotel Mercure te Poznan op basis van LO; - Twee nachten in Holiday Inn Zlota Street te Warschau op basis van LO; - Drie keer een gezamenlijk diner op 21 mei, 22 mei en 26 mei; - Eén keer een lunch op 26 mei; - Toegang tot de vier dierentuinen conform het programma; - Rondleiding door alle vier de dierentuinen (toegezegd maar onder voorbehoud); - Een busboekje of folder met het programma.
R
I
E
N
D
E
N
Wat is verder van belang Voor deze reis dient u te beschikken over een geldig paspoort of een geldige Europese ID- kaart (blauw/wit creditcardformaat). Het minimum aantal deelnemers is 30. Er is een maximum aantal van 40 deelnemers. Het bestuur van de Vereniging Vrienden van Blijdorp behoudt zich het recht voor de reis eenzijdig te annuleren als er gewichtige redenen zijn. Het door u betaalde voorschotbedrag zal in dat geval aan u worden teruggestort onder inhouding van € 15 reserveringskosten. Als de reis is volgeboekt, wordt wel het gehele bedrag teruggestort. Boeken van deze reis Indien u belangstelling heeft voor deze reis, verzoeken wij u voor 1 april aanstaande € 150 p.p. als eerste aanbetaling (tevens bewijs van boeking) over te maken naar ING-rekening 20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van Blijdorp afd. excursies, Dijkstraat 7-B 2675 AT Honselersdijk onder vermelding van “Polen” en uw telefoonnummer. Als u een 1-persoonskamer wenst dient u dit aan te geven met de code 1-P. Boekt u gescheiden maar reist u samen, vermeldt dan de naam van de kamergeno(o)t(e). Bent u alleenreizend en wilt u de 1-persoonskamertoeslag vermijden, dan kunt u dat met de code “Ind” kenbaar maken. De reiscoördinator zal dan kijken of een kamerdeling met iemand van het gelijke geslacht mogelijk is. Op 1 april besluit het bestuur of de reis doorgaat. U wordt daarvan zo spoedig mogelijk op de hoogte gebracht. Ook ontvangt u dan nadere informatie over de reis. Het is niet mogelijk de eerste aanbetaling terug te storten voor afmeldingen die na 1 april zijn ontvangen. Voor meer informatie over deze reis kunt u zich wenden tot Peter Biesta (zie colofon).
Niet inbegrepen zijn: - overige maaltijden; - persoonlijke uitgaven; - fooi voor de chauffeur; - persoonlijke verzekeringen zoals annuleringsverzekering, reis- en/of ongevallenverzekering.
23 | Vriendennieuws
1 | 2011
c
o
l
o
f
o
n
33e jaargang, nummer 1, oplage: 6500
Denkt u na over een periodieke schenking aan onze vereniging? Kijk op www.schenkservice.nl en zoek op Vrienden van Blijdorp Alvast hartelijk dank!
a
g
e
n
d
a
Zondag 13 maart 2011: Winterlezing Harald Schmidt over gieren in Blijdorp Zaterdag 16 april 2011: 10.30-13.00 uur: Algemene Ledenvergadering 2011 met aansluitend ‘De Eerste Vriendenveiling! (zie ook blz.3 en 19) Zaterdag 9 april 2011: Voorjaarsexcursie naar ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen (zie ook blz. 12) Zaterdag 21 t/m vrijdag 27 mei 2011: Meerdaagse reis naar Polen (zie ook blz. 22 en 23) Zaterdag 25 juni 2011 vanaf 16.00 uur: Opening wasberenverblijf (zie blz. 9)
Vriendennieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en verschijnt vier maal per jaar. De Vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel: “Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen van Diergaarde Blijdorp”. De jaarlijkse minimale contributie bedraagt € 38,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2 gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam. Bovendien worden de leden in staat gesteld deel te nemen aan diverse activiteiten, die speciaal voor hen georganiseerd worden, zoals excursies en lezingen. Secretariaat: K. van Leeuwen, Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam Email:
[email protected] ING Bank nr: 13 57 803 IBAN/SEPA nummer: NL39INGB 0001 3578 03 BIC nummer: INGBNL2A Reizen: P. Biesta, Dijkstraat 7-B, 2675 AT Honselersdijk Telefoon: 06-48808538 Email:
[email protected] Promotieteam: M. Nichting, Email:
[email protected] Redactie-adres Vriendennieuws: M. Kreuger, hoofdredacteur Goudsesingel 235d, 3031 EL Rotterdam Email:
[email protected] Redactie-medewerkers: J. Breedijk, M. van Leeuwen-Maat, A. Peters, A. Schouten, G. Nijssen T. van de Velde, T. Vermeulen
Zaterdag 23 juli 2011: Zomerexcursie naar Zoo Dortmund
Vormgeving en druk: Argus, Rotterdam Vrienden van Blijdorp op Internet: Website: http://www.vriendenvanblijdorp.nl
Zaterdag 27 en zondag 28 augustus: Weekendexcursie naar Zoo Hannover
De lezingen worden gehouden in het Eauditorium in het Oceanium. Vrienden hebben op de genoemde data gratis toegang tot de Diergaarde tot aanvang van de bijeenkomst en op vertoon van hun lidmaatschapskaart voor het betreffende jaar. Er is niet meer dan één introducé per lid toegestaan. U kunt in het Eauditorium uitrijkaarten kopen.
a
Vereniging Vrienden van Blijdorp Sonoystraat 6a, 3039 ZT Rotterdam
Samenstelling Verenigingsbestuur: Voorzitter M. Kreuger Secretaris K. van Leeuwen Tweede secretaris S. Visser-Noordijk Penningmeester / Vice-voorzitter A.M. Bos Leden P. Biesta - Reizen M. Nichting - waarnemend bestuurslid B. Noordegraaf - aspirant-lid
NB. De zaal gaat al om 9.30 uur open. U heeft dan alle tijd om onder het genot van een kopje koffie of een andere versnapering bij te praten met collega-leden of te kijken of Koos van Leeuwen iets interessants voor u heeft op zijn curiosakraam.
ISSN: 1568-3400
d
Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs die van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren.
r
e
s
B
l
i
j
d
o
r
p
Diergaarde Blijdorp, Abraham van Stolkweg, Rotterdam Bezoekersinformatie: 010 - 443 14 95 Postadres: Postbus 532, 3000 AM Rotterdam Openingstijden: Het gehele jaar, iedere dag geopend! Wintertijd: 09.00 tot 17.00 uur. Zomertijd: 09.00 tot 18.00 uur
Toegezonden foto’s kunnen met vermelding van de naam van de fotograaf rechtenvrij gebruikt worden ten behoeve van activiteiten zonder winstoogmerk van de Vereniging Vrienden van Blijdorp. Tenzij schriftelijk anders wordt aangegeven worden toegezonden foto’s opgenomen in het fotoarchief van de Vereniging Vrienden van Blijdorp en aldus niet geretourneerd.
