SENIOREN EN WONEN Praktijk vs. Beleid
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: 1. Enkele cijfers 2. Beleid 3. Patrimonium 4. Ontwerprichtlijnen 5. Voorbeelden
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Beleid Is er beleidsmatig voldoende aandacht voor de problematiek? (behoudens betaalbaarheid pensioenen) Toch wel: veel cijfermateriaal en expertise Nadeel: zeer verspreide informatiekanalen (zie volgend)
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: enkele cijfers Demografisch vaststaand feit: de maatschappij vergrijst …
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: enkele cijfers Demografisch vaststaand feit: de maatschappij vergrijst … 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0
60-69 jaar 70-79 jaar
4,0
80-89 jaar 2,0
90-99 jaar > 100 jaar
0,0 2000
2010
2020
2030
2040
2050
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
2060
Senioren en Wonen: Beleid (Vlaanderen) 1. Definitie van senioren? De ene senior is de andere niet (hangouderen!) •
Actieve vierde leeftijd zonder beperkingen en zelfstandig wonen vs. (zwaar) hulpbehoevende senior
2. Volgens Kaderbesluit sociale huur (27 oktober 2007) (Keulen): oudere is 65 jaar of ouder 3. Omzendbrief W/2011/01 betreffende de opmaak van een lokaal toewijzingsreglement voor ouderen (Minister Van den Bossche): mogelijkheid aan lokale overheden om eigen specifiek toewijzingsreglement op te maken
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Beleid (Vlaanderen) 1. Omzendbrief W/2011/01 betreffende de opmaak van een lokaal toewijzingsreglement voor ouderen (Minister Van den Bossche): mogelijkheid aan lokale overheden om eigen specifiek toewijzingsreglement op te maken. •
Specifieke doelgroep voor huisvesting binnen regulier kanaal sociale huisvesting: sociale huisvestingsmaatschappijen kunnen woningen voorbehouden voor ouderen
•
Doen dat makkelijk en vaak: ouderen zijn ‘betere’ doelgroep •
Geen overlast
•
Correcte betalingen
•
Bewust van normen en waarden
•
Max. 1/3de (33%) van studio’s mag worden voorbehouden
•
Max. 1/4de (25%) van patrimonium
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Beleid (Vlaanderen) 1. Op 1 maart 2010 is de nieuwe regelgeving betreffende toegankelijkheid van publieke gebouwen in Vlaanderen in werking getreden (Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van een gewestelijke stedenbouwkundige verordening betreffende toegankelijkheid van 5 juni 2009) •
Ontwerprichtlijnen en aandachtspunten inzake toegankelijkheid
•
Geldt tevens voor alle sociale woningen waardoor integratie van aangepaste woningen mogelijk/verplicht wordt •
•
(problematiek van lopende dossiers VMSW en wijzigingen in kader van toegankelijkheid en lange doorlooptijden)
http://www.toegankelijkgebouw.be/
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Beleid (lokaal) 1. Veel steden en gemeenten hebben (volwaardig) overlegorgaan met ouderengroepering(en)
2. Meerdere seniorenverenigingen per stad/gemeente, vaak/soms ‘zuil’ gekoppeld: •
Voorbeeld Waregem: •
OKRA (Open Kristelijk Respectvol Actief) Waregem
•
S-Plus (Socialistische, progressieve senioren-vereniging) Waregem
•
Neos (Netwerk van Ondernemende Senioren) Waregem
•
Vl@s Waregem (Vlaams Actieve Senioren)
•
GOSA (Grootouders- en Seniorenactie Gezinsbond) Waregem
•
Immer Jong Waregem
•
Actief 50+ Waregem
•
Neos (Netwerk van Ondernemende Senioren) Desselgem
•
(Zilverblauw Waregem?)
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Beleid Beleidskeuze: •
•
Zelfstandig wonen vs. gegroepeerd wonen •
Eigen woning aanpassen met Vlaamse aanpassingspremie voor ouderen
•
Levenslang wonen (http://www.levenslangwonen.info/levenslangwonen/public/nl/default.asp)
•
Mantelzorg
•
Kangoeroewoningen of duplexwoningen
•
Woonzorgzone
•
Aanpassingspremies voor bestaande woningen (VAP’s van destijds)
Quid senioren van vreemde origine (groeiende groep)? •
culturele verschillen inzake familiebanden en geïndividualiseerde maatschappij
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Beleid 1. Bejaardenwoning: woning specifiek aangepast en ontworpen in overeenstemming met de wensen en noden van bejaarden, weliswaar afzonderlijke eenheden zonder gemeenschappelijke voorzieningen. 2. Tussenstop via serviceflats en woningcomplexen met dienstverlening: Eén of meerderde gebouwen die, onder welke benaming ook, functioneel een geheel vormen, bestaande uit individuele woongelegenheden waar bejaarden wonen en uit gemeenschappelijke voorzieningen voor dienstverlening waarop zij facultatief een beroep kunnen doen. Serviceflatbewoners zijn volledig zelfstandig en doen beroep op de verschillende thuiszorgdiensten als dat nodig is. De coördinatie kan gebeuren door de maatschappelijk werker van de instelling. Bewoners van de assistentiewoning kunnen gebruik maken van alle faciliteiten van het huis gaande van activiteiten, gebruik maken van de infrastructuur voor speciale gelegenheden (verjaardagsfeest in het restaurant) tot het krijgen van de maaltijden. Van zodra er een probleem is kan men te allen tijde rekenen op de hulp en de zorg van het personeel van het rusthuis. 3. RVT: vaak laatste halte. Instellingen voor hulpbehoevende ouderen. Zorgsector neemt over van huisvestingsbeleid. Scheidingslijn soms moeilijk te trekken.
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: patrimonium 1. Projectoproep Levenslang wonen van Minister Keulen: In juli 2007 lanceerde Marino Keulen, Vlaams minister van Wonen, een oproep voor projecten die informeren en sensibiliseren rond het concept 'Levenslang Wonen'. •
Geresulteerd in Ontwerpgids meegroeiwonen: concept van meegroeiwoningen •
Toegankelijkheid: bereikbaar, betreedbaar, bruikbaar
•
Flexibel en aanpasbaar: vaak loos begrip (breekwerk vs. mobiel)
•
Zeer handige tool voor ontwerpers en architecten: •
In tekstformaat
•
Ontwerptool via website (108.000 euro subsidie door minister Gabriels/Keulen) via http://www.pwo.be/
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: patrimonium Waar wordt er gebouwd? •
Integratie binnen klassieke sociale woonwijk mits aparte woningen
•
Intergratie binnen sociaal appartementsgebouw (Verordening Toegankelijkheid)
•
Intergratie binnen woonzorggeheel (koppeling RVT)
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: initiatiefnemers Wie bouwt? •
Sociale huisvestingsmaatschappijen
•
OCMW’s
•
Gemeenten (afbouwend)
•
Vzw’s
•
Service Flats Invest (SFI)
•
Privaat kapitaal
Hoe financieren (voor openbare instellingen)?
•
Eigen middelen
•
IP via VMSW
•
BEVAK
•
Privaat kapitaal
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: initiatiefnemers SFI (Service Flats Invest) •
Financiering via BEVAK: type van collectieve investeringsvennootschap in België. (BEleggingsvennootschap met VAst Kapitaal)
•
Samengevat kan men stellen dat Serviceflats Invest bouwt, voor eigen rekening, op gronden die gedurende 30 jaar gratis ter beschikking worden gesteld door O.C.M.W.’s of vzw’s en verhuurt deze flats middels een erfpachtovereenkomst gedurende een periode van 27 jaar en voor een maandelijkse leasingvergoeding (canon), berekend op basis van de vermoedelijke kostprijs. Gedurende die tijd blijft Serviceflats Invest juridisch eigenaar van de constructies, terwijl de O.C.M.W.’s en particuliere verenigingen in kwestie de exploitatie in handen hebben.
•
Met de BEVAK-formule is de inbreng van de overheid erg beperkt: een eenmalige tussenkomst in de installatiekosten van BEVAK (voorstudiekosten), en verder een jaarlijkse tussenkomst in de onderhoudskosten van de serviceflats ten bedrage van € 1.140,43 per flat en per jaar en dit gedurende 18 jaar, evenals een vrijstelling van erfenisrechten voor BEVAK-aandeelhouders. Algemeen mag men aannemen dat de uiteindelijke subsidie en overheidssteun kan berekend worden op ongeveer 15%.
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: initiatiefnemers (SFI)
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: patrimonium De voornaamste aandachtspunten in het concept van de bejaardenwoning (richtlijnen ontwerpers):
•
woning ongevallenvrij concipiëren
•
onderhoudsvriendelijk concept
•
toegang tot de woning
•
rolstoelvriendelijk ontwerp van hal, woonkamer, keuken, slaapkamer, badkamer en toilet
•
domoticasystemen
•
aanpasbaarheid en flexibiliteit
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Investeringen 1. Stijgende interesse van privé kapitaal voor investeringen in bouwprojecten 1. 78 serviceflats in Zulte 2. 132 serviceflats in Brugge 3. 30 serviceflats in Kuurne 4. 11 seniorenwoningen in Langemark-Poelkappelle 5. 8 seniorenwoningen in Rollegem-Kapelle 6. … 2. Veilige belegging voor investeerders: minder risico dan kantorenmarkt (verhoogde interesse) 3. Sterke groei van appartementenmarkt in alle Vlaamse steden en gemeenten: ‘babyboomers’ ruilen hun te grote woning in voor een appartement in de centra van steden en gemeenten (eigen ervaring als studiebureau)
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Investeringen Veel informatie te vinden via allerhande ‘belangengroepen’ •
www.meegroeiwonen.info
•
www.pwo.be : website Platform Wonen van Ouderen
•
www.vmsw.be : Ontwerprichtlijnen C 2001 Deel 43. Levenslang Wonen
•
www.mantelzorg.be : Kenniscentrum Mantelzorg vzw
•
http://www.seniorennet.be/Pages/Wonen_zorg/aangepast_wonen.php : Seniorennet
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: voorbeelden
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: VMSW
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen:
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: Investeringen
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: voorbeeld
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: voorbeeld •
Vzw Eigentijd •
Gebouwen in aparte patrimoniumvennootschap NV Peter Pan
•
Uitbating via vzw Eigentijd
•
Mission statement: *…+ Wij wensen in de eerste plaats goede “hoteldiensten” aan te bieden, samen met alle noodzakelijke zorgen en therapieën die op een zo professioneel mogelijke manier aangeboden en gerealiseerd kunnen worden, aangepast aan de zorgbehoevendheid van de bewoner individueel of in groep. *…+
•
Architectuur en interieur in die zin uitgewerkt: geen duf RVT maar eerder trendy en lounge-achtige architectuur
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: voorbeeld
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
Senioren en Wonen: voorbeeld
Senioren en wonen – Zilverblauw – 14/06/2011 – Declerck Nicolas
