References Abdel-Nour, F. 2004
‘Responsibility and National Memory: Israel and the Palestinian Refugee Problem’, International Journal of Politics, Culture and Society 17(3): 339–63.
Aijmer, G. and J. Abbink, eds. 2000
Meanings of Violence: a Cross-cultural Perspective. Oxford: Berg.
Almog, O. 2000
The Sabra: The Creation of the New Jew. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Amireh, A. 2003
‘Between Complicity and Subversion: Body Politics in Palestinian National Narrative’, The South Atlantic Quarterly 102(4): 747–72.
Anderson, B. 1991
Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso (1st edition: 1983).
Andoni, G. 2001
‘A Comparative Study of Intifada 1987 and Intifada 2000’, in R. Carey (ed), The New Intifada: Resisting Israel’s Apartheid. London: Verso.
Archetti, E. 1997
‘The Moralities of Argentinean Football’, in S. Howell (ed) The Ethnography of Moralities. London: Routledge.
Arendt, H. 1963
Eichmann in Jerusalem. New York: Penguin Books.
Asad, T. 1979
‘Anthropology and the Analysis of Ideology’, Man (N.S.) 14 (4): 607–27.
Asch, S. 1951
‘Effects of Group Pressure on the Modification and Distortion of Judgments’, in H. Guetzkow (ed), Groups, Leadership, and Men. Pittsburgh: Carnegie Press.
1955
‘Opinions and Social Pressure’, Scientific American 193: 31–35.
Ashforth, B.E. and G.E. Kreiner 2002
‘Normalizing emotions in organizations: making the extraordinary appear ordinary’, Human Resource Management Review 12: 215–35.
Avishai, B. 219
2002
The Tragedy of Zionism: How its Revolutionary Past Haunts Israeli Democracy. New York: Helios Press.
Azaryahu, M. 1996
‘Mount Herzl: The Creation of Israel’s National Cemetery’, Israel Studies 1(2): 46–74.
1999
‘The Independence Day Military Parade’, in E. Lomsky-Feder and E. Ben-Ari (eds),The Military and Militarism in Israeli Society. Albany: State University of New York Press.
Baarda, van T. and D. Verweij 2006
‘Military Ethics: Its Nature and Pedagogy’, in T. van Baarda and D.Verweij (eds), Military Ethics the Dutch Approach: a Practical Guide. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers.
Bandura, A. 1991
‘Social Cognitive Theory of Moral Thought and Action’, in W.M. Kurtines and J.L. Gewirtz (eds), Handbook of Moral Behavior and Development.Hillsdale, NJ: Erlbaum.
1999
‘Moral Disengagement in the Perpetration of Inhumanities’, Personality and Social
Psychology Review 3(3): 193–209. 2002
Selective Moral Disengagement in the Exercise of Moral Agency’,Journal of Moral Education 31(2): 101–19.
Bar N. and E. Ben-Ari 2005
‘Israeli Snipers in the Al-Aqsa Intifada: Killing, Humanity and Lived Experience’, Third World Quarterly 26(1): 133–52.
Bar-Tal, D. 1990
‘Causes and Consequences of Delegitimization: Models of Conflict and Ethnocentrism’, Journal of Social Issues 46(1): 65–81.
Bauman, Z. 1989
Modernity and the Holocaust. Oxford: Polity Press.
1993
Postmodern Ethics. Oxford: Blackwell Publishing.
Baumann G. and A. Gingrich 2006
Grammars of Identity/Alterity: A Structural Approach. New York: Berghahn Books.
Ben-Amos, A. and I. Bet-El 1999
‘Holocaust Day and Memorial Day in Israeli Schools: Ceremonies, Education and History’, Israel Studies 4(1): 258–84.
Ben-Ari, E. 1998
Mastering Soldiers: Conflict, Emotions and the Enemy in an Israeli Military Unit. New York: Berghahn Books.
220
1999
‘Masks and Soldiering: the Israeli Army and the Palestinian Uprising’, in E. LomskyFeder and E. Ben-Ari (eds), The Military and Militarism in Israeli Society. Albany: State University of New York Press.
2008
‘Between Violence and Restraint: Human Rights, Humanitarian Considerations, and the Israeli Military in the Al-Aqsa Intifada’, in T. van Baarda and D. Verweij (eds), The Moral Dimension of Asymmetrical Warfare: Counter-Terrorism, Western Values and Military Ethics. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers. (Forthcoming)
Ben-Ari, E. and E. Lomsky-Feder 1999
The Military and Militarism in Israeli Society. Albany: State University of New York Press.
Ben-Ari, E, M. Maymon, N. Gazit and R. Shatzberg 2004
From Checkpoints to Flow-points: Sites of Friction between the Israel Defence Forces and Palestinians. Jerusalem: Harry S. Truman Institute of the Advancement of Peace, the Hebrew University.
Ben-Ari, E, D. Maman and Z. Rosenhek 2000
‘Military Sociological Research in Israel’, in G. Kummel and A. Prufort (eds), Military Sociology: The Richness of a Discipline. Baden-Baden: Nomos Publishers.
Ben-Eliezer, U. 1995
The Emergence of Israeli Militarism 1936–1956. Tel Aviv: Dvir. (Hebrew)
Ben-Shalom, U, Z. Lehrer and E. Ben-Ari 2005
‘Cohesion during Military Operations: A Field Study on Combat Units in the Al-Aqsa Intifada’, Armed Forces and Society 32(1): 63–79.
Ben-Yehuda, N. 1995
The Masada Myth: Collective Memory and Mythmaking in Israel. Madison: University of Wisconsin Press.
Berg, G. 2001
‘Zionism's Gender: Hannah Meisel and the Founding of the Agricultural Schools for Young Women’, Israel Studies 6(3): 135–65.
Bernard, H. 2002
Research Methods in Anthropology: Qualitative and Quantitative Approaches. Walnut Creek, Ca.: AltaMira Press.
Bernstein, D. 1992
Pioneers and Homemakers. Albany: State University of New York Press.
Besteman, C.
221
1996
‘Representing Violence and Othering in Somalia’, Cultural Anthropology 11(1): 120– 33.
Boene, B. 2001
‘Western-Type Military Relations Revisited’, in D. Maman, E. Ben-Ari and Z. Rosenhek (eds), Military, State, and Society in Israel: Theoretical and Comparative. Edison: Transaction Publishers.
2003
‘The Military as a Tribe among Tribes: Postmodern Armed Forces and Civil-Military Relations?’, in G. Caforio (ed), Handbook of the Sociology of the Military. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Boyarin, D. 1997
Unheroic Conduct: the Rise of Heterosexuality and the Invention of the Jewish Man. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Bucaille, L. 2004
Growing up Palestinian: Israeli Occupation and the Intifada Generation. Princeton: Princeton University Press.
Buzzell, C. 2005
My War: Killing Time in Iraq. New York: G.P. Putnam’s Sons.
Caforio, G, ed. 2003
Handbook of the Sociology of the Military. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Carrithers, M. 2005
‘Anthropology as a Moral Science of Possibilities’, Current Anthropology 46(3): 433–56.
Cleek, M and S. Leonard 1998
‘Can Corporate Codes of Ethics Influence Behaviour?’, Journal of Business Ethics 17(6): 619–30.
Cohen, S. 2001
States of Denial: Knowing about Atrocities and Suffering. Oxford: Blackwell Publishers Inc.
Cohen, T, R. Montoya and C. Insko 2006
‘Group Morality and Intergroup Relations: Cross-Cultural and Experimental Evidence’, Personality and Social Psychology Bulletin 32(11): 1559–72.
Crawford, N. 2007
‘Individual and Collective Moral Responsibility for Systemic Military Atrocity’, The Journal of political Philosophy 15 (2): 187–212.
Creveld, van M.
222
1998
The Sword and the Olive: A Critical History of the Israeli Defense Forces. New York: Public Affairs.
Dandeker, C. 1994
‘New Times for the Military: Some Sociological Remarks on the Changing Role and Structure of the Armed Forces of the Advanced Societies’, The British Journal of Sociology 45(4): 637–54.
2003
‘Building Flexible Forces for the 21st Century: Key Challenges for the Contemporary Armed Services’, in G. Caforio (ed), Handbook of the Sociology of the Military. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
2006
‘The Health of UK Military Personnel who Deployed to the 2003 Iraq War: A Cohort Study’,The Lancet 367 (9524): 1731–41.
D’Andrade, R. 1995a The Development of Cognitive Anthropology. Cambridge: Cambridge University Press. 1995b ‘Moral Models in Anthropology’, Current Anthropology 36(3): 399–408. Dar, Y. and S. Kimhi 2001
‘Military Service and Self-Perceived Maturation Among Israeli Youth’, Journal of Youth and Adolescence 30(4): 427–48.
Dar, Y., S. Kimhi, N. Stadler and A. Epstein 2000
‘The Imprint of the Intifada: Response of Kibbutz-Born Soldiers to Military Service in the West Bank and Gaza’, Armed Forces and Society 26(2): 285–311.
Douglas, M. 2002 [1966] Purity and Danger: an Analysis of the Concepts of Pollution and Taboo. London: Routledge Classics. Doumani, B. 2004
‘Scenes from Daily Life: the View from Nablus’, Journal of Palestine Studies 34(1): 37–50.
Dreyfus, H. 1990
‘What is Moral Maturity? A Phenomenological Account of the Development of Ethical Expertise’, retrieved on January 29, 2008, from http://socrates.berkeley.edu/~hdreyfus/rtf/Moral_Maturity_8_90.rtf
Durkheim, E. 1973
‘The Elementary Forms of Religious life’ in R.N. Bellah (ed), Emile Durkheim On Morality and Society. Chicago: University of Chicago Press.
Edel, M. and A. Edel 1959
Anthropology and Ethics. Springfield: Charles C. Thomas. 223
Enloe C. 1989
‘Beyond Steve Canyon and Rambo: Feminist Histories of Militarized Masculinity’, in J. Gillis, (ed), The Militarization of the Western World. New Brunswick: Rutgers University Press.
Eriksen, T. 2001
Small Places, Large Issues: An Introduction to Social and Cultural Anthropology. London: Pluto Press.
Etzioni, A. 1996
The Golden Rule: Community and Morality in a Democratic Society. New York: Basic Books.
Fineman, S. 2000
Emotions in Organizations. Thousand Oaks, Cal.: Sage.
Fotion, N, B. Coppieters and R. Apressyan 2002
Introduction in B. Coppieters and N. Fotion (eds), Moral Constraints on War: Principles and Cases. Lanham: Lexington Books.
Foucault, M. 1995[1978] Discipline and Punish: the Birth of the Prison. New York: Vintage Books. Franke, V. 1999
‘Resolving Identity Tensions: The Case of the Peacekeeper’, The Journal of Conflict Studies
19(2): 124–143 retrieved on 21-07-2008 from http://journals.hil.unb.ca/index.php/JCS/article/view/4359/5018 Furman, M. 1999
‘Army and War: Collective Narratives of Early Childhood in Contemporary Israel’, in E. Lomsky-Feder and E. Ben-Ari (eds), The Military and Militarism in Israeli Society. Albany: State University of New York Press.
Furnham, A. 1988
Lay Theories: Everyday Understanding of Problems in the Social Sciences. Oxford: Pergamon Press.
Gennep van, A. 1960
The Rites of Passage. Chicago: University of Chicago Press.
Gert, B. 1998
Morality: Its Nature and Justification. Oxford: Oxford University Press.
Gilligan, C. 1982
In a Different Voice: Psychological Theory and Women’s Development. Cambridge: Harvard University Press. 224
Goffman, E. 1959
The Presentation of Self in Everyday Life. London: Penguin Books.
Goldman, M, B. Haberlein and G. Feder 1965
‘Conformity and Resistance to Group Pressure’, Sociometry 28(2): 220–26.
Goldstein, Y. 1999
‘The Ideological and Political Background of the Israeli Defence Forces’, Israel Affairs 5(4): 172–78.
Gordon, N. 2002
‘On Visibility and Power: An Arendtian Corrective of Foucault’, Human Studies 25: 125– 45.
2008
Israel’s Occupation. Berkeley: University of California Press.
Gorny, Y. 1987
Zionism and the Arabs 1882–1948: A Study of Ideology. Oxford: Clarendon Press.
Gould, H. and F. Spinney 2001
‘New Generations of Warfare Changes the Paradigm’,The Virginian Pilot, October 3, p. B9.
Grossman, D. 1988
Yellow Wind. New York: Farrar, Straus and Giroux.
Grossman, D. 1995
On Killing: the Psychological Cost of Learning to Kill in War and Society. New York: Back Bay Books/Little, Brown and Company.
Grossman, E. 2001
‘Key Review Offers Scant Guidance on Handling “4th Generation” Threats’, Inside the Pentagon, October 4, p. 1.
Haidt, J. 2001
‘The Emotional Dog and Its Rational Tail: A Social Intuitionist Approach to Moral Judgment’, Psychological Review 108(4): 814–34.
Hammami, R. 2006
Human Agency at the Frontiers of Global Inequality: An Ethnography of Hope in Extreme Places. Inauguration speech for the Prince Claus Chair in Development and Equity, University of Utrecht.
Hammami, R. and S. Tamari 2001
‘The Second Uprising: End or New Beginning?’, Journal of Palestine Studies 30(2): 5–25.
Hammes, T. 225
1994
‘The Evolution of War: the Fourth Generation’, Marine Corps Gazette, September, pp. 35–40.
Handelman, D and L. Shamgar-Handelman 1997
‘The Presence of Absence: the Memorialism of National Death in Israel’, in E. Ben-Ari and Y. Bilu (eds), Grasping Lands: Space and Place in Contemporary Israeli discourse and Experience. New York: State University of New York Press.
Hartley, J. 2006
Just Another Soldier. New York: Harper Collins Publishers.
Helman, S. 1993
Conscientious Objection to Military Service as an Attempt to Redefine the Content of Citizenship. PhD thesis, Department of Sociology and Anthropology, The Hebrew University of Jerusalem.
1997
‘Militarism and the Construction of Community’, Journal of Political and Military Sociology 25(Winter):305–32.
1999
‘Militarism and the Construction of the Life-Worlds of Israeli Males: the Case of the Reserves System’, in E. Lomsky-Feder and E. Ben-Ari (eds),The Military and Militarism in Israeli Society. Albany: State University of New York Press.
Herder, J.G. 1968
Reflections of the Philosophy of the History of Mankind. Chicago: University of Chicago Press.
Herzfeld. M. 2001
Anthropology: Theoretical Practice in Culture and Society. Malden: Blackwell Publishing.
Herzog, H. 1998
‘Homefront and Battlefront: The Status of Jewish and Palestinian Women in Israel’, Israel Studies 3(1): 61–84.
Holmes, R. 1985
Acts of War: The Behaviour of Men in Battle. London: Cassell.
Horowitz, D. 1982
‘The Israel Defense Forces: A Civilianized Military in a Partially Militarized Society’, in R. Kolkowitz and A. Korbonski (eds), Soldiers, Peasants and Bureaucrats. London: Allen and Unwin.
Howell, S, ed. 1997
The Ethnography of Moralities. London: Routledge.
Howes, D, ed.
226
1991
The Varieties of Sensory Experience: A Sourcebook in the Anthropology of the Senses. Toronto: University of Toronto Press.
Hughes, E. 1958
Men and Their Work. Glencoe: Free Press.
Huntington, S. 1957
The Soldier and the State: The Theory and Practice of Civil-Military Relations. Cambridge: Harvard University Press.
Hynes, S. 1997
The Soldiers’ Tale: Bearing Witness to Modern War. New York: Penguin.
Ignatieff, M. 2001
‘Handcuffing the military? Military Judgment, Rules of Engagement and Public Scrutiny’, in P. Mileham and L. Willett (eds) Military Ethics for the Expeditionary Era. London: Royal Institute of International Affairs.
Irwin, R. 2006
Dangerous Knowledge: Orientalism and its Discontents. New York: Overlook Press.
Izraeli, D. 2004
‘Gendering Military Service in the Israeli Defence Forces’, in M. Semyonov and N. Lewin-Epstein (eds), Stratification in Israel: Class, Ethnicity, and Gender. Edison: Transaction Publishers.
Janowitz, M. 1960
The Professional Soldier: A Social and Political Portrait. New York: Free Press.
Junge, M. 2001
‘Zygmunt Bauman’s Poisoned Gift of Morality’, British Journal of Sociology 50(1): 105–19.
Kaldor, M. 2006
New and Old Wars: Organized Violence in a Global Era. Cambridge: Polity Press.
Kaplan, D. 2002
Brothers and Others in Arms: The Making of Love and War in Israeli Combat Units. New York: Harrington Town Press.
Kasher, A. and A. Yadlin 2005
‘Military Ethics of Fighting Terror: An Israeli Perspective’, Journal of Military Ethics 4(1): 3–32.
Khalidi, R.
227
2001
‘The Palestinians and 1948: the Underlying Causes of Failure’, in E. Rogan and A. Shlaim (eds), The War for Palestine: Rewriting the History of 1948. Cambridge: Cambridge University Press.
Khazzoum, A. 1998
‘Orientalism, Ethnic Identity, and Social Closure: the Origins of Ethnic Inequality Among Jews in Israel’. Dissertation, University of California at Berkeley (unpublished).
2003
‘The Great Chain of Orientalism: Jewish Identity, Stigma Management, and Ethnic Exclusion in Israel’, American Sociological Review 68(4): 481–510.
Kimmerling, B. 1993
‘Patterns of Militarism in Israel’, European Journal of Sociology 34(2): 196–223.
King, A. 2006
‘The Word of Command: Communication and Cohesion in the Military’, Armed Forces and Society 32(4): 493–512.
Klein, U. 1999a ‘The Contribution of the Military and Military Discourse to the construction of Masculinity in Society’, unpublished paper of the seminar ‘Men and Violence Against Women, Strasbourg, 7–8 October. 1999b ‘“Our Best Boys”: The Gendered Nature of Civil-Military Relations in Israel’, Men and Masculinities 2(1): 47–65. 2002
‘The Gender Perspective of Civil-Military Relations in Israeli Society’, Current Sociology 50(5): 669–86.
Kobrick, J. and R. Johnson 1991
‘Effects of Hot and Cold Environments on Military Performance’ in R. Gal and A. Mangelsdorff (eds), Handbook of Military Psychology. Hoboken: John Wiley & sons Ltd.
Kohlberg, L. 1969
‘Stage and sequence: The cognitive- developmental approach to socialization’, in D. Golsin (ed), Handbook of socialization theory and research. Chicago: Rand McNally.
1981
The Philosophy of Moral Development. Cambridge: Harper and Row.
1984
The Psychology of Moral Development: The Nature and Validity of Moral Stages. New York: Harper and Row.
Korsgaard, C. Forthcoming ‘Natural Motives and the Motive of Duty’, retrieved on January 19, 2008 from http://www.people.fas.harvard.edu/~korsgaar/CMK.Motive.of.Duty.pdf. Leavitt, J. 228
1996
‘Meaning and Feeling in the Anthropology of Emotions’, American Ethnologist 23(3): 514–39.
Levy, Y. 1998
‘Militarizing Inequality: A Conceptual Framework’, Theory and Society 27: 873–904.
2003
‘Social Convertibility and Militarism: Evaluation of the Development of Military-Society Relations in Israel in the Early 2000s’, Journal of Political and Military Sociology 31(1): 71–96.
2006
‘The War of the Peripheries: A Social Mapping of IDF Casualties in the Al-Aqsa Intifada’, Social Identities 12(3): 309–24.
Levy, Y. and S. Mizrahi 2008
‘Alternative Politics and the Transformation of Society Military Relations: the Israeli Experience’ Administration & Society 40 (1): 25–53.
Lewis, B. 1982
‘The Question of Orientalism’, New York Review of Books 29(11): 49–56.
Liebes, T. and S. Blum-Kulka 1994
‘Managing a Moral Dilemma: Israeli Soldiers in the Intifada’, Armed Forces and Society 21(1): 45–68.
Lieblich, A. 1989
Transition to Adulthood Military Service: The Israeli Case. Albany: State University of New York Press.
Lieblich, A. and M. Perlow 1988
‘Transition to Adulthood during Military Service’, The Jerusalem Quarterly 47: 40–76.
Lifton, R. 1973
Home from the War. New York: Touchstone Books.
2006
‘Haditha Massacre: in an ‘Atrocity-Producing Situation’ Who is to Blame?’, Editor& Publisher, June 4th.
Lind, W. 2004
‘Understanding Fourth Generation War’, Military Review, September-October: 12–16.
Lind, W, J. Schmitt and G. Wilson, 2001
‘Fourth Generation Warfare: Another Look’ Marine Corps Gazette,
November:
69–71. Lind, W., K. Nightengale, J. Schmitt, J. Sutton, and G. Wilson 1989
‘The Changing Face of War: Into the Fourth Generation’, Marine Corps Gazette, October: 22–26. 229
Lissak, M., ed. 1984
The Israeli Society and its Defence Establishment. London: Frank Cass.
Lock, M. 1993
‘Cultivating the Body: Anthropology and Epistemologies of Bodily Practice and Knowledge’, Annual Review of Anthropology 22: 133–55.
Lomsky-Feder, E. 1998
As if There Was No War: The Life Stories of Israeli Men. Jerusalem: Magnes Press.
Lomsky-Feder and E. Ben-Ari, eds. 1999
The Military and Militarism in Israeli society. Albany: State University of New York Press.
2007
‘Identity, Politics and the Military in Contemporary Israel’, manuscript, Hebrew University, Jerusalem.
Lutz, C. 1986
‘The Domain of Emotion Words on Ifaluk’, in R. Harré, (ed), The Social Construction of Emotions. Oxford: Blackwell Publishing.
Malkki, L. 1995
Purity and Exile: Violence, Memory, and National Cosmology Among Hutu Refugees in Tanzania. Chicago: University of Chicago Press.
Manigart, P, ed. 1995
Future Roles, Missions and Structures of Armed Forces in the New World Order. Hauppauge: Nova Science Publishers.
2003
‘Restructuring of the Armed Forces’, in G. Caforio (ed), Handbook of the Sociology of the Military. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers.
Maoz, I. 2001
‘The Violent Asymmetrical Encounter with the Other in an Army-Civilian Clash: The Case of the Intifada’, Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology 7(3): 243–63.
Marshall, S.L.A. 1947
Men Against Fire. New York: William Morrow Press.
Marton, R. 2008
Israel Mainstream Beliefs, presented at the ‘Jerusalem Seminar’ October 2008, The Hague (unpublished).
Mauss, M. 1979
‘The Notion of Body Techniques’, Sociology and Psychology: Essays. London: Routledge Kegan Paul. 230
Mendelson-Maoz, A. 2005
‘Checkpoint Syndrome: Violence, Madness and Ethics in the Hebrew Literature of the Intifada’, in A. Fahraeus and A. Jonsson (eds), Textual Ethos Studies or Locating Ethics. Amsterdam: Rodopi.
Milgram, S. 1965
‘Liberating Effects of Group Pressure’, Journal of Personality and Social Psychology 1(2): 127– 34.
1974
Obedience to Authority. New York: Harper & Row.
Miller, J. 1994
‘Cultural Diversity in the Morality of Caring: Individually Oriented Versus Duty-Based Interpersonal Moral Codes’, Cross-Cultural Research 28(1): 3–39.
Miller, L. and C. Moskos 1995
‘Humanitarians or Warriors?: Race, Gender, and Combat Status in Operation Restore Hope’, Armed Forces and Society 21(4): 613–37.
Monaghan, L. 2000
‘Hard Men, Shop Boys and Others: Embodying Competence in a Masculinist Occupation’, Working Papers Series, School of Social Sciences, Cardiff University.
Morris, B. 2001
‘Revisiting the Palestinian Exodus of 1948’, in E. Rogan and A. Shlaim (eds), The War for Palestine: Rewriting the History of 1948. Cambridge: Cambridge University Press.
2004
The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited. Cambridge: Cambridge University Press.
Moskos, C. 1970
The American Enlisted Man: The Rank and File in Today’s Military. New York: Russell Sage Foundation.
1973
‘The Emergent Military: Civil, Traditional and Plural’, Pacific Sociological Review 16(2): 255–80.
1997
All that We Can Be: Black Leadership and Racial Integration the Army Way. New York: Basic Books.
Near, H. 1987
Frontiermen and Halutzim: The Image of Pioneer in North America and Pre-State Jewish Palestine. Discussion paper, University of Haifa, the Kibbutz University Center.
Nordstrom, C.
231
2004 Shadows of War: Violence, Power, and International Profiteering in the Twenty-First Century. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. Nzioka, C. 2001
‘Perspectives of Adolescent Boys on the Risks of Unwanted Pregnancy and Sexually Transmitted Infections: Kenya’, Reproductive Health Matters 9(7): 108–17.
Ohana, D. 1995
‘Zarathustra in Jerusalem: Nietzsche and the ‘New Hebrews’’ Israeli Affairs 1(3): 38–60.
Omicinski, J. 2001
‘Analysis: Terror Attack sends American into ‘Fourth Generation of Warfare’’, Greenville News, September 26.
Opotow, S. 1990
‘Moral Exclusion and Injustice: An Introduction’, Journal of Social Issues 46(1): 1–20.
Pappe, I. 2006
A History of Modern Palestine. New York: Cambridge University Press.
Piaget, J. 1948
The Moral Judgment of the Child. Glencoe: Free Press.
Pressman, J. 2003
‘The Second Intifada: Background and Causes of the Israeli-Palestinian Conflict’, Journal of Conflict Studies 23(2): 114–41.
Quinn D. and T. Jones 1995 ‘An Agent Morality View of Business Policy’, Academy of Management Review 20(1): 22–42. Rabinowitz, D. 2001
‘Natives with Jackets and Degrees. Othering, Objectification and the Role of Palestinians in the Co-existence Field in Israel’, Social Anthropology 9(1):65–80.
Rapport, N. 1997
‘The Morality of Locality: On the Absolutism of Landownership in an English Village’, in S. Howell (ed), The Ethnography of Moralities. London: Routledge.
Razack, S. 2000
‘From the ‘Clean Snows of Petawawa’: The Violence of Canadian Peacekeepers in Somalia’, Cultural Anthropology 15(1):127–163.
Richardson, R., D. Verweij and D. Winslow 2004
‘Moral Fitness for Peace Operations’, Journal of Political and Military Sociology 32(1): 99– 113.
Ridley, M. 232
1996
The Origins of Virtue: Human Instincts and the Evolution of Cooperation. London: Penguin.
Robben, A. and C. Nordstrom 1995
Fieldwork under Fire: Contemporary Studies of Violence and Survival. Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
Rogan, E. and A. Shlaim, eds. 2001
The War for Palestine: Rewriting the History of 1948. Cambridge: Cambridge University Press.
Ron-Furer, L. 2002
Checkpoint Syndrome. Retrieved on 19-06-2008 from http://www.ifamericansknew.org/download/checkpoint_syndrome.pdf
Rosaldo, M. 1980
Knowledge and Passion: Ilongot Notions of Self and Social Life. Cambridge: Cambridge University Press.
Rosen, L., K. Knudson and P. Fancher 2003
‘Cohesion and the Culture of Hypermasculinity in U.S. Army Units’, Armed Forces and Society 29(3): 325–51.
Rosenhek, Z, D. Maman and E. Ben-Ari 2003
‘The Study of War and the Military in Israel: An Empirical Investigation and a Reflective Critique’, International Journal of Middle East Studies 35(3): 461–84.
Said, E. 1978
Orientalism. New York: Pantheon Books.
Sandler, S. 2003
‘War Resistance in Israel – an Overview’, The Broken Rifle 58, retrieved on 23 January 2009 from http://www.wri-irg.org/node/2481.
Sasson-Levy, O. 2002
‘Constructing Identities at the Margins: Masculinities and Citizenship in the Israeli Army’, Sociological Quarterly 43(3): 57–383.
2003a ‘Military, Masculinity, and Citizenship: Tensions and Contradictions in the Experience of Blue-Collar Soldiers’, Identities: Global Studies in Culture and Power 10(3): 9–345. 2003b ‘Feminism and Military Gender Practices: Israeli Women Soldiers in “Masculine” Roles’, Sociological Inquiry 73(3): 440–65. 2007
‘Individual Bodies, Collective State Interests: The Case of Israeli Combat Soldiers’, Men and Masculinities Onlinefirst, retrieved on 31 January 2008 from http://jmm.sagepub.com/cgi/rapidpdf/1097184X06287760v1.pdf. 233
Scheper-Hughes, N. 1992a Death without Weeping: The Violence of Everyday Life in Brazil. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. 1992b ‘Hungry Bodies, Medicine, and the State: Toward a Critical Psychological Anthropology’, in T. Schwartz, G.M. White and C.A. Lutz (eds), New Directions in Psychological Anthropology. Cambridge: Cambridge University Press. Schmidt, B. and I. Schröder, eds. 2001
Anthropology of Violence and Conflict. London and New York: Routledge.
Schwartz, M. 2001
‘The Nature of the Relationship between Corporate Codes of Ethics and Behaviour’ Journal of Business Ethics 32(3): 247–62.
Scrimshaw, S. 1990
‘Combining Quantitative and Qualitative Methods in the Study of Intra-household Resource Allocation’, in B. Rogers and N. Schlossman (eds) Intra-Household Resource Allocation: Issues and Methods for Policy and Planning. Tokyo: United Nations University Press.
Seu, B. 2003
‘“Your Stomach Makes You Feel That You Don’t Want to Know Anything about It”: Desensitization, Defence Mechanisms and Rhetoric in Response to Human Rights Abuses’, Journal of Human Rights 2(2): 183–96.
Shamir, B. and E. Ben-Ari 1999
‘Leadership in an Open Army? Civilian Connections, Inter-organizational Frameworks, and Changes in Military Leadership’, in J. Hunt (ed), Out-of-the-Box Leadership: Transforming the 21st Century Army and other Top-performing Organization,. Stamford: JAI Press.
Shlaim, A. 2001
‘Israel and the Arab Coalition in 1948’, in E. Rogan and A. Shlaim (eds), The War for Palestine: Rewriting the History of 1948.Cambridge: Cambridge University Press.
Shohat, E. 1988
‘Sephardim in Israel: Zionism from the Standpoint of Its Jewish Victims’, Social Text 19/20: 1–35.
1990
‘Master Narrative/Counter Readings: The Politics of Israeli Cinema’, in R. Sklar and C. Musser (eds) Resisting Images: Essays on Cinema and History. Philadelphia: Temple University Press. 234
1999
‘The Invention of the Mizrahim’, Journal of Palestine Studies 29(1): 5–20.
Shweder, R, N. Much, M. Mahapatra and L. Park 1997
‘The “Big Three” of Morality (Autonomy, Community, Divinity) and the “Big Three” Explanations of Suffering’, in A. Brandt and P. Rozin, (eds), Morality and Health. New York and London: Routledge.
Silberstein, L. 1999
The Postzionism Debates: Knowledge and Power in Israeli Culture. London: Routledge.
Slattery, M. 2003
Key Ideas in Sociology. Cheltenham: Nelson Thornes.
Smith, D. 1999
‘The Civilizing Process and The History of Sexuality: Comparing Norbert Elias and Michel Foucault’, Theory and Society 28: 79–100.
Solomon, R. 2005
Introducing Philosophy. Oxford: Oxford University Press.
Spivak, G. 1985
‘The Rani of Sirmur: An Essay in Reading the Archives’, History and Theory 24(3): 247– 72.
Staub, E. 1989
The Roots of Evil: The Origins of Genocide and Other Group Violence. Cambridge: Cambridge University Press.
Stauffer, S. 1949
The American Soldier. Princeton: Princeton University Press.
Strauss, C. and N. Quinn 1994
‘A Cognitive/Cultural Anthropology’, in R. Borofsky (ed), Assessing Cultural Anthropology. New York: McGraw-Hill, Inc.
1997
A Cognitive Theory of Cultural Meaning. Cambridge: Cambridge University Press.
Swidler, A. 1986
‘Culture in Action: Symbols and Strategies’, American Sociological Review 51(2): 273–86.
Tennekes, J. 1990
De Onbekende Dimensie: Over Cultuur, Cultuurverschillen en Macht. Leuven: Garant Uitgeverij.
Triandafyllidou, A. 1998
‘National Identity and the Other’, Ethnic and Racial Studies 21(4): 593–612.
Turiel, E.
235
2002
The Culture of Morality: Social Development, Context, and Conflict. Cambridge: Cambridge University Press.
Turner, T. 1995
‘Social Body and Embodied Subjects: Bodiliness, Subjectivity, and Sociality among the Kayapo’, Cultural Anthropology 10(2): 143–70.
Turner, V. 1967
The Forest of Symbols: Aspects of Ndembu Ritual. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Verweij, D. 1999
‘Waarom is Ethiek van Belang voor de Krijgsmacht’, in H. Born, R. Moelker and J. Soeters (eds),Krijgsmacht en Samenleving: Klassieke en Eigentijdse Inzichten. Tilburg: Tilburg University Press.
2002a ‘Moreel fit Zijn, de Basis voor Moreel Verantwoord Gedrag’, in R. Richardson, D. Verweij, A. Vogelaar and H. Kuipers (eds), Mens en Organisatie: De Krijgsmacht in Verandering. Amsterdam: Mets en Schilt. 2002b ‘The Dark Side of Obedience: The Consequences of Hannah Arendt’s Analysis of the Eichmann Case’, Professional Ethics 19 (2/4): 143–58. 2007
‘Morele Professionaliteit in de Militaire Praktijk’, in J. Kole and D. de Ruyter (eds), Werkzame Idealen. Assen: Van Gorcum.
2008
Denken in Dialoog: Ethiek en de Militaire Praktijk. Inaugural lecture, Faculty of Military Sciences, Netherlands Defence Academy.
Vetlesen, A. 1994
Perception, Empathy, and Judgement: an Inquiry into the Preconditions of Moral Performance. University Park: Penn University Press.
2005
Evil and Human Agency: Understanding Collective Evildoing. Cambridge: Cambridge University Press.
Walzer, M. 1992
Just and Unjust Wars. New York: Basic Books.
2004
Arguing about War. New Haven: Yale University Press.
Warraq, I. 2007
Defending the West: A Critique of Edward Said’s Orientalism. Buffalo: Prometheus Books.
Westers F. and V. Peters 2004
Kwalitatieve Analyse: Uitgangspunten en Procedures. Bussum: Uitgeverij Coutinho.
White, R.
236
1992
‘Beyond Art: Toward an Understanding of the Origins of Material Representation in Europe’, Annual Review of Anthropology 21: 537–64.
Wight, D. 1999
‘Cultural Factors in Young Heterosexual Men’s Perception of HIV Risk’, Sociology of Health and Illness 21(6): 735–58.
Williams, S. 2007
‘Vulnerable/Dangerous Bodies? The Trials and Tribulations of Sleep’, Sociological Review 55 (s1): 142–55.
Wildschut T. and C. Insko 2006
‘A Paradox of Individual and Group Morality’, in P. van Lange (ed), Bridging Social Psychology: Benefits of Transdisciplinary Approaches. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
Winslow, D. 1997
The Canadian Airborne in Somalia: a Socio-cultural Inquiry. Ottawa: Canadian Government Publishing.
1999
‘Rites of Passage and Group Bonding in the Canadian Airborne’, Armed Forces and Society 25(3): 429–57.
2003
Human Security. Inaugural lecture, Faculty of Social Sciences, VU University, Amsterdam.
Wistrich, R.. 1995
‘Theodor Herzl: Zionist Icon, Myth-Maker and Social Utopian’, Israeli Affairs 1(3): 1–37.
Yanai, N. 1996
‘The Citizen as Pioneer: Ben-Gurion’s Concept of Citizenship’, Israel Studies 1(1): 127– 43.
Yuval-Davis and M. Stoetzler 2002
‘Imagined Boundaries and Borders: a Gendered Gaze’, The European Journal of Women’s Studies 9(3): 329–44.
Zanger, A. 2005
‘Blind Space: Roadblock Movies in the Contemporary Israeli Film’, Shofar: the Interdisciplinary Journal of Jewish Studies 24(1): 37–48.
237
Nederlandse samenvatting (Dutch summery) “Moraliteit en normaliteit in een asymmetrisch conflict: afstand, ontkenning en morele vervlakking onder Israëlische dienstplichtigen tijdens de alledaagse praktijken van bezetting” Dit werk is een studie over jonge Israëlische mannen en hun ervaringen als gevechtssoldaten in het Israëlische leger (IDF), tijdens hun diensttijd in de Palestijnse Bezette Gebieden gedurende de ‘Al Aqsa Intifada’. In deze studie heb ik getracht de morele oriëntatie te bestuderen van deze soldaten tijdens hun alledaagse praktijken binnen deze specifieke setting. Het onderzoek is gebaseerd op veldwerk dat in 2006-07 is uitgevoerd in Israel, vooral door middel van diepte interviews. Dit werk kan gezien worden als een onderzoek naar ‘micro-ethiek’, een term die M. Ignatieff (2001) gebruikte om te wijzen op de noodzaak van onderzoek naar de morele vraagstukken waar gewone soldaten en commandanten mee in aanraking komen. Ik heb in dit onderzoek geprobeerd de moraliteiten – de morele positionering en het morele gedrag - van jonge Israëlische soldaten beter te begrijpen en ik heb getracht de manier waarop zij betekenis geven aan hun specifieke realiteit te doorgronden. Ik heb verder gekeken naar de manieren waarop emotionele en fysieke factoren het morele gedrag, de morele besluitvorming en het zelfbeeld van de soldaten beïnvloeden. Gedurende het onderzoek kwamen steeds meer vragen naar boven rond de dagelijkse uitdagingen voor Israëlische soldaten, die de omgang met Palestijnse burgers met zich mee brengt. Omdat soldaten vaak misbruik maken van hun machtspositie en daarbij respectloos en gewelddadig kunnen handelen, zouden we ons kunnen afvragen hoe het kan dat deze jonge mensen zich zo gedragen. Vaak wordt dit gedrag simpel weg als “onacceptabel” en “immoreel” afgedaan en daar blijft het bij. Het is echter mijn overtuiging dat we verder moeten kijken als we willen begrijpen waar dit gedrag vandaan komt. Om dit gedrag van soldaten te kunnen begrijpen (zonder het te legitimeren) moeten we kijken naar de processen die op verschillende niveaus plaats vinden en die van invloed zijn op het gedrag en de instelling van soldaten. Dit onderzoek probeert hieraan een bijdrage te leveren. Hoofdstuk 1 In het eerste hoofdstuk heb ik getracht mijn onderzoek in een sociale, historische en politieke context te plaatsen. De soldaten die de hoofdrol in dit werk spelen groeiden op in een staat die 238
slechts 61 jaar geleden is gesticht, en waarin de geschiedenis nog steeds een grote rol speelt. De zionistische idealen waarmee in de 19e eeuw Joodse immigranten naar Palestina kwamen, zijn ook tegenwoordig nog steeds aanwezig en zijn van invloed op de idealen die jonge soldaten mee krijgen tijdens hun dienstplicht. Israel heeft een sterk gemilitariseerde samenleving, waarbinnen de dienst in het leger nog steeds als vanzelfsprekend wordt gezien, hoewel stilaan steeds meer twijfels optreden. Naast een schets van de sociale achtergrond van de soldaten, wordt in dit hoofdstuk een historisch overzicht gegeven van het conflict tussen Israel en de Palestijnen, met als eindpunt de “Al Aqsa Intifada” die in 2000 uitbrak. Alle soldaten die in deze studie voorkomen hebben tijdens dit conflict in de Bezette Gebieden gediend. Ten slotte heb ik in dit inleidende hoofdstuk getracht enige belangrijke concepten te verduidelijken en de manier waarop ik deze wilde gebruiken binnen deze studie. Ten eerste wordt het concept “asymmetrisch conflict” besproken., waarmee een conflict bedoeld wordt waarbij de grenzen tussen burgers en soldaten vaag zijn. Deze manier van oorlogvoeren verschilt van de klassieke veldslagen en ook op het morele vlak zijn meer onduidelijkheden te verwachten. Ten tweede werd het concept van de “dader” besproken, omdat de Israëlische soldaat in dit onderzoek als zodanig aangeduid wordt. Dit is een analytische keuze en betekent daarom niet dat elke soldaat als crimineel wordt gezien. Echter, in relatie tot de Palestijnse burgers hebben de Israëlische soldaten de overhand en de macht in handen. Hun daden staan binnen deze studie centraal. Verder werd het begrip “wangedrag” toegelicht en werd de “ethische code” van het Israëlische leger besproken. Hoofdstuk 2 In het tweede hoofdstuk, dat ook een inleidend karakter heeft, heb ik het onderzoek een theoretisch kader gegeven. Ik heb getracht aan te geven hoe dit onderzoek past binnen verschillende wetenschappelijke disciplines en wat de waarde van het onderzoek is. Dit werk bestaat uit een gedetailleerde studie naar het gedrag van soldaten en hun morele uitdagingen die nog niet eerder op deze manier beschreven zijn. Mijn aanpak is een vorm van “lay theory”, waarbij ik bekijk hoe de “gewone” man of vrouw, in tegenstelling tot een specialist, betekenis geeft aan de werkelijkheid om hem of haar heen. Ik heb dus gekeken naar concepten die gebruikt werden door mijn informanten om zo een beeld te krijgen van de wijze waarop zij hun werkelijkheid interpreteerden. Methodologisch ben ik kwalitatief te werk gegaan. Ik heb 1,5 jaar veldwerk verricht in Israel. Mijn data heb ik verzameld aan de hand van semigestructureerde interviews met mannen 239
die hun diensplicht in de Bezette Gebieden vervuld hadden. Verder heb ik informele gesprekken gevoerd met soldaten en ex-soldaten en getuigenissen geanalyseerd die eerder door de organisatie “Breaking the Silence” waren verzameld. Ook heb ik Israëlische kranten onderzocht om een beter beeld te krijgen van de manier waarop zaken rond de morele dilemma’s van soldaten in de Israëlische publieke sfeer besproken worden. Hoofdstuk 3 Als we willen begrijpen hoe soldaten met morele dilemma’s en de morele vraagstukken die zij tegenkomen omgaan, zullen we inzicht moeten krijgen in de manier waarop militairen worden beïnvloed door hun ruimtelijke omgeving en welke invloed dat kan hebben op hun morele gedrag. In dit hoofdstuk heb ik de omgeving waarin de Israëlische soldaten werken beschreven en heb ik de voornaamste werkvelden (“work arenas”) in de Bezette Gebieden besproken: controleposten (checkpoints), arrestaties, “straw widows” (militaire posten binnen Palestijnse huizen) en patrouilles. De controleposten, waar soldaten langdurig in direct contact komen met de Palestijnse bevolking, de arrestaties, de “straw widows”, waarbij zij in het Palestijnse privédomein komen, en het patrouilleren in de Palestijnse straten hebben allemaal hun eigen kenmerken. Deze zijn in dit hoofdstuk aan bod gekomen. In dit hoofdstuk heb ik tevens de concepten “fysieke nabijheid en afstand” tussen Israëlische soldaten en Palestijnse burgers, “routine” en “macht” besproken. Aan de hand van het verzamelde materiaal werd aangetoond dat dit zeer centrale begrippen zijn in het werk van de Israëlische soldaten in de Bezette Gebieden. Hoofdstuk 4 In dit hoofdstuk heb ik gekeken naar de implicaties die de in het vorige hoofdstuk besproken “arenas” hebben op de soldaten. Ik heb gekeken naar drie verschillende dimensies; de emotionele, de fysieke en de cognitieve, om te zien hoe het militaire werk binnen de verschillende “arenas” van invloed is op de soldaten en hun gedrag. Ik heb geprobeerd aan te tonen hoe de processen van vervlakking of “numbing” binnen deze verschillende dimensies op gang gebracht worden door hitte, kou, onzekerheid, spanning en angst en hoe die het gedrag en de acties van soldaten kunnen beïnvloeden. Binnen de emotionele dimensie spraken soldaten over gevoelens van verveling, frustratie, boosheid, spanning en angst. Binnen de fysieke dimensie kwamen zaken als weersomstandigheden (hitte, kou) en een gebrek aan slaap aan de orde. Deze bleken een sterke 240
invloed te hebben op het gedrag van soldaten. Verder kwam naar voren dat de houding van de soldaat en zijn lichaamstaal belangrijk waren voor het contact en de communicatie met de Palestijnse burgerbevolking. Met betrekking tot de cognitieve dimensie kwam tenslotte het problematische onderscheid tussen de onduidelijke categorieën van “vrienden” en “vijanden” naar voren en het effect hiervan op het werk bij de controlepost. Al deze kwesties hebben niet alleen invloed op het gedrag van soldaten in het algemeen doordat ze hen emotioneel en lichamelijk vervlakken, maar deze kunnen ook leiden tot de vervlakking van hun morele vermogen of hun morele competentie. Hoofdstuk 5 In dit hoofdstuk heb ik gekeken naar de effecten van de bovengenoemde processen van vervlakking op de morele competentie van soldaten. In de citaten van soldaten die gebruikt zijn in dit hoofdstuk, klinkt begrip door voor het wangedrag van hun kameraden. Het is voor hen duidelijk dat wanneer je jezelf in een dergelijke situatie van stress, zware werklast en fysieke en emotionele uitputting bevindt, je dingen doet die je niet zou behoren te doen. De geestelijke en lichamelijke vervlakking, de vervlakking van de morele competentie van soldaten, de cognitieve onduidelijkheid van de situatie en een gevoel van onverschilligheid, kunnen invloed hebben op de manier waarop militairen de “ander” (in dit geval de Palestijnse burger) zien en in het bijzonder hoe zij deze “ander” behandelen. De macht die soldaten hebben in de Bezette Gebieden geeft hen bovendien de gelegenheid hun frustraties af te reageren door middel van zinloze handelingen zoals het schieten op zonnepanelen of door het schreeuwen naar Palestijnen zonder enige aanleiding. De processen van vervlakking die plaatsvinden binnen de verschillende dimensies die eerder besproken werden, de emotionele, fysieke en cognitieve dimensies, bleken te leiden tot vervlakking binnen de morele dimensie. In het gedrag van veel soldaten kregen onverschilligheid en apathie de overhand. De vervlakking was verder gekoppeld aan de cognitieve onduidelijkheid van de situatie waarin zij zich bevonden. De omstandigheden rond de soldaten bleken hun geweten niet meer aan te spreken. Al deze processen kunnen bijdragen aan het gedrag van soldaten dat agressief, vernederend of zelfs gewelddadig kan zijn tegenover de “ander”. Deze processen van vervlakking binnen de verschillende dimensies hebben dus een belangrijke invloed op hun morele besluitvorming, op hun vermogen om morele dilemma’s als zodanig te herkennen, en mochten ze die al herkennen, op de manier waarop zij ermee omgaan.
241
Hoofdstuk 6 In dit hoofdstuk werden enkele dominante discursieve strategieën besproken, die gebruikt werden door Israëlische soldaten als zij hun ervaringen uit het “veld” verwoordden en toelichtten. Strategieën van passiviteit, professionaliteit en ideologie werden op verschillende manieren door de soldaten gebruikt om uitgevoerde acties en besluitvorming uit te leggen, te rechtvaardigen en te legitimeren. Hoewel binnen de meeste strategieën het leed van de “ander” werd erkend, werden de slachtoffers van de acties van soldaten in sommige situaties niet als zodanig herkend. Morele strategieën die aan het licht kwamen toonden aspecten van morele terugtrekking (“disengagement”), morele rechtvaardiging, eufemistische beschrijving, voordelige vergelijking en een verplaatsing van verantwoordelijkheid (Bandura 2002). Bovendien werden twee typen van ontkenning gevonden, die onderscheiden zijn door Cohen (2001): impliciete en interpretatieve ontkenning. In de meeste gevallen beseften soldaten dat hun activiteiten en hun aanwezigheid in de Bezette Gebieden de Palestijnse burgers schade toebrachten. Dit besef zette de soldaten echter vrijwel nooit tot actie om de situatie, waarin zij en de Palestijnen zich bevonden, te veranderen. Een gevoel van aanvaarding van de bestaande situatie was zeer sterk aanwezig en soldaten leken niet gemotiveerd of bereid om hier verandering in te brengen. De verantwoordelijkheid voor de activiteiten van soldaten en de mogelijke schade die deze veroorzaakten, werd door middel van verschillende strategieën vermeden. Een passief, professioneel of idealistisch discour hielp de soldaten en hun bevelhebbers om afstand te nemen van de gevolgen van hun acties en deed deze voor een groot deel teniet. Hoofdstuk 7 In dit hoofdstuk heb ik getracht een overzicht te geven van de instrumentele moraliteit die in de discoursen van Israëlische soldaten hoorbaar is. Ik heb instrumentele moraliteit gedefinieerd als schijnbaar moreel gedrag dat wordt ingegeven door doelstellingen die zijn gericht op het eigen welzijn en dat van de eigen groep (“in-group”). Dit morele gedrag en de argumentatie die erbij hoort, heb ik verdeeld in drie niveaus omdat de motivatie van soldaten niet alleen gericht was op zichzelf, maar vaak ook in relatie stond tot gevoelens van solidariteit met kameraden of de wens om de staat Israel in bescherming te nemen. Op het persoonlijke niveau probeerden de soldaten te voorkomen dat ze straf kregen van hun superieuren. Ze gaven verder aan dat het belangrijk was om “menselijk” te blijven en te voorkomen dat ze machines werden, maar ze probeerden vooral zichzelf te beschermen. Op het 242
persoonlijke niveau waren de morele argumentatie en acties van militairen binnen de Bezette Gebieden gericht op hun eigen belang, hun eigen welzijn. Op het groepsniveau hadden soldaten ook het gevoel dat zij hun kameraden moesten beschermen, net als de commandanten die een sterk gevoel van verantwoordelijkheid toonden voor het welzijn van hun soldaten. Actie was dus gericht op de veiligheid van de eigen groep. Bovendien werden pogingen gedaan het imago van het Israëlische leger te beschermen. Goed gedrag werd getoond wanneer buitenstaanders, zoals mensenrechten organisaties en verslaggevers, aanwezig waren, om te vermijden dat de soldaten en de IDF als organisatie een slechte naam zouden krijgen. Op het meer abstracte niveau van de Israëlische staat, gebruikten zowel soldaten als commandanten dezelfde soort redeneringen. Men realiseerde zich dat als een soldaat een fout maakt, dit hoog opgespeeld kan worden en zelfs van invloed kan zijn op de hachelijke politieke positie van Israël in het Midden-Oosten. “Goed” of “correct” gedrag van soldaten en commandanten werd dus vaak vertoond om kritiek van de internationale wereld te vermijden. De “ander”, de Palestijnse burger, werd zelden genoemd binnen deze redenering. Een van de factoren die van belang waren bij deze instrumentele moraliteit, was de disciplinerende blik (“gaze”) van de superieuren van soldaten, de internationale gemeenschap en de pers. Deze blik disciplineerde het gedrag van de soldaten in zoverre, dat zij bovengenoemde consequenties probeerden te voorkomen door zich op een bepaalde manier te gedragen. Hun gedrag was instrumenteel van karakter, omdat het gedrag gericht was op het beïnvloeden van de mensen achter deze blik, niet op het welzijn van een ander mens. Tot slot Ik heb met deze studie geprobeerd op empirische en gedetailleerde wijze aan te tonen hoe omstandigheden zoals kou, hitte, angst, stress en frustratie, lichaam en geest van soldaten gevoelloos kunnen maken en daarmee hun morele competentie kunnen aantasten. De “subcultuur” van het militaire leven binnen de unieke setting van een asymmetrisch conflict heeft ook een eigen dynamiek waar rekening mee moet worden gehouden. De bovengenoemde resultaten kunnen ons ook inzicht geven in andere gevallen van asymmetrische conflicten buiten de Israëlische context. Amerikaanse en Nederlandse militairen bevinden zich bijvoorbeeld ook in moreel onduidelijke situaties in landen als Afghanistan en Irak. Zij maken echter ook, net als Israëlische soldaten, deel uit van een structureel proces, waarin immoreel gedrag door soldaten mogelijk gemaakt wordt door de omstandigheden waarbinnen zij
243
zich bevinden. De kwestie van collectieve morele verantwoordelijkheid is hier van belang en dit idee brengt ons verder dan het beeld van een eenzame soldaat als een “rotte appel”. Deze kennis kan bijdragen tot een meer algemene, theoretische interpretatie van het gedrag van soldaten in dergelijke settings van een asymmetrisch conflict. Deze kennis kan andere krijgsmachten aansporen om zich niet alleen te concentreren op de ethische opleiding van soldaten of het in hechtenis nemen van individuele soldaten als “extreme” gevallen. Zij kunnen dan de problemen die hun soldaten tegenkomen binnen een bredere sociaalpsychologische context plaatsen en deze herkennen als een structureel probleem.
244
Faculty of Social Sciences, VU University Amsterdam DISSERTATION SERIES • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
M.M. Meijer, (2004), Does Success Breed Success? Effects of news and advertising on corporate reputation. Aksant Academic Publishers: Amsterdam, isbn 90 5260 145 3. J.J. Woldendorp, (2005), The Polder Model: From Disease to Miracle? Dutch Neo-corporatism 1965-2000. Amsterdam, isbn 90 77472 05 3. Y.P. Ongena, (2005), Interviewer and Respondent. Interaction in Survey Interviews, Yfke Ongena. Amsterdam, isbn 90 9020070 3. M.E.D. Lamboo, (2005), Integriteitsbeleid van de Nederlandse politie. Eburon: Delft, isbn 90 5972 088 L. T.E. Aalberts, (2006), Politics of Sovereignty. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 10: 90 9020656 6 / isbn 13: 978 90 9020656 1. E. Zwart, (2006), In Pursuit of Comfort. The Transnationalisation Process of Malaysian Chinese Small and Medium Enterprises. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 90 8659 024 1. H.Haenen, (2006), Afrikaans Denken. Ontmoeting, dialoog en frictie. Een filosofisch onderzoek. Buijten en Schipperheijn Motief, Amsterdam. A. Claver, (2006), Commerce and capital in colonial Java. Trade finance and commercial relations between Europeans and Chinese, 1820s-1942. Vrije Universiteit Amsterdam. S. van der Pas, (2006), Intergenerational relationships of older adults. Family structure, contact and norms. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 10: 90 9022075 X / isbn13: 978 90 9021075 9. P. Mika, (2007), Social Networks and the Semantic Web. SIKS dissertation series No. 200703. K.E. Knibbe, (2007), Faith in the Familiar. Continuity and Change in Religious Practices and Moral Orientations of the South of Limburg, The Netherlands. Vrije Universiteit Amsterdam. C.L. Carabain, (2007), Taking Too Much for Granted? A Study on the Measure of Social Attitudes. Gildeprint Drukkerijen B.V., Enschede, isbn 978 90 8659 075 9. L.M. Cruz, (2007), Repression and Rebellions in Southern Mexico. The search for a political economy of dignity. Dutch University Press, Amsterdam, isbn 978 90 361 0050 2. C.E. de Vries, (2007), European Integration and National Elections. The impact of EU Issue Voting on National Electoral Politics. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 13: 978 90 9022112 0. E. Kolthoff, (2007), Ethics and New Public Management. Empirical Research into Effects of Businesslike Government on Ethics and Integrity. Boom Juridische Uitgevers, isbn 978 90 5454 905 5. R. Vliegenthart, (2007), Framing Immigration and Integration. Facts, Parliament, Media and Anti-Immigrant Party Support in the Netherlands. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9022279 0. L.L.J. van Noije, (2007), The Democratic Deficit Closer to Home. Agenda building relations between parliament and the press, and the impact of European integration, in the United Kingdom, the Netherlands and France. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978-90-8659-161-9. R. de Man, (2007), Where to draw the line? Antecedents and consequences of the integration of work in home life. Vrije Universiteit Amsterdam. F. Krijtenburg, (2007), Cultural Ideologies of Peace and Conflict. Vrije Universiteit, isbn 978 90 8659 167 1. R. van Steden, (2007), Privatizing Policing. Describing and explaining the growth of private security. BJU Legal Publishers, isbn 978 90 5454 953 6. 245
• • • • • • • • • • • • • • • • • • •
L. Reijn, (2008), Identity at work. Control and commitment in post bureaucratic organisations. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 8659 180 0. B. Vis, (2008), Biting the Bullet or Steering Clear? Politics of (Not-) Unpopular Welfare State Reform in Advanced Capitalist Democracies. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9022715 3. M.J.M. de Koning (2008), Zoeken naar een ‘zuivere’ islam. Geloofsbeleving en identiteitsvorming van jonge Marokkaans-Nederlandse moslims. Bert Bakker. P. Wiepking (2008), For the Love of Mankind. A Sociological Study on Charitable Giving. Labor Grafimedia, isbn 978 90 77383 07 0. A. Supriyono (2008), Buruh Pelabuhan Semarang. Pemogokan-pemogokan pada zaman colonial Belanda revolusi dan republic 1900-1965. Vrije Universiteit Amsterdam. G. van Noort (2008), Bricks versus Clicks. A self-regulation perspective on consumer reponses in online and conventional shopping environments. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9022845 7. W. Stam (2008), Does Networking Work? A study of Social Capital and Performance among New Ventures in the Dutch Open Source Software Industry. Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9023014 6. A. Wigger (2008), Competition for Competitiveness: The Politics of the Transformation of the EU Competition Regime, Rozenberg Publishers, isbn 978 90 9023150 1. Z. van der Wal (2008), Value Solidity. Differences, Similarities and Conflicts Between the Organizational Values of Government and Business, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9022991 1. H.C. van Vugt (2008), Embodied agents from a user’s perspective, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9023086 3. J. ter Horst (2008), Weaving into Cambodia. Trade and Identity Politics in the (post)-Colonial Cambodian Silk Weaving Industry, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9023232 4. A. Berhe (2008), A Political History of the Tigray People’s Liberation Front (1975-1991): revolt, Ideology and Mobilisation in Ethiopia, Vrije Universiteit Amsterdam. H. vsn den Heuvel (2008), Between Optimism and Opportunism. Deconstructing ‘African Management’ Discourse in South Africa, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9023118 1. K. Lasthuizen (2008), Leading to Integrity. Empirical Research into the Effects of Leadership on Ethics and Integrity, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 813277 1 8. I. Reci (2008), Unemployed and Scarred for Life. Longitudinal Analyses of How Unemployment and Policy Changes Affect Re-employment Careers and Wages in the Netherlands, 1980-2000, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9023654 4. L.C. Horn (2009), The Transformation of Corporate Governance Regulation in the European Union, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 9023813 5 B.E. Büscher (2009), Struggles over Consensus, Anti-Politics and Marketing, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn H.M. Koolma (2009), Verhalen en Prestaties, een onderzoek naar het gedrag van woningcorporaties, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 8659 273 9 J.J. van Wijk (2009), Moving beyond Heroes and Winners, Vrije Universiteit Amsterdam, isbn 978 90 8659 285 2
246
