2 Onderwijs. 2.1 Inleiding

2 Onderwijs 2.1

Inleiding

In dit verslag zijn een aantal statistische en kwalitatieve gegevens over de opleidingen opgenomen. Hiervoor is een selectie gemaakt uit de gegevens van het Statistisch Jaarboek TUE 1995. De voor de minister relevante gegevens/kengetallen zullen bovendien opgenomen worden in het Onderwijs Verslag TUE 1995. Voor uitvoeriger cijfermateriaal wordt dan ook verwezen naar genoemde edities. Waar relevant wordt ingegaan op de ontwikkelingen die zich hebben voorgedaan in het verslagjaar. 2.I.1

De sector Informatica

2.I.2

Eerste fase onderwijs

Initiële opleiding tot informatica-ingenieur. De verlenging van de studieduur met ingang van het studiejaar 1995-1996 heeft voor de opleidingen die binnen de sector Informatica worden aangeboden de volgende consequenties: - de gewone 4-jarige opleiding tot informatica-ingenieur, met na het eerste jaar een keuze mogelijkheid voor de studievariant Bedrijfsinformatica, wordt omgevormd tot een 5-jarige opleiding; - de 3-jarige opleiding tot informatica-ingenieur voor afgestudeerden van een HTO-opleiding Technische Computertechniek wordt omgevormd tot een opleiding van 3 jaar en 2 trimesters; - de 2-jarige opleiding tot informatica-ingenieur voor afgestudeerden van een HIO-opleiding wordt omgevormd tot een opleiding van 2 jaar en 1 trimester. Het nieuwe 5-jarige curriculum voor de informatica-opleiding is gestart in september 1995. Het eerste jaar heeft geen drastische wijzigingen ondergaan ten opzichte van het bestaande eerste jaar; de volgende jaren worden zo veel mogelijk in samenhang herzien en achtereenvolgens ingevoerd. Tegelijkertijd wordt het 5-jarig curriculum voor de variant Bedrijfsinformatica ontwikkeld en ingevoerd. Voor de tussengeneratie (één jaargang) Bedrijfsinformatica-studenten die nog het 4-jarig programma volgen zijn speciale regelingen van kracht. De verkorte opleidingen die grotendeels bestaan uit vrijstellingsregelingen sluiten aan op het nieuwe 5-jarige programma. Als verantwoordelijke voor het 1e fase onderwijs en dus mede voor de her-programmering van het curriculum is in het verslagjaar een curriculumcoördinator benoemd. In 1995 is de visitatie van de opleiding Technische Informatica voorbereid. De visitatie heeft plaatsgevonden in januari 1996. Het min of meer samenvallen van de programmering van het nieuwe curriculum en de visitatie heeft tot voordeel dat de aanbevelingen van de visitatiecommissie op korte termijn geeffectueerd kunnen worden in het nieuwe curriculum. Het grote belang dat de maatschappij heeft bij hooggekwalificeerde informatica-ingenieurs rechtvaardigt ten volle de extra inspanningen die de faculteit zich getroost om voornoemde 2- en 3-jarige opleidingen in stand te houden. Sinds het studiejaar 1990-1991 bestaat voor studenten de mogelijkheid om een gecombineerde propedeuse Wiskunde en Informatica te volgen. De verlenging van studieduur brengt hierin geen verandering. In de statistische gegevens worden deze studenten als informatica-studenten beschouwd. Service-onderwijs Naast de opleiding tot informatica-ingenieur wordt service-onderwijs in de informatica gegeven voor de andere opleidingen van de TUE. De faculteit beschouwt dit als een uiterst belangrijk onderdeel van haar taak. De omvang van het service-onderwijs bedraagt thans ongeveer 4 fte. Er zijn verschillende soorten in dit onderwijs te onderscheiden: - inleidend programmeeronderwijs (voor alle faculteiten behalve N) - een substantiële bijdrage aan verplichte vakken en keuze vakken in een studierichting (IT, Wsk en BDK) - min of meer losse vakken, gekozen door enkele studenten uit andere studierichtingen. Sommige opleidingen neigen ertoe om hun eigen inleidend informatica-onderwijs te (gaan) verzorgen. De faculteit vindt dit geen goede zaak en wordt in deze opvatting gesteund door de Visitatie commissie Informatica (1996). Op het gebied van informatica-onderwijs in de latere fase van de studie meent de faculteit de andere studierichtingen meer te kunnen bieden dan nu wordt gevraagd.

Lotgevallen W&I 1995 – p.3

De toenemende informatisering van de maatschappij vraagt immers een steeds meer geavanceerde informaticakennis van de afgestudeerden van alle opleidingen. De faculteit staat open voor overleg hierover. In dit overleg heeft de faculteit een open oog voor de wensen van de andere opleidingen. Voor het met succes volgen van keuzevakken in de informatica is het echter onontbeerlijk dat de basiskennis door de faculteit Wiskunde en informatica wordt aangebracht. Instroom en doorstroom studierichting Technische Informatica In figuur 1 zijn de aantallen eerstejaars studenten informatica over de afgelopen 11 jaar weergegeven. Uit het overzicht blijkt dat de instroom sinds 1987 afneemt maar in 1995 weer een toename vertoont. Het dieptepunt was 1994 met een instroom van 68 eerstejaars. De TUE als totaal kende tot nu toe in 1990 de grootste instroom. De daling van het aantal eerstejaars informatica-studenten kan toegeschreven worden enerzijds aan de afname van de eerstejaars populatie, anderzijds aan een afnemende belangstelling voor exacte studies bij aankomende studenten. In tegenstelling tot de verwachting is de instroom in 1995 t.o.v. de instroom in 1994 niet verder teruggelopen en de vooraanmeldingscijfers voor 1996 duiden op een verdere toename van het aantal eerstejaars. De sterk aangetrokken arbeidsmarkt voor informatici en de succesvolle voorlichting en PR (o.a. de Internationale Informatica Olympiade) zijn hieraan wellicht debet. In 1995 zijn twee vrouwelijke studenten gestart met de opleiding. Gemiddeld over de laatste 11 jaar bedraagt het percentage vrouwelijke 1e jaars 7. In de jaren 1990, 1991, 1992, 1993, 1994 en 1995 zijn respectievelijk 4, 12, 14, 10, 16 en ?? studenten gestart met het gecombineerde propedeuse-programma. In § 2.W.2.1 is aangegeven welke resultaten deze studenten behaald hebben. Figuur 1


In figuur 2 is de frequentieverdeling van het gemiddelde VWO-eindexamencijfer van de eerstejaars studenten informatica met een VWO-opleiding weergegeven. Uit het overzicht blijkt dat de informatica-opleiding studenten trekt met een hoger gemiddeld eindexamencijfer dan de gemiddelde TUE eerstejaars student. Toch heeft 34.5% van de eerstejaars een gemiddeld eindexamencijfer onder de 7. Voor de exacte vakken die alle informatica-eerstejaars met VWO gevolgd hebben is de situatie als volgt: voor natuurkunde heeft 16.4% minder dan een 7, voor wiskunde B heeft 20% minder dan een 7. Van de 45 eerstejaars die scheikunde in hun pakket hadden heeft 17.8% minder dan een 7. Van de 15 eerstejaars die biologie in hun pakket hadden heeft 13.3% minder dan een 7. De waarschuwing van de Technische Universiteiten aan aspirant-studenten voor de geringe slaagkans bij een cijfer lager dan een 7 voor de wiskunde en/of exacte vakken is blijkbaar ook dit jaar door een niet onaanzienlijk deel van de eerstejaars genegeerd. Op grond van dit verschijnsel heeft de Visitatie commissie Wiskunde en Informatica in 1990 geconcludeerd dat men moet verwachten dat het studierendement geen maatstaf is voor de kwaliteit van het onderwijs. De vrije studenteninstroom impliceert tevens dat het hanteren van streefrendementen voor het propedeutisch examen niet erg zinvol is.

Figuur 2


In figuur 3 zijn de aantallen ingeschrevenen over de jaren 1985 tot en met 1995 weergegeven. Sinds 1982 is het aantal ingeschrevenen gegroeid tot en met 1988; sindsdien neemt dit aantal af. Figuur 3

Rendementen De P-rendementen In figuur 4 zijn de P-rendementen van de afgelopen 6 jaren weergegeven. De generatie 1988 was de laatste generatie in het oude studieprogramma. Dit studieprogramma werd herzien mede vanwege het lage P-rendement na 1 jaar. De extra begeleiding die deze bezemklas heeft ontvangen heeft mogelijk een positief effect gehad op de studieresultaten. Het P-rendement na 1 jaar van de generatie 1989 (het nieuwe curriculum) is iets lager dan dat van de generatie 1988. De generaties 1990 en 1991 hebben een zeer bevredigend P-rendement na 1 jaar (oplopend van ca. 30% tot 40%) behaald. Het P-rendement van de generatie 1993 blijft weer achter bij de voorgaande jaren. De indruk bestaat dat deze generatie bestaande uit verhoudingsgewijs zeer goede studenten de zwaarte van de opleiding enigszins onderschat heeft. Het P-rendement na 1 jaar van de generatie 1994 bedraagt 46%. Hopelijk zet deze trent door. Het P-rendement na 1,5 jaar wijkt de laatste jaren nauwelijks af van het P-rendement na 1 jaar. Dit komt omdat de studenten worden aangemoedigd zoveel mogelijk herkansingen te benutten in de zomer. Bij vakken die overblijven zijn vooral vakken uit het lentetrimester die dán getentamineerd worden. Het P-rendement na 2 (of meer) jaren fluctueert rond de 60%.


Figuur 4

PP-rendementen In figuur 5 zijn de PP-rendementen vanaf 1986 weergegeven. Uit de figuur blijkt dat slechts een gering percentage van de studenten erin slaagt de D-fase in de nominale tijd te doorlopen. Toch is er vanaf de generatie 1986 tot en met de generatie 1991 een stijging van het percentage "nominaal" studerenden (van 5% tot 15%). Het merendeel van de studenten heeft 4 jaren nodig om de PP-fase te doorlopen en een niet onaanzienlijk deel zelfs 5 jaren of meer. Redenen hiervoor zijn dat sommige trimesters overvol zijn (b.v. trimester 3.2) en dat het afstudeerwerk veelal langer duurt dan de nominale 6 maanden. Met de verlenging van de studieduur tot 5 jaar en de ingezette afstemming daarop van het curriculum wordt beoogd de nominale en werkelijke studieduur bijelkaar te brengen. Vanaf het eerste cohort (generatie 1983 volgens de gehanteerde definitie) is het PP-rendement na 5 jaren of meer nooit lager dan 80% geweest. Figuur 5


Afgelegde examens In de periode 01-09-1994 - 31-08-1995 hebben 65 studenten (61 mannen en 4 vrouwen) hun propedeutisch examen en 66 studenten (60 mannen en 6 vrouwen) hun post propedeutisch examen behaald. Ten opzichte van het voorgaande jaar steeg het aantal behaalde propedeutische examens van 44 tot 65. Het aantal behaalde postpropedeutische examens daalde van 92 tot 66. Kwaliteitsbewaking Bij de kwaliteitsbewaking van het onderwijs speelt de Opleidingscommissie een belangrijke rol. In het verslagjaar heeft de Opleidingscommissie Informatica (OCI) het curriculum geëvalueerd volgens een in 1993 ingevoerde opzet. Deze evaluatie is verder verfijnd t.o.v. het voorgaande jaar. Het rapport geeft inzicht in het selecterende, oriënterende en verwijzende aspect van de propaedeuse en de onderwijskwaliteit en de studeerbaarheid in het basisdeel. Middels dit instrument kunnen belemmeringen in de studievoortgang van de studenten opgespoord en verminderd worden. Bestaande plannen voor een aanpassing van het curriculum ter verbetering van de studeerbaarheid zijn ingepast in het nieuwe programma voor de 5-jarige cursusduur. Het 5-jarig curriculum is gestart in september 1995. De in het studiejaar 1992-1993 opgezette intensievere begeleiding van de eerstejaars studenten is met ingang van het studiejaar 1994-1995 uitgebreid tot het zogenaamde tutor-systeem. De eerstejaars worden in groepjes begeleid door een staflid tijdens wekelijkse bijeenkomsten. Doel is de studenten te stimuleren vanaf het begin serieus te studeren. Bijkomend voordeel is dat zeer snel ingegrepen kan worden als er zich problemen voordoen t.a.v. studiemateriaal, docenten of roosters. De vermindering van de begeleiding vanaf het derde jaar (minder instructies) heeft geen negatieve effecten teweeg gebracht en is eveneens voortgezet. Naar verwachting zal het tutor-systeem verder ontwikkeld worden gezien de positieve resultaten. 2.I.3

Het tweede fase onderwijs sector Informatica

Promoties In 1995 vonden 3 promoties plaats, allen mannen en gefinancierd op de eerste geldstroom (1 SOBU plaats). Alle promoties werden intern voorbereid. Het aantal promoties is in vergelijking met 1994 gedaald van 8 naar 3. Aan het eind van het verslagjaar waren 18,4 aio/oio plaatsen binnen de sector Informatica bezet, waarvan 9,4 aio-plaatsen uit de 1e e geldstroom (inclusief 2,4 aio-plaatsen uit het SOBU), 5 oio-plaatsen uit de 2 geldstroom en 4 aioe e plaatsen uit de 3 geldstroom. Per 1 januari 1996 waren drie 1 geldstroom aio-plaatsen vacant. De e faculteit wil i.v.m. de bezuinigingen het aantal 1 geldstroom aio's (excl. SOBU) handhaven op de verplichte 9 aio's. Overigens streeft de faculteit ernaar het aantal aio/oio's te handhaven op 24 à 30, zodat uit deze pool 6 à 7 promoties per jaar tot stand komen. Ontwerpersopleiding Technische Informatica De door de CCTO in 1993 gecertificeerde ontwerpersopleiding Technische Informatica leidt in twee jaar op tot ontwerper van gegevensverwerkende systemen voor technische toepassingen. Uitgangspunt hierbij is het streven naar enerzijds een goede theoretische fundering in de vorm van specificatie- en ontwerpmethoden, en anderzijds praktische oefening door werken aan een groot project. Gestreefd wordt naar een instroom in deze opleiding van 30 cursisten per jaar. Het aantrekken van goede cursisten blijkt minder makkelijk dan voorgaande jaren. Het aantal twaio's in dienst bedroeg op 31 december 1995 48. De instroom bedroeg 24 twaio's, 29 twaio's hebben hun diploma behaald. Er is een uitstekende samenwerking met het bedrijfsleven, waarbij ook cursussen vanuit het bedrijfsleven worden verzorgd.


2.I.4

Post Academisch Onderwijs

In 1995 werden de volgende PAO-cursussen verzorgd: - Koppelen van database systemen; - Object-oriented methods; - Hyper informatievoorziening via het internet; Mede verzorgd werden de volgende PAO-cursussen: - Engineering data management. - Lean Information Management. - Specificeren en simuleren van systemen. In het kader van het Software Technology Expertise Centrum (STEC) is een 6 weekse cursus embedded systemen gegeven voor BSO-Origin. 2.W.1

De sector Wiskunde

De sector wiskunde verzorgt veel onderwijs. Ten eerste het eigen eerste fase onderwijs, maar daarnaast zijn er omvangrijke andere taken; het serviceonderwijs voor andere studierichtingen, tweede fase onderwijs en enig contractonderwijs. Binnen het tweede fase onderwijs wordt onderscheiden de ontwerpersopleidingen Wiskunde voor de Industrie en de bijdrage aan Logistieke besturingssystemen. Daarnaast is er de lerarenopleiding. Tenslotte worden promovendi begeleid. De eerste fase opleiding is in 1995 gevisiteerd. Het rapport van de commissie verscheen begin 1996 in de VSNU-reeks "De kwaliteit van het universitaire onderwijs. Uit de mondelinge presentatie aan het einde van het bezoek bleek dat de visitatie-commissie de opleiding positief beoordeelt: er worden afgestudeerdeb afgeleverd die voldoen aan de op het punt van kennis, vaardigheden en attitude te stellen eisen. De commissie legde wel de vinger op een aantal zwakkere punten in de opleiding waarbij de geringe samenhang in het programma (veel kleine vakken), het meeste aandacht vraagt. De commissie sprak haar tevredenheid uit over de faciliteiten op de faculteit: met name de bibliotheek werd zeer goed genoemd. Ook de studie-begeleiding (met name de studie-advisering) kreeg lof toegezwaaid. Het internationaliseringsbeleid werd in positieve zin genoemd. Het studiejaar 95-96 is geëxperimenteerd met een andere jaarindeling voor de verschillende propedeuses. Deze maatregel in samenhang met de vele herprogrammeringsactiviteiten voor de 5-jarige cursusduur, heeft voor het service-onderwijs veel geregel en aanpassing van programma's tot gevolg gehad. 2.W.2

Eerste fase onderwijs

Bij het begin van het verslagjaar was zeker geworden dat de opleiding Technische Wiskunde op 5-jarige leest geschoeid mocht worden. Er was al geruime tijd een commissie (de realisatie-commissie) aan het werk geweest om een ontwerp te maken voor een nieuwe propedeuse, die een aantal knelpunten in het programma moest oplossen en de overlap van het curriculum van Informatica en Wiskunde diende te vergroten. Het faculteitsbestuur was, met het College van Decanen, van mening dat de propedeuse van een 4-jarige opleiding niet principieel anders van opzet moest zijn dan een propedeuse van de 5-jarige opleiding. Toch bleek dat het eindrapport van de realisatie-commissie niet voldoende om het eerste jaar van de 5-jarige opleiding op te baseren: de 5-jarige opleiding verplicht de universiteit tot het opnemen van meer toepassingsvakken. Hiervan was (gezien de oorspronkelijke opdracht van de commissie volkomen terecht) niets terug te vinden in het voorstel. Er is een nieuwe opdracht geformuleerd, waarmee de VC5 (Voorbereidings Commissie 5-jarig curriculum) aan de slag is gegaan. Het voorstel van deze commissie is in grote lijnen als volgt; Er komt een onderbouw van circa 2 studiejaren met een voor iedere student gelijk programma.


Daarna komt een bovenbouw waarin studenten kunnen kiezen uit een van de volgende drie stromen: Techniek, Digitale communicatie, Bedrijfsvoering. De wiskundige component van de opleiding wordt niet vergroot; de studieduurverlenging komt ten goede aan een brede kennismaking met toepassingsgebieden die passen in de drie stromen van de bovenbouw. Daarnaast dient er substantiële aandacht te worden besteed aan onderwijs-onderdelen waarin met nadruk ingenieursaspecten van de opleiding aan de orde komen. Een belangrijke component van de wiskundige ingenieursopleiding is de Informatica. Praktische vaardigheid in programmeren en omgaan met computersystemen is voor wiskundig ingenieurs onmisbaar. Het op basis van deze uitgangspunten geformuleerde curriculum voor het eerste jaar is aanvaard en ingevoerd; de invulling post-propedeutische fase is in het verslagjaar niet geaccepteerd, aangezien er geduchte bedenkingen waren over de studeerbaarheid van het voorgesteld programma. Hieraan wordt in 1996 verder gewerkt. Ook is het weer mogelijk gemaakt om de propedeuse Wiskunde te combineren met ofwel de propedeuse Technische Informatica, ofwel met de propedeuse van de opleiding Technische Natuurkunde. Evenals voorgaande jaren bleek dit tezamen zeer moeilijk verroosterbaar: er zijn zelfs extra instructies in de avonduren aan te pas gekomen om een en ander mogelijk te maken. Instroom en doorstroom gegevens De cijfers over de instroom in de wiskunde propedeuse worden door de combinatieprogramma's enigszins vertroebeld. In de statistische gegevens komen bij de gegevens over wiskunde alleen de studenten terecht die de gewone (enkelvoudige) propedeuse gekozen hebben. De tabellen in het Statistisch jaarboek van de TUE zijn op die deelpopulatie gebaseerd. De instroom schommelde de laatste jaren rond de 40 eerstejaars (zie figuur 6). Er tekent zich echter een negatieve tendens af; vorig jaar schreven slechts 32 studenten zich voor de opleiding Technische Wiskunde in, terwijl 95/96 niet meer dan 30 studenten met een hoofdinschrijving voor de propedeuse Technische Wiskunde telde. Het percentage meisjes blijft stabiel rond de 20%. De vooraanmeldingen voor 96/97 geven een nog somberder beeld (-30%). Dit betreft niet een louter TUE-probleem. Het is een landelijke trend, waar de TU Eindhoven echter wel zwaarder door getroffen lijkt te worden dan andere uiversitaire opleidingen wiskunde. Figuur 6


Gecombineerde propedeuses In het studiejaar 95/96 zijn 17 studenten aan de dubbele propedeuse Wsk/I begonnen.

Tabel 2W2.1 Overzicht gecombineerde propedeuse Wiskunde/Informatica Wsk/I

begonnen

behaald Wsk/I

behaald +(bezig) Wsk

behaald I

90/91 91/92 92/93 93/94 94/95 95/96

4 13 14 10 16 17

3 3 5 2 ..8 ...

1 6 4 1+(1) ..(3) ...

3 4 6 3 ...

Met ingang van 1992-1993 is de tweede gecombineerde propedeuse gestart: wiskunde-natuurkunde. In het studiejaar 95/96 zijn 10 studenten met deze combinatievariant begonnen. (zie tabel 2W2.2).

Tabel 2W2.2 Overzicht gecombineerde propedeuse Wiskunde/Natuurkunde Wsk/N

begonnen

behaald Wsk/N

behaald Wsk

behaald N

gestopt

92/93 93/94 94/95 95/96

13 10 6 10

10 6 ... ...

... ...

1 3 ... ...

2 1 1

De verroostering van al deze combinaties leverde spanningen op. Voor de studenten die tevens de propedeuse natuurkunde doen is door de coördinator van dit programma een enkele instructie vervangen door aparte begeleidingsuren. Van de studenten die in 1991 met hun wiskundestudie begonnen, behaalde 44% het propedeutisch examen na 1 jaar. Dit is een uitschieter gebleken; in 1994 was het vergelijkbare cijfer 19% (zie figuur 7). Het pp-rendement van de voorgaande 5 cohorten studenten is grafisch weergegeven in figuur 8. Het schommelt de laatste jaren rond de 90%. De cijfers hebben voornamelijk betrekking op het oude doctoraal programma. De generatie 1989 is de eerste die in het nieuwe curriculum studeert. Voor meer cijfermatige gegevens wordt de geïnteresseerde lezer verwezen naar het Statistisch jaarboek van de TUE. Voor vele van de aldaar gepresenteerde getallen geldt het genoemde voorbehoud; de getallen zijn gebaseerd op de populatie die zich alleen voor wiskunde inschreef.


figuur 7

figuur 8


Service-onderwijs Naast onderwijs voor de wiskundestudenten levert de faculteit een bijdrage in de curricula van alle andere studierichtingen op de TUE. Zo verzorgt de sector wiskunde niet slechts voor de 164 "eigen" studenten onderwijs (zie figuur 9), maar voor rond de 2000 (zie figuur 10); Alle eerste jaars van de TUE ontvangen wiskunde-onderwijs. Daarnaast vrijwel alle tweede jaars en een aantal derde jaars. De verminderde instroom van de instelling als geheel komt daardoor hard aan in de sector Wiskunde. figuur 9

figuur 10


2.W.3

Tweede fase opleidingen

Tweede fase lerarenopleiding In april 1995 is een gemeenschappelijke regeling voor de lerarenopleidingen wiskunde, natuurkunde en scheikunde tot stand gekomen, op grond waarvan de bevoegdheden tot inrichting van die opleidingen nu opgedragen zijn aan een gemeenschappelijke commissie ulo's TUE en de activiteiten op het gebied van de lerarenopleidingen zijn ondergebracht bij het Centrum Universitaire Lerarenopleiding (CULO). Inmiddels is een wetenschappelijk directeur van het CULO benoemd. Deze betere profilering van de lerarenopleidingen aan de TUE beoogt de opleidingen te laten voldoen aan door de minister gestelde criteria voor handhaving van de lerarenopleidingen. Het aantal studenten dat voor de eerstegraads lerarenopleiding wiskunde kiest, blijft zowel aan de TUE als landelijk zorgelijk klein. Evenals in het jaar daarvoor rondden in het verslagjaar 4 personen de opleiding aan de TUE met succes af. Ultimo 1995 stonden 5 cursisten voor deze opleiding ingeschreven. Ontwerpersopleiding Wiskunde voor de Industrie De opleiding is gericht op het leveren van een wiskundige bijdrage aan het ontwerpen van industriële produkten en/of bedrijfsprocessen. Aandacht wordt besteed aan een verscheidenheid van wiskundige technieken, aan het ontwikkelen, gebruiken en analyseren van mathematische modellen, aan de aansluiting met natuurwetenschappen, techniek en bedrijfswetenschappen en aan werken in interdisciplinaire teams. Iedere cursist doet tevens buitenlandse ervaring op. De opleiding is opgezet en wordt verzorgd door de Faculteit Wiskunde en Informatica in samenwerking met in principe alle andere faculteiten. De opleiding is er één van een groep soortgelijke opleidingen in West-Europa, waarbinnen onder de auspiciën van het European Consortium for Mathematics in Industry (ECMI) uitwisseling en verdere samenwerking plaats vindt. Afgelopen jaar rondden 14 cursisten de opleiding met succes af (12 mannen en 2 vrouwen). In het kalenderjaar 1994 startten 13 personen met de opleiding. Eind 1994 waren er 21 cursisten. Logistieke besturingssystemen De ontwerpersopleiding Logistieke besturingssystemen wordt georganiseerd vanuit de faculteit Technologie Management. De doelstelling van de opleiding is afgestudeerden af te leve-ren die in staat zijn om, uitgaande van een gekozen produkt-markt strategie, een (her-)ontwerp te maken van een integraal besturingssysteem voor een bedrijfsproces en hij/zij moet in staat zijn de werking van een bestaand of (her-)ontworpen logistiek systeem te analyseren. Tevens is de ontwerper in staat om in teamverband te adviseren en mee te werken bij het ontwikkelen testen en invoeren daarvan, en is hij/zij in staat om bij die ontwikkeling en invoering een leidende rol te spelen. De faculteit Wiskunde en Informatica levert een belangrijke bijdrage aan het cursorisch gedeelte van de opleiding; een kwart van het cursorisch gedeelte van deze opleiding (totale lengte een vol jaar), komt voor rekening van de vakgroep Besliskunde en Stochastiek. In 1995 begonnen 23 cursisten met deze opleiding, terwijl er 28 mensen hun diploma ontvingen. Ultimo 1995 stonden er 58 cursisten geregistreerd. Computational Mechanics Doel en inhoud van de opleiding Computational Mechanics is een gecoördineerde tweede fase ontwerpersopleiding van de drie Technische Universiteiten en de Rijksuniveristeit Groningen. De mechanica in de ruimste zin speelt een belangrijke rol bij het ontwerpen van hoogwaardige produkten en produktieprocessen. In Computational Mechanics staat de ontwikkeling en het gebruik van modellen centraal. Naast de mechanica van de vaste stoffen, vloeistoffen en gassen speelt ook kennis van de numerieke wiskunde, informatietechnologie en materialen een rol. Ook kunnen interacties naar de systeem- en regeltheorie, maar thermische processen en chemische reacties van belang zijn. In het ontwerpproces zal Computational Mechanics de hoeveelheid benodigde experimenten terugdringen. Met name de numerieke wiskunde speelt hierin een vooraanstaande rol. Wel kan er tijdens het opstellen en


valideren van modellen een sterke wisselwerking tussen "Computational Mechanics" en "Experimental Mechanics" optreden. Onderwijsprogramma Het onderwijsprogramma dat zich uitstrekt over twee jaar bevat een ontwerpopdracht van ongeveer een jaar en cursorische elementen. Het totale project wordt vastgelegd in een individueel programma, het opleidings- en begeleidingsplan, dat voor aanvang van het project moet zijn goedgekeurd door de opleidingsgroep. Een cursist kan ten behoeve van zijn programmatisch onderdeel een keuze maken uit een groot aantal Stevin cursussen, die hem/haar een overzicht geven op het gebied van Computational Mechanics. De ontwerpopdracht wordt onder auspiciën van een begeleidingsgroep (incl. een extern adviseur) uitgevoerd. Deze is samengesteld uit leden van de faculteiten W, T, N en Wsk&Inf. Alle opdrachten vinden op projectmatige wijze plaats in samenwerking met het bedrijfsleven of niet-industriële centra (bijv. TNO). Bezetting opleiding In 1995 werden er 13 diploma's uitgereikt, 17 sollicitaties afgewerkt en 6 ontwerpers in opleiding aangesteld. Promoties Voor elke promovendus wordt een begeleidingsplan opgesteld. Voor de meerderheid van de promovendi in de sector wiskunde komt dit plan tot stand binnen de kaders van (de in oprichting zijnde) onderzoekscholen. Daarnaast wordt van aio-netwerken geprofiteerd. In onderstaande tabel is weergegeven welke promovendi er in de sector Wiskunde aanwezig waren op 31 december 1995, met vermelding van de onderzoekschool waarin zij waren ondergebracht, en de datum einde contract. Onderzoekschool

Promotor

facultaire AIO's

BETA EIDMA 4 EIDMA 3 Stevin 4 DISC 2 Stevin 3 DISC 1

Withagen Wessels Brouwer Brouwer Mattheij V Eijndhoven Van de Ven Hautus

Van Eenige 2/96 Riebeek 9/96 De Boer 9/96 Ferket 9/96 De Rijcke 9/96 Aarts 9/96 Claus 11/96

BETA BETA 1,5 EIDMA 2 EIDMA Stevin Stevin 2 Stevin 1

Wessels De Kok Lenstra Cohen Mattheij De Graaf Mattheij

EIDMA EIDMA 1 STEVIN EIDMA BETA

Lenstra Van Tilborg Mattheij Cohen Van der Wal

Stevin Stieltjes (2) EIDMA

Mattheij Van der Laan Van Tilborg

Promovendi uit andere gelden gefinancierd Vellinga 1/96 (SOBU)

Stehouwer 1/97 NWO Diks 9/97 Vestjens 9/97 50% Prokert 11/97 Vosbeek 12/97 50%

Vestjens 9/97 50% TNO De Graaf 9/97 NWO Noot 9/97 Eldim Vosbeek 12/97 50% N Tiourine 2/98 CBS

Heijnen 4/98 Van 't Hof 9/98 Gastec De Man 15/10/98 NWO Sassen 11/98 STW * Garantie 50% als STW negatief beslist De Snoo 1/99 CVB * Jeurissen 4/99 Voorfinanciering; Unilever/STW Keuning 11/99


Tabel 2.W.3.1

AIO bestand sector wiskunde op 31 december 1995 A

B&S

DW

Totaal

1e geldstroom 2e geldstroom 3e geldstroom

5* 1**** 2

5* 2 2**

3 3*** -

13 6 4

Totaal

8

9

6

23

vakgroep

*

2 AIO's zijn deels uit de eerste en deels uit de derde geldstroom gefinancierd: Analyse 1 en B&S 1

**

Inclusief 1 SOBU-plaats; 1 andere plaats wordt deels extern gefinancierd.

***

Inclusief XIAN-AIO

****

Momenteel CvB garantie in afwachting van STW-beslissing

In 1995 zijn 3 promovendi gestart met hun opleiding; er vonden in de sector Wiskunde 5 promoties plaats. Van de promovendi is 17% vrouw (3 van de 23). Dit is wat minder dan het percentage vrouwen onder de eigen afgestudeerden van de 1e fase opleiding van de laatste 5 jaar (36 vrouwen in een populatie van 151 = 23,8%). Het gaat echter om kleine aantallen. Het afgelopen jaar zijn er relatief veel meisjes (9, tegenover 13 jongens) afgestudeerd, hetgeen het percentage vrouwen onder de afgestudeerden omhoog bracht van 18% (periode 31 augustus 1989- 31 augustus 1994) naar 23,8% gemeten over de periode 31 augustus 1990 - 31 augustus 1995. Het afgelopen jaar zijn er evenwel relatief weinig promotie-plaatsen vrijgegeven voor werving in verband met de bezuinigingen. (Gegevens: Statistisch Jaarboek 1995, tabel 3.1b). 2.W.4 Cursussen in de derde geldstroom In samenwerking met PAO-N zijn de volgende cursussen verzorgd; -

Toegepaste statistiek en data-analyse met de PC, 21-23 februari en herhaald op 27 maart, 3 en 10 april, door J.J.M. Rijpkema.

-

Statistische technieken voor opzet en analyse van experimenten, 30 en 31 mei, 1 juni en herhaald op 18 en 25 september, 2 oktober, door J.J.M. Rijpkema.

-

Statistische technieken voor Philips Roermond, 21 september, 25 en 29 oktober, door J.J.M. Rijpkema.

Verder zijn georganiseerd de cursussen: -

Het softwarepakket Mathematica, 21 en 22 november, door L. van Gastel.

-

Differentiaalvergelijkingen in de chemische technologie, 12-14 december. Docenten: J.J.M. Rijpkema, S.W.Rienstra, J.Molenaar, R.R. van Hassel, J.H.M. ten Thije Boonkkamp.


2.5 Kwaliteitsborging Onderwijsorganisatie In het verslagjaar is veel aandacht besteed aan de vormgeving van de onderwijsorganisatie. Voor Wiskunde is de portefeuillehouder onderwijs tot onderwijsdecaan benoemd. Met deze naamswijziging werd deze functie bekleed met een mandaat van het faculteitsbestuur inzake onderwijsaangelegenheden (eigen opleiding en service-onderwijs). De vakgroep Informatica stelde een curriculumcoördinator aan voor de eigen eerste fase opleiding. Tevens is een commissie in het leven geroepen die de mogelijkheden moest onderzoeken van een onderwijsinstituut voor Wiskunde en Informatica gezamenlijk. Het rapport is in het verslagjaar beschikbaar gekomen. Hoewel de studiecommissie tot de conclusie was gekomen dat een onderwijsinstituut een mogelijkheid was voor de faculteit, bleek er in de faculteit niet voldoende draagvlak voor de oprichting van een dergelijk orgaan. Men achtte het een te grote overhead voor een te kleine hoeveelheid onderwijs. Evaluatie Voor de invoering van de nieuwe propedeuse Technische Wiskunde is door de OCW een evaluatiecommissie in het leven geroepen. Deze heeft er in het eerste trimester voor gezorgd dat - er kringgesprekken gevoerd zijn van docenten en studenten over het onderwijs, - er schriftelijke enquêtes onder studenten werden gehouden, - en dat er een indicatie van het studeergedrag kwam middels een tijdschrijfformulier dat elke drie weken door een andere drietal studenten werd ingevuld. Studievoortgangsbewaking De studievoortgang van zowel individuele studenten als cohorten studenten wordt bewaakt door enerzijds de coördinator voor de propedeuse, en anderzijds de coördinator van de PP-fase. Voor de gecombineerde propedeuses zijn aparte coördinatoren benoemd. Voor de signalering worden naast persoonlijke gesprekken, de gegevens van het studievoortgangsregistratiesysteem gebruikt. Verder wordt er in de eerste twee studiejaren regelmatig en in de hogere jaren incidenteel geenquêteerd over de studie. Tenslotte kent de faculteit een actieve studievereniging GEWIS. Via haar onderwijscommissaris vervult deze vereniging in samenwerking met de studentenraad een signalerende taak ten aanzien van het onderwijs. Deze "informele" kwaliteitsbewaking wordt positief gewaardeerd. Al sinds jaren geeft de studieadviescommissie van elke studierichting een studieadvies aan eerstejaars studenten. De commissie komt na elke tentamenperiode bij elkaar en geeft elke student een advies over de studievoortgang. Na het eerste jaar geeft de commissie een studieadvies (A,B,C of D advies). Een A of B advies impliceert dat de student geschikt is voor de studie en deze ook in een normaal tempo kan voltooien. Onder meer de vaste instructeurs van de informatica-instructies en begeleiders van het wiskundepraktikum hebben zitting in deze commissies. Zij kennen de studenten individueel, en brengen waar relevant de nodige nuancering op de tentamengegevens aan.


2 Onderwijs. 2.1 Inleiding

Recommend Documents