!"#2 FEBRUARI. Immigratie. Droom en werkelijkheid

!"#2

FEBRUARI 2013

Immigratie Droom en werkelijkheid

s

!"#$

IN DE ZE UI TG AVE

MEER L E ZEN? www.jw.org/nl

COVERONDERWERP

JONGEREN

r

IMMIGRATIE Droom en werkelijkheid

JONGE MENSEN VRAGEN BERICHTJES STUREN WAAR MOET IK OP LETTEN? Sms’en kan een goede manier zijn om contact te houden als je er verstandig mee omgaat. Wanneer je onvoorzichtig bent, kun je er vriendschappen en je reputatie mee kapotmaken. Hier vind je tips waar je op moet letten. (Ga naar WAT DE BIJBEL LEERT/JONGEREN)

BLZ. 6-9

KINDEREN 3 EEN BLIK OP DE WERELD 4 HULP VOOR HET GEZIN Hoe voorkom je ruzies? 10 INTERVIEW Een robotontwerper vertelt over zijn geloof 12 PORTRETTEN UIT HET VERLEDEN Plato 14 DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL Mensen in nood

r Lees het Bijbelse stripverhaal. Gebruik de werkbladen om je kinderen te helpen meer over Bijbelse personen en morele principes te leren. (Ga naar WAT DE BIJBEL LEERT/KINDEREN)

16 TOEVAL OF ONTWERP? De staart van de agame

February 2013 / Vol. 94, No. 2 / Monthly Oplage per uitgave: 43.524.000 in 98 talen

/

DUTCH

Deze publicatie is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Awake! (ISSN 0005-237X) is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, U.S.A., and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbelen Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen ¨ (Verantwoordelijke uitgever: Marcel Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Alle rechten voorbehouden. Printed in Britain.

Wilt u meer informatie of een gratis Bijbelcursus? Ga naar www.jw.org /nl of schrijf naar een van de onderstaande adressen. JEHOVAH’S GETUIGEN: NEDERLAND: Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen. ¨ BELGIE: rue d’Argile-Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem. Een complete lijst met adressen in de hele wereld vindt u op www.jw.org/contact.

EEN BLIK OP DE WERELD

VERENIGDE STATEN Volgens de milieuorganisatie NRDC wordt bijna 40 procent van al het voedsel in de VS verspild. Zo blijft naar schatting 7 procent van de oogst op het land staan, wordt 17 procent van de maaltijden in restaurants en cafetaria’s niet opgegeten en gooien gezinnen zo’n 25 procent van het voedsel dat ze kopen weg.

¨ ISRAEL Haaretz.com bericht dat kinderen die ´ ´ „geboren zijn met een afwijking die voor de geboorte vastgesteld had kunnen worden” de medische autoriteiten niet langer kunnen aanklagen wegens „wrongful life”, dat wil zeggen wegens het feit dat ze hen geboren hebben laten worden. Maar ouders kunnen wel een schadevergoeding eisen, namelijk voor „wrongful birth”, ter compensatie van „de extra kosten die komen kijken bij het grootbrengen en levenslang verzorgen van een gehandicapt kind”.

Chameleon: Frank Glaw/Zoologische ¨ Staatssammlung Munchen/ Reuters/Newscom

GRIEKENLAND Uit statistieken van het Griekse ministerie van Gezondheid bleek dat het aantal zelfmoorden in Griekenland in de eerste vijf maanden van 2011 met 40 procent was gestegen, vergeleken met dezelfde periode in 2010. De toename viel samen met het begin van de recente ¨ financiele crisis.

MADAGASKAR Onlangs is op Madagaskar de kleinste kameleon ter wereld ontdekt. Deze kleine bruine hagedis wordt niet groter dan 3 centimeter. Sommige exemplaren zijn zo klein dat ze op iemands vingernagel passen. Omdat het leefgebied van het diertje gevaar loopt, wordt het mogelijk met uitsterven bedreigd.

¨ AUSTRALIE ¨ In Australie wonen 8 op de 10 stellen samen voordat ze gaan trouwen.

HULP VOOR HET GEZIN  HUWELIJK

Hoe voorkom je ruzies?

DE UITDAGING Kunnen u en uw partner dingen nooit eens rustig bespreken? Hebt u het gevoel dat u altijd in een mijnenveld loopt waar elke stap die u doet een verhitte woordenstrijd kan veroorzaken? Als dat zo is, dan valt daar zeker iets aan te doen. Maar eerst moet u weten hoe het komt dat u en uw partner zo vaak ruzie hebben.

HOE HET KOMT Misverstanden. Jillian1 geeft toe: „Soms zeg ik iets tegen mijn man en komt het er heel anders uit dan ik bedoeld had. Of ik ben ervan overtuigd dat ik hem iets verteld heb, terwijl ik dat alleen maar heb gedroomd. Dat is echt weleens gebeurd!”

Meningsverschillen. Hoe goed u en uw partner ook bij elkaar lijken te passen, u zult soms anders over dingen denken. Dat komt doordat geen twee mensen precies gelijk zijn. Dat kan een huwelijk interessant maken of juist spanningen veroorzaken. Bij veel echtparen leidt het tot spanningen. Slechte rolmodellen. „Mijn ouders hadden vaak ruzie en zeiden altijd beledigende dingen tegen elkaar,” vertelt Rachel, „dus toen ik zelf getrouwd was, praatte ik tegen mijn man zoals mijn moeder tegen mijn vader praatte. Ik had nooit geleerd om respect te tonen.” Dieper liggende factoren. Vaak gaat een verhitte discussie eigenlijk over iets anders dan de directe aanleiding ervoor. Een ruzie die bijvoorbeeld begint met „Je komt altijd te laat!” gaat misschien niet over het belang van punctualiteit, maar over het gevoel van een van de partners dat de ander geen rekening met hem of haar heeft gehouden. Wat de oorzaak ook is, vaak ruzie maken kan een nadelige invloed hebben op de gezondheid en kan zelfs een voorbode van echtscheiding zijn. Dus hoe kun je ruzies voorkomen? 1 De namen zijn veranderd.

r

Meer informatie voor gezinnen is te vinden op www.jw.org /nl

WAT JE KUNT DOEN Om ruzies te voorkomen, is het goed om te achterhalen waardoor ze eigenlijk ontstaan. Probeer op een rustig moment samen met uw partner het volgende.

1. Schrijf allebei op waar een recente ruzie over ging. Een man zou bijvoorbeeld kunnen schrijven: „Je bent de hele dag met je vriendinnen weggeweest en je hebt me niet eens gebeld om te zeggen waar je was.” Een vrouw schrijft misschien: „Je was boos omdat ik tijd met mijn vriendinnen heb doorgebracht.” 2. Bespreek het volgende open en eerlijk: Was de kwestie echt zo ernstig? Had u eroverheen kunnen stappen? Soms is het omwille van de vrede misschien voldoende te accepteren dat je het niet met elkaar eens bent en de kwestie met liefde te ’bedekken’. — Bijbels principe: Spreuken 17:9. Als u en uw partner tot de conclusie komen dat het niets voorstelde, bied dan uw verontschuldigingen aan en beschouw de zaak als afgedaan. — Bijbels principe: Kolossenzen 3:13, 14. Misschien vindt een van beiden de kwestie wel ernstig, of denkt u daar allebei zo over. Dan zou u het volgende kunnen doen. 3. Schrijf allebei op hoe u zich tijdens de ruzie voelde. Een man schrijft dan misschien: „Ik had het gevoel dat je liever bij je vriendinnen was dan bij mij.” Een vrouw schrijft misschien: „Ik had het gevoel dat je me behandelde als een kind dat zich bij haar vader moet melden.” 4. Lees vervolgens wat uw partner heeft opgeschreven. Wat was het dieper liggende probleem waar hij of zij tijdens de ruzie mee zat? Wat had er gedaan kunnen worden om de onderliggende oorzaken aan te pakken zonder ruzie te maken? — Bijbels principe: Spreuken 29:11.

S L E U T E LT E K S T E N „Wie de overtreding bedekt, zoekt liefde.” — Spreuken 17:9. „Blijft elkaar verdragen en elkaar vrijelijk vergeven.” — Kolossenzen 3:13. „Heel zijn geest laat een verstandeloze de vrije loop, maar wie wijs is, houdt die tot het laatst toe kalm.” — Spreuken 29:11.

NA EEN RUZIE: Kijk naar dieper liggende redenen. Wat verwachtte u eigenlijk van uw partner tijdens de ruzie? Overdenk nog eens wat er gebeurd is. Wat had u alle twee, ¨ in plaats van te ruzien, anders kunnen doen om de oorzaken aan te pakken?

Als u en uw partner tot de conclusie komen dat het niets voorstelde, bied dan uw verontschuldigingen aan en beschouw de zaak als afgedaan

5. Bespreek wat u van deze stappen hebt geleerd. Hoe kunt u het gebruiken om een volgende ruzie te voorkomen? ˛

Ontwaakt! februari 2013 5

COVERONDERWERP

Immigratie Droom en werkelijkheid OP ZOEK NAAR EEN BETER LEVEN EORGE zag het niet meer zitten. Hij kon niet aan genoeg eten komen voor zijn gezin. Hij zag dat zijn buren ziek werden, en sommige leken dood te gaan van de honger. Een paar honderd kilometer naar het zuiden lag een rijker land. Hij dacht: ’Daar ga ik wonen. Ik zoek er werk en laat dan mijn gezin overkomen.’ Patricia droomde ook van een nieuw leven in een ander land. Ze had geen werk en weinig mogelijkheden. Ze besloot vanuit Nigeria via Algerije naar Spanje te gaan, maar ze wist niet hoe zwaar de reis door de Sahara zou zijn. Ze zegt: „Ik was zwanger en ik wilde mijn kind per se een beter leven geven.” Rachel wilde in Europa opnieuw beginnen. Ze had in de Filippijnen geen werk meer, en familieleden hadden haar ver-

G

zekerd dat ze in het buitenland makkelijk werk kon krijgen als hulp in de huishouding. Dus leende ze geld voor een vliegticket en nam ze afscheid van haar man en dochtertje. Ze beloofde: „We zien elkaar snel weer.” In de afgelopen tientallen jaren zijn naar schatting ruim 200 miljoen mensen zoals George, Patricia en Rachel naar een ander land verhuisd. Sommigen zijn gevlucht vanwege oorlog, natuurrampen of onderdrukking, maar de meesten zijn om economische redenen vertrokken. Met welke problemen krijgen ze in hun nieuwe land te maken? Krijgen ze allemaal het leven waar ze van dromen? Wat doet het met kinderen als een van hun ouders weggaat om ergens anders meer te verdienen? Daar gaan de volgende artikelen over.

EEN MOEILIJKE WEG De eerste uitdaging van verhuizen naar een ander land is vaak de reis zelf. De eerder genoemde George reisde honderden kilometers terwijl hij heel weinig te eten had. Hij vertelt: „De reis was een nachtmerrie.” Veel vluchtelingen komen niet eens op hun bestemming aan. Patricia wilde in Spanje gaan wonen. Ze reisde in een open vrachtwagen door de Sahara. „De reis van Nigeria naar Algerije kostte een week, en we zaten met 25 mensen opeengepakt. Onderweg zagen we veel lijken, en ook mensen die wachtend op hun dood maar een beetje in de woestijn rondzwierven. Sommige vrachtwagenchauffeurs waren blijkbaar zo harteloos dat ze hun passagiers daar gewoon achterlieten.” Voor Rachel was het eenvoudiger. Ze ging met het vliegtuig naar Spanje, waar ze huishoudelijk werk zou gaan doen. Maar ze had zich nooit gerealiseerd hoe erg ze haar dochtertje van twee zou missen. „Elke keer dat ik een moeder met een kindje zag, werd ik erg verdrietig”, zegt ze. George vond het moeilijk om zich aan zijn nieuwe omgeving aan te passen. Er gingen maanden voorbij voordat hij geld naar huis kon sturen. Hij zei: „Vaak lag ik ’s nachts te huilen omdat ik zo eenzaam en gefrustreerd was.” Na een paar maanden in Algerije kwam Patricia bij de grens met Marokko. „Daar werd mijn dochter geboren. Ik moest me verstoppen voor mensenhandelaars die vrouwen zoals ik ontvoeren en ze dwingen de prostitutie in te gaan. Uiteindelijk had ik genoeg geld voor de gevaarlijke overtocht naar Spanje. De boot was in slechte staat en niet geschikt voor het grote aantal passagiers. We moesten hozen met onze schoenen! Toen we aankwamen in Spanje, had ik niet eens meer de kracht om het strand op te lopen.”

Natuurlijk moet iemand die overweegt in een ander land te gaan wonen niet alleen rekening houden met de risico’s van de reis. Hij moet ook de mogelijke problemen met de taal en de cultuur in zijn nieuwe land in aanmerking nemen, en de kosten en de juridische rompslomp die komen kijken bij het krijgen van een verblijfsvergunning. Personen die het niet lukt wettelijke status te krijgen, zullen er meestal niet in slagen een goede baan, geschikte huisvesting, scholing of gezondheidszorg te krijgen. Ook kan het lastig zijn om een rijbewijs te halen of een bankrekening te openen. Maar al te vaak worden illegalen uitgebuit, soms als goedkope arbeidskrachten. Nog iets om rekening mee te houden is geld op zich. Biedt geld wel enige zekerheid? De Bijbel geeft de volgende verstandige raad: „Als je je verstand gebruikt, dan tob je je niet af om rijk te worden. Want geld heeft vleugels, het verdwijnt voor je ogen als een arend die de lucht inschiet” (Spreuken 23:4, 5, Groot Nieuws Bijbel).

EEN MIGRANT IN DE OUDHEID „Migratie is (...) de oudste wijze waarop mensen zich tegen de armoede hebben verzet”, schreef de econoom J.K. Galbraith. De patriarch Jakob, ¨ de stamvader van het volk Israel, ging ook ergens anders wonen. Jakob en in totaal zo’n zeventig familieleden trokken vanwege een hongersnood ¨ in Kanaan naar Egypte en vestigden zich daar (Genesis 42:1-5; 45:9-11; 46:26, 27). Hij heeft er zelfs tot zijn dood gewoond, en zijn nakomelingen gingen pas zo’n tweehonderd jaar later terug naar ¨ Kanaan.

Ontwaakt! februari 2013 7

Bedenk ook dat onze belangrijkste behoeften — liefde, geborgenheid en eenheid in het gezin — niet met geld te koop zijn. Het is heel triest als ouders toelaten dat hun verlangen naar geld zwaarder weegt dan hun liefde voor elkaar of de „natuurlijke genegenheid” voor hun kinderen ¨ (2 Timotheus 3:1-3).

Als mensen hebben we ook een spiri¨ tuele behoefte (Mattheus 5:3). Daarom zien verstandige ouders het als een verantwoordelijkheid die ze van God hebben gekregen om hun kinderen over Hem, zijn voornemen en zijn normen te vertellen, en ¨ die taak nemen ze heel serieus (Efeziers 6:4).

„ J A M M E R D AT Z E G E E N A N D E R E B E S L I S S I N G H E B B E N G E N O M E N ” „Ik was negen toen mijn moeder naar Spanje vertrok”, zegt Airen uit de Filippijnen. „Ze beloofde mij en mijn twee jongere zusjes beter eten, een betere opleiding en een beter huis. Ik kan me de dag dat ze vertrok nog heel goed herinneren. Ze omhelsde me en zei dat ik goed voor Rhea en Shullamite, mijn zusjes, moest zorgen. Ik heb heel lang gehuild. Vier jaar later vertrok mijn vader ook. Toen hij nog bij ons was, volgde ik hem overal waar hij naartoe ging. De dag dat hij afscheid nam, klampten mijn zusjes en ik ons aan hem vast tot hij in de bus stapte. Weer was ik ontroostbaar en ik bleef maar huilen.” Shullamite, de jongste, weet nog: „Airen was negen toen ze als het ware mijn moeder werd. Ik ging naar haar toe met mijn problemen, en van haar leerde ik bijvoorbeeld hoe ik mijn kleren

moest wassen en mijn bed moest opmaken. Wanneer onze ouders belden, probeerde ik weleens uit te leggen hoe ik me voelde, maar dat lukte niet zo goed. Ik denk niet dat ze me altijd begrepen. Mensen vroegen me vaak of ik m’n ouders miste. ’Ja, best wel’, zei ik dan. Maar eigenlijk had ik niet veel herinneringen aan mijn moeder. Ze vertrok toen ik vier was, en ik raakte gewend aan een leven zonder haar.” Airen vertelt: „Toen ik zestien was, zouden we eindelijk met onze ouders herenigd worden. Eerst vond ik het heel spannend! Maar toen we aankwamen, merkte ik dat we uit elkaar waren gegroeid.” Rhea: „Ik vertelde niemand over mijn problemen. Ik was verlegen en vond het moeilijk om genegenheid te tonen. In de Filippijnen woonden we bij onze oom en tante, die zelf drie kinderen hadden. Hoewel onze familie voor ons zorgde, waren ze toch geen echte ouders voor ons.” Airen zegt tot slot: „We hadden het niet echt zwaar toen we arm waren, want we hadden nooit honger. Maar toen we achterbleven, hebben we wel geleden. Ons gezin is nu bijna vijf jaar herenigd, maar de jaren dat we van elkaar gescheiden waren, hebben hun sporen nagelaten. We weten dat onze ouders van ons houden, maar we vinden het jammer dat ze geen andere beslissing hebben genomen.”

EEN VERENIGD GEZIN: BELANGRIJKER DAN GELD ¨ De verhalen van immigranten varieren, maar hebben wel iets gemeen. Dat blijkt uit de eerder genoemde voorbeelden van George, Rachel en Patricia. Het is moeilijk voor het hele gezin als een ouder of een partner vertrekt en er jaren overheen gaan voordat het gezin wordt herenigd. In het geval van George duurde dat ruim vier jaar. Rachel ging uiteindelijk na bijna vijf jaar terug naar de Filippijnen om haar dochter op te halen. Patricia bereikte Spanje samen met haar dochtertje. Ze zegt: „Ze is de enige familie die ik heb, dus ik probeer goed voor haar te zorgen.” Veel immigranten blijven in hun nieuwe land wonen, ook al zijn ze eenzaam, heb¨ ben ze financiele problemen en leven ze langere tijd gescheiden van hun familie. Omdat ze zo veel in de verhuizing heb¨ ben geınvesteerd, zijn er maar weinigen die bij tegenslagen hun verlies onder ogen durven te zien en teruggaan naar huis. Soms zijn ze ook bang voor gezichtsverlies en vernedering. Iemand die wel terugging was Allan uit de Filippijnen. Hij vond in Spanje een goede baan, maar anderhalf jaar later ging hij terug naar huis. „Ik miste m’n vrouw en dochtertje te veel”, zegt hij. „Ik besloot dat ik nooit meer in het buitenland zou gaan werken tenzij we als gezin konden verhuizen. En dat hebben we uiteindelijk gedaan. Je gezin is veel belangrijker dan geld.” Er is nog iets wat belangrijker is dan geld, zoals ook Patricia ontdekte. Ze kwam

in Spanje aan met een exemplaar van het ’Nieuwe Testament’, de christelijke Griekse Geschriften. „Het boek was voor mij een soort amulet”, zegt ze. „Toen kwam ik in contact met een vrouw die een Getuige van Jehovah was. Daarvoor was ik nooit ¨ geınteresseerd geweest in een gesprek met Getuigen. Maar nu stelde ik haar veel vragen om aan te tonen dat haar geloof niet goed was. Ik had nooit gedacht dat ze haar geloof kon verdedigen en mijn vragen rechtstreeks vanuit de Bijbel kon beantwoorden.” Patricia kwam erachter dat blijvend geluk en een zekere hoop voor de toekomst niet afhangen van je woonplaats of van geld, maar van inzicht in Gods persoonlijkheid en wat hij voor ons gaat doen (Johannes 17:3). Ze leerde onder andere dat de ware God een naam heeft: Jehovah (Psalm 83:18). Ook las ze in de Bijbel dat God binnenkort een eind zal maken aan alle armoede via zijn Koninkrijksregering ¨ onder leiding van Jezus Christus (Daniel 7:13, 14). „Hij [Jezus] zal de arme die om hulp schreeuwt, bevrijden, ook de ellendige en al wie geen helper heeft (...) Van onderdrukking en van geweld zal hij hun ziel verlossen”, zegt Psalm 72:12, 14. Waarom zou u niet de tijd nemen om de Bijbel eens te onderzoeken? Dit boek van goddelijke wijsheid kan u helpen de goede prioriteiten te stellen, verstandige beslissingen te nemen en eventuele beproevingen te doorstaan met vreugde en hoop (Spreuken 2:6-9, 20, 21). ˛

Ontwaakt! februari 2013 9

I N T E R V I E W  M A S S I M O T I S TA R E L L I

Een robotontwerper vertelt over zijn geloof Professor Massimo Tistarelli is wetenschapper aan ¨ de Universiteit van Sassari (Italie). Hij is mederedacteur van drie internationale wetenschappelijke tijdschriften en is medeauteur van meer dan honderd wetenschappelijke artikelen. Hij bestudeert hoe mensen gezichten herkennen en schijnbaar eenvoudige dingen doen zoals een bal vangen. Op basis daarvan ontwerpt hij visuele systemen voor robots, die imiteren wat mensen doen. Ontwaakt! stelde hem vragen over zijn geloof en zijn werk als wetenschapper. Wat is uw religieuze achtergrond? Mijn ouders waren katholiek maar deden niet veel aan hun geloof. Als jonge man voelde ik me meer aangetrokken tot het ¨ atheısme. Mij was geleerd dat het leven ontstaan was door evolutie, en dat nam ik voor waar aan. Ik geloofde niet in een persoonlijke Schepper, maar ik had wel het gevoel dat er iets moest

en zette het dan weer in elkaar. En ik bestookte mijn vader, die technicus bij een telecombedrijf was, altijd met allerlei vragen over de werking van radio’s en telefoons. Wat hebt u tot nu toe op uw vakgebied gedaan?

zijn dat hoger was dan de mens. Om erachter te komen wat dat was, verdiepte ik me in het ¨ boeddhisme, hindoeısme en ¨ taoısme, maar ik vond geen echte antwoorden op mijn vragen.

Ik heb elektrotechniek gestudeerd aan de Universiteit van Genua, en daarna heb ik doctoraal onderzoek gedaan naar robotontwerp. Ik heb me gespecialiseerd in het visuele systeem van de mens en in het uitdenken van manieren om dat na te bootsen in robots.

¨ Hoe raakte u geınteresseerd in de wetenschap?

Hoe kreeg u interesse voor ons visuele systeem?

Als kind was ik al gefascineerd door machines. Ik haalde mijn elektrische speelgoed uit elkaar

Het is ongelofelijk ingewikkeld, en het omvat niet alleen onze ogen maar ook de manieren

waarop we interpreteren wat we zien. Sta bijvoorbeeld eens stil bij wat er gebeurt als je een bal vangt. Terwijl je rent om de bal te vangen, brengt je ooglens een beeld van de bal op je netvlies over. De manier waarop dat beeld zich over je netvlies beweegt, hangt af van zowel de beweging van de bal als van je oog. Normaal gesproken hou je je oog strak op de bal gericht. Dan ontstaat er op je netvlies een stilstaand beeld terwijl de achtergrond ’beweegt’. Tegelijkertijd berekent je visuele systeem de snelheid en richting van de bal. Verbazingwekkend genoeg beginnen de berekeningen daar al, in je netvlies, terwijl je oog een inschatting maakt van de beweging van de bal in verhouding tot de achtergrond. Je oogzenuw stuurt dan de signalen die het netvlies produceert naar je hersenen, die de informatie verder verwerken zodat je de bal kunt vangen. Het hele proces is ongelofelijk ingewikkeld. Wat heeft u overtuigd van het bestaan van een Schepper? In 1990 deed ik een paar maanden onderzoek aan het Trinity College in Dublin (Ierland). Op weg naar huis bespraken mijn vrouw, Barbara, en ik de toekomst van onze kinderen. We gingen ook op bezoek bij mijn zus, een van Jehovah’s Getuigen. Van haar kreeg ik het boek Leven — Hoe is het ontstaan? Door evolutie of door schepping? (uitgegeven door de Getuigen). Het zorgvuldige na-

Ik dacht aan mijn werk met robots. Wiens ontwerpen was ik eigenlijk aan het nabouwen? zoekwerk dat voor dit boek gedaan was, maakte diepe indruk op me. Ik besefte dat ik in evolutie was gaan geloven zonder echt te kijken of daar bewijzen voor waren. Ik had bijvoorbeeld aangenomen dat de evolutieleer gestaafd werd door de vondst van fossielen. Maar dat is niet zo. Hoe meer ik me in evolutie verdiepte, hoe meer ik ervan overtuigd raakte dat de leer niet gebaseerd is op feiten maar in wezen gebakken lucht is. Toen dacht ik aan mijn werk met robots. Wiens ontwerpen was ik eigenlijk aan het nabouwen? Ik zou nooit een robot kunnen ontwerpen die een bal kan vangen zoals wij dat kunnen. Een robot kan geprogrammeerd worden om een bal te vangen, maar alleen onder gecontroleerde omstandigheden. Hij kan dat niet in omstandigheden waarvoor hij niet geprogrammeerd is. Ons leervermogen is veruit superieur aan dat van een machine — en elke machine heeft een maker! Dat is een van de vele feiten die me ervan overtuigd hebben dat we een Ontwerper moeten hebben gehad. Waarom bent u een Getuige geworden? Onder andere omdat Barbara en ik de diepgaande studiemethoden van de Getuigen waardeerden. Ik was vooral onder de indruk van het nazoekwerk dat

voor hun publicaties gedaan wordt. Mensen zoals ik houden van degelijk onderzoek, want we willen precies weten hoe iets zit. Ik raakte bijvoorbeeld geboeid ¨ door de vele profetieen, de voorspellingen, in de Bijbel. Die overtuigden me ervan dat de Bijbel echt een boek van God is. In 1992 werden Barbara en ik als Getuigen van Jehovah gedoopt. Heeft uw wetenschappelijk onderzoek u nooit aan het twijfelen gebracht? Nee, de wetenschap heeft mijn geloof juist versterkt. Neem bijvoorbeeld de manier waarop we gezichten herkennen. Een baby kan dit al binnen een paar uur na de geboorte. We kunnen een bekende onmiddellijk herkennen, zelfs in een menigte. Misschien zien we zelfs in wat voor stemming hij is. Toch staan we er meestal niet bij stil dat bij gezichtsherkenning een enorme hoeveelheid informatie met ongelofelijke snelheid verwerkt wordt. Ik ben er echt van overtuigd dat ons visuele systeem een kostbaar geschenk is van onze God, Jehovah. Hij heeft ons ook de Bijbel gegeven, en voor al die dingen ben ik hem heel dankbaar. Die dankbaarheid motiveert me om met anderen over hem te praten. Ik vind het niet meer dan logisch dat hij de eer krijgt voor zijn schepping. ˛ Ontwaakt! februari 2013 11

PO R T R E T T E N U I T H E T V E R L E D E N  P L ATO

PLATO Plato (ca. 427-347 v.Chr.) was een Griekse filosoof. Hij kwam uit een aristocratische familie in Athene en kreeg de opleiding die voor een jongere uit welgestelde kringen gebruikelijk was. ¨ Hij werd sterk beınvloed door de beroemde filosoof Socrates en door de volgelingen van de filosoof en wiskundige Pythagoras.

WE TENSWAARDIGHEDEN ( Plato wordt gezien als een van de invloedrijkste denkers uit de geschiedenis van de westerse cultuur. ( Als jonge man was ¨ hij geınteresseerd in politiek, maar hij raakte daarin zwaar gedesillusioneerd. ( Later schreef hij over onderwerpen als ethiek, rechtvaardigheid, kennis, matigheid, vroomheid, de ziel en moed. ( Zijn bekendste leerling was Aristoteles, die leraar, filosoof en wetenschapper werd.

LATO ging na een reis door het Middellandse Zeegebied en allerlei politieke activiteiten in Syracuse ¨ (een Griekse stad op Sicilie) terug naar Athene. Daar stichtte hij de Academie. Dit centrum voor wiskundig en filosofisch onderzoek wordt vaak de eerste universiteit van Europa genoemd.

P

WAAROM INTERESSANT? De denkbeelden van Plato hebben een diepgaande invloed gehad op de geloofsovertuiging van miljoenen mensen. Daar horen ook mensen bij die lid zijn van een kerk en die vaak ten onrechte aannemen dat hun overtuiging op de ¨ Bijbel gebaseerd is. Een van Plato’s belangrijkste ideeen is dat mensen een onsterfelijke ziel hebben die voortleeft na de dood van het stoffelijke lichaam. ¨ Plato was heel geınteresseerd in het leven na de dood. Het boek Body and Soul in Ancient Philosophy zegt: „De onsterfelijkheid van de ziel is een favoriet onderwerp van Plato.” Hij was er vast van overtuigd dat „de ziel zijn huidige incarnatie overleeft om een passende beloning of straf te krijgen” in het hiernamaals, afhankelijk van het leven dat iemand op aarde heeft geleid1 (The Formation of Hell — Death and Retribution in the Ancient and Early Christian Worlds). 1 Hoewel Plato het denkbeeld van de onsterfelijke ziel populair maakte, was hij niet degene die het introduceerde. Het kwam al heel lang in verschillende vormen voor in heidense religies, waaronder die van Egypte en Babylon.

„De onsterfelijkheid van de ziel is een favoriet onderwerp van Plato.” — Body and Soul in Ancient Philosophy

HOE VERSPREIDDEN PLATO’S DENKBEELDEN ZICH? Plato’s Academie bestond van 387 v.Chr. tot 529 n.Chr. en had in die negen eeuwen veel invloed. Zijn gedachtegoed werd populair in landen die door Griekenland en Rome overheerst werden. De Joodse filosoof Philo van ¨ ¨ Alexandrie nam zijn ideeen over, en dat gold ook voor veel kerkleiders. Als gevolg daarvan kwamen heidense ¨ filosofieen, zoals de onsterfelijkheid van de ziel, geleidelijk ¨ in het judaısme en het christendom terecht. „Alle christelijke theologie is op zijn minst voor een deel gebaseerd op de Griekse filosofie (...), voornamelijk het platonisme,” zegt The Anchor Bible Dictionary, „maar bepaalde christelijke denkers (...) kunnen met recht christelijke platonisten worden genoemd.” Het is interessant om dit te vergelijken met wat de volgende bronnen zeggen. Wat Plato zei: „Wat wij allen werkelijk zijn, de zogenoemde ’onsterfelijke ziel’, gaat zich (...) bij andere goden verantwoorden. Goede zielen hebben daarvan niets te vrezen. Slechte zielen des te meer” (Plato — Wetten, Boek XII, vertaald door M. Molegraaf). Wat de Bijbel zegt: De ziel is de persoon zelf of het leven dat hij heeft. Zelfs dieren zijn zielen. Bij de dood houdt de ziel op te bestaan.1 Sta eens stil bij de volgende Bijbelgedeelten: ˇ „De eerste mens, Adam, werd een levende ziel” ¨ (1 Korinthiers 15:45). ˇ „Verder zei God: ’Laat de aarde levende zielen voortbrengen naar hun soort: huisdieren en zich bewegend gedierte en wild gedierte der aarde’ ” (Genesis 1:24). ˇ „Laat mijn ziel (...) sterven” (Numeri 23:10). ´´ ¨ ˇ „De ziel die zondigt, dıe zal sterven” (Ezechiel 18:4). De Bijbel leert dus duidelijk niet dat de ziel na de dood van het stoffelijke lichaam voortleeft. Daarom is het goed ons af te vragen: is mijn geloof gebaseerd op de Bijbel of op de filosofie van Plato? ˛

„Het denkbeeld van een ziel die na de dood voortleeft, is niet makkelijk in de Bijbel te herkennen.” — New Catholic Encyclopedia.

„Pas in de nabijbelse periode kreeg een scherpomlijnd en vast geloof in de onsterfelijkheid van de ziel vaste voet (...) en werd het een van de hoekstenen van de joodse en christelijke geloofsleer” (cursivering van ons). — Encyclopaedia Judaica.

„Het geloof dat de ziel na de ontbinding van het lichaam voortbestaat, is eerder een zaak van filosofische of theologische speculatie (...) en wordt dienovereenkomstig nergens uitdrukkelijk in de Heilige Schrift geleerd.” — The Jewish Encyclopedia.

1 De Bijbel leert dat de doden als het ware slapen, in afwachting van een opstanding (Prediker 9:5; Johannes 11:11-14; Handelingen 24:15). Maar als een ziel onsterfelijk is en dus voortleeft, zou er geen opstanding nodig zijn.

Ontwaakt! februari 2013 13

DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL  MENSEN IN NOOD

MENSEN IN NOOD Geeft God om mensen in nood?

„Laat uw levenswijze vrij zijn van de liefde voor geld (...) Want hij [God] heeft gezegd: ’Ik wil u geenszins in de steek laten noch u ooit verlaten.’ ” ¨ — Hebreeen 13:5.

HOE GOD ZIJN ZORG TOONT Als een aanbidder van Jehovah God zware tijden doormaakt, kan Gods zorg op verschillende manieren blijken. Een daarvan is de liefdevolle steun van geloofsgenoten.1 In Jakobus 1:27 staat: „De vorm van aanbidding die van het standpunt van onze God en Vader uit bezien rein en onbesmet is, is deze: voor wezen en weduwen zorgen in hun verdrukking.” De eerste christenen kwamen elkaar te hulp. Toen bijvoorbeeld voorspeld werd dat Judea zwaar getroffen zou worden door een ¨ hongersnood, besloten de christenen in de Syrische stad Antiochie „een ondersteuning te zenden ten dienste van de broeders die in Judea woonden” (Handelingen 11:28-30). Het resultaat was dat hun geloofsgenoten kregen wat ze nodig hadden. Met deze spontane hulp lieten ze zien wat christelijke liefde in actie inhoudt (1 Johannes 3:18). 1 Er zijn landen waar de regering voorzieningen treft voor mensen in behoeftige omstandigheden. Als die voorzieningen er niet zijn, rust de verantwoordelijkheid om voor zulke ¨ personen te zorgen in de eerste plaats op hun familieleden (1 Timotheus 5:3, 4, 16).

r

Meer antwoorden op Bijbelse vragen zijn te vinden op www.jw.org /nl

Hoe kunnen mensen hun situatie verbeteren? GOD GEEFT ONS PRAKTISCHE HULP Miljoenen mensen hebben ondervonden dat de wijsheid in de Bijbel praktisch en onovertroffen is. Spreuken 2:6, 7 zegt: „Jehovah zelf geeft wijsheid; uit zijn mond zijn kennis en onderscheidingsvermogen afkomstig. En voor de oprechten zal hij praktische wijsheid als een schat wegleggen.” Als mensen die bron van wijsheid aanboren, zal hun situatie verbeteren. Ze vermijden bijvoorbeeld schadelijke en dure gewoonten, zoals ¨ een drugs- of alcoholverslaving (2 Korinthiers 7:1). Ze worden ook eerlijk en gewetensvoller en krijgen meer verantwoordelijkheidsgevoel. Daardoor neemt hun kans op een baan toe en worden ze ¨ betere werknemers. In Efeziers 4:28 staat: „Wie steelt, stele niet meer, maar laat hij liever hard werken, (...) opdat hij iets aan een behoeftige kan uitdelen.”

„Ik, Jehovah, ben uw God, die u leert uzelf baat te verschaffen.” — Jesaja 48:17, 18.

Is Bijbelse wijsheid echt een hulp? RESULTATEN DIE VOOR ZICH SPREKEN Wilson in Ghana had geen vast werk en zijn contract was bijna afgelopen. Op zijn laatste werkdag moest hij de auto van de directeur wassen en vond hij geld in de kofferbak. Zijn chef zei dat hij het geld moest houden. Maar Wilson, die een Getuige van Jehovah is, weigerde te stelen en gaf het geld terug aan de directeur. Om die reden kreeg hij een fulltimebaan aangeboden, en later kreeg hij ook nog eens promotie. ´ Geraldine uit Frankrijk raakte haar baan kwijt omdat haar cheffin iets tegen Jehovah’s Getuigen had. Maar de moeder van de cheffin zei tegen haar dochter dat ze een grote fout had gemaakt. Ze zei: „Als je een werknemer zoekt die betrouwbaar is en zijn werk serieus neemt, kun je geen betere vinden dan een Getuige van Jehovah.” De cheffin verzamelde informatie over de Getuigen ´ en Geraldine kreeg haar baan terug.

’De wijsheid wordt gerechtvaardigd door haar werken.’ ¨ — Mattheus 11:19.

Toen Sarah, een alleenstaande moeder in Zuid-Afrika, het financieel zwaar had, ondervond ze christelijke liefde doordat gemeenteleden haar gezin eten gaven en vervoer aanboden. Later zeiden haar kinderen: „We hebben veel ouders in de gemeente.” En zo zouden we nog veel meer voorbeelden kunnen noemen. Ze bevestigen allemaal wat in Spreuken 1:33 staat: „Wat hem betreft die naar mij [Jehovah] luistert, hij zal in zekerheid verblijven.” ˛ Ontwaakt! februari 2013 15

TOEVAL OF ONT WERP?

E AGAME kan makkelijk van een horizontaal oppervlak tegen een verticale muur springen. Maar als deze hagedis vanaf een glad oppervlak springt, glijdt hij uit. Toch lukt het hem om op de muur te landen. Dat komt door zijn staart.

D De staart van de agame

Wetenswaardigheid: Als agamen van een ruw oppervlak springen en dus grip hebben, zorgen ze eerst dat hun lichaam in balans is, waarbij ze hun staart naar beneden houden. Daardoor kunnen ze onder de juiste hoek springen. Op een glad oppervlak hebben de hagedissen de neiging uit te glijden en onder de verkeerde hoek te springen. Maar tijdens hun sprong corrigeren ze de stand van hun lichaam door hun staart omhoog te gooien. Het is een ingewikkeld proces. „De hagedissen moeten de stand van hun staart aanpassen om hun evenwicht te bewaren”, aldus een rapport van ¨ de Universiteit van Californie (Berkeley). Hoe gladder het oppervlak, hoe hoger de hagedis zijn staart moet houden om veilig te kunnen landen.

5 Ariadne Van Zandbergen

s

n o

Gratis downloads van dit tijdschrift en eerdere uitgaven

m q

Artikelen en projecten voor ouders, jongeren en kleine kinderen

De staart van de agame kan ontwerpers misschien helpen wendbaarder robotvoertuigen te maken die gebruikt kunnen worden om te zoeken naar overlevenden van aardbevingen en andere rampen. De onderzoeker Thomas Libby zegt: „Robots zijn lang niet zo behendig als dieren, dus alles wat een robot stabieler kan maken is meegenomen.” Wat denkt u? Is de staart van de agame ontstaan door evolutie of is die ontworpen? ˛

p

De Bijbel online in zo’n 50 talen g13 02-O