18 april 2016 Aviodrome, Lelystad Namens

18 april 2016 Aviodrome, Lelystad Namens

OPENING Joost Meijs Eindhoven Airport/NVL

Dagvoorzitter Coert Munk - NVL Deel 1: Procesgang en rapport Deel 2: Reactie op het proces en onderdelen van het rapport door betrokken partijen

TGAL procesverantwoordelijke ‘de lusten en de lasten’ enkele waarnemingen Erik Lagerweij - NVL

Aanleiding TGAL • • • •

Groei van de grote commerciële Luchtvaart Gevoel van ‘verdringing’ bij GA gebruikers Afspraken Alderstafels SPL, Eindhoven, Lelystad Behoud van GA zeer van belang voor grote commerciële luchtvaart • Invulling capaciteitsbehoefte GA luchtvaart door Provincies (RBML gevolg) en het Rijk (I&M) • Onvoldoende zicht op mogelijkheden GA in NL

Activiteiten in de tijd uitgezet • 2013 • 2013 • 2014

Knelpuntennotitie capaciteit GA sector Position paper GA luchthavenvisie Projectplan Toekomstvaste GA locaties:

– Taakomschrijving proces coördinator (onafhankelijk) – Commitment I&M (financieel/ oppakken GA beleid) – Commitment betrokken partijen (input en timing) – Kick off bijeenkomst 26 mei 2014 – Verwachtte termijn afronding TGAL februari 2015

Enkele waarnemingen tijdens proces • • • •

Samenwerking niet vanzelfsprekend Heilige huisjes/verborgen agenda’s bestaan Vertrouwen en wantrouwen Luchtruim (3D) check extra complex door; – Beschikbare capaciteit LVNL (ook prioritering) – Veel EU/Nationale wijzigingsprojecten Luchtruim

• Onderzoek economische effecten GA zeer van belang voor goede afwegingen

Mission Impossible? • In 2015 ontstond forse vertraging in uitvoering 3D luchtruimcheck • GA sector partijen raakten verdeeld over voortgang/inbreng en deelname aan TGAL • Vertraging leek lange tijd niet oplosbaar • De aanhouder wint, maar ten koste van wat; – Rol/taak proces coördinator – Rol/taak uitvoerende begeleider NVL – Rol/taak bestuur NVL (als opdrachtnemer TGAL)

Enkele waarnemingen na afloop van het proces • • • •

Samenwerking is duidelijk gegroeid Heilige huisjes zijn ter discussie gesteld Wantrouwen liep geleidelijk over in vertrouwen Luchtruim (3D) check uiteindelijk waardevol uitgevoerd door 3de segment in te voegen (nog niet vast te stellen = oranje gebieden) • Het Rijk (I&M) en de Provincies (ICL) stelden zich steeds meer constructief op toen resultaten van het onderzoek inzichtelijk werden

Betrokken partijen • We begonnen met: – – – – – – –

KNVvL AOPA NACA NVL LVNL (CLSK) Business Aviation partijen MRO partijen

– Toehoorders: – I&M – Provincies (ICL)

• We eindigden met: • Alle partijen in de linker kolom aangevuld met; – – – – – –

Darpas & Puca ANWB MAA KLPD Luchtvaartpolitie CLSK/Min. van Defensie PAL- V Helikopter partijen

Inhoudelijke toelichting en algemene conclusies rapport Chris Lorraine Lorraine Consulting

Toekomstvaste General Aviation Locaties

GA Symposium 18 April 2016, CHRIS LORRAINE EHLE 18/04/16

12

Inhoud • Inleiding • Beschrijving TGAL • Projectplan • Proces

• Verloop & Uitdagingen • Uitkomsten: Het Rapport

• Aanbevelingen • De niet concrete uitkomsten KNVvL 6 juli 2015

13

Inleiding • Introductie: wie staat voor u • In maart 2014 benaderd: Onafhankelijk procescoördinator TGAL (?) • Reactie: “Heb wat ruimte over in april / mei”…

• Na inleidend gesprek / goedkeuring in april 2014 begonnen. • Wat is een ’Onafhankelijk procescoördinator TGAL’ • Voor de regie van het komende proces gaat gewerkt worden met een procescoördinator, die zoveel mogelijk onafhankelijk is van de sectorpartijen en het Ministerie. Dat geeft het Ministerie en de GA-sector de grootste kans op een breed gedragen advies, terwijl de sectorpartijen alle een gelijkwaardige inbreng kunnen leveren, binnen de kaders van hun specifieke branche en/of verenigingsdoelstellingen. 14

Beschrijving TGAL • STAS I&M daagt GA uit, binnen bestaande beleidskaders; • Opdrachtgevers: KNVvL / AOPA / NVL / NACA (projectplan) = ‘de sector’; • Overige Deelnemers: Min I&M; • Toehoorders: Provincies (ICL), MRO, BA, LVNL, Defensie; • Doel: onderzoeken waar in Nederland toekomstbestendige

mogelijkheden zijn voor GA-activiteiten en wat zowel luchtzijdig als landzijdig nodig is, om die mogelijkheden te realiseren. Het proces richt zich dus op het driedimensionaal accommoderen van alle gebruikersgroepen binnen de GA, inclusief sociaal-recreatieve luchtvaart, MOR en Business Aviation. KNVvL 6 juli 2015

15

Projectplan • In de Luchtvaartnota is opgenomen dat het Rijk gebruikersgroepen van de GA gericht wil accommoderen. • In de Luchtruimvisie is aangegeven hoe het toekomstig gebruik van het luchtruim in Nederland eruit ziet. De prioriteit in de TMA Schiphol ligt bij het mainportgebonden verkeer. • Aan de Alderstafel Lelystad en Eindhoven wordt ingezet op groei van het commerciële verkeer op die luchthavens. Als gevolg daarvan ontstaat in de GA-sector een spanning: • enerzijds ligt er een opgave om GA te accommoderen • anderzijds wordt deze verdrongen van de genoemde locaties.

• Een duidelijke oplossing is er (nog) niet.

• De provincies zijn over het algemeen bevoegd gezag van burgerluchthavens, uitgezonderd luchthavens van nationale betekenis. Provincies kiezen bij de afweging van belangen soms voor een ander belang dan luchtvaart. 16

Projectplan II • Het Rijk start een proces met de GA organisaties, het regionaal bevoegd gezag (provincies) en de betrokken Luchtverkeersdienstverleners (LVNL & Defensie) om te komen tot toekomstvaste oplossingen voor GA activiteiten. Daarbij geldt: • Het Rijk faciliteert; bovengenoemde partijen dragen zelf onderzoeksgegevens en oplossingen aan. • Kaders worden gegeven door de Luchtvaartnota (inclusief de Aldersakkoorden) en de Luchtruimvisie.

• Afsluitend symposium in maart 2015 gepland.

17

Proces • Bestaande onderzoeken / rapporten raadplegen; • Inventarisatie: • Bestaande luchthaven / vliegveld capaciteit (NVL, KNVvL, AOPA); • Behoefte GA-sector (KNVvL, AOPA);

• Luchtzijdige inpasbaarheid – ‘3D Toets’ • LVNL • Defensie / Luchtmacht

• Concept eindrapport 2 x verspreid onder deelnemers (en toehoorders) voor commentaar. 18

Verloop & Uitdagingen • 1e constatering: GA is meer dan KNVvL, NVL, AOPA en NACA; • Overige betrokkenen benaderen en betrekken (RPAS, Politie, ANWB …); • Benaderd worden door belanghebbenden – betrekken.

• Gegevens van (recreatieve) GA-sector komen traag binnen = vertraging; • Capaciteit (prioriteit) LVNL = knelpunt = vertraging;

• Commitment partijen om proces te voltooien – bedreiging voor project; • Uitblijven besluiten voorgenomen luchtruim wijzigingen (4e Fix etc) = minder definitieve uitspraken; • Resultaat: Een jaar vertraging en een rapport minder ‘Rood – Groen’ dan aanvankelijk gedacht.

19

Uitkomsten: Het Rapport • Concrete- en niet concrete uitkomsten; • Bestaande activiteiten / locaties: Groen, Oranje of Rood: • Groen: 89 / 66 • Oranje: 9/8 • Rood: 3/3 • Potentiële nieuwe locaties: Betuwe, Zwolle, Noordoost Noord-Holland; • ‘Bijvangst’

20

Aanbevelingen Rapport • De combinaties van locaties / activiteiten die in de 3D Toets als ‘Oranje’ zijn beoordeeld verder uit te werken op de momenten dat de benodigde informatie over luchtruimwijzigingen beschikbaar komt; • Voor het Nationaal Parachute Centrum Teuge te onderzoeken:

• het gebruik van FUA-tools om de problematiek binnen aanvaardbare grenzen te houden; • of routes voor de grote luchtvaart omgelegd kunnen worden en wat daarvan de kosten zijn;

• De mogelijkheid de huidige maximale hoogte voor valschermspringen op Midden Zeeland te verhogen. • De discussie tussen overheid (Rijk en provincies) en GA-sector over de potentiële nieuwe locaties die uit luchtzijdig oogpunt als kansrijk zijn beoordeeld te starten; • De in een separate communicatie aan Min I&M gecommuniceerde onderwerpen, die als bijvangst van dit proces zijn geïdentificeerd, in de agenda van het reguliere GAplatform op te nemen. 21

De niet concrete uitkomsten • Primeur – ondanks belemmeringen hebben partijen volgehouden; • Het proces is afgerond; een basis om dialoog voort te zetten; • Binnen de GA-sector zijn (voorzichtige) keuzes gemaakt, binnen bestuurlijke mogelijkheden; • Voor LVNL “6 maanden geleden niet gelooft dat we konden zijn waar we nu staan”. 22

Het TGAL Rapport is opgesteld m.m.v.: • KNVvL • NVL • AOPA Netherlands • NACA • DARPAS & PUCA • Business Aviation in NL • MRO Sector • PAL-V

• KLPD Luchtvaartpolitie • ANWB MAA • LVNL • Min van Defensie & CLSK • Min I&M • IPO-ICL

23

Deel 2: Reactie op het proces en onderdelen van het rapport door betrokken partijen

Reactie Ministerie van I&M Paul van Gurp Manager Luchtruim DGB

Ronald Schnitker Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart

PAUZE tot 14.30 uur

Mark Rademaker Aircraft Owners & Pilots Association

Jasper Daams Luchtverkeersleiding Nederland

LVNL en Toekomstvaste GA-Locaties

Jasper Daams

Staatssecretaris Dijksma:

“Alle vormen van GA hebben de mogelijkheid om hun activiteiten in Nederland te kunnen uitvoeren. Zowel nu als in de toekomst.”

LVNL en Toekomstvaste GA-Locaties

18 april 2016

Luchtverkeersleiding Nederland Bezoekadres Stationsplein ZuidWest 1001 1117 CV SCHIPHOL Postadres Postbus 75200 1117 ZT SCHIPHOL T +31 (0)20 4062000 F +31 (0)20 6484999 E [email protected] W www.lvnl.nl www.luchtverkeersleider.nl

‘Economische betekenis GA in Nederland’ Jonathan de Bruijne Buck Consultants

Reactie Interprovinciaal Overleg Josan Meijers Gedeputeerde Staten van Gelderland

Economische betekenis van General Aviation in Nederland

Jonathan de Bruijne Senior adviseur

Lelystad, 18 april 2016

Buck Consultants International Postbus 1456 6501 BL Nijmegen Telnr : 024 379 0222 Mobiel : 06 5497 4652 Fax : 024 379 0120 E-mail : [email protected]

Wat is de economische betekenis van General Aviation in Nederland?

 Buck Consultants International, 2016

36

Waarom dit onderzoek?  Onderzoek toekomst vaste general aviation locaties (TGAL)  Integraal voeden discussie toekomst vast accommoderen general aviation: capaciteit en economie  Gefragmenteerd beeld van economische betekenis en kansen general aviation  Onderzoekresultaten uit 2014


37

General Aviation in Nederland Vliegvelden in Nederland



A: Luchthavens van nationale betekenis :        



B: Luchthavens van regionale betekenis:          




Schiphol Eindhoven Airport Groningen-Eelde Airport Maastricht Aachen Airport Rotterdam Den Haag Airport Lelystad Airport Enschede Airport Twente Den Helder Airport (militair veld)

Vliegveld Ameland Vliegveld Drachten Vliegveld Hilversum Vliegveld Hoogeveen Vliegveld Oostwold Kempen/Budel Airport Seppe Airport Teuge Airport Texel Airport Midden-Zeeland Airport

C: Groot aantal velden voor MLA, zweefvliegen en hang- en paraglider-acitiviteiten 38

# Vliegtuigbewegingen (vtb)  In 2013 was het aantal GA-vliegtuigbewegingen 481.000  Nationale betekenis: 232.000 vtb (48%)  Regionale betekenis: 249.000 vtb (52%) 120.000 100.000 80.000

Luchthaven van nationale betekenis

Luchthaven van regionale betekenis

60.000 40.000 20.000 0

Bron: CBS, 2013 en opgave luchthavens  Buck Consultants International, 2016

39

Vliegvelden van regionale betekenis Ontwikkeling vliegtuigbewegingen (2000-2015) 460.000

+20%

-17%

440.000

-23%

420.000 400.000 380.000 360.000 340.000 320.000 300.000 2000

2001

2002

2003

2004

2005

Vliegtuigbewegingen naar type (2013)

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

Vliegtuigbewegingen naar veld (2013)

Bron: CBS, 2013 en opgave luchthavens  Buck Consultants International, 2016

40

Unmanned  200 bedrijven (productie en services) in verschillende staten van professionaliteit

 Totale werkgelegenheid in de sector ca. 750 banen  Sector georganiseerd in branchevereniging DARPAS. Ruim 70 leden, waarvan:   

81% operators 12% fabrikanten 7% scholen/consultants

 Locatie bedrijven niet luchthavengeboden  Buck Consultants International, 2016

41

GA activiteiten op drie schaalniveaus

Luchthavens van regionale betekenis*          

Ameland Budel Drachten Hilversum Hoogeveen Midden-Zeeland Oostwold Seppe Teuge Texel

Luchthavens van nationale betekenis 1 Schiphol 2 Burgerluchthavens nationale betekenis  Rotterdam-The Hague Airport  Maastricht Aachen Airport  Groningen Eelde Airport  Lelystad Airport  Enschede Airport Twente 3 Militaire luchthavens  Eindhoven Airport  Den Helder Airport

Overig Nederland  General Aviation activiteiten elders in Nederland  Unmanned

* Alleen luchthavens met een luchthavenbesluit zijn in deze studie meegenomen


42

Economische betekenis Economische effecten van general aviation


43

Bepalen van de effecten  Directe effecten  Vestigingen, werkgelegenheid en TW  Topdown (data-analyse) vs. bottom up (check velden en sector)

 Indirecte effecten  Werkgelegenheid  Via multiplier van directe effecten

 Toegevoegde waarde  Op basis van directe werkgelegenheid  Gebruik van kengetallen (TW per werknemer)


44

Economische betekenis General Aviation Op luchthaven

Vliegtuigbewegingen Bedrijfsvestigingen Directe werkgelegenheid Indirecte werkgelegenheid (achterwaarts) Totale werkgelegenheid

Toegevoegde waarde (mln.)*

Buiten luchthaven

Totaal

Luchthavens van nationale betekenis

Luchthavens van regionale betekenis

Elders in Nederland

Unmanned

Economische betekenis GA Nederland

229.626

249.171

NB.

NB.

478.797

100

94

462

200

856

1.311

593

578

750

3.232

0 - 656

0 - 297

0 - 289

0 - 375

0 - 1.616

1.311 - 1.967

593 - 890

578 - 867

750 - 1.125

3.232 - 4.848

84 - 104

29 - 36

37 - 48

48

198 - 236

* De toegevoegde waarde is berekend over de directe werkgelegenheid


45

Welke bedrijfsactiviteiten zijn dominant?

1% 9%

27% 63%

Luchtvaartactiviteiten

MRO

Horeca

Overige activiteiten


46

Geografische spreiding over de velden Vestigingen

Werkgelegenheid

Toegevoegde waarde

12% 23%

23%

22%

11%

39%

18%

41%

20%

54% 18%

15%

 Luchthavens van nationale betekenis dominant (WGH, TW)  GA elders in Nederland gelijke omvang met luchthaven van regionale betekenis  Buck Consultants International, 2016

47

Recreatieve betekenis GA Recreatieve waarde 

passief



Recreatie

 



actief 




Jaarlijks bezoeken 600.000-650.000 mensen velden van regionale velden Gemiddelde besteding bedraagt €3,00 - € 6,00 (NBTC-NIPO en impactmodel vrijetijdsector) Jaarlijkse recreatieve bestedingen €1,8 – 3,8 mln. Circa 23.000 actieve beoefenaard van de luchtsport De bestedingen per beoefenaar varieert sterk en is afhankelijk de type beoefening Gemiddelde besteding van een luchtsportbeoefenaar is €1.660 per jaar Totale bestedingen bedragen €37 mln. 48

Resultaten in perspectief Conclusies  De GA-sector is zeer divers, zowel qua activiteiten als qua bedrijfslocaties  Economische betekenis is met ruim 3.000 banen een toegevoegde waarde van €200-250 mln. substantieel, maar sector is wel conjunctuurgevoelig  De sector staat onder druk (afname lesvluchten)  Economische kansen zitten in niches (MRO, business aviation, logistiek)  Recreatie belangrijke economische drager, maar TW is beperkt


49

Aanbevelingen  Waar zit economie?  Confrontatie capaciteit en economie  Waar versterken, consolideren (keuzes maken?) Kwadrant 1: gelukkig niet

Kwadrant 2: versterk economisch basis Kwadrant 3: activiteiten naar andere locaties? Kwadrant 4: status quo of versterken van economische betekenis


50

Aanbevelingen  Wat is het onderscheidend vermogen van de luchthaven: Weet wat onderscheidend vermogen (GA-activiteiten) van de luchthaven is en zet hier op in (van single naar mixed use)  Veel economisch activiteit buiten de luchthaven: hoe trek je deze naar de luchthavens toe (wat is je propositie)?

 Unmanned is groeimarkt: waar en hoe accommodeer je deze activiteit?  Kans of bedreiging?  Is de luchthaven de juiste locatie of juist elders?  Van focus op vliegbewegingen naar beter benutten van economische kansen (innovaties en ontwikkelingen)


51

Vragen?


52

REACTIE INTERPROVINCIAAL OVERLEG OP PROCESGANG EN RAPPORT “TOEKOMSTVASTE GENERAL AVIATION-LOCATIES”

Josan Meijers, Gedeputeerde Staten van Gelderland

Provincie Gelderland | 2 mei 2016

Wat hebben de provincies geleerd van het TGAL-proces?

• Basis voor samenwerking is verbeterd.

• Meer inzicht in de veelkleurigheid van de GA-sector. • Totaaloverzicht van alle gebruikte velden ontbreekt.


54

Algemene reactie van de provincies

• Eerst de bestaande terreinen optimaal benutten. • Nieuwe locaties: lastig realiseerbaar, maar bereid tot meedenken. • Maximaal één uur rijafstand is onvoldoende zwaarwegend argument. • Beter totaaloverzicht van gebruikte terreinen is noodzakelijk, bijvoorbeeld via meldingsplicht.


55

Reactie provincies op de beoogde nieuwe GA-locaties

• Betuwe: ruimtelijke inpassing wordt lastig.

• Regio Zwolle: twijfel bij nut en noodzaak. Vergroot de bestaande zorgen over toekomst zweefvliegterrein Lemelerveld in relatie tot routestructuur Lelystad Airport. • Noordoost Noord-Holland: zorgen over relatie met naburige windenergie-plannen.


56

Afsluiting Joost Meijs

18 april 2016 Aviodrome, Lelystad Namens

Recommend Documents