Ouderen en alcohol
Nanda den Hollander dd 18 april 2016
Vraag • De beeldvorming die er is ten aanzien van ouderen die overmatig alcohol gebruiken, is van belang. • Wat is jullie beeld? Wat vind je ervan? • Bijv. Verschil bij jongeren vs ouderen.
Feiten 2015 • Nederland heeft 16.9 miljoen inwoners • Ongeveer 2.7 miljoen 12 tot 25 jarigen • Ongeveer 4.1 miljoen 55 plussers
Feiten 2015 • 150.000-200.000 probleemdrinkers
• Probleemdrinkers: > 14 glazen per week (vrouwen) of > 21 glazen (mannen)
Het aantal alcoholisten van 55 jaar en ouder is afgelopen jaar 2014/2015 met ongeveer 10 procent gestegen
.
Feiten 2014 • 30.764 mensen aangemeld bij verslavingszorg voor alcohol • 27% 55 jaar of ouder = 8.306 mensen • 6% tot 25 jaar
Kenmerken alcoholhulpvragers 2010 55-
55+
Dagelijks gebruik
66%
75%
Duur probleem langer 5 jaar
70%
80%
Gebruik bijmiddel Belangrijkste bijmiddel
32% Cocaïne Cannabis
11% Medicijnen
Vraag Waarom vragen zo weinig 55 plussers om hulp?
Waarom ouderen groter gezondheidsrisico? Minder lichaamsvocht Toename van vet Nieren en lever werken minder hard
Lichamelijke weerstand neemt af
Gezondheidsrisico’s Dezelfde hoeveelheid alcohol (vgl. met jongere leeftijd) leidt daarom tot: Hogere bloedspiegels Lagere tolerantie Snellere intoxicatie Orgaanschade Incontinentie Maag- en darmproblemen moeheid
Gezondheidsrisico’s Grotere kans op: • chronische pancreatitis • alcohol hepatitis • lever cirrose • lever ziektes • slokdarm kanker • keelkanker
Groter risico op vallen Ouderen lopen een hoog risico om te vallen. Vallen is de zesde belangrijkste doodsoorzaak bij mensen boven de 65 Bijna 1/3 van de 65-plussers die nog thuis woont, valt elk jaar. Ongeveer de helft daarvan valt herhaaldelijk. Alcoholgebruik kan de kans op een val vele malen vergroten.
Andere risico’s: • Psychisch/sociaal: seksuele problemen, angsten, lichtgeraaktheid, somberheid/depressie, slapeloosheid (hartritme), isolatie, terugtrekken. • Neuropsychologisch: cognitief disfunctioneren waaronder agnostische stoornissen en dementie; corticale- en/of cerebrale atrofie; desoriëntatie en geheugenverlies. Wernicke en Korsakov
Dus ….
Vraag Waarom vragen zo weinig 55 plussers om hulp?
Antwoord • Gebrek aan kennis: er wordt geen relatie gelegd tussen somatische en psychische problemen en alcohol • Taboe bij hulpverlener om naar alcoholgebruik te vragen (vaak ook vanwege eigen gebruik) • Geen schade bedrijfsleven • Beeldvorming: Schaamte bij oudere Taboe op verslavingszorg
Advies was
• • • •
Het drinkadvies voor volwassenen en ouderen is: voor gezonde, volwassen mannen: drink niet meer dan 2 standaardglazen per dag voor gezonde, volwassen vrouwen: drink niet meer dan 1 standaardglas per dag drink 2 dagen in de week niet Drinkadvies strikt indien ook medicatie!
Huidig advies: Drink geen alcohol, of in ieder geval niet meer dan één glas per dag.
Wat vinden jullie van dit nieuwe advies?
2 types alcoholisme • Early onset: (70%) Hierbij zijn de alcoholproblemen ontstaan vóór het 55e levensjaar. • Late onset (30%): relatief meer vrouwen. Hierbij zijn de alcoholproblemen ontstaan na het 55e levensjaar. Dubieus effect van stressvolle levensgebeurtenissen: matig gebruik vermindert stress; Lasa (2003) toonde geen verband).
Behandeling • Alleen al het advies om minder te drinken blijkt het alcoholgebruik met 10-16% te verminderen, en na vier korte gesprekken kan dat oplopen tot wel 25%. • Specifieke aandacht bij medisch ontgiften voor ouder wordende mens • CGT bij middelengebruik en gokken • Groepsbehandeling zoals Fris Verder • Zingeving • aandacht voor leeftijdsspecifieke problematiek
leeftijdsspecifiek • De sociale veranderingen zijn onder meer: rolverandering (bijvoorbeeld van moeder naar oma) rolverlies (bijvoorbeeld van werknemer) afscheid nemen van leeftijdsgenoten
Herstelgroep ouderen
Complicaties Verpleging en verzorging • In verpleeg- en verzorgingshuizen drinken ouderen gemiddeld meer alcohol dan zelfstandig wonende ouderen (Buyssen et al., 1996). • Bij zware drinkers in een verpleeghuis is het moeilijk om het probleem aan te pakken, omdat ze vaak hun hele leven al bovenmatig gedronken hebben. • Deze zogenaamde ‘zorgmijders’ krijgen nu, tegen hun wil in, met zorg te maken. • Door de vergrijzing zal dit een grotere groep worden.
Met name (oudere) vrouwen willen online behandeling
