16 november 2011 - Persconferentie Controle van 450 bestaande gsm-antennes in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Technische bijlage
1) Context
Ordonnantie van 1 maart 2007: o
o
Doelstelling: legt op dat de elektromagnetische straling van antennes niet meer dan 3V/m mag bedragen. De norm van 3 V/m, die op het voorzorgsbeginsel is gebaseerd, is vijftig keer strenger dan vroeger (de federale norm bedraagt 20,6V/m). De norm wordt gestaafd door wetenschappelijke studies, is eenvoudig op te meten en te controleren, houdt rekening met de onzekerheden in verband met de blootstelling van eventueel gevoelige en/of genetisch kwetsbare groepen (kinderen en foetus) en past daarbij het ALARAprincipe (zo laag als redelijkerwijs mogelijk) toe. Ter herinnering: in tegenstelling tot Vlaanderen en Wallonië is de Brusselse norm een cumulatieve norm (alle operatoren samen mogen 3V/m niet overschrijden) en geen norm per antenne (elke antenne mag 3V/m uitzenden). De norm in het Brussels Gewest is dus veel strenger dan in andere regio's en landen. Het Waals Gewest zal zijn decreet aanpassen om in lijn te liggen met de Brusselse norm. Hoewel andere regio's en steden in de wereld een strengere norm aanbevelen, passen ze die niet toe. Inwerkingtreding: maart 2009.
Besluit van 30 oktober 2009: o
Doelstelling: alle antennes aan een milieuvergunning onderwerpen opdat de blootstellingnorm van de ordonnantie nageleefd zou worden. De milieuvergunning wordt enkel afgeleverd indien de capaciteit van de antennes niet meer dan 1,5V/m per operator bedraagt of 25% van 3V/m.
o
Van kracht: op 1 september 2010. Voor bestaande antennes is voorzien in een tweejarige regulariseringstermijn die over twee periodes is verspreid:
sinds 1 september 2010 milieuvergunning nodig;
is
voor
elke
nieuwe
antenne
een
1 maart > 31 augustus 2011: regulariseringsperiode voor de krachtigste bestaande antennes (≥ 120W = de grote buitenantennes). Deze periode is nu voorbij;
1 maart > 31 augustus 2012: regulariseringsperiode voor de minst krachtige bestaande antennes (< 120W = de kleinste antennes waarvan een groot deel binnen).
De operatoren moeten hun milieuvergunningen voor het einde van elke periode hebben ingediend.
Afleveringsprocedure van de milieuvergunningen: o
De milieuvergunning (klasse II, afgegeven door Leefmilieu Brussel) is de eerste controle van het Gewest op de naleving van de ordonnantie. Het doel van de milieuvergunning is om alle antennes tot 1,5V/m per operator te beperken, zodat er aan de bron geen overschrijding is van de norm. Indien verschillende operatoren een site delen, dan mag de optelsom van alle golven samen nergens meer bedragen dan 4 keer 1,5 volt per meter (hetzij 3 volt per meter).
o
Binnen Leefmilieu Brussel is een nieuwe dienst opgericht voor de behandeling van de milieuvergunningsaanvragen, die uit acht medewerkers is samengesteld.
o
Bij de aanvragen moet een 3D-simulatie van het elektromagnetisch veld gevoegd worden. In deze simulatie kunnen de sterkte, de richting en de technische parameters van de antenne aangepast worden zodat met zekerheid kan worden vastgesteld dat er geen overschrijding is van de norm binnen een straal van 200 meter. De simulatiesoftware is speciaal ontworpen voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en is dus een waar staaltje van spitstechnologie. De resultaten ervan zijn veel nauwkeuriger dan wanneer de stralingen op verschillende plaatsen zouden worden opgemeten (waar de straling niet noodzakelijk het sterkst is).
o
Leefmilieu Brussel verklaart het dossier volledig na een bezoek ter plaatse om na te gaan of de informatie in het aanvraagdossier met de werkelijkheid overeenstemt.
o
Het dossier van de milieuvergunningsaanvraag maakt gedurende vijftien dagen het voorwerp uit van een openbaar onderzoek dat door de gemeenten georganiseerd wordt.
2) Sleutelcijfers:
Aantal bestaande sites die aan een milieuvergunning zijn onderworpen (die geregulariseerd moeten worden): +/- 1000:
NB: een operator bezit meestal 3 à 9 antennes per site. Aantal sites ≥ 120W: 450 (milieuvergunningsaanvragen die momenteel in de gemeenten aan een openbaar onderzoek zijn onderworpen).
Verdeling per gemeente van de 450 aanvragen:
Gemeente Anderlecht Oudergem Sint-Agatha-Berchem Brussel Etterbeek Evere Vorst Ganshoren Elsene Jette Koekelberg Sint-Jans-Molenbeek Sint-Gillis Sint-Joost-ten-Node
Aantal dossiers 43 16 5 97 19 13 23 6 37 16 3 23 16 7
Schaarbeek Ukkel Watermaal-Bosvoorde Sint-LambrechtsWoluwe Sint-Pieters-Woluwe
46 40 6 21 13
3) Bijkomende vragen
Hoeveel antennes telt het Brussels Gewest momenteel? De vier operatoren (Belgacom, Mobistar, Base en Clearwire) beschikken in Brussel over 1000 sites die uitgerust zijn met zendantennes en die aan een milieuvergunning zijn onderworpen. Ook beschikken de operatoren over binnenantennes (ongeveer 700).
Evolutie van de uitzendnorm in België (op 900 Mhz): -
Federale norm vóór 2001: geen norm = in werkelijkheid was de ICNIRP-norm van toepassing, namelijk 41,2 V/m;
-
Federale norm van 2001: 20,6 V/m (= 4 keer minder sterk dan 41,2 V/m);
-
Brusselse norm: 3 V/m (= 200 keer minder sterk dan 41,2 V/m en 50 keer minder dan 20,6 V/m);
-
Brusselse norm van de milieuvergunning: 1,5 V/m (= 4 keer minder sterk dan 3 V/m);
NB: V/m = niet-lineaire schaal (om het waargenomen elektromagnetisch veld door 2 te delen, moet de sterkte van de antenne door 4 gedeeld worden).
Wordt het voorzorgsbeginsel nageleefd? Door elke operator te verplichten om de sterkte van de straling van zijn antennes tot maximum 1,5V/m te beperken, heeft het Brussels Gewest een grote stap voorwaarts gemaakt in de toepassing van het voorzorgsbeginsel. De Brusselse norm is tot nu toe uniek in de wereld. Het beschermingsmechanisme dat we voor de Brusselse bevolking hebben ingevoerd, is gevalideerd door het Grondwettelijk Hof en de Raad van State en zorgt bovendien voor een toereikende dekkingsgraad van het netwerk.
Wat is het voorzorgsbeginsel? Dit is het principe volgens hetwelk voorzorgsmaatregelen getroffen mogen worden bij wetenschappelijke onzekerheid, namelijk wanneer er een vermoeden is op ernstige of onherroepelijke schade voor de gezondheid of het leefmilieu. Er zijn talrijke studies uitgevoerd om de weerslag van elektromagnetische golven op de gezondheid te evalueren. Vanwege het uitblijven van een wetenschappelijke consensus pleit het voorzorgsbeginsel voor maatregelen ter voorkoming van onherroepelijke schade voor het leefmilieu en de volksgezondheid en dus voor een daling van de vroegere grenswaarden voor de uitzending van stralingen.
Zijn microgolven gevaarlijk voor de gezondheid? De studies rond elektromagnetische velden leveren verschillende, soms tegenstrijdige resultaten op. Het is dus moeilijk om conclusies te trekken. Gelet op het stijgende aantal wetenschappelijke bewijzen, stelde de WGO onlangs dat een intensief gebruik van een gsm een hoog risico inhoudt op een hersentumor. De WGO heeft gsm's dus tot 'wellicht kankerverwekkend voor de mens' verklaard. Volgens andere observationele studies leidt gsm-gebruik tot een verhoogd risico op een glioom en zelfs een meningeoom. Sommige experimentele onderzoeken wijzen op een risico op DNA-breuken en chromosoomafwijkingen, een verandering van de hersengolven, immunologische effecten, enz. Het onderwerp moet verder onderzocht worden en in het bijzonder de weerslag van zendantennes op de gezondheid van de mens.
Controle van de antennes: na de milieuvergunning, bestaat de tweede controle erin om de capaciteit van de antennes ter plaatse te bepalen. Bij een overtreding stelt Leefmilieu Brussel een pv op. De controles gebeuren op basis van klachten van inwoners (formulier is beschikbaar op de website van Leefmilieu Brussel), van gemeenten of preventief (in de buurt van scholen, kinderdagverblijven of ziekenhuizen). Hiertoe beschikt Leefmilieu Brussel over uiterst precieze en performante instrumenten.
De afgeleverde milieuvergunningen houden rekening met de aanwezigheid van scholen, kinderdagverblijven of ziekenhuizen. In zulke gevallen verplichten de milieuvergunningen de operatoren om onmiddellijk de norm van 25% van 3 V/m na te leven. In de andere gevallen kunnen de operatoren een gemotiveerde aanvraag indienen om over een termijn van maximum twee jaar te beschikken teneinde zich met de norm conform te stellen. Dit kan enkel indien indien ze kunnen aantonen dat die termijn noodzakelijk is om een nieuwe antenne te installeren teneinde de dekkingsgraad van het Gewest te verzekeren.
Welke antennes zijn vastgesteld in de Brusselse wetgeving? Het gaat enkel om zendantennes, niet om persoonlijke toestellen. Het doel is om de bevolking te beschermen tegen antennes die permanent golven uitstralen, in tegenstelling tot persoonlijke toestellen waarvan het gebruik beperkt en zelfs vermeden kan worden.
Zendantennes = gewestelijke blootstellingsnorm
Persoonlijke toestellen = federale bevoegdheid (productnorm)
Radio- en TV-antennes = bevoegdheid van de Gemeenschappen
Er bestaan talrijke verschillende types zendantennes:
Paneelantenne op mast (gericht)
Paneelantenne op gevel (gericht)
Antenne op gevel (omnidirectioneel)
Haaienvin-antenne (micro cell) (gericht)
Binnenantenne
Wat betekent 3 V/m? 3 V/m is de sterkte van de ektromagnetische straling van antennes waaraan personen in een voor het publiek toegankelijke ruimte mogen worden blootgesteld. Ter vergelijking: onderstaande figuur geeft de afstand weer die men bij gebruik van de volgende toestellen zou moeten houden om aan minder dan 3 V/m te zijn blootgesteld.
Draadloze telefoon
