15e Jaargang
Nó! 25
15 December 1933
H E T SCHIP 14-daagsch
Tijdschrift,
waarin opgenom en
het M aandblad „ S C H E E P S B O U W
EN
SC H EEPV A A R T’
tevens orgaan van
de Vereeniging van Technici op Scheepvaartgebied, het Scheepvaartkundig Instituut en Museum en de Centrale Bond van Scheepsbouwmeesters in Nederland
Redactie: Ir. A. van Driel en P. S. van ’t Haalï M ed ew erk ers: Ir, J. C, Arkenbout Schokker; Ir. F, Mullei van Brakel; Prof. Ir. D , Dresden ; Ir. M F, Gunning; Ir. S. F. Monhemius Jr .; Ir. P. G. Rittershauss; D. Schouten H zn .; C . Verm ey; Ir. G . Visser P zri.; Prof. E . Vossnack; M r. A . J. M . van Wessem e.a.
Overneming van artikelen, enz. verboden ingevolge a rt. 15 der A uteursw et 1912
Directeur: J, Moorman Uitgave van Moorman’s Periodieke Pers N .V ., Zw artew eg 1, Den Haag, Telefoon 117783 * ABONNEM ENT:
B in n e n la n d f 2 .—
p e r k w a r ta a l,
B u ite n la n d
f 1 0 ,—
per
ja a r ,
L o sse ' n u m m e rs
f 0 .4 0 .
A D V E R T E N T IË N
40
ce n t
per
reg el.
Bij
c o n tr a c t
v e r la a g d
tarief.
H et S c h e e p sw e rf-b e d rij f door Ir. I. R. M U L D E R .
III.
(S lo t van bis. 2 6 3 .)
V oor uitvoering gereed liggend werk.
Aan de hand van goedgekeurde teebeningen en rekening houdend met de aanwezige materialen en met den stand van andere werkzaamheden, kan de hoeveelheid voor uitvoering gereed liggend werk opgemaakt worden. Om het overzicht hij te houden, kan men zich bedienen van een „weekstaat” volgens het door afb. 5 aangegeven model. Zoodra een teekening voor uitvoering goedgekeurd is, wordt het loonbedrag, voor de verschillende werkzaamheden uitgetrok ken en op de staat ingevuld. Wekelijks worden de verloonde bedragen ingevuld; het ver schil tusschen debet- en credit-kolom geeft een m aatstaf voor de nog voorradige werkhoeveelheid. De bedrijfsleider wordt door deze cijfers tijdig gewaarschuwd, wanneer gebrek aan werk gaat dreigen. Verschillen tusschen raming en uitkomst, in de loonbedragen, moeten bij afloop van ieder werk vereffend w orden; hiervoor is de ruimte onder aan het blad bestemd. Het bepalen van de verschillende soorten werk per .teekening is vrij tijdroovend. Door continuiteit in cle incleeling en door bijvoegen van lijsten met berekeningsgrondslagen' aan de teeke ningen moet dit werk voor het bedrijfsbureau verlicht worden. Verlooningskrommen.
Een minder gedetailleerd overzicht, waaruit men den stand van het werk in zijn geheel kan overzien, verkrijgt men door wekelijks de loonbedragen, in totaal en gesplitst in ijzerwerkers, klinkers, en eventueel ook scheepmakers en timmerlieden, op mm-papier uit te zetten op de door afb. 6 aangegeven wijze. Om de 3 of 4 weken werkt men bovendien de krommen bij, die de totaal verlooningen tot op de laatste week aangeven. (Int egraal-kr ommen.) Langs de onderzijde van de grafiek kan men belangrijke data uit den bouwtijd van het schip aanteekenen, De geraamde totaal te verloonen bedragen geeft men dn de grafiek van te voren aan door:horizontale lijnen; men krijgt dan
vrij spoedig eenigen indruk van het vermoedelijke resultaat t.o.v. de raming. T er vergelijking van het bouwverloop van verschillende schepen doet men goed, na beëindiging van het werk, de integraal-kromm en te standaavdiseeren. De totale bouwtijd en de totale verlooning stelle imen b.v. voor alle schepen voor door een lengte van 50 cm. Boven 1/10, 2/10 deel enz. van den bouwtijd zet men de totaal verlooningen uit in % van liet eind-totaal. Op een zelfde grafiek kan men van een aantal schepen de gestan daardiseerde krommen aangeven, die dan direct vergelijkbaar zijn. Klinknag elkr ommen,
De lijn, welke het totaal aantal nagels aangeeft, dat tot op een zeker oogenblik geklonken is, is eveneens een bruikbare aanwijzer voor den stand van het werk. M en kan deze lijn op de grafiek der verlooningen inteekenen, zooals in af;b. 6 gedaan is. Door samenstelling van de voorgenoemcle bouwstaten en werkstaten der onderhanden schepen, krijgt men een overzicht van de totale bedrijfsbezetting. Deze overzichten zullen bij split sing van de w erkzaam heden in bewerkingen meer nut hebben clan bij splitsing in bouwdeelen. In het eerste geval geven zij n.1 . een direct beeld van de bezetting der werktuigen en van het benoodigde aantal werklieden per categorie. Beschikt men over voldoende ervaring, dan kan men aan de hand van verlooningskrommen van vorige schepen het veidoop der verlooningen bij het onderhanden zijnd werk vooruit bena deren. Daarm ede heeft men een middel om te beoordeelen of er een juiste verhouding béstaat en zal blijven bestaan tusschen arbeidscapaciteit en 'bedrijfsbezetting. W ijst het diagram een gevaar aan voor de verstoring van de harmonie, dan kan men tijdig voorzorgsmaatregelen nemen. M en houde steeds in het oog, dat de minimum capaciteit de m axim um productie bepaalt. Overzichten op wandborden,
Atoor hen, die voor overzichten op wandbordfen gevoelen,
bc c
M Z LU LU
C
« •sb na
Wo
c
>
«w 1E
,
z
OJ • p ’ T3 §
m
T3
aG -o B bfltn C
E
G O 0
> 3
W
kan het door afb. 7 aangegeven model dienen. Men geeft door strooklengten de hoeveelheden werk weer.
Ë S <
•S.s
T3 *3
a;
O O
l— < u
V O C£ ^
IU £
CU
•3
*4-*
c
cu
43 BO
01
S-» O
2 5
as
V
5
> >
w
N
P O
__
bfl
u
-Q
« .21
J
.u
OJ T ï ttf) 3 O > O (U £?n ♦ G CU >
cu
T3 G O
-*ri cu £
bo
b/3
o ö/j ^4 ."G B
cu
P 43
pQ
b/3
.S
W Ch
3
*E
T3
W ° B
!r t§n j-t
CU
C G cd
pE
> ba
bo-S .S S B i+3
■§ Q
cu cu
**— ■«i T sUi M CU £
CU > CU
QJ
O
W
§
“i-i I > iï>u >
e «U C ~ jU c ■+S o fl
E3
Ctf CU
O O
bS c T3
Uh
M ’Ö cd G >r O 7 n
G*3
b/3 c .U 4> -O
.
>
. co £
X
O
g . £
B
■§
o
0^0
*cuïZ^cu
>> ucu c
OJ B
o
O
Ö
B B O O
'E c
I *Cl
—
° 2 c C r* O J
o;
J-
M aatstaf voor de „hoeveelheid arbeid”.
g iu
<*> ï d •*“ M
gi ü
>13 II ■2 cu Q o-ts
o
44 c «d T3
Ë °
73 £ T344
O
OJ
CU cd
§
B 0 B
cd
°bjo b/3 2
a p1 cu
P
03
P .Ü T3
üU JS3 go
V JC -e •■Q
_H ~
C
P cu a
| ecu so p
0 .^ 4
O
cq^aj tai: T3 >
• P cu
CU ‘u O
B
O cd v cd
>
T3 .P
P T3
g b/3
*£
^ B •+-I
gS
CU 43
cu .r:
*Cf O
p—
'Ö
«
O
cö G
H
Ö >
•• O O Ö ' JQ
3 o
pT3 >
2 « H
o
y a > B C„l) «J >: (U O J
T3
'Ö Ir dj 5 o S hS o
CU
P
CU QJ
b/3 G — Bi O
S S i!
og
b/3,3 £
*n
o *5
Z ^
Pd P4
& cd u- . b/3,B r
>
in 9^
O
b/3 .
c ‘3 U
O
■
*
Punt a, Verandert bij het boeken van nieuwe orders. Punt b. Verschuift naar rechts bij het doorkomen van goedgekeurde teekéningen. Punt c. Moet wekelijks naar den stand van zaken worden bijgewerkt; bespre king met de bazen. Punt cl. De lengte van de pijl geeft het totaal op het werk verlooncle bedrag aan. Punt „d” wordt iedere week bijgewerkt. De af standen pijlspits tot pijl spits geven de wekelijksche vorderingen aan, zoodat men in den afstand cl—c een beeld krijgt van den aanwezigen werkvoorraad.
Zó ba^ c^ b.£P cu o ^4 > CU
H o o
u
pB
LO
De keuze van den juisten maatstaf biedt soms eenige moeilijkheden en er be staat hieromtrent meenings verschil. Sommigen rekenen met „geld” ande ren met „tijd” of „man uur” als eenheid. „Man-uur” en „tijd” zijn in wezen hetzelfde; im mers de werktijden van verschillende menschen opgeteld, geeft het aantal man-uren, dat is de tot één man herleide arbeidstijd. Een werkhoeveelheid is een „arbeid” en heeft als factoren : tijd X a rb e id sp resta tie p e r tijd seen h eid .
De arbeidsprestatie van een man komt tot uiting in zijn uurloon, derhalve drukt bovenstaand product de geldwaarde uit. De geld waarde is daarom m.i. de theoretisch juiste maatstaf van, hoeveelheid arbeid. De omstandigheid,: dat in cle praktijk uurloon en arbeidsprestatie niet steeds evenredig zijn, neemt niet weg, dat wij in principe deze evenredigheid moeten aannemen en cle afwijkin gen moeten beschouwen als min of meer onvermijde lijke onnauwkeurigheid in onze waarde-appreciatie. Algeheele ui tschakeling van cle prestatie-maatstaf door uitsluitend met tijd te
Afb.. 7. Tot „ „ „
a: b: e: d:
totaal te verlooiien bedrag. teekeningen goedgekeurd. werk, dal uitgevoerd kan worden. afgewerkt, Van pijlspits tot pijlspits = b o n d bedrag.
per week ve r
41. Aangenomen werken.
Omschrijving van de uit te voeren ivcrkzaamhedcn. A fb . 6 .
Duidelijke omschrijving van hetgeen tot liet werk behoort is noodig.
Ie. -om later geen geschillen te krijgen met de werklieden. rekenen zonder nadere aanvulling, ia echter een principieele 2 e. omdat de uitkomsten -der verloon-ingen de.-grondgegevens fout, die tot begripsverwarring aanleiding kan geven en het ook zijn voor -de vaststelling en controle van de tarieven, dikwijls doet, De voorbedoelde aanvulling bij het rekenen met tijdbasis is, In verband met het laatste is het bovendien gewenscht de dat men aan het „m an-uur” een voorstelling' van een gemiddelde begrenzing der werkzaamheden constant te houden. u u r p r eat a t i e v erb iod t . Vooral ibij cle hoofdbouwdeeleu heeft men te doen met onder Degene, die met schatting van werktijden belast is en niet linge verbindingen, welke constructief evengoed -bij het eene als beschikt over uitkomsten van soortgelijk werk of over voldoende bij het andere onderdeel gerekend kunnen worden. Hierbij is gegevens van anderen aard om het karweitje te ibegrooten, zal schriftelijke vastlegging van de -begrenzing het dringendst de teekening' eens aanzicn en tracht zich een voorstelling te noodig. Bij cleelen als schijnlichtcn, luchtkokers e.d. ligt het maken van den „tijd”, dien de bewerkingen ongeveer zullen meer voor de hand wat wel en wat niet -tot het karwei behoort. eischen. Deze „tijd voor het tot stand brengen van een gegeven Voor -cle hoofdverhan-clcl-eelen volgt -hieronder een incleeling, w erk” is ontegenzeggelijk een veel beter tot de voorstelling welke toegepast werd -bij een bedrijf, waar volgens „bouwcleelen” sprekende grootheid 'dan ,,geld”en 111 het algemeen zullen van '•uitbesteed werd. overzichtelijke werken de loonkosten veel meer bepaald worden door schatting van den werktijd cn het gemiddeld uurloon, clan Begrenzing der zverkverdceling voor ijzenverkers. direct in gekl. Bij werken, welke men niet kan overzien en waarbij de I0011- 20. Spanten en vrangen. post bepaald moet worden uit statistische gegevens en eenheids Langsspantcn, Met knieën cn mannetjes tegen dwavsprijzen, doet het er niet toe met welke eenheid de begrooter schotten en met knieën tegen dwarsspanten, doch zonder cle rekenen moet. Overigens mogen bij rekenen in „geld”, notities omtrent bevestigingshoekijzers tegen schotten en clwarsspanten, werktijden niet ontbreken. Alleen reeds door de veranderlijkheid Dwarsspanten. Met vrangen, bevestigingshoekij zers van tic van den loonslandaard is het gewenscht 11a afloop van elk werk, kimknieplaten tegen den dubbelen bodem, bevestigingshoekij zer naast het werkelijk verlooncle bedrag het gemiddelde „man-uur- tegen de -langsspanten, -knieën en bevestigingshoekij zer legen de lüon” aan te teekenen. Schommelingen in de resultaten kunnen lanigsschotten van zijbunkers, -bevestigingshoekijzer van -tic zijalleen aan de hand daarvan juist beoordeeld worden. Men denke zaathouten tegen de vrangen. aan het vooral bij kleinere bedrijven veel voorkomend geval, Hekspanten met vrangplaat en verbindingshoekijzer aan dat bij werkschaarschte in hoofdzaak met de „blijvende kern” spant 0 . van werklieden, dus met dure krachten gewerkt wordt. De financieele uitkomst van onder zulke omstandigheden gemaakt 21. Dubbele bodem. Topplaten, kantplaat-hoekijzer, zijzaat-houten met hoekijzer werk, kan alleen benut worden voor kostenraming onder normale omstandigheden, wanneer uit de aanteekeningen de noodige op bodem en tegen ta-nktop, doch zonder cle hoekijzers tegen de vrangen. correcties te bepalen zijn. 22.0 Verticale kiel. Resumeerencl rekent men m.i. als eindivaarde voor alle ramingen het doelmatigst met geld. Staande plaat, topplaat en diamantplaten, eventueele knieën compleet met hoekijzers tegen -dubbelen -bodem, doch zonder de Rekenen met geldwaarde heeft ook nog het voordeel, dat geldbedragen steeds direct over te nemen zijn uit de loonverant- hieronder komende vulstukken, knieën tegen -cle schotten zonder de 'verbincli-ngs-hoekijzers tegen de schotten, top- en bodemhoekwoordingen, welke ieder bedrijf moet maken. ijzer, mannetjes tegen staande kiel en vran-ge-n. Bij de ibeoorcleeling van den stand van het werk uit de verloonde bedragen wordt het overzicht dikwijls vertroebeld, doordat 22.2. Zijstringers. Compleet met mannetjes tegen huid en spanten, knieën en de geldbedragen zijn samengesteld uit uurloon en overloon. Dit overloon wordt op onregelmatige tijden als bedrag in eens ver verbindingshoekijzer tegen clwarsspanten. rekend. Bij de groote karweien komen de afrekeningen 111 de 23. Huid- en plaatvcrschansing. . - ■ eindperiode van den bouw en de uitbetaakle weekbedragen . Van -cle verschansing alleen -de plaat zonder eenig profiel. geven -clan een scheeve voorstelling van -cle bedrijfsbezetting. Gaten voor waterpoorten uitbranden niet afwerken. Patrijs M en houcle daarom in alle overzichten, als hiervoor is poorten zijn buiten het werk. -beschreven, uitbetaalcl loon en -overloon gescheiden; -de -loon administratie moet dus ook uitbetaalcl loon én overloon geschei 24. Schotten. den aanteekenen. Dwarsschot'ten. Platen, stijlen met knieën- en hoekijzer tegen
N.V. A A N G E N O M E N W ER K .
O r d e r N o . 1 87.
Groep No. 23.
V olg
N
o.
34 .
Door A. Hooiweg is aangenomen de uitvoering van onderstaande werken-. Het afschrijven, maken en aanbouwen van de geheele huid inclusief de zijwanden van de opbouwen welke over de volle scheepsbreedte doorloopen, Afgrenzing van het werk volgens bijgevoegde omschrijvingslijst.
............................................voor de som van f 4800 . Aangevangen 2-6 1929.
Voorw aarde over 3 0 % deelen.
De afdeelingchef- ........
Verw erkt:.........................................................................
De voorm an................... De werkbaas Gereed................................................ 19-A fb. 8.
o
R
•SP ■q >
o R
O
.
Aangenomen werkloon.
ba
>.S
R Ë 5 (D 3 ö rt S o a
Voorman
O m s c h r ijv in g
Oorspronkel. aanneemsom
Definitieve aanneemsom
Verloond bedrag
o
Ö B c .O E3
O
Afb. g.
3 ti v 013
Form ulier voor aangenomen werkboek.
bodem en dek, horizontale verstijvingen, schot-zoomhoekijzer rondom. Al het verbindingshoekijzer van tegen het schot aankomende deelen als dekken, langsschotten, balkdragers en stringers. Gaten voor doorgangen afteekenen, 'doch niet uitbranden. Langsschotten. Als dwarsschotten, doch zonder het bevestigingshoekijzer tegen .de dwarsschotten.
Bij alle 'bovengenoemde werkzaamheden is brand- en laschwerk, schaven, punchen, knippen enz. inbegrepen. lie t boren van gaten in de werkplaats en aan boord is niet inbegrepen. Van -het hoekijzer-smeedwerk is het smidswerk niet inbegre pen; het afgeteekende materiaal en de mallen moeten bij den smid -gebracht -en afgehaald worden.
Uitgifte van het aangenomen werk. 25. Dekken. Platen, dekbalken met knieën, alle op het dek De aangenomen weekbrief kan den vorm hebben van bijgaand komende constructies -als dekhuizen, lierfundaties, luchtkokers formulier (afb. 8 ). enz. op het dek afteekenen en gaten punchen voor zoover dit Hij wordt na verkregen overeenstemming onderteekend door mogelijk ;is, stringers en goothoèkijzers niet inbegrepen. den ambtenaar, belast met uitbesteding en door den betrokken 25.2. S i ring er- en goothoekijsers. voorman. De voorman ontvangt een exemplaar, waarvan de copie 25.2. Balkdragers. achter blijft. Met verbindingshoekijzer aan dek, knieën van den drager tegen schotten en luikhoofden, doch zonder verbindingshoekijzer Inschrijving. hiertegen. De aangenomen werken worden per schip van af 1 van doorloopehde, nummers voorzien en ingeschreven in een ‘boek, dat Stutten onder de langsdragers. ' ingedeekl is volgens bijgaand model (zie afb. 9). Volledig met bevestiging onder en 'boven. Per schip reserveert men. het noodige aantal bladen. 3. Dekhuisen. De kolommen 1 t/m 6 worden bij uitgifte ingevuld. De invul Zij beplating, verstij vingshoekij zer met vulstukken, knieën en ling van 'de kolommen 7 t/m 12 geschiedt bij de beëindiging' van hoekijzer tegen 'dekken. Dekbeplating compleet met balken, enz. het werk. Voor schijnlichten alleen de gaten uitbranden in de dekplaten; De kolom 7 wordt alleen dan ingevuld, wanneer 'de oorspron in de wanden van 'de doorgangen alleen de gaten uitbranden. kelijke aanneemsom gewijzigd wordt, b.v. bij tariefstelsels met Gaten voor patrijspoorten afteekenen, doch niet uitbranden. gedeeld overgeld boven een zeker percentage.
B E R E K E N IN G V A N A A N G E N O M E N W ERK.
B o u w N o . 187.
V o lg N o . 34 .
G ro ep N o . 23 . Datum werkbon 4)6 '29 V o o rm an A . H ooiw eg.
Gem . m. u. loon 0.42
H et afschrijven, maken en aanbouwen van de geheele huid inclusief de zijw anden van de opbouw en over volle breedte: Romppl. . Bakzijden , Kamp. zijde
14 st. 180 14 24
Oppervlakten Rom p. , . Spiegel . . Bakzijden . Kam p; zijde
2 X 8 3 0 m2 2 X 40 2 X 52 2 X 40
Totaal platen
232 st.
Totaal oppervl.
2 X 962 m2
Kielplaten .
.
.
-1 9 2 4
„
Totaal gew icht volgens legende lijst 180.000 kg. Gemiddeld beschikbare prijs per kg totaal scheepsijzer 3,4 cent; vo or romp 3 c e n t Dus uiterste prijs 3 X 180.000 cent — f 5400 .— . Dat w ordt per plaat f 23 .20 , per m2 f 2 .80 . Op grond van m2 prijs bij andere schepen w ordt aangenomen. f 2.50 per m 2 per plaat f 20.70 per kg 2.68 cent. Aangenom en voor f 4800 .— ;
A fb . io.
Form ulier voor berekening van aangenomen werk.
Dit boek geeft zoodoende een ‘beknopt overzicht van de werken en de .uitkomsten. Berekeningen. De afzonderlijk gemaakte berekeningen van het werk, welke het best op A4 form aat (kw artpost) kunnen worden gemaakt, verkrijgen dezelfde volg- en groepnummers als de aangenomen werkbonnen (zie -bijgaand voorbeeld afb. 10 ). Zij kunnen gedurende den loop van het w erk het best per schip in houten brievenbakken bewaard worden. L ater kunnen zij in brief ordners overgebracht worden. D aar zij den grondslag vormen voor volgende berekeningen en voor de tarieven, moeten zij, behalve naar volgnummer, ook ingeschreven worden volgens groepnummer om direct de bereke ningen van een bepaald constructiedeel te kunnen vindén. Deze inschrijving kan geschieden op een kaartregister volgens de op tabel 1 gegeven groepindeeling. E r is onder bepaalde omstandigheden ook geen bezw aar tegen om na beëindiging van het werk de berekeningen op groep nummer af te leggen. In dit geval wordt een kaartregister overbodig, doch dan moet men af zien van het bijeenhouden van de berekeningen per schip. Siatistieklijsten van de uitkomsten. N a beëindiging van een bouworder worden de looiiuitlcomsten per soort van werk samengetrokken en met berekeningsgrond slagen en verdere vergelijkingscijfers ingevukl op statistieklijsten. P er soort van werk, overeenkomstig de indeeling op tabel 2, w-ordt zoo’n lijst aangelegd en op iedere lijst komen, in kolommen naast elkander, uitkom sten en gegevens van verschillende schepen ter directe vergelijking. Iedere lijst bevat de volgende gegevens. 1. Hoofdgegevens van het schip. Bouw No. L.B.H. Eventueel L. X B. X H. e n /o f L. X (B. + H .) Totaal walsijzer gewicht. 2 . Hoofdgegevens betreffende het loon.
M axim um uurloon. Gemiddeld man-uurloon. Aantal m edew erkers in de ploeg. 3. Uitkomsten. Verbond totaal. % Overloon. V erb o n d per eenheid. Deze eenheden moeten afhankelijk van het soort van w erk gekozen worden (zie later). 4. Diverse gegevens van het werk. Afhankelijk van de soort (zie later). 5.
Grondslagen voor liet tarief.
6 . Opmerkingen. B.v. om trent de aanwezige hulpmiddelen. Gemiddelde trans port afstand. W eersto es tanden, enz.
Gegevens van siatistieklijsten, verband houdende m et het werk. 10 Lossen en sorteeren per ton m ateriaal (gem. plaatgewicht per m 2 aan te teekenen). 110 U itslag en mallen per L.B.H . 111 A f schrijven per m 2 oppervlak, per kg walsijzer en per plaat. • 12 Sluiten, idem. 13 Aanbouw en, idem. 14 M achinewerk. 140 P laten vlak walsen per m 2, per kg,per plaat. 141 P ro fiel (buigen en rechten, „ ,, „ profiel. 142 Plaat-punchen, „ „ „ „ ' „ plaat. Profiel-punchen, „ m, „ „ „ profiel. 143 Platen drukken en flenzen, per m drukken of flenzen, per kg en per bew erkte plaat. 144 P laten joggelen, per m, per kg, per plaat. 145 Platen knippen, per m, per kg, per plaat. P ro fiel knippen, per kg, per profiel, 146 Schaven. P laat, per m, per plaat. Profiel, per m, per p ro fie l Splitsen per stuk.
15 16 17 18 19
147 Boren in de loods, per m 2 plaat, per m profiel, per kg plaat + profiel. 148 Souvereinen, idem. 149 Zagen per profiel. Ov-enwerk per m en per kg profiel. Branden en lasschen per m 2 oppervlak, per m snij naad en per kg. Caulken en hakken per m naad. Boren, ruimen en souvereinen a/b, per m 2 oppervlak, per nagelgat, Hoekstaal smeedwerk, per totaal wa-lsijzer gewicht en per verwerkt gewicht.
2 Romp en Iioofdbouwdcelen. 20 Spanten en vrangen, per compleet spant, per kg plaat 4- profiel. 21 Dubbele bodëm, per m2 tanktop, per kg totaal gewicht. 22 Langsbouwdeelen per strekkende m en per kg, 23 Huid per m2, per kg, per plaat. 24 Schotten, per m2 schot compleet, per kg plaat 4- profiel. 25 Dekken. 250 per m2, per kg, per plaat compleet. 251 per m, per -kg, per stuk. 252 per strekkende m, per kg. 3 In- en opgcboiizvde hoofdbouwdeeleu. 30 Dekhuizen, scheidingsschotteu, koelkast per m2 per kg. 31 Laadhoofden en toegangen per m2, per leg, per m. 32 Tunnel, iclem. 33 Ketting’b ak per in2, per kg. 4 Bouwonderdeelen op dekken en dekhuizen. De onder deze groep vallende deelen kan men moeilijk met een gemeenschappelijke maat meten. Alleen de groep 43 leitningwcrk kan men per m vergelijken. 5 Bouwonderdeelen in ruimen. 50 Vloeren per m 2 en per kg. . 51 Machinefundaties per m 2 en per .kg. 52 Ladders per sport-, per kg en per m. 53 Weger- en pijpbescherming, per m en per kg 6
Diverse onderdeélen. 60 Isolatie per m 2 61 Keggen en vulstukken per stuk en per kg. 62 Railingprofiel per m en per kg. 63 Overig profiel en halfrond per m en per kg. 64 Knieën e.d. per stuk, per m 2 en per kg.
Tarieven.
Het, vaststellen -van tarieven heeft voor verschillende werken in den scheepsbouw zijn eigenaardige moeilijkheden. De werkzaamheden vallen, -wat -dit betreft, in 2 hoofdgroepen uiteen: 1. Werk, dat aan de machine geschiedt. Hierbij bepaalt -het werktuig in hooge mate het tempo. De omstandigheden zijn betrekke-lijk constant. Men kan op grond van metingen, en -tijdstudies in vrij korten tijd een tarief met voldoende nauwkeurigheid vaststellen. 2. Werkzaamheden, welke in hoofdzaak handwerk zijn. Geschiedt het werk -door een of -twee personen, zooals b.-v. hoeksmeden, dan kan met tijdstudie nog veel -bereikt worden. Door afhankelijkheid van het persoonlijk element en door degrootere variaties in cle werkstukken, is het echter veel moeilijker dan bij. groep 1 om -direct voldoende nauwkeurigheid te verkrijgen. Men zal zijn waarnemingen gedurende langer-en tijd aan de resultaten moeten toetsen, alvorens -definitieve conclusies vast te stellen. Geschiedt het werk door grootere groepen van personen en 27 fi
onder zeer veranderlijke omstandigheden, zoobls bij scheepsbouw voor een groot -deel het geval -is, -clan is het practisch niet mogelijk om tarieven op grond van tijdstudies te bepalen. In deze gevalle-n zal in hoofdzaak op -cle resultaten van soort gelijke werkzaamheden gesteund moeten worden. H et is daarom eerste vereischte, -dat -de uit-gevoerde werkzaamheden en hun resultaten nauwkeurig worden opgeteeken-d en zoodanig worden geor-clen-d, -dat zij zonder moeite terug te vinden zijn. Onder „aangenomen werken” zijn cle grondslagen hiervoor gegeven. ■ Voor nadere opmerkingen omtrent tariefkwesties zij verwezen naar Het Schip van 15 Jan. 1932, No. 2, blz. 13: „Eenige opmerkingen over Rationalisatie in het Scheepsbedrijf” .
Baggermachine voor buitenlandsche rekening.
Door de Arnhemsche Stoomsleephelling Maatschappij te Arnhem is een baggermachine afgeleverd voor buitenlandsche ■rekening. De hoofdafmetingen zijn: lengte 40 111, breedte 7,3 m, holte in de zijde 2.5 nii; cle grootste baggerdiepte bedraagt 12 m, terw ijl 20 emmers van 200 1 inhoud per minuut worden opgebaggerd. In de machinekamer bevinden zich: een hoofdmachine van 125 ipk. een pompnnachine van 75 ipk, een stoomdynamo van to kW ver mogen voor licht en kracht cn een stoomstraalpompinstallatie van ruim afmetingen. In liet ketelruiui is geplaatst een Schotsche ketel V.O. 39 qm. bij een stoomdruk van i t kg/qem. D e baggermachine dient voor het sorteeren van 3 soorten grint en één soort, zand gelijktijdig, verder kan ook gewoon ballast worden gebaggerd. A ls iets bijzonders merken wij op een transportband, welke dient voor het ladien van zéér groote schepen met gesorteerd grint, verder is het achterschip voorzien van een dubbele pier, dienende voor het vastleggen van schepen welke zand wenschen te laden. De op het dek geplaatste lieren vallen op door hun forschen bouw en het ruime gebruik van gietstaal als bouwstof. Door het toepassen van zeer moderne constructies mochten de bouwers er in slagen een bij baggermachines ongekende stabiliteit te verkrijgen. De hoofdbok,, ladder, hulpladder, ladderlierbok en het grootste gedeelte der stortbakken zijn geheel electrisch gelascht, waardoor de groote gewichtsbesparing en de daarmede in verband staande groote stabiliteit werd bereikt. De constructie van voornoemd-e deelen is eenvoudig' en logisch.
Scheepvaartkundig Instituut De verzameling van het Scheepvaartkundig Instituut werd gedu rende de maand November 1933 bezocht door 1300 pesonen, terwijl het aantal bibliotheekbezoekers 1041 bedroeg. Uitgeleend werden 1035 boeken; 68 inlichtingen werden verstrekt. Ten behoeve van de verzam eling werden ontvangen: een „Triple Seal” zuigerveer, een „Sim plifix” pijpkoppeling. een Sanders-lijnpistool met toebehooren. monsters van de brandvrij makende middelen „In travan ” , „Locron H ” en „Locron T S ” . model van een scheepsluik.
BESTE BOEKEN OVER SCHEEPSBOUW EN SCHEEPVAART L aat U den Crisis.tijd niet ontsnappen! Tijd is ook nu g e ld ! M aak dezen „Sloppen Tijd" productief door U zelf economisch sterker te maken! D at doet G ij in Uw vak door het bestudeeren van de Beste Boeken over Scheepsbouw en Scheepvaart!
SHIP DESIGN AND SCREW PROPULSION, door G. S. Baker, O.B.E. Prijs f 18.90 D e e l I „The Design of Ship Forms and their Resistance” bevat 228 bladzijden, met 8 vouwplaten en talrijke diagrammen. Uit den inhoud: Nomenclatuur, stroomlijnbeweging, golven en golf-maken, schipmodel proeven, afmetingen en snelheid van het schip, Kanaalstoomers, booten met groote snelheid, kustvaarders, rivierstoomers en vrachtbooten. D e e l II „The Marine Screw Propeller and Propulsion of Ships” bevat 176 blz. met 2 vouwplaten en talrijke diagrammen en tabellen.
THE SAFE SEA, door Sir Westcott Abell, K.B.E............ .............Prijs f 7.-— Dit boek behandelt den groei van het zeehandelsverkeer in den loop der tijden, de veiligheid ter zee, studie yan ongevallen en de oorzaken, zeewaardigheid, soorten schepen, bouw van de schepen, oude scheepswetten, ladingslijnen voor vrachtschepen en yoor passagiersschepen, moderne reddingsmiddelen, de groei van de stoomboot.
SHIP FURNISHING AND DECORATION, door W . A. Gibson-Martin Prijs f 7.— Dit boek bevat 16 gekleurde blz. van scheepsinterieurs en 70 blz. reproducties. Aan scheepseigenaren, scheeps bouwers en -architecten, meubelfabrikanten e.d. worden belangrijke gegevens verstrekt. Verschillende onderdeelen worden in de hoofdstukken behandeld, b.v. vloerbekleeding, gordijnen, meubileering, verlichting, wandversiering, diverse appartementen, enz.
THE STABILITY OF SHIPS, door George Johnson, B.Sc.................Prijst 2.50 Van belang voor scheepsgezagvoerders, officieren, ingenieurs, e.a. die betrokken zijn of belang hebben bij de lading en berging van vrachten enz. Het boek bevat een aantal gekleurde diagrammen, waarin hydrostatische verhoudingen, de verdeeling van passagiers- en bagageruimten en diverse andere factoren voor de stabiliteit zijn behandeld.
STEAM PROPULSION DEVELOPMENTS, door C. R. Ferris, B.Sc. Prijst 2.50 Speciaal voor scheepsbouwkundige ingenieurs en studenten. Uit den inhoud van dit 130 blz. bevattende boek: exhaust turbines, boilers, electrische voortstuwing, scheepsvormen, propellers, roeren.
HINTS ON THE REGISTER TONNAGE OF MERCHANT SHIPS, door Ernest W. Blocksidge, M.lnst. N.A..............Prijs f 2.50 Dit moeilijke onderwerp wordt behandeld voor scheepseigenaars, scheepsbouwers, dok-autoriteiten, verzekeraars, zee-officieren e.a. De tegenwoordige regelingen worden op duidelijke en overzichtelijke wijze besproken, zonder verwarrende technische bijzonderheden. Behandeld worden o.m.: Betèekenis van „Register Tonnage” en registra tie van koopvaardijschepen, regelingen betreffende scheepsruimte in hef Suezkanaal en het Panamakanaal, regelingen in andere landen, enz.
NAUTICAL STABILITY, door Thomas Graham, B.Sc. . . . . . . . .
Prijs f 1.25
Het onderwerp wordt beknopt behandeld zonder mathematische formules. De beteekenis yan de resultaten wordt veeleer belicht dan de wijze waarop ze zijn berekend. Het boek is een handleiding ten dienste van gezagvoerders, zee-officieren, e.a. Een hoofdstuk „Free Surfaces” is van speciale waarde voor ingenieurs.
A l deze B este Boeken u it voorraad verk rijg b a a r na in zen d in g van h et b ed ra g per postw issel o f over sch rijvin g op p o strek en in g 447 1 5 van de Im porteurs:
MOORMAN,s PERIODIEKE PERS N.V. Den
Haag, Zw artew eg
1, Postrekening 44715
Mededeelingen uit Handel en Industrie Een met Oliedruk werkende Keerkoppeling. De talrijke reeds bestaande scheepskeerkoppelingen kenmerken zich alle daardoor, dat hef omschakelen geheel mechanisch geschiedt. Een uitzondering hierop vormt thans de nieuwe omkeerbeweging van de Schweizerische Lokomotiv- und Maschmcnfabriek' in W interthur1), welke n.1. met oliedruk werkt. E r zij hier nog speciaal op. gewezen, dat deze keerkoppeling niet verward moet worden met die mechanismen, waarbij het vermogen door olie wordt overge bracht en welke in de scheepsbouw voor omkeerbewegingen geen toepassing gevonden hebben. Het voornaamste onderdeel van de S.L.M . omkeerbeweging is de wrijvingkoppeling (afb. i). Deze bestaat uit twee schijven met concentrische V-vorm ige groeven, welke, in overeenkomstige groeven van het omgevende huis passen, De binnenschijven zijn op de as gespied, zij kunnen zich echter hierop axiaal bewegen. Het koppelen ge schiedt door olie onder druk door het kanaal c in de as naar de ruimte tusschcn de beide koppelingsschijvcn te voeren, waardoor deze naar buiten
K O P P C U N ff
Koppeling ingeschakeld. Afb.
I.
K oppeling buiten werking. O liedruk-koppeling S.L .M .
VOOR «THTCQUIT
VOOR
m otoq zyoc
S C H C O C rA Q Z V O C
OUCPOMP.
Afb. 2. De S.L.M .-om keerkoppeling. worden gedrukt. Wil men nu ontkoppelen, dan wordt door in een op de as vastgespied tandwiel. De kooi, waarin de satelieten het omdraaien van een regelkraan de olie door kanaal b in de1 zijn ondergebracht, kan vrij om de as draaien. Verder is de vaste as achter de koppelingsschijven geperst, zoodat deze zich naar binnen bus, waarin de as rust, van een spiebaan voorzien, w aarlangs de bewegen. Gelijktijdig vloeit de zich tusschen de schijven bevindende schijven van de koppeling voor achteruitvareu zich axiaal kunnei, olie door kanaal c terug naar het oliereservoir. De constructie is> bewegen. dusdanig, dat de aanrakingsoppervlakken van de koppeling voort Voert men 1111 drukolie naar de koppeling voor achteruit, dan wordt durend onder olie staan, zoodat bij het koppelen nooit metaal op de kooi van de satelieten gefixeerd en het vermogen van den motor via het planeetsysteem naar de schroefas overgebracht, waardoor de metaal loopt, daar eerst de olie weggedrongen moet worden. Derhalve draairichting omgekeerd wordt. Aan dé schroefaszijde bevindt zien werkt de koppeling zeer geleidelijk. Bovendien wordt de ontwikkelde wrijvingswarm te door de olie afgevoerd. nog een druklager, hetwelk evenals de overige lagers door de inge bouwde oliepomp rijkelijk wordt gesmeerd. Deze oliepomp is zoo Zooals uit afb. 2 blijkt, heeft , de S.L .M ’.-omkeerbeweging twee van geconstrueerd, dat zij reeds bij de geringste beweging van de as deze wrijvingskoppeiingen, n.1. een voor vooruit- en een voor achteruitaan de motorzijde druk geeft. In het carter zijn verder een oliefilter varen. Bij de koppeling voor vooruitvaren zijn de koppelingsschijven en een oliekoeler ingebouwd, zoodat Ook bij de zwaarste belasting op dé as gespied, zoodat dus bij ingeschakelde koppeling het vermogen van den motor direct op de schroefas wordt overgebracht. Voor van de omkeerbeweging geen overmatige verwarm ing kan optreden. Zooals hierboven reeds vermeld, bepaalt de geheele bediening zich achteruitvaren wordt een planeetsysteem met precisie-tandwielen toegepast. Een met de aandrijvende as verbonden blokvormig huis tot het omzetten van de regelkraan, hetgeen op zeer eenvoudige wijze heeft aan de binnenzijde een tandkrans. In deze tandkrans grijpen op een willekeurige plaats in het schip kan geschieden. De regelkraan de 3 satelieten van het planeetsysteem. Deze satelieten zelf bestaan is verder zoo geconstrueerd, dat niet op achteruit geschakeld kan elk uit 2 tandwielen, welke op een gemeenschappelijke as in een worden, alvorens de koppeling van vooruit ontkoppeld is en omgekeerd. kooi gelagerd zijn. Het eene wiel grijpt in de tandkrans, het andere ' Het omschakelen gaat zeer snel. Bij een nauwkeurige beproeving werd vastgesteld, dat het met deze keerkoppeling mogelijk is in 2/4'— 3 sec., van volle kracht vooruit op volle kracht achteruit óm te :l) H ier te lande vertegenwoordigd door de N.V. Geveke & CoV schakelen. Deze omkeerbeweging wordt dan. ook. vooral met succes Technisch Bureau te Amterdam. toegepast op schepen die veel moeten manoeuvreeren, daar mechanisch
A lb . 3. Dieselm otor met w rijvm gskoppelingen voor een veerpont. A fb. 4 . K cerk o p p clm g u ilg evo crd voor dirf-cten aanbouw aan den motor. bewogen keerkoppelingen hier dikwijls moeilijkheden geven. Als verdere voordeden kunnen nog genoemd worden de geringe bouwlengte, de eenvoudige bediening en geen nastellen. De hierboven beschreven met oliedruk werkende wrijvingskoppeling kan natuurlijk ook afzonderlijk, d.w.z. als enkele koppeling, worden toegepast. Een interessant voorbeeld hiervan geeft afb. 3. Het betreft hier een Dieselmotor voor een veerpont, welke twee schroefassenaandrijft, die door middel van wrijvingskoppelingen met den m otor
Nieuwe Uitgaven. Grondslagen van de radio-ontvangtechniek,
door Ir. J . J. V orm er en Ir. H. C. A . van D m re n . U itg. N .V . Uiig. JE . E . K lu w er te D eventer. P rijs ing. ƒ 4.75, geb. ƒ 5.50. Dit boek richt zich tot den radiotechnicus en meergevordenden amateur en stelt de kennis der wisseltroomtheorie en in liet bijzonder van het hanteercn van complexe grootheden voorop. W aar in onze taal weinig of geen werken bestaan, welke dieper op de diverse problemen der radiotechniek ihgaan, dan zulks in de elementaire leer boeken geschied, voorziet o.i. deze uitgave in een leemte. In drie hoofdstukken behandelen de schrijvers achtereenvolgens de elementen van de radio-apparatuur, t.w. condensatoren, spoelen en hoogvacuumlampen. I11 het vierde hoofdstuk worden de schakelingen van spoelen en condensatoren aan een grondige beschouwing onder worpen, terwijl de daarop volgende hoofdstukken zijn gew ijd aan versterkers, het detectieproces, antennen en uitstraling en luidsprekers. Verschillende kwesties, waaraan vaak onvoldoende aandacht wordt geschonken, zijn uitvoerig besproken, b.v. de karakteristieke frequen ties van oen I-C keten, energieafgifte van triade, versterkers met roosterstroom werkende, het electro-accoustiek probleem van den luidspreker, terwijl bovendien eenige wetenswaardigheden uit de radioontvangpraktijk, zooals b.v. geheimtelefonie, worden belicht. De schrijvers zijn o.i. er in geslaagd een om vangrijke stof grondig, beknopt en helder uiteen te zetten. Een enkele onnauwkeurigheid b.v. op pag. 30, waar com plexe groot heden in een energievergelijking worden verwerkt, m oge bij een volgende druk verdwijnen. Tenslotte een woord van lof aan den uitgever voor de royale, en welverzorgde uitvoering. v. d. W . Scheldekroniek. M edcdcelingen van de N .V . Koninklijke Maatschappij „D e Schelde". De bekende Vlissinger w erf en machinefabriek geeft een aantal korte publicaties uit betreffende hetgeen door deze industrieele onderneming, die in normale tijden aan circa 3000 personen een bestaan verschafte, wordt vervaardigd. Het eerste nummer gaf een algemeen overzicht, het tweede nummer is in het bijzonder aan den houw van stoomturbines gewijd. Om zetbelasting 1933,
toegelicht door V. S. Ohmstede, Inspecteur der Directe Belastingen, Invoerrechten en Accijnzen te Amsterdam... Uitg. Joh. M ulder. Gouda. P rijs deel I gebr. ƒ 7.— .
verbonden zijn. D e geileek bediening van deze koppelingen beperkt zich tot het omzetten van twee kleine hefboom pjes op de brug. Zooals verder u it afb. 4 blijkt, wordt deze keerkoppeling ook uitge voerd voor directen aanbouw aan den motor. Tenslotte, zij nog verm eld, dat deze S .L .M . geleverd worden voor verm ogens tot 500 pk.
omkeerbewegingen
Scheepsmetingsdienst. Zooals bereids is medegedeeld, w ordt de Scheepsmetingdienst met ingang van 1 Jan u ari 1934 overgebracht van de Administratie der Invoerrechten en Accijnzen naar het D epartem ent van W aterstaat en onder het oppertoezicht van den Inspecteur-Generaal voor ' de Scheepvaart geplaatst. V an de 35 ambtenaren, die thans als scheeps meter, assistent-scheepsmeter of helper dienst doen, worden een aan tal overgeplaatst naar den nieuwen dienst, w elke onder de leiding kom t van den Scheepsbouwkundig A dviseur der Scheepvaartinspectie, terw ijl als plaatsvervangend chef de Scheepsbouwkundige Ingenieur der Scheepvaartinspectie zal optreden. Hun zullen 23 scheepsmeters en adspirant-scheepsmeters en ’n administratieve kracht, worden toegevoegd Deze ambtenaren w orden verdeeld over 3 districten, Rotterdam, Amsterdam en Groningen, met onderscheidenlijk 1 1 , 5 en 6 ambtenaren (met inbegrip van den Scheepsm eter-hoofd van het district), terw ijl aan het hoofdbureau een scheepsnieter-controleur w ordt geplaatst. De districten zullen dezelfde begrenzing als die der Scheepvaartinspectie hebben. De diensten der Scheepvaartinspectie en der Scheepsmetiug blijven evenals tot nu toe geheel onafhankelijk naast elkaar bestaan met dien verstande, dat het hoofd van dien dienst en zijn plaats vervanger tot beide diensten behoort. D oor de concentratie en centra lisatie hoopt men met m inder ambtenaren een betere organisatie te verkrijgen. T hans zijn er 110g 13 districten, en vooral buiten de stand plaatsen, waarop nu. de districten geconcentreerd worden, liet het gebrek aan gecentraliseerde leiding zich nog al eens gevoelen. Tegenover belanghebbenden verandert de toestand in de • practijk weinig. Slechts zullen de meetbrieven voor zeeschepen vóortaan op het hoofdbureau w orden geschreven en afgegeven. Deze laatste centralisatie is een gevo lg van de uitspraak der Volkenbondscomrnissie, die op de noodzakelijkheid heeft gewezen van centrale bureaux, waar om te beginnen gew aakt w ordt voor de eenheid van behandeling en opvatting in het land als eerste etappe om internationale eenheid te bereiken. W at de meting van binnenschepen betreft, b lijft de toestand, zooals zij nu is, d.w.z. dat deze uitsluitend in de districten behandeld wordt, zij het dan onder sterkere controle dan voorheen. Overigens is het de bedoeling, dat dezelfde coulance in den vorm van voorlichting en m edewerking zal blijven bestaan, als tot nu toe ten opzichte van w erven en reederijen het geval was. D e Staat heeft geen enkel belang bij de grootte van de tonnenmaat der schepen, doch heeft slechts te zorgen, d'at de ingewikkelde internationale metingsvoorschriften, waarm ede men helaas te doen heeft, zoo juist mogelijk worden uitgevoerd. In dit opzicht zal dus die uitmuntende traditie, welke vooral door den controleur van den Scheepsmetingsdienst te Rotterdam w erd gehuldigd, bestendigd blijven.
De Vrachtenmarkt (26 Novem ber lot 10 Decem ber 1933.) De drie laatste maanden geven inderdaad een voortdurende kleine vooruitgang te ziqn, daar ook voor November de vrachten-indexcijfers weer een verhooging van bijna iH punt laten zien, zoodat thans 8>5 is verkregen, terwijl het laagste cijfer dat over Augustus 81.4 bedroeg. Ook de eerste week van December bleef in denzelfden zin doorgaan, zoodat voorshands geen reden is klaagliederen aan te heffer.. Niettemin zijn w ij nog een heel eind op 1932 ten achter, zoodat verbetei ingen niet uit mogen blijven. Eenigszins helpt het opruimen van oude tonnage er wel toe mede betere toestanden in het leven te roepen. De laatste kwartaal«taat van Lloyds gaf 650.000 reg. ton bruto inhoud aan, als op eenigerlei wijze uit de vaart geraakt, maar hoe groot het bedrag ook m oge schijnen, meer ingrijpende cijters kunnen alleen in wezen verbetering aan brengen. W e zien echter haast overal het aantal opgelegde schepen verminderen, al is het onvermijdelijk dat een aantal houtbonten langzamerhand door gebrek aan emplooi moeten worden stilgelegd. GRAAN, — Zuid-Amerika. — De vrachten van -Zuid-Am erika bleven steeds prijshoudend en een enkele maal kon zelfs een algetueene verhooging van 6 d. worden vastgesteld. Een groot aantal zaken hadden plaats, zoodat op het eind van de periode alle beschik bare Decemhertonnage was bevracht. Ook voör latere verscheping werden verscheidene booten uit de markt genomen, doch over het algemeen was men voor andere dan Dec. booten slechts m atig actief, De Argentijnschc maatregelen inzake vaststelling graanrijzen en de wïsselpolitiek, hadden nog geen invloed op de vrachtenmarkt. Van de bovenrivier werd geopend met betaling van 17/- v o o r D ec.jan. tonnage naar het Ver. Kon., terwijl voor Dec. laden te Rosario voor A ntw ./Rolt. 15/9 voor groote booten werd gegeven en 16/3 voor middelmatig groote schepen naar Londen/Huil/Amst./Rott. Santa F é nam handige Januari booten op tegen 18/- naar het Ver. Kun. Cont. In het midden der veertiendaagschc periode werd nadat een v e r hooging van 6 d. was verkregen, 17/ a 17/3 betaald voor groote Dec.. booten van Rosario naar Antw./Rott., terwijl voor Januari laden 16/naar Rotterdam werd gegeven. Een groot ppt. schip kreeg 18/6 haai Antw./Rott, en middelgroote schepen kregen 18/- van San Laren zo naar het Ver. K on . V oor Januari laden betaalde men voor een handig schip 17/9 van San Lorenzo naar het Ver. Kon./Cont. Hiermede werden de hoogste koersen van dit jaar bereikt. Gedurende de verdere dagen konden deze koersen zich geheel handhaven, al werden er wel minder zaken gedaan. Het hoogste cijfer was 18/9 naar het V e r. Kon./ Rotterdam. Onder de bevrachtingen van de laatste dagen noemen we. S a n L o renzo- Avonmouth 16/- a 16/6 voor grootere schepen Januari beladen en 17/6 naar Antw ./H am burg voor een handig Februari schip. Bahia Blanca sloot verschillende ladingen naar Shanghai af, w aar voor 15/6 voor Dec. en 16/- a 16/3 voor Januari belading w erd gege ven. N a ar A ntw . of Rott. werd 16/3 voor Dec. laden gegeven en aan het slot 14/9 a 15/- voor Januari afscheep. T e Buenos A ires werd een schip in lading naar Rotterdam gelegd tegen 13/6, terwijl van Rosario naar Liverpool tegen 14/6 op aanlegeond. werd bevracht.
Noord-Amerika, •—* Door handzamer weer op de St, Laurens rivier kon nog een schip tegen 2/3 per quarter zwaar graan naar Antw ./ Rott. worden bevracht. Aan de Northern Range circuleeren diverse orders. D e North Pacific w as actief .en nam verschillende booten naar het Ver. Kon./Cont. op voor tarwe en stukgoed, waarbij op basis Londen 20/- tot 20/6 f.i.o. werd bedongen. St. John nam eerst ruimte op tegen 1/6perquarter, doch moest later Hg naar bet Ver. Kon. geven.
Donim en Zwarte Zee. — D e Zw arte Zee bevrachtte van Constanza naar Antw./Rott. tegen 10/9 en later 10 16 voor schip op de plaats, terwijl Russische afschepers tegen 14/- f.i.o. ruimte naar Dalny/ Wiadivvostok verkregen. D e Donau nam verschillende schepen op, waarvoor 14/6 naar de Antw,/H am burg range voor handige schepen werd gegeven‘ en een groot schip 13/9 bedong, terwijl 14/9 kon worden gemaakt naar het Ver. Kon. E R T S . — Op de ertsmarkt zijn de zaken nog steeds van weinig om vang tegen onveranderd lage koersen. H uclva nam naar Rotterdam ruimte op tegen 6/- Müller’s Condities en noteerde 10/9 naar de Northern States, Tinto terms. Susa-R ouaan deed fres. 31 en Abu Zenim a-Antw. 15/- met optie Middlesbrö 15/6, terwijl Portiglioni-Slniskil 5/3 betaalde. V oor fosfaat bevrachtte Bougie naar Genttegen 8/6 en S f a x naar Birkenhead tegen 10/- en naar Gent tegen fres, 35. Mangaanerts werd van Foti/NicolajeFf naar Roulogne/Rotterdam verscheept tegen tn/6.
D IV E R S E N . — E r w as weinig belangstelling in ruimte voor suiker, zoodat van Cuba niet meer dan 13/6 naar het V er. Kon./Cont. kon worden bedongen en $ 3.50 naar San Francisco werd betaald. Ook de Chilisalpeter afschepers zijn minder actief, doch er wercl nog naar Alexandrië bevracht tegen 12/- en naar het GibraltarBordeaux rayon tegen 10/3. Atexandrië kon ruimte naar H uil voor katoenzaad gebruiken tegen 8/6 per 60 cub. ft. en van M exico naar G lasgow werd voor oud ijzer 10/6 gegeven. Veel vraag was er naar tank ruim te in alle richtingen. O.a. werd v an Curaqao— Aruba 7/1 )4 a 7/6 voor gezuiverde olie naar het V er. Kon./Cont, betaald en 6/6 van de Zw arte Zee naar het Cont., terwijl van de Guit* naar Am sterdam 9/- werd gegeven. Veekoeken van de G u lf naar 4 Deensche havens deed tegen 17/6. H E T O O S T E N . — In deze afdeeling was het V erre Oosten wel van het meeste belang en de vrachtprijzen waren over het algemeen in stijgende lijn. D alny betaalde van 25/- af, naar Rotterdam en/of H am burg voor Januari laden, tot 28/6 voor December afscheep, het hoogste cijfer van dit jaar. N aar Aarhuus werd via de K aap 26/6 gegeven. Een groot januari schip van W ladiw ostok naar het Continent werd tegen 28/- uit de markt genomen. Australië hield zich wel niet geheel afzijdig, doch de ware stemming w as er nog niet en reeders en verschepers stonden meest te ver van elkaar. Van W est-A ustralië w erd 22/9 voor gestorte tarwe naar het Ver. Kon./Cont. gegeven, terwijl voor tarwe in zakken 25/6 is betaald, doch de reeders hielden het meestal op 2 6/-. Fransche rijstafladers te Saigon namen zeer groote schepen op tegen 24/6 en. 25/6 en betaalden 27/6 naar 2 havens Continent. D e Madraskust wist voor janu ari laden ruimte voor pitten te be komen naar de Middellandsche Zee tegen 24/- a 24/6, doch moest naar bet Ver. Kon./Cont. 26/- betalen. Bom bay/Karachi verscheep*'* *egen 23/- naar de M.iddcll. Zee/ Continent. S T E E N K O L E N . — Vooral van W ales w as het met de uitgaande steenkülenvrachten niets gedaan en zoowel de hoeveelheid, ais de besteede prijzen waren teleurstellend. New-Castle was vaster gestemd, meest voor korte trajecten. O.m. werd betaald:
C ardiff — Alexandrie 5/6, L a P lata 9/-. - Swansea — Northern Range 6/r 24, Am sterdam dam 5/6, New-Castle—W est-Italië .5/3, OpoHn 8/6. Port Talbot— 'Rotterdam 5/9. Hartlepool— Stettin 4/6.
5/-
a
5/6,
Rotter
Rotterdam richtte zich naar Italië en betaalde 6/- naar Bagnoli, 6/3 naar Palermo en naar Venetië/Triest 6/3. Veel belangstelling w as ei voor steenkolenruimte naar Durban, waarbij 6/- naar Ja v a ’s Noordkust en ook naar Singapore en 8/- naar Aden o f Port Scmdan werd betaald. Rusland verscheepte tegen t 1/424 naar de Ver. Staten.
Hoofdcommissie voor de Normalisatie in Nederland. D o o r de Hoofdcom m issie v o o r de N orm alisatie in N ederland zijn de volgende n o r 111 a a 1 b 1 a cl e n vastgesteld: N 595 en N 596, Profielkoperdraad vo or sleepleidingen. M et deze normalisatie wordt beoogd beperking te brengen in het g ro o t aantal bestaande profielen vo or rijdraad vo or spoor- en tram w egen, electrische kranen, enz en meerdere uniform iteit in de dooi de afnem ers gestelde eischen betreffende de kw aliteit v an het m ateriaal en de uitvoering der keuringsproeven. N 701, N 7 0 5 — 717, K eu rin gsvo o rsch riften vo o r staal, gietstaal en gietijzer. D eze bladen vormen met het reeds eerder verschenen blad N 702, soorten en beproevingseischen v an gew alst en gesm eed staal, een v o lled ig stel normaal vo orschriften v o o r de keuring van staal, giet staal en gietijzer. In deze bladen worden behandeld de algem eene bepalingen, die op de keuring van deze materialen betrekking hebben, de. keuring naar het uiterlijk en het gew icht, het m echanisch en het chem isch onderzoek en de soorten en beproevingseischen v a n g ie t staal en gietijzer. D eze vo orsch riften benogen te vervangen de A lgem eene voorschriften vo or I jz e r (A . V . I J . 1 9 1 1 ) van het K on . Tnst. v. Ingenieurs, hetw elk de herziening daarvan aan de H o o fd com m issie voor de N o rm alisatie had opgedragen. N 718, K linknagelstaal. Op dit normaalblad komen v o o r m ateriaal- en keuringseischen v o o r het staal, w aaruit klinknagels werden vervaardigd en v o o r dc klinknagels zelve.
Nieuws van Scheepsbouw en Scheepvaart. Personalia.
A a n - en verk oop van schepen.
Tn den ouderdom van 58 ja a r is te Oapellc a.d. IJs s e l overleden de heer P . V u yk Azn., scheepsbouwmeester, lid der F a . A . V u y k & Zonen, aldaar.
D oor Sim on’s Scheepssluoperij te P e rn is zijn bij inschrijving voor den sloop aangekocht H .M . Pantserschip M aarten H arpenssnon Trm ng voor ƒ 54.358 e n H .M . Torpedoboot Z voor ƒ 1653.
In den ouderdom van óo ja a r overleed te Rotterdam de heer J . S . F . W alenkam p Czn., redacteur der Scheepvanrtrubriek van de N ieuw e Rotterdam sche Courant.
H et Duitsche m otorschip AI art ha, groot 546 reg. ton bruto inhoud, in 1900 door .E .w ald Berainghaus te D u isb u rg gebouwd en toebe hoorende, aan de Ip p en Linie Reederei te H am burg, is in handen overgegaan van den heer E . J . S m it tc Hoogezand.
M achinisten-exam ens.
Diplom a C : P . Duinker, A m sterdam ; A . Hoogendijk, A m sterdam ; W . J . Rotteveel, A m sterdam ; FT. H. C. W inzm an, A m sterdam . Diplom a C : C. van Eisden, A m sterdam ; J. F rö b erg, H oek van H olland; J. C. N. K eijzer, M iddelbu rg; A. Liesker, U trech t; C. Snoek, Am sterdam ; D. M. V erb u rg, ‘s-G raven hage; Th. W eism ann, Utrecht. N ie u w e opdrachten.
V an de door de A n glo Saxon Petroleum Com pany gegeven opdracht (zie H et Sch ip van 1 Decem ber j.i. blz. 268) is het 12 e schip gegaan naar de Oden.se S taalkib svaerft te Odense. De N .V . Scheepswerf & M achinefabriek „D e K lo p ’ 'te Sliedrecht heeft voor buitenlandsche rekening order gekregen voor den bouw van een bakkenzuiger met machines van 500 pk, benevens van 3 bijbehoorende elevatorhakkcn. T e w ater gelaten schepen.
De Nederlandsche zeesleepboot G ou w eee, groot T73 reg. ton bruto inhoud en 500 ipk, in 1906 door L . S m it & Zoon’s Scheepsw erf cn M achinefabriek te K in d erd ijk gebouwd en toebehnorendc aan de N .V . L . Sm it & C o ’s Sleepdienst te R otterdam , is verkocht aan de Stoom vaart M aatschappij „V red e” te V laardingen. H et vrachtstoóm schip Parklaan, dat verkocht is aan A chille Lauro te N apels (zie H et Schip van 8 Rept. j . 1. blz. T97) is verdoopt in A ntonietta Lauro. H et stoomschip D e lfla n d (zie H et S c h ip van 22 Sept. j . 1. blz. 2 11) is thans in handen van de slooperij overgegaan. H et vrachtstoom,schip N o o rd w ijk (zie Het S c h ip van 1 Dcc. j.l. blz. 268) is verdoopt in K orthion. O p bren gst havengelden Rotterdam .
B otje, Bnsirig dl Co., G roningen, de stalen m otorvrachtboot Groningen 8, groot 150 ton, voorzien van een 100 pk Appingedanuner Bronsm otor, in . aanbouw vo o r rekening van de N .V. Groningen-Lem m er Stoom boot M aatschappij te Groningen en bestemd voor den dienst op Am sterdam .
Gedurende de m aand Novem ber 19 33 werd' te Rotterdam aan havengelden ontvangen van zeeschepen ƒ 2 47.122 cn van binnen vaartuigen ƒ 69.303. D e ontvangsten van de zeevaart zijn ƒ 89.015 m inder dan verleden ja a r in dezelfde maand, tengevolge van de ver la gin g der tarieven.
Sch eep sw erf en M achinefabriek „ V ahali, Gendt (G eld.), een stalen brugschip met afm etingen 2 2 X 4 .5 0 X 1.1 2 m, in aanbouw voor rekening van de Gemeente Nijm egen en bestemd vo o r het overvaartvee.r Nijm egen—Lent.
N ie u w e motoren.
Proeftochten.
Een geslaagde proeftocht werd gehouden met het m otorvrachtschp A fie n a ,'g r ó ó t 164 '.reg,! ton bruto inhoud, in 19 11 door de N .V . E . J . S m it & Zoon te H oogezand gebouwd en toebehoorende aan kapitein A . Groen te Groningen, in w elk schip een 120/130 pk 2 cil. Industrie com pessorlooze D ieselm otor is geplaatst. De behaalde snelheid be droeg 8 'A zeemijl per uur. Op de Schelde werd p roef gevaren met de m otorveerboot P rin s W illem 1, met afm etingen 4 9 X 8 .0 0 X 3.25 m, voorzien van een ScheldeSulzer m otor van 420 pk, w elk schip voor de P rovin ciale Stoom bootdienst op de Oosterschelde w erd gebouwd door de K onin klijke M aat schappij „D e Schelde” te Vlissingen. O pgelegde schepen.
Op i December j. 1, lagen in de haven van Rotterdam op landsche schepen met 80.878 reg. ton bruto inhoud enin Am sterdam 22 Nederlandsche schepen met 114 .34 3 reg. inhoud. Het totaal, nu 45 schepen niet 195.221 reg’. ton br. in deze havens gedurende de laatste maanden gezakt.
23 Nederdie van ton bruto inhoud, is
Op i Novem ber j „ la g er van de Zweedsche koopvaardijvloot op 103 schepen m et 202.000 ton draagverm ogen, tegenover 81 schepen met 183.500 ton draagverm ogen een maand daarvoor. H aven b ew eg in g .
N o vem ber 1033. ' Nieuwe W aterw eg Rotterdam H am burg Antwerpen
10.14 822 1402 858
schepen schepen schepen schepen
met m et met met
1.553.909 1.199.548 1.496.935 1.471.908
reg. ton netto inhoud reg. ton netto inhoud reg. ton netto inhoud reg. ton netto inhoud
1 1 maanden 1933. Nieuwe
W aterw eg 10794 schepen met 17.195.673 reg. ton netto (verm eerdering 196 schepen en 654.116 reg. ton netto) Rotterdam 8724 schepen m et 13.088.878 reg. ton netto (verm eerdering 3 1 schepen en 164.230 reg. ton netto) H am burg T5767 schepen met 16.400.639 reg. ton netto (verm indering 118 0 schepen en 354.314 reg. ton netto) Antwerpen 9051 schepen met 15.936.748 reg. ton netto (verm eerdering 484 schepen en 730.436 reg. ton netto)
Gedurende de maand N ovem ber 1033 w erd de Am sterdam sche haven bezocht door 299 schepen m et een bruto inhoud van 1.901.322 mi3. H et 'totaal voor 1 1 maanden w ordt daardoor 3024 schepen met 20.027.753 m a' bruto inhoud, zijnde bij verleden ja a r vergeleken een verm eerdering met n schepen, doch een verm indering met 384.835 m® bruto inhoud.
In de stalen m otorsclioener D eni, gro o t 198 reg. ton bruto inhoud w o rd t eén 15 0 p k 3 cil. tweetakt K rom h out M iddeldrukm otor 3M4 geplaatst en in het m otorvrachtschip Ju n io r, groot t 68 reg. ton bruto inhoud, een 120 pk 3 cil. tweetakt K rom h out H oogedruk (Diesel) m otor type 3H 3. In v o e rin g N ie u w e Stuw ado o rsw et.
Bij den H oogen R aad van A rbeid Sociale Zaken aanhangig gem aakt:
zijn
door
den
m inister van
a. een voorontw erp van een algemeenen m aatregel van bestuur, als bedoeld in art. 1, eerste lid, onder b, der Stu w ad oo rsw et; ‘i
b. een voorontw erp van een K o n in k lijk besluit tot intrekking van het Koninklijke beslu it van 5 Septem ber 19 16 , Staatsblad no. 436, en tot vaststelling van een algemeenen m aatregel van bestuur, be treffende het register van stuw adoorsondernem ingen; c. een voorontw erp van een algemeenen m aatregel van ais bedoeld in artikel 4, eerste lid, der Stu w ad oo rsw et;
bestuur
cl. een voorontw erp van een K o n in klijk besluit tot intrekking van het K onin klijk besluit va 5 Septem bner iqtö , Staatsblad no, 431, cn tot vaststelling van een algemeenen m aatregel vaii bestuur, als bedoeld in art. 6 der Stu w ad oo rsw et; e. oen voorontwerp van een K onin klijk besluit tot intrekking van het K onin klijk beslu it van 5 Septem ber 19(6, Staatsblad no. 432, en tot vaststelling van een algemeenen m aatregel van bestuur, als be doeld i-it art. 9, eerste en vijfd e lid, der S tu w ad oo rsw et; f. een voortontw erp van een K o n in klijk besluit tot nadere, wijzi gin g van het K o n in k lijk besluit van 5 Septem ber 19 16, Staatsblad no. 434, houdende va ststellin g van een algemeenen m aatregel van bestuur, als bedoeld bij art. 17 der Stuw adoorsw et; g.. een voorontw erp van een K o n in klijk besluit tot intrekking van liet Koninklijk besluit, van 5 Septem ber 19 16 , Staatsblad no. 435, en tot vaststelling van een algemeenen m aatregel van bestuur, bedoeld in art. 19 der Stu w ad oo rsw et; h. een voorontw erp van een algemeenen m aatregel van bestum, als bedoeld in art. 19bis, tweede -lid, der Stu w ad o o rsw et; i. een voorontw erp van een algemeenen m aatregel van bestuur, als bedoeld in art. 28, tweede lid, der Stuw adoorsw et. Deze ontwerpen zijn legen 5 ct. per stuk ( 15 ct. voor dat onder e) bij de Landsdru kkerij verkrijgbaar. Zeediplom aw et en Visscherijdiplom aw et.
B ij de b e g ro tin g sb e h a n d e lin g is gebleken, dat de hierbovengenoemde w etsontw erpen het D epartem ent van W aterstaat hebben verlaten en nog slechts m edeonderteekening van den M inister van O nderwijs behoeven. Deze onderteekening zal wel niet lang op zich
laten wachten, daar de ontwerpen door gemeen overleg van de beide betrokken ministers in het vorig kabinet waren tot stand gekomen. In s c h r ijv in g
Centraal Scheeps bouw Bureau
m o to rb o tte r.
H et Kamerlid de heer K rijger heeft aan den Minister van W ater staat gevraagd:
Centrale Bond van Scheepsbouw meesters In Nederland
i. Is juist, dat, kort geleden, door . of vanwege het departement van waterstaat, werd aanbesteed het bouwen van twee motorbotters ten behoeve van Zuiderzeevisschers en dat de inschrijvers daartoe werden uitgenoodigd? 2« Is juist, dat het bouwen van die vaartuigen niet werd gegund : aan den laagsten inschrijver, doch aan een opvolger, wien de laagste inschrijving is medegedeeld en die bereid bleek tot het bedrag daarvan de zijne te verlagen? >: 3. Is de minister niet van oordeel, dat, bij uitnoodiging tot inschrijving, gunning aan den laagsten inschrijver door de goede trouw wordt gevorderd en alleen m ag uitblijven, indien de beteekenis van onvoorziene omstandigheden afwijking daarvan onvermijdelijk maakt? 4. Indien juist is, dat de laagste inschrijver, op den dag, waarop , hij de uitnoodiging tot inschrijving mocht onvangen, even goed be- v kend stond als den dag, waarop de gunning hem werd onthouden, is de minister dan bereid mede te deden, welke de bijzondere omstan digheden zijn, die tot afwijking van hetgeen in het zakenleven regel is, hebben geleid? D e minister heeft hierop geantwoord, dat voor den bouw van de bedoelde schepen met crediet vanwege de Zuiderzeesteunwet onlangs inschrijvingen zijn gevraagd. Bij de opdracht heeft gegolden de over weging, dat het hier betrof een1 bijzonder geval, daar wensclielijk . was, zoo eenigszins mogelijk, het w erk te gunnen aan een Zuiderzeew erf, zulks in het belang van de toepassing van de Zuiderzeesteunwet. D e goede naam van den laagsten inschrijver is hierbij buiten kijf. W ijziging L o o d sw e t. Spoedig kan de indiening worden tegemoet gezien van een ontwerp tot wijziging van de wet op den Loodsdienst. N aar wij vernemen is. de hoofdzaak van deze wijziging een vermindering van de loods gelden met 20 % , benevens met 50 % bij tweede „call” . Bovendien zullen Nederlandsche gezagvoerders diploma’s als loods kunnen verwerven. Schepen met een dergelijkeii gezagvoerder zijn vrij van lóodsplicht en betalen nog slechts 30 % van de loodsgelden, , voor het gebruik van betonning en bevuring.
de bekende kwaliteit
Gebouw „Stroom berg". W est Nieuwland 12, ROTTERDAM Te! eg ram-Adres: „C E B O S IN E ”
met
Standaard-indeelingen Kast 0 100% f 1.4.55 Kast 0 150% f 1.5.15 N.V.Schaffer &Budenberg Den Haag
Belast zich met: Ontwerpen en uitbesteden van nieuw bouw Controle tijdens den bouw K o o p en V e r k o o p
DE NIEUWSTE SNIJBRANDER" met dubbelen Hoogendrukafsluiter, speciaal om boven het hoofd te snijden, nagels te spuiten enz. D E brander voor den scheepsbouw. Prima Zuurstofreductors f 15.—% Laschbranders met 4 voorstukken f 20 .— , Acetyleen Ontwikkelaars, vulling vanaf 5 Kg. tot 250 Kg. Montageketels f 40 .— . Alles 8 dagen op proef - Moderne reparatie afd. voor alle systemen
EERSTE NEDERL FABRIEK VAN AUTOGENE APPARATEN T E L . 12
P IJN A C K E R -
Cl VAN
DER
GIESSEN
WEVtKTUIGENFABRIEK N.V. K R IM P E N A/D IJSSEL
DIRECT OP HET KWADRANT W ERKENDE
Passagierstarieven N o o rd -A tl. vaart. De Noord-Atlantische Conferentie heeft besloten de passagetarieven met 10 % te verhoogen met ingang van x Januari e.k. Ook zal w ijziging worden gebracht in de verhouding van de passage tarieven van verschillende klassen van schepen. Een uitvoerend comité is benoemd om dit laatste nader te regelen. Steun scheepvaart. D e Belgische Regeering heeft voorgesteld de nationale scheep vaart te steunen met een bedrag van fres. 35.000.000. De' Zweedsche reedérs hebben zich tot den koning gewend met verzoek om een commissie te benoemen, welke moet nagaan w a t kan worden gedaan om het hoofd te bieden aan de concurrentie van de gesubsidieerde buitenlandsche reederijen, De reeders geven aan dat die subsidie de concurrentie onmogelijk maakt, zoodat, als ook E n g e land gaat subsidieeren, Zweden wel niet achter kan blijven. M eer en mee begint het er naar uit te zien, dat ook in Engeland zoodanigen drang om subsi dieering zal worden uitgeoefend, dat ook de Regeering van dat land er toe over zal gaan.
van alle soorten
schepen
ST U U RM A CH IN E V A N DE V EE R BO O T M O ER D IJK E N V A N DE PR O V IN CIA LE V EE R BO O T E N O P DE ..W ESTER -SC H ELD E"
ELECTRISGHE STUURMACHINES
Suez-kanaal. Gedurende y maanden van 19 33 kwam en door het Suezkanaal 3.947 schepen met 22.350.185 netto tonnen. Hiervan voerden 2Ó0 schepen met x.802.243 netto ton of 8.06 % van het totaal de Nederlandsche vlag, terwijl het percentage van de Engelsche, resp. Duitsche, Fransche en Italaansche vlag bedroeg 54.40, 9.05, 6.76 en 5.73.
N.V. M A C H IN EFA B RIEK EN REPARATIEBEDRIJF (E N G IN EE R IN G & R EPA IR IN G W O R KS)
J. H. KELLER
VOORHEEN DEUTZ
REPARATIE V A N DIESELMOTOREN
KRANEN LI FTEN I fta H I
t a ll
DRAAI K R A N E N rLO O P K R A N E N , LO O PKATTEM , E L E C T R I5 C M É T A K E L S T A N D W I E L - T A K E L S .
(DIESEL E N G IN E REPAIRING)
■ i r n r u
NV.TRAll5 P0 RTWtRKTUIGEtt imMACHINEFABRIEK.
—
L IL K L N
7„G.B.5ANDER5&Zo o n . ENSCHEDE
TELEGRAM-ADRES:
TELEFOON 2 9 4 0 0
KELMOTOR
—
ROTTERDAM
