13 mei - Opnieuw Beginnen Een onderzoek onder lezers van het maandblad van het IAC
COLOFON Uitgave: I&O Research Langestraat 37 Postbus 563, 7500 AN Enschede Tel. 053 – 482 50 00 Project: As2viac Rapportnummer: 2002/49 Datum: mei 2002 Opdrachtgever: Informatie en Advies Centrum (IAC) Molenstraat, 7514 DK Enschede Tel. 053 – 481 81 81 Auteurs: drs. Marlies Bongers dr. Rob van de Peppel Redactie: dr. Rob van de Peppel Bestellingen: Exemplaren zijn verkrijgbaar bij de opdrachtgever. Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.
Inhoud
Voorwoord
I
Samenvatting
II
1. Inleiding 1.1. Onderzoeksvragen 1.2. Opzet en verantwoording van het onderzoek
1 1 1
2. Resultaten 2.1. Leesgedrag 2.2. Rubrieken 2.3. Beoordeling van inhoud en leesbaarheid 2.4. Soorten lezers 2.5. Belangstelling voor het blad 2.6. Bekendheid met de website
4 4 8 9 11 11 13
3. Conclusies en aanbevelingen 3.1. Conclusies 3.2. Aanbevelingen
15 15 16
Bijlage
17
1. Vragenlijst
18
13 mei - opnieuw beginnen
Voorwoord
Voorwoord Het maandblad ’13 mei – Opnieuw Beginnen’ is een belangrijke bron van informatie voor mensen die betrokken zijn bij de vuurwerkramp. Dit rapport beschrijft de resultaten van een onderzoek naar de waardering van de lezers van het maandblad. Dit rapport levert daarmee belangrijke aanknopingspunten op voor besluiten over de inhoud en de continuering van het maandblad. Wij spreken de verwachting uit dat met de resultaten van dit onderzoek een bijdrage wordt geleverd aan de kwaliteit van het maandblad ’13 mei – Opnieuw Beginnen’. I&O Research,
drs. Nico Buurman directeur
I
13 mei - opnieuw beginnen
Samenvatting
Samenvatting Het maanblad ’13 mei – Opnieuw Beginnen’ is een blad voor mensen die informatie willen over en betrokken zijn bij de nazorg van de vuurwerkramp van 13 mei 2000 in Enschede. Het maandblad wordt in een oplage van ongeveer 6.000 stuks verspreid onder abonnees en huis-aan-huis ontvangers. Hoe beoordelen deze twee lezersgroepen de inhoud en de leesbaarheid van het maandblad? In welke mate worden de afzonderlijke rubrieken gelezen? Hoe lang wensen de lezers het blad nog te ontvangen? Deze en enkele andere vragen zijn gesteld aan 300 ontvangers van het maandblad. I&O Research heeft dit onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Informatie en Advies Centrum (IAC). Op basis van de telefonische enquête kunnen de volgende hoofdconclusies worden getrokken: -
er is veel animo voor het maandblad van het IAC
-
de rubrieken die het meest in trek zijn bij lezers zijn de rubriek van de belangenvereniging, de fotopagina, de interviews met getroffenen en het overzicht van activiteiten en regelingen.
-
de overgrote meerderheid van de abonnees en de huis-aan-huis-lezers oordeelt positief over zowel de inhoud als de leesbaarheid van het maandblad.
-
meer dan de helft van de abonnees en bijna één op de drie huis-aan-huisontvangers wil het blad nog langer dan een jaar blijven ontvangen.
-
met het maandblad worden veel ouderen bereikt. Ook onder allochtonen die het maandblad via de huis-aan-huis verspreiding ontvangen wordt het maandblad goed gelezen.
-
drie van de vijf ontvangers van het maandblad (zowel abonnees als huis-aanhuis-ontvangers) kennen de website van het IAC.
Op basis van de onderzoeksresultaten doen wij vijf aanbevelingen: 1.
continueer het maandblad volgens de huidige formule in 2002.
2.
schaf op termijn de huis-aan-huis verspreiding van het maandblad af.
3.
bied de huis-aan-huis ontvangers de mogelijkheid om zich op het maandblad te abonneren.
4.
herhaal het lezersonderzoek onder de huis-aan-huis ontvangers in 2003 en beslis op basis van de uitkomsten van dat onderzoek over de exacte datum waarop de huis-aan-huis verspreiding wordt gestaakt.
5.
speel voor wat betreft de inhoud van het blad meer in op onderwerpen die voor ouderen en allochtonen relevant zijn.
II
13 mei - opnieuw beginnen
Inleiding
1. Inleiding Het Informatie en Advies Centrum (IAC) heeft I&O Research gevraagd om een lezersonderzoek uit te voeren onder lezers van het maandblad van het IAC. Het maandblad ’13 mei – Opnieuw Beginnen’ wordt verspreid onder abonnees, en huisaan-huis bij andere betrokkenen bij de vuurwerkramp van 13 mei 2000. Het blad is bedoeld voor iedereen die vragen heeft over de vuurwerkramp en voor iedereen die betrokken is bij de nazorg van de vuurwerkramp. Het maandblad wil aan gedupeerden, kunstenaars, ondernemers en particulieren de mogelijkheid bieden om vragen te stellen, hun verhaal te vertellen en te reageren op gebeurtenissen.
1.1. Onderzoeksvragen Het IAC wil graag inzicht in de mate waarin lezers van het maandblad ‘13 mei – Opnieuw Beginnen’ tevreden zijn met de inhoud van deze publicatie. Het IAC wil graag weten hoe het leesgedrag is van de lezers van het maandblad, en hoe zij het maandblad beoordelen. Daartoe is een vragenlijst ontwikkeld waarin wordt gevraagd naar leesgedrag en de beoordeling van inhoud en leesbaarheid (bijlage 1). Tevens wordt gevraagd hoe lang de respondent het blad nog wil ontvangen, en of hij of zij bekend is met de website van het IAC. Ten slotte is gevraagd naar vier achtergrondkenmerken (leeftijd, opleiding, geslacht en etniciteit).
1.2. Opzet en verantwoording van het onderzoek Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een korte telefonische enquête door de interview-unit van I&O Research. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van een gestratificeerde steekproef. Dat is een steekproef waarbij binnen een populatie twee (in dit geval) of meer subpopulaties worden onderscheiden. Stratificatie was noodzakelijk omdat het maandblad op twee verschillende manieren wordt verspreid. Een deel van de ontvangers heeft een abonnement op het maandblad, terwijl een ander (veel groter) deel het maandblad via huis-aan-huis verspreiding ontvangt. Het maandblad heeft 898 abonnees, en huis-aan-huis wordt het Maandblad op zo’n 5500 adressen verspreid (figuur 1.1). Indien voor een nietgestratificeerde steekproef was gekozen, zou de verwachte respons onder abonnees te klein zijn om statistisch verantwoorde uitspraken te kunnen doen. Daarom is uit beide groepen een steekproef van gelijke omvang getrokken, namelijk 150 geslaagde gesprekken per groep.
1
Inleiding
13 mei - opnieuw beginnen
Figuur 1.1 Verspreiding van het maandblad. Verspreidingsadressen v an het Maandblad '13 mei - Opni euw Beginnen'. # # #
Ver sp reiding Maand blad
L o n ne ker
#
#
#
# ### # # # # # #
# #
# #
# #
# # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # # # # # # # # # # ## # # # # # # ## # # # # ## # # # ## # # # #
# # # # # # ## # # #
# #
#
# #
#
Spo or lijn Bebou wd e kom
# # #
#
# # # ##
# #
# # #
#
# #
#
#
Hoo fd wegen
Gla ne rb ru g
# #
Uss elo
#
Buu rt gren s #
# # # # # # # # # # # # # # # # # # # # ## # ## # # # #
Ab onn ees Hu is -aan -h uis
#
# # # #
# # # # # # # # # # # # ## ## # # #
Bij de abonnees zijn alleen diegenen geïnterviewd op wiens naam het abonnement staat (dus niet de partner of andere huisgenoten); bij de huis-aan-huis-ontvangers is degene ondervraagd die de telefoon opnam, en 16 jaar of ouder was. Verder zijn alle personen uit de steekproef tevoren schriftelijk op de hoogte gesteld van de op handen zijnde enquête. Het doel, de duur en in grote lijnen ook de inhoud van de enquête is middels een brief toegelicht. De respondent werd tevens de mogelijkheid geboden bij I&O Research nadere informatie in te winnen over de achtergronden van het onderzoek. De bruto steekproef (het aantal personen dat van I&O Research een brief heeft ontvangen) bestond uit 629 personen. Deze bruto steekproef bestond uit 249 abonnees en 380 huis-aan-huis-ontvangers. Na aftrek van uitval (stratificatie bereikt, verhuisd, overleden, telefoon afgesloten e.d.) bleven in de netto steekproef 192 abonnees en 177 huis-aan-huis-ontvangers over. Hiervan hebben 300 mensen (uit elke groep 150) meegewerkt aan het onderzoek. De 300 afgenomen enquêtes betekenen een responsepercentage van 81,3%. Deze respons is wel ongelijk verdeeld over de groepen. Van de abonnees heeft 78,1% meegedaan. Van de huisaan-huis-ontvangers heeft 84,7% meegedaan. De responsverantwoording ziet er als volgt uit (tabel 1.1).
2
Inleiding
13 mei - opnieuw beginnen
Tabel 1.1 Responsverantwoording. respons/non-respons
abonnees aantal/procent
huis-aan-huis aantal/procent
bruto steekproef - absoluut
249
1
- uitval
380 22,8%
53,4%
netto steekproef - absoluut
192
- in %
177 100%
100%
12,0%
0%
- ziekte
0,5%
1,1%
- weigering
8,4%
14,2%
- taalproblemen
1,0%
0%
non-respons in % - niet bereikt
gevoerde gesprekken - absoluut
150
- in % 1
150 78,1%
84,7%
stratificatie bereikt, verhuisd, overleden, telefoon afgesloten in %
Bron: I&O Research
3
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
2. Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. Achtereenvolgens komen aan de orde: het leesgedrag van de ontvangers (§ 2.1), de beoordeling door de lezers van het blad (§ 2.2 en 2.3), de vraag over hoe lang de respondenten het blad nog willen ontvangen (§ 2.4) en ten slotte werd gevraagd naar de bekendheid met de website van het IAC (§ 2.5).
2.1. Leesgedrag Aan alle ontvangers van het maandblad is gevraagd welke onderdelen van het blad regelmatig of altijd worden bekeken of gelezen (figuur 2.1). Zodoende kan worden nagegaan of de respondenten ‘alles-lezers’ zijn; zij lezen 8 of 9 onderdelen, ‘veellezers’ zijn; zij lezen 4 tot 7 onderdelen, ‘marginale lezers’ zijn; zij lezen 1 tot 3 onderdelen of ‘niets-lezers’ zijn; zij lezen het blad niet. Van de abonnees leest bijna 20% het blad niet, en bijna 30% kan worden gekarakteriseerd als een ‘alles-lezer’. Van de abonnees leest bijna 70% 4 onderdelen of meer. Bijna een kwart van de huis-aan-huis-ontvangers leest het blad niet. Eveneens bijna een kwart van de huis-aan-huis-ontvangers is een ‘alles-lezer’. Van de huis-aan-huis-ontvangers leest bijna 60% 4 of meer onderdelen. De verschillen tussen de abonnees en huis-aan-huis-ontvangers zijn niet significant. Figuur 2.1 Typen ontvangers (N=300). 100% 24%
29% 75%
50%
41%
25%
13%
35%
16%
18%
24%
abonnees
huis-aan-huis
0%
niets-lezers
marginale lezers
veel-lezers
alles-lezers
In figuur 2.2 komen de typen lezers nogmaals aan bod, echter, nu wordt alleen gebruik gemaakt van de ‘echte-lezers’ (zij die 1 of meer onderdelen van het maandblad lezen). Van de abonnees leest 85% zelfs 4 of meer onderdelen. Voor de huis-aan-huis-lezers komt dat percentage op bijna 80%. Onder de huis-aan-huislezers bevinden zich relatief meer marginale lezers dan onder de abonnees, maar de hier genoemde verschillen zijn niet significant.
4
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Figuur 2.2 Typen lezers (N=236). 100% 32%
35% 75%
50%
47%
50% 25% 15%
21%
abonnees
huis-aan-huis
0%
marginale lezers
veel-lezers
alles-lezers
Nu voor de abonnees en de huis-aan-huis-lezers het leesgedrag in kaart is gebracht, kan worden gekeken of er verschillen zijn tussen bepaalde groepen respondenten. De groep die worden vergeleken zijn ouderen versus jongeren, hoger versus lager opgeleiden, mannen versus vrouwen en Nederlanders versus (niet-)westerse allochtonen. Om een vergelijking te kunnen maken tussen de respondenten in de steekproef en de totale Enschedese bevolking is voor de Enschedese bevolking gebruik gemaakt van data uit Enschede in Cijfers 2001, een product van I&O Research in opdracht van de Gemeente Enschede.
Leeftijd Figuur 2.3 Leeftijdsverdeling (N=299). 100% 31%
50%
23%
37%
40%
75% 84%
87% 35% 45%
25%
46% 11%
15%
10%
leest niet huisaan-huis
leest als abonnee
leest huis-aanhuis
16-29 jaar
30-49 jaar
0% leest niet als abonnee
28% Enschede
50+
Wanneer wordt gekeken naar de leeftijd van de ontvangers van het blad, dan valt op dat voor de onderscheiden groepen (lezers en niet-lezers onder respectievelijk de abonnees en de huis-aan-huis-ontvangers) de leeftijdsopbouw sterk verschilt (figuur 2.3). De leeftijdsopbouw van de abonnees is zowel voor de lezers als de niet-lezers redelijk evenwichtig en lijkt in sterke mate op de leeftijdsopbouw van de totale Enschedese bevolking.
5
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Onder de niet-lezende abonnees bevinden zich relatief veel jongeren en onder de lezende abonnees bevinden zich relatief veel mensen tussen 30 en 50 jaar. Opvallend is de scheve leeftijdsopbouw van de huis-aan-huis-ontvangers, in meerderheid zijn zij 50 jaar of ouder. De groep lezende abonnees lijkt het meest op de totale Enschedese bevolking, maar er zijn nog wel flinke verschillen. De gemiddelde leeftijd van de niet-lezende abonnee is 39 jaar, voor de niet-lezende huis-aan-huis-ontvanger is dat 61 jaar. De lezende abonnee is gemiddeld 45 jaar en de lezende huis-aan-huis-lezer is gemiddeld 63 jaar oud. Mogelijke verklaringen voor de oververtegenwoordiging van ouderen in de groep huis-aan-huis-lezers zijn wellicht dat zij meer tijd hebben om te lezen, dat zij het meer gewend zijn om te lezen en/of dat het maandblad voor hen een belangrijke bron van informatie is. 1
Opleiding We hebben geen verband gevonden tussen opleidingsniveau en leesgedrag (figuur 2.4). Wel opvallend is het hoge percentage hoger opgeleiden in de steekproef in vergelijking met de totale Enschedese bevolking, vooral onder de niet-lezende abonnees, maar ook onder de niet-lezende huis-aan-huis-ontvangers. De groep lezende-abonnees lijkt voor wat betreft het opleidingsniveau het meest op de totale Enschedese bevolking. Figuur 2.4 Opleiding (N=288). 100% 75%
50%
26%
31%
26%
37%
34%
40%
30%
37%
35%
34%
leest niet huisaan-huis
leest als abonnee
leest huis-aanhuis
Enschede
38%
33%
29%
36%
33%
leest niet als abonnee
25% 0%
laag
midden
hoog
De categorie 16-29 jaar is voor de totale Enschedese bevolking gemeten als 15-29 jaar, aangezien er geen 15 jarigen in de steekproef zaten lijkt dat niet bezwaarlijk voor een vergelijking. 1
6
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Etniciteit Figuur 2.5 Etniciteit (N=300). 100%
7%
19% 8%
75%
50%
15%
85%
18% 8%
92%
81%
73%
74%
25% 0% leest niet als abonnee
leest niet huisaan-huis nederlands
leest als abonnee westers
leest huis-aanhuis
Enschede
niet-westers
Tevens hebben we onderzocht hoe de verdeling autochtoon-allochtoon in de steekproef is, en we hebben dat vergeleken met de Enschedese bevolking als geheel (figuur 2.5). De oververtegenwoordiging van Nederlanders in alle groepen respondenten representeert de oververtegenwoordiging van Nederlanders in de totale Enschedese bevolking. Opvallend is de oververtegenwoordiging van nietwesterse allochtonen onder de lezende abonnees; dit beeld past overigens wel bij de verdeling van de groepen over de Enschedese bevolking. Deze groepen lijken voor wat betreft de etnische samenstelling het meest op elkaar. Onder de niet-lezers (zowel abonnees als huis-aan-huis-lezers) bevinden zich meer Nederlanders en daarom kan worden gesteld dat allochtonen (zowel westers als niet-westers) het blad relatief vaker wel lezen dan Nederlanders. Een mogelijke verklaring is dat allochtonen relatief minder vaak een abonnement op een krant hebben en het (gratis) maandblad als een belangrijke bron van informatie beschouwen.
7
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Geslacht Figuur 2.6 Geslacht (N=300). 100% 26%
35%
75%
44%
42%
56%
58%
leest als abonnee
leest huis-aanhuis
49%
50% 74% 25%
65%
51%
0% lees niet als abonnee
leest niet huisaan-huis man
Enschede
vrouw
Zowel onder de abonnees als onder de huis-aan-huis-ontvangers lezers bevinden zich relatief veel mannen (figuur 2.6). Onder de niet-lezers, zowel abonnees als huisaan-huis-ontvangers is de oververtegenwoordiging van mannen nog groter. Geen eenduidige conclusie kan worden getrokken of vrouwen of mannen meer geïnteresseerd zijn in het maandblad; blijkbaar lezen mannen toch vaker niet. In ogenschouw dient nog te worden genomen dat de abonnementen op naam zijn, degene die is geïnterviewd voor dit onderzoek is de abonnementhouder. Voor de huis-aan-huis- lezers is degenen die de telefoon opneemt geïnterviewd. De groep lezende abonnees komt voor wat betreft de samenstelling mannen-vrouwen, nog het meest overeen met de totale Enschedese bevolking.
2.2. Rubrieken Wanneer wordt gekeken naar welke rubrieken worden gelezen (en niet naar hoeveel rubrieken worden gelezen) dan zijn onder de lezers de meest gelezen rubrieken die van de belangenvereniging, de fotopagina, de interviews met getroffenen, het overzicht van activiteiten en regelingen en de vragenrubriek (figuur 2.7).
8
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Figuur 2.7 Leesgedrag abonnees en huis-aan-huis-lezers (N=236). 34% 39%
boekenrubriek
46% 48%
kunstpagina ondernemersrubriek
53%
stukje psychiater Bosman
52%
60% 61% 72% 76%
vragenrubriek
73%
overzicht activiteiten en regelingen
81% 91% 85%
interviews met getroffenen
87% 85%
fotopagina ‘het moment van’
79% 86%
rubriek van de belangenvereniging 0%
25%
50%
abonnees
huis-aan-huis
75%
100%
Tussen abonnees en huis-aan-huis-lezers vinden we geen significante verschillen voor wat betreft de rubrieken die ze lezen. Wel zijn een aantal achtergrondkenmerken (gevraagd is naar leeftijd, opleiding, geslacht en etniciteit) bepalend voor verschillen tussen de abonnees. De interviews met getroffenen worden onder de abonnees relatief vaker gelezen door ouderen en lager opgeleiden. Ook het stukje van psychiater Bosman wordt relatief vaker door ouderen en lager opgeleiden gelezen. De fotopagina en de ondernemersrubriek worden onder de abonnees vaker door ouderen en relatief minder vaak door hoger opgeleiden gelezen. Onder de huis-aan-huis-lezers is er geen sprake van significante verschillen wanneer wordt gekeken naar de achtergrondkenmerken.
2.3. Beoordeling van inhoud en leesbaarheid Nu het leesgedrag in kaart is gebracht, en in enkele gevallen een verklaring is gegeven voor verschillen in groepen lezers aan de hand van de achtergrondkenmerken van de respondenten, wordt in deze paragraaf de beoordeling van het maandblad door de lezers besproken. De respondenten is gevraagd hun oordeel te geven over de inhoud en leesbaarheid van het blad. De beoordeling van de inhoud van het maandblad laat het volgende beeld zien (figuur 2.8).
9
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Figuur 2.8 Beoordeling van de inhoud van het maandblad (N=232). 100% 15%
16% 75%
50% 82%
85%
abonnees
huis aan huis
25%
0%
goed
matig
slecht
De inhoud van het blad wordt door de meeste lezers, zowel de abonnees als de huisaan-huis-lezers positief gewaardeerd. We vinden geen significante verschillen als we controleren voor de achtergrondkenmerken. Figuur 2.9 Beoordeling van de leesbaarheid van het maandblad (N=232). 100%
7%
75%
50%
95%
93%
abonnees
huis aan huis
25%
0%
goed
matig
slecht
Ook de leesbaarheid van het blad wordt door de meeste lezers (abonnees en huisaan-huis-lezers) positief beoordeeld (figuur 2.9). De oudere abonnees (50-plussers) vinden de leesbaarheid vaker goed dan de abonnees uit de andere leeftijdscategorieën. De respondenten tussen 16 en 29 jaar beoordelen de leesbaarheid vaker slechter dan de andere respondenten. De leesbaarheid wordt door westerse allochtonen die een abonnement hebben iets minder vaak positief beoordeeld dan door Nederlandse abonnees.
10
13 mei - opnieuw beginnen
Resultaten
Niet-westerse allochtonen met een abonnement op het maandblad beoordelen de leesbaarheid nog iets minder vaak positief dan de westerse allochtonen (toch vindt nog ruim 80% van de niet-westerse allochtonen de leesbaarheid goed). De allochtone respondenten vinden vaker dat de leesbaarheid matig is. De hier genoemde verschillen zijn significant. De huis-aan-huis-lezers van niet-westerse komaf beoordelen de leesbaarheid van het maandblad in 40% van de gevallen als matig, tegen slechts 4,5% van de Nederlanders en 11,8% van de westerse allochtonen. Verder zijn er geen significante verschillen in de huis-aan-huis-lezers wanneer voor de andere achtergrondkenmerken wordt gecontroleerd.
2.4. Soorten lezers Een factoranalyse laat zien dat ‘13-mei - Opnieuw Beginnen’ verschillende typen lezers heeft. Een factoranalyse is een statistische methode waarbij wordt nagegaan of groepen (direct gemeten) variabelen zijn samen te nemen in een geringer aantal algemenere (niet direct gemeten) dimensies. De veronderstelling is dat de samenhang tussen de waargnomen variabelen wordt veroorzaakt door de onderliggende dimensies, ook wel ‘factoren’ genoemd. De lezers van het maandblad kunnen in twee dimensie worden onderverdeeld. In de ene groep (groep A) zitten de lezers die vrijwel alle onderdelen lezen, maar vooral geïnteresseerd zijn in de informatieve onderwerpen zoals de vragenrubriek, het stukje van psychiater Bosman en het overzicht van activiteiten en regelingen. In de andere groep (groep B) zitten lezers die vooral geïnteresseerd zijn in de ‘human interest’ onderwerpen, zoals de interviews met getroffenen en de fotopagina. Deze groep heeft minder interesse voor informatie over activiteiten en regelingen. In groep A zijn vooral de hoger opgeleiden en de ouderen sterker vertegenwoordigd. Groep B bestaat voor een groter deel uit lager opgeleiden en jongeren.
2.5. Belangstelling voor het blad Aan de respondent werd gevraagd hoe lang hij of zij het maandblad nog wil ontvangen (figuur 2.10). Van de ontvangende abonnees wil 14% het blad niet meer ontvangen. Meer dan 50% van de abonnees heeft aangegeven het blad nog langer dan een jaar te willen ontvangen.
11
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Figuur 2.10 Hoe lang wil met het blad nog ontvangen (N=288). 100% 30% 75%
54% 21%
50% 12% 25%
19%
38%
14% 0% abonnees niet meer
huis aan huis
een half jaar
een jaar
langer dan een jaar
Voor de huis-aan-huis-ontvangers ligt het percentage dat het niet langer wil blijven ontvangen beduidend hoger dan voor abonnees bijna 40% heeft geen belangstelling meer. Toch nog 30% zou het blad nog minstens een jaar willen blijven ontvangen. De verschillen tussen abonnees en huis-aan-huis-ontvangers zijn significant: meer abonnees dan huis-aan-huis-ontvangers willen het blad langer ontvangen en minder abonnees dan huis-aan-huis-ontvangers willen het blad niet meer ontvangen. Onder de abonnees en huis-aan-huis-ontvangers zijn geen significante verschillen tussen de groepen met bepaalde achtergrondkenmerken. We zijn vervolgens nagegaan of er verschil is in de wens tot ontvangen van het blad met de hoeveelheid onderdelen die men leest. Voor de abonnees is duidelijk te zien dat naarmate men meer onderdelen leest, men het blad langer wil ontvangen (figuur 2.11) Figuur 2.11 Hoe lang willen abonnees het blad nog ontvangen (N=146). Abonnees
100% 27% 75%
8%
50% 25%
47%
55%
11% 58%
15%
32%
23%
12%
veel-lezers
alles-lezers
11%
0% niets-lezers niet meer
marginale lezers een half jaar
73%
een jaar
15%
langer dan een jaar
12
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Driekwart van de abonnees die bijna alles lezen willen het blad nog langer dan een jaar ontvangen. Ook nog meer dan een kwart van degenen die niets lezen willen het blad nog langer dan een jaar ontvangen. Omgekeerd wil bijna 60% van degenen die het blad niet lezen het blad niet meer ontvangen tegen 0% van degenen die alles lezen. De verschillen zijn significant. Ook voor huis-aan-huis-ontvangers zijn we nagegaan of de belangstelling voor het blad samenhangt met het leesgedrag (figuur 2.12). Figuur 2.12 Hoe lang willen huis-aan-huis-ontvangers het blad nog ontvangen (N=142). Huis-aan-huis
100% 11% 75% 50%
17% 41%
52%
25% 18%
83% 54%
25% 0% niets-lezers niet meer
marginale lezers een half jaar
een jaar
15%
31%
15%
10%
18%
veel-lezers
alles-lezers
langer dan een jaar
Bij de huis-aan-huis-ontvangers ontstaat ongeveer hetzelfde beeld, degenen die meer onderdelen lezen willen het blad langer ontvangen. De verschillen zijn ook hier weer significant. Voor de hand ligt dat minder abonnees dan huis-aan-huis-lezers het maandblad niet meer willen ontvangen; zij hebben immers bewust gekozen voor een abonnement. Dat meer dan de helft van de abonnees het blad nog langer dan een jaar wil blijven ontvangen kan daarmee ook worden verklaard. Toch nog 30% van de huis-aan-huislezers wil het blad nog langer dan een jaar ontvangen. Het aantal mensen dat het blad nog een half jaar wil ontvangen is in beide groepen ongeveer even groot, rond de 20%. Een aanzienlijk deel van de abonnees wil het blad nog een jaar ontvangen (ruim 10%).
2.6. Bekendheid met de website Ten slotte is gevraagd naar de bekendheid met de website van het Informatie en Advies Centrum op www.iac.enschede.nl (figuur 2.13).
13
Resultaten
13 mei - opnieuw beginnen
Figuur 2.13 Bekendheid website (N=294). 100%
75%
39%
40%
61%
60%
abonnees
huis aan huis
50%
25%
0%
ja
nee
Tussen de abonnees en de huis-aan-huis-ontvangers zit geen verschil voor wat betreft de bekendheid met de website. Wanneer wordt gekeken naar de achtergrondkenmerken dan vallen de volgende verschillen op. Binnen de groep abonnees blijkt dat hoe hoger opgeleid de respondent is, des te groter de kans is dat de website bekend is, met dit verschil dat de midden-categorie opgeleiden nog vaker bekend is met de website dan de hoger opgeleiden. In de groep abonnees hangen de achtergrondkenmerken verder niet samen met de bekendheid met de website. Binnen de groep huis-aan-huis-ontvangers blijkt dat hoe hoger opgeleid de respondent is, hoe groter de kans is dat mende website kent. Eveneens blijkt dat in de groep huis-aan-huis-ontvangers de niet-westerse allochtonen minder bekend zijn met de website dan westerse allochtonen, en dat de westerse allochtonen, minder bekend zijn met de website dan Nederlanders.
14
13 mei - opnieuw beginnen
Conclusies en aanbevelingen
3. Conclusies en aanbevelingen Het IAC heeft behoefte aan meer inzicht in de tevredenheid van lezers van het ‘Maandblad 13 mei – Opnieuw Beginnen’ met de inhoud van het blad. Daartoe is een telefonische enquête onder 300 ontvangers van het maandblad gehouden. Hen is onder meer gevraagd naar hun leesgedrag, hun oordeel over de inhoud en leesbaarheid van het blad. Tevens is gevraagd hoe lang lezers het blad nog willen ontvangen. In dit hoofdstuk presenteren we de belangrijkste conclusies (3.1). Tevens doen we vijf aanbevelingen (3.2).
3.1. Conclusies Op basis van de telefonische enquête kunnen de volgende hoofdconclusies worden getrokken: -
er is veel animo voor het maandblad van het IAC. Het blad wordt door vier van de vijf abonnees en drie van de vier huis-aan-huis-ontvangers gelezen. Ongeveer één op de drie abonnees en één op de vier huis-aan-huis-ontvangers leest het blad zeer intensief;
-
de rubrieken die het meest in trek zijn bij lezers zijn de rubriek van de belangenvereniging, de fotopagina, de interviews met getroffenen en het overzicht van activiteiten en regelingen;
-
de overgrote meerderheid van de abonnees en de huis-aan-huis-lezers oordeelt positief over zowel de inhoud als de leesbaarheid van het maandblad. De leesbaarheid van het maandblad wordt door allochtonen iets minder positief beoordeeld dan door autochtonen;
-
meer dan de helft van de abonnees en bijna één op de drie huis-aan-huisontvangers wil het blad nog langer dan een jaar blijven ontvangen. Van de abonnees heeft 14% geen behoefte meer om het blad te blijven ontvangen. Van de huis-aan-huis-ontvangers is dat bijna 40%. De vraag hoe lang mensen het blad willen ontvangen hangt niet samen met de vier onderzochte achtergrondkenmerken.
Overige conclusies: -
het via abonnementen verspreide maandblad trekt andere lezers dan de huisaan-huis verspreiding. Met de huis-aan-huis verspreiding van het maandblad worden veel ouderen bereikt. Ook onder allochtonen die het maandblad via de huis-aan-huis verspreiding ontvangen wordt het maandblad goed gelezen;
-
het maandblad wordt door twee te onderscheiden groepen gelezen. Ten eerste een groep die het blad intensief leest en daarbij vooral geïnteresseerd is in de informatieve onderdelen, zoals de vragenrubriek, het stukje van psychiater Bosman en het overzicht van activiteiten en regelingen. In deze lezersgroep zijn hoger opgeleiden en ouderen relatief sterk vertegenwoordigd. Daarnaast is er een groep die het blad iets minder intensief leest, er meer gericht is op de human interest onderwerpen, zoals de interviews met getroffenen en de fotopagina. Deze tweede lezersgroep bestaat voor een relatief groot deel uit lager opgeleiden en jongeren;
-
drie van de vijf ontvangers van het maandblad (zowel abonnees als huis-aanhuis-ontvangers) kennen de website.
15
13 mei - opnieuw beginnen
Conclusies en aanbevelingen
3.2. Aanbevelingen Op basis van de onderzoeksresultaten doen wij vijf aanbevelingen: 1.
Continueer het maandblad volgens de huidige formule in 2002. Zowel door abonnees als door degenen die het blad huis-aan-huis ontvangen wordt het maandblad goed gelezen en positief beoordeeld. Daarmee is er voldoende draagvlak om het maandblad in de huidige formule (dat wel zeggen: met de huidige rubrieken en inclusief de huis-aan-huis verspreiding) nog enige tijd te continueren.
2.
Schaf op termijn de huis-aan-huis verspreiding van het maandblad af. Huis-aan-huis ontvangers lezen het blad minder vaak en minder intensief dan abonnees. Bovendien wil een groter deel van de huis-aan-huis-ontvangers het blad (op termijn) niet meer ontvangen. Hoe lang mensen het blad willen ontvangen hangt niet samen met de vier onderzochte achtergrondkenmerken en is dus vooral toe te schrijven aan de verspreidingswijze.
3.
Bied de huis-aan-huis ontvangers de mogelijkheid om zich op het maandblad te abonneren. Een substantieel deel van de huis-aan-huis ontvangers (zo’n 30 procent) zegt het maandblad nog voor een langere periode te willen blijven ontvangen. Deze groep lezers dient dus de mogelijkheid geboden te worden om zich op het blad te abonneren.
4.
Herhaal het lezersonderzoek onder de huis-aan-huis ontvangers in 2003 en beslis op basis van de uitkomsten van dat onderzoek over de exacte datum waarop de huis-aan-huis verspreiding wordt gestaakt. Er bestaat een meer dan theoretische mogelijkheid dat het percentage ontvangers dat zegt het blad nog een half jaar of een jaar te willen blijven ontvangen constant is. Daarmee bestaat het risico dat de huis-aan-huis verspreiding te vroeg wordt stopgezet. Om te controleren of dit effect zich inderdaad voordoet zou begin 2003 onder de huis-aan-huis ontvangers een herhalingsmeting van het lezersonderzoek kunnen worden uitgevoerd. Bij zo’n herhalingsmeting kunnen tegelijkertijd vragen meegenomen worden over wensen ten aanzien van de inhoud van het blad en kan bezien worden of zich in het leesgedrag ontwikkelingen voordoen.
5.
Speel voor wat betreft de inhoud van het blad meer in op onderwerpen die voor ouderen en allochtonen relevant zijn. Met name het bereik onder ouderen is groot. Juist voor deze groep lijkt het maandblad een belangrijke functie te vervullen.
16
13 mei - opnieuw beginnen
Bijlage
Bijlage
17
13 mei - opnieuw beginnen
Bijlage
1. Vragenlijst 1.
2.
3.
Ontvangt u het maandblad ’13 mei – Opnieuw Beginnen’? 1.
ja
2.
nee
Welke onderdelen van het maandblad leest of bekijkt u altijd of regelmatig? 1.
interviews met getroffenen
2.
vragenrubriek
3.
stukje van psychiater Bosman
4.
rubriek van de belangenvereniging
5.
overzicht activiteiten en regelingen
6.
kunstpagina
7.
boekenrubriek
8.
fotopagina ‘het moment van
9.
ondernemersrubriek
Hoe beoordeelt u de inhoud van het maandblad? Is deze goed, matig of slecht? 1. goed 2. matig 3. slecht
4.
Hoe beoordeelt u de leesbaarheid van het maandblad. Is die goed matig of slecht? 1. goed 2. matig 3. slecht
5.
Hoe lang wilt u het Maandblad blijven ontvangen? Is dat: niet meer, nog een half jaar, een jaar, of langer dan een jaar? 1.
niet meer
2.
een half jaar
3.
een jaar
4.
langer dan een jaar
18
Bijlage
13 mei - opnieuw beginnen
6.
Weet u dat informatie over de vuurwerkramp en het IAC ook te vinden is op de website van het IAC (www.iac.enschede.nl)? 1. ja 2. nee
7.
Wat is uw leeftijd?
8.
Wat is uw hoogst voltooide opleiding, dus die u met een diploma heeft afgesloten? 1.
geen opleiding
2.
lagere school, basisonderwijs
3.
lager beroepsonderwijs, voorbereidend beroepsonderwijs Ambachtschool, huishoudschool, LTS, LHNO, LEAO, LAS, etc.)
4.
lager/middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (MAVO, MULO, VGLO, LAVO etc.)
5.
middelbaar beroepsonderwijs (MTS, UTS, MEAO, INAS, Kleuterleidster, etc.)
6.
hoger algemeen voortgezet onderwijs (HAVO, VWO, HBS, Gymnasium, Lyceum, MMS, Atheneum, etc.)
7.
hoger beroepsonderwijs/kandidaats (HBO, HTS, HEAO, Kunstacademie, Hogeschool, Lerarenopleiding, Sociale Academie, etc.)
8.
universitair
9.
overig, namelijk:
(LBO,
VBO,
10. weet niet 11. geen antwoord
9.
In welk land bent u geboren en in welk land zijn uw vader en moeder geboren? eigen geboorteland
geboorteland vader
geboorteland moeder
Nederland
¨
¨
¨
Duitsland Turkije
¨ ¨
¨ ¨
¨ ¨
Nederlands Indië
¨
¨
¨
Italië Marokko
¨ ¨
¨ ¨
¨ ¨
Spanje
¨
¨
¨
Suriname
¨
¨
¨
Hongarije Syrië
¨ ¨
¨ ¨
¨ ¨
Polen
¨
¨
¨ 19
Bijlage
13 mei - opnieuw beginnen
Joegoslavië
¨
¨
¨
Irak Oostenrijk
¨ ¨
¨ ¨
¨ ¨
België
¨
¨
¨
Anders
¨
¨
¨
10. Is respondent een man of vrouw? 1.
man
2.
vrouw
20
