11. Woede over de mart

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant Actueel Stad kost Hagenaar niet veel

3

Vrijdag 7 februari 2014

Interview Ferry Mingelen houdt niet van grote woorden

10/11

jaargang 8 nummer 352

€ 1,95

Sport 1908: een vruchtbaar sportjaar

Woede over ‘de mart’

16

> Foto: Eveline van Egdom De Haagse Markt is de grootste van Europa. Iedereen is het er over eens dat ‘de mart’ in een moderner jasje gestoken moet worden. Want de bezoekersaantallen lopen terug. Maar over de wijze waarop de herinrichting moet plaatsvinden, lopen de meningen danig uiteen. De marktkooplui vrezen de toekomst, vooral tijdens de verbouwing. De gemeente zet de plannen echter door, want vertragen of aanpassen van de plannen maakt het project te duur. Daarmee leek de kous af, totdat maandagavond honderden marktkooplui bijeen kwamen. Ze zijn woedend. Op de gemeente en op wethouder Revis in het bijzonder. > Lees verder op pagina 3

2>varia snoek onder ons

Den Haag Centraal > Vrijdag 7 februari 2014

Tentoonstelling Yubi Kirindongo - Museum Beelden aan Zee - vrijdag 31 januari

Yubi Kirindongo, gekleed in smetteloos crèmewit kostuum en zwarte bolhoed, de grote zaal van museum Beelden aan Zee onder begeleiding van hofhouding en veel tromgeroffel. ‘Rebel in Art & Soul’ is de naam van een bijzondere expositie van de bekendste beeldhouwer van Curaçao, die elk (gebruikt) materiaal naar zijn hand kan zetten. ‘Your trash is my cash’ ving ik tijdens één van de speeches op. Ik vroeg mij af hoe het verder moet met zijn voorliefde voor verchroomde autobumpers als er op de sloop alleen nog maar van die meegespoten kunststof bumpers te vinden zullen zijn. ‘Your crash is my cash’, hoorde ik hem gniffelend fluisteren. Otto Snoek

Otto Snoek (1963) is een internationaal werkend fotograaf uit Rotterdam. Sinds hij voor Den Haag Centraal fotografeert is hij gefascineerd geraakt door het leven in Den Haag. Alsof hij naar een ander werelddeel reist.

Ingezonden mededeling

Ziggo digitaal

30

Altijd op de hoogte

DOWNLOAD DE WEST APP!

Elke werkdag: Mogge Michiel op Radio West én TV West Elke werkdag praten Michiel Steenwinkel en nieuwslezer Marjolein Visser je aan het begin van je dag helemaal bij. Met natuurlijk het laatste nieuws uit Den Haag en omstreken, het sportnieuws, de actuele situatie op de weg en het weer met weerman Huub Mizee. Mogge Michiel is te volgen via 89.3 Radio West, maar sinds begin dit jaar ook rechtstreeks te zien op TV West. Elke werkdag van 6.30-10.00 uur, met het laatste nieuws uit je eigen Den Haag en omstreken.

Vanaf 13.00 uur elk uur: TV West Nieuws Om 13.00 uur is het meest actuele nieuws te zien, gepresenteerd door onder meer Menno Tamming (foto) met daarna vanaf 13.30 uur ieder uur een geactualiseerde uitzending, tot en met ‘s avonds 19.30 uur (daarna herhalingen tot en met de volgende morgen). Natuurlijk volg je het nieuws ook altijd via Omroepwest.nl en de Omroep West app. Elke werkdag vanaf 13.00 uur, daarna vanaf 13.30 uur elk uur.

Lees alles over Omroep West op www.omroepwest.nl of download de app.

Altijd op de hoogte blijven van de programma’s van Omroep West? Schrijf je in voor de maandelijkse nieuwsbrief via

www.omroepwest.nl/nieuwsbrief

3

actueel<

Vrijdag 7 februari 2014 > Den Haag Centraal

Den Haag in top goedkoopste gemeenten

Harde aanpak wanbetalers werkt Door Marc Konijn

Het belastingklimaat van Den Haag begint zonnige trekjes te vertonen. De inwoners van Den Haag betalen vaak honderden euro’s minder aan woonlasten dan bewoners van belendende steden als Zoetermeer, Delft en Rotterdam. Ook lukt het om miljoenen euro’s extra in de gemeentekas te krijgen door een harde aanpak van wanbetalers. Dat staat in de eindrapportage Belastingplan 2011-2014, die wethouder van financiën Boudewijn Revis (VVD) deze week naar de gemeenteraad heeft gestuurd. Deze rapportage is een belangrijk document, omdat het belastingplan vier jaar geleden een belangrijk speerpunt was in het beleid van het nieuwe college. Eén van de pijlers onder het belastingplan was om de lasten voor de inwoners van Den Haag te verlagen. Dat is gelukt. In twee stappen is er de afgelopen jaren

tien procent afgegaan van de onroerendezaakbelasting. Een eigenaar van een woning in Den Haag betaalt nu gemiddeld 125,81 euro aan ozb. De Hofstad is daarmee verreweg de goedkoopste stad van het land. Ter vergelijking: de duurste stad is Nijmegen met 404 euro. Onder de woonlasten valt ook de afvalstoffenheffing. Die valt in grote steden meestal een stuk duurder uit, omdat het in de praktijk lastiger (en daardoor duurder) is om daar huisvuil op te halen. Een Haags gezin betaalt 287,64 aan afvalstoffenheffing, één procent minder dan vorig jaar. In Amsterdam is dat 339,20, in Rotterdam 372,50. Bij de rioolrechten doet Den Haag het met 132,57 euro ook niet slecht, al is deze heffing verhoogd met 1,5 procent. Als het om de totale woonlasten gaat (ozb, afvalstoffen- en rioolheffing), schaart Den Haag (545,75 euro) zich bij de top drie van de goedkoopste steden

van het land. Alleen Alkmaar (538,83) en Tilburg (532,40) zijn net iets goedkoper. Het college wilde met het Belastingplan ook inzetten op strikte handhaving op het betalen van de belastingen. De gedachte daarachter is dat er veel meer in de stad gedaan kan worden als iedereen meebetaalt. Tot dan toe betaalde maar liefst één op de vijf inwoners zijn rekening niet. Door boetes fors te verhogen en streng te handhaven is daar nu een einde aan gekomen, zo blijkt uit de eindrapportage. De totale opbrengst van de ozb stijgt. In 2012 werd er 78,3 miljoen opgehaald. In 2013 was dat 81,3 miljoen. In 2014 wordt dat naar verwachting slechts 73 miljoen: ruim 30 miljoen komt van woningeigenaren en 42 miljoen van bedrijfspanden. Dit lagere bedrag heeft alles te maken met de eenmalige steun in de rug die het college aan de onder-

nemers heeft gegeven, door de ozb voor winkels, kantoren en bedrijfspanden eenmalig te verlagen. Dat ‘kost’ 7,2 miljoen. Ook sportverenigingen hoeven geen ozb te betalen. Scanbus Met de inzet van de scanbus is de aanval op wanbetalers ingezet. Dat is een speciale auto met een camera en een database vol wanbetalers, die door de stad rijdt. De bus leest de kentekens van de geparkeerde auto’s en slaat alarm als het op een auto stuit van een wanbetaler van parkeerboetes of gemeentebelastingen. De deurwaarders aan boord van de scanbus bellen aan en vragen direct om betaling. Als de wanbetaler niet opendoet, krijgt de auto een wielklem. Na een week wordt de auto weggesleept. De scanbus is vorig jaar verbeterd. Er is een tweede camera bijgekomen om een straat sneller te scannen, de bus

rijdt vijf dagen in de week en er zijn vijftig wielklemmen aan boord. Vorig jaar werd er 719 keer een wielklem gezet en is 298 keer een auto weggesleept. Door de inzet van de scanbus is de opbrengst onder wanbetalers verhoogd van drie ton naar bijna 1,2 miljoen. Ook de hondenbelasting, waar van oudsher de handhaving matig was, is aangepakt. De gemeente heeft een sociaal bureau in de arm genomen, met een even simpele als doeltreffende methode. Een groepje ‘vriendelijke meneren’ trok de stad in om op de 250.000 adressen in de stad aan te bellen. Als er geblaf klonk, kon op dat adres een hond genoteerd worden. Dat wierp vruchten af. In 2010 telde de stad 13.475 honden. Toen twee jaar later alle tellingen waren gedaan, bleek het aantal honden bijna een kwart hoger te liggen. Dat levert de gemeente nu ieder jaar 466.000 euro extra op.

Willen we naar het stadhuis? Dan gáán we naar het stadhuis Door Jan van der Ven

Terwijl er hard wordt gewerkt aan de nieuwbouw, is de toekomst van de spoedeisende hulp onzeker. > Foto: DHC

Spoedeisende hulp Bronovo in gevarenzone De toekomst van de afdeling spoedeisende hulp (SEH) van het Bronovo Ziekenhuis is ongewis geworden. Zorgverzekeraars willen de afdeling sluiten. Dit als onderdeel van een plan om de acute zorg in de regio Den Haag op de schop te nemen. Op dit moment wordt met man en macht gewerkt aan een miljoenen kostende nieuwbouw van de SEH op het terrein van het Ziekenhuis Bronovo. De SEH is daarom in een noodvoorziening gehuisvest, in afwachting van de oplevering van de nieuwbouw. Jaarlijks bezoeken zo’n 20.000 patiënten de SEH van het ziekenhuis. Het artsenblad Medisch Contact berichtte deze week over de nieuwe opzet van de spoedhulp in de regio met als gevolg sluiting van de SEH van Bronovo. Een woordvoerster van het ziekenhuis zegt dat het uitgelekte plan ‘de meest extreme variant’ is van allerlei voorstellen die momenteel worden bestudeerd rond de acute zorg in de Haagse regio. Bronovo heeft vorig jaar bij de zorgverzekeraars een plan ingediend waarin staat dat de nadruk gelegd gaat worden op acute zorg aan ouderen met heup- of polsfracturen. Hierover zijn de gesprekken met partijen gaande, aldus het ziekenhuis. Volgens het uitgelekte plan van zes zorgverzekeraars houden het HagaZiekenhuis , het LUMC (Leiden) en het Medisch Centrum Haaglanden een afdeling SEH. Reinier de Graaf (Delft), het Groene Hart Ziekenhuis (Gouda) en het Rijnland Ziekenhuis (Leider-

dorp) een spoedpost, waarin SEH en huisartsenpost zijn geïntegreerd. Huisartsenpost De basis voor de SEH van Bronovo werd vorig jaar al smaller toen de Huisartsen Post (HAP) die op het terrein van Bronovo was gehuisvest, werd gesloten. De aanpalende apotheek ging afgelopen zomer eveneens dicht. Een huisartsenpost is van belang voor de toekomst van een spoedeisende hulp omdat van daaruit buiten kantooruren patiënten kunnen worden doorverwezen naar de spoedeisende hulp. Zodoende genereert een huisartsenpost omzet voor het nabijgelegen ziekenhuis. Omdat ziekenhuizen sinds kort financieel risico lopen en zelfs failliet kunnen gaan, is het draaien van omzet steeds noodzakelijker. De SEH speelt daarin een belangrijke rol. Het ziekenhuis Bronovo ging lange tijd uit van het voortbestaan van de huisartsenpost. In de nieuwbouwplannen voor SEH is zelfs ruimte gereserveerd voor zo’n post, zodat beide medische voorzieningen onder één dak konden samenwerken. Alles veranderde echter met de sluiting van de huisartsenpost. Dat was weer het gevolg van het samengaan van Bronovo met het Medisch Centrum Haaglanden. De zorgverzekeraars stelden toen dat in het fusieziekenhuis plaats is voor slechts één spoedeisende hulp en ze kozen voor die van het Westeinde Ziekenhuis, onderdeel van het Medisch Centrum Haaglanden.

“Willen we naar de Dam? Dan gáán we naar de Dam”. Deze legendarische woorden sprak de vice-voorzitter van de FNV Herman Bode in 1980 in de RAI tegen een woedende achterban. En ze gingen even later massaal naar de Dam om te protesteren. Honderden boze Haagse marktkooplui hadden zich maandagavond verzameld in het partycentrum Zichtenburg. Op het eind van de avond klonk een oproep die deed denken aan de fameuze woorden van Herman Bode uit 1980. “Op 20 februari gaan we met z’n allen naar het stadhuis. We fluiten wethouder Revis dan terug”. VVD-wethouder Revis was maandagavond de gebeten hond. Vorige week maakte hij het definitieve herinrichtingsplan bekend voor de markt aan de Herman Costerstraat. Het aanbestedingsplan dat er aan ten grondslag ligt, heeft noodgedwongen een geheel ander karakter. Daardoor moeten de marktkooplui langer dan voorzien uitwijken naar de kleinere, aanpalende tijdelijke markt. Met alle financiële gevolgen van dien voor hun omzet. In het partycentrum aan de Zichtenburglaan maakten de marktkooplieden direct gehakt van het plan. Leen van Popering, geboren Hagenees en bestuurder van de Centrale Vereniging van Ambulante Handel, toch wel wat gewend, kon de zaal nauwelijks in bedwang houden. Hij liet zich uiteindelijk meezuigen in de woede van de marktkooplui. “We praten van nu af aan alleen onder voorwaarden met de gemeente”, beloofde hij. Oude emoties en frustraties staken maandagavond de kop op. Over een convenant dat zekerheid bood voor alle kooplieden, ook zij die geen vaste standplaats hebben. Maar die zekerheid is vervallen, zo bleek. Jurist Zoals de ingehuurde jurist betoogde, is het dossier erg ingewikkeld. En er zijn talloze belangen in het spel, zoals die van de verschillende groepen marktkooplui. Waar de marktkooplui zich vooral over opwinden, is het gebrek aan een open dialoog met verantwoordelijk wethouder Revis. Maandagavond klonk heimwee naar diens voor-

De marktkooplui winden zich op over het gebrek aan dialoog met wethouder Revis. > Foto: Eveline van Egdom

ganger, partijgenoot Sander Dekker, nu staatssecretaris van Onderwijs. Dekker wond de marktkooplui met gemak om zijn vinger en bood helderheid. “Tot het vertrek van wethouder Dekker naar de landelijke politiek was er géén verschil van mening over de te volgen procedures”, wist Leen van Popering. Met zijn opvolger Revis verloopt het contact uiterst moeizaam. Er is één kennismakingsgesprek geweest van een uur, daarna volgden louter ambtelijke contacten. Stevig De naderende verkiezingen voor de gemeenteraad hadden meerdere par-

tijen naar het partycentrum gelokt. D66-raadslid Bordewijk zei dat het tijd wordt voor ‘een stevig gesprek met Revis over de omstreden aanbesteding’. “Daar is het laatste woord niet over gezegd”, voorspelde hij. Joris Wijsmuller van de HSP kroop vervolgens in de rol van wijlen Herman Bode. Hij herinnerde de marktkooplui aan de laatste raadsvergadering, die van 20 januari, en riep iedereen op die avond massaal naar het stadhuis te komen. “Dan bezetten we het centrum”, reageerden de marktkooplui. Wethouder Revis is niet onder de indruk van het massale verzet en woede. Dinsdag liet hij weten vast te houden aan zijn plan.

4>varia


stadsmens

‘Taal aan Zee’: een bundeling van les geven aan anderstaligen ‘Taal aan Zee’: gloednieuw en toch een organisatie met samen een verleden van meer dan een halve eeuw. In die ruim vijftig jaar is een brede ervaring opgebouwd op het gebied van laagdrempelig les geven door vrijwilligers aan anderstaligen. De stichtingen OBV(Ontmoeting Buitenlandse Vrouwen) en Wereldvenster, die in ‘Taal aan Zee’ zijn samengegaan, kunnen wat dat betreft in Den Haag bogen op een glanzende reputatie. Afgelopen januari is de organisatie begonnen op de Brouwersgracht 50. Donderdag 20 februari verricht minister Bussemaker van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap daar de officiële opening. Directeur Ingrid Suasso (voorheen OBV) en coördinator Bernadette van Beurden (voorheen Wereldvenster) kijken uit naar de feestelijke bijeenkomst. Daar zijn ze ook wel aan toe. Het bundelen van krachten is een lang proces geweest en ging met vallen en opstaan gepaard, vertellen ze. “Maar nu kunnen we de blik op de toekomst richten”, klinkt het opgewekt. “Samen staan we sterker”. Beide stichtingen nemen hun kennis mee in de nieuwe organisatie. Evenals hun werkwijze. De inbreng van het

Directeur Ingrid Suasso (l) en coördinator Bernadette van Beurden. >Foto: Eveline van Egdom

vroegere OBV is het laagdrempelig les geven door vrijwilligers aan geïsoleerde, anderstalige vrouwen. Dat gebeurt bij vrouwen thuis of aan groepjes van vier tot zes deelneemsters in de buurt waar de vrouwen wonen. Ook de aanpak van het voormalige Wereldvenster blijft bestaan. Voortaan wordt niet meer aan het Zieken maar op de eerste verdieping van ROC Mondriaan Taal + School, op de Brouwersgracht 50, Nederlands als tweede taal gegeven aan vluchtelingen en asielzoekers. Engels en computerlessen staan eveneens op

het programma. En mocht het nodig zijn, dan wordt op de Brouwersgracht ook één op één les gegeven. Drijvende krachten zijn de ruim 250 vrijwilligers. Met hun inzet onderscheidt ‘Taal aan Zee’ zich van andere organisaties. Hoe groot hun waarde is, blijkt uit het bedrijfsplan. Daarin schrijven Ingrid Suasso en Bernadette van Beurden ‘zonder vrijwilligers geen Taal aan Zee’. De behoefte aan nieuwe vrijwilligers blijft. Daartoe werft ‘Taal aan Zee’ in Den Haag onder meer op vrijwilligersbeurzen.

De Haagse gemeenteraad constateerde eind 2011 een versnipperd aanbod aan volwasseneneducatie en drong aan op een bundeling van krachten. Die reikt trouwens veel verder dan alleen de fusie van OBV en Wereldvenster. Zo is er ook nauwe samenwerking met het Haags Taalketenoverleg, een netwerk van alle taalaanbieders in de stad. Bovendien heeft het nieuwe onderkomen een belangrijke meerwaarde, benadrukken de directeur en de coördinator. Immers, bij ROC Mondriaan wordt volwasseneneducatie gegeven. “Het biedt heel makkelijke mogelijkheden om zaken op elkaar af te stemmen; we bedienen beiden diverse migrantengroepen”. ‘Taal aan Zee’ wil daarnaast een informatiepunt zijn om mensen onder meer door te verwijzen naar andere taalaanbieders. Belangrijk daarbij is dat de organisatie is gevestigd op ‘een zichtbare plek in de stad’. Van deelnemers wordt verwacht dat zij steeds een volgende stap zetten. Neem vrouwen die in de wijk les krijgen. Na een jaar moeten zij iets anders gaan doen, zoals actief worden op de school van hun kinderen. Zij worden daar in begeleid.


MOZART EN HAYDN

RESIDENTIE ORKEST MET BEETHOVENS ‘EROICA’

Za 8 maart 20.15 uur

Vr 21 maart 20.15 uur Zo 23 maart 14.15 uur

Dr Anton Philipszaal

Dr Anton Philipszaal Dirigent én pianist Christian Zacharias is een van ‘s werelds belangrijkste Mozartvertolkers. Vanachter de piano dirigeert hij Mozarts geliefde en zonnige Pianoconcert nr. 23. Als opening koos hij Prokofjevs Eerste alias Klassieke symfonie, gebaseerd op de klankwereld van Haydn en Mozart maar met eigentijdse toepassingen. De echte Haydn komt ook aan bod in Symfonie nr. 104, zijn laatste en de kroon op zijn werk.

De jonge dirigent en componist Ryan Wigglesworth debuteert bij het Residentie Orkest met een van zijn eigen composities: ‘A First Book of Inventions’, een kamermuzikaal diamantje vol melodische inventiviteit. De Nederlandse rising star Karin Strobos soleert in de ‘Folk Songs’, door Berio geschreven liederen van een hartverwarmende eenvoud. Tot slot de heroïsche Derde symfonie van Beethoven.

Christian Zacharias dirigent en piano Prokofjev Symfonie nr. 1 ‘De Klassieke’

Ryan Wigglesworth dirigent Karin Strobos mezzosopraan

Mozart Pianoconcert nr. 23 Haydn Symfonie nr. 104 ‘London’

R. Wigglesworth A First Book of Inventions* Berio Folk Songs Beethoven Symfonie nr. 3 ‘Eroica’ * Nederlandse

première

INFORMATIE EN KAARTEN: 070 88 00 333 of residentieorkest.nl

En de nieuwe locatie kan zorgen voor snellere doorstroming in het traject dat deelnemers moeten afleggen, hopen Bernadette van Beurden en Ingrid Suasso. De vluchteling bijvoorbeeld die Nederlandse lessen heeft afgerond en een beroepsopleiding wil volgen, kan daarbij rekenen op ondersteuning van ‘Taal aan Zee’. De aansluiting met bijvoorbeeld een mbo of hbo-opleiding stuit vaak op hobbels. “Dankzij de samenwerking met onder meer ROC Mondriaan die deze opleidingen in huis heeft, hopen we dit soort problemen beter aan te pakken”. Tot slot de brandende vraag. Wie heeft de naam bedacht? Ingrid Suasso: “Iemand had voorgesteld ‘Taal achter de duinen’, maar die was te lang en voor onze doelgroep moeilijk uit te spreken. Een ander kwam toen op het idee van ‘Taal aan Zee’; beeldend en lekker kort”. Bernadette van Beurden: “Den Haag is tenslotte een stad aan de zee. Velen van de doelgroep die wij bedienen zijn van over zee gekomen; het heeft ook iets symbolisch”. Joke Korving Informatie: www.taalaanzee.nl

5

actueel<


Bewonersplan Vijverberg gaat door Door Marc Konijn

De gemeente Den Haag neemt het alternatieve plan van de bewoners aan de Lange Vijverberg over. De groenstrook op ‘de meest gefotografeerde laan van Den Haag’ verhuist naar de kant van de woningen, en de tram komt daarmee verder van de gevels te liggen. Dat heeft verkeerswethouder Peter Smit (VVD) deze week laten weten in de commissie Ruimte, die zich boog over het nieuwe bestemmingsplan voor het Binnenhof en omgeving. Smit vindt het plan gewoon beter dan het ontwerp van de gemeente. Fiet-

sers krijgen daarin meer ruimte en de angst van omwonenden voor overlast van het tramverkeer is daarmee in een klap weg. Smit: “Mijn voorstel zou zijn: stop met het uitwerken van de eigen plannen, en ga door met het uitwerken van het voorstel zoals we dat van de bewoners hebben gekregen”. De ambassadeur van Duitsland had nog wel bezwaar aangetekend tegen de plek van de tramhalte voor zijn residentie, omdat de diplomaat bang is dat de veiligheid in het geding is. Maar Smit zei op dat punt geïnformeerd te hebben bij de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding. Die oordeelde

dat het veilig was. Ook vindt de ambassadeur het jammer dat de tweede rijbaan verdwijnt. De Duitse diplomaat ontvangt in zijn residentie drieduizend gasten, waarvan de meesten voor de deur worden afgezet. Dat kan straks niet meer. De tramhalte noemt Smit wel het enige twistpuntje in het plan van de bewoners. Omdat er straks over de Lange Vijverberg twee soorten trams rijden, moet de halte een bepaald formaat hebben. Het is onzeker of dat kan. Smit: “Er stappen hier 1500 mensen uit, dus deze halte ga ik niet verplaatsen. Maar de kans bestaat dat we er toch wel uitkomen’’.

In de raadscommissie Ruimte werd ook nog gesproken over de plannen voor de nieuwe ondergrondse parkeergarage onder het Tournooiveld. De plannen blijken inmiddels aangepast te zijn. De garage wordt een paar meter smaller en krijgt straks drie verdiepingen onder de grond in plaats van twee. Omdat de garage voor 95 procent onder het huidige wegdek komt te liggen, hoeven er minder bomen gekapt te worden. Eerst zouden er acht kastanjes weg moeten. Drie daarvan kunnen nu toch blijven staan. Van de resterende vijf kastanjes zijn er vier aangetast door de kastanjebloedingsziekte, zo blijkt uit onder-

zoek. De drie lindes tegenover wijnbar Taste kunnen verplaatst. In de aangepaste plannen is er geen ruimte meer voor het parkeren van fietsen in de parkeergarage. De plannen voor de ondergrondse parkeergarage onder het Tournooiveld worden door veel partijen in de stad gesteund. De bereikbaarheid van de grote culturele instellingen, maar ook van de Denneweg, wordt daardoor verbeterd. Directeur Marco van Baalen van het Haags Historisch Museum brak een lans om het Binnenhof en de Hofvijver op een hele mooie manier weer met het Lange Voorhout te verbinden.

West verliest zaak over bezuinigingen Kan Omroep West de journalistieke kwaliteit handhaven na de harde bezuinigingen door de provincie ZuidHolland? De Raad van State vindt van wel. Het hoogste rechtsorgaan heeft de bezwaren van de regionale zender tegen de bezuinigingen van de provincie van tafel geveegd. Omroep West loopt daardoor 1.375.000 euro mis. Dit jaar gaat daar nog eens een miljoen vanaf. Dat betekent dat het jaarlijkse budget van Omroep West zakt naar 9,7 miljoen euro. De regionale zender had al geanticipeerd op de tegenvaller. Eerder al is het aantal medewerkers verlaagd van 106 naar 85. Onlangs is alle freelancers de wacht aangezegd en is de programmering ernstig versoberd door het ochtendjournaal en diverse radioprogramma’s te schrappen. Directeur Gerard Milo van Omroep West is teleurgesteld, maar zegt dat de uitspraak van de Raad van State niet onverwacht is. “De Raad van State gaat met deze uitspraak volkomen voorbij aan de veranderingen in het medialandschap. Het werkt een verdere verschraling in de hand van de journalistieke kwaliteit. Dat is mijn echte zorg”. Omroep West was vlak voor de kerst naar de Raad van State gestapt om de bezuinigingen aan te vechten. In 2012 kortte de provincie de zender met 375.000 euro, een jaar later kwam daar nog eens een miljoen bij. Deze ‘extra’ kor-

Linda van Lierop krijgt in haar aangepaste woning bezoek van twee ambtenaren van DSO. >Foto: Eveline van Egdom

‘In een stad van vrede en recht moet iedereen zich thuis voelen’ Door Saskia Herberghs

‘Voorall’ vindt dat een internationale stad van vrede en recht geen belemmeringen moet opwerpen voor eenvijfde van haar bewoners. De organisatie die zich inzet voor de belangen van Hagenaars met een beperking en chronisch zieken nodigde daarom ambtenaren uit om persoonlijk kennis te maken met enkelen van de 100.000 Hagenaars die desondanks dagelijks tegen onnodige drempels aanlopen. Mede door een flyer-actie in december voor het stadhuis kreeg ‘Voorall’ ruim veertig aanmeldingen binnen die resulteerden in elf ontmoetingen waarbij maximaal vijf ambtenaren betrokken waren. “Het moest intiem blijven”, licht Theodore Pronk toe, projectleider Beeld van Inclusief Beleid namens ‘Voorall’. Dat het bereik veel groter was, is te danken aan het door zo’n zevenduizend ambtenaren gelezen intranet waarop door ambtenaren zelfgeschreven verslagen van de be-

zoeken te lezen zijn. Zo werden medewerkers, die gewend zijn beleidsstukken te schrijven, geïnformeerd over ‘verdwaalde brailletegels’ in Ypenburg, desoriënterende scheef geplante verkeerslichten en een soort superlift die de spastische zoon van de familie Meijer vanuit de woonkamer rechtstreeks naar zijn kamer vervoerde. Pronk: “Ambtenaren kenden dit systeem niet”. Volgens de projectleider kregen de ambtenaren tijdens de ontmoetingen veel praktische tips over wat al niet mogelijk is en gingen ze weer geïnspireerd aan de slag. Pijn Dat klinkt eenvoudiger dan het is, waarschuwt Pronk. “De ene keer stemde een bezoek vrolijk, de andere keer voelde je de pijn van de strijd met de regels, zoals van Melahat Kucuk. Haar zoon kreeg op elfjarige leeftijd een hoge dwarslaesie na een auto-ongeluk en kan alleen nog bewegen met zijn ogen. Het is een slimme jongen dus dat is nog frustrerender.

Melahat heeft er alles aan gedaan om hem nog kwaliteit van leven te geven. Nu heeft hij zijn ict-diploma en loopt hij stage als webbeheerder”. Pronk hoopt dat ambtenaren voortaan bij het bedenken van de regelgeving even terugdenken aan hun bezoek aan Melahat en haar zoon en andere Hagenaars met een beperking. “Onze boodschap is: sluit je niet op in je beleidskamer. Ga naar buiten, misschien een keer per week, of tenminste een keer per maand. Buiten is de wereld waarvoor je beleid maakt. In een stad van vrede en recht moet iedereen zich thuis voelen. Niemand mag genegeerd worden”. Van de ontmoetingen zijn door Eveline van Egdom, fotografe voor deze krant, foto’s gemaakt die van 12 tot 26 februari in het Atrium van het stadhuis worden getoond onder de noemer ‘Beeld van Inclusief beleid’. Speciaal voor slechtzienden en blinden is er op 13 februari een fotovertelling met uitleg over het project. Voor meer informatie: www. voorall.nl

tingen doen des te meer pijn, omdat de provincie dit jaar nog eens tien procent bezuinigt op de regionale omroepen. RTV Rijnmond treft hetzelfde lot. Omroep West en RTV Rijnmond vinden dat Zuid-Holland veel te ver gaat in de bezuinigingsdrift. De provincie heeft de wettelijke plicht om ervoor te zorgen dat de regionale zenders een kwalitatief hoogwaardig programma brengen. En dat kan na deze bezuiningsoperatie niet meer, vindt Omroep West. Maar de Raad van State ging niet mee in het betoog van de regionale zendstations. De bezuinigingen zijn rechtmatig. Het eigen vermogen van de omroepen zou de laatste jaren aangegroeid zijn, exploitatietekorten kunnen opgevangen worden. Ook zouden de zenders profiteren van onderlinge samenwerking en is het aantal uitzenduren in de afgelopen jaren (ruim zeshonderd uur) veel hoger dan het minimale vereiste van één uur nieuwe televisie per dag. De discussie over de journalistieke kwaliteit kapt de Raad van State af door zich te baseren op de regels van de mediawet uit 2008. En die wet hanteert 2004 als ijkjaar voor de definitie van journalistieke kwaliteit. Gerard Milo vindt dat onbegrijpelijk. “Maar ik kan er inhoudelijk helaas niet veel over zeggen, omdat we ons nog beraden op nadere stappen”.

NAVO-topman aan de tand gevoeld Door Jasper Gramsma

Secretaris-Generaal van de NAVO, Anders Fogh Rasmussen, maakte tijdens zijn bliksembezoek aan Nederland een uur vrij voor het vragenvuur van studenten van de Universiteit Leiden Campus Den Haag. Dat de ‘Sec-Gen’ – zoals hij door zijn mensen wordt aangesproken – naast de koning en de premier ook de Campus aandeed, is geen toeval. Zijn voorganger Jaap de Hoop Scheffer is er sinds 2010 als hoogleraar aan verbonden. De boodschap van Rasmussen aan Nederland is helder: stop met korten op defensie. In Europa wordt tot wel 40 procent bezuinigd op militaire uitgaven en dat stuit vooral de Amerikanen tegen de borst. Hun aandeel in de NAVO-schatkist is opgelopen van 63 naar 75 procent. In zijn bondige speech benadrukt de topman het belang van een sterk bondgenootschap voor de veiligheid. “Kosten door het gebrek aan verdediging zijn veel hoger dan de kosten voor defensie”, stelt hij. “Men krijgt echt waar voor zijn geld. Als Deen houd ik daarvan en ik denk de Nederlanders ook”. Studenten, medewerkers en hoog-

waardigheidsbekleders op de eerste rij zijn één en al oor. Bollebozen Maar Rasmussen hoeft na afloop niet te rekenen op een warm bad. De bollebozen, die voor een deel in dit soort internationale organisaties carrière zullen maken, zijn behoorlijk kritisch. Geen gegiechel of gebloos, geen vragen over lievelingskleuren en geen aanpak met fluwelen handschoenen zoals in het programma van Twan Huys vaak het geval is. Nee, de vragen bestaan uit minstens zes volzinnen in onberispelijk Engels. Eén van de studenten vraagt zich af of Rasmussen nog wel toekomst ziet voor de NAVO of dat Europa beter een eigen alliantie aan kan gaan. Een ander is benieuwd of de topman vindt dat opkomende bondgenootschappen in het oosten zich met de NAVO kunnen meten. En de volgende stelt dat het vreemd is te streven naar een wereld zonder nucleaire wapens, terwijl de achtertuin van de Verenigde Staten – lees: Europa – er nog altijd vol mee staat. ‘Vindt u ook niet?’ Het antwoord is driewerf nee. Verrassend of wereldschokkend zijn Rasmussen’s uitspraken dan ook geenszins, maar de boodschap is duidelijk: meer geld voor de NAVO.

6>Varia terugblik


foto’s uit het haags gemeentearchief

Lyndon B. Johnson Heel Den Haag maakt zich op voor de NSS, de Nuclear Security Summit, die op 24 en 25 maart 2014 in de stad zal plaatsvinden. Veel veiligheidsmaatregelen zijn afgekondigd. De afgelopen week konden we in de diverse kranten zien dat de wegen rondom Den Haag rond de top zijn

Tot wanhoop van zijn veiligheidsmannen stak de Amerikaan lopend en al handenschuddend het Plein over. afgesloten. De internationale zone in de omgeving van het World Forum is tijdens de top een onneembare vesting. De zware veiligheidseisen worden genomen om 58 regeringsleiders, onder wie de Amerikaanse president Obama, de Chinese president Xi Jinping en de Russische president Poetin, 5.000 delegatieleden en 3.000 journalisten te beschermen tegen mogelijke aanslagen. Er wor-

den 13.000 politieagenten ingezet. Dat was wel anders op 5 november 1963, toen de Amerikaanse vicepresident Lyndon B. Johnson Den Haag bezocht. Rond 11.15 uur werden hij en zijn vrouw verwelkomd op vliegveld Ypenburg. Het bezoek van Johnson aan Nederland maakte deel uit van een korte reis langs de Benelux-landen. Amerika wilde met dit bezoek het belang van de samenwerking tussen de Lage Landen onderstrepen en de samenwerking tussen de Benelux en Amerika op het gebied van veiligheid en economische ontwikkeling. Vanaf Ypenburg werd het echtpaar Johnson naar de binnenstad van Den Haag gereden voor een ontmoeting met premier Marijnen op het kabinet van de minister-president op het Plein 1813. Op het ministerie van buitenlandse zaken sprak de Amerikaanse vice-president ruim drie kwartier met minister Luns. Dit ministerie was tot 1985 gevestigd aan het Plein, in het Logement van Amsterdam. Na het gesprek met Luns zou Johnson de voorzitters van de Eerste en Tweede Kamer ontmoeten. Een zwarte limousine stond al voor

Aankomst op het vliegveld Ypenburg. Links minister-president V.G.M. Marijnen, midden L.B. Johnson, rechts de Amerikaanse ambassadeur in Nederland, Rice. >Foto: Stokvis

het ministerie klaar om Johnson veilig te vervoeren. Maar tot wanhoop van zijn veiligheidsmannen stak de Amerikaan lopend en al handenschuddend het Plein over richting het Binnenhof. Tijdens de wandeling spraken diverse mensen hem aan. Ook in de Eerste en Tweede Kamer straalde het bezoek van Johnson spontaniteit en ontspannenheid uit. Het leek alsof Johnson zich niet bewust was van enige dreiging. Stond het Nederland van de 20ste eeuw misschien ook buiten de landsgrenzen

bekend als vredelievend, ontspannen en veilig? Er was echter wel degelijk reden tot alertheid: 17 dagen later werd president John F. Kennedy in Dallas tijdens een rondrit door de stad beschoten en dodelijk geraakt. Twee uur na de moordaanslag legde Lyndon B. Johnson de eed af en werd hij geïnstalleerd als 36ste president van de Verenigde Staten van Amerika. Het loopje van het Plein naar het Binnenhof was misschien wel zijn laatste


Scrap•Arts•Music Zondag 9 februari | 14.30 uur | Lucent Danstheater | vanaf e 21,50

Onderdeel van het Holland Dance Festival!

Kaarten via: 070 88 00 333 / www.ldt.nl

w

Ingewikkelde ritmes, atletische choreografie en verbluffende lichteffecten maken deze voorstelling tot een intens fysiek spektakel van geluid en beweging.

ontspannen wandelingetje. Anno 2014 wordt er op het gebied van veiligheid in Den Haag niets aan het toeval overgelaten. Een realiteit waar we vandaag de dag helaas niet meer omheen kunnen. Het is te hopen dat de komende NSS-top echter dezelfde ontspannenheid uitstraalt als destijds het bezoek van Johnson. Maarten Schenk www.gemeentearchief.denhaag.nl

7

actueel<


stuurt Haganum en Sorghvliet gaan bij ADO Steijn naar huis loting op kwaliteit selecteren Door Marc Konijn

De twee zelfstandige gymnasia in de stad hebben de regels aangescherpt voor toelating tot hun school. Het Gymnasium Haganum en het Christelijk Gymnasium Sorghvliet kiezen voor kwaliteit. Als er teveel kinderen zijn aangemeld voor de eerste klas, dan hoeven de kinderen met een hoge CITO-score niet mee te draaien bij de loting. Zij zijn bij voorbaat geplaatst. Dat is een breuk met het verleden. Tot nu toe draaiden alle kinderen mee in de loting. Het kon daardoor gebeuren dat zeer begaafde leerlingen uitgeloot werden en op zoek moesten naar een andere school. De gymnasia zagen die leerlingen met lede ogen vertrekken. Vorig jaar was er een onverwacht grote run op het Haganum. De school had een overinschrijving van wel honderd leerlingen. Vlak voor de deadline van de inschrijvingsdatum kozen alsnog veel kinderen eieren voor hun geld. Uit angst om uitgeloot te worden, schreven tientallen leerlingen zich alsnog in bij het Sorghvliet. Het gevolg was dat beide scholen moesten loten. Directeur Rookmaaker van het Sorghvliet: “De oude regeling had iets vreemds. Het broertje of zusje dat net aan de toelatingseisen voldeed,

ADO Den Haag heeft trainer Maurice Steijn ontslagen. Het ontslag volgde op de nederlaag, die het Haagse team deze week op eigen veld leed tegen Heracles. De positie van Steijn was al enige tijd wankel, maar verrassende winst op Feijenoord gaf hem nog even respijt. Intussen staat ADO weer op de laatste plaats. Winst op Heracles zou wat lucht hebben geschapen. De nederlaag tegen Heracles leidde tot heftige taferelen. Na de snelle 0-1 riepen verhitte supporters de fans op het vak Midden-Noord demonstratief te verlaten. Na de wedstrijd moest de ME een charge uitvoeren om te voorkomen dat supporters naar de bestuurskamer opstoomden. Steijn, ADO-man in hart en nieren, was sinds de zomer van 2011 trainer. Zijn werk wordt voorlopig waargenomen door zijn assistent Henk Fräser.

werd automatisch geplaatst, terwijl de leerling zonder broertje of zusje met vwo-advies en de hoogste CITOscore soms uitgeloot werd”. Getrapt Het Haganum heeft samen met het Sorghvliet een nieuwe regeling bedacht. De leerlingen worden nu in vier categorieën ingedeeld, waarbij de CITO-score leidend is: een groep van 548-550, van 546-547, van 544545 en tot slot van 544 met havo/ vwo-advies. Bij overaanmelding wordt er vervolgens getrapt geloot. Dat betekent dat de bovenste groep voorrang krijgt op de onderste. De voorrang voor broertjes en zusjes blijft gehandhaafd, maar dan wel per categorie. Rookmaaker: “Leerlingen met een hoge advisering – die dus bij uitstek baat hebben bij een gymnasium – krijgen op deze manier een grotere kans op toelating”. Het Haganum en Sorghvliet kunnen ieder 145 leerlingen plaatsen, maar Rookmaaker gaat ervanuit dat er op het Sorghvliet niet geloot zal hoeven te worden. “Dat aantal hebben we in de afgelopen vijf jaar slechts eenmaal licht overschreden (160 aanmeldingen), de andere jaren bleven we er ruim onder”. Het Haganum heeft ook plek voor 145 leerlingen. Leerlingen kunnen zich tot 21 maart inschrijven.

Geen fusie kunstonderwijs

Kinderen met een hoge CITO-score hoeven niet meer ingeloot te worden voor toelating op de Haagse gymnasia.>Foto: DHC

Zeilrace ‘een feestje voor Gemeente moet plan bij alle mensen in Den Haag’ HagaZiekenhuis herzien Door Klaas-Jan Droppert

Den Haag lijkt dé sportstad van Nederland te worden. De Residentie haalde al het WK hockey en het WK beachvolleybal binnen. Nu komt daar een pitstop in de Volvo Ocean Race bij, de meest prestigieuze zeilrace ter wereld. Even wat cijfers om aan te geven dat het niet om zomaar een wedstrijdje gaat. Deze zeilrace, die sinds 1973 bestaat, brengt 2,9 miljoen toeschouwers wereldwijd op de kades en 1,5 miljard mensen schakelen hiervoor hun televisietoestel in. En die race heeft Den Haag weten binnen te halen. Op 19 en 20 juni 2015 bevinden de schepen zich in Scheveningen. De organisatie is erin geslaagd om het parcours te verleggen om zo een pitstop van 24 uur in Scheveningen mogelijk te maken, iets wat nog nooit is gebeurd. Schipper Bouwe Bekking van het deelnemende Team Brunel zag daarvoor een opening. “In de oorspronkelijke route varen we in de laatste etappe van Lorient via het westen van Ierland naar Göteborg. Als we de route over de Noordzee nemen, is dat vijfhonderd mijl korter. Daarmee sparen we ongeveer 24 uur uit en is een stop in Scheveningen mogelijk”. In december ontstond het idee en anderhalve maand later kon Schevenin-

gen als stopover gepresenteerd worden. Tot grote tevredenheid van wethouder Karsten Klein, want de tussenstop is een koopje. Waar normaal gesproken de kosten voor een start- of finishplaats in de miljoenen lopen, is Den Haag slechts enkele tonnen kwijt. “We betalen geen bedrag om start- of finishplaats te zijn. Het geld is voor de evenementen die we eromheen gaan organiseren, want de Volvo Ocean Race is niet alleen een feestje voor de zeilwereld, maar ook een feestje voor alle mensen in Den Haag”.

DEN HAAG

Door Adrie van der Wel

De Raad van State heeft het bestemmingsplan Florence Nightingale Park voor het gebied rond het HagaZiekenhuis onderuit gehaald. De Raad spreekt van een onhelder en rechtsonzeker plan, waarin grote gebreken zitten. De gemeente krijgt nu 14 weken de tijd om die gebreken te herstellen of om het plan aan te passen. Het plan regelt onder meer de uitbreiding en vernieuwing van het ziekenhuis en de bouw van parkeergarages en ongeveer 740 woningen. Vlak voor de vaststelling van het bestemmingsplan besloot de gemeenteraad om het plan te wijzigen. Twee woningen aan de Escamplaan zouden in het oorspronkelijke plan moeten verdwijnen. Maar dat werd op het laatste moment veranderd.

De woningen konden toch blijven staan. Nu blijkt dat die woningen een fors obstakel zijn voor de bouwplannen van de gemeente. De gevolgen voor de leefbaarheid bij die woningen zijn namelijk nauwelijks onderzocht. Verder noemt de Raad het bestemmingsplan gecompliceerd en nauwelijks te doorgronden. Zo is er onduidelijkheid over de bouwhoogte van nieuwe woningen vlak achter de bestaande woningen aan de Escamplaan. En wat de gemeenteraad wel heeft bedoeld om te regelen, is in het bestemmingsplan niet opgenomen. Ook schaduwhinder en toekomstig lawaai zijn niet door de gemeente onderzocht. De gemeente moet nu alsnog aannemelijk maken dat er bij de bestaande woningen aan de Escamplaan een aanvaardbaar leefklimaat zal zijn als het bouwplan wordt doorgezet.

SAVE THE CHILDREN

Manifestaties De stad van en recht In 24vrede uur kunnen de bezoekers straks steunt dit jaar kinderen in Liberia

DOE IETS

veel doen. Kloppend hart van de activiteiten is het Zuiderstrandtheater. Klein: “Er komen culturele manifestaties en de Volvo Ocean Race gaat zich presenteren. Maar ook het Residentie Orkest zal op een podium spelen en er is ook plaats voor dj’s”. Voor schipper Bekking staat al vast dat de aankomst in Scheveningen een hoogtepunt wordt. “Normaal is een finish midden op zee, nu tussen de havenhoofden. Het publiek zit er bovenop. Mooier kan niet. Natuurlijk is de eindwinst het belangrijkste, maar als er een etappe is die ik wil winnen, dan is het die in Scheveningen wel”.

OF

GEEF WAT

Nieuwe directeur Paard van Troje Majel Blonden is met ingang van 4 februari benoemd tot directeur van het Paard van Troje. Zij volgt Jeroen van de Wiel op die in november aankondigde te stoppen. Sinds 1997 is Blonden verbonden aan het Paard

DEN HAAG

van Troje als programmeur. Daarvoor werkte ze onder meer voor Rotown in Rotterdam en verzorgde ze de programmering van het Metropolis Festival. Ook was ze adviseur van het Fonds voor de Podiumkunsten.

SAVE THE CHILDREN

De stad van vrede en recht steunt dit jaar kinderen in Liberia

Codarts Rotterdam en de Hogeschool der Kunsten Den Haag zien af van een fusie. De kunstopleidingen blijven wel met elkaar in gesprek om op een andere manier de krachten te bundelen. Henk van der Meulen, voorzitter van het College van Bestuur van de Haagse kunstopleidingen noemt het ‘spijtig, maar onvermijdelijk’. Volgens Van der Meulen zijn de identiteiten van de beide hogescholen te verschillend. Zijn Rotterdamse collega Max Merkx vindt dat er geen inhoudelijke argumenten zijn om niet te fuseren. Hij is dan ook teleurgesteld dat de samenwerking vooralsnog niet doorgaat. Van der Meulen volgt met deze beslissing onverwacht de lijn van voormalig KABK-directeur Jack Verduyn Lunel. In een interview met deze krant hekelde Verduyn Lunel de bureaucratie van de Rotterdammers. Toen was er nog sprake van dat de fusie zou doorgaan, na Verduyn Lunel’s gedwongen pensioen.

Beatrix naar Drakensteyn Den Haag heeft voor het eerst sinds lange tijd geen vorst meer binnen de gemeentegrenzen. Prinses Beatrix woont niet meer in Den Haag en Willem-Alexander woont nog in Wassenaar. De prinses, zo meldde de Rijksvoorlichtingsdienst deze week, is officieel verhuisd naar kasteel Drakensteyn in Lage Vuursche (gemeente Baarn). Burgemeester Röell van Baarn was erbij toen Beatrix zich inschreef in haar nieuwe woonplaats. De prinses woonde ook al van 1963 tot 1981 op het kasteeltje, voordat ze haar intrek nam op Huis ten Bosch. Drakensteyn is het persoonlijk eigendom van de prinses en is de afgelopen jaren aangepast voor haar terugkeer. Haar overleden zoon Friso ligt vlakbij begraven.


DOE IETS DEN HAAG

OF

GEEF WAT

SAVE THE CHILDREN

De stad van vrede en recht steunt dit jaar kinderen in Liberia

Kijk wat jij kan doen op doeietsofgeefwat.nl doeietsofgeefwat

@doeietsgeefwat

8>opinie


Een nieuwe VN-organisatie in Den Haag?

‘Lobby voor duurzame economie op NSS’ Door Kees Duijvestein en Eveline Blitz

Binnenkort wordt de nucleaire top gehouden in Den Haag. Dat is goed nieuws voor onze Internationale Stad van Vrede en Recht. Nog beter kan het worden als Den Haag extra profiteert van deze conferentie met regeringsleiders uit de hele wereld. Zo’n top is immers ideaal om te lobbyen. Een uitgelezen kans om te pleiten voor de vestiging van een nieuw VNinstituut in Den Haag: een VN-instituut voor de transitie naar een duurzame economie. Immers, het gebrek aan duurzaamheid is voor de komende decennia een minstens zo grote bedreiging van de vrede als nucleaire ontwikkelingen. Maar meer duurzaamheid is ondenkbaar in de huidige economie. De enige mogelijkheid om een vreedzame (en dus duurzame) samenleving op den duur mogelijk te maken, is een transitie naar een duurzame economie. Voetafdruk Er zijn duizenden prachtige duurzame initiatieven. Zonnepanelen, minder vlees eten, woningisolatie, ophouden met een groot deel van het gekochte eten weg te gooien, op de fiets naar het werk, reizen met openbaar vervoer. Veel mensen zijn daar enthousiast mee bezig. Gelukkig weten ook al veel mensen dat duurzaamheid niet alleen betekent de thermostaat een graadje lager en zonnepanelen op het dak, maar dat bijna elke uitgave die men doet tegelijk energieconsumptie is. Als je er even over nadenkt, blijkt bijna al het geld dat we uitgeven voor een flink deel te bestaan uit energiekosten of een aanslag op de schaarse grondstoffen. Alleen uitgaven aan directe arbeid (de kapper, de klusjesman) belasten het milieu niet. Daarentegen bestaat de prijs van lekkere appels uit NieuwZeeland voor een groot deel uit de energiekosten van het vervoer. En

>Illustratie: Studio Barnaart

met een nieuw mobieltje doet u een flinke greep uit de zeldzame metalen(zoals Yttrium). Wie een karbonade eet, consumeert niet alleen het stukje ruimte waar het varken heeft gelopen, maar ook het (veel grotere) stuk ruimte waar al het voedsel is verbouwd om dat varken groot te brengen. Het gaat niet alleen om het directe en indirecte energie-

uw mening

Hoogwater De Haagse bouwwethouder hopman Norder schijnt een ongelimiteerde hoeveelheid euro’s in zijn knapzakje te hebben voor zijn hobby’s zoals de Cultuurkas, Balletbunker en Zwalkende zweefbrug. Maar de Stadsdeelwethouder Scheveningen, zelfde hopman, heeft geen enkele boodschap aan de steeds terugkerende wateroverlast door extreem hoogwater bij de bedrijven aan de 2de Haven in zijn Scheveningen. Zo hebben de eigenaren van het fameuze restaurant Waterproef de laatste jaren reeds 3 maal, samen met hun personeel, in hun eigen bedrijf kunnen pootjebaden. Het is niet moeilijk te raden dat dit groot ongemak en serieuze financiële gevolgen had voor dit sympathieke bedrijf aan de Dr Lelykade. Het zou voornoemde wethouder dan ook sieren om, voordat hij met

de Norderzon vertrekt, met een oplossing voor dit probleem te komen en daarmee te bewijzen dat hij echt iets om dit stadsdeel geeft. Advies inwinnen in Hamburg is eenvoudig al spreekt men er Duits, daar heeft men reeds lang geleden een relatief goedkope oplossing voor deze overlast gevonden of zou het woord goedkoop niet in het woordenboek van deze wethouder voorkomen?? W.J.Goudriaan. Rijswijk

Den Haag Centraal verwelkomt ingezonden brieven van maximaal 200 woorden. De redactie behoudt zich het recht voor deze te redigeren. Vermeld altijd uw adres (en liefst ook uw telefoonnummer), ook wanneer u e-mailt.

gebruik, maar vooral ook om de andere grondstoffen. Kern van het probleem is dat we in de westerse wereld gewend zijn om per persoon een te groot deel van de grondstoffen, van de aarde te consumeren. Onze ‘ecologische voetafdruk’ is te groot geworden. In Nederland is onze gemiddelde ecologische voetafdruk momenteel 6,3 ha. Wanneer we alle aardbewoners meetellen, zou het eerlijk zijn wanneer iedereen slechts 1,8 ha consumeert. Mahatma Gandhi zei het al: “De aarde heeft wel genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders begeerte”. De opkomende landen willen op den duur net zoveel welvaart als het Westen. Dat botst. Goedschiks of kwaadschiks zal het rijke Westen een stapje terug moeten doen. We zijn nu in sneltreinvaart bezig deze aarde uit te putten. Dat beangstigt ons. Niet omdat wij lijden aan het ‘die-armeplaneet-syndroom’, maar omdat dit op den duur de grootste, de allergrootste bedreiging is van de vrede. Delen Door de huidige crisis zijn mensen minder gaan besteden. Minder verspillen, meer zaken delen: autodelen, gereedschap delen in de buurt (via een website). Dat is niet alleen een besparing, maar tegelijk heel goed uit een oogpunt van duurzaamheid. Bovendien zijn dergelijke buurtacties heel goed voor de sociale samenhang. Echter: in de huidige economie zien we dat dit tot een toename van de werkloosheid leidt. Daarmee komen we van de wal in de

sloot terecht. Als we morgen allemaal onze vleesconsumptie decimeren om zo onze ecologische voetafdruk drastisch te verkleinen, veroorzaken we in de hele vleesindustrie tienduizenden werklozen, alleen al in Nederland. Onze maatschappij is gebaseerd op de groei-economie. Bedrijven moeten groeien, wij moeten meer besteden. Wanneer we geen geld genoeg hebben om bedrijven grotere verkoopcijfers te bezorgen, worden we gestimuleerd geld te lenen. Auto’s op afbetaling, persoonlijke leningen, het is normaal geworden. Voorzichtig piepen de schuldhulpverleners dat we de tering naar de nering zouden moeten zetten. Maar ze worden overstemd door de groeifetisjisten. De groei-economie is verworden tot een verspillingseconomie. Het gaat er om dat we iedereen overtuigen duurzamer te leven, maar tegelijkertijd zulke economische correcties aanbrengen dat we wel allemaal zinvol werk houden. Vasthouden aan de huidige groeieconomie vormt op den duur een ernstige bedreiging van de vrede. Om een vreedzame toekomst te waarborgen móéten we onze manier van leven en werken transformeren naar een duurzame economie, een economie van het genoeg. Hoe moeten we zo’n transitie naar een duurzame economie bewerkstelligen? Niemand heeft een kant-en-klaar recept. Het enige dat hierin duidelijk is, dat is dat zoiets slechts op internationaal (VN)niveau enige kans van slagen heeft. Sommige economen bepleiten

zaken als: geen BTW op arbeid, en meer BTW op spullen; een halvering van de werkweek; vervuilende grondstoffen belasten met de werkelijke kosten; bedrijven verleiden de belangen van werknemers en klanten boven die van de aandeelhouders stellen. Maar hoe verhouden deze zaken zich tot elkaar, waar is de grote lijn, hoe krijgen we het voor elkaar? Het is te hopen dat de internationale aanpak die hiervoor nodig is binnenkort door de VN geëntameerd wordt. Een eerste stap kan zijn: een VN-studiecommissie voor de transitie naar een duurzame economie. Tijdens de komende nucleaire topconferentie in Den Haag zouden Mark Rutte en Jozias van Aartsen (beiden Hagenaar) daar mooi voor kunnen lobbyen. Want het spreekt vanzelf dat zo’n VN-instituut in Den Haag, de Internationale stad van Vrede en Recht gevestigd wordt. Een gastvrij gebaar kan Den Haag maken door de voormalige Julianakazerne aan te bieden als onderkomen voor deze VN-organisatie. Dit is een mooie gelegenheid om Den Haag nog meer te profileren als de stad waar gewerkt wordt aan vrede op mondiaal niveau. Het nieuwe profiel: ‘In Den Haag wordt gewerkt aan een betere wereld, daarom willen we als stad ook voorop lopen op de lange maar hoopvolle weg naar een duurzame wereld’. Kees Duijvestein en Eveline Blitz zijn respectievelijk voorzitter van het bestuur en lid van de Raad van Advies van het Haags MilieuCentrum.

9

verkiezingen<


D66 en CDA, trouwe steunpilaren in het college Op 19 maart zijn de verkiezingen voor de gemeenteraad. De strijd om de 45 raadszetels zal, als het goed is, in alle hoeken van de stad gestreden worden. Politiek redacteur Jan van der Ven beschrijft elke week enkele aspecten ervan.

De start van de verkiezingscampagne van D66, alweer een maand geleden, hakte er stevig in. Zo grijs als het verkiezingsprogramma van deze partij is, zo veelzeggend waren de woorden die lijsttrekker Ingrid van Engelshoven op 7 januari ’s avonds sprak. Ze trok direct scherpe lijnen als het gaat om samenwerking met de PVV. D66 zal nimmer deelnemen aan een coalitie met deze partij, beloofde de D66-wethouder met veel nadruk. “Ik zal dat niet doen! Ik zal dat nooit doen!”, zei ze. De lijn die D66 hiermee kiest, past naadloos bij het beeld dat D66 onder leiding van landelijk leider Alexander Pechtold al gedurende enkele jaren kiest: de partij profileren door zich vierkant af te zetten tegen de PVV. Dat Van Engelshoven op lokaal niveau kiest voor hetzelfde profiel zal niet verbazen, want ze was tot vorig jaar naast wethouder ook landelijk voorzitter van D66. De klare taal van Van Engelshoven ging gepaard met het zaaien van twijfels over de opstelling van de PvdA en VVD als het over dit thema gaat. Ze vreest dat deze partijen de deur richting PVV openhouden. De prikkels richting PvdA en VVD hadden snel effect, want een paar dagen later ontstond hierover fikse irritatie tijdens de wekelijkse vergadering van het college van B en W. De wethouders van PvdA en VVD waren binnenskamers verontwaardigd over de ferme uitspraken van Van Engelshoven in hun richting. Norder was boos omdat Van Engelshoven hem verweet PVV-termen te gebruiken toen hij sprak over ‘een tsunami aan Oost-Europeanen’ die naar Den Haag trekken. VVD-voorman Revis, de wethouder van financiën en tevens VVD/lijsttrekker, was op zijn beurt geïrriteerd omdat Van Engelshoven de VVD ervan verdenkt na de verkiezingen samen te willen werken met de PVV, waarbij ze fijntjes herinnerde aan de gedoogsteun van Wilders aan het kabinet Rutte I. Omhoog De irritaties in het kamp van de PvdA en VVD hebben vooral te maken met de gestage opmars van D66 in de Haagse kiezersgunst. Terwijl PvdA en VVD langzaam wegzakken in de peilingen, klimt D66 voorzichtig omhoog. Een sprong van nu zes naar zeven of misschien zelfs acht zetels is daarbij niet uitgesloten. De interne ruzies en de daarop volgende steun voor het omstreden Spuiforum schaden deze partij kennelijk niet, evenmin als de forse be-

zuinigingen die D66-wethouder Marjolein de Jong doorvoerde op de uitgaven voor kunst en cultuur. Dat Den Haag onder haar leiding al in de eerste ronde volledig onderuit ging in de race om Culturele Hoofdstad van Europa, deert de partij evenmin. Wat eveneens geldt voor de sluiting van zes wijkbibliotheken, waardoor het ledenaantal met 4500 daalde. Met de keuze voor onderwijs als belangrijkste speerpunt, is D66 op lokaal niveau eveneens een afgeleide van het landelijke D66. De Democraten kozen vier jaar geleden niet zomaar voor de wethouderspost Onderwijs, er was vooraf goed over nagedacht. Want met onderwijs bindt D66 de hoger opgeleide inwoner van Den Haag, de stad van recht en vrede, aan zich. De Democraten vissen hier nadrukkelijk in de vijver van de VVD, wat extra irritaties veroorzaakt bij de liberalen. Waarbij komt dat onderwijs op lokaal niveau niet zo’n politiek gevaarlijke politieke glijbaan is als bijvoorbeeld bouwen of sociale zaken. Van Engelshoven kwam daardoor zonder schrammen uit vier jaar wethouderschap. Vanuit de politieke luwte kon zij zodoende de afgelopen vier jaar haar partij een steviger fundament geven in Den Haag. Met

Met Van Engelshoven (l) als D66-wethouder heeft de partij de afgelopen jaren het landelijke onderwijsprofiel ook in de stad kunnen laten zien. > Foto: Loes Schleedoorn

de komst van de brede buurtschool als aansprekend D66-voorbeeld. En vergeet de komst van het filiaal van de Universiteit Leiden naar Den Haag niet. CDA De leider van de kleinste coalitiepartij, Karsten Klein van het CDA, is na vier jaar eveneens ongeschonden tevoorschijn gekomen uit het politie-

CDA-wethouder Karsten Klein springt in de bres voor het welzijn van ouderen en anderen die van thuiszorg afhankelijk zijn. > Foto: Gemeente Den Haag

ke strijdtoneel. Toen hij vier jaar geleden overwoog wethouder te worden, waarschuwden oudgedienden uit het CDA hem deze stap niet zetten. Zij vreesden dat de jeugdige, ijdele en soms onbezonnen Karsten Klein brokken zou gaan maken. Maar deze vrees kwam niet uit. Zijn ijdelheid nam weliswaar niet af, maar de CDA-wethouder liet zien dat het CDA een even betrouwbare coalitiepartner is als D66. Bij moeilijke dossiers lag hij nimmer dwars en hij wist zich daarbij niet gehinderd door een kritische fractie. Klein had als wethouder en partijleider de regie in zijn partij stevig in handen. Totdat het CDA-raadslid Mitra Rambaran ineens tegen de bouw van het Spuiforum dreigde te stemmen. Met zeer harde hand greep Karsten Klein in, het raadslid werd de mond gesnoerd en het CDA stemde vervolgens unaniem in met de komst van het Spuiforum. ADO-dossier Wat niet voor Karsten Klein pleit, is dat hij niet gewend is tegengesproken te worden en soms wel heel erg overtuigd is van zijn eigen gelijk. Dat bleek duidelijk toen begin vorig jaar aan het licht kwam dat de financiële situatie van ADO volgens de KNVB weer zorgelijk was. Daarmee lag het immer politiek zeer gevoelige ADO-dossier ineens op de tafel van de verantwoordelijke wethouder Klein. Die stond vervolgens tegenover een zeer kritische gemeenteraad. Maar Karsten Klein sloeg ongemeen had terug en dreef al zijn critici in een hoek. Iedereen die er zelfs maar één seconde aan twijfelde dat hij dit dossier niet op orde had, moest er aan geloven. Rachid Guernaoui, de fractievoorzitter van D66, moest het in het bijzonder

ontgelden, omdat hij weerwoord gaf. Van een samenspraak met de gemeenteraad kwam het niet. De wethouder betichtte Omroep West zelfs van tendentieuze berichtgeving en maakte daarmee de klassieke fout de berichtgever te straffen voor het brengen van het slechte nieuws. De CDA-voorman is niet alleen fel als het gaat over critici. Hij trok ook direct van leer toen het kabinet besloot het mes te gaan zetten in de thuiszorg die in 2015 naar de gemeenten wordt overgeheveld. Dat gaat met een korting van 40 procent gepaard en de wethouder, verantwoordelijk voor jeugd, welzijn en sport, laat geen moment voorbij gaan zich daar met hand en tand tegen te verzetten. Hij vreest duizenden ontslagen. Hij trekt dan door het land maar ook door de stad. Zoals op dinsdagmiddag 21 januari in de Christus Triomfatorkerk in Bezuidenhout, waar de lijsttrekkers deelnamen aan een debat over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) die tot de gewraakte bezuiniging van 40 procent zal leiden op het budget voor de thuiszorg. De CDA-voorman is dan helder en laat geen twijfel bestaan over de effecten ervan. Uit zijn mond geen verkiezingsretoriek maar helderheid. De bezuiniging zal hard aankomen, voorspelde hij. “We kunnen dan niet alles laten zoals het is. Ik wil dan ook geen gouden bergen beloven en voorzie dat bijvoorbeeld het gebruik van het speciale vervoer voor gehandicapten dan veel duurder zal worden”. Karsten Klein houdt niet van wollig taalgebruik, hij kiest liever voor de heldere boodschap.

10>interview Vilan


Ferry Mingelen drukker dan ooit

‘Ik houd niet van grote woorden’

Naar Canada

Toen het moest gebeuren, ging het op het laatste moment niet door. Mijn ouders zouden naar Canada emigreren om daar een nieuw leven op te bouwen. Een gróóts leven. Dat kon daar. Hier niet. Het was na de oorlog nog jaren lang sappelen. Precies zoals nu, en de geschiedenis herhaalt zich. Steeds meer Nederlanders zoeken werk over de grens. En Canada stijgt weer in populariteit. Tuurlijk. Het lijken zulke vriendelijke mensen, we spreken in Nederland allemaal Engels (denken we) en daar zijn tenminste nog banen. Trekt de zaak in Nederland weer aan, dan verkassen we terug. Opeens leek het ook mij een fantastic idea. Ik zag mezelf weer in Toronto rondwandelen, maar dan nu gehaast want ik was op weg naar de redactie van een newspaper waarin ik de veelgelezen column publiceerde, getiteld Dutch sex and the city. Zoiets. Dromen zijn bedrog, zong Marco Borsato al. Ik hou mijn hart vast voor al die Nederlanders die in den vreemde gastarbeider willen worden. Hoe is dat hier ook alweer gegaan? Het zou tijdelijk zijn. Nou, enfin. Heden zij, morgen wij. Ik moet eerlijk toegeven dat de droom van emigreren mij ook een keer te pakken had. Jaren geleden was ik dus in Toronto. Een uitstapje dat ik met mijn toenmalige geliefde maakte. Hij bezat een torenhoge ambitie dus mijn toekomst had hij snel uitgestippeld. Ik moest diners verzorgen voor zijn collega’s en dat schrijven van mij? “Schrijven kun je overal”, zei hij. Dat was het eerste barstje in deze mooie liefde. Om een lang verhaal kort te maken, ik ben opgelucht dat ik alles ontdekte voordat ik mijn Nederlands paspoort inleverde. Maar juist daardoor ben ik nieuwsgierig gebleven naar nieuws over Canada, vooral als het over emigreren gaat. Mochten er onder u ook mensen met plannen zijn, dan kan ik u het volgende zeggen. Er zijn Dutch Toko’s waar ze vier tot zeven soorten ontbijtkoek verkopen. Drop hebben ze ook. Iedereen gedraagt zich Amerikaans aardig (‘Have a nice day’) maar dan zit er een zachte toon in. En u zult de gekste dingen van uw geboorteland opeens verschrikkelijk missen. Canadezen zijn geen Nederlanders. Ze zijn anders. Het zijn ook mensen, jazeker, maar: anders. Ga er eerst eens een jaar op proef wonen. Mijn ouders gingen er niet heen, ik bleef er niet en of u naar Canada moet, dat is aan u. Ik zeg alleen. zorg altijd voor een returnticket. Beter ermee verlegen dan erom verlegen. Vilan van de Loo

Haags journalist Ferry Mingelen (66) nam eind vorig jaar met enig hartzeer afscheid van NOS/Nieuwsuur, de publieke omroep waarvoor hij bijna dertig jaar het Nederlands politiek bedrijf duidde. De politiek is echter nog lang niet van hem af. Aan de vooravond van gemeenteraads- en Europees Parlementsverkiezingen heeft hij het drukker dan ooit als debatleider, columnist en medewerker van Pauw & Witteman.

Door Vera de Jonckheere Dat hij net zo lief niet over zichzelf praat, maakt hij direct duidelijk. Er is niets veranderd sinds het vorige interview in Den Haag Centraal zes jaar geleden en bovendien heeft hij een slecht geheugen. Hij schuift liever zijn vrouw Marike (46) naar voren, actrice bij toneelgroep De Nieuwe Metropool. “Zij glansde vorig jaar als Maria Callas in een monoloog van 70 minuten. Ook zet zij zich al jarenlang in voor het Dushi Huis, het tehuis voor kinderen met bijzondere hechtingsproblemen”. Waarvan akte, maar nu hij er eenmaal tóch zit, is hij graag bereid stil te staan bij de parlementaire arena die hij, jong journalist uit Rijswijk, voor het Vrije Volk in 1969 betrad. Na achtereenvolgens gewerkt te hebben voor Trouw en de GPD (Geassocieerde Pers Diensten) in Brussel begon hij in 1984 als presentator van Den Haag Vandaag. Door samenvoeging van programma’s stond zijn naam ook bij Nova en vanaf 2010 bij Nieuwsuur. “In wezen is er in die jaren niet veel veranderd. In ons land bereikt geen van de partijen ooit een absolute meerderheid en toch moet er geregeerd worden. Partijen zetten zich gedurende de verkiezingsstrijd scherp tegen elkaar af en moeten na de verkiezingen weer een redelijk vergelijk zien te treffen met de eerder bestreden collega’s”. Een politiek landschap bezaaid met compromissen, waarin de verkiezingen van september 2012 voor een novum

zorgden. “Het grote verschil van Rutte-II met voorgaande kabinetten is het gebrek aan meerderheid in de Eerste Kamer: er moet voortdurend met de oppositie onderhandeld worden. Dat maakt het proces dynamisch en journalistiek interessanter, maar verhoogt tevens de onzekerheid”. De ene kiezer koos rechts om links uit te sluiten, de andere koos links om rechts niet in het zadel te helpen. “Door de wijze waarop VVD en PvdA in de verkiezingsstrijd tegenover elkaar stonden, was het voor praktisch iedereen slikken om te zien hoe ze de gelederen ineens sloten. Het is de vraag of dit de kiezer bij een volgende ronde door het hoofd zal spelen. Vooral de oppositie grijpt het regelmatig aan. Op gemeentelijk niveau zie je evenwel dat ook een oppositiepartij als de SP in colleges weet samen te werken met de VVD. Niemand in Nederland zit te wachten op een situatie als in de VS en in Italië met een zogeheten vetocratie: verschillende minder- en

‘Ik wil niet weten of er iemand in de familie ziek is: ik ben er om hen kritisch te volgen’

meerderheden houden elkaar gevangen in onmacht”. Omgangsvormen In de politieke verhoudingen mag dan weinig veranderd zijn, de omgangsvormen zijn op z’n minst vrijer geworden. “Zoals dat voor de gehele samenleving geldt. Toen ik als journalist begon, stonden wij onderaan de trap en vroegen: ‘Hoe was uw reis, Excellentie?’ Vorig jaar werd in de wandelgangen aan de premier gevraagd: ‘Heb je nog geneukt dit weekend, Mark?’ Opmerkelijk genoeg verblikken of verblozen politici niet meer bij onbeschaamde vragen. Iedereen herinnert zich nog het vreselijke filmpje van de confrontatie tussen Ella Vogelaar en Rutger Castricum. Zij probeerde hem te negeren, maar dat werkt dus niet. Tegenwoordig beweegt iedereen mee en probeert op vriendelijke wijze schadevrij uit zo’n gesprek te komen. Debatten in de Kamer zijn altijd vrij stevig geweest, maar intussen ook directer geworden”. Overigens niet zoals veel mensen denken veroorzaakt door Geert Wilders. “Jaren vóór Wilders viel Jan Marijnissen al uit tegen Kamervoorzitter Frans Weisglas, die zijn woordenstroom wilde beteugelen: ‘Effe dimmen!’ Destijds was dat ongehoord tegen de voorzitter die toch een zeker aanzien geniet. Het Wilders-Rutte-duet ‘Doe ’s normaal – Doe zelf normaal, man’ staat niet alleen. Het is doorsnee taalgebruik dat mensen het over ‘kut-weer’ of een ‘kut-verhaal’ hebben. Dat haalde je vroeger niet in je hoofd.

>Foto: Piet Gispen

Niemand kijkt meer op van scholieren die hun conversaties doorspekken met ontelbare ‘fucking’s. Zodra een woord van zijn speciale betekenis is ontdaan, blijven er slechts letters over”. Hoe hard de debatten in de Kamer ook mogen zijn, er is voor hem wel een grens. “Buiten de debatten bestaan er veelal redelijke persoonlijke verhoudingen, vanuit de algemeen belang gedachte: we zijn er om Nederland verder te helpen. Persoonlijke aanvallen vind ik jammer. Op het moment dat Wilders zijn collega Pechtold ‘een zielig, miezerig, hypocriet mannetje’ noemde, kwam daarmee veel onversneden antipathie naar buiten”. Humor Humor is een redmiddel, ook in de Kamer. Tijdens de opening van de Haagse Humor expositie in het Haags Historisch Museum (HHM) werd Mingelen gevraagd of politici die vaak het onderwerp van satire zijn over voldoende humor beschikken. Gelukkig wel, zij het soms ten koste van de ander. “Leuk en pijnlijk kwam samen in het ongelukkige stekker-incident. Jolande Sap toonde Wilders hoe hij de stekker uit het door hem gedoogde kabinet kon trekken, waarop hij repliceerde: ‘Volgens mij heeft bij mevrouw Sap de stekker er nooit in gezeten’. Ad rem, hij oogstte veel gelach, maar

11

interview<


‘Opmerkelijk genoeg verblikken of verblozen politici niet meer bij onbeschaamde vragen’

treurig voor Sap, een moedig en goed politica. Echt jammer dat ze weg is uit de kamer”. Op deze HHM-expositie, die hij iedereen van harte aanbeveelt, mocht hij Wim de Bie en Sander van de Pavert interviewen over hun werkwijze. “Zij zeiden allebei dat ze hun ‘slachtoffers’ niet moeten kennen. Zij parodiëren, ik doe natuurlijk iets anders, maar herkende dat mechanisme”. Ook de succesformule van Mingelen is, onder meer, gebaseerd op distantie. Niemand kan hem indelen bij één partij of kamp. De bar van Nieuwspoort ziet hem niet in de kleine uurtjes. Eten met politici is ook taboe, hij vermijdt persoonlijk contact. “Ik volg politici in hun professie, bel met hen, spreek hen in de wandelgangen, maar hoef niet met ze in de kroeg te zitten. Ik wil niet weten of er iemand in de familie ziek is: ik ben er om hen kritisch te volgen. Rutte vind ik op zichzelf een aardige man, ook al is zijn beleid niet altijd even geslaagd, maar de momenten dat ik hem voor het wekelijks gesprek met de premier ondervroeg, behoren tot mijn meest snibbige interviews. Ik moest me extra wapenen tegen zijn vriendelijkheid”. Nieuwsuur Natuurlijk is er geen enkele reden

om verdrietig te zijn als je op je 66ste, in blakende gezondheid, afscheid neemt van een werkkring. “Toch vind ik het jammer om niet meer bij Nieuwsuur te werken, het mooiste politieke actualiteitenprogramma dat Nederland rijk is. Ik mis de hectiek en uitdaging van dagelijkse uitzendingen. De structuur van een vaste werkgever”. Als kleine zelfstandige is hij voortdurend aan het regelen. Zelf omschrijft hij de transitie als van één vast dienstverband naar tien losse banen. “Op zich stuk voor stuk interessant en eervol. Marike had gelukkig gelijk toen ze voorspelde dat ik niet in een zwart gat zou vallen, maar het drukker zou krijgen dan ooit”. In verband met de naderende gemeenteraadsverkiezingen (19 maart) en Europees parlementsverkiezingen (22 mei) wordt hij veel gevraagd voor lezingen over de actuele politiek. Voor de Haagse gemeenteraadsverkiezingen zal hij de nodige debatten leiden, ook Amsterdam en andere steden staan in zijn agenda. Hij blijft voorlopig een regelmatig bezoeker van het Binnenhof . “Nee, ik ben echt niet uitgekeken op de dames en heren politici. Mediagetraind? Vaag? Ach, daaraan ben ik zo gewend geraakt. Het blijven mensen van vlees en bloed. Enerzijds is inhoudelijke kritiek op politici vaak zeer terecht, maar anderzijds:

zo dankbaar is dat vak nu ook weer niet. Hard werken, geen sprake van zakken vullen. Als je Samsom met zijn rode rozen in weer en wind langs de huizen in de Escamp ziet gaan – zo leuk is dat niet. Ik vergeleek hem onlangs voor mijn wekelijkse column voor De Persdienst van acht regionale kranten met een Jehova’s Getuige”. Aha, de eerste enerzijds-anderzijds is genoteerd. Thomas van Luyn maakte er dankbaar gebruik van voor zijn persiflage. Mingelen ervaart het enerzijds-anderzijdskeurmerk als positief. Zijn genuanceerde berichtgeving bezorgde hem in 2012 de Anne Vondelingprijs voor zijn gehele œuvre van politieke verslaggeving. Een aangename verrassing. “De prijs is voor de schrijvende journalistiek, dus toen ze belden dacht ik uitgenodigd te worden voor een praatje bij de uitreiking”. Uit het juryrapport: ‘Ruim een kwarteeuw lang duidt hij de Nederlandse politiek op een begrijpelijke manier, uitstekend geïnformeerd en zorgvuldig geformuleerd. Zijn persoonlijke, herkenbare stijl is scherp, licht ironisch en toch respectvol’. “Passie voor de journalistiek? Ik houd niet van grote woorden, het is gewoon een mooi vak. Van passie heb ik geen last: kúnstenaars hebben passie bij wat ze doen”. Hij ziet

zichzelf als dienstbaar aan de politiek geïnteresseerde Nederlander, heeft een hekel aan mensen die zich groter maken dan ze zijn, overtuigd van hun eigen positie en eigen gelijk. Reizen Zodra hij gewend is aan het nieuwe ritme in zijn leven, hoopt hij meer te kunnen wandelen en zeilen. De voettocht van 1300 kilometer van Cahors, Frankrijk naar het Spaanse Santiago de Compostela zette hij zes jaar geleden al op zijn naam. In welgeteld acht weken. Voor Plus Magazine maakt hij af en toe reisreportages. “Direct na mijn afscheid vorig jaar december maakte ik een 10-daagse zeilcruise door de Cariben op de Clipper Stad Amsterdam, een driemaster. Eerder maakte ik met mijn twee oudste zoons Laurens (39) en David (35) een tocht door de bergen van Corsica”. Koen (12) en Willem (17) zitten beiden nog op Gymnasium Haganum. Wie weet komt hij, naast reizen, eindelijk toe aan een boek over de politiek in Nederland. Daarvoor ontbreekt hem nu nog de noodzakelijke ‘distantie en rust’. In 2011 debuteerde hij met ‘Graven rond het Binnenhof’, een kijkje achter de gevels van de diverse sociëteiten, verenigingen en cafés die Den Haag in alle soorten en maten rijk is. Hij

leerde er zijn stad nog beter door kennen. Pauw & Witteman Hij zal nu vaker andere steden aan doen. Voor de uitzendingen van Nieuwsuur kon hij lekker in Den Haag blijven; van zijn huis in de Archipel fietst hij in tien minuten naar het epicentrum van de politiek. Voor Pauw & Witteman reist hij he-le-maal naar de Amsterdamse Westergasfabriek. In principe treedt hij er één keer per week aan, ‘mits er iets te vertellen valt’. Vorige week woensdag maakte hij zijn debuut als politiek analist in dit programma: hij viel met zijn neus in de boter. Vlak voor middernacht kreeg hij het woord over staatssecretaris (toen nog) Frans Weekers van Financiën, die zich in de Tweede Kamer al vier uur aan het verdedigen was – niet voor de eerste keer – over de afwikkeling van toeslagen bij de Belastingdienst. Acht miljoen toeslagontvangers telt Nederland. Hij vergeleek hem met een bokser. “Hij krijgt klap op klap, komt er totaal bemodderd uit, maar dan gaat-ie morgen gewoon weer verder”. Nauwelijks had hij zijn zin uitgesproken of Weekers kondigde aan dat hij had besloten de volgende ochtend zijn ontslag aan te bieden aan de koning. Met een brede glimlach kwam Mingelen direct met een hem kenmerkende relativering: “Zo blijkt maar weer hoe tijdelijk de duiding is”.

Foto: Thomas Manneke

Ik zit in het NT gebouw, op de 7 meter lange bank. Het is vrij rustig in het gebouw. Johan Doesburg rent door het gebouw, op zoek naar waar hij zijn kopje koffie had neergezet. Hij is het vergeten. Otis Redding knalt over de speakers. Dat komt door Gerrit. Die werkt hier. Hij zet elke dag Otis op. Hij sloft hier rond en zingt soms een zinnetje mee. Met een plat Haags accent. Er hangt een goede ambiance zo

Alsof Shakespeare heel stoned was toen hij dit schreef aan het eind van de middag. Ik heb net de hele dag gerepeteerd voor De storm. Het blijft ongelooflijk zoeken naar de kern van afzonderlijke scenes. Het is een raar stuk. Ik geef het toe. Alsof Shakespeare heel stoned was toen hij dit schreef. Een soort spirituele trip. Maar heel cool juist. Een puzzel. We zijn met een grote gezellige club. Mannen. En twee vrouwen. Het is mijn eerste grote zaal productie bij het NT. En ook mijn eerste tour met het NT. Nieuwspoort en Titus (NT jong) heb ik dit najaar

Iedere maand schrijft een artiest die de Koninklijke Schouwburg aandoet over zijn of haar belevingen en het gevoel dat de schouwburg hierbij oproept. Deze maand: Reinout Scholten van Aschat. Op 22 februari gaat De storm van William Shakespeare in première en in deze tragikomedie, in een regie van Johan Doesburg, speelt Reinout de rol van Ferdinand. Met De storm maakt Reinout zijn debuut in de Koninklijke Schouwburg maar dit is zeker niet de eerste keer dat hij in Den Haag speelt. Met het collectief van Lars Doberman was hij afgelopen maand nog te zien in Theater aan het Spui met Nieuwspoort en sinds september is hij bijna onafgebroken aan het repeteren geweest in Den Haag, eerst voor Nieuwspoort en nu dus voor De storm. gespeeld in het Theater aan het Spui, en ook in het Compagnie theater in Amsterdam. Maar het echte touren moet nog komen. Na een jaar freelancen bij gezelschappen als Het Toneel Speelt (Gijsbrecht), Toneelgroep Oostpool (Koud Water) en Toneelgroep Amsterdam (Othello), en bij Orkater (Lars Doberman) ben ik nu dus vast in dienst bij het Nationale Toneel. Ik ben samen met 4 andere jonge mensen 'aangenomen' bij het gezelschap in het kader van talentontwikkeling. Ik vind dit een te gekke kans om mijzelf door te kunnen ontwikkelen. Je hebt soms het idee dat zodra je bent afgestudeerd, je 'het' dan moet kunnen. Dat je moet kunnen spelen. Dat is een angst, en heeft er eigenlijk niks mee te maken. Het is meer zoals met een rijbewijs. Je hebt een soort diploma, maar echt rijden leer je door het vaak te doen. Daar ben ik me heel erg van bewust en daarom was ik heel blij dat ik door Theu Boermans gevraagd werd of ik me twee jaar wilde aansluiten bij het NT, om door te leren. Om in een ervaringstraject te stappen waar ik mezelf kan uitdagen, op mijn bek kan gaan en kan leren van ervaren en te gekke acteurs als Mark Rietman en, vooruit, Vincent Linthorst.

gedistilleerd... BOLS JOnge Jenever 1L van 14,95 voor

ACTIES aanbiedingen gelden van 4 feb. t/m 3 maart 2014

€ 11,95

Whyte&Mackay ScOtch WhiSky 1L

van 21,75 voor € 17,50 Door de lagering op zowel bourbonals sherryvaten ontstaat een uitzonderlijk zacht smaakpalet.

vOdka ruSSky Standart OriginaL 1L

van 21,75 voor € 17,50 Zachte, Premium Russische Vodka, met de beroemde Russische ‘bite’.

JägerMeiSter 0.7L in giftpack + 2 shotglazen van 14,55 voor € 12,50

cOurvOiSier v.S. 0.7L van 28,20 voor

€ 22,95

haMiLtOnS SpeySide SingLe MaLt 0.7L

van 23,95 voor € 19,98 Elegant met een licht zoetje (toffee) en een lichte kruidigheid in de afdronk.

www.drinkland.nl

iSLe Of Jura 10y SingLe MaLt 1L

van 40,95 voor € 34,95 Licht ziltig met een volle smaak. In de warme en zachte afdronk herkennen we een lichte nasmaak van rook en honing.

den haag

Voorhout

noordwijk

oegstgeest

Prinsestraat 57 070 364 29 25

Jacoba van Beierenhof 28 0252 220 208

Maarten Kruytstraat 24 071 361 21 82

Lange Voort 19 071 301 55 83

Reinout Scholten van Aschat

Leraar worden in de Haagse regio?

Kom naar ‘Leraar van Buiten’ op woensdag 5 maart, 19-21 uur Foto: Barry Hullegie

De storm speelt van dinsdag 18 februari t/m zondag 20 april 2014 in de Grote Zaal van de Koninklijke Schouwburg.

Informatiebijeenkomst voor potentiële zij-instromers Segbroek College, Klaverstraat 7, 2565 BT Den Haag

Welke stappen moet je zetten om leraar te worden in het voortgezet onderwijs in de Haagse regio? Rectoren, lerarenopleidingen en ervaringsdeskundigen informeren je over lesbevoegdheid en andere kwaliteitseisen.

Kijk op www.ks.nl voor tickets en meer informatie

Meer informatie en aanmelden op www.derodeloper.nu/actueel

13

boeken<


Yvonne Keuls geeft alle generaties geschenk

Ontroerende oorlogsroman

in straattaal. Als een luidkeelse afrekening met zijn familieroeping’.

Door Jill Stolk

Hoe wonderlijk kan een thema een schrijver door de jaren bijblijven. Yvonne Keuls (1931) schrijft op verzoek van de Bijenkorf in 1988 het boekenweekgeschenk, de novelle Daniël Maandag. Auteur Keuls gebruikt voor deze opdracht een deel van de aantekeningen dat eigenlijk bestemd is voor de roman ‘Koningin van de nacht’; ze is op het moment van de opdracht niet bij machte een heel nieuw onderwerp in twee maanden te bedenken en uit te werken. Komt de roman die over Keuls jeugd in de Tweede Wereldoorlog zou gaan hiermee te vervallen? In 2011 schrijft Keuls op verzoek van filmproducent Alain de Levita en filmregisseur Miriam Kruishoop het scenario Daniël Maandag. Met het schrijven van dit scenario wordt de weg vrijgemaakt voor de roman die Keuls in 1988 had willen schrijven. Vijfentwintig jaar later, in 2013, wordt het boek gerealiseerd. Eigenlijk speelt deze Haagse roman zich voornamelijk af in het jugendstilhuis van Daniël Maandag, net ten oosten van de Atlantikwall. Daar zijn de winkelstraat aan de zijkant van het huis, waar de populaire stoffenwinkel Klomp mensen uit de hele stad trekt en om de hoek een brede straat met hoge bomen, met grotere en chiquere winkels en de theesalon ‘Patisserie’ die in april 1941 het bordje ‘Voor Joden Verboden’ voor het raam heeft staan. Een vast groepje mensen bevolkt het boek. Daniël Maandag is pianist, componist, pedagoog en bovendien verslingerd aan klokken en hun werking. Zoon Daan is zeven als zijn moeder Rosalinde Bliek, concertvioliste en pedagoge, in een Zwitsers

Afbraak voor de Atlantikwall in de Stokroosstraat. > Foto: Collectie Haags Gemeentearchief/J.M.G. Schrama

laboratorium aan tbc bezwijkt. Grote zus Roos, voorbestemd om een groot violiste te worden, heeft dagelijks les van meneer Labohm. Tante Isabel Bliek, een pedagoge die heel wat violisten het vak heeft bijgebracht, neemt de zorg voor de familie op zich. Buurman Prakke staat de familie bij met klussen zoals het vervaardigen en ophangen van de ‘verduistering’ en het bewoonbaar ma-

ken van de ‘luchtkoker’, de ruimte tussen hun huizen, die als schuilkelder zal gaan dienen. Keuls, een verteller die haar luisteraars de ruimte geeft, neemt de tijd om de wereld van haar hoofdpersonen te ontrollen. Hoe laconiek reageert Daniël op zijn zusters die hem op bladzijde 54 al aansporen om te evacueren. Maandag heeft immers een vals persoonsbewijs! Maar hoe

wijs is deze musicus wanneer hij zijn dochter Roos laat evacueren: ‘Wees flink, niet omkijken, niet zwaaien, zo gewoon mogelijk doen. Doe maar net alsof je met meneer Labohm een nieuwe a-snaar gaat kopen’. Daan wil geen violist worden en eigenlijk ook geen pianist. Hij wil de straat op. ‘Lekker stompen en vechten. Hun straat tegen de kleine winkelstraat. En dan lekker schreeuwen

Humor Keuls’ toonsoort en humor voorkomen dat haar oorlogsroman somber wordt. Buurman Prakke legt aan tante Isabelle uit waarmee je de allesbrander kunt stoken: ‘Ja, alles, logisch, alles wat brandt, deuren, violen, piano’s, als de oorlog nog lang duurt kun je je hele huis opstoken (…)’. Keuls werkt met korte hoofdstukken van zeseneenhalve en ook wel anderhalve bladzijde. Soms weemoedig eindigend, wanneer Roos net de houding weet te treffen van haar moeders schitterende portret: ‘Niet bewegen…niet bewegen’. Of de lezer in verbijstering achterlatend, wanneer de mensen in de straat geen aandacht besteden aan de familie Klomp, die met een koffer en gekleed in winterjassen (iedereen draagt op dat moment zomerkleren), hun huis verlaat. ‘Ze waren opgeroepen’. Deze ontroerende roman, waarin eigenlijk twee koninginnen van de nacht optreden, die ene is de moeder van Daan en Roos, is een regelrechte pageturner. Voor de ervaringsdeskundigen, die de Tweede Wereldoorlog meemaakten, voor de kinderen en voor de kleinkinderen. Voorlezen, ook goed, stukje bij beetje (er zijn 55 hoofdstukken) laten weten hoe het is om op voedseltocht naar het Westland te trekken, hoe koud de winter van 1944 was, hoe een rooftocht ontstaat, hoe gevoelig suikerbieten zijn, hoe de zwarte markt werkte en hoe muziek op veel manieren een band schept. Keuls geeft met deze roman alle generaties een geschenk. Yvonne Keuls, Koningin van de nacht. Uitgeverij Ambo. Paperback 272 blz. ISBN 9789041424891. Prijs: € 16,95. E-book ISBN 9789041425287. Prijs: €12,99

‘Haar werk is haar passie, misschien is ze lesbisch.’

Theo Monkhorst over vrouwen en hun passieve karakter Door Thijs Kramer

Ik begon me tijdens het lezen van de roman ‘Blinde perfectie’ van Theo Monkhorst al flink te ergeren aan de halfbakken beschouwingen over kunst, schoonheid en vrouwen, toen ik besefte dat ik te maken had met een persiflage. Vanaf dat moment werd het boek opeens een stuk aardiger om te lezen. Hij noemt de naam nergens, maar het lijkt erop dat Monkhorst met dit boek probeert af te rekenen met niemand minder dan Harry Mulisch. En dat is dapper. Monkhorst die zijn boeken op eigen kosten in eigen beheer laat drukken, neemt het op tegen de grootste Nederlandse schrijver van de vorige eeuw. Je moet het maar durven. Het draait in Blinde perfectie om Max Becker, een schrijver op leeftijd. Hij is een grootheid in de literatuur. Zijn boeken gaan de hele wereld over. Zijn naam werd meer dan eens in verband gebracht met de Nobelprijs voor literatuur. In zijn jonge jaren toonde hij sympathie voor het Cuba van Castro. Waar hij verschijnt, staat hij in het middelpunt van de be-

langstelling. Echter, hij is in de loop der jaren stekeblind geworden. De metafoor die Monkhorst hier hanteert, is duidelijk: Mulisch was een blind paard. Max Becker werkt aan een nieuw boek, dat hij dicteert aan zijn inwonende dochter. Er ontstaat dus een boek in een boek. En in het fictieve boek draait het om een jonge kunstenares, die op een nogal oubollige manier op zoek is naar de absolute schoonheid. Becker becommentarieert zijn eigen schrijfproces en Monkhorst weet hem lekker pedant neer te zetten. Er wordt voortdurend geschermd met vage absoluutheden als: ‘ultieme schoonheid’, ‘perfecte schoonheid’, ‘perfecte kleuren’, ‘puur natuur’, ‘pure kunst’, ‘absolute perfectie’. En af en toe gooit hij er opmerkingen tussendoor als: “De auteur is niet meer dan een bemiddelaar”. Monkhorst veegt hier de vloer aan met de gedateerde romantische kunstopvatting die beweert dat kunstenaars ingefluisterd worden door iets hogers. “Het gaat over het blootleggen, het blootleggen van de schoonheid”. En om het allemaal nog wat aan te dikken, legt Monkhorst zijn held een pseudodiepzinnige

quatschvraag in de mond: “Wat is een vrouw?” Die prangende kwestie stelt hij in dit boek aan de orde. Ideaaltypen En als het over Becker’s (Mulisch’) opvattingen over vrouwen gaat, gaat Monkhorst helemaal los. Beckers heeft talloze minnaressen gehad. Hij ziet vrouwen niet zozeer als menselijke wezens, maar als ideaaltypen. De een is van een onbereikbare schoonheid, de volgende staat voor seksuele ongeremdheid, de ander voor de onvolprezen vrouwelijk intuïtie, dat werk. Je kunt op verschillende manieren laten merken dat je vrouwen niet serieus wenst te nemen en dit is zeker een effectieve. Beledigen door complimenten uit te delen, het is een kunst op zich. Kan een vrouw voldoen aan de volgende omschrijving? “Een combinatie van de Italiaanse Renaissance en de Ierse vrijheidsoorlogen, elegant en wild”. Maar het kan nog erger, namelijk als het probleem van de vrouwelijke passiviteit aan de orde komt. Hoe zit het met vrouwen die toch kunst willen maken? Is er iets mis met hun hormoonhuishouding? Wie zorgt er

voor de kinderen en zijn zulke vrouwen niet gewoon lesbisch? Belangwekkende vragen en Becker mijmert er het volgende over: “Vrouwen zijn passief, mannen actief en tijdens het douchen vraagt hij zich af: is actief gelijk aan creatief? Want ondertussen is een verontrustende gedachte bij hem opgekomen. Als vrouwen niet creatief zijn, heeft hij zich met zijn verhaal over de schilderes een onmogelijke opdracht gegeven. Vast staat dat er vrouwen zijn die boeken schrijven, schilderijen maken, daar komt hij niet omheen. De vraag is of dat uitzonderingen zijn die de regel bevestigen. Vrouwen zijn goede acteurs, musici, daar is geen twijfel aan, maar dat zijn vooral uitvoerende, interpreterende activiteiten, dat is iets anders dan iets nieuws scheppen, iets dat niet bestond voordat de kunstenaar het maakte. Vrouwen blinken minder vaak uit in het scheppen van iets nieuws dan mannen, dat moet iets te maken hebben met hun passieve karakter. Maar misschien neemt hun creativiteit pas af als er kinderen in het spel zijn, als hun hormonenhuishouding is aangepast aan hun moederschap. Kahlo, Claudel,

Theo Monkhorst. >Foto: PR

Simone de Beauvoir, hadden die kinderen? Als zijn protagonist Heleen kinderloos blijft, zou ze dus creatief kunnen blijven. Ze lijkt niet aan kinderen te denken, haar werk is haar passie. Misschien is ze ten diepste lesbisch, denkt hij”. Die kwestie van de lesbische geaardheid van actieve vrouwen komt vaker terug in het boek. Was Becker’s eigen vrouw, die een gefnuikte schrijfster was, het misschien ook? “Volgens Anton (de butler, TK) rookte ze sigaren als ze zat te schrijven”. Als dat geen aanwijzing is! Een persiflage dus, tenminste dat hoop ik. Maar een persiflage gaat vaak gepaard met humor, en die ontbreekt in dit boek. Dus ga ik toch weer twijfelen. Wat als Monkhorst het allemaal serieus bedoelt? Theo Monkhorst, Blinde Perfectie, (in eigen beheer) uitgegeven door Uitgeverij Gopher, 464 blz., ISBN 978905179840, Prijs: € 24,90

14>cultuur


Overzichtstentoonstelling Daan van Golden

Vormen die aan het spelen slaan

Sex Pistols, 1979, kleurenfoto. >Gemeentemuseum Den Haag

Kompositie rood/wit, 1964, synthetische lakverf op doek geplakt op paneel.>Centraal Museum, Utrecht / Adriaan van Dam

Door Babeth Knol

In december vorig jaar kreeg het gemeentemuseum Den Haag een schenking van 17 werken van kunstenaar Daan van Golden uit de collectie Art & Project/Depot VBVR. Een goede reden voor een brede overzichtstentoonstelling van het werk van deze kunstenaar in het GEM. Een tentoonstelling die laat zien waarom Van Golden, in 1936 geboren in Rotterdam, nog altijd wordt gerekend tot het terrein van dit museum: de actuele beeldende kunst. De kern van de voortdurende kracht van Van Golden lijkt te zitten in zijn opvallende vermogen om zich te verwonderen over details. Een belangrijk moment in zijn kunstenaarschap was een reis door Azië en een verblijf in Japan in de jaren 60. Hij verruilde het expressionisme in zijn eerdere werk voor de uiterst precieze, beheerste stijl waar hij wereldwijd bekend mee werd. Zijn eerste werk was een nauwkeurige weergave van een stuk rood inpakpapier dat hij vond in zijn atelier. In het

GEM zijn bijvoorbeeld doeken met de onmiskenbare ruiten van een theedoek te zien. Alledaagse patronen die je voor lief neemt. Maar Van Golden maakt er een studie van, en maakt zo van wat een stukje cadeaupapier of lapje stof was iets bijzonders. Iets heiligs bijna. Een belangrijk uitgangspunt in zijn werk is te vinden in een vertelling van de Perzische filosoof Al-Ghazali. Die wordt ook in de begeleidende tekst bij de tentoonstelling aangehaald. “Een keizer gaf een ploeg Griekse en een groep Chinese kunstenaars opdracht ieder een wand te beschilderen. Tussen beide muren werd een afscheiding gemaakt zodat zij elkaars werk niet voortijdig zouden kunnen zien. Toen de Chinezen klaar waren, werd hun wandschildering onthuld. Een paar weken later hadden de Grieken hun werk beëindigd en kon de keizer ook dit resultaat komen bekijken. Zij hadden hun muurvlak zo gepolijst dat de schildering van de Chinezen er zacht in spiegelde”.

Van Golden vraagt met zijn doeken aandacht voor bijzondere dingen in de werkelijkheid, nodigt uit om die te liefkozen. Een voorbeeld zijn de werken met de titel ‘Heerenlux’, vernoemd naar de verf waarmee ze zijn geschilderd. De vormen in rood en de uitsparingen in wit vormen niet alleen een esthetisch geheel, maar gaan samen ook een spel aan. Door een zorgvuldige uitsnede uit een patroon houdt Van Golden de kijker vast en daagt hem uit te kijken. In zijn werk experimenteert Van Golden met de vraag hoeveel er nodig is om een herkenbare vorm of een gevoel van diepte weer te geven. Zo bestaat één van zijn ‘Mozart’-werken uit één doorlopende potloodlijn van boven tot onder aan het doek. Het blijkt genoeg

de Tsjechische Republiek, Vaclav Klaus. Dan slik je toch even: een president die jazzconcerten inleidt! Niet dat Klaus mijn politieke vriend is, maar ik zie het niet zo gauw elders gebeuren en in Nederland zeker niet. De laatste politicus die hier met verstand en gevoel iets kon zeggen over jazz was de overleden en betreurde Hans Dijkstal. Ik zie hier zelfs geen burgemééster de aftrap verrichten voor een jazzconcert

op niveau. En jazz op onze ‘burcht’, het Binnenhof? Te hoog gegrepen. In Den Haag zou een hoogwaardigheidsbekleder moeten afdalen naar lagere oorden. Zoals de Regentenkamer of de diverse horeca-etablissementen met jazzliefde. Tekenend voor de positie van de jazz. Ik begin mijn wekelijkse ronde dus zonder steun langs de jazzplekken die we zelf moeten blijven koesteren. Eerst naar 14 februari, Muzee (Schevenings museum, Neptunusstraat): daar speelt het Ben van den Dungen Quartet en in z’n huidige bezetting (Miguel Rodriguez piano, Marius Beets bas, Gijs Dijkhuizen drums) is dat de leukste, ongecompliceerd goed en ‘lekker’ spelende groep die ik de laatste tijd hoorde. Hun eerste cd noemde ik hier al eerder, ‘Ciao city’. Misschien komt het door Cole

Schiedam, 1978, zwart-wit foto, 13.1x8.2 cm.> Particuliere collectie.

Relic, 1964-1989, Lakverf en goudverf op paneel, twee delen, 75 x 50 x 3 cm.> Gemeentemuseum Den Haag.

om een herkenbaar profiel en een voor- en achtergrond te schetsen. Monochrome silhouetten van bekende beeldhouwwerken benadrukken onverwachte aspecten van het oorspronkelijke stuk. Restvormen blijken plotseling een eigen parallelle wereld weer te geven. Viooltjes Een mooie illustratie van Van Golden’s manier van kijken is de serie foto’s van viooltjes die hij in de Indiase stad Delhi vastlegde, bloemen die er uitzien als kleine boze gezichtjes. Of het vrouwensilhouet dat hij in de schaduw op een muur in Schiedam wist te vangen. De gouden ‘vlekken’ verf die hij door het tekenen van kleine sigaretjes veranderde in koppen met elk hun eigen karakter.

Vlug gekeken zie je een schilderij met ruiten of een monochrome abstracte vorm. Een foto van viooltjes. Maar wie langer kijkt, raakt net als de kunstenaar gefascineerd door het verschil tussen leegte en vorm, tussen de heldere kleuren en het witte doek. De vormen die aan het spelen slaan en de liefde en aandacht waarmee ze zijn vastgelegd. Wie achterover in het gras gaat liggen, krijgt door Van Golden vanzelf de bijzonderste figuren in de wolken aangewezen. Daan van Golden, ‘Reflecties’ tot en met 4 juni in GEM Museum voor actuele kunst. Wie meer wil lezen over Daan Van Golden kan op de website van het museum het gratis e-book ‘Daan van Golden-Reflecties’, geschreven door Lynne van Rhijn, downloaden. www.gem-online.nl

jazz

Een president voor de jazz

Via het Internet vond ik een nieuwe opname van George (Jiri) Mraz, een prachtige bassist, Tsjech en al heel lang werkend in de Verenigde Staten. Een cd in de serie ‘Jazz op het kasteel’, vastgelegd in het presidentiële paleis, de imposante ‘Burcht’ (Hradcany) die hoog boven de Moldau uitkijkt over Praag. Tot mijn verrassing opent de cd weer met een welkom (het was al eerder het geval in die serie) van de president van

Porters ‘So in love’ dat erop staat en dat ik als 17-jarige voor ’t eerst hoorde van Harold Land en Kenny Dorham (‘Eastward Ho!’), maar die cd deed me sterk aan de vroege jaren van platenlabels als Blue Note en Jazzland denken. Leider Ben van den Dungen overrompelde mij vroeger vooral door het hoge voltage van zijn spel. Maar energie zou nu een te dunne kwalificatie zijn voor zijn benadering: hij heeft fraaie melodische momenten op sopraan en tenor en een rust waar het moet of kan. En de Spaanse pianist Miguel Rodriguez, die hier studeerde, is een ‘upcoming man’ die zowel de ‘roots’ van de jazz als moderne ‘grooves’ in zich heeft. Een oudere Hollandse Meester op piano is Rob van Kreeveld, op 7 februari in de Regentenkamer, met saxofonist/klari-

nettist David Lukács. David is ook te horen op 9 februari op de vaste ‘lazy afternoon’ in het Penthouse van het ‘strijkijzer’, 42 etages boven Den Haag. Michael Varekamp nodigde me er al eerder uit, maar mij en mijn Vertigo is het helaas te hoog. Varekamp speelt gelukkig (letterlijk) wat laag-bij-de-grondser in Bodega Est Est Est (veel jazz daar, ook via de mooie platencollectie van uitbaterdj McCough) op 8 februari. In Pavlov (9 februari) Simon Rigter en in de Regentenkamer die dag het trio Jöp, een nieuw initiatief en in feite de ritmesectie van trompettist Gerard Klein: Örjan Graafmans piano, Joost Kesselaar drums en Paul Berner bas, altijd goed voor muzikale lichtvoetigheid. Bert Jansma

15

cultuur<


‘De vereniging van heden en verleden’

Heather Nova’s magische reis In haar nieuwe akoestisch getinte concerttour maakt Heather Nova een inspirerende reis langs haar carrière. Een trip van vroeger naar nu met haar meest recente plaat ‘300 Days At Sea’ als eindstation. Door Anneke Ruys

De carrière van de in Bermuda geboren Heather Nova begon in 1994 met haar alom geroemde debuut ‘Oyster’. Een zwoele, verleidelijke stem die persoonlijke liedjes brengt die vaak teruggrijpen naar haar jeugd. Nummers die je meenemen naar verre oorden en magische sferen. Het was voor Heather een bijzondere beleving om als klein meisje al grote reizen te ondernemen. Met haar ouders en broer en zus dobberde ze jaren lang op de golven van de Cariben. In een eenvoudige boot, gebouwd door haar vader trotseerde het gezin de gevaren op zee. Met op het dek een eenvoudige windgenerator die een bescheiden hoeveelheid stroom genereerde. Net voldoende om vader’s eenvoudige cassetterecorder aan de praat te krijgen. En met de liedjes die Heather’s liefde voor muziek aanwakkerden. Ze speelde ze na op de gitaar en raakte geïnspireerd tot het schrijven van haar eerste songs. Met weinig meer dan een zee van rust, een briesje en soms een storm beleefde Heather een onvergetelijke jeugd. De connectie met het water en de natuur was toen al sterk, net als de opbloeiende liefde voor muziek. Die muziek grijpt voor Heather nog steeds terug naar nostalgische tijden en de kracht van de natuur. Heather keerde een aantal jaren geleden definitief terug naar het ongedwongen leven van haar geboorteplek Bermuda. Ze verruilde het hectische artiestenleven in Londen voor de rust waar ze altijd stiekem naar verlangd had. De cirkel lijkt

rond. Ook de rust van kabbelende golven en de vrijheid om altijd buiten te zijn keerde terug. “Ik vond het na vele omzwervingen die het artiestenleven nu eenmaal met zich meebrengt tijd voor een thuis op één plaats. Zelf had ik vroeger nooit een vaste verblijfplaats. Ik was altijd onderweg. Als kind maar ook later toen ik bekend werd. Nu wil ik minder toeren en meer thuis zijn.Zo kan ik de dingen ook beter op hun waarde schatten. Ik geniet van het touren kan me ook zielsgelukkig voelen als ik weer thuis ben”. Voorbestemd Passievol vertelt Heather ook over haar album ‘300 Days At Sea’ waarvoor het idee ontstond na haar terugkeer naar Bermuda. “Het leek wel alsof alles voorbestemd was. De terugkeer naar Bermuda en mijn bezoek aan het wrak van onze boot die destijds vergaan was. Er kwamen zoveel mooie herinneringen op me af dat ik niet anders kon dan ze opschrijven. Alsof de urgentie zich aandeed voor het maken van een nieuwe plaat. Maar gewoon omdat ik wat wilde delen en niet onder druk van een platenmaatschappij”. Heather Nova heeft geen moment spijt gehad van haar definitieve comeback naar haar geboortegrond. Het maakte heel veel dingen voor haar duidelijk. “In Bermuda is het leven intenser. Je geniet van de natuur, de geur van de bloemen en het rollen van de golven.Nu sta ik met mijn voeten in het gras en voel de zee langs mijn tenen. Ik word nu elke morgen wakker en sta even stil bij alle mooie dingen waar ik door omgeven word. Ik realiseer me nu ook dat het vertrek uit Londen mijn enige keus was. Een deel van mijn ziel ademde niet en ik ging eraan kapot. Ik was eigenlijk alleen maar met mijn carrière en mijn muziek bezig. In Bermuda valt alles weer op zijn plek: de hereniging van heden en verleden”.

Een nieuw jaar, een nieuw begin. Voor Heather Nova betekent 2014 de start van een lange tour waarbij Nederland rijkelijk vertegenwoordigd is. ‘An intimate acoustic evening with Heather Nova’ is geen doorsnee optreden, vertelt Heather. “Ik breng uitgeklede songs uit mijn twintigjarige œuvre dat nu al bijna vijftien jaar beslaat. Op het podium zullen de liedjes samenvloeien met de projectie van de Italiaanse schilder Alberto di Fabio. Zijn werk is geïnspireerd door de natuur en haar mysteries. Ik voel een sterke emotionele connectie met zijn abstracte, non-figuratieve werk. Ik verheug me erop om mijn muziek met zijn beelden te laten samensmelten. Het publiek kan zich helemaal verliezen in een sensuele wereld van geluid en visuals”. Ook bijzonder tijdens het optreden is dat Heather Nova voor het eerst op het podium zal staan met haar broer, de inmiddels gerenommeerde singer-songwriter Mishka. Hij zal het voorprogramma verzorgen en misschien ook enkele nummers zingen met zijn zus. Met zijn soulvolle, krachtige stem en zijn door reggae beïnvloede muziek wist hij het ver te schoppen in de muziek. Zijn album ‘The Journey’ bereikte de top van de reggae-lijsten. Heather verheugt zich erg op de nieuwe tour die ook voor haar verse uitdagingen zal brengen. “Juist vanwege die uitdaging ligt muziek me nog steeds nauw aan het hart. Er wordt me regelmatig gevraagd waarom ik me niet terugtrek uit de muziek om helemaal te kiezen voor mijn familie en een rustig leven op de Bermuda’s, maar dat kan ik niet. Zolang ik mensen diep kan raken met mijn liedjes heb ik het gevoel dat ik een soort missie heb. Een groter doel dat ik wil blijven nastreven”. Heather Nova staat op donderdag 13 februari in de Dr Anton Philipszaal. De aanvang van het concert is om 20.15 uur.

Heather Nova. >Foto: Renaldo Markus

Uit de tekenzaal van Pulchri Door Egbert van Faassen

Arja van den Berg, Model met spiegel, 2007. Potlood, 24 x 15 cm. >Foto: PR


Nog 2 weken tot...

Tekenen naar model, dat was altijd de basis van het kunstenaarschap. Misschien nog steeds, hoewel veel kunstenaars niet meer direct naar de werkelijkheid tekenen, of soms niet eens meer tekenen. Maar toch. Dat de jonge video-kunstenares Puck Verkade zich tijdens één van haar projecten als model beschikbaar stelde, zegt iets over de vitaliteit van het modeltekenen. Op Pulchri Studio is altijd getekend. Het was aan het begin van de vorige eeuw nog een belangrijke pijler onder het bestaan van het schilderkunstig genootschap. De tekenzaal in het in 1901 opgeleverde gebouw aan

het Lange Voorhout, was het eerste vertrek dat van elektrisch licht werd voorzien. ‘Zoals een pianist niet kan zonder vingeroefeningen, zo kan een schilder niet zonder model’, schrijft John Sillevis, één van de huidige deelnemers aan de tekensessies naar model, in de publicatie bij een kleine tentoonstelling over het fenomeen.

De tentoonstelling is actueel. Je ziet wat de achttien deelnemers van nu maken. Het verbaast niets, dat de verschillende tekenaars uiteenlopende artistieke opvattingen vertegenwoordigen. Het gaat van, ook al niet verbazend, academisch tot een heel eigen signatuur. In deze omge-

ving maakt Arthur Stam indruk met uitgewerkte aquarellen. Hij portretteerde tekenaars uit het recente verleden aan het werk. Een liggend model is meer een studie naar de ruimte dan naar het naakt. De heel precieze en gevoelige Arja van den Berg laat haar schetsboeken zien in een vitrine. Ook nog eens prachtig gebonden. Wanneer je hetzelfde model bij steeds weer andere tekenaars ziet terugkeren, word je vanzelf nieuwsgierig naar de persoon achter het model. Zo vergaat het ook de kunstenaars. Dat blijkt uit een poëtische tekst van Arja in de publicatie, die verwijst naar Gerda, Shirley en Antoinette. Het geheel vormt een boeiend ver-

De storm nationaletoneel.nl/de-storm 0900-3456789 (10cpm)

haal, waarvan de oorsprong ligt in 1845, toen de latere oprichters van Pulchri een ‘teeken-college’ in het leven riepen. Het model bleef gekleed, naar de mores van toen. Toen er naar naakt model getekend werd, was het toegenomen aantal dames onder de leden van deelname uitgesloten. Vanaf 1895 konden de dames ook naar naakt model tekenen. Op die avonden waren de heren weer niet welkom. Naaktheid, het blijft een geheim. ‘Geheime orde – tekeningen uit de tekenzaal’. Tuinzaal, Pulchri, tot en met 19 februari. Lange Voorhout 15, www.pulchri. nl 5 De Tekenzaal van Pulchri; een levende traditie, € 8,–

vanaf 18 februari Koninklijke Schouwburg

16>sport


Vruchtbaar sportjaar 1908

Vooral Houtrust van oudsher druk sportcentrum Door Theo Bollerman

Op Hout-rust geen zegen. Zo luidt de onheilspellende titel van het standaard werk over de in 1971 ter ziele gegane voetbalclub Holland Sport. Het is dat de woordspeling zo geestig is, anders was toch wel enige kritiek op zijn plaats. De titel gaat voorbij aan de gloriejaren van Sjaak Roggeveen, Robbie van der Bol en Jan Teske en dus ook aan het park met het bloeiende sporthart. SV Duindorp en SVV Scheveningen voetballen er nog steeds met hart en ziel. In de tegenoverliggende hoek van het terrein bevindt zich het grootste squash centrum van Nederland met 18 banen. De voormalig Nederlands kampioene Babette Hogendoorn traint daar de ambitieuze spelers en de beginners. De naastgelegen gemeentelijke Sporthal Houtrust biedt ruimte aan elke denkbare balsport inclusief die met dat hele kleine rode balletje en de veertjes. Aan dezelfde kant wordt ook zomer en winter druk getennist. De belangrijkste club is Never Out Houtrust, dat dit jaar het zestigjarig bestaan viert. De toekomst van de sport op het voormalige landgoed Houtrust is dus gewaarborgd, maar wanneer is er op dat terrein voor het eerst gesport? Mag de jacht gerekend worden tot de sporten? In 1831 kwam het landgoed Houtrust in handen van de Prins van Oranje, de latere koning Willem II. Zijn troonopvolger Willem III was een enthousiast jager van wild en rokken. Hij liet in het land enkele jachtpaviljoens bouwen, die voor beide doeleinden bruikbaar waren. Het karakteristieke paviljoen op Houtrust is nog steeds in gebruik. Dat gebouw dient nu als clubhuis voor de tennissers, die dus koninklijk kunnen douchen. Maar tennissers noch voetballers waren daar de eerste sportbeoefenaren. Eind 19de eeuw kwam Houtrust in handen van grondspeculanten, die het met fikse winsten wisten door te verkopen aan de gemeente. In 1907 besloot de Raad er een sportbestemming aan te geven. De tribunes, die dat jaar geplaatst waren op het Malieveld voor de internationale landbouwtentoonstelling, werden naar Houtrust verhuisd zodat de liefhebbers van de paardensport een zitplaats met overzicht kregen. In 1908 vond het eerste concours hippique plaats. HDM De in februari 1908 opgerichte Haagsche Delftsche Mixed nam ook een veld in gebruik voor het hockeyspel. Bij hockey en tennis konden de geslachten gemakkelijk met elkaar in contact komen. Het woord ‘flirten’ is gelijktijdig met de tennissport in het

HBS op Houtrust ca 1920.

Tennisbanen Houtrust met jachtpaviljoen Willem III ca 1931. >Foto’s: Collectie Haags Gemeentearchief

begin van de jaren 80 van de 19de eeuw in Nederland gearriveerd. Het was voor de Delftse studenten dus buitengewoon prettig, dat zij nu door de hockeysport hun Haagse huwelijkspartners konden ontmoeten. HDM heeft tot 1938 op Houtrust gespeeld. Daarna verhuisde de club naar de Amonsvlakte aan de andere kant van Den Haag. En passant werd de club tussen 1924 en 1931 driemaal landskampioen. HBS In 1909 werd een NV in het leven geroepen met als doelstelling de sportterreinen van Houtrust verder te ontwikkelen. Men dacht vooral aan de paardensport, maar ook aan voetbal en tennis. Het streefkapitaal bedroeg ƒ 100.000,– en particulieren konden zich intekenen voor ƒ500,– per aandeel. Voor het tennis werden enkele cementbanen aangelegd en op het centrale veld werden de tribunes uitgebreid. In 1910 werd het terrein feestelijk in gebruik genomen. Voor de in 1893 opgerichte voetbalclub HBS kwam deze ontwikkeling als geroepen. Ze waren in het begin van de eeuw al twee maal kampioen van Nederland geworden en adel verplicht. In de voorafgaande jaren hadden ze op verschillende veldjes moeten spelen nadat de Rijksoverheid het voetballen

op het Malieveld verboden had. Zo werd er gespeeld op een stuk land bij Hoeve Hanenburg op de plaats waar nu het Rode Kruis Ziekenhuis staat. Nu werd Houtrust hun thuishaven en wat voor één! HBS zou daar driemaal kampioen van Nederland worden. Sportstad Den Haag was overigens al de belangrijkste sportstad van Nederland. Voetbalclub HVV had inmiddels 9 maal de landstitel veroverd en voegde er in 1910 nog eentje aan toe. De Haagse cricketers draaiden ook mee in de top. Tennisvereniging Leimonias beschikte over de beste spelers van het land, die eveneens het ene kampioenschap na het andere veroverden. De sportseizoenen sloten keurig op elkaar aan. In de zomer speelde je op de rode gravelbanen, en bij het wisselen van de seizoenen vervingen de hockeystick of de voetbalkicksen het tennisracket. Op de in 1907 aangelegde wielerbaan van Scheveningen won de jonge Loosduiner Piet Moeskops in 1913 zijn eerste race, het begin van een prachtige carrière. Men begon sport te accepteren als belangrijk maatschappelijk verschijnsel. Een prachtig uitgevoerd magazine verscheen in 1907 en werd succesvol: De Revue der Sporten.

speelde in de Houtrusthallen. Deze waren in 1933 gebouwd. TOGO en HHIJC speelden lange tijd naast elkaar op Klein Zwitserland, maar pas in 1974 kwam de logische fusie tot stand. HCKZ was geboren en zou tot 1984 een serie van zeven oppermachtige landskampioenschappen neerzetten.

TOGO De Haagse sport bruiste in dat eerste decennium. 1908 was een vruchtbaar jaar. De hockeyclub Tot Ons Genoegen Opgericht ging spelen op een veld bij de Waalsdorperweg. Vijf jaar later was TOGO de toonaangevende club van Nederland en genoten ook niet-leden van hun spel. Tussen 1913 en 1919 werd maar liefst vijfmaal het landskampioenschap behaald. De algehele mobilisatie verhinderde de competitie van 1915, anders was de rij zeker met nog eentje verlengd. TOGO ging in 1934 op de vers door de gemeente geprepareerde velden aan de Klatteweg spelen, samen met concurrent HHIJC. De IJ staat voor IJshockey, dat zich af-

Tennispark In 1908 werd ook tennispark WW aangelegd in een hoekje van het landgoed Clingendael naast het voetbalveld van HVV. Het derde park van Den Haag was gelegen aan de Wassenaarseweg; de bebouwing bestond nog niet. De banen waren beduidend beter tegen de wind beschut dan de banen van HLTV Leimonias, die in Scheveningen de METS-banen bespeelde. Er stonden nog geen huizen en het METS- stadion werd pas in 1928 gebouwd. De westenwind had daardoor vrij spel en de gevoelige tennisspelers mopperden nog al eens op de dwarrelballen. In 1910 vormden de banen van de WW dan ook het decor voor de nationale kampioen-

Houtrust, spelmoment in een wedstrijd Holland-Sport - Vitesse. De Holland Sporters (wit shirt met groene horizontale band) zijn: Piet de Vries (l) en Jacques Roggeveen.

schappen. Denk niet, dat daar veel toeschouwers op afkwamen. Soms waren er vijf mensen, meestal familie van de spelers. De finales waren een hoogtepunt: er moesten stoelen worden bijgezet voor de meer dan dertig personen! Theo Bollerman is sporthistoricus


GETUIGEN GEZOCHT van een aanrijding op de Gravenstraat ter hoogte van de Passage op 12 november 2013 (tussen 9.00 en 9.30) met als gevolg LETSELSCHADE aan mijn linkerarm. Graag bellen naar: 06-30103086

17

sport<


Ex-judoka Uilenhoed voetbalt voor haar plezier

Een nieuw leven in Laakkwartier Van topjudoka naar beginnend voetbalster. Van de Olympische Spelen met alle schijnwerpers op je gericht naar een slecht verlicht kunstgrasveld zonder publiek. Voor Carola Uilenhoed is een nieuw leven begonnen. Een bestaan dat zich meer dan ooit in Laakkwartier afspeelt. Door Klaas-Jan Droppert

“Au, dat doet pijn, zeg!”, de kopoefening van de dames van HVV Laakkwartier loopt op deze dinsdagavond niet helemaal vlekkeloos. En de trainer had nog wel zo gezegd ‘de bal op het voorhoofd in plaats van op het fontanelletje te laten stuiteren’. Maar lang niet iedereen lukt het om pijnvrij de bal terug te koppen. Dat alles nog niet perfect verloopt, is niet zo vreemd. De voetbaldames van ‘Lakwa’ zijn pas sinds dit seizoen in training. Zo’n veertien speelsters proberen op deze avond op het kunstgrasveld aan de Jan van Beersstraat de edele beginselen van het voetbalspel onder de knie te krijgen. Tussen de goedwillende amateurs staat één topsporter. Of ex-topsporter liever gezegd, want Carola Uilenhoed heeft het judo vaarwel gezegd. In plaats daarvan stort ze zich op een nieuwe sport: voetbal. “Hier kan ik echt mijn ei in kwijt”, zegt ze na afloop in de kantine. “Ik heb eerst rugby geprobeerd, dat doen namelijk veel judoka’s. Maar die sport is echt te soft. Ik mocht daar niet ingaan op de manier die ik gewend ben. Ik moest me inhouden. In het voetbal hoeft dat gelukkig niet. Daar kan ik rennen en achter een bal aangaan. Heerlijk gewoon”. Bypass Dat Uilenhoed nu op een voetbalveld in plaats van een tatami staat, komt omdat de 29-jarige Haagse onlangs haar topsportcarrière heeft beëindigd. Uit gezondheidsoverwegingen is de 140 kilo zware judoka via een gastric bypass (een operatie waarbij de maag verkleind wordt en het spijsverteringskanaal wordt omgelegd) vijftig kilo afgevallen. En dat heeft zijn effect op haar prestaties gehad. Ze behoorde niet meer tot de besten van de wereld en dacht dat op korte termijn ook niet meer te worden. “Ik kwam nog steeds in de zwaargewichtklasse uit, maar ik moest een andere techniek aanleren om succesvol te zijn. Ik merkte dat ik te weinig progressie boekte. Volgens mijn trainers zat er nog wel rek in, maar ik gunde mezelf die tijd niet meer. Dat besef kwam bij de Europese kampioenschappen in april. Daarna heb ik het nog geprobeerd, maar na gesprekken met mijn coach heb ik in december definitief de knoop doorgehakt. Ik had altijd gedacht op mijn 33ste of 34ste te stoppen, maar het is iets eerder geworden”. Reumaconsulente Carola Uilenhoed is niet het type om lang stil te zitten en dat gebeurde ook niet. Momenteel werkt ze 36 uur als reumaconsulente in de DC Kliniek Den Haag en heeft ze met een andere voormalige topjudoka, Edith Bosch,

Carola Uilenhoed:’Nu gaat het echt alleen maar om het plezier’.> Foto's: Creative Images

een eigen webkledingwinkel in grotere maten. “Vroeger konden we geen leuke kleding vinden in onze maten. Met Bella Mia willen we daar iets aan doen. We verkopen leuke kleding in de maten 42 tot en met 48 en we merken dat het steeds beter gaat lopen”. Maar een leven zonder sport is voor de ex-judoka geen leven. Toen twee buurvrouwen vroegen om te komen voetballen, hoefde ze er niet lang over na te denken. “Ik woon op vijf minuten van het veld en heb vroeger op straat veel gevoetbald. Nee, niet op een club want met judo had ik in het weekend altijd toernooien, dus dat kon niet. Nu gebeurt dat wel en ik vind het echt zo gaaf om te doen. Al die jaren heeft presteren de boventoon gevoerd, nu gaat het echt alleen maar om het plezier. Jong en oud heeft met elkaar echt de grootste lol”. Maar dat moet toch moeilijk zijn voor een voormalige topsporter? Om prestaties niet meer als het belangrijkste te zien? “Nee, dat valt mee. Ik heb echt geleerd om een knop om te zetten. Plezier gaat nu voor alles. Natuurlijk wil ik in het veld nog steeds altijd winnen en ren ik achter elke bal aan. Maar ik heb me aangepast en voor mij is dit helemaal nieuw. Ik ben altijd een individuele sporter geweest, nu moeten we in teamverband iets voor elkaar krijgen. Is onwijs leuk om te doen, kende ik niet. En als echte binnensporter ben ik ineens buiten aan het voetballen. Is ook wennen, want bij drie drupjes regen zou ik het liefst binnen blijven. Maar ik ga

toch! Omdat het gewoon zo leuk is”. Blessures Tijdens haar judocarrière, die haar twee zilveren medailles op EK’s en twee bronzen plakken op het WK opleverde, heeft ze ook de nodige blessures gehad. Zo behaalde de deelneemster aan de Olympische Spelen van 2008 haar bronzen medaille met een afgescheurde voorste kruisband. En knieblessures zijn juist de mankementen waarvan veel voetballers ook last hebben. “Bijna iedereen vraagt me of ik niet bang voor blessures ben, maar ik heb nergens last van. Kijk, ik ben geen loper, maar dit is fysiek minder zwaar dan de judotrainingen die ik gewend ben. Voor die andere meiden is het zwaar, voor mij niet. Ik heb dan ook geen spierpijn na afloop”. Op het veld eindigt de training met een partijvorm. En dan komt toch weer even haar wedstrijdmentaliteit naar boven. “Ik werd rechtsback gezet, maar ik heb wel door dat het niet mijn positie is. Ik wil juist het liefst naar voren en doelpunten maken. Achterin staan, daar kan ik slecht tegen”. Voorlopig trainen de dames twee keer in de week. Wedstrijden speelt haar team nog niet. “We willen eerst beter worden, voordat we competitie gaan spelen”, aldus Uilenhoed, die ook nog een keer in de week judoot om af te bouwen. Volkswijk Met haar woning, werk, webwinkel

en sportclub om de hoek speelt het leven van de voormalige judoka zich ineens geheel in Laakkwartier af. Waar vroeger in Rotterdam en Nieuwegein getraind werd en toernooien over de hele wereld afgewerkt werden, is nu de wereld voor haar letterlijk een stuk kleiner geworden. “Ja, ik heb nu alles bij de hand. Sterker, als ik nu in de auto stap om een keer naar Rotterdam te gaan, vind ik het een eind weg. Laakkwartier, waar ik ben geboren en getogen, is helemaal mijn wijk. Echt een leuke volkswijk. De sociale controle is hoog, maar dat vind ik helemaal niet erg. Ik houd er wel van om met iedereen een praatje te maken of dat mensen je uitnodigen om een biertje te komen drinken als ze je zien thuiskomen. Ook straks met het WK voetbal wordt het weer gezellig. Gaan we langs de deuren om geld op te halen om de straat te versieren. En daarna lekker met zijn allen buiten voetbal kijken. Daar voel ik me helemaal bij thuis en ik wil dan ook echt niet meer weg”. ADO Hoewel Carola Uilenhoed voor haar plezier voetbalt, zou ze een aanbieding van ADO Den Haag niet afslaan. “Dat groen-gele shirt aantrekken; dat zou ik echt kicken vinden. Maar ik heb geen idee of ik talent heb. En de trainster van ADO Den Haag, Sarina Wiegman, weet ook niet dat ik voetbal. Ik heb overigens wel contact met Sarina, want er is sprake van om valtraining aan de ADO Den Haag-vrouwen te geven. Als ik ergens verstand van heb, dan is het wel vallen. En het is ook wel nodig ook, want sommige speelsters vallen zo slecht, dat de kans op blessures heel groot is”. De damesafdeling van Laakkwartier staat nog in de kinderschoenen. Het elftal waarvan de ex-judoka Carola Uilenhoed deel uit maakt, heeft nog speelsters en sponsors nodig om volgend jaar in de competitie uit te komen. Geïnteresseerden kunnen zich melden bij de ex-judoka via [email protected].

André

De Fosbury flop

De Olympische winterspelen gaan binnenkort van start in Rusland. Ik verheug mij daar op omdat ik bij dit soort evenementen de uitvinder van de televisie eeuwig dankbaar ben. Alles komt tot in de details en indien nodig in slow motion in de huiskamer tot je. Ik zit ieder vrij uur aan de buis en vind het ook geen enkel probleem om de hoogtepunten meerdere keren voorbij te zien komen. Als ik zou moeten kiezen tussen de grote evenementen dan staan niet het WK voetbal maar de Olympische spelen met stip bovenaan. Bij de winterspelen ben ik vooral liefhebber van het ijshockey en natuurlijk ook van het schaatsen. Ik begrijp niet dat mensen het saai vinden om naar een 10 kilometer rit te kijken. Heerlijk is het met de ronde tijden op schoot en een kop soep in de hand. Toch vind ik de zomerspelen mooier. Vooral omdat er meer variatie is in de verschillende takken van sport. De atletiek, de vechtsporten, de sporten in en op het water en bijvoorbeeld de turners in de hal. Altijd weer is er iets nieuws ontwikkeld waardoor het sneller, mooier, hoger of verder kan. Een nieuwe techniek bij het verspringen of betere manier van landen in de zandbak. De kogelstoter die plotseling gaat draaien voor de afstoot en de nieuwe materialen in de polsstok. Hoe verzin je het als je de wetten van de mechanica bestudeert, om te gaan aanlopen in een boog om te profiteren van de middelpuntvliedende kracht. Hoe kom je op het idee om in verband met het lichaamszwaartepunt, de lat ruggelings te passeren. De uitvinder en uitvoerder Dick Fosbury maak zich in Mexico City onsterfelijk en de sprong zal altijd zijn naam dragen. In Londen vielen onze monden open van het verbinden van drie zweefelementen aan de rekstok bij de oefening van Epke Zonderland. Talloos zijn de vernieuwingen en verrassingen op de turnvloer, bij het zwemmen of in het gebruik van materiaal en kleding. Straks gaan we kijken naar nieuwe pakken op de schaatsvloer en kunnen we ons vergapen aan capriolen op een snowboard in een half pipe die we nog nooit eerder zagen. Maak ruimte in uw agenda voor de beelden uit Rusland en volg de prestaties op de ouderwetse klapschaatsen van Ireen Wüst en Sven Kramer. Geniet van de innovaties in de top sport en denk dan nog even aan Dick Fosbury. André Wetzel Oud-voetballer en trainer

AD PATRES uitvaartondernemingen anno 1888

Een uitvaart in stijl Al onze faciliteiten ademen een rustieke ambiance, zodat u ervan verzekerd bent dat u in een ongedwongen en vooral persoonlijke sfeer samen kunt zijn om afscheid te nemen. Persoonlijk gesprek Een persoonlijk afscheid begint met een persoonlijk gesprek. Dit hoeft niet altijd na een overlijden te zijn; ook vóór een aankomend overlijden kunt u al diverse zaken regelen. Wensencodocil Heeft u er al eens over nagedacht om uw uitvaartwensen vast te leggen? Wij kunnen u een wensencodicil toesturen waarmee u uw eigen uitvaartwensen of die van een naaste kunt vastleggen. Dit kunt u alleen doen, maar natuurlijk kunnen onze medewerkers u daar bij helpen. Telefonisch of middels e persoonlijk bezoek. Uitvaartsparen Laat nabestaanden niet voor verrassingen komen te staan, regel dat uw uitvaart financieel gedekt is. Dit kan middels een uitvaartverzekering, maar het is ook mogelijk om een depositospaarrekening bij Ad Patres te openen waarmee u specifiek voor uw uitvaart kunt sparen.



Vanuit een intiem herenhuis in het Statenkwartier verzorgt Ad Patres uitvaartondernemingen exclusieve uitvaarten in stijl. Van wat u serveert tot aan de muzikale wensen, wij zorgen ervoor dat de uitvaart geheel volgens uw wensen verloopt.

Ik wil graag vrijblijvend:    

Gebeld worden voor informatie Informatie toegstuurd krijgen Een wensencodicil aanvragen Een afspraak maken

Voorletters: Achternaam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: E-mail: Stuur deze coupon in een gesloten envelop zonder postzegel naar: Ad Patres uitvaartondernemingen, Antwoordnr. 891, 2501 WK Den Haag

Voor meer informatie of overlijdensmeldingen bel 070 355 64 27 of mail [email protected]

19

varia<


Groen dak met bijen, primeur voor HML Vorige week verklaarde wethouder Rabin Baldewsingh (Volksgezondheid en duurzaamheid) het groene dak op Het Haags Montessori Lyceum voor geopend. Het HML is de eerste middelbare school in Nederland met een dergelijk duurzaam dak vol bloeiende plantjes, er huist zelfs een bijenvolk.

Lente

Het zal binnenkort wel weer voorjaar worden, gok ik. Wanneer dat precies gebeurt, is onbekend. Het ene jaar stromen de terrassen in maart al vol, het andere jaar moet er tot ver in mei worden gewacht op een zonnestraal en een piepklein stukje blauwe lucht. Om uw herinnering op te frissen: de lente van 2011 was extreem droog, zonnig en

Door Wendy Hendriksen

Den Haag heeft flinke ambities waar het verduurzaming betreft, zo vertelde de wethouder. De stad wil in 2040 klimaatneutraal en klimaatbestendig zijn. Dat houdt in dat er alleen nog maar gebruik gemaakt wordt van schone energiebronnen en dat de stad niet meer bijdraagt aan de opwarming van de aarde. De gemeente neemt daartoe al op diverse terreinen maatregelen. Zo legt ze een gescheiden rioolstelsel aan, creëert ze waterbergingen en geeft ze subsidies op groene daken. Er zijn twee soorten groendaken: het intensieve groendak is net een gewone tuin met gras, planten, struiken en bomen, maar dan hoog boven de grond. Een extensief groendak, ook wel vegetatiedak genoemd, is vooral begroeid met laagblijvende, zodenvormende mossen, vetplantjes, sedums en kruiden. Dit dak heeft, als het eenmaal dicht is begroeid, niet veel onderhoud nodig. Aan een groen dak zitten allerlei voordelen. Zo heeft een veel langere levensduur dan een bitumen dak en zorgt voor een aanzienlijke energiebesparing doordat het isolerend werkt (het is binnenshuis warm in de winter en koel in zomer). Het grondpakket zorgt voor waterberging en de planten zorgen voor het afvangen van fijnstof, en groene daken zorgen ook voor hogere luchtvochtigheid en verlaging van de zomerse temperatuur in de stad. Dat is met name in dichtbebouwde omgevingen een pre, want zo wordt de vorming van zomersmog vertraagd. Onbetaalbaar is echter de positieve bijdrage van groen op ons welzijn. Niet voor niets is het verstrekken van subsidies voor groene daken al een aantal jaren een groot succes. Er zijn zelfs steden die het aanbrengen van groene daken verplicht stellen bij nieuwbouw; Antwerpen, Kopen-

stadsgroen

De voorlente ging al op 12 januari van start

>Foto: www.energyguards.nl

Groene daken spelen een multifunctionele rol

hagen, Basel en Toronto zijn hier koploper in. Andere steden geven een demonstratieve voorzet door hun overheidsgebouwen met groene daken en gevels te laten uitvoeren; Amsterdam, Nijmegen en Arnhem zijn hier een voorbeeld van. Verlichting Het Haags Montessori Lyceum heeft het afgelopen jaar bewust gekozen voor verduurzaming van de school. Naast het aanleggen van het groene dak is het energieverbruik fors naar beneden bijgesteld door de traditionele verlichting te vervangen door LED-verlichting. Via software wordt het energieverbruik online beheerd, waardoor constant gemeten kan worden wat voor effect de maatregelen op het energieverbruik hebben, en hoeveel geld dat oplevert. De duurzaamheidslessen die in de scienceklas ontwikkeld en uitgeprobeerd zijn, worden omgevormd tot een lessenreeks die bij natuurkunde

gegeven gaat worden. Zo worden alle leerlingen betrokken bij duurzaamheid, en ook de schoolkantine doet mee; daar zijn nu appels te koop in plaats van snoep. Dankzij de samenwerking tussen Energy Guards, het bedrijf dat het groene dak plaatste en Stroom Den Haag, dat al sinds 2012 het kunstproject de Honing Bank organiseert, is op het dak van het HML een heuse bijenkast geplaatst zodat de Haagse school nu ook meewerkt om de wereldwijde bijensterfte tegen te gaan. Het aanleggen van groene tuinen op grote hoogte blijkt voor de instandhouding van de bijen een gouden greep en de school draagt hier graag aan bij. Met de biologieleraar als imker krijgen de leerlingen praktijkgerichte lessen rond de bijenkast. Volgens Henriette Boevé (rector HML) maakt dit de cirkel rond: de kast en het bijenvolk vormt, net als de HML, een ontmoetingsplek als uitvalsbasis voor een gemeenschap die samenwerkt en zo iets bijzonders tot stand brengt.

zacht. Die van 2012 begon vroeg, maar de winter keerde terug en de temperatuur ‘kelderde’ naar 5,1 graden. Eind mei werd het pas weer fijn. De lente van 2013 heeft nooit bestaan, op drie warme dagen in mei na duurde de winter zeker tot begin juni, er waren dagen van nog geen 9 graden bij. Volgens de astronomische kalender begint de lente op 20 maart, dan zijn de dag en de nacht even lang. De meteorologische lente neemt 1 maart als uitgangspunt. Er wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar jaarlijks terugkerende natuurverschijnselen als het tijdstip waarop trekvogels terugkomen, wanneer de eerste bladeren aan de bomen verschijnen en wanneer de eerste vlinders gaan vliegen.

Dit onderzoek, dat fenologie wordt genoemd, bestaat uit het verwerken van de gegevens van een groot waarnemersnetwerk, de resultaten ervan worden gepresenteerd op de Natuurkalender. Daar is te lezen dat de voorlente dit jaar al op 12 januari begon, toen de Forsythia en het sneeuwklokje gingen bloeien. Op 3 februari bloeiden de elzen en werd de eerste roffel van de grote bonte specht gehoord, ook werd er al een kleine vos gezien. De Natuurkalender doet ook voorspellingen: zo zal het klein hoefblad rond 10 februari gaan bloeien en legt 12 februari de bosuil zijn eerste ei. Het is een kwestie van afwachten, maar sinds een paar dagen gaan de vogels in het parkje achter mijn huis al weer flink tekeer. Ook zitten er mensen met dikke dassen en warme jacks op het puntje van een koude terrasstoel, ze drinken warme chocomel en koffie en pikken de duiven alweer fanatiek naar krokuspuntjes in het gras op de Lange Vijverberg. Zijn dit tekenen die wijzen op een spoedige lente? Ik heb in ieder geval doelbewust mijn handschoenen en gebreide muts opgeborgen. Als we dit nu allemaal en in groten getale doen, dan kan de lente toch niet meer om ons heen? Dan springen toch spontaan de knoppen in de bomen, is in minder dan geen tijd heel Den Haag weer groen en staan alle terrassen weer buiten? Zullen we dat doen? Wendy Hendriksen

De wethouder sloot deze feestelijke opening van het groene dak met de bijenkast af met de wijze woorden van zijn vriend Wubbo Ockels: ‘Het mysterie van het leven ligt niet in het heelal. Het ligt op aarde’. Voor meer informatie: www.debijen.nl en www.honingbank.nl

medisch

Huisartsenpost

Afgelopen zondag had ik samen met een huisarts in opleiding dienst. We hadden een visitedienst van 16.00 tot 24.00 uur. Dat betekent dat we alleen maar huisbezoeken afleggen. Tegenwoordig worden we in Volkswagenbusjes door de stad gereden. We hebben steeds meer apparatuur bij ons. Er is alleen nog geen ruimte om een patiënt te vervoeren. Bij het begin van de dienst vroeg ik aan de chauffeur of er tussendoor nog een pauze was om te eten, maar dit bleek niet standaard geregeld te zijn. 16.00 uur: Visite bij een vrouw van 87

met braken en diarree. Mogelijk was ze in contact geweest met het zeer besmettelijke NORO-virus. Gelukkig was ze nog in een redelijke conditie en konden we haar thuis laten met toezicht van de thuiszorg. 17.00 uur: Terug op de post; eten opgewarmd en snel een hapje gegeten. 17.15 uur: Een U2 visite: dit betekent dat we binnen een uur een visite moeten hebben afgelegd. Een man van 61 met een niersteenkoliek. Het bleek de vader te zijn van één van mijn eigen patiënten. Hij lag op de grond te kronkelen van de pijn. Een injectie

met een ontspannend middel gaf na 10 minuten verlichting. Hij kon weer gewoon stil zitten en vertellen wat hij had doorgemaakt. 18.00 uur: Man 35 jaar met hoofdpijn. Hij had zoveel stress en zoveel kopzorgen dat hij het niet meer aankon en daardoor hoofdpijn kreeg. 18.30 uur: Vrouw van 82 met duizeligheid. We stonden bijna bij haar in de kamer, toen we werden weggeroepen voor een U1. Met zwaailicht en sirene reden we naar een mevrouw van 81 met mogelijk een te lage suiker. Dit bleek zo te zijn. De hele dag was ze al suffig geweest. Haar man verzorgde haar op een geweldige manier. We kregen haar niet stabiel. De bloeddruk en de hartslag bleven laag. Haar zuurstofgehalte schommelde. Uiteindelijk hebben we besloten om haar te laten opnemen in het ziekenhuis. 19.30 uur: Weer terug naar de mevrouw met duizeligheid. Ze was met

name teleurgesteld dat ze na haar hersen-en hartinfarct restklachten had gehouden, die niet verdwenen. 20.00 uur: Mevrouw van eind 70 met hoge koorts die niet op haar benen kon staan. Ze bleek een forse urineweginfectie te hebben waarvoor we haar antibiotica gaven. Ze werd top verzorgd door haar schoondochter. 20.30 uur: Een zieke man 36 jaar, die keelpijn had. Zijn vrouw had hem nog nooit zo ziek gezien. 21.00 uur: ’s middags moesten er medicijnen bezorgd worden bij een mevrouw van 99 door de apotheek, maar mevrouw deed niet open of wij het nog wilden proberen. Mevrouw bleek in een aanleunwoning te wonen, had geen telefoon bij haar bed. Er was geen telefoonnummer van de verzorging. Na veel heen en weer gebel en geregel konden we de medicijnen afleveren. 22.00 uur: Een mevrouw van 40 jaar

in een begeleid woonvoorziening, was gevallen op haar schouder en hoofd. Mogelijk was er sprake van een breuk van een rib, maar gelukkig viel het allemaal mee. 22.45 uur: Een mijnheer die onderdak had bij de Kesslerstichting was verward en wilde zichzelf iets aan doen. Een gesprek was moeilijk. Zijn verhaal was onsamenhangend. We schakelden de crisisdienst van Parnassia in. Zij zouden in de loop van de nacht komen beoordelen of een opname in een psychiatrisch ziekenhuis nodig zou zijn. Wij waren bang dat hij anders de volgende dag (om half negen moeten ze de Kessler stichting uit en de straat op) problemen op straat zou geven 24.00 uur: Eindelijk weer terug op de post. Tussendoor geen gelegenheid gehad om iets te drinken . Zelfs geen tijd om het toilet te bezoeken. Emilie Bolsius Huisarts

20>varia


Rijswijkse kunstenaar in Abu Dhabi

ergernissen

‘Het voelt alsof ik mijn eigen museum heb gekregen’

Tips naar [email protected]

Strooibeleid De afgelopen jaren was er forse kritiek op het Haagse strooibeleid bij gladde wegen. Vooral vorige winter zwelde die kritiek aan. Er werd volgens velen veelal te laat, te weinig en verkeerd gestrooid. Nou moet gezegd dat de winter van 2012/2013 aan de zeer pittige kant was met vooral veel winterse neerslag. Er dreigde enkele malen zelfs een tekort aan strooizout. De gemeentelijke strooiers trokken zich de kritiek aan. Woordvoerders maakten onafhankelijk van elkaar duidelijk dat dit niet nog een keer zou gebeuren. Vorig jaar werden dus niet alleen enorme hoeveelheden strooigoed ingeslagen, maar werd ook geroepen dat als het weer maar de geringste neiging toonde tot winterse activiteit er meteen voluit preventief gestrooid

zou worden. De huidige winter wordt mogelijk de zachtste ooit. Er is tot nu toe drie keer een (droge) nacht geweest, waarin de temperatuur in Den Haag zachtjes in de richting van het vriespunt sloop. Zout genoeg deze winter. En drie keer werd er op voorhand heftig gestrooid. In alle gevallen volstrekt onnodig, vooral ook omdat het gebruik van de huidige weercomputers haarfijn duidelijk kan maken hoe groot de kans op gladheid exact is. Allemaal misschien nog niet zo erg, maar er ligt wel weer een enorme hoeveelheid viezigheid op de Haagse wegen, dat ook z’n weg vindt naar riolen en grondwater. Een beetje minder angst voor kritiek en meer gezond verstand zou mooi zijn. Dick Toet

© Marnix Rueb

haagse harry

PLAATS

© Marcello's Art Factory

onder de haagse torens

Het zou een sprookje uit Duizenden-een-nacht kunnen zijn, maar is het niet. Binnenkort hangen de kunstwerken van Peter Gentenaar permanent in de Verenigde Arabische Emiraten. In het op een na grootste winkelcentrum ter wereld. Door Klaas-Jan Droppert

Hoe komt een Arabische investeerder nu bij een Rijswijkse kunstenaar terecht? Op het eerste gezicht lijkt het toeval, maar dankzij het wereldwijde web is alles mogelijk. “Dat ze bij mij uitkwamen, daarover was ik wel verbaasd, want het heeft iets onrealistisch”, zegt Gentenaar. “Het blijkt dat de interieurarchitecte van het winkelcentrum mijn werk via mijn website heeft ontdekt en het waard vond om aan te kopen. De belangrijkste reden daarvan is dat ze het vrouwvriendelijk vond. Vanwege de vormen doet het aan oosterse gewaden denken en door het gebruik van verschillende kleuren heeft het een vriendelijk karakter”. En dus kon de Rijswijker, die deels het oude Sijthoffgebouw in de Plaspoelpolder als atelier gebruikt, vorig jaar aan de slag. Hij haalde zijn atelier leeg, vorderde zijn creaties in de galeries en maakte nieuw werk. In totaal hangen binnenkort zo’n 65 objecten in de Yas Mall in Abu Dhabi. Aan dit hypermoderne winkelcentrum op een opgespoten eiland in de Perzische Golf wordt momenteel de laatste hand gelegd. De Yas Mall, met een vloeroppervlak van 235.000 vierkante meter, is het op een na grootste winkelcentrum ter wereld. Naast dure en exclusieve winkels en een megabioscoop, is er dus ook plaats voor het werk van Gentenaar. Zijn inmiddels per schip in Abu Dhabi aangekomen objecten hangen straks aan het plafond van de entreehal en van een centraal plein in het winkelcentrum.

Enkele van de 65 objecten, die in de Yas Mall te zien zullen zijn. >Foto: PR

wijk heeft opgericht. Nu zijn werk in de Verenigde Arabische Emiraten is aangekomen, concentreert hij zich op nieuwe opdrachten. Zeven objecten voor een hotel in Sint Petersburg zijn inmiddels verscheept. Nu werkt Gentenaar aan 32 stukken voor een plafonddecoratie, die in juni gereed moeten zijn. Het werk is bestemd voor het restaurant van The Four Seasons Hotel in Disneyworld in Orlando. “Of er sprake is van een spin-off effect vanwege Abu Dhabi? Het hangt er nog niet, dus kan je daarvan niet spreken. Dat is ook niet mijn opzet, want eigenlijk ben ik een kunstenaar die iedere dag iets maakt en dan pas kijkt of er animo voor is. Voor Disneyworld is het de eerste keer dat ik iets in opdracht maak. En dat is ook wel weer spannend”.

Pionier De 67-jarige Gentenaar maakt met behulp van papierpulp en bamboe figura-

tieve kunst. Zijn driedimensionale kunstobjecten hebben organische vormen, waarin bijvoorbeeld schelpen te herkennen zijn. Gentenaar wordt gezien als een pionier op het gebied van papierpulp. Ooit leerde hij de techniek van het papiermaken bij de Koninklijke Nederlandse Papierfabriek. Nu maakt hij in zijn atelier zijn eigen papier. Met een zelfgemaakte pulpmaler worden vezels van vlas- en hennepplanten tot pulp gemalen. Uit de pulp wordt vervolgens met een vacuümpomp het water gezogen. Door het gebruik van baleinen van bamboe, die de krimp van papier deels tegengaat, ontstaan nieuwe vormen. De techniek is te vergelijken met boomblad waarvan de nerven kromtrekken na uitdroging. “Papier heeft een weggooi-imago en dat is onterecht. Het kan wel degelijk lang meegaan. Mijn werk in de Yas Mall gaat ook een heel leven mee. Wat mij verbaast, is dat men al tweeduizend jaar lang het papier altijd als plat vlak gebruikt, terwijl het juist op zoveel manieren gebruikt kan worden”, zegt Gentenaar, die in 1994 de inmiddels zeer succesvolle tweejaarlijkse Holland Papier Biënnale in Museum Rijs-

premier allang weer vergeten zijn, op de machtigste man van de wereld heeft deze dappere dodo een blijvende indruk gemaakt. Maar vandaag was hij serieus, ik liet nog even de naam van onze koning vallen in de hoop op wat overzeese hilariteit, maar de president wist zich te beheersen. Op zich niet vreemd, hij doet de hele dag niets anders. ‘Van heerser ben je eigenlijk beheerser geworden’, heb ik weleens tegen hem gezegd, maar dat klonk in de vertaling toch veel minder scherp. ‘Zou je een dagje Poetin willen zijn?’, vroeg ik toen maar. Hij begon gul te lachen, maar toen kwam er één of andere NSAkerel doorheen die hem verzocht

geen uitspraak te doen over de Russische president. ‘Ik kom naar je toe,’ zei Barack. ‘Nu meteen?’ vroeg ik bezorgd, ‘want ik zit midden in de voorbereidingen voor onze muzikale talkshow in Theater Dakota aanstaande zondag’. ‘Nee, hoor’, zei hij geruststellend, ‘pas eind maart, één of andere nucleaire top’. ‘O ja, natuurlijk’, zei ik, ‘in het Congresgebouw’. ‘World Forum heb ik hier staan’, zei Obama. ‘Tja’, zuchtte ik, ‘alles moet een aanstellerige Engelse naam hebben, maar voor mij is het gewoon het Congresgebouw. Ik heb het nog gebouwd zien worden’. De president hing aan mijn lippen.

‘Als jongetjes voetbalden we naast de bouwput en later fietsten we door de parkeergarage onder het gebouw door. Eurovisiesongfestival, North Sea Jazz, BZN trad er op …’. ‘BZN ook?’, riep Barack, wow!’. ‘Kom je logeren’, vroeg ik. ‘Vliegdekschip waarschijnlijk’, zei hij. ‘Nog tijd om even over de Fred te struinen?’ Hij zuchtte. ‘Klaagt de buurt niet over de overlast?’, vroeg hij bezorgd. ‘Natuurlijk’, zei ik, ‘het is Den Haag, er moet wat te zeiken zijn. En dankzij onze welvaart hebben we daar alle tijd voor’.

Tussen het werken door volgt hij thuis de laatste ontwikkelingen van het Arabische winkelcentrum, dat op 26 maart officieel geopend wordt. “Dit was een unieke opdracht, die ik niet gauw zal vergeten. Ik ben er ook trots op dat mijn werk daar gaat hangen. Het voelt toch een beetje alsof ik mijn eigen museum heb gekregen”.

World Forum Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

D

e telefoon ging. ‘Barry hier!’ ‘Barry Hay?’ Het was Barack Obama. We bellen regelmatig om de zaken door te nemen. Omdat hij permanent door gevaarlijke gekken omringd is, hunkert hij ernaar om soms met een verstandig mens te praten. Vaak kan ik hem opbeuren met een grapje. Ik hoef alleen maar te zeggen: ‘Mark Rutte …’ en dan begint hij al te schateren. Als hij in een sombere bui is, dan zeg ik: ‘JanPeter Balkenende …’ en dan hoor je hem alweer brullen. Want het Nederlandse volk mag onze vorige

Marcel Verreck

11. Woede over de mart

Recommend Documents