1
Transculturele pedagogiek Inhoudsopgave: 1
TRANSCULTUREEL DENKEN EN HANDELEN ..................................................................................1 1.1
Transculturele pedagogiek om cultuurverschillen te overbruggen:...................................1
1.2
Modellen en een metafoor: .............................................................................................2
1.3
Videotrainingsband: voorbeelden van communicatie met allochtone ouders ...................3
1.4
Transcultureel pedagogiek aan lerarenopleidingen ..........................................................4
1.5
Literatuur: .......................................................................................................................4
1.6
Impressie .........................................................................................................................6
1 TRANSCULTUREEL DENKEN EN HANDELEN
1.1 Transculturele pedagogiek om cultuurverschillen te overbruggen:
Transcultureel denken en handelen betreft het zich flexibel aanpassen aan wisselende culturele situaties om cultuurverschillen te overbruggen. Het wordt vooral toegepast op bijvoorbeeld communicatieproblemen in multiculturele opvoedings- en onderwijssituaties. Daar richt de Transculturele Pedagogiek zich op waarbij vooral een verband wordt gelegd tussen theorie en praktijk. Zo worden niet alleen met dit concept (zie boeken Kleurrijk Onderwijs) cultuurverschillen overbrugd maar ook die tussen theorie (onderzoek) en praktijk, tussen beleid en praktijkgerichte oplossingen voor multiculturele problemen. Vandaar dat de concepten en oefeningen vooral een onderdeel is geweest van lerarenopleidingen zoals de oude Mo-pedagogiekopleiding en de huidige lerarenopleidingen basis- en voortgezet onderwijs. Ook bij het interculturaliseren van deze opleidingen is het in de negentiger jaren van de vorige eeuw toegepast. Vele studenten van pabo’s en learenopleidingen voortgezet onderwijs hebben de video’s bekeken en daarna geoefend met eventuele acteurs: voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. Transcultureel denken en handelen is vooral een open leefhouding die o.a. Indische Nederlanders zich in de loop der eeuwen hebben eigengemaakt in de kolonie NederlandsIndië. Daar leerde deze bevolkingsgroep voortkomend uit gemengde Nederlandse – Indonesische relaties zich cultureel flexibel aan te passen aan wisselende culturele situaties. Een dergelijke houding kan model staan voor een multiculturele samenleving teneinde tot het Duurzaam Samenleven te bevorderen van bevolkingsgroepen en individuen met al zijn diversiteiten.
2
Deze benadering is in aanzet geformuleerd aan het Pedagogisch Seminarium van de Vrije universiteit in de jaren zeventig van de vorige eeuw (1975) door eerste generatie lid van de Indische-Nederlanders dr. A.I. Eysenring en werd verder uitgewerkt door zijn opvolger docent transculturele pedagogiek drs. E.A.H. Dumasy. Daarna werd het toegepast als theoretisch- en trainingskader bij: - de transculturele omslagcursussen voor allochtone pabo-studenten (1989 – 1995) - de opleiding van consulenten en praktijkopleiders in het leerlingwezen - trainingen voor diverse beroepsgroepen zoals politieagenten (1986 – 2002) - reguliere opleiding van lerarenopleidingen aan hogescholen in Utrecht, Amsterdam en Zwolle - trainingen voor hogeschoolstudenten en leraren over communiceren met allochtone ouders om cultuurverschillen te overbruggen - managementconcept voor Kleurrijke scholen waar de schoolpopulatie verandert door de komst van allochtone leerlingen (Amsterdam Zuidoost en west, Lelystad en Purmerend) (1998 – 2004) - de opleiding voor islamitische godsdienstleraren (2007 – 2008) Aangezien Duurzaam Samenleven om de betrokken zelfredzaamheid bij de jeugd te stimuleren ons belangrijkste doel is zullen wij bij het scholenproject vooral uitgaan van een transculturele benadering gericht op houdingsaspecten, denk- en communicatieve vaardigheden. In de periode 1989 -2011 is dit concept door Edu dumasy e.a. beproefd bij de opleiding van allochtone en Nederlandse leerkrachten en als managementmodel bij de ontwikkeling van Kleurrijke scholen in het basis- en voortgezet onderwijs. 1.2 Modellen en een metafoor:
De transculturele pedagogische benadering in opvoedings- en onderwijssituaties zijn schematisch en metaforisch (als samen- /tegenwerkende ezels als volgt weergegeven:
3
1.3 Videotrainingsband: voorbeelden van communicatie met allochtone ouders Toepassing bij trainingen voor leerkrachten
4
1.4Transcultureel pedagogiek aan lerarenopleidingen Transculturele pedagogiek werd vanaf 1975 tot 1989 aan het Pedagogisch Seminarium van de Vrije Universiteit gedoceerd als vak. Vanaf 1989 -1998 werd door Edu Dumasy dit concept uitgewerkt in de pabo-studieboeken Kleurrijk Onderwijs (1997) als omslagcursus voor allochtone studenten en bijscholingscursus voor de reguliere lerarenopleiding en als managementconcept voor Kleurrijke scholen waarvan de schoolpopulatie verandert door de komst van allochtone leerlingen. Onderstaande foto’s geven een impressie. 1.5 Literatuur:
Over deze transculturele benadering is de volgende literatuur verschenen:
Eijsenring A.I. (1975) Op weg naar een transkulturele (ortho)pedagogiek `s Gravenhage
5
Dumasy E.A.H. (1983) Naar een transculturele pedagogiek. Studiegids studie transculturele pedagogiek Pedagogisch Seminarium van de Vrije Universiteit Dumasy E.A.H. (1976) Amersfoort: Ecabo.
Leerlingen
onder
de
loep.
Dohle M & Dumasy E. (1997) Lesgeven op multiculturele scholen (PABO-katernen) Heeswijk-Dinther 1997. HeeswijkDinther: Esstede
Dumasy E. (1997) Amsterdam SWP
Kleurrijk
onderwijs
deel
1
en
2
Dumasy E. (1999) Culturele diversiteit. In: Handboek voor tweede taalverwerving in het voortgezet onderwijsGroningen: Wolters Noordhof Stevens L. & Dumasy E. (2000) Anders denken en doen. Allochtone leerlingen en hun leraren. Antwerpen Garant
Autar K, & Dumasy E. (2001) Voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. Docentenhandleiding bij gelijknamige video. Utrecht: Echo. Videofilm: Handleiding voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. Zes situatieschetsen uit het Amsterdamse onderwijs
Uitgangspunten van kleurrijk onderwijs (2005). CPS Amersfoort
Dumasy E.A.H. Kwaliteitsdilemma’s Islamitische scholen (2007)
6
1.6 Impressie
Foto links: Transculturele VU-pedagogiekstudenten in 1983 de moskee in de Bijlmer: Foto rechts: Surinaamse en Antilliaanse studenten ontvangen in 1990 op de ipabo van Amsterdam hun diploma `omslagcursus Transculturele Pedagogiek’ waarna ze de reguliere opleiding aan de pabo kunnen afronden.
Edu Dumasy geeft een workshop Transcultureel denken en handelen aan de pabo Groenewoud van de HAN in Nijmegen de periode 2001 – 2011. Enkele keren per jaar werd na een hoorcollege een scéne geanalyseerd en nagespeeld van de videofilm `communicatie met allochtone ouders’.
7
Studenten van de lerarenopleiding van hogeschool Windesheim bereiden zich voor op een transcultureel gesprek met allochtone leerlingen in de wijk Kanaleneiland in Utrecht.
