Jaarverslag 2014
2
3
1. Voorwoord VVV Zeeland is één jaar op weg. Een jaar waarin bijzonder veel is gebeurd. Op de eerste plaats de fusie van vijf organisaties naar één VVV voor de hele provincie. Een nieuwe organisatie waarin het voor iedereen even wennen was aan nieuwe personen, structuren en taken. De gast heeft van dit alles gelukkig niets hoeven merken. In onze 17 VVV’s hebben we ook afgelopen jaar weer heel wat gasten Fan van Zeeland weten te maken. En via onze reserveringsdiensten voor groepen en vakantiewoningen hebben we tal van gasten kunnen ondersteunen bij het plannen van hun vakantie. De organisatie heeft niet stil gezeten. Met een krachtige marketingcampagne hebben we de unieke kenmerken van ons LAND IN ZEE! uitgedragen en internationaal van ons laten horen. Wat dacht u bijvoorbeeld van de TV-campagne, waarmee we dit jaar wederom een stevige plus (van 48%) in de bezoekerscijfers op onze website hebben kunnen realiseren. Of van de intensieve Mosselcampagne in Duitsland samen met het Mosselbureau en het NBTC. En heeft u onze nieuwste actie op Facebook al gezien? Een mooi voorbeeld van samenwerking tussen de Provincie Zeeland, bedrijfsleven, gemeenten en VVV. En met effect. Het aantal overnachtingen stijgt sinds vorig jaar weer, zowel op de binnenlandse als de buitenlandse markt. Volgens cijfers van het NBTC boekte Zeeland zelfs 28% meer overnachtingen van Duitse gasten dan vorig jaar; de grootste stijging in Nederland. VVV Zeeland zet stevig in op de realisatie van een digitale infrastructuur. We hebben dit jaar zelfs een afdeling Digitale Innovatie opgericht om nieuwe innovatieve toepassingen te realiseren. Begin dit jaar introduceerden we het Zeeuws Informatie Distributie Systeem. Inmiddels werken al vele ondernemers met de vernieuwende touchscreens, het mobiel inspiratieplatform, narrowcasting, widgets of web-to-print. Kort daarna realiseerden we (samen met Impuls en Kenniscentrum Kusttoerisme) de ZeelandPas in enkele nieuwe regio’s. Een
digitale pas waarmee de gast op een eenvoudige manier kan ontdekken en besparen. Meer dan € 200,- voordeel voor slechts € 3,-. En we gaven op de Toeristische Ontmoetingsdag een doorkijk voor een grootschalig innovatief plan: de Digitale Zeeland Experience. We startten met de vernieuwing van het Fietsknooppuntensysteem. Realisatie van een ruiternetwerk in Veere. Uitbreiding van de recreatieve infrastructuur op Neeltje Jans. Een campagne voor de watersport in de Delta. En nog meer dan 20 andere projecten. En tot slot mag ook de omslag in de samenwerking met u als ondernemer niet onbenoemd blijven. We stapten af van de lidmaatschappen en werken met u samen als partner, waarbij we samenwerken rondom concrete producten en diensten. Met een nieuwe productcatalogus ligt hier een mooie basis voor een verdere doorontwikkeling. Ik ben trots op onze medewerkers die - in een sterk veranderende organisatie - keihard hebben gewerkt om de vele projecten en veranderingen mogelijk te maken. Dankzij hun inzet hebben we de eerste stappen kunnen maken naar een vernieuwde VVV. Ik ben overtuigd dat we de huidig ingezette koers én de groei in de overnachtingen nog veel verder kunnen uitbouwen. Uiteraard zijn we ook benieuwd naar uw ervaringen met de nieuwe VVV. We horen die graag.
Patrick Polie Directeur
P.S.: Door middel van dit jaarverslag willen we u graag een beeld geven van de uitgevoerde werkzaamheden. Wilt u meer weten over onze activiteiten en projecten? Kijk dan op onze corporate site: zakelijk.vvvzeeland.nl.
4
5
VISIE
VVV Zeeland heeft 5 speerpunten in haar visie voor de komende jaren.
2. Corporate Informatie ONZE MISSIE: Iedereen Fan van Zeeland
STRATEGISCHE DOELEN
Bij VVV Zeeland hebben we de overtuiging dat iedereen voortdurend op zoek is naar geluksmomenten en nieuwe ervaringen. Wij zien het dan ook als onze missie om niet alleen meer bezoekers naar Zeeland te halen, maar om verwachtingen te overtreffen en gasten als fans naar huis te laten vertrekken.
Verhogen van het aantal gasten in Zeeland:
Om gasten fan te maken en verwachtingen te overtreffen zorgen we voor opvallende marketingcampagnes, een excellente informatievoorziening, vernieuwende toeristisch-recreatieve producten en verregaande ondersteuning bij het plannen van een bezoek aan Zeeland. Dit doen wij niet alleen, maar dit doen we samen met andere fans zoals Zeeuwen, ondernemers, overheden en gasten die al fan zijn.
Om de missie te realiseren kunnen de volgende strategische doelen worden benoemd:
des te meer gasten, des te meer potentiële fans. Een gast die in Zeeland is geweest, heeft immers een positiever beeld van Zeeland dan iemand die nog nooit in Zeeland is geweest. Meer overnachtingen of dagbezoeken zullen ook leiden tot meer bestedingen. Verhogen van de waardering van de gast: een tevreden gast zal eerder fan worden en bereid zijn om een positieve ervaring door te vertellen aan anderen. Hierbij gaat het zowel om verbetering van de waardering vóór aankomst (imago) als tijdens en na het verblijf. Eén van de middelen hiervoor is het verhogen van de belevingswaarde in Zeeland.
1. VVV Zeeland als inspiratiepunt De consument van vandaag de dag heeft hoge eisen en heeft al heel veel gezien en gedaan. De gast wil geen producten meer afnemen, maar belevenissen. VVV Zeeland dient de omslag te maken van producten naar belevenissen en daarmee van informatie naar inspiratie. Het gaat om de verhalen achter de producten. VVV Zeeland inspireert gasten om nieuwe ervaringen op te doen. De VVV heeft de ambitie om de komende jaren de winkels om te vormen tot inspiratiepunten: het startpunt van de beleving in de regio. 2. VVV Zeeland als informatiemakelaar VVV Zeeland ontwikkelt zich verder tot de informatiespecialist op het gebied van toerisme en recreatie in de breedste zin des woords. VVV Zeeland verzamelt content over uiteenlopende zaken. Deze data wordt ingevoerd, verder bewerkt en verrijkt en beheerd in de toeristische database. De ondernemer kan gebruik maken van deze data voor de informatievoorziening aan de eigen gasten. Een optimaal geïnformeerde gast heeft een positievere beleving van de mogelijkheden in Zeeland, wat bijdraagt aan de kansen dat een gast een fan van Zeeland wordt. 3. VVV Zeeland als toeristische marketingautoriteit VVV Zeeland wil een sterke rol spelen op het gebied van marktbewerking en zich ontwikkelen tot dé
toeristische marketingautoriteit van Zeeland. Dit vergt een verdergaande professionalisering en een hoog (actueel) kennisniveau om de marketing op een hoger niveau te brengen én derden te ondersteunen met hun marketingactiviteiten. Samen met ondernemers en overheden wordt invulling gegeven aan een integrale marketingstrategie. 4. VVV Zeeland als digitaal kanaal Om te kunnen voorzien in de diverse benoemde rollen is er een continue investering en opbouw van digitale infrastructuur noodzakelijk. Naast het beheer en ontwikkeling van de digitale database (zowel qua content als infrastructuur) zijn er ook investeringen noodzakelijk in de opbouw van een digitale dienstverlening en marketing. ZIDS, ZeelandPas, websites, app’s, NFC en diverse nieuwe technologische toepassingen dienen gezamenlijk een integraal digitaal ecosysteem te vormen, als spil voor de toeristische marketing en het gastrelatiemanagement. 5. Kanteling van het exploitatiemodel Diverse ontwikkelingen bij de stakeholders vergen een nieuwe kijk op de dienstverlening van de VVV Zeeland en de daarmee samenhangende exploitatie. VVV Zeeland gaat werken met een nieuw businessmodel dat niet meer gebaseerd is op lidmaatschappen, maar op een productdienstenrelatie met ondernemers. Ook gaat VVV Zeeland in toenemende mate projectmatig werken.
6
7
DE ROL VAN VVV ZEELAND IN TOERISTISCH ZEELAND De productcyclus van het toeristisch product bestaat uit de fasen Kennis, Innovatie, Producten, Marktbewerking en Monitoring. VVV Zeeland vormt één van de drie toeristische uitvoeringsorganisaties, samen met het Kenniscentrum Kusttoerisme en Economische Impuls Zeeland (gezamenlijk: de Toeristische Uitvoeringsalliantie). VVV Zeeland vervult een leidende rol voor het onderdeel Marktbewerking en deels op het gebied van Productontwikkeling (voor het onderdeel routes en mobiliteit).
Om een complementair toeristisch product te realiseren is samenwerking tussen diverse partijen een absolute noodzaak, zowel op lokaal als provinciaal niveau. Samenwerking leidt tot nieuwe verbindingen, netwerken en partnerschappen, maar ook tot een hogere mate van effectiviteit en efficiëntie en een bundeling van kennis, middelen en creativiteit. VVV Zeeland streeft dan ook naar een intensieve samenwerking met ondernemers, brancheorganisaties, overheden en maatschappelijke organisaties om de missie ‘Iedereen Fan van Zeeland’ gezamenlijk te realiseren. Dit wil zij niet alleen doen door producten te maken vóór partners, maar juist in co-creatie met partners.
8
9
ORGANISATIE
ORGANIGRAM VVV ZEELAND
De heer P.K.C. Polie is directeur-bestuurder van VVV Zeeland.
Het organigram van de organisatie is per 31 december 2014 als volgt:
De Raad van Toezicht van VVV Zeeland is belast met het toezicht op de directeur-bestuurder. De Raad van Toezicht bestaat uit vijf personen. Op 31 december 2014 waren dit:
Raad van Toezicht
De heer L. Ezinga (voorzitter) De heer F. Damen De heer M.J. van Dijke De heer P.G. Essenberg Mevrouw A.P.C.J. Stallaert De Raad van Toezicht is in 2014 zeven maal bijeen geweest. Op 31 december had VVV Zeeland 62 FTE. Daarnaast had VVV Zeeland 47 vrijwilligers voor beheer en onderhoud van routenetwerken in Zeeland en 56 semi-vrijwilligers voor het Zeeuwse gidsenteam. Het ziekteverzuimpercentage bedroeg in 2014 3,96%.
Digitale Innovatie
Bedrijfsvoering
Manager Inspiratie management & Regio Noord
Manager Marketing & Productontwikkkeling & Regio Midden
VVV Inspiratiepunten
Routebureau & Projecten Marketing & Communicatie
Sinds 1 januari 2014 bestond de Raad van Toezicht tijdelijk uit de vijf voorzitters van de voormalige VVV-organisaties. Per 1 juli zijn de heren A. Verbree (voorzitter), A.A. Smeels, W. Sanderse en H. Coomans afgetreden. Sinds deze datum zijn als nieuwe leden van de Raad van Toezicht aangetreden de heren L. Ezinga (voorzitter), M. van Dijke, F. Damen en mevrouw G.J. van der Velde-De Wilde. De heer P.G. Essenberg is aangebleven als Raad van Toezicht. Per 1 november trad mevrouw Van de Velde-De Wilde af, vanwege haar nieuwe functie als burgemeester in de gemeente Tholen. Per 1 december is mevrouw A.P.C.J. Stallaert benoemd als haar opvolger.
HRM
Directeur/Bestuurder
Manager Sales & Regio Zuid
Financien Facilitair & Logistiek
Reserveringen Relatiemanagement
Online Marketing
SAMENWERKING Samenwerking is belangrijk voor VVV Zeeland. We nemen daarom ook deel aan diverse overlegstructuren en samenwerkingsverbanden. Met de provincie Zeeland en de 13 gemeenten is er structureel overleg met diverse afdelingen over lopende projecten en ontwikkelingen. Tevens is er afstemming met de brancheorganisaties (zoals RECRON, HISWA, Kamer van Koophandel, Koninklijke Horeca Nederland, MKB, Vekabo) via het Toeristische Overleg Zeeland (TOZeeland) waar VVV Zeeland als adviseur deel van uitmaakt. Verder is er overleg met het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, VVV Nederland, diverse andere toeristenbureaus en projectorganisaties buiten Zeeland, SCEZ, Sport Zeeland, Landelijk Fietsplatform, diverse natuurorganisaties, NOB, ondernemers(verenigingen), DELTA en vele andere organisaties.
10
11
3. Inspiratiemanagement ALGEMENE BEOORDELING 2014
VVV ZEELAND INSPIRATIEPUNTEN VVV Zeeland beheert 17 Inspiratiepunten waar onze medewerkers de gasten voorzien van informatie en inspiratie. Vanuit de VVV Zeeland-kantoren vinden diverse werkzaamheden plaats, zoals:
Beheer van de VVV Zeeland
Evenementenkalender; Beheer van bezettingsinformatie van accommodaties; Onderbrengen van gasten in beschikbare accommodaties; Verkoop van routes, tickets, brochures en streekproducten; Inspireren en informeren van gasten via telefoon, email en aan de balie.
In 2014 is een start gemaakt met het uniformeren van werkprocedures, kassasystemen, planning- en roosterzaken en dergelijke. In de praktijk bleek, dat de voormalige zelfstandige VVV-organisaties heel verschillende werkwijzen hanteerden, vaak historisch gegroeid en door lokale omstandigheden bepaald.
Om de dienstverlening continue te optimaliseren voert de VVV frequent onderzoek uit, onder andere door een Mystery Buyer. Dit heeft ook in 2014 plaatsgevonden en wordt voor VVV Zeeland beschouwd als een nulmeting. De kantoren werden tweemaal bezocht en twee keer gebeld. Op basis van dit onderzoek is een uitgebreid verslag opgesteld, waaruit we hiernaast de highlights uiteenzetten.
Kantoorbezoek :
Gemiddeld ruim voldoende
Winkel en inrichting:
Zeer goed
Klantgerichtheid
Goed
Verkoopkracht:
Bijna voldoende
Telefonische info:
Gemiddeld ruim voldoende
Presentatie:
Zeer goed
Klantgerichtheid:
Ruim voldoende
Uiteraard is hier sprake van een gemiddelde. De uitkomsten per regio en kantoor zijn divers. In zowel personeelsgesprekken, werkoverleg en opleidingsprogramma is aandacht geschonken aan de verbeterpunten.
12
13
VVV ZEELAND INSPIRATIEPUNT 2.0 BEZOEKERSAANTALLEN De meeste VVV-kantoren tellen het aantal contactmomenten met gasten, maar dit gebeurt in Zeeland niet uniform. Doordat het veelal ook handmatig gebeurt, is dit bovendien foutgevoelig. In 2014 hebben ruim 300.000 mensen de VVVkantoren fysiek bezocht. In 2015 wordt dit proces geautomatiseerd. Alle VVV Zeeland Inspiratiepunten worden uitgerust met een bezoekteller, zodat op een uniforme manier bezoekers geteld worden en vergeleken kunnen worden. Daarnaast wordt ook het aantal inkomende telefoongesprekken digitaal geregistreerd.
Ondanks alle digitale ontwikkelingen, blijft persoonlijk contact met de gast belangrijk. De toename van de digitalisering leidt namelijk tegelijkertijd tot een tegengestelde behoefte aan persoonlijk contact. Het aantal contacten bij de VVV-kantoren blijft dan ook nog altijd op peil of is zelfs groeiende. Dit 1-op-1 contact kan plaatsvinden via inspiratiepunten, telefonisch of digitaal (via bijvoorbeeld e-mail of social media). In 2015 voert VVV Zeeland een pilot uit door een nieuw VVV Zeeland Inspiratiepunt 2.0 te ontwikkelen. In dit inspiratiepunt zijn nog altijd medewerkers aanwezig die de gast kunnen inspireren voor activiteiten in de regio. Maar daarnaast is ook de hele vestiging ingericht met als doel het inspireren van gasten. Op een paar specifieke producten
na (bijvoorbeeld VVV Zeeland routes of een klein assortiment onderscheidende streekproducten) worden er geen traditionele producten verkocht die ook in andere winkels te koop zijn (zoals boeken, kleding of vakantie-artikelen). Het inspiratiepunt is een vernieuwend concept, waarbij de bezoeker via interactieve schermen, een inspiratie leestafel, streekverhalen, bewegende beelden en informatiepanelen een beeld krijgt van de bijzondere belevenissen in de regio. Ook hier worden er cadeaubonnen en tickets verkocht, omdat deze geen fysieke ruimte in beslag nemen in de vestiging, maar wel bijdragen aan de omzet van de vestiging (en daarmee dekking van kosten). In aanloop naar deze pilot zijn in 2014 voorbereidende werkzaamheden verricht: oriëntatie op inspiratie en andere VVVconcepten, winkelassortiment e.d.
14
15
4. Marketing TV-CAMPAGNE MARKETINGSTRATEGIE De marketingstrategie van VVV Zeeland staat verwoord in het Strategisch Marketingplan 2013-2015. Dit document vormt de basis voor de strategische marktbewerking, een samenwerking tussen Provincie Zeeland, VVV Zeeland en het bedrijfsleven. Centraal hierin staat het marketinglandschap LAND IN ZEE!
LAND IN ZEE! ALS FOCUS LAND IN ZEE! is de verbindende positionering die gekozen is om Zeeland te vermarkten en die kan leiden tot meer samenhang, focus en keuzes.
VVV DRUKWERK In 2014 is wederom een driedelige serie van Zeeland Vakantiegidsen uitgegeven. De serie is verspreid via VVV’s in Nederland, het NBTC in Duitsland en Vlaanderen, op aanvraag, via de webshop en via beurzen. Tevens is er voor iedere regio een wervende brochure ontwikkeld. Nieuw in het assortiment was de Zeeland brochure. Deze verleidt de lezer met sfeerbeelden en verhalende teksten om Zeeland te ontdekken. Het is een samenhangende serie van brochures geworden die tevens aansluit bij LAND IN ZEE! stijl.
In de maanden april en juni 2014 is de Zeeland TV-commercial uitgezonden op Ned 1, 2 en 3. In de commercial staat LAND IN ZEE! centraal in combinatie met perspectief beelden. In de spot werden diverse landmarklocaties van Zeeland getoond, zoals onder andere de Oosterscheldekering, Zeelandbrug, Brouwersdam, Stadshaven Goes, Boulevard Vlissingen, Zak van Zuid-Beveland, Tholen, Vuurtoren BurghHaamstede, Containerschepen op de Westerschelde, en de Grenspaal Retranchement. Voor de Zeeland spot hebben we gekozen om de locaties in een bijzonder perspectief te laten zien, waardoor de illusie wordt gewekt dat een locatie groter, kleiner, dichterbij of verder weg lijkt. Daarnaast werd de spot ondersteund door een oorwurm muziekdeun. Dat wil zeggen dat het een deuntje is welke bij de kijker blijft hangen, een feel good gevoel teweeg brengt en later geassocieerd wordt met Zeeland. Ook in 2014 hebben diverse Zeeuwse partijen deelgenomen aan de commercial door middel van een zogenoemde tag-on (een herhaalspot van 10 seconden). Dit waren o.a. Landal Greenparks, Gemeente Veere, De Bevelanden (een samenwerkingsverband van de Bevelandse gemeenten), gemeente SchouwenDuiveland, Concert @ Sea, Gemeente Middelburg en gemeente Ouddorp. De TV-campagne heeft in 2014 wederom geleid tot een groei in het websitebezoek op vvvzeeland.nl van maar liefst 48% t.o.v. dezelfde periode in 2013.
PERS
16
Nutze die Chance ein Wochenende mit 10 Freunden in Zeeland zu verbringen oder eines der tollen Muschelpakete zu gewinnen. Name und Email-Adresse ausfüllen und mitmachen! Viel Erfolg!
20. BIS 26. OKTOBER
Het hele jaar door verzorgt VVV Zeeland ondersteuning aan journalisten als het gaat om teksten, beeldmateriaal of bijvoorbeeld de organisatie van een programma voor het schrijven van hun artikel over Zeeland. Enkele hoogtepunten van 2014 zijn:
Volledig programma verzorgd rondom de EIN WOCHENENDE mit 10 Freunden in Zeeland gewinnen und viele weitere Gewinne
Ich liebe Miesmuscheln, weil…
Name
Email
Teilnahmebedingungen: Ihre personenbezogenen Daten sind beim Niederländische Büro für Tourismus & Convention gespeichert und werden ausschließlich nach geltenden Datenschutzvorschriften verarbeitet und für eigene Werbezwecke genutzt. Sie haben jederzeit die Möglichkeit der Speicherung unter
[email protected] zu widersprechen. Der Gewinner wird benachrichtigt und der Gewinngutschein zugesendet. Der Gewinn ist nicht auf andere Personen übertragbar, nicht verkäuflich, nicht gegen Bargeld einzulösen und nicht auf ein anderes Wochenende umbuchbar. Der Gewinn schließt nicht die An- und Abreisekosten sowie die verbrauchsabhängigen Nebenkosten während des Aufenthaltes ein. Mitarbeiter der ausrichtenden Unternehmen können nicht teilnehmen. Der Rechtsweg ist ausgeschlossen.
ZEELAND MOSSEL CAMPAGNE ”Deze samenwerking is bijna vanzelfsprekend. We richten ons op dezelfde doelgroep en willen gezamenlijk de bekendheid van Zeeuwse mosselen vergroten in Duitsland. Met als doel om Duitsers te stimuleren meer mosselen te eten. Als ze dat vervolgens tijdens een (herhaal)bezoek in Zeeland doen, is dat natuurlijk dubbele winst.”
Christine Fijnaut Mosselbureau
Duitsers zijn gek op de Nederlandse kust en Zeeland; en mosselen en Zeeland zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een samenwerking ligt dus voor de hand. Op 1 september hebben VVV Zeeland, Het Nederlands Mosselbureau en NBTC Holland Marketing de handen ineen geslagen om de Duitsers kennis te laten maken met Zeeland en de Zeeuwse mosselen. Het doel is om de bekendheid van de Zeeuwse mosselen te vergroten in Duitsland, om zo uiteindelijk meer Duitse gasten naar de Zeeuwse kust te verleiden. De aftrap van de campagne vond in oktober plaats, tijdens de eerste Nationale Mosselweek in Keulen. We werken al langer samen met NBTC en met deze bundeling van krachten borduren we voort op het succes om meer Duitsers naar Zeeland te verleiden. Een bezoek aan de Zeeuwse kust kan het hele jaar rond en met deze campagne zetten we bewust in om meer Duitsers in het naseizoen naar Zeeland te trekken.
17
opening van het Oosterscheldekreeft seizoen. Hiervoor hebben we verschillende culinaire journalisten ontvangen uit Nederland, België en Duitsland. In het programma waren o.a. bezoeken opgenomen aan: Kaasboerderij Schellach, Strandhotel Westduin, Stranddroom slaapstrandhuisjes, Biologische boerderij Hof Welgelegen, Strandpark de Zeeuwse Kust, Zeekraal boerderij Kerkwerve, Zeewierboerderij Zeewaar en Vleesboerderij Boot. Journalisten van redacties Bouillon, Westfälische Nachrichten, Kölner Stadt Anzeige, Magazine Gastronomie & Toerisme, Vismagazine, Slowfood.nl, ELLE Eten en Consumentenbond Magazine waren hier onder andere bij aanwezig; In april 2014 ontvingen we een Duitse journaliste die onder andere schreef voor de blogsite: www.dogsight.de. Zij heeft een programma gemaakt rondom het thema ‘’Zeeland besuchen mit Hund”; In februari, mei, september en december hebben we naar ca. 7.000 journalisten persnieuwsbrieven verzonden;
Volledig programma verzorgd in samenwerking
met Mosselbureau en NBTC Duitsland om de Zeeuwse mosselen onder de aandacht te brengen van de Duitse gast. Het programma speelde zich af in- en om Yerseke. Hierbij waren onder andere journalisten van Neue Ruhr Zeitung, We Wowan, Salzburger Nachrichten, Kölner Stadt Anzeige Magazine en Neue Westfalische Zeitung bij aanwezig; Ook hebben we diverse individuele persreizen verzorgd, wat heeft geleid tot artikelen in bladen zoals Kampeertoerist Vlaanderen (oplage 10.000), Fietsactief (oplage 23.360), Salt Magazine (oplage 30.000), Brabants Dagblad (oplage 124.000), Stentor (oplage 125.000) en online op francescakookt.nl; Met het thema ‘’winter in Zeeland’’ hebben we een journaliste van de Persdienst ontvangen en begeleid tijdens een bezoek aan ZeeuwsVlaanderen voor een artikel in het reizen katern in de regionale kranten van Wegener in december 2014.
Door actieve persbewerking is Zeeland in verschillende media belicht als vakantiebestemming. Jaarlijks worden de knipsels bijgehouden van uitingen in Nederlandse uitgaven. In 2014 is er voor minimaal 1,1 miljoen euro aan totale PR-waarde behaald op de Nederlandse markt. Naar aanleiding van de samenwerking met het Mosselbureau is er in de Duitse Media een totale PR-waarde van € 3.596.788 bereikt. Daarnaast hebben we van verschenen producten en/of opgeleverde diensten binnen VVV Zeeland persberichten verzonden naar Nederlandse en Belgische media. Deze berichten zijn via het NBTC Köln opgenomen in de persnieuwsbrief naar Duitse journalisten.
18
19
HISWA
Samen met Jachthavens Antwerpen en Seven Sisters, stond de Delta op de HISWA in de RAI te Amsterdam. Duizenden Deltagidsen werden aan de bezoekers uitgedeeld. Ook werden er inspirerende gesprekken gevoerd met (potentiële) fans van de Delta.
Deltagids 2014
DELTA PROMOTIE Het afgelopen jaar heeft VVV Zeeland invulling gegeven aan het jaarlijks terugkerende project ‘Delta Promotie’. Een project dat als doel heeft de Delta te positioneren als dé veelzijdige watersportbestemming en de aanwezige gasten te inspireren tot het maken van (watergerelateerde) uitstapjes. Hierbij is ingezet op een sterke koppeling van de watersporter met het land en met in 2014 een toegenomen focus op de landrot met het water. Centraal in alle uitingen stond de diversiteit van de Delta, ingezoomd op specifieke wateren. Dankzij de Provincie Zeeland, Regio West-Brabant, Stad Antwerpen en het gerelateerde bedrijfsleven zijn de volgende activiteiten uitgevoerd:
De focus lag in 2014 op het uitgeven van De Deltagids. Deze is verschenen in het Nederlands, Engels en Duits in een totale oplage van 55.000 stuks en verspreid via jachthavens, watersportondernemers, accommodaties, VVV-kantoren en op de HISWA, BOOT Düsseldorf en de Belgium Boat Show. Om de koudwatervrees bij de landrot weg te halen, zijn de acht populairste watersporten onder de loep genomen. Hierbij werd uitgelegd hoeveel tijd het kost om de basis onder de knie te hebben en met welk budget je rekening moet houden. Aantrekkelijke foto’s en inspirerende tips voor uitstapjes zorgen ervoor dat elke regio in de Delta voor zowel de landrot als waterrat een interessante bestemming is. Het jachthavenoverzicht, het watersport ABC, een marifoonkanalenoverzicht en een getijdentabel zorgen ervoor dat de Deltagids voor een langere tijd bewaard en gebruikt wordt.
(Digitale) media
In 2014 werd de website www. deltagids.nl door 35.000 unieke bezoekers gevonden. In totaal bekeken zij ruim 125.000 pagina’s. In het voorjaar 2014 heeft het RTL4 programma RTL Vaart uitzendingen aan het Grevelingenmeer en Waterpoort gewijd. Verder werden beide gebieden belicht in een zaterdageditie van de Telegraaf en kreeg het op diverse websites, onder andere Vaarkrant. nl redactionele aandacht. Dit is in samenwerking met het bedrijfsleven geïnitieerd.
20
21
BUITENLAND PROMOTIE De marketingactiviteiten in het buitenland worden zoveel mogelijk uitgevoerd in samenwerking met het NBTC. Hierbij wordt niet deelgenomen aan de standaard PMPC’s (product markt partner combinatie), maar is een maatwerk vraagstuk aan het NBTC voorgelegd, aansluitend op het LAND IN ZEE! concept. Doelstellingen daarbij zijn om het aantal inkomende bezoekers vanuit Duitsland en België te laten groeien en extra pageviews en bezoekers te realiseren op de website vvvzeeland.nl. De campagne dient dan ook meetbaar te zijn. Hiervoor is een gecombineerde en gecoördineerde campagne uitgevoerd, waarbij we Zeeland vooral willen onderscheiden ten opzichte van concurrerende kustregio’s op basis van emotionele waarden en op basis van de eigen LAND IN ZEE! kernwaarden. Hierbij kozen we voor een combinatie tussen online en offline.
De campagne is in Duitsland uitgevoerd door inzet van advertorials op boekingsportalen, joint promotie acties met Landal, Concert @ Sea, TUI, Novasol, Schecker, Amigo Spiele. Direct marketing acties, displays en door middel van een crossmediale coöperatie met de WAZ mediagroep, de belangrijkste mediapartner in het Ruhrgebied. Dit laatste is een combinatie van print, radio en online. In de TV-show WDR Wunderschön is een hele uitzending gewijd aan Zeeland (1 miljoen kijkers met een mediawaarde van € 2.376.000). De campagne in België bestaat uit een samenwerking met Friesland Campina België, waarbij de TV-commercials van 2013 herhaald zijn op de regionale TV in Vlaanderen en als extra een Nederland fietsspecial in Nederland Lekker Dichtbij (oplage 1,2 miljoen). Dit is versterkt met een online Zeeland special in het grootste online dagblad van Vlaanderen, Het Laatste Nieuws. In mei is er tevens een item over Zeeland geweest in het toeristisch reisprogramma Vlaanderen Vakantieland.
VLAANDEREN VAKANTIELAND ‘Zalig Zeeland’ was het thema voor de uitzending van Vlaanderen Vakantieland op 31 mei 2014. Presentatrice Saartje Vandendriessche kwam naar Walcheren en beleefde daar een onvergetelijk weekendje weg. Ze genoot van de prachtige natuur op Walcheren en koos voor een overnachting in een typische Zeeuwse B&B in het stadje Veere. Vandaar uit verkende zij het prachtige historische stadje Veere, ging ze varen met een Zeeuwse platbodem, bracht ze een bezoek aan Middelburg en nam ze een kijkje in het MuZEEum van Vlissingen. Na de culturele hoogstandjes van Walcheren was het tijd voor actie in de reportage. Saartje toonde zich als volwaardig ruiter en galoppeerde door de bossen, langs het kasteel Westhove, door de duinen en op het strand van Walcheren. De uitzending had in totaal 374.323 kijkers. Deze uitzending is mede mogelijk gemaakt door VVV Zeeland en een aantal lokale ondernemers.
22
23
ZIDS Zeeuws Informatie Distributie Systeem
ZIDS IN 2014
In 2013 is het hele jaar gewerkt aan de ontwikkeling van ZIDS, het Zeeuws Informatie Distributie Systeem. Met dit systeem biedt VVV Zeeland de ondernemer een vijftal modules waarmee zij hun gasten kunnen voorzien van toeristische (VVV-)informatie op maat.
Verspreiding van ZIDS in Zeeland in 2014
el
In het eerste kwartaal van 2014 zijn de laatste kleine verbeteringen aan de ZIDS-modules uitgevoerd en is de actieve verkoop van ZIDS Ha gestart. Het hele jaar heeft de Ouddo�p �i ng salesafdeling hard gewerkt om �l Grev ie GoereeZIDS in de markt te zetten, door t Ove�fla��ee Scha�end�jke alle bestaande VVV-partners perBrouwershaven Renesse soonlijk te informeren en enthouEllemeet e Noordwelle Zonnema�re e siasmeren. En door presentaties z Burgh-Haa�stedeSchouwente geven tijdens bijeenkomsten en Duivela�d Westerschouwen � a afspraken te maken met onderZie�i�zee B��inisse er Vol k O o s t Neeltje Ja�s nemers(verenigingen) en andere Ouwerkerk e r Sint-Philipsla�d s c geïnteresseerden. Ook Provincie Zeeland, diverse Wissenkerke Vrouwenpolder Noord-Bevela�d Oostkapelle l Tholen V gemeenten en VVV-kantoren zijn Ka�perla�d Ko�tgene d Domburg e r e Serooskerke e Tholen inmiddels voorzien van één of M Veere Aa�tekerke Westkapelle meerdere ZIDS-modules. Wa�cheren Kattend�jke Zoutela�de Goes Het resultaat van alle inspanningen Yerseke Middelburg Heinkensza�d Koudekerke vindt u hiernaast op het kaartje. i ng
Deze vijf modules op een rij:
Widgetplaza biedt de ondernemer de mogelijkheid om VVV-informatie op de eigen website te tonen aan zijn (toekomstige) gast. Een
Zo’n 60% van de Nederlanders heeft inmiddels een smartphone. Een informatiebron die de gast altijd bij de hand heeft. Via het mobiel inspiratieplatform kan de ondernemer een eigen mobiele omgeving voor zijn bedrijf creëren, waar hij zijn bedrijfsinformatie kan combineren met toeristische omgevingsinformatie. Het gebruik van zijn mobiele site kan hij zijn gasten bij aankomst aanbieden.
r
o
o
N
e
Widgetplaza
Mobiel inspiratieplatform
h
De web-to-print module biedt maatwerk informatie op basis van het actuele weer, de locatie van het bedrijf en actuele datum en eigen bedrijfsinformatie kan toegevoegd worden.
widget is een minisite die heel makkelijk met een code in de eigen website is te integreren en die zich elke keer ververst, dus de informatie is altijd actueel, bijv. leuke toeristische VVV-tips; evenementen, routes, attracties etc.
se
Narrowcasting is een module waarmee een ondernemer zijn gasten via beeldschermen kan informeren over de activiteiten in zijn bedrijf en omgeving. De module biedt de ondernemer narrowcasting software, gecombineerd met actuele omgevingsinformatie. Bovendien kan de ondernemer ook eigen informatie via narrowcasting presenteren.
Met de web-to-print module kan een ondernemer zijn gasten voorzien van een dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief met de tips van de dag of eigen placemats maken met inspirerende informatie over evenementen en andere leuke bezienswaardigheden in de omgeving.
er
Narrowcasting
Web-to-print
e
Het Inspiratiescherm is een touchscreen dat gasten en bezoekers VVV-informatie op maat biedt, op basis van het actuele weer, de locatie van de ondernemer en de actuele datum, volledig aangepast aan de wensen en huisstijl van de ondernemer.
d
en
Inspiratiescherm
Vlissingen
W Nieu��liet
Groede
Cadza�d
e
s
Breskens
Zuid-Bevela�d
Baa�la�d t e r s c h e l d e
Retra�chement
Sluis Aa�denburg
inspiratieschermen 41 narrowcastingpresentaties 29 web-to-print gebruikers 5 mobiele inspiratieplatformen 8 widget afnemers 35
Te�neuzen
Zeeuws-Vlaa�deren
Axel Sas va� gent
Hulst
Clinge
24
25
NIEUWE DIGITALE PRODUCTEN In 2014 zijn er 2 nieuwe digitale producten ontwikkeld en gelanceerd: 1. Last minutes module. Dit is een functionaliteit waarmee ondernemers hun - op
heel korte termijn - beschikbare accommodatie kunnen aanbieden en promoten op vvvzeeland.nl. 2. Online advertising. Op vvvzeeland.nl kunnen ondernemers, organisaties en andere geïnteresseerden nu advertentieruimte inkopen op relevante pagina’s zoals vvvzeeland.nl/overnachten, o.b.v. het aantal vertoningen. De advertenties worden getoond in de vorm van een banner. www.vvvzeeland.nl
www.worldwar2heritage.com
www.zeelandpas.nl
www.vvvzeeland.nl is verbeterd op het gebied van zoekmachineen gebruiksvriendelijkheid en het gehele jaar ingezet ten behoeve van campagnes en thematische promotie. Daarnaast zijn er als bovengenoemd twee nieuwe functionaliteiten toegevoegd: de last minute module en de online advertising module. Verder is een nieuwe miniwebsite binnen vvvzeeland.nl opgenomen, www. zeelanddaagtjeuit.nl.
In juni 2014 is de website www.worldwar2heritage.com gelanceerd. Deze website is geproduceerd in het kader van het Interreg IV-A 2 Zeeën project Erfgoed van de Tweede Wereldoorlog, met als doel het behoud van materieel en immaterieel erfgoed van de Tweede Wereldoorlog en het verbeteren van de toegankelijkheid van dit erfgoed.
Voor de promotie en verkoop van de vier regiopassen van de (NoordBevelandPas, Schouwen-DuivelandPas, VeerePas en ZeeuwsVlaanderenPas) is de website www.zeelandpas.nl ontwikkeld en gelanceerd.
www.zakelijk.vvvzeeland.nl In het najaar van 2014 hebben we de corporate website zakelijk.vvvzeeland.nl gelanceerd. Hiermee hebben we een digitaal
kanaal gecreëerd voor de business-to-business communicatie met onze VVV-partners, ondernemers, organisaties en andere stakeholders. Belangrijk onderdeel bij de lancering was de introductie en communicatie over de herziening van het VVV-lidmaatschapssysteem en de presentatie van het productaanbod.
www.zeelandvakantie.nl Deze website heeft in 2014 een nieuwe indeling, navigatie en restyle gekregen, met vernieuwde, zoekmachinevriendelijke content.
Community website www.fanvanzeeland.nl
Verder hebben we het nieuwe programma ‘Ontmoet een Zeeuw’ Op www.fanvanzeeland.nl hebin 2014 gelanceerd. Op ben we de jaarlijkse fotowedstrijd www.fanvanzeeland.nl is een plek weer gefaciliteerd. De wedstrijd gecreëerd waar deelname aan dit houdt in dat gasten in Zeeland hun programma mogelijk is. ‘Ontmoet mooiste foto’s van Zeeland kuneen Zeeuw’ is het concept waar nen insturen en een prijs kunnen Zeeuwen of fans van Zeeland een winnen. Dit jaar waren er meer aanbod kunnen doen (bijv. ronddan 800 deelnemers. Foto’s van de leiding in een 15e eeuws huis of fans van Zeeland plaatsen we ook meevaren op een boot over de door op onze Facebook pagina. Grevelingen) waarop gasten van Zeeland kunnen reageren.
26
27
STATISTIEKEN VAN DE DIGITALE MIDDELEN Onderstaand de belangrijkste cijfers voor 2014. Websites
ZIDS
De website vvvzeeland.nl had in 2014 ruim 2,6 miljoen bezoekers. In 2013 waren dat er nog 1,9 miljoen. Dat is een groei van maar liefst +34%. De duur van het bezoek kent een lichte stijging van 4%. Ook het aantal pagina’s per sessie is licht omhoog gegaan met +7%. Het aantal mobiele gebruikers (tablet/ telefoon) steeg dit jaar van 30% naar 40% van het totale bezoek. Bij de herkomst van de bezoekers, zien we de grootste stijgingen bij de Duitse (+69%), Nederlandse (+27%) en Belgische bezoekers (+19%).
Van de 5 ZIDS-modules zijn er 2 modules meetbaar. Dat zijn de inspiratieschermen en de widgets. In 2013 waren er 8 inspiratieschermen actief (in de pilotfase) die gezamenlijk 61.502 paginaweergaves hadden. In de loop van 2014 zijn er 41 inspiratieschermen live gegaan en kwam het aantal paginaweergaves op: 502.542. In 2014 zijn er 35 widgets live geplaatst die scoorden in totaal 21.246 paginaweergaves.
Bij de andere belangrijkste websites zien we de volgende ontwikkelingen:
Social media kanalen In 2014 is het gebruik van onze twee grootste social media kanalen Facebook en Twitter geïntensiveerd, waarbij we vooral op Facebook hebben ingezet, omdat dit het groeikanaal voor VVV Zeeland is. Groei van Twitter: van 2.840 (2013) naar 3.598 (2014) volgers. Groei van Facebook: van 1.500 (2013) naar 9.570 (2014) fans. Daarnaast promoten we ook berichten in kanalen als Google+, Pinterest, Linkedin en Youtube.
Op Facebook is naast de groei van het aantal fans ook de IPM+ ratio een belangrijke parameter. IPM+ is de formule waarmee je kunt meten in hoeverre onze fans betrokken zijn bij de berichten die we via FB verspreiden, door ze te liken, delen, of van een reactie te voorzien. Onze IPM+ over 2014 was 40,52. Ter vergelijking: gemiddeld halen bedrijven een IPM+ van 5 á 10. De conclusie is dat onze fans erg betrokken zijn bij de posts die we publiceren via Facebook. In 2014 hebben we een aantal acties via Facebook en Twitter gedaan. Bij een aantal kleinere acties ging het om raad & win acties met
als prijs bijv. een magazine over Zeeland of een Zeeuws streekproduct. Eind 2014 hebben we één grote actie gedaan, genaamd ‘Deel jouw Zeeland’. Deze actie hield in dat je via Facebook je eigen weekend in Zeeland voor twee personen kon samenstellen en delen en daarmee kans maakte om het zelf samengestelde weekendje Zeeland te winnen.
Routes.vvvzeeland.nl, inclusief de mobiele routeplanner m.routes.vvvzeeland.nl 2014: 224.425 bezoekers (+26% t.o.v. 2013) Groepen.vvvzeeland.nl en zeeyou.nl (congresbureau) 2014: 12.280 bezoekers (+8% t.o.v. 2013) Zakelijk.vvvzeeland.nl is in 2014 gelanceerd en had 27.208 bezoekers. Fanvanzeeland.nl 2014: 26.789 bezoekers (+134% t.o.v. 2013) Zeelandvakantie.nl 2014: 171.165 bezoekers (+49% t.o.v. 2013) Zeelandpas.nl is in juni 2014 gelanceerd en had 43.204 bezoekers.
TV-campagne Tijdens de TV campagne in 2014 die liep in de periode van april t/m begin juli 2014 op NPO 1, 2 en 3 is het aantal bezoekers op vvvzeeland.nl gestegen met 48% t.o.v. 2013 in dezelfde periode.
28
29
5. ROUTEBUREAU VVV ZEELAND BEHEER & ONDERHOUD De borden van het fietsknooppuntensysteem (FIKS) worden onderhouden in samenwerking met een netwerk van 47 vrijwilligers. Zij inspecteren, maken de borden schoon en voeren het klein onderhoud uit. Groot onderhoud aan de bebording wordt uitgevoerd door twee ZZP-ers. Bij het beheer en onderhoud van de bewegwijzering zijn meldingen van fietsers essentieel. Meldingen komen voornamelijk binnen via het online meldsysteem. Sinds eind 2012 beschikt Routebureau VVV Zeeland voor optimalisatie van het beheer en onderhoud over een online GISapplicatie welke gekoppeld is aan het meldsysteem. Bij de doorontwikkeling van de GIS-applicatie werkt Routebureau VVV Zeeland samen met collega routepartners uit Nederland en België. Naast de routes van het fietsknooppuntensysteem worden ook de mountainbike routes in ZeeuwsVlaanderen en de ruiterroutes op Walcheren onderhouden. Tevens fungeert Routebureau
VVV Zeeland als meldpunt voor het Zeeuwse wandelnetwerk.
LF-ROUTES Door Zeeland lopen drie LF-routes (landelijke fietsroutes): De LF1 Noordzeeroute, de LF13 Schelde-Rheinroute en de LF30 Schelde-Deltaroute. Deze routes lopen geheel synchroon met het Zeeuwse fietsknooppuntensysteem. Routebureau VVV Zeeland voert ook het beheer en onderhoud uit voor de LF-routes. De vrijwilligers die verantwoordelijk zijn voor het FIKS controleren ook de staat van de borden van de LF-routes.
DIGITALISERING FIKS Dankzij een subsidie van de Provincie Zeeland is in het voorjaar van 2014 de digitalisering van alle bordlocaties binnen het fietsknooppuntensysteem afgerond (dit project is opgestart in het najaar van 2013). Het digitale bestek van het fietsknooppuntensysteem was dusdanig verouderd dat er geen actueel beeld was bij alle bordlocaties.
MOBIELE ROUTEPLANNER Het digitale bestek, welke onderdeel is van de online GIS-applicatie wordt zowel gebruikt voor een optimalisatie van het beheer en onderhoud, maar geldt ook als nulmeting voor een grootschalige herziening van het knooppuntensysteem. Hiervoor heeft Routebureau VVV Zeeland in 2014 de opdracht gekregen (zie herziening FIKS).
In 2014 is de mobiele routesite (m.routes. vvvzeeland.nl) verder geoptimaliseerd tot een mobiel routeplatform voor zowel fiets-, wandel- als ruiterroutes. Binnen het platform is het mogelijk om op basis van knooppunten zelf een route samen te stellen of om een themaroute te selecteren. Diverse themaroutes zijn verrijkt met verhaallocaties en met video- en geluidsfragmenten. Uitgevoerde verbeteringen zijn gericht op het verbeteren van het gebruiksgemak, het optimaliseren van de planningsmodule en het kunnen geven van pushnotificaties.
NIEUWE PRODUCTEN In 2014 zijn in eigen beheer of in opdracht van derden de volgende nieuwe producten uitgegeven: Nieuwe serie FIKS-kaarten, waarbij de kaarten van Goeree-Overflakkee en Schouwen-Duiveland zijn samengevoegd tot Zeeland Noord. Walcheren, Noord-Beveland, Zuid-Beveland en Tholen tot Zeeland Midden en West Zeeuws-Vlaanderen en Oost Zeeuws-Vlaanderen tot Zeeland Zuid. Herziening van de thematische fiets- en wandelroutes rondom het Zwin. Toeristische kaart Walcheren met plattegronden van de verschillende steden en dorpen op het schiereiland. 10 Thematische wandelroutes via het wandelnetwerk rondom Nieuwvliet, Zuiddorpe, Boudewijnskerke, Middelburg, Vrouwenpolder, Baarland, Goudplaat, Renesse, Burgh-Haamstede en Bruinisse. Themafietsroute Van der Valk Middelburg en Goes (in samenwerking met Van der Valk). Daarnaast worden jaarlijks diverse routes herdrukt en geactualiseerd.
30
31
PROMOTIE ZEEUWSE FIETSCAFÉS EN SAMENWERKING FIETSERS WELKOM!
Om te zorgen dat het de fietser onderweg aan niets ontbreekt kent Zeeland een netwerk van ruim 125 Fietscafés. Dit project is in 2010 gestart. Deze fietsvriendelijke horecagelegenheden zijn herkenbaar via een speciaal gevelbord en bieden onder andere een fietsreparatieset, een fietspomp, een watervulpunt voor bidons, kaartverkoop en een oplaadpunt voor elektrische fietsen. Vanaf het Fietsknooppuntensysteem zijn de Fietscafés bewegwijzerd.
FIETS EEN RONDJE MET EEN PONTJE
Alle Fietscafés zijn opgenomen op de nieuwe serie FIKS-kaarten en zijn tevens opgenomen in de mobiele routeplanner met een eigen label. Het in 2013 uitgegeven bonnenboekje is ook in 2014 verspreid. De in 2014 aangesloten Fietscafés hebben middels een inlegvel een aanbieding kunnen doen.
Routebureau VVV Zeeland vervult, in opdracht van de Provincie Zeeland, een coördinerende rol binnen Rondje Pontje. De start van het vaarseizoen en het uitbrengen van de Almanak zijn middels een persbericht gecommuniceerd. Op basis van de ontvangen signalen van de schippers wordt over het algemeen terug gekeken op een goed vaarseizoen, waarin veel passagiers zijn over gezet. Het mooie weer in de zomerperiode heeft hier zeker aan bijgedragen.
VVV Zeeland werkt samen met het Landelijk Fietsplatform. Hierdoor zijn alle Fietscafés in Zeeland ook aangesloten bij het landelijke kwaliteitslabel ‘Fietsers Welkom!’.
De pontjes in Zeeland zijn een uniek en onderscheidend product wat we graag onder de aandacht brengen van onze (potentiële) gasten. De pontjes worden dan ook meegenomen in de reguliere promotiecampagnes, maar we hebben ook weer een aantal extra activiteiten uitgevoerd in samenwerking met de schippers. De jaarlijkse Almanak met alle vaarverbindingen, routetips en afstaptips in de omgeving van de aanlegplaatsen, is in mei uitgegeven. De vaarverbindingen zijn tevens opgenomen in het mobiele routeplatform, zodat de fietser overal en altijd de actuele vaartijden kan raadplegen. De alertservice via SMS is gecontinueerd.
Om te komen tot een nieuw pontjesbeleid is in 2014 in samenwerking met Economische Impuls Zeeland opdracht verstrekt aan Grontmij om onderzoek te doen naar de versterking en economische verduurzaming van het pontjesnetwerk. Dit onderzoek dient als input voor de visie toeristische mobiliteit, welke door de toeristische uitvoeringsalliantie begin 2015 is gepresenteerd aan de Provincie Zeeland.
32
33
LEKKER ZEEUWS RUITERNETWERK VEERE In maart 2014 is het ruiterroutenetwerk Veere officieel geopend. Ter promotie van het netwerk en ter promotie van de rijmogelijkheden voor ruiters en menners in de gemeente Veere is een kaart uitgegeven. Via verschillende special-interest media is aandacht gegeven aan het netwerk, zowel middels advertenties als free-publicity. Op de ruiterkaart en website wordt ook uitgebreid aandacht gegeven aan gedragsregels en aan het mestbeleid. Voor ruiters is het mogelijk om via het routeplatform een eigen route samen te stellen.
WANDELNETWERK ZEELAND In 2014 zijn binnen het wandelnetwerk Zeeland de laatste netwerken aangelegd en geopend: “Hart van Zeeland” rondom Goes-Kapelle en “Langs linies en kreken” in Oost Zeeuws-Vlaanderen. Routebureau VVV Zeeland is uitgever van de kaarten van deze netwerken. Naast de cartografie wordt er informatie over het betreffende gebied gegeven. De kaarten zijn verkrijgbaar via de Zeeuwse VVV-kantoren en de webshop www.zeelandshop.com. Via de website www.routes.vvvzeeland.nl zijn de kaarten digitaal verkrijgbaar. Routebureau VVV Zeeland is verantwoordelijk voor de promotie van de wandelnetwerken en van het wandelen in Zeeland. Hiertoe is in 2014 binnen strategische promotie aandacht gegeven aan het actief naar buiten gaan, onder meer middels de campagne “Deel jouw Zeeland”. Hiervoor is tijdens de TV-campagne in de periode mei / juni 2014 onder meer een aparte tag-on uitgezonden. Samen met CTV Zeeland is opnieuw een 6-delige serie routeplanner ontwikkeld en uitgezonden. Hierin was ook ruimschoots aandacht voor de wandelnetwerken.
Ter promotie van de vele streekproducten die Zeeland rijk is, ontwikkelde Routebureau VVV Zeeland in opdracht van de stichting Lekker Regionaal Product een kaartenset onder de noemer: Lekker Zeeuws. Deze bevat verschillende fietsroutes verspreid over heel Zeeland, met daarbij een overzicht van de aanbieders van streekproducten in de verschillende regio’s. Naast de fysieke ontwikkeling van de routekaarten zijn binnen het project de aanbieders van streekproducten ook toegevoegd aan de database van VVV Zeeland.
RUITERROUTES NOORD-BEVELAND Vanuit een POP-subsidie heeft de stichting Ruiteren Menroutes Noord-Beveland een ruiternetwerk op Noord-Beveland kunnen realiseren. Routebureau VVV Zeeland had hierbij een adviserende rol en leverde daarbij het digitale bestek, de materialen voor bewegwijzering en een routekaart. De routes op Noord-Beveland zijn ook planbaar via het mobiele routeplatform.
NEELTJE JANS Neeltje Jans, eiland van wind-, water en zonkracht. Het voormalige werkeiland herbergt zowel natuur als bedrijvigheid. Vanuit het project versterking recreatieve infrastructuur Neeltje Jans heeft Routebureau VVV Zeeland, in opdracht van de gemeente Veere, een project uitgevoerd met als doel de beleving en de recreatieve mogelijkheden op het eiland te versterken. In samenwerking met Natuurmonumenten, stichting het Zeeuwse Landschap, E-Connection en Viskwekerij Neeltje Jans, is uitvoering gegeven aan het project. Hierbinnen is bewegwijzering geplaatst in het gebied en zijn verschillende beleefplekken ingericht voor wandelaars. In het bezoekerscentrum is een inspiratiescherm geplaatst. Op dit scherm staat informatie over het voormalige werkeiland.
34
35
Hoi Ik ben Simon. Ga je met me mee op smokkelpad?
We gaan ons netwerk herzien! Gereed Pasen 2015. Meer informatie op routes.vvvzeeland.nl Uitgevoerd door: Routebureau VVV Zeeland
Mogelijk gemaakt door: Provincie Zeeland, Waterschap Scheldestromen en Rijkswaterstaat
HERZIENING FIKS
VEERS VERLEDEN Het landschap in de gemeente Veere is sterk getekend door het verleden. Overal in het landschap zijn elementen zichtbaar welke het verhaal van een lange historie vertellen. Vliedbergen, grote landhuizen, restjes van dorpen, kreken en bunkers: al deze elementen hebben hun eigen plek in de historie van de huidige gemeente Veere. Het landschap herbergt een schat aan verhalen. Deze verhalen zijn tot leven gebracht binnen het project Veers Verleden. De 25 belangrijkste plekken, verhalen en gebeurtenissen zijn visueel vertolkt door de ogen van de avonturier, de onderzoeker en de kunstenaar. De filmpjes zijn geïntegreerd binnen routes welke met het mobiele routeplatform kunnen worden gefietst of gewandeld.
DELTAROUTE De Deltawerken in Zeeland en Zuid-Holland bestonden in 2014 60 jaar. Om de Deltawerken extra onder de aandacht te brengen van inwoners en gasten hebben Rijkswaterstaat en de ANWB de handen ineengeslagen binnen het project “Beleef de Deltaroute”. Routebureau VVV Zeeland ontwikkelde in opdracht van en in samenwerking met deze partijen een inspiratiekaart met daarop informatie over de verschillende deltawerken en een overzicht van routes in het gebied. Het eerste exemplaar is uitgereikt aan de minister van Infrastructuur en Milieu, Melanie Schultz van Haegen.
Het fietsknooppuntensysteem (FIKS) is in Zeeland in 2006 aangelegd. Sindsdien zijn de fietsmogelijkheden in de provincie uitgebreid: nieuwe natuurgebieden, buitendijkse paden en grote infrastructurele projecten hebben het landschap veranderd. Daarom is het tijd om het fietsknooppuntensysteem te herzien. Dankzij bijdragen van de provincie Zeeland, Waterschap Scheldestromen en Rijkswaterstaat heeft Routebureau VVV Zeeland de mogelijkheid om het netwerk grondig te herzien. Sinds september 2014 is er gestart met de uitvoering van het project. In 2014 zijn alle voorbereidende werkzaamheden binnen het project uitgevoerd: in overleg met diverse stakeholders vaststelling van de trajecten; inmeten alle nieuwe bordlocaties; aanbesteding uitvoering herziening. Verschillende trajecten worden aangepast en uitgebreid zodat deze meer aansluiten bij de behoeften van de fietser, de beleving en de variatie van het Zeeuwse landschap. Zo kan er op meer plaatsen buitendijks gefietst worden en kan men kiezen om in- of uit de wind te rijden. Daarbij worden routeborden vervangen en verduurzaamd. De opening van het vernieuwde netwerk is gepland tijdens het paasweekend van 2015.
DE GRENS Het grensgebied tussen Zeeland en Vlaanderen heeft een roemruchte geschiedenis met steeds veranderende grenzen, strijdgewoel en een zeer levendige smokkelcultuur. Binnen het POPproject “Grensgevallen” heeft Routebureau VVV Zeeland een brochure ontwikkeld met daarin opgenomen een fiets- en twee wandelroutes langs en over de grens: Op Smokkelpad. Hiertoe zijn smokkelverhalen en opmerkelijke gebeurtenissen verzameld en bewerkt tot spannende verhalen welke echt tot leven komen in de filmpjes van Simon de Smokkelaar.
36
37
WIELERHELDEN EN -ROUTES Tegen de wind in stoempen op de Oosterscheldekering? Met een lekkere rugwind en handjes op het stuur over de Zeelandbrug? Het gevarieerde landschap met haar uitgestrekte polders, zeedijken die je letterlijk langs de zee voeren en karakteristieke dorpjes met gladde kasseitjes vormen samen een uitdagende mix voor een flinke tocht. De Provincie Zeeland wil zich meer en meer profileren als een aantrekkelijke wielerprovincie en stelde daarom een subsidie beschikbaar aan Routebureau VVV Zeeland en Sport Zeeland om een viertal bewegwijzerde wielerroutes te realiseren. Deze routes worden in aanloop naar de Tour de France-etappe van 5 juli 2015 gerealiseerd en worden verbonden aan Zeeuwse wielerhelden uit het verleden.
Zeeland heeft een lange traditie in de wielersport en bracht vele grote renners voort als Jo de Roo, Jan Raas, Kees Bal, Theo Middelkamp, Cees Priem, Keetie van Oosten-Hage en Johhny Hoogerland. In het voorjaar van 2014 kon het publiek via de website zeeuwsewielerhelden.nl hun stem uitbrengen. De vier renners met de meeste stemmen, daar is een route naar vernoemd. Dit zijn in willekeurige volgorde: Jo de Roo Theo Middelkamp Jan Raas Keetie van Oosten-Hage
Niet ieder fietspad of iedere weg is geschikt om met een groep wielrenners op te rijden, bijvoorbeeld vanwege de breedte, drukte met andere recreanten, de ondergrond of het onoverzichtelijke karakter. Bij het samenstellen van routes wordt dan ook een selectie gemaakt van wegen en paden welke geschikt zijn voor wielrenners. De routes worden waar nodig en mogelijk gescheiden van het knooppuntennetwerk voor ‘gewone’ recreatieve fietsers. Met oog op het aspect veiligheid heeft het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland eveneens een subsidie verstrekt aan het project, om hierbij specifiek aandacht te geven aan de thema’s snelheidsverschillen en gedrag ten opzichte van andere gebruikers en recreanten. In 2014 voerde Routebureau VVV Zeeland onderzoek uit naar de uitgangspunten voor de wielerroutes.
38
39
6. SALES
Het gereed maken van de organisatie om tot uitvoer van deze omslag te komen was een heel proces. In korte tijd moest het aanbod in een productcatalogus gepresenteerd worden en de VVV-partners geïnformeerd worden over de mogelijkheden.
2014 stond voor een groot gedeelte in teken van het kantelen van ons exploitatiemodel. Van lidmaatschap naar product-dienstrelatie is een omslag geweest die noodzakelijk was, om de toegevoegde waarde van VVV Zeeland voor iedere specifieke relatie helder te maken. Het verzamelen van het productaanbod vanuit de diverse bedrijfsonderdelen en dit vertalen naar een productcatalogus was daarbij een eerste stap. Deze opvolgen door de koppeling van prijzen aan dit aanbod met de juiste marktwaarde, stelde ons in staat om daadwerkelijk tot omslag te komen.
1
Databasis
ZIDS
IEDEREEN FAN VAN ZEELAND
Drukwerk
Medewerkers van de afdeling sales aangevuld met inspiratiemedewerkers vormden een gezamenlijk projectteam. Middels training en begeleiding hebben we de medewerkers in staat gesteld om het project correct op te volgen. De projectfase heeft laten zien dat we in staat zijn afdelingen te verbinden en de diversiteit van onze diensten en producten inzichtelijk kunnen maken ter beoordeling en keuze van de markt. De adviserende wijze van aanbieden wordt als prettig ervaren door
onze relaties en velen hebben hun keuze kunnen maken. Er zijn door de kanteling in het model ook relaties geweest die we niet hebben kunnen voorzien van een passend product of dienst. Dit vraagt om productontwikkeling om wel aan de vraag te kunnen voldoen. We zijn dermate tevreden over de inrichting van het projectteam dat we de werkvorm inmiddels hebben geborgd in onze organisatie in de vorm van een servicedesk specifiek voor onze relaties. Dit stelt ons in staat om in navolging van de bestaande relaties ook oude relaties nieuw leven in te blazen en nieuwe markten te bewerken middels ons aanbod in 2015.
40
41
SALES AFDELING GROEPSARRANGEMENTEN ZEELAND Vanuit de fusie is er een situatie ontstaan, waarbij de afdeling onderbezet is geraakt. Dit zien we dan ook terug in de cijfers. De groei van de afgelopen jaren is omgezet naar een daling. De marktvraag is er echter nog steeds en in 2015 investeren wij dan ook in capaciteit om hierin weer een positieve omslag te kunnen realiseren.
Gidsenteam Zeeland
Het gidsenteam bestaat in 2014 uit 56 gidsen. De gidsen worden ieder kwartaal geïnformeerd door middel van een gidsennieuwsbrief en één keer per jaar is er een gidsenbijeenkomst.
Individuele excursies
2012
2013
2014
Aantal boekingen
416
509
471
Aantal personen
12.139
16.089
15.233
€ 195.533
€ 252.402
€ 195.029
Omzet
Sinds enkele jaren organiseert Groepsarrangementen Zeeland in samenwerking met enkele partners individuele wandelingen voor consumenten. In 2014 zijn er 120 excursies
georganiseerd op de volgende locaties: de Abdijwandeling in Middelburg (in samenwerking met het Zeeuws Museum), de Vlissingse wandeling (in samenwerking met het Zeeuws Maritiem MuZEEum Vlissingen), de cultuurhistorische wandeling in Zierikzee (met bezoek aan monument naar keuze), Stadswandelingen in Aardenburg, Breskens, Cadzand, Hulst, Sluis en Terneuzen. De excursies kunnen geboekt worden via alle VVVkantoren in Zeeland of online (www.vvvzeeland.nl) via e-ticketing.
42
43 Zeeland Special Meeting
ZeeYou Congresbureau Zeeland ZeeYou bestaat uit een team van enthousiaste en gemotiveerde professionals die ervoor zorgen dat uw vergadering, bedrijfsuitje, congres, incentiveweekend of andere bijeenkomst vlekkeloos verloopt. Dat kan door middel van telefonsich advies, maar ZeeYou neemt desgewenst ook graag de complete organisatie voor u uit handen, van het regelen van de locatie tot en met vervoer en leisure-activiteiten. ZeeYou is onderdeel van VVV Zeeland. Deze organisatie heeft jarenlange ervaring op het gebied van toerisme in Zeeland en is als geen
Inspiratie opdoen in Zeeland Zeeland is een unieke bestemming in Nederland. Naast de vele toeristen weet ook de zakelijke markt deze provincie en haar diversiteit aan locaties en activiteiten steeds meer te waarderen.
V
ergaderen in goed uitgeruste hotels en congrescentra kan op veel plekken in Nederland. Maar wat Zeeland zo bijzonder maakt, is de aanwezigheid van de zee en de gevarieerde natuur. Het merendeel van de hotels ligt op strategische locaties waar het uitzicht over het water of de duinen een extra dimensie aan een bijeenkomst toevoegt. Daarnaast zijn er ook diverse bijzondere locaties te
14
boeken zoals strandpaviljoens, rondvaartboten, kastelen en historische landgoederen en boerderijen. Bijkomend voordeel is dat veel van deze locaties ook hotelfaciliteiten hebben zodat het verblijf heel eenvoudig verlengd kan worden. Brainstormsessie Een goede trainingslocatie is van alle gemakken voorzien, maar voegt uit zichzelf ook iets toe aan de bijeenkomst. De locaties in Zeeland die zich voor dit soort bijeenkomsten lenen, maken het mogelijk om out-of-the-box te denken waardoor er de meest creatieve denkwijzen en oplossingen ontstaan. Wat dacht u van een brainstormsessie in Fort Rammekens, het oudste zeefort van West-Europa waar u de gehele omgeving voor u alleen heeft en in alle rust in de natuur aan uw bedrijfsprocessen kunt werken. Hetzelfde
ander op de hoogte van wat er speelt in de provincie. www.zeeyou.nl
geldt voor Hotel de Zeeuwse Stromen, dat aan de kust bij Renesse ligt. Dit hotel en congrescentrum beschikt over diverse vergaderzalen en hotelkamers. De meeste kamers zijn in het hoofdgebouw gesitueerd, maar in het buitenpark, genaamd Duinpark De Zeeuwse Stromen kan ook in een van de 9 ruime Duinvilla’s met 19 kamers of in een van de 22 Duinkamers worden overnacht. Evenementen van formaat Naast kleinschalige bijeenkomsten beschikt Zeeland ook over diverse locaties waar beurzen en evenementen van formaat kunnen plaatsvinden. Natuurlijk bieden de vele hotels die over de schiereilanden verspreid liggen zalen van diverse formaten. De bokaal voor de locatie met de grootste capaciteit gaat echter naar de Zeelandhallen. Maar liefst 15.000 m2 wordt in Goes ter beschikking gesteld voor congressen, beurzen, feesten en evenementen en daarmee zijn de Zeelandhallen een van de grootste locaties van ZuidNederland en Noord-West Vlaanderen. In combinatie met het aanwezige leisurecentrum met kartbaan, bioscoop, bowling, tness en eetgelegenheden is een bijeenkomst al snel compleet.
MeetingMagazine.nl
ZeeYou Congresbureau Zeeland Zeecruises
Op 8 september hebben we de Ms. Prinsendam van Holland America Line ontvangen en de gidsenservice op de shuttlebussen geregeld. Op 25 september hebben wij het cruiseschip Ms. Artania welkom geheten in Vlissingen. Voor de passagiers van dit schip hebben we alle excursies verzorgd en daarnaast ook gezorgd voor een informatiestand aan de kade. Daarnaast hebben wij wederom een groei waargenomen in het aantal riviercruises dat bij onze organisatie terecht komt. Voor tal van riviercruises hebben wij de excursies en gidsen verzorgd.
Site inspection reizen
Er zijn in 2014 wederom drie site-inspection reizen georganiseerd voor de Belgische groepenmarkt. Bestuurders van reisorganisaties en verenigingen konden op deze dag kosteloos kennis maken met Zeeland. De eerste promotiereis heeft plaatsgevonden op Schouwen-Duiveland en Tholen op 13 mei. De tweede reis vond de volgende dag plaats op Zuid-Beveland. En de de laatste promotiereis, welke plaats heeft gevonden op Zeeuws-Vlaanderen was op 16 mei. Na afloop van de promotiereis hebben alle 83 deelnemers een Zeeland Goodiebag ontvangen, met brochures en give-aways van Zeeuwse ondernemers. Deze reizen hebben concreet geresulteerd in 15 nieuwe boekingen.
Groepsbeurzen
Op 16 januari zijn wij aanwezig geweest op de OKRA- beurs in Gent. OKRA is een beweging van, voor en met actieve gespensioneerden van 55+. OKRA is actief in 18 Vlaamse regio’s en groepeert meer dan 200.000 actieve senioren in 1200 plaatselijke afdelingen, die jaarlijks aan een gevarieerd programma kunnen deelnemen. Daarnaast zijn wij op 4 oktober aanwezig geweest op de beurs Travel to Holland in Antwerpen, om Zeeland als groepsbestemming te promoten.
MeetingMagazine.nl
15
Ter promotie van Zeeland als zakelijke bestemming verscheen er in maart een Zeeland Special in het zakelijke vakblad Meeting Magazine; een redactioneel stuk met een aantal advertenties van VVV-partners. Daarnaast stond er in het zomernummer van “Meetings, Incentives, Conferences & Events” een Meetings Guide Zeeland met een redactioneel stuk van ZeeYou. Begin september en december is de Travel Trade Nieuwsbrief verzonden aan de zakelijke groepsmarkt. Deze nieuwsbrieven zijn vanuit ons congresbureau verzonden aan ongeveer 1.000 potentiële zakelijke gasten, in de vorm van een digitale mailing. Op donderdag 6 en vrijdag 7 november 2014 is er een fam trip georganiseerd voor secretaresses, eventplanners en PCO’s. Deze personen houden zich dagelijks bezig met het organiseren van zakelijke evenementen en zijn hiervoor op zoek naar nieuwe bestemmingen.
44
45
6. Digitale Innovatie In september 2014 is de afdeling Digitale Innovatie opgericht. Deze afdeling heeft tot doel om invulling te geven aan de digitale infrastructuur, zoals vertaald in onze visie. Doel hierbij is om meerwaarde qua dienstverlening en gemak te creëren voor de gast, door middel van digitale innovaties. In 2014 richtte de afdeling zich op een tweetal projecten: de ZeelandPas en de Digitale Zeeland Experience.
ZeelandPas
VVV Zeeland heeft sinds april 2014 het project Deltaleven overgenomen van de Stichting Deltaleven. De gezamenlijke partners in het project (Kenniscentrum Kusttoerisme, Economische Impuls Zeeland en VVV Zeeland) zijn vervolgens gestart om een businesscase op te zetten. De businesscase heeft als doel om duidelijke kaders te scheppen voor het project en de uitrol in nieuwe regio’s en om een financieel model te ontwikkelen waarmee de pas in de toekomst zelfvoorzienend kan worden. Economische Impuls Zeeland heeft een aanjaagrol vervuld voor de werving van nieuwe regio’s. In 2014 is de digitale pas dan ook uitgebreid met de NoordBevelandPas en de VeerePas, nadat eerder de SchouwenDuivelandPas en de Zeeuws-VlaanderenPas zich al hadden aangesloten.
Een belangrijke randvoorwaarde voor het goed functioneren van de pas is de opzet van een backoffice. De VVV Zeeland vervult deze rol en heeft de digitale pas verder vormgegeven:
Juridisch: de juridische aspecten zijn afgedekt door middel van overeenkomsten tussen VVV en
regio’s, voor ticketing, overeenkomsten met acceptanten en pasuitgevers, overeenkomst tussen VVV en Hogeschool Zeeland/Kenniscentrum Kusttoerisme voor data-analyse, algemene voorwaarden en privacy policy. Marketing: er is een marketingconcept ontwikkeld voor de pas. Er is promotiemateriaal ontwikkeld, brochures met daarin de acties en is er ondersteunend materiaal ontwikkeld voor ondernemers. De marketingkosten worden gefinancierd door de deelnemende regio’s. Technisch: de database is ingericht voor de nieuwe regio’s. Tevens worden regio’s ondersteund bij het aansluiten van ondernemers met scanapparatuur. Het scannen is belangrijk voor de dataverzameling. Om het scannen zo laagdrempelig mogelijk te maken is er ook een mobiele scanapp ontwikkeld voor iPhone en Android. Daarnaast is er vanaf juli een pilot uitgevoerd om online tickets op te boeken op de pas via enkele deelnemende pasuitgevers. Tot slot is er bij de VVV ook een helpdesk ingericht voor vragen van gasten of ondernemers. Communicatie: er zijn diverse bijeenkomsten in de regio georganiseerd om ondernemers bij te praten en te trainen over het project, de uitgifte/acceptatie van passen en het registreren van de passen. Doelstelling was om op de pas een minimale waarde aan arrangementen te realiseren van € 100,-. Dit is voor alle passen gelukt en bedroeg gemiddeld meer dan € 200,-. De waarde van de acties zijn zodanig dat je met twee keer gebruik van de pas (€ 3,-) de prijs van de pas er uit haalt. Door het Kenniscentrum Kusttoerisme is een digitaal dashboard ontwikkeld, waarmee de ondernemer inzicht krijgt in de (geanonimiseerde en samengestelde) gegevens van zijn gasten. Eind 2014 is het project geëvalueerd. Hiervoor is input verzameld bij diverse stakeholders. De conclusies zijn verwerkt in een aangepaste businesscase voor 2015. Vanaf 2015 komt er, in plaats van vier regionale passen, één ZeelandPas voor de hele provincie.
46
47
Digitale Zeeland Experience
De toeristische sector staat voor een flink aantal uitdagingen. De afname van de netto vrije tijd, de behoefte aan meer beleving, meer dienstverlening en de digitalisering zijn hier een aantal voorbeelden van. Verbeteren, verbinden en beleven. Dat zijn kernwoorden die omvatten wat de inhoud is van het project Digitale Zeeland Experience. Dit project van de Toeristische Uitvoerings Alliantie bestaat grofweg uit drie onderdelen:
Een digitale (NFC-gebaseerde) infrastructuur waarmee het mogelijk wordt om met één drager
(een digitale pas, armband of telefoon; uitgerust met de nieuwe chiptechnologie NFC) een scala aan toepassingen te benutten. Van het openen van de slagboom van de camping tot het opboeken van tickets. En van het openen van de kamerdeur tot toegang tot het openbaar vervoer. Tweede onderdeel is een online platform. De gast kan op dit platform een persoonlijk profiel aanmaken en eventueel zijn reisgezelschap toevoegen. Op basis van zijn samenstelling en voorkeuren (op basis van het gebruik van de digitale drager) krijgt de gast op zijn persoonlijke profielpagina de meest relevante content te zien. Zijn profiel geeft hem onder andere toegang tot allerlei handige tools en de mogelijkheid om diverse producten op te boeken. Voor de ondernemers bestaat het platform uit een online dashboard waar het gedrag van de (geaggregeerde) gast realtime kan worden bekeken.Dit geeft de ondernemer meer inzicht in het gedrag van de gast en kan als basis dienen voor nieuwe investeringen in het bedrijf of de ontwikkeling van nieuwe producten. Om al deze data te kunnen verzamelen en verwerken wordt een geavanceerde semantische database ontwikkeld, waarin profielen van gasten worden aangemaakt en doorlopend aan profielverrijking worden gedaan. Dit is dé plaats waar alle data - die vrijkomt uit uiteenlopende middelen - bijeen wordt gebracht en van waaruit we maatwerk dienstverlening kunnen gaan bieden aan onze gasten (op basis van de persoonlijke interesses van de gast).
Doel van het project is om de gast meer gemak te bieden en de ondernemer meer inzicht te bieden, om op die wijze de economische bestedingen in het gebied te vergroten. Er is in 2014 een start gemaakt om voor dit project een Europese subsidieaanvraag voor te bereiden.
Deze visie is ook vertaald in een filmpje. Bekijk dit via ons YouTube kanaal: www.youtube.nl/vvvzeeland.
