1. Inleiding Inhoudelijke werkingsresultaten

Jaarverslag 2013

2

1. Inleiding ............................................................................... 3 2. Inhoudelijke werkingsresultaten 2013....................................... 4 2.1. SD 1: Het ontwikkelen en delen van expertise ........................................ 4 2.1.1. OD 1.1: Immaterieel erfgoed .................................................................... 4 2.1.2. OD 1.2: CEST-standaarden, registratiemethodes, handleidingen en ............... 5 expertisedossiers .............................................................................................. 5 2.1.3. OD 1.3: Erfgoedzorg voor volksmuziek ....................................................... 7 2.1.4. OD 1.4: Doelgroep- en themagebonden erfgoedzorg .................................... 7 2.1.5. OD 1.5: Internationale expertise ............................................................... 9

2.2. SD 2: Het verlenen van diensten en expertise aan personen en instellingen 9 2.2.1. OD 2.1: Vraagbaak en herbestemming ....................................................... 9 2.2.2. OD 2.2: Begeleiding en diensten op vraag/maat ........................................ 11 2.2.3. OD 2.3: Onderzoek naar potentieel om diensten betalend te maken ............ 12

2.3. SD 3: Makelaarsfunctie ....................................................................... 13 2.3.1. OD 3.1: Netwerking en overleg ............................................................... 13 2.3.2. OD 3.2: Externe communicatie ................................................................ 15

2.4. SD 4: Duurzaamheid en maatschappelijke en culturele diversiteit ............ 16 2.4.1. OD 4.2: Duurzaamheid en ecologisch bewustzijn ....................................... 16

3. Beleid en bestuur .................................................................. 18 3.1. Algemene vergadering ........................................................................ 18 3.2. Raad van bestuur ............................................................................... 19

4. Zakelijke gegevens ............................................................... 20 4.1. Personeel .......................................................................................... 20 4.1.1. Samenstelling van het team.................................................................... 20 4.1.2. Personeelswissel .................................................................................... 20 4.1.3. Varia .................................................................................................... 21

4.2. Huisvesting ....................................................................................... 21

Resonant – Jaarverslag 2013

3

1. INLEIDING

2013 was voor Resonant het eerste werkjaar als Vlaams expertisecentrum. De organisatie diende in 2012 een beleidsplan in in het kader van het Cultureel-Erfgoeddecreet voor de erkenning als expertisecentrum. Na goedkeuring en na bekendmaking van de middelen volgde de denkoefening om de accenten uit het beleidsplan en de gekozen beleidsprioriteiten om te zetten in de beheersovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap die loopt tot 2016. In deze overeenkomst zijn de grote lijnen voor een expertisecentrum opgenomen: kennisontwikkeling, kennisdeling, makelaarsfunctie en het streven naar een duurzame organisatie met aandacht voor maatschappelijke en culturele diversiteit. Dit vertaalt zich in volgende strategische doelstellingen: SD 1: Ontwikkelen en delen van expertise SD 2: Verlenen van diensten en expertise aan personen en instellingen SD 3: Makelaarsfunctie SD 4: Duurzaamheid en maatschappelijke en culturele diversiteit In de beheersovereenkomst zijn eveneens de operationele doelstellingen opgenomen. Het realiseren hiervan is gespreid over de periode van vier jaar. Bijgevolg formuleerde Resonant in 2013 nog niet voor alle doelstellingen acties. Dit zal wel gebeuren in de komende jaren. 2013 kende op bestuursniveau een nieuwe samenstelling van de algemene vergadering en van de raad van bestuur. Carl Van Eyndhoven werd verkozen als nieuwe voorzitter in opvolging van Jan Roegiers die sinds 2003 bestuurder en nadien voorzitter was. Zijn overlijden op 12 juli kwam alsnog onverwacht. 2013 was ook een jaar waarin Resonant geconfronteerd werd met een wisseling in het personeelsbestand. Dergelijk gegeven is op voorhand niet te voorzien en was bij de uitvoering van een aantal doelstellingen bijzonder sterk voelbaar; enkele acties kwamen hierdoor in het gedrang. Waar nodig wordt dit in dit jaarverslag steeds aangegeven. Daartegenover staat dat Resonant in 2013 voor het eerst een beroep kon doen op een stagiair en op een vrijwilliger. Bovendien zijn er gedurende het jaar bijkomende acties opgestart omdat het soms wenselijk is om in te gaan op actuele vragen/noden van de erfgoedgemeenschap(pen). Dergelijke acties worden gemarkeerd met een asterisk. Vooraleer u de lectuur van dit jaarverslag aanvat, wens ik alle collega’s te danken voor de nodige bijdragen.

Mariet Calsius, coördinator 27 maart 2014


4

2. INHOUDELIJKE WERKINGSRESULTATEN 2013 2.1. SD 1: Het ontwikkelen en delen van expertise Resonant heeft in samenwerking met het erfgoedveld en haar erfgoedgemeenschappen relevante expertise ontwikkeld, gedeeld en ter beschikking gesteld. Deze expertise komt tegemoet aan de acute noden en behoeften binnen het werkveld.

2.1.1. OD 1.1: Immaterieel erfgoed Tegen 2016 heeft Resonant relevante expertise ontwikkeld en verspreid rond immaterieel erfgoed. Dit heeft Resonant gedaan via uitwisseling en samenwerking. Daarbij heeft Resonant samengewerkt met relevante steunpunten uit de professionele sector en uit de amateurkunsten. Indien Resonant in zijn werking inzet op methodieken voor het borgen hiervan, heeft Resonant de cultureel-erfgoedgemeenschappen toegeleid naar de databank en de website voor het immaterieel erfgoed in Vlaanderen, ontwikkeld door de Vlaamse Gemeenschap. Resonant heeft haar cultureelerfgoedgemeenschappen begeleid bij het invullen van de databank. Resonant heeft tevens de kennis en expertise over immaterieel erfgoed uitgewisseld met anderen via de databank en via de website. REALISATIES 2013 De werking rond immaterieel cultureel erfgoed (ICE) is nog jong. Voor Resonant is immaterieel erfgoed in ieder geval een nieuw terrein. De acties van 2013 waren gericht op eerste aanzetten in het ontwikkelen van kennis rond dit thema en de afstemming binnen de sector. Tapis Plein nam binnen de erfgoedsector een voortrekkersrol op in de uitwerking van een netwerkverband: ICEtrekkersnetwerk. Resonant volgt dit netwerkverband nauwgezet op. Concreet betekende dit voor Resonant in 2013: Deelname aan de netwerktafels aangaande relevante thematische ICE-domeinen (georganiseerd door Tapis Plein en FARO). De bedoeling was relevante partners en hun werkingen met elkaar in contact te brengen, de onderlinge samenwerking, coördinatie en afstemming te versterken en een werking rond het digitaal platform uit te bouwen. Resonant nam deel aan drie domeintafels: podiumkunsten (24/01), orale praktijken (8/02) en ambachtelijke technieken en vaardigheden (1/02). Deelname aan het ICE-trekkersoverleg. Samen met Het Firmament is Resonant ICEdomeintrekker voor het domein van de podiumkunsten/muziek. Deelname en opvolging van het tweemaandelijkse ICE-trekkersoverleg. Lidmaatschap van de expertencommissie immaterieel erfgoed. Dit is een beoordelingcommissie ingesteld door de Vlaamse Gemeenschap. De commissie komt twee keer per jaar samen om de aanvragen tot opname op de Vlaamse Inventaris Immaterieel Erfgoed te beoordelen en de opvolging van de reeds opgenomen elementen te bespreken. Communicatie over ICE via de nieuwsbrief. Dit betreft zowel het meedelen van initiatieven van de ICE-domeintrekkers als het vermelden van projecten die de erfgoedvormers van Resonant individueel uitwerken omtrent immaterieel erfgoed. *Ter ondersteuning van de activiteiten binnen het immaterieel erfgoeddomein, maakte Resonant in 2013 een profiel van de organisatie aan op het Vlaamse platform voor immaterieel erfgoed (www.immaterieelerfgoed.be). Zo versterken we de zichtbaarheid van de rol die we spelen binnen het ICE-beleid. Het opstellen van dit profiel verschaft een beter inzicht in de 'achterkant' van dit platform, waaronder vereisten en mogelijkheden met betrekking tot het beschrijven van ICE-elementen. Dit is voor de toekomst relevante kennis bij het begeleiden van erfgoedgemeenschappen tot dit platform. In het kader van het erfgoedzorgtraject voor hafabraverenigingen (zie verder) werden met Vlamo concrete afspraken gemaakt om de cultuur van harmonies en fanfares als ICE-element aan te brengen.


5

-

In het najaar namen medewerkers van Resonant deel aan enkele vormingsinitiatieven omtrent immaterieel erfgoed. Zie hiervoor het overzicht van bijscholing, studiedagen en vorming onder OD 3.1.

Het project Schatten van*in mensen is een project over immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen. Het is volledig geïnspireerd door het Unesco-programma Living Human Treasures. Na een eerste editie in 2010-2011 werkte Tapis Plein een tweede editie uit waarin via praktijkonderzoek en proeftuinen gezocht werd naar individueel meesterschap binnen podiumkunsten en ambachten om zo zicht te krijgen op de noden van getalenteerde vakmensen en daaruit elementen te destilleren die kunnen bijdragen tot een omkadering en borging van hun praktijken. Aangezien dit ging om een samenwerkingsverband van verschillenden actoren binnen het werkingsgebied van podiumkunsten en ambachten, werd Resonant uitgenodigd. Aanvankelijk volgde Resonant als lid van de stuurgroep een aantal overlegmomenten (8 en 29/1) van dit project op en nam deel aan de rondetafelgesprekken (18 en 19/3). Bij de verdere uitwerking van het project stelde Resonant vast dat het wenselijk was om eerst zelf een beter inzicht te krijgen in wat immaterieel erfgoed met betrekking tot muziek is/kan betekenen en hoe dit toepasbaar is op het werkingsgebied van de organisatie, alvorens de muzieksector te betrekken in een discussie rond de definiëring van immaterieel erfgoed en het borgen van aspecten van de muziekpraktijk(en). Living Human Treasures en de gekozen benaderingen kan/kon Resonant op inhoudelijk vlak niet voldoende overtuigen. Evenmin was de meerwaarde voor de interne basiswerking duidelijk. Op de vraag naar financiële bijdrage aan dit project kon Resonant allerminst ingaan. Resonant besloot dan ook om niet te participeren. * In 2013 werd een verkennend project rond herinneringscultuur opgestart. Het project spitst zich toe op het toekennen van straatnamen aan componisten en muzikanten als een commemoratieve erfgoedpraktijk tussen onroerend en immaterieel erfgoed. In 2013 werd een kort vooronderzoek opgestart om in 2014 te werken aan het publieksaspect ervan. Dit project werd opgezet door Jan De Schutter, vrijwilliger, en wordt door de stafmedewerkers in 2014 verder opgevolgd.

2.1.2. OD 1.2: CEST-standaarden, registratiemethodes, handleidingen en expertisedossiers Tegen 2016 heeft Resonant kennis ontwikkeld en/of gebundeld rond CEST-standaarden en registratiemethodes voor muzikaal erfgoed, evenals generieke handleidingen ontwikkeld rond erfgoedzorg/archiefzorg voor personen, organisaties en erfgoedwerkers, en een expertisedossier rond omgaan met schenkingen opgesteld. Resonant heeft voor duidelijkheid en afstemming gezorgd rond registratiemogelijkheden en registratiestandaarden voor doorverwijzende instanties, zoals de lokale cultureel-erfgoedcellen of de provinciale consulenten. REALISATIES 2013 

Kunstensector

Het project Erfgoedzorg in de Kunstensector is een project, gecoördineerd door PACKED. Het project wil de kunstensector sensibiliseren en tools ontwikkelen rond duurzaamheid en preservering in de processen van creatie, ontsluiting en presentatie. Partners in het project zijn de steunpunten van de kunsten, van de amateurkunsten en de erfgoedsector (BAM, VTi, VAi, FARO, Forum voor Amateurkunsten) en de expertisecentra (Resonant, CVAa en Het Firmament, Letterenhuis). Op een eerste stuurgroep (13/3) werden de grote krijtlijnen van het project besproken. Na een individuele gespreksronde (overleg met Resonant 17/7) van de projectmedewerker van PACKED tijdens de zomerperiode werden een terreinverkenning en actieplan opgemaakt en aan de partners bezorgd. Medewerkers van Resonant hebben deze teksten uitgebreid gelezen, besproken en van commentaren, aanvullingen en correcties voorzien. Op de stuurgroep in het najaar (23/10) werd voorgesteld de bespreking van de terreinverkenning verder te delegeren naar een werkgroep, die al snel werd opgestart (7/11). Vooral de afstemming met de domeinactoren en de theoretische onderbouw baarden Resonant zorgen en waren grote aandachtspunten. 

Expertisedossier metadata geluidsdragers


6

Resonant ontwikkelde in het verleden reeds expertise rond het bewaren, beheren, ontsluiten en valoriseren van geluidsdragers. Deze dragers als erfgoedobject kennen een specifieke problematiek. Hierbij bleek dat de huidige standaarden die in de erfgoedsector gebruikt worden om dergelijke (muzikale) objecten te beschrijven, niet afdoende zijn. Ofwel zijn ze te algemeen, ofwel staan ze niet toe om specifieke kenmerken te beschrijven. Resonant ontwikkelde een dataprofiel voor geluidsdragers. Dit profiel wordt in 2014 uitgewerkt. 

Expertisedossier ontsluitingstools

Het Expertisedossier ontsluitingstools werd in 2012 opgestart met als doel een overzicht te bieden van diverse databanken die voorhanden zijn om het muzikaal erfgoed te ontsluiten, zowel internationaal als nationaal. In de loop van 2013 werd het onderzoek naar dergelijke databanken verdergezet. Hierbij werden niet alleen databanken onderzocht die binnen de erfgoedsector ontwikkeld zijn, ook instrumenten ontwikkeld vanuit de muzieksector en de onderzoekswereld werden meegenomen. Het expertisedossier ontsluitingstools werd in 2013 voorzien van een extra onderzoeksluik. Ter onderbouwing en stroomlijning van onze adviesfunctie m.b.t. de beschrijving van het muzikaal erfgoed en het zoeken van gepaste instrumenten daarvoor, werden de geselecteerde databanken onderzocht en getoetst aan aantal criteria (o.a. gebruiksvriendelijkheid en benodigde voorkennis van de gebruiker). Ook andere potentiële registratie-instrumenten werden onder de loep genomen: courante software (waaronder diverse Microsoft- en open source toepassingen) en gespecialiseerde software (Adlib e.a.). De plus- en minpunten van elk instrument m.b.t. de beschrijving en ontsluiting van muzikaal erfgoed werden in kaart gebracht. De inzichten uit dit onderzoek moeten toelaten om in de toekomst sneller een goede match te vinden tussen (de mogelijkheden, wensen en noden van) de vragende partij, het te beschrijven erfgoed en de veelheid aan mogelijke beschrijvingsinstrumenten. Het onderzoek bestond uit twee delen. Een deel van het bijkomend onderzoek werd uitgevoerd door Paul Maesschalck, die op deze manier een stage invulde binnen de graduaatsopleiding Bibliotheekwezen en documentaire informatiekunde (CVO De Nobel, Leuven). De stagiair werd intensief opgevolgd door een stafmedewerker van Resonant. De onderzoeksdelen waarin meer gespecialiseerde kennis van muzikaal erfgoed noodzakelijk was, werden uitgevoerd door een stafmedewerker. Een concept is opgemaakt om de resultaten van het gehele onderzoek te verwerken in een omstandig intern expertisedossier. In 2014 worden de bevindingen gecommuniceerd. 

Handleidingen Archiefzorg voor organisaties en Omgaan met schenkingen

In de loop van 2013 werd er een aanzet gegeven voor de handleidingen Archiefzorg voor organisaties en Omgaan met schenkingen. Voor eerstgenoemde handleiding werd geput uit de expertise die werd opgedaan binnen het erfgoedzorgtraject voor de hafabraverenigingen, alsook uit trajecten van derden waaraan Resonant actief deelnam, zoals het vormingstraject van VGC/AMVB voor de Brusselse kunstinstellingen en het project Erfgoedzorg in de Kunstensector van PACKED (zie elders in dit jaarverslag voor een meer gedetailleerde omschrijving van deze projecten). Elk van deze trajecten leidde op zijn manier tot een beter inzicht in de problemen met betrekking tot erfgoedzorg die specifiek zijn voor organisaties/verenigingen. Op basis daarvan kwamen we tot een eerste inhoudstafel van relevante onderwerpen in de leidraad Archiefzorg voor organisaties. Een aantal van deze problemen werd reeds thematisch uitgewerkt, enerzijds in typedocumenten die organisaties en verenigingen kunnen ondersteunen in de zorg voor hun erfgoed en, anderzijds, via de presentaties die gegeven werden op de inspiratiedag voor hafabraverenigingen. De andere thema’s worden in de loop van 2014 verder uitgewerkt. Ook voor de handleiding Omgaan met schenkingen hanteerden we een case. Vlamo, het steunpunt van de instrumentale amateurmuziekbeoefening, beschikt over een groot documentatiecentrum met partituren, opnames en literatuur. In het verleden kregen zij geregeld schenkingen aangeboden van hafabraverenigingen. De manier waarop Vlamo met die schenkingen omgaat, evenals mogelijke problemen, nadelen en twijfels werden met de verantwoordelijke van het documentatiecentrum besproken. Tips om tot een betere registratie van deze schenkingen te komen, werden gedeeld. Resonant stelde eveneens een sjabloon voor schenkingsovereenkomst op, afgestemd op de noden, wensen en mogelijkheden van Vlamo. De expertise die we verwierven bij het doornemen van literatuur over dit thema kan in de toekomst breder worden ingezet in de werking van Resonant. 

*AAT


7

In het voorjaar werd Resonant gecontacteerd door de erfgoeddepotconsulent registratie en documentatie van de provincie Vlaams-Brabant. Aanleiding voor zijn vraag was de beschrijving van de collectie ‘Adrien Servais’ door Peter François, conservator van het Zuidwestbrabants Museum Halle, in de databank Erfgoedplus. Hoewel Erfgoedplus gebruik maakt van de Arts & Architecture Thesaurus (AAT), werden zij bij de beschrijving van de bladmuziek uit deze collectie geconfronteerd met een tekort aan adequate muziektermen, wat een doeltreffende ontsluiting van deze stukken verhindert. Concreet waren zij op zoek naar een thesaurus van de verschillende vormen van genoteerde muziek. Hoewel Resonant geen thesaurus kon aanleveren, reikten we wel een overzicht aan van verschillende ‘redactionele vormen’ waarin bladmuziek kan verschijnen; met dit overzicht kon de conservator verder aan de slag bij het beschrijven van de collectie. Het probleem van de AAT – de ontoereikendheid met betrekking tot muziektermen – zal in 2014 meer structureel aangepakt worden.

2.1.3. OD 1.3: Erfgoedzorg voor volksmuziek Resonant heeft tegen het einde van de beleidsperiode erfgoedzorg ontwikkeld en geïnitieerd binnen de sectoren van de volksmuziek (2013-2014), de jazz (2015) en de populaire muziek (2016) via korte, afgebakende trajecten die het thema erfgoedzorg en archiefzorg op de agenda gezet hebben binnen de respectievelijke muzieksectoren, en in nauwe samenwerking met belangrijke actoren uit de respectievelijke muzieksectoren. REALISATIES 2013 In het beleidsplan 2013-2016 werkte Resonant het idee uit om een erfgoedwerking rond volksmuziek, jazz en populaire muziek uit te bouwen. De prioriteiten die gesteld moesten worden na de bekendmaking van de beschikbare middelen, werden geconcentreerd in tijd. Voor de sector van de volksmuziek werd voorzien om in 2013-2014 dergelijke werking uit te tekenen. Dit is echter een onderdeel van de werking waarbij expertise van álle medewerkers is vereist. De personeelswissel was bijgevolg bijzonder sterk voelbaar bij het verwezenlijken van deze doelstelling. In het kader hiervan werd een kennismakingoverleg met Muziekmozaiek georganiseerd. Het actieplan 2014 herneemt deze doelstelling volledig.

2.1.4. OD 1.4: Doelgroep- en themagebonden erfgoedzorg Resonant heeft initiatieven en projecten ontwikkeld om het ruime scala aan actoren en privépersonen die als zodanig niet tot het erfgoedveld behoren en/of het beheren van hun muzikaal erfgoed niet als kerntaak beschouwen, te sensibiliseren en te ondersteunen in hun omgang met muzikaal erfgoed. REALISATIES 2013 

Hafabra

Op uitnodiging van Vlamo en het Huis van Alijn startte Resonant in 2013 met een erfgoedzorgtraject voor hafabraverenigingen. In het kader daarvan werden verschillende activiteiten ontwikkeld: - In Klankbord, het tijdschrift van Vlamo, verschenen drie sensibiliserende artikels met betrekking tot erfgoed en (aspecten van) erfgoedzorg (edities maart/april, mei/juni en juli/augustus). - Op 21 september werd een inspiratiedag rond erfgoed georganiseerd voor de hafabraverenigingen. De inhoud van deze studiedag werd in nauw overleg met Vlamo en het Huis van Alijn (vergaderingen op 12/4 en 22/8) bepaald en afgestemd op de analyse van de noden en behoeften van dit type van verenigingen (zie ook hieronder). De deelnemers werden ingewijd in enkele basisprincipes van erfgoedzorg. Volgende thema’s kwamen onder meer aan bod: het belang van een structureel ingebedde erfgoedwerking binnen de organisatie, het opsporen van het eigen erfgoed, ordening en selectie en preservering. Eveneens werden de deelnemers wegwijs gemaakt in het web aan organisaties die inhoudelijke, financiële en/of logistieke hulp en ondersteuning kunnen


8

bieden. Voldoende tijd werd uitgetrokken voor netwerking en het uitwisselen van ervaringen en ideeën. Voor de invulling van deze inspiratiedag werd expertise binnengebracht van andere (type)organisaties. Tot de sprekers behoorden naast de eigen staf, medewerkers van Vlamo, het Huis van Alijn, de provincie Oost-Vlaanderen en de erfgoedcel Waasland. De inspiratiedag werd zowel door de deelnemers als door de partnerorganisaties positief geëvalueerd. - Ter voorbereiding van de inspiratiedag werd door de medewerkers van Resonant diverse literatuur doorgenomen met als doel de eigen expertise over erfgoedzorg bij organisaties en verenigingen verder uit te diepen. De deelname aan trajecten van anderen (Erfgoedzorg voor de kunsten van PACKED, het vormingstraject van VGC/AMVB) breidde deze expertise uit. Op basis daarvan werd een eerste set van documenten ontwikkeld die hafabraverenigingen concreet kunnen ondersteunen in de uitwerking van hun erfgoedzorg. Algemene erfgoedprincipes werden hertaald naar de specifieke situatie en voorkennis van hafabraverenigingen en de specificiteit van het muzikaal erfgoed. De studie van de bestaande literatuur bood ook insteken voor de presentaties die op de inspiratiedag gegeven werden door de eigen medewerkers. Met de ontwikkelde documenten en presentaties breidt Resonant zijn basis voor vormingsactiviteiten in de toekomst uit, aangezien beide (mits kleine aanpassingen) later ingezet kunnen worden voor andere doelgroepen. - Als antwoord op de sensibiliserende artikels in Klankbord bereikten ons een aantal externe vragen van hafabraverenigingen. Deze boden de kans om een aantal problemen die zich bij hafabraverenigingen stellen rond erfgoedzorg verder uit te diepen. Het gaat onder meer over archief versus documentatie, de verspreide bewaring van het erfgoed en herbestemming. De gegeven adviezen werden verwerkt in het algemene vormingsaanbod voor deze verenigingen. - De noden en behoeften van hafabraverenigingen met betrekking tot erfgoedzorg werden in kaart gebracht. Daarvoor werd geput uit de ervaringen van het Huis van Alijn, dat – in de voorbereidingen van haar eigen expo En avant, marche! – met enkele tientallen verenigingen contact had. In deze behoefteanalyse werden ook de ervaringen van Resonant meegenomen, verworven via onze inspiratiedag en via de externe vragen die ons bereikten van hafabraverenigingen. Dit biedt een basis voor de verdere uitwerking van een vervolg in 2014. - Met Vlamo zat Resonant in de loop van 2013 een aantal keer samen om afspraken te maken met betrekking tot het immaterieel erfgoed en het doorverwijzen van hafabraverenigingen die hun activiteiten stopzetten. Ook het aanvaarden van schenkingen (doorgaans bladmuziek) door Vlamo was een gespreksonderwerp. Ter ondersteuning en stroomlijning daarvan werd door Resonant een sjabloon voor schenkingsovereenkomst opgesteld dat door Vlamo gebruikt kan worden. Het sjabloon werd opgesteld na literatuuronderzoek en na een vergelijking van bestaande schenkingsovereenkomsten van andere organisaties, maar is uiteraard afgestemd op de wensen, noden en het algemeen acquisitiebeleid van Vlamo. - Een themapagina rond het erfgoed van hafabraverenigingen op de eigen portaalsite werd nog niet gerealiseerd. Wel werden de nodige voorbereidingen getroffen voor een snelle realisatie hiervan in 2014: de inhouden van de verschillende deelpagina’s werden ingevuld, een timing en werkverdeling werden opgesteld. - In 2013 lanceerde Resonant vooralsnog geen oproep naar aanvullingen/correcties in Muziekbank Vlaanderen. De vaststelling dat deze verenigingen – omwille van het feit dat ze niet vertrouwd zijn met erfgoed – bij een mogelijke update van hun verenigingsfiche nood hebben aan begeleiding en opvolging van dichtbij, in combinatie met het immense aantal verenigingen waarop deze actie betrekking heeft en de voorzetting van het traject in 2014, maakt dat deze actie is uitgesteld tot 2014. 

Brusselse kunstinstellingen

In het kader van het depotbeleid dat in het Cultureel-Erfgoeddecreet is toegewezen aan de Vlaamse Gemeenschapcommissie (VGC) startte de Brusselse Erfgoedcel in samenwerking met het Archief en Museum voor het Vlaams Leven te Brussel (AMVB) in 2013 met een vormingstraject Resonant – Jaarverslag 2013

9

Archiefzorg voor de Brusselse kunstinstellingen. Het AMVB stond in voor het geven van de vormingen. Resonant woonde, samen met het Firmament en PACKED, de sessies bij; zodoende kon à la minute op specifieke vragen met betrekking tot muzikaal erfgoed worden ingegaan. Resonant neemt niet enkel vanuit zijn expertisedelende rol deel aan dit vormingstraject. Waar binnen andere acties hoofdzakelijk gefocust wordt op muziekcreërende en –uitvoerende personen en organisaties, gaf de deelname van Muziekpublique (organisator van concerten en muziekworkshops, realisator van opnames) aan dit vormingstraject de kans om onze eigen expertise m.b.t. erfgoed en erfgoedzorg bij een totaal ander type organisatie uit te diepen. Resonant zal in 2014 dit vormingstraject verder ondersteunen en begeleiden. 

Componisten

De leidraad voor componisten kreeg een update en werd aangevuld met bijkomende informatie in verband met de bewaring van digital born composities die zich niet laten vastleggen in een eenduidige partituur. 

*Orgelkunst

Het tijdschrift Orgelkunst kan sinds 2013 als periodieke cultureel-erfgoedpublicatie rekenen op subsidies vanwege de Vlaamse overheid. De commissie suggereerde in haar feedback evenwel een meer structurele samenwerking met Resonant. Resonant werd in de zomer gecontacteerd door Luk Bastiaens, hoofdredacteur van het tijdschrift. Tweemaal (17/7 en 4/12) werd met hem gebrainstormd over mogelijke samenwerkingsvormen die passen binnen de doelstellingen van beide organisaties. De nodige afspraken voor 2014 werden gemaakt.

2.1.5. OD 1.5: Internationale expertise Resonant heeft gedurende de beleidsperiode gefunctioneerd in internationale netwerken met het oog op expertiseverwerving, netwerking, het opvolgen van trends en innovatie en heeft samenwerkingsverbanden gevormd daar waar relevant voor de gekozen beleidsthema’s. REALISATIES 2013 Resonant nam deel aan de IAML-conferentie (International Association of Music Libraries, Archives and Documentation Centres) die plaats vond in Wenen (Oostenrijk) van 28 juli tot 2 augustus 2013. De conferentie bestond uit presentaties en lezingen van de IAML-leden die bijzondere projecten en realisaties uit de eigen werking voorstelden. Omdat de conferentie telkens op een andere plaats wordt georganiseerd, komen ook voorstellingen van allerhande instellingen en projecten van dat gastland aan bod. Daarnaast zijn er vaste werkgroepen die gezamenlijk aan bepaalde thema’s werken. Resonant is lid van de Working Group on the Access to Music Archives (AMA). Ten slotte vormt het IAML-netwerk een uitstekend platform voor internationale netwerking en uitwisseling.

2.2. SD 2: Het verlenen van diensten en expertise aan personen en instellingen Resonant heeft haar positie als expertisecentrum voor muzikaal erfgoed versterkt door het verlenen van expertise en diensten op maat aan personen en organisaties.

2.2.1. OD 2.1: Vraagbaak en herbestemming Resonant heeft zich geëngageerd tot het beantwoorden van externe binnenkomende vragen en het uitvoeren van herbestemmingen op vraag (inclusief het maken van een noodinventaris indien nodig). REALISATIES 2013 Sinds het ontstaan van Resonant is de vraagbaak en herbestemming een onvermijdelijk onderdeel van de reguliere werking. De vraagbaak is een instrument voor eerstelijnszorg waarbij het


10

antwoord meestal leidt tot een advies op maat. Dergelijke adviezen zijn onder te brengen in verschillende categorieën die al dan niet uitgroeien tot een herbestemmingsdossier, een eventuele dienst op maat (2.2) of een basisinventaris. Het is in deze laatste categorie dat soms vrijwilligers kunnen worden ingezet. 1. Vraagbaak Resonant ontving en beantwoordde ca. 60 externe vragen van privépersonen, families en organisaties. In verschillende gevallen werd doorverwezen naar een expert van het brede netwerk van Resonant. Vragen gaan over hulp bij onderzoek of een zoektocht naar bijvoorbeeld een lied, hulp bij het beschrijven van erfgoed of hulp bij het opzetten van een erfgoedproject. 2. Herbestemmingen Resonant kreeg ook vragen van privépersonen, families en organisaties voor advies bij het mogelijk herbestemmen van documenten en bestanden. Een dergelijke vraag wordt bij grotere bestanden vaak gevolgd door een plaatsbezoek om eigenaars een onderbouwd advies te kunnen geven en om eventueel later een beschrijving te kunnen aanmaken in Muziekbank Vlaanderen. Volgende adviezen werden verleend: advies mogelijke herbestemming Kon. Koor Lier, ADVN hulp n.a.v. de verhuis van de muziekacademie Tienen, Joanne Similox advies herbestemming pianolarollen, privépersoon advies herbestemming muziekcollectie Dekeyser, privépersoon advies herbestemming harmonium, school Schoten advies herbestemming pianola, privépersoon advies herbestemming archief eredirigent, vereniging advies herbestemming historische bladmuziekcollectie VRO/VRK, overheid 3. Basisinventarisatie Dankzij de hulp van enkele vrijwilligers werden volgende muziekcollecties en archieven geïnventariseerd: Erfgoedsite Tienen – Stadsarchief: Joanne Similox finaliseerde de inventarisatie en herverpakking van een muziekbestand uit de Sint-Germanuskerk. Katia Malecki finaliseerde de eerste studie naar structuur en kwantitatieve inhoud van een muziekbestand van Jozef Van Achten dat sinds 2008 op Resonant wordt bewaard voor verder onderzoek. De hieronder beschreven voorbeelden typeren hoe Resonant inspeelt op de noden van de erfgoedgemeenschap(pen). Een dergelijk dossier kan immers aanleiding zijn tot een uitgebreider traject, al dan niet gespreid over meerdere jaren. 

MechaMusica

MechaMuscia is een vereniging voor liefhebbers en verzamelaars van mechanische muziekinstrumenten (draaiorgels, Decaporgels ...). Ze beschikt over een grote platencollectie. Ze wil deze digitaliseren met oog op conservatie en toegankelijkheid en contacteerde hiertoe Resonant eind 2009. Er zijn in 2010 voorstellen gedaan rond het opzetten van een inventarisatie, een ITinfrastructuur, het digitaliseren, invoeren van metadata. Dit project heeft vanuit MechaMusica niet onmiddellijk een vervolg gekregen, wellicht door de hoge investeringskost en de omvang van het project. In oktober 2013 wilde men dit project hernemen. Resonant woonde een bestuursvergadering van MechaMusica (14/12) bij en heeft daar de voorstellen en advies toegelicht, aangevuld met een schema over alle concrete stappen die bij een digitaliseringsproject komen kijken. Omwille van de omvang, de investering en de complexiteit van het project werd door Resonant voorgesteld om aan te sluiten bij een bestaande erfgoedbank. Dit voorstel werd gunstig onthaald. De Erfgoedbank Noorderkempen wil deze collectie graag opnemen. Een overleg tussen MechaMusica, Resonant, Erfgoedbank Noorderkempen en Erfgoedcel Noorderkempen volgt nog om deze samenwerking eventueel te concretiseren. 

Herbestemming VRO/VRK

Resonant kreeg de vraag van het kabinet van minister Schauvliege om adviserend op te treden bij de herbestemming van de historische bladmuziekcollectie van Brussels Philharmonic (het voormalige Vlaams Radio Orkest) en het Vlaams Radio Koor. De eigendom van deze collectie Resonant – Jaarverslag 2013

11

berust voor een deel reeds bij de Vlaamse Gemeenschap. Een stuk hiervan wordt nog gebruikt door het Brussels Philharmonic. De collectie heeft tijdelijk in de Koninklijke Bibliotheek gestaan, maar werd enkele jaren geleden elders ondergebracht. Brussels Philharmonic kreeg hiervoor middelen van de overheid, maar die zijn sinds 2012 uitgeput en de huur van het depot wordt gedragen door het orkest. Resonant deed een aantal suggesties van mogelijke bewaarplaatsen en stuurde eveneens aan op het ontsluiten van de collectie. De onderzoeks- en erfgoedwaarde ervan is zeer groot voor de Belgische muziek en dit voor verschillende genres. Het kabinet voert over deze collectie ook gesprekken met de minister van cultuur van de Franstalige Gemeenschap. De herbestemming is nog niet gefinaliseerd. 

Afstemming met Forum voor Amateurkunsten (FAK)

Het Forum voor Amateurkunsten wil in 2014 een brochure over erfgoed(zorg)voor haar doelgroepen ontwikkelen. Dit vernam Resonant tijdens de stuurgroep van het project Erfgoedzorg in de Kunstensector. In het najaar van 2013 vond een afstemmingsgesprek plaats tussen FAK en Resonant. Het uitwerken van een bijdrage door Resonant zal in 2014 gebeuren.

2.2.2. OD 2.2: Begeleiding en diensten op vraag/maat Resonant heeft op (een selectie van) vragen tot begeleiding/ondersteuning/expertisedeling in een antwoord op maat voorzien. Deze antwoorden op maat houden een langer traject in (inhoudelijk advies, deelname aan stuurgroepen). Resonant heeft deze dienstverlening aangeboden aan organisaties, samenwerkingsverbanden, provinciale of lokale actoren, onderzoeksgemeenschappen en erfgoedgemeenschappen. Het ging daarbij om vragen over behoud en beheer, en ontsluiting en valorisatie enerzijds, en over immaterieel erfgoed anderzijds, daar waar specifieke muzikale expertise vereist was. REALISATIES 2013 

IWT/SBO-project: New Perspectives on Polyphony: Alamire’s musical legacy revealed through high-technology research tools

New Perspectives on Polyphony is een project van de Alamire Foundation/KULeuven. Het loopt sinds 1 oktober 2011 en is tot 30 september 2015 gesubsidieerd door het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie, meer bepaald Strategisch Basisonderzoek (IWT/SBO). Het betreft een digitaliseringsproject waar het werk van de muziekkalligraaf Petrus Alamire centraal staat. Zijn manuscripten zijn verspreid over verschillende bibliotheken in Europa, al dan niet beschreven en/of gedigitaliseerd. De digitalisering heeft echter pas zin als er ook voldoende aandacht is voor de ontsluiting en valorisatie van dit bronnenmateriaal. De digitale toegankelijkheid ervan vergroot de mogelijkheden voor onderzoekers, en met een gerichte valorisatie krijgen ook leken de kans om met dit handschriftencorpus van de polyfonie uit de Lage Landen kennis te maken. De partners in het project zijn de afdeling cultuurmanagement van de Universiteit Antwerpen (Competence Centre Management, Culture & Policy), de onderzoekseenheid musicologie van KULeuven, ESAT, het departement elektrotechniek van KULeuven, Oxford University DIAMM (Digital Image Archive of Medieval Music), AMUZ (Festival van Vlaanderen en Antwerpen). De Alamire Foundation creëert voor dit project naast een databank (IDEM = Integrated Database for Early Music) ook conversiemodules (TAMIR = Transcription and Analysis of Music through Image Recognition). Het erfgoed wil men via workshops, concerten en een multimediale tentoonstelling aan een breed publiek ter beschikking stellen. Resonant maakt deel uit van de stuurgroep die de valorisatie van het project uitwerkt en communiceert in de nieuwsbrief over het project naar de brede erfgoedsector. Op 1 maart 2013 nam Resonant deel aan de inspiratiedag waarbij verschillende gebruikersgroepen van Vlaamse polyfonie via brainstormsessies en focusgesprekken een aanzet tot de sectorbevraging gaven. Nadien werden een aantal potentiële gebruikersgroepen via een online-enquête bevraagd. 

MATRIX

Op geregelde overlegmomenten adviseert Resonant MATRIX bij bewaar- en ontsluitingsproblematieken van bedreigd recent muzikaal erfgoed. In 2012 gebeurde dit in het kader van het project rond het bewaren en ontsluiten van complexe (soms onleesbare) partituren.


12

Resonant voorzag het eindverslag van dit project van feedback. De projectresultaten werden gecommuniceerd via onze nieuwsbrief en portaalsite. In 2013 formuleerde MATRIX geen nieuwe vraag meer met betrekking tot deze specifieke problematiek. Resonant bood MATRIX evenwel nog advies voor het indienen van een erfgoedproject bij de stad Leuven. Naast een algemene brainstorm hierover met de beide organisaties (13/8), las Resonant mee het subsidiedossier en formuleerde afspraken ter ondersteuning van de organisatie. In het kader van dit project brachten we MATRIX als pilootproject aan in het project Erfgoedzorg in de Kunstensector, gecoördineerd door PACKED (zie OD 1.2). In de loop van het najaar vond er eveneens een overleg plaats met de medewerkers van MATRIX, waarin we peilden naar algemene behoeften rond de bewaring van het eigen organisatiearchief en een mogelijke toekomstige samenwerking hierin (16/10). 

Collectie Ghysels

Dit is het herbestemmingsdossier voor de collectie van mechanische muziekinstrumenten die door de Vlaamse Gemeenschap is aangekocht. Resonant maakt deel uit van het begeleidingscomité. Dit comité komt twee keer per jaar samen en werd belast met het waken over de goede bewaring van de collectie, de uitwerking en begeleiding van een plan voor onderhoud en restauratie van de collectiestukken en het uitwerken en begeleiden van een plan tot ontsluiting. Momenteel staat de collectie in een depot van Katoennatie in Kallo. De stad Antwerpen heeft een concreet voorstel ingediend om de collectie op te nemen en minister Schauvliege is hierop ingegaan. De tewerkstelling van de conservator van de collectie is opgetrokken tot 50% (contract met de stad Antwerpen). Het onderzoeksrapport waarvoor Resonant in 2012 een projectsubsidie voor een tijdelijke medewerker (Bjorn Isebaert) ontving, is nog niet vrijgegeven omdat de minister de nodige persmededelingen over deze collectie zal doen in het voorjaar van 2014. 

*Dossier Memorial Day

Memorial Day is een Amerikaanse herdenkingstraditie voor de gesneuvelden uit de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Na de Eerste Wereldoorlog werd het gebruik uitgebreid om gesneuvelden uit alle Amerikaanse oorlogen te gedenken. In België vindt deze herdenkingsplechtigheid sinds 1919 o.a. in Waregem plaats, en dit steeds in het laatste weekend van de maand mei. In Roeselare levert de schoolgaande jeugd sinds vele jaren steevast inbreng aan de herdenking met het zingen van het Amerikaanse volkslied. Omwille van het muzikale aspect werd Resonant gevraagd om deel uit te maken van de stuurgroep om dit dossier te begeleiden voor de erkenning en borging. 

*Koor & Stem

De bibliotheekverantwoordelijke van Koor & Stem (Jan Stofferis) contacteerde Packed en Resonant voor advies in verband met bibliotheeksoftware. Zij hebben een unieke muziekbibliotheek van meer dan 150.000 losbladige en gebonden uitgaven. Momenteel gebruiken zij een mySQL database met een zelfontworpen content management system voor de ontsluiting. Men dacht eraan om over te schakelen naar een nieuwe software, met name KOHA, een open source bibliotheekpakket gebaseerd op MARC21. Een overleg tussen Resonant, PACKED en Koor & Stem volgde. De plannen voor overschakeling liggen momenteel stil (na contact op 19/12/2013 met Koor & Stem). De overschakeling zou immers veel tijd, geld en moeite kosten, bovendien is er in Vlaanderen weinig ervaring met dit pakket. Het bedrijf dat deze software het best kan implementeren bevindt zich in Marseille. Mocht dit project weer opgepikt worden, dan wordt dit opgenomen als casus aangezien de software op zich veelbelovend is. In dat geval brengt Koor & Stem Resonant en Packed op de hoogte.

2.2.3. OD 2.3: Onderzoek naar potentieel om diensten betalend te maken Resonant heeft de haalbaarheid onderzocht van het betalend maken van diensten om extra middelen te genereren. Resonant kan projecten in opdracht van derden, al dan niet betalend, uitvoeren, maar houdt zich hierbij aan de richtlijnen die door de administratie zijn opgesteld.

REALISATIES 2013 Resonant – Jaarverslag 2013

13

Een eerste aanzet werd hiervoor gegeven door een informele bevraging van de collegaexpertisecentra. Het overlegmoment (15/5) dat FARO en het Agentschap Kunsten en Erfgoed organiseerden rond alternatieve financiering werd bijgewoond. De haalbaarheid wordt in de komende jaren verder onderzocht.

2.3. SD 3: Makelaarsfunctie Via informatie-uitwisseling heeft Resonant beeldvorming en performante netwerken gestimuleerd, geïnspireerd en geïnitieerd.

2.3.1. OD 3.1: Netwerking en overleg Resonant heeft samenwerking en interactie gestimuleerd in functie van synergie, complementariteit en transparantie. REALISATIES 2013 Resonant tracht de heterogene en diverse erfgoedgemeenschappen te vertegenwoordigen op belangrijke evenementen en sectormomenten. Hierin zijn verschillende categorieën te onderscheiden. Voor de overlegmomenten in functie van ICE verwijzen we naar 1.1. Andere zijn opgenomen in dit jaarverslag met eventuele vermelding van datum. 

Algemene vertegenwoordiging en pr o o o



Tournée Generale, FARO, 28/05 Het Groot Onderhoud, FARO en Agentschap Kunsten & Erfgoed, 25/10 Staten Generaal van de Klassieke Muziek, Muziekcentrum Vlaanderen, 28/11

Structurele vertegenwoordiging in collegagroepen/stuurgroepen

Algemene vergadering van Muziekcentrum Vlaanderen (19/3 en 22/10) Collegagroep van landelijke expertisecentra en organisaties voor volkscultuur (LEOV): dit overleg komt twee keer per jaar samen op vraag van FARO. De deelnemers behandelen enerzijds beleidsproblematieken waarin onder andere een standpunt van deze collegagroep belangrijk kan zijn, anderzijds staat de agenda open voor zeer gerichte praktische informele vragen vanwege collega-coördinatoren. Het overleg vond plaats op 18/2 en 17/9. Collegagroep Leren in de erfgoedsector van FARO: de collegagroep brengt vormingsaanbieders samen om expertise te delen over diverse aspecten van leren en vorming. De thema’s en gespreksonderwerpen worden door de deelnemers zelf bepaald. Hier worden ervaringen uitgewisseld en naargelang de nood wordt er een externe deskundige betrokken. Resonant woonde het overleg bij op 8/2, 17/5 en 16/12. Cultureel-Erfgoedoverleg: het CEO is een open overlegstructuur van organisaties en instellingen en heeft de ambitie om onafhankelijk van het steunpunt voor cultureel erfgoed (FARO) en het steunpunt voor lokaal cultuurbeleid, een overkoepelende en belangenverdedigende rol te spelen binnen de cultureel-erfgoedsector en ten aanzien van de verschillende overheden. De vergaderingen vonden plaats op 1/2, 27/2 (workshop), 26/4, 20/6, 27/9 (niet aanwezig omwille van personeelswissel) en 12/12. * Resonant werkte vanuit het CEO mee aan de ‘Survey databanken met erfgoed’. Het overleg tussen PACKED, Archiefbank Vlaanderen, KADOC, FARO en Resonant is ontstaan naar aanleiding van de vaststelling van de wildgroei aan databanken in de erfgoedsector. De nood aan een overzicht en aan inhoudelijke en technische afstemming op elkaar is groot. Tijdens het overleg werd nagegaan in hoeverre de expertisecentra naar voorbeeld van Resonant gevraagd kunnen worden een overzicht van erfgoeddatabanken van hun sector te maken. Later kan eventueel een globaal overzicht bij FARO worden ondergebracht. Het is niet de bedoeling dat Resonant hier verder initiatieven over ontwikkelt. Resonant maakte reeds een overzicht van databanken waarmee muzikaal erfgoed kan worden ontsloten. Deze expertise stellen we ter beschikking van de eigen sector en van de erfgoedsector.


14

Deelraad erfgoed, stad Leuven: dit is een van de adviesraden cultuur. Zij werkt rond erfgoed, cultureel erfgoed en erfgoedbeleid. De raad komt een zestal keer per jaar samen. Resonant maakt deel uit van de raad als een in Leuven gevestigde professionele erfgoedorganisatie. De deelraad erfgoed is de enige deelraad waarin professionele en vrijwillige spelers samen rond de tafel zitten. Gebruikersgroep cultureel erfgoed en auteursrecht: Resonant nam deel aan de vergaderingen van deze groep (19/3 en 23/9) De vergaderingen bestaan hoofdzakelijk uit informatieverstrekking over de ontwikkelingen van de wetgeving op vlak van auteursrecht. Er wordt telkens opgeroepen tot verspreiding via nieuwsbrieven van memoranda en andere drukkingsmiddelen ten voordele van een versoepeling van het auteursrecht. Resonant neemt hierbij (net als het Letterenhuis) bewust een veeleer afwachtende houding aan. Vele gebruikers van auteursrechtelijke producten van muzikaal erfgoed zijn immers eveneens producenten van auteursrechtelijke producten. Bovendien beheert Resonant als dusdanig geen auteursrechtelijk beschermde producten. Platform Digitale Duurzaamheid: dit platform verenigt een brede groep belanghebbenden in de cultureel-erfgoedsector die actief bijdragen aan het vinden van oplossingen voor de langetermijnbewaring en -raadpleging van digitaal cultureel erfgoed. Men tracht dit te verwezenlijken via volgende principes: openheid, samenwerking, het nastreven van collectief voordeel en een leveranciersonafhankelijke benadering. De algemene vergadering vond plaats op 15/3. Werkgroep Access to Music Archives (AMA) Committee: zie OD 1.5 VVBAD - werkgroep privaatrechtelijke archieven: de naam van deze werkgroep maakt duidelijk tot wie deze overlegstructuur zich richt. Van de expertisecentra zijn ook een aantal medewerkers actief. In 2013 kwam de vergadering, al dan niet als sub-werkgroep, meermaals samen in het kader van het opstellen van selectielijsten. 

Bijscholing, seminaries en studiedagen o

o o o o o o o o o o o o o o o o o 

Erfgoeddag – Europeana Collection Day, KULeuven, Erfgoeddag en Deelraad Erfgoed van de Stad:  initiatie  15/4 erfgoeddag  28/5 evaluatie 20/4, Studiedag migrantenerfgoed, KADOC/Amsab 13/6 Erfgoedvorming in kaart. Het vormingsbeleid in de cultureel-erfgoedsector onder de loep, FARO 3/9: Debat over het archiveren van theater en dans, Het Firmament 3-4/9: Workshop Unesco over opstellen van borgingsplannen voor immaterieel erfgoed, FARO en Tapis Plein 12-13/09: Informatie Aan Zee, VVBAD 3/10: Overlegplatform erfgoedbibliotheken, Vlaamse Erfgoedbibliotheek 10-12/10: Colloquium Muziekleven in België tijdens WOII, Koninklijke Bibliotheek 17/10: Voorstelling Boekensteun, Vlaamse Erfgoedbibliotheek 31/10: ICE-breker, masterclass VUB 6/11: 10 jaar UNESCO-conventie, FARO 8/11: Voorstelling www.depotwijzer.be, provinciale depotconsulenten 29/11: Release ODIS2, ODIS 2/12: Studiedag openbare aanbestedingen, FARO, 2/12 5/12: Forum Archieven2020, FARO 8/12: Hoera een jubileum! Voorstelling 2de druk en website, provincie Vlaams-Brabant en provincie Limburg i.s.m. ADVN, Amsab, KADOC, Liberaal Archief, 8/12 14/12: Open Cultuur Data, PACKED 16/12: Voorstelling boek en cd Traditionele volksliederen en dansen, Hubert Boone

Concrete samenwerking

De intentie tot concrete samenwerking met Het Firmament vindt zijn uiting in het bijwonen van de stuurgroep voor het uitwerken van een aantal gebruiksinstrumenten voor hun erfgoedgemeenschap. De jarenlange expertise van Resonant op vlak van lokalisatie en registratie is hierin een grote inbreng. Daarnaast overleggen de coördinatoren op geregelde tijdstippen.


15

In het voorjaar van 2013 werd Resonant gecontacteerd door Musica, Impulscentrum voor muziek met de vraag of er kon samengewerkt worden voor Klankatlas. Het betreft een digitale kaart van de Belgische en Nederlandse provincies Limburg waarop plaatsen zijn aangegeven waar muziek kan worden beleefd of beluisterd. De website kwam tot stand via een samenwerking van Musica met de Stichting Intro in Situ. Resonant heeft in de eerste plaats informatie bezorgd over enkele topstukken in Limburg. In de toekomst zal er nader worden samengewerkt over het sensibiliseren van het muzikaal erfgoed in Limburg.

2.3.2. OD 3.2: Externe communicatie Resonant heeft als communicatieplatform voor het muzikale erfgoed in Vlaanderen gefungeerd en heeft het muzikale erfgoed in Vlaanderen gepromoot. REALISATIES 2013 

Nieuwsbrief

Resonant verstuurde in 2013 drie nieuwsbrieven en twee nieuwsflashes. De personeelswissel maakte de editie van een degelijke driemaandelijkse nieuwsbrief bijzonder moeilijk. Ook werden niet alle vooropgestelde doelstellingen gehaald: meer aandacht voor het erfgoed zelf en meer externe auteurs. Uiteindelijk werden 28 artikels via de nieuwsbrief gepubliceerd. Het artikel over de presentatie van de vernieuwde Muziekbank Vlaanderen kende de meeste aandacht en werd veelvuldig geciteerd en overgenomen in andere digitale mediakanalen. 

Website

In 2013 verzorgde Resonant 37 artikels op de website www.muzikaalerfgoed.be. De meeste daarvan verschenen ook in de nieuwsbrief (24) of in een nieuwsflash (3). Er werd een themapagina Topstukken aangemaakt. Die themapagina geeft informatie over de lijst van topstukken van de Vlaamse Gemeenschap en de rol die Resonant daarbij speelde. Deze lijst linkt door naar de artikels uit de reeks ‘Topstuk voorgesteld’ waarbij op het ritme van de nieuwsbrief, telkens een specifiek stuk wordt toegelicht (3 in 2013). De pagina linkt ook naar Muziekbank Vlaanderen waar een aantal van deze topstukken zijn opgenomen. Andere bijdragen handelen over nieuws en acties in de erfgoedsector (die de sector van het muzikaal erfgoed aangaan), nieuws over muzikaal erfgoedprojecten (publicaties, tentoonstellingen, musea, collecties), erfgoedtrajecten en projecten van Resonant (Hafabra, Muziekbank Vlaanderen, eindrapport populaire muziek) en mededelingen over Resonant. 

Externe rapporten

Diverse gegevens uit het eindrapport populaire muziek kregen een update omwille van de evolutie in de sector zelf. 

Muziekbank Vlaanderen 2

In 2013 kwam de vernieuwde Muziekbank Vlaanderen online, de erfgoedbank voor het muzikaal erfgoed in Vlaanderen. Muziekbank Vlaanderen heeft als doel het muzikaal erfgoed in openbaar bezit en in privébezit te ontsluiten. Het doel van die ontsluiting is het stimuleren van onderzoek en van publiekswerking rond muzikaal erfgoed. De muziekbank is opgezet met behulp van CollectiveAccess, een open source softwarepakket dat aanbevolen wordt door CEST (Cultureel Erfgoed Standaarden Toolbox) en dat gebruikt wordt door een heel aantal erfgoedinstellingen. Het platform dat de website met de databank ter beschikking stelt draait op Drupal, eveneens een open source pakket en een aanbevolen standaard. Beide softwarepakketten garanderen de duurzaamheid van het product. Het muzikaal erfgoed is zeer heterogeen. Er werden een heel aantal beschrijvings- en metadatastandaarden geïmplementeerd om het erfgoed te beschrijven:

  

ISAD(G) en Cometa voor de beschrijving van archieven en collecties; ISAAR(CFP) voor de beschrijving van agents (personen, families, corporaties); ISDIAH voor de beschrijving van bewaarplaatsen;


16

   

FRBR voor de beschrijving van bladmuziek en geluidsdragers; De beschrijvingsregels van Music Instruments Museums Online voor muziekinstrumenten; Dublin Core voor documenten en objecten; Verder is er ook de mogelijkheid om projecten en contactpersonen i.v.m. het beschreven erfgoed op te nemen.

Resonant kent al een lange samenwerking met Archiefbank Vlaanderen. Om een deel van de beschrijvingen, met name de archieven met privaatrechtelijk statuut, te exporteren naar Archiefbank Vlaanderen, werd er in 2013 gestart met het ontwikkelen van een exportmodule. Hiertoe werden afspraken gemaakt met Archiefbank Vlaanderen en Kunstmaan, het bedrijf dat instond voor de ontwikkeling van Muziekbank Vlaanderen. De opdracht tot het ontwikkelen van een exportmodule werd aan hen verstrekt en zal in 2014 functioneel worden. 

Voortzetting conversie naar Muziekbank Vlaanderen 2

De conversie van oude beschrijvingen in de nieuwe muziekbank is bijzonder arbeidsintensief. De volledige omzetting gebeurt daarom gefaseerd. In het voorjaar van 2013 werd de eerste conversiebeweging afgerond. Dit leidde tot enkele belangrijke keuzes inzake bestandsbeschrijvingen. Er werd besloten om gesplitste beschrijvingen terug samen te voegen en te controleren in hoeverre de verzamelde informatie nog actueel is en voldoende gestructureerd om gepubliceerd te worden. Bovendien spelen ook veranderende inzichten in het beschrijven van muzikaal erfgoed een rol. Van de 884 geconverteerde en gecontroleerde beschrijvingen zijn 371 te raadplegen op de website.

2.4. SD 4: Duurzaamheid en maatschappelijke en culturele diversiteit Resonant heeft inspanningen geleverd om een beleid op vlak van duurzaamheid en maatschappelijke en culturele diversiteit binnen de eigen organisatie te concretiseren.

2.4.1. OD 4.2: Duurzaamheid en ecologisch bewustzijn Resonant heeft in zijn werking de basisprincipes van duurzaamheid en ecologisch bewustzijn ingebouwd. Dit behelst onder meer constante aandacht voor de ecologische impact van de werking. Het behelst ook een duurzame werking, met kennisborging naast kennisdeling. In dit kader heeft Resonant er ook voor gezorgd dat de omgang met gedigitaliseerd of digital born muzikaal erfgoed op een duurzame manier verloopt. Teneinde de digitale gegevens blijvend toegankelijk te maken, heeft Resonant bij de creatie van de bestanden standaarden toegepast zowel met het oog op de archivering (duurzame opslag), de ontsluiting als de uitwisseling van digitale collecties. CEST (Cultureel Erfgoed Standaarden Toolbox) is een dynamisch instrument om praktijkgerichte ondersteuning te voorzien bij het gebruik van standaarden. Resonant heeft voor haar digitaliseringsactiviteiten CEST geraadpleegd. REALISATIES 2013 

Duurzaamheid

Resonant streeft naar een duurzame werking. De adviezen en richtlijnen van het Agentschap en FARO betreffende goed bestuur vormen naast gekende praktijken uit de sector de basis van een goede organisatorische werking. De beheersovereenkomst die bij de erkenning van Resonant als expertisecentrum voor de beleidsperiode van 2013-2016 werd opgesteld, geeft aanvullende richtlijnen. Het cijferboek voor 2012 (door FARO gecoördineerd) werd ook ingevuld. Als vzw voorziet Resonant voldoende vergadermomenten met de algemene vergadering en de raad van bestuur. In de bijlage wordt een overzicht gegeven van de (nieuwe) samenstelling van beide organen. Zie hiervoor het hoofdstuk zakelijke gegevens. Resonant wil ecologisch bewust werken en doet inspanningen om de ecologische impact op het milieu te minimaliseren. In het verleden werden reeds maatregelen genomen en deze zijn goed ingeburgerd, andere zijn in 2013 geïntroduceerd: Resonant – Jaarverslag 2013

17

-

-



De werknemers die voor het woon-werkverkeer het openbaar vervoer gebruiken, krijgen dit volledig vergoed. Voor verplaatsingen in functie van overlegmomenten, vergaderingen en studiedagen wordt ook het gebruik van het openbaar vervoer gestimuleerd. Op vlak van kantoorlogistiek blijft Resonant letten op milieuvriendelijke producten en energiebesparende maatregelen waar mogelijk: het milieuvriendelijk verwerken van inktcartridges, dubbelzijdig afdrukken van documenten en het gebruik van ecologisch verantwoorde en van fair-trade producten. Op 24 september 2013 woonden twee medewerkers een trefdag rond duurzaamheid bij (‘Voor de verandering: Cultuur in sociaal-ecologische verandering’), georganiseerd door Pulse, het transitienetwerk cultuur. CEST

Resonant werkt actief mee aan het verspreiden van de CEST-standaarden binnen het muzikaal erfgoeddomein. Zo wordt een hertaling van deze standaarden opgenomen in onze leidraden voor diverse doelgroepen, van componisten tot hafabraverenigingen en andere organisaties. Bovendien vormen de CEST-standaarden een leidraad in onze eigen adviezen naar derden en de begeleiding op maat die we aanbieden. Resonant werkt daarenboven actief mee aan de verdere ontwikkeling van CEST: in het kader van zowel het expertisedossier rond ontsluitingstools als het expertisedossier rond geluidsdragers is een uitwisseling van gegevens naar de toolbox voorzien, zodat ze ook met het ruimere erfgoedveld gedeeld worden. Nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot digitaal en digital born-erfgoed worden continu opgevolgd. De medewerkers van Resonant volgen de nieuwsbrieven van PACKED, het Nederlandse DEN, en van andere expertisecentra op dit domein getrouw op. Daarbovenop volgen medewerkers waar relevant ook studiedagen waarop nieuwe ontwikkelingen binnen dit domein worden voorgesteld (SODA, SIP …). Zodoende blijven we op de hoogte van recente ontwikkelingen.


18

3. BELEID EN BESTUUR 3.1. Algemene vergadering In 2013 kwam de algemene vergadering twee keer samen. De De

vergadering van 20/3 besprak en/of keurde goed: het jaarverslag van 2012 en de afrekening van 2012 met kwijting van de bestuurder; de beheersovereenkomst met de Vlaamse Gemeenschap; het actieplan 2013 en het budget voor 2013; wijziging van de statuten; voorstelling en aanvaarding van nieuwe leden van de algemene vergadering; voorstelling en verkiezing van de nieuwe raad van bestuur. vergadering werd feestelijk afgesloten naar aanleiding van 10 jaar Resonant.

De -

vergadering van 28/11 besprak en/of keurde goed: voorstelling en aanvaarding van nieuw lid AV; voorstelling en aanvaarding van nieuwe kandidaat-bestuurder; overzicht van stand van zaken 2013 betreffende het personeel en de inhoudelijk werking; actieplan 2014 en budget 2014.

Samenstelling (Partners in erfgoed)  Mark Delaere, stichter-beheerder MATRIX, Centrum voor nieuwe muziek en gewoon hoogleraar afdeling Musicologie KU Leuven;  Bart Demuyt, directeur Alamire Foundation en AMUZ;  Michaël Scheck, directeur Studiecentrum voor Vlaamse Muziek, gewezen directeur van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen en gewezen voorzitter van Koor&Stem (ontslag op 20/3);  Kristin van den Buys, voorzitter Studiecentrum voor Vlaamse Muziek (aanvaard als lid op 20/3). (Collectiebeherende instellingen)  Lieve De Mecheleer, archivaris Algemeen Rijksarchief;  Lies Koopman, bibliothecaris LUCA School of Arts – campus Lemmensinstituut;  Karel Moens, conservator van Museum Vleeshuis | Klank van de Stad te Antwerpen;  Jan Roegiers, prof. emeritus KULeuven, afdeling geschiedenis, gewezen hoofdbibliothecaris en archivaris van de KULeuven (ontslag op 20/3, overleden op 12/7);  Leen van Dijck, directeur Letterenhuis Antwerpen;  Roos Van Driessche, bibliothecaris Koninklijk Conservatorium Gent BGc. (Muzieksector)  Frank Agsteribbe, docent Artesis Hogeschool Antwerpen Koninklijk Conservatorium, uitvoerend musicus oude muziek en componist;  Herman Baeten, musicoloog en gewezen directeur Musica, Impulscentrum voor muziek;  Maarten Beirens, doctor in de musicologie, postdoctoraal onderzoeker KU Leuven en journalist;  Hubert Boone, wetenschappelijk medewerker Muziekinstrumentenmuseum (op rust), expert volksmuziek, auteur en uitvoerend muzikant;  Rebecca Diependaele, coördinator MATRIX (aanvaard als lid op 20/03);  Matthias Heyman, uitvoerend musicus, onderzoeksmedewerker UA, (gast)docent o.a. LUCA School of Arts – campus Lemmensinstituut en Jazzstudio Antwerpen (aanvaard als lid op 28/11);  Leon Lhoëst, docent en artistiek coördinator van de jazzafdeling School of Arts – conservatorium Gent;  Jan Matthijs, directeur Vlamo (aanvaard als lid op 20/3);  Pieter Meuwissen, directeur Vlamo (ontslag als lid op 20/03);  Lucien Posman, Voorzitter Componisten Archipel Vlaanderen en docent Conservatorium Gent; Resonant – Jaarverslag 2013

19

 



Dirk Snellings, docent Lemmensinstituut, musicoloog, artistiek leider Capilla Flamenca (ontslag op 28/11); Carl Van Eyndhoven, voorzitter van de bibliotheekraad, hoofd onderzoek LUCA School of Arts – campus Lemmensinstituut, doctor in de Kunsten, voorzitter Koor&Stem, voorzitter Vlaamse Beiaardvereniging; Marie Paule Wouters, musicologe en medewerkster Muziekcentrum Vlaanderen.

(Erfgoedsector)  Pierre Delsaerdt, hoogleraar Universiteit Antwerpen en voorzitter vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheek (ontslag op 28/11);  Fons Dierickx, voorzitter Heemkunde Vlaanderen;  Martine De Reu, gewezen conservator handschriften en oude drukken Universiteitsbibliotheek Gent, lid van de Topstukkenraad;  Bruno Vermeeren, coördinator VVBAD. (Andere)  Régine Trouillet, medewerker documentatiedienst Vlaamse overheid departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, privé-interesse wereldmuziek.

3.2. Raad van bestuur De raad van bestuur vergaderde op volgende data: 11/2, 6/5, 1/10 en 28/11. In 2013 kende de raad van bestuur een nieuwe samenstelling. Jan Roegiers bood na twee mandaten van voorzitterschap zijn ontslag aan. Hij werd opgevolgd door Carl Van Eyndhoven. Herman Baeten werd aangesteld als secretaris-penningmeester. Régine Trouillet gaf haar ontslag als bestuurder. Nieuwe leden zijn Rebecca Diependaele (20/3) en Matthias Heyman (28/11). Bij de wijziging van de statuten werd geopteerd om met geschrankte mandaten te werken om de continuïteit van de raad te kunnen optimaliseren. De raad van bestuur volgde naar aanleiding van de personeelswissel tijdens de zomermaanden een aantal personeelsaangelegenheden op (zie 4.1.2). Samenstelling       

Herman Baeten, secretaris-penningmeester Maarten Beirens Rebecca Diependaele Matthias Heyman Karel Moens Leen van Dijck Carl Van Eyndhoven, voorzitter


20

4. ZAKELIJKE GEGEVENS 4.1. Personeel 4.1.1. Samenstelling van het team Resonant beschikt over een stafinzet van 4,2 VTE. In 2013 vond evenwel een personeelswisseling plaats. Meer hierover in 4.1.2. Vaste medewerkers zijn: Mariet Calsius, coördinator, 1 VTE Jan Grieten, stafmedewerker, 0,8 VTE Mieke Malfet, administratief medewerker, 0,2 VTE Heidi Moyson, stafmedewerker, 1 VTE Klaas Jaap van der Meijden, stafmedewerker, 1 VTE Het overleg tussen de stafmedewerkers is gestructureerd in: een wekelijks planningsoverzicht met verslaggeving van de voorbije week indien nodig; een tweewekelijks teamoverleg met inhoudelijke items; overlegmomenten voor het opstarten van specifieke acties, al dan niet met voltallige staf, eventueel met externe(n). Wekelijks is er een kort overleg tussen coördinator en administratief medewerker, indien nodig sluit deze medewerker ook aan bij het teamoverleg. De stafmedewerkers en coördinator delen sinds de herinrichting van de lokalen één kantoorruimte waardoor de interne communicatie vlotter verloopt. In 2013 werd de staf tijdelijk versterkt met een vrijwilliger: Jan De Schutter. Als pas afgestudeerd historicus had hij belangstelling voor werkervaring de erfgoedsector en bood zich aan als vrijwilliger. Hij is verantwoordelijk voor het project commemoratieve praktijken (zie OD 1.1). Hij startte op 5 november en wordt begeleid door Klaas Jaap van der Meijden. Jan De Schutter werkt drie dagen per week. Van de graduaatsopleiding Bibliotheekwezen en documentaire informatiekunde (CVO De Nobel, Leuven) had Resonant een stagiair: Paul Maesschalck. Hij startte op 15 oktober voor een periode van vijf weken. Hij werd ingezet op het bijkomende onderzoeksluik van het expertisedossier over ontsluitingstools (zie OD 1.2). Hij werd intensief begeleid door Heidi Moyson. Resonant kan voor basisinventarisatie (zie OD 2.1) een beroep doen op enkele vrijwilligers. Vaak zijn dat vroegere projectmedewerkers of vroegere jobstudenten. Een minimum aan expertise is hiermee verzekerd. Aangezien zij meestal op locatie bezig zijn met basisinventarisatie worden zij doorgaans begeleid door Klaas Jaap van der Meijden. Resonant sluit steeds contracten af met de vrijwilligers en vergoedt hun vervoersonkosten.

4.1.2. Personeelswissel In het voorjaar van 2013 gaven zowel directeur Anne Mees als stafmedewerker Gertjan Debie hun ontslag. Om de continuïteit van de werking te garanderen besloot de raad van bestuur een aantal zaken rond het personeelsbeleid tijdelijk mee op te volgen. De functie van directeur werd herzien en geheroriënteerd naar het profiel van een coördinator. De raad van bestuur ging ook na in hoeverre de bestaande profielen moesten worden bijgestuurd. In functie hiervan had de raad ook gesprekken met de stafmedewerkers om na te gaan welke competenties binnen de organisatie nodig waren. De vacatures werden gepubliceerd op 28 mei, met een reageertijd van drie weken zodat tegen het einde van de maand juni de opvolgers bekend waren. Er diende uiteraard rekening te worden gehouden met eventuele opzegtermijn en dergelijke. In de zomermaanden was de personeelsbezetting bijgevolg bijzonder laag.


21

Volgende overzicht geeft weer wie vervangen werd en wanneer de contracten eindigden of aanvingen: Gertjan Debie  Jan Grieten Anne Mees  Mariet Calsius

Stafmedewerker Stafmedewerker Directeur Coördinator

0.8 VTE 0.8 VTE 1 VTE 1 VTE

1 4 1 1

jan – 25 jul sep – 31 dec jan – 14 aug okt – 31 dec

Strikt gerekend heeft Resonant door de personeelswissel eigenlijk gepresteerd op 4,01 VTE i.p.v. op 4,2 VTE. Volgende tabel geeft een overzicht van het personeel met verrekening van de effectief gepresteerde werktijd uitgedrukt in voltijdse equivalenten. Mieke Malfet Heidi Moyson Klaas Jaap van der Meijden Anne Mees Mariet Calsius Gertjan Debie Jan Grieten TOTAAL

Administratief medewerker Stafmedewerker Stafmedewerker Directeur Coördinator Stafmedewerker Stafmedewerker

0.4 VTE 1 VTE 1 VTE 0.625 VTE 0.25 VTE 0.467 VTE 0.267 VTE 4.01VTE

Naar aanleiding van de personeelswissel vond een nieuwe reeks van functioneringsgesprekken plaats in december.

4.1.3. Varia Collectieve sluitingsdagen in het afgelopen jaar: o 29 juli – 2 augustus o 23 december - 1 januari 2014

4.2. Huisvesting Resonant is momenteel gehuisvest in de gebouwen van KULeuven: Parijsstraat 72b 3000 Leuven +32 16 32 99 83 [email protected] www.muzikaalerfgoed.be De budgettaire kost van onze huisvesting is en blijft een aandachtspunt, ook al zijn de lokalen ruim genoeg voor het aantal personeelsleden dat Resonant tewerkstelt. Een eventuele verhuis sluiten we niet uit, we blijven uitkijken naar opportuniteiten. Belangrijke criteria in de besluitvorming zijn een algemene verlaging van de kosten, de mogelijkheden om zowel inhoudelijk als logistiek te poolen met andere organisaties en de bereikbaarheid voor de huidige staf.


22


1. Inleiding Inhoudelijke werkingsresultaten

Recommend Documents