1 Inhoud Auteurs 1 Voorwoord 3 deel i algemene beschouwingen 5 1 Inleiding Hoe verloopt het transport van stoffen in het lichaam? Wat zijn redenen om ...
Inleiding 1.1 Hoe verloopt het transport van stoffen in het lichaam? 1.2 Wat zijn redenen om een laboratoriumtest aan te vragen?
7
Evidence-based laboratoriumgeneeskunde 2.1 Inleiding 2.2 Hoe werkt EBLM? Besliskundige interpretatie van resultaten van laboratoriumonderzoek 3.1 Inleiding 3.2 Interpretatie van testresultaten als zodanig 3.3 Praktische toepassing van het testresultaat Factoren die de uitkomsten van bepalingen kunnen beïnvloeden 4.1 Inleiding 4.2 (Pre)analytische factoren Sjablonen voor de afzonderlijke laboratoriumonderzoeken 5.1 Inleiding 5.2 Referentiewaarden 5.3 Variaties en significante verschillen
8 10
11 11 11
15 15 16 20
29 29 29
33 33 33 34
VI
Interpretatie van medisch laboratoriumonderzoek
5.4 5.5 5.6 5.7 5.8
6
7
8
Voorbereiding van de patiënt Gebruikelijke analysemethoden Analytische storingen Interpretatie Wenselijkheid van een goede indicatie Geraadpleegde literatuur
36 36 36 37 37 37
deel ii klinische chemie
39
Het zuur-base-evenwicht 6.1 pH-homeostase 6.2 Henderson-Hasselbalch-vergelijking 6.3 Klinische pH-homeostase 6.4 Storingen in het zuur-base-evenwicht 6.5 pH-waarden in arterieel bloed 6.6 pCO2 in arterieel bloed 6.7 HCO3– in plasma (berekend uit pH en pCO2) 6.8 Invloed van de zuur-basestatus op chloride en kalium in serum 6.9 Zuurstoftransport en de zuurstofdissociatiekromme 6.10 pO2 in arterieel bloed 6.11 Zuurstofverzadiging in arterieel bloed 6.12 Bepalingsmethoden
41
Water- en zouthuishouding 7.1 Opbouw en samenstelling van de lichaamsruimten 7.2 Uitwisseling tussen intracellulaire ruimten en interstitium 7.3 Uitwisseling tussen plasma en interstitium 7.4 Homeostase 7.5 Waterbalans onder fysiologische en pathologische omstandigheden 7.6 Natrium in plasma 7.7 Natrium in urine 7.8 Chloride in plasma 7.9 Osmolaliteit van plasma 7.10 Kaliummetabolisme 7.11 Kalium in plasma
57
Nierfunctie 8.1 Inleiding 8.2 Soortelijk gewicht van urine
73
41 41 43 45 48 49 50 50 51 53 54 54
57 58 59 60 62 64 65 66 67 68 71
73 73
Inhoud
VII
8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 9
10
11
12
Algemeen urineonderzoek Urinesediment Creatinine in plasma Creatinineklaring (e-)GFR Ureum in plasma
74 78 79 81 83 85
Calcium, fosfaat en de rol van PTH en vitamine D 9.1 Inleiding 9.2 Calcium- en fosfaathuishouding 9.3 PTH en Vitamine D 9.4 Lichaamsvoorraden, opname en uitscheiding van calcium en fosfaat 9.5 De bepaling van calcium en fosfaat 9.6 Interpretatie 9.7 Samenvatting
87
Eiwitten, algemeen 10.1 Inleiding 10.2 Totaaleiwit in plasma 10.3 Albumine 10.4 Immuunglobulinen 10.5 IgG-subklassen 10.6 Eiwitspectrum van serum 10.7 Eiwitspectrum van urine 10.8 Vrije lichte ketens in serum
Hartmarkers 13.1 Inleiding 13.2 Hartenzymen 13.3 Troponine 13.4 Myoglobine 13.5 Hartfalen en brain-natriuretisch peptide (BNP of NT-pro-BNP)
137
Glucose 14.1 Inleiding 14.2 Hyper- en hypoglykemie 14.3 Bepalingsmethoden 14.4 Glucose in veneus plasma, nuchter 14.5 Glucosewaarden na koolhydraatbelasting 14.6 Glucose in urine 14.7 Zwangerschapsdiabetes 14.8 HbA1c (glycohemoglobine) in bloed 14.9 Microalbuminurie
145
Lipiden 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5
155 Inleiding Metabolisme van lipoproteïnen Hyperlipoproteïnemieën Laboratoriumbepalingen Interpretatie van de lipidenuitkomsten
137 138 139 141 141
145 145 146 148 149 150 150 151 153
155 155 157 161 162
Leverfunctie 16.1 Inleiding 16.2 Functies van de lever 16.3 Bilirubine 16.4 Interpretatie van enzymstijgingen bij leverziekten 16.5 Veranderingen in het eiwitspectrum 16.6 Beloop van leverziekten
165
De schildklierfunctie 17.1 Inleiding 17.2 TSH 17.3 fT4 17.4 Auto-immuunziekten van de schildklier
173
165 166 166 168 169 170
173 173 175 176
Inhoud
IX
deel iii hematologie 18
19
20
21
179
Inleiding hematologie 18.1 Monstername 18.2 Preanalytische effecten 18.3 Bezinking van de erytrocyten 18.4 C-reactief proteïne (CRP) 18.5 Procalcitonine (PCT)
181
Het rode bloedbeeld, anemie en ijzerstatus 19.1 Hemoglobine 19.2 Erytrocyten 19.3 Hematocriet 19.4 Erytrocytindices 19.5 Reticulocyten 19.6 Reticulocytindices 19.7 Diagnostiek van anemie 19.8 IJzerstatus 19.9 Vitamine B12 en folaat 19.10 Hemoglobinevarianten 19.11 Morfologie van erytrocyten
187
Het witte bloedbeeld 20.1 Leukocyten 20.2 Differentiële telling van leukocyten 20.3 Morfologie van leukocyten 20.4 Trombocyten
Inleiding medische microbiologie 233 22.1 Indeling en naamgeving van micro-organismen 233 22.2 Functionele indeling: pathogenen en commensalen 234 22.3 Indeling naar bouw en vermenigvuldiging 234 22.4 Genetica van micro-organismen 235 22.5 Afweer van de mens, de aangeboren en verworven immuniteit 236 22.6 De gevolgen van een infectie 237 22.7 De klinische praktijk 237 22.8 Soorten kweken 239 22.9 Serologie 241
