1. Huiselijk geweld.............................................................................................................................. 3 1.1. Optreden.................................................................................................................................. 3 1.1.1. AWARE ............................................................................................................................. 4 1.1.2. Altijd aanhouden................................................................................................................ 4 1.1.3. Buiten heterdaad ............................................................................................................... 5 1.1.4. Aandachtspunten optreden ................................................................................................ 5 1.1.4.1. algemene .................................................................................................................... 5 1.1.4.2. bijzondere ................................................................................................................... 5 1.1.5. Verslagleggen ................................................................................................................... 6 1.1.6. Nazorg .............................................................................................................................. 6 1.1.7. Waarschuwen reclassering ................................................................................................ 7 1.1.8. Werkwijze Reclassering bij huiselijk geweld ....................................................................... 7 1.1.8.1. Aanmelding huiselijk geweld door politie (zes-uursklanten en ivs) ................................ 7 1.1.8.2. Voorbereiding.............................................................................................................. 7 1.1.8.3. Gesprek ...................................................................................................................... 8 1.1.8.4. Programma’s (aanbod in overleg met werkbegeleider)................................................. 8 1.1.8.4.1. Conflictbemiddeling / kortdurende begeleiding door vaste begeleider .................... 8 1.1.8.4.2. Terugval preventiegroep voor daders van huiselijk geweld (SRN, open groep, verplicht kader, zie folder)..................................................................................................... 9 1.1.8.4.3. Behandeling plegers huiselijk geweld (GGZ NHN, De Dijk, FPA, open groep, verplicht of vrijwillig kader (zie protocol) ................................................................................ 9 1.1.8.5. Registratie................................................................................................................... 9 1.1.9. Aanwijzing huiselijk geweld van het Parket-Generaal ....................................................... 10 1.1.9.1. CICS ......................................................................................................................... 10 1.1.9.2. Voorgeleiding bij RC.................................................................................................. 10 1.1.9.3. Behandeling gevangenhouding door Raadkamer....................................................... 11 1.1.9.4. Appel tegen gevangenhouding door verdachte .......................................................... 11 1.1.10. Melden kindermishandeling ........................................................................................... 11 1.1.10.1. Aandachtspunten AMK ............................................................................................ 12 1.1.10.2. Reden melding ........................................................................................................ 12 1.1.10.3. Betrokkenen ............................................................................................................ 12 1.1.10.4. Beslissing................................................................................................................ 13 1.1.11. Blijf van m'n lijf ............................................................................................................... 13 1.2. Verhoren................................................................................................................................ 13 1.2.1. Opnemen aangifte ........................................................................................................... 13 1.2.2. verdachte ........................................................................................................................ 14 1.2.3. ABCDE methode ............................................................................................................. 14 1.2.4. artikelen........................................................................................................................... 14 1.3. instanties huiselijk geweld ...................................................................................................... 15 1.4. AMK....................................................................................................................................... 16 1.5. Aanhouden buiten heterdaad ................................................................................................. 17 1.6. Bureau Veiligheid ................................................................................................................... 17 1.7. Instanties huiselijk geweld ...................................................................................................... 17 1.8. Openbaar Ministerie............................................................................................................... 18 1.9. Raad voor de Kinderbescherming .......................................................................................... 18 1.10. Stichting Blijf Alkmaar........................................................................................................... 18 1.11. Stichting Blijf Den Helder...................................................................................................... 18 1.12. Jeugdcoördinator ................................................................................................................. 18
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
Protocol Huiselijk geweld
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1. Huiselijk geweld
Sinds een aantal jaren staat (zinloos) geweld op straat erg in de maatschappelijke belangstelling. Daarnaast lijkt er nu in de samenleving een toenemende aandacht voor het onderwerp huiselijk geweld. Huiselijk geweld wordt niet langer gezien als een privé probleem. Veel huiselijk geweld betreft strafbare feiten. Dat het geweld zich in de privé omgeving afspeelt, waarbij slachtoffer en dader elkaar kennen, maakt het niet minder erg. Integendeel, geweld van een onbekende is ernstig, maar geweld van een bekende is vaak nog ingrijpender. Vooral bij kinderen zijn de gevolgen van geweld binnen het gezin groot: zij presteren minder op school, isoleren zich van andere kinderen of gaan zelf over tot geweldsgebruik. Omdat de politie in veel gevallen als eerste ter plaatse komt bij een dergelijk incident speelt zij een cruciale rol in de aanpak van huiselijk geweld. Definitie huiselijk geweld: Geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer is gepleegd. Geweld betekent in dit verband: aantasting van de persoonlijke integriteit, onderscheid wordt gemaakt tussen geestelijke en lichamelijk geweld (waaronder sexueel geweld). de huiselijke kring van het slachtoffer bestaat ui (ex)partners, gezinsleden, familieleden en huisvrienden. het begrip huiselijke kring betreft dus de relatie tussen de dader en het slachtoffer en NIET de locatie. Dit protocol huiselijk geweld beschrijft op welke wijze wij in onze regio met huiselijk geweld omgaan. In elk dossier huiselijk geweld dient ook een ingevulde checklist ingesloten te zijn: klik hier voor de checklist huiselijk geweld
1.1. Optreden De melding zal in de regel binnenkomen bij meldkamer, PSL of RTI. Uitgangspunt is dat er altijd op de melding gereageerd wordt, zowel bij heterdaad alsook buiten heterdaad gaat altijd een surveillance eenheid ter plaatse. Indien de melder expliciet verzoekt dat er geen politie ter plaatse komt, wordt zorggedragen voor ander contact tussen (lokale) politie en melder/slachtoffer. Ingeval van een melding via AWARE gaat de surveillance-eenheid ALTIJD ter plaatse. Indien slachtoffer/melder aan de balie komt neemt iemand van de BPZ of recherche de aangifte op. In feite is 'huiselijk geweld' "gewoon" geweld, de incidentcode is echter: 343; man/vrouwmishandeling ingeval van een bestaande of verbroken relatie! Er bestaat in Strafrecht geen artikel voor "huiselijk geweld". De normale artikelen zijn van toepassing. Alleen artikel 304 Sr geeft een strafverzwarende omstandigheid indien het geweld plaatsvindt tussen echtelieden.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.1. AWARE Aware staat voor Abused Women’s Active Response Emergency. klik hier voor de actuele lijst van AWARE adressen: AWARE adressenlijst Het is een initiatief van de Stichting Blijf van m'n lijf Alkmaar, in navolging van het Blijfhuis in Haarlem. Aware is een alarmsysteem voor vrouwen en hun kinderen, die het risico lopen opnieuw slachtoffer te worden van huiselijk geweld door hun ex-partners. Door de NVD Personen Alarmering Systemen (ook wel NVD-PAS genoemd) wordt de installatie en de techniek er omheen verzorgd. • • •
•
Activering van het alarmsysteem legt rechtstreeks contact met de meldkamer NVD, die vervolgens belt naar de RMIC. Op genoemd adres is door de RMK een AFSPRAAK OP LOKATIE gemaakt, waarin de bijzonderheden vermeld staan. Een Aware-alarmmelding wordt met prioriteit 1 behandeld, het aanrijdende voertuig krijgt toestemming om met optische-en geluidssignalen te rijden, omdat het slachtoffer mogelijk in levensgevaar verkeert. De surveillance-eenheid, die ter plaatse gaat, moet zich ervan overtuigen dat er zich IN de woning geen bedreigende situatie voordoet: o dus niet bij de deur laten afwimpelen, maar daadwerkelijk binnen kijken, o dit geldt ook voor een zogenaamde “afmelding” door het slachtoffer of een familielid, o de surveillance-eenheid gaat daadwerkelijk ter plaatse om de situatie tIN DE WONING te bekijken, o als de afmelding wordt gedaan op de wijze als in het gebruik NVD-PAS is opschreven VERVALT DE SPOED, maar gaat de surveillance-eenheid wel ter plaatse om de laatste informatie van het slachtoffer te vernemen.
1.1.2. Altijd aanhouden De verdachte wordt altijd aangehouden en overgebracht naar het bureau. Ook als er geen aangifte wordt gedaan dient de verdachte aangehouden en voorgeleid te worden. Immers huiselijk geweld is ambtshalve vervolgbaar. Na de voorgeleiding dient er overleg gevoerd te worden met het Openbaar Ministerie of ambtshalve vervolgd kan worden. Hierbij speelt ernst van het delict en eerder huiselijk geweld een rol. Is vervolging niet mogelijk dan stopt bemoeienis van de politie. Alle reeds opgemaakte processen verbaal worden dan opgelegd In het kader van het protocol zijn een aantal algemene en bijzondere aandachtspunten (als er kinderen dan wel senioren (55+) bij betrokken zijn) aangegeven Indien de verdachte niet kan worden aangehouden wordt in de heterdaad situatie naar de verdachte uitgekeken om deze alsnog aan te houden. Indien dit niet lukt wordt bij (poging tot) zware mishandeling (302 Sr) overleg gevoerd met het Openbaar Ministerie i.v.m. aanhouding buiten heterdaad. Bij eenvoudige mishandeling (300 Sr lid 1) wordt de verdachte ontboden op het bureau. Wees alert op bedreigingen, deze kunnen aanhouding buiten heterdaad mogelijk maken. Artikel 285 Sr lid 1 (bedreigings artikel) is genoemd in art 67 Sv. Bij sprake van (poging) tot zware (stelselmatige) mishandeling of bedreiging, contact opnemen met het Openbaar Ministerie voor evt. voorgeleiding.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.3. Buiten heterdaad Buiten heterdaad is het van groot belang te weten op welke artikelen uit het Wetboek van Strafrecht aanhouden buiten heterdaad. mogelijk is. Houdt er rekening mee dat de OvJ bevel dient te geven voor de aanhouding buiten heterdaad. (commentaar 54 Sv) Kijk ook bij Aanhouden buiten heterdaad Na het bevel van de OvJ dient de aanhouding binnen 14 dagen, na datum aangifte plaats te vinden, het bevel van eventueel door de OvJ worden herhaald. In het kader van het protocol zijn er een aantal algemene en bijzondere aandachtspunten (als er kinderen dan wel senioren (55+) bij betrokken zijn) aangegeven
1.1.4. Aandachtspunten optreden Aandachtspunten ter plaatse. algemene aandachtspunten bijzondere aandachtspunten ivm betrokkenheid van kinderen en senioren
1.1.4.1. algemene Algemene aandachtspunten • medische hulp laten verlenen, hiervoor benodigde instanties inschakelen • schriftelijk vastleggen situatie (chaos, letsel) o Er wordt - met toestemming van het slachtoffer - zoveel mogelijk geprobeerd lichamelijk letsel en vernielingen fotografisch vast te leggen. • is er sprake van straatverboden • zijn betrokkenen onder invloed etc. • benadering slachtoffer(s) volgens de ABCDE methode • informeer slachtoffer over aangifteprocedure • informeer slachtoffer over vervolgprocedure • regel ondersteuning voor het slachtoffer (vrienden/familie) • dienstverlening tijdens kantooruren: via de reguliere telefoonnummers van de locale maatschappelijk werk instanties (zie Instanties huiselijk geweld) • voor acute dienstverlening in brede zin na kantoortijden: 072-5613614 • indien van toepassing korte aangifte opnemen en afspraak maken voor uitgebreide verklaring • uitreiken brochure van het Ministerie van Justitie mbt. huislijk geweld Indien er kinderen of senioren als slachtoffer van het huiselijk geweld bij betrokken zijn gelden er tevens nog bijzondere aandachtspunten
1.1.4.2. bijzondere Aandachtspunten ten aanzien van kinderen • positie en toestand van kinderen bepalen • bij acute crisis 24 uursdienst Raad voor de Kinderbescherming inschakelen • indien ouders niet zelf stappen ondernemen voor het verkrijgen van hulp, formulier 633 uit BPS faxen naar het Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) • afschrift van verzonden BPS formulier 633 naar districtelijke jeugdcoördinator Aandachtspunten bij mishandeling van senioren In alle gevallen telefonisch of via de mail het meldpunt ouderenmishandeling informeren via Bureau Veiligheid.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.5. Verslagleggen Verslaglegging in BPS middels proces verbaal van bevindingen • tijd van het incident, aankomst en verklaringen • identiteit alle betrokkenen (ook kinderen) • emotionele staat van de betrokkenen • letsel slachtoffer • letsel verdachte • relatie tussen slachtoffer en verdachte Mutatie in BPS Ten behoeve van het muteren in BPS is er een ophaaltekst aangemaakt onder de naam: "muthuiselijkgeweld.001". In het kader van het overeengekomen protocol dient deze ophaaltekst gebruikt te worden. Tevens krijgt u als verplicht veld "project". Hier indien van toepassing de keus maken uit: • Huiselijk geweld kinderen (-18) • Huiselijk geweld ouderen (+55) • Huiselijk geweld ouders • Huiselijk geweld partner (man) • Huiselijk geweld partner (vrouw) • Huiselijk geweld ex partner (man) • Huiselijk geweld ex partner (vrouw) • Huiselijk geweld overig familielid • Huiselijk geweld huisvriend Indien de relatie tussen SCT en VE betreft kind <--> ouders dan altijd keizen voor optie 3 ouders en niet voor oudere. Deze keus is vooral bestemd voor de relatie van verzorgende ten opzichte van ouderen
Dit betreft de incidenten: 243, 261, 269, 301, 302, 303, 311, 312, 313, 321, 322, 323, 325, 332, 333, 334, 336, 339, 341, 342, 343, 345, 346, 347, 349, 393, 711, 751, 752, 753, 759, 799.
1.1.6. Nazorg •
Na 1 week wordt in het kader van de nazorg contact opgenomen met het slachtoffer. o Dit om het slachtoffer te steunen en als signaal aan de dader dat de zaak serieus wordt genomen. Bovendien blijft de politie op de hoogte van de situatie. Het resultaat wordt vastgelegd in een mutatie.
•
Dossier afronden binnen 1 maand na datum eerste verhoor verdachte. o De groepschef ziet hierop toe.
•
Het dossier wordt door de medewerkers van het kwaliteitsbureau voorzien van een stempel 'huiselijk geweld'.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.7. Waarschuwen reclassering •
Binnen de 6 uur komt de reclassering voor huiselijk geweld de aangehouden verdachte bezoeken. o in Bereikbaarheid Reclassering de laatste informatie!
•
Zij moeten wel snel gewaarschuwd worden omdat de hulpverlening anders praktisch niet uitvoerbaar is.
•
Waarschuwen doe je door het pv van aanhouding te faxen naar de meldkamer.
•
Wordt de verdachte in verzekering gesteld dan komt de reclassering via de reguliere weg.
1.1.8. Werkwijze Reclassering bij huiselijk geweld Hierbij volgt een overzicht ten aanzien van huiselijk geweld. Het is een aanvulling op de protocollen vroeghulp en huiselijk geweld. Het is van belang om volgens de gemaakte afspraken samen te werken met de ketenpartners. Het uitgangspunt van onze inspanningen is het huiselijk geweld te doen stoppen. Derhalve zullen de reclasseringswerkers de verdachten van huiselijk geweld met enige ‘dwang’, bij voorkeur in verplicht kader, benaderen om mee te werken aan rapportages en trainings- en behandelmogelijkheden. Uitgangspunt om tot een integrale aanpak te komen; de reclasseringswerker heeft kennisgenomen van de informatiemap Vroeghulp/Huiselijk Geweld.
1.1.8.1. Aanmelding huiselijk geweld door politie (zes-uursklanten en ivs) • •
Telefonische aanmelding, rechtstreeks aan de piketdienst van het betreffende politiebureau. Het is derhalve van belang dat de piketter de mobiele telefoon bij zich heeft tijdens de piketdienst. Aanmelding per fax, de administratie voert de gegevens in CVS in en geeft de melding direct door aan de piketter, hetzij telefonisch, hetzij per mail (PRA-medewerkers die piketdienst hebben).
1.1.8.2. Voorbereiding •
• • • • •
Als er niet bezocht kan worden: overleg met politie of contact in een later stadium Telefonisch overleg met parketsecretaris (WOL) of verbalisant/rechercheur voor achtergrondinformatie. Op grond hiervan inschatten of de verdachte direct bezocht moet/kan worden. Tevens inschatten of de piketter eventueel na bezoek verdachte zelf contact zou kunnen opnemen met slachtoffer of hierbij afspraken gaat maken met slachterofferhulp. Bij verslavingsproblematiek direct doorverwijzen naar de Brijderstichting en telefonisch kortsluiten met de betreffende Brijderpiketter. gewenst is. Zo ja: telefonisch en/of per brief contact opnemen Afspraak maken met arrestantenverzorger politiebureau. Folders met betrekking tot Reclassering Algemeen, Voorlichtingsrapportage en programma’s Huiselijk Geweld meenemen. Verklaring van geen bezwaar meenemen en overeenkomst verplicht contact. Vraag indien gewenst aan parketsecretaris een aanvraag (verkorte) voorlichtingsrapportage te doen
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.8.3. Gesprek • •
•
•
•
• •
De reclasseringswerker geeft informatie over de reclassering en het doel van het gesprek. De reclasseringswerkers brengt de situatie van de verdachte in kaart, waarbij de leefgebieden worden doorgenomen. Delict is het uitgangspunt, waarbij een inschatting moet worden gemaakt of het huiselijk geweld zal stoppen en welke middelen hierbij moeten worden ingezet (zie programma’s huiselijk geweld). Welke referenten kunnen benaderd worden? Kan de reclasseringswerker contact opnemen met het slachtoffer (via slachtofferhulp indien er contact is geweest) en geeft de verdachte toestemming? Wat is de hulpvraag van het slachtoffer? Onderzoek de bereidheid van de verdachte om mee te werken aan begeleiding door de reclassering in een verplicht kader. Voordat een slachtoffer aangifte doet van huiselijk geweld, is er vaak al meer aan vooraf gegaan en maakt het geweld deel uit van een patroon. Dit moet doorbroken worden. Bespreek de mogelijkheid om justitie over de situatie van de verdachte en het reclasseringsaanbod te informeren door middel van een voorlichtingsrapport. Leg de voordelen voor de verdachte uit. Leg de betreffende formulieren ter ondertekening aan de verdachte voor. Maak afspraken met de verdachte (inmiddels cliënt) over het vervolgcontact, werkwijze.
1.1.8.4. Programma’s (aanbod in overleg met werkbegeleider) De volgende programma's worden aangeboden: • • •
Conflictbemiddeling / kortdurende begeleiding door vaste begeleider Terugval preventiegroep voor daders van huiselijk geweld (SRN, open groep, verplicht kader, zie folder) Behandeling plegers huiselijk geweld (GGZ NHN, De Dijk, FPA, open groep, verplicht of vrijwillig kader (zie protocol)
1.1.8.4.1. Conflictbemiddeling / kortdurende begeleiding door vaste begeleider Criteria: incidenteel huiselijk geweld tussen partners, er is geen sprake van een patroon, kans op recidive is gering. De pleger en het slachtoffer willen bij elkaar blijven wonen en zijn beiden bereid om mee te werken aan kortdurende begeleiding (tot een half jaar). • De reclasseringswerker, aan wie de zaak is verdeeld, biedt (al dan niet in samenwerking met slachtofferhulp) vier tot zes gesprekken aan (bij voorkeur in verplicht kader), waarvan een met de pleger individueel, een met het slachtoffer individueel en enkele herstelbemiddelingsgesprekken. Hierbij wordt een contract ondertekend, waarin is opgenomen dat geen geweld wordt gepleegd. • Rapporteren aan justitie over het verloop van de begeleiding en de effecten.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.8.4.2. Terugval preventiegroep voor daders van huiselijk geweld (SRN, open groep, verplicht kader, zie folder) Criteria: geweld heeft plaatsgevonden in partnerrelatie, het gedrag en de houding van de dader ten opzichte van geweld is ingesleten. Gedragsverandering is voor de dader en de omgeving van groot belang. Deze groepsaanpak (training) is gericht op daders die op confronterende, inzichtgevende en ondersteunende wijze leren controle te krijgen over hun agressieve gedrag om meer ‘huiselijk’ geweld te voorkomen. Het programma is beschikbaar in Haarlem en Alkmaar. Het betreft een gemotiveerde bekennende verdachte, is in staat om binnen een groep te reflecteren en is beschikbaar om deel te nemen (overdag of ‘s avonds). Het programma behandelt vier thema’s in 12 bijeenkomsten, de deelnemers kunnen elke derde bijeenkomst instromen en uitstromen nadat ze alle 12 verplichte bijeenkomsten hebben bijgewoond. • Aanmelding bij de heer P. Kerkhof, tel. 023-5112949. • Reclasseringswerker en partner (indien relatie in stand is gebleven) zijn aanwezig bij tussen- en eindevaluatie. • Reclasseringswerker rapporteert aan justitie over het verloop van het programma en de effecten.
1.1.8.4.3. Behandeling plegers huiselijk geweld (GGZ NHN, De Dijk, FPA, open groep, verplicht of vrijwillig kader (zie protocol) Criteria: inschatting dat er sprake is van een complexer huiselijk geweld situatie en hoog recidivegevaar, waardoor behandeling geïndiceerd is. Behandeling kan plaatsvinden in open behandelgroep volgens een cognitief therapeutisch model, als wel in een groep voor echtparen. De eerste fase van de behandeling duurt een half jaar. De afbouwfase bestaat uit een achttal follow-up gesprekken en duurt anderhalf jaar. Indien gewenst kan de behandeling verlengd worden. • De reclasseringswerker verzorgt de aanmelding voor een intake met behulp van de aanmelddiskette, het formulier is digitaal beschikbaar. • Aanmeldingsformulier opsturen naar FPA Heiloo, ter attentie van Brigitte Coebergh, opname- en intakecoördinator Voor overleg: tel. 072-521230. • Indien de pleger kan deelnemer, al dan niet met partner, zal er regelmatig overleg plaatsvinden met de reclasseringswerker over het verloop van de behandeling. • Bij tussen- en eindevaluatie(s) zal de reclasseringswerker rapporteren aan justitie over het verloop van de behandeling en de effecten. De GGZ De Dijk, FPA, werkt samen met RIMA. RIMA heeft een aanbod ontwikkeld bij huiselijk geweld, zowel een individueel- als een groepsaanbod voor slachtoffers als voor plegers. Deelname is vrijwillig. Dit aanbod wordt in dit verband niet verder uitgewerkt, omdat de GGZ De Dijk de aanmeldingen voor behandeling, hulpverlening coördineert Derhalve kunnen plegers aangemeld worden bij de GGZ De Dijk, FPA. Zie hierboven.
1.1.8.5. Registratie Huiselijk geweld is een gezamenlijke prioriteit van de ketenpartners. Het is belangrijk dat we goed registreren welke activiteiten worden ondernomen met klanten en om hoeveel klanten het gaat. Afspraak is dat alle vroeghulpmeldingen rond huiselijk geweld worden bewaard in de map bij de administratie, óók de meldingen van klanten die niet bezocht zijn (zet op de melding waarom er niet bezocht is, deze klanten kunnen we vaak niet terugvinden in cvs). Met de politie willen we de afspraak maken dat zij als er sprake is van 6-uursklanten ook een fax sturen. In cvs registreer je alles wat je met de klant doet, zodat we de gegevens later kunnen ophalen.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.9. Aanwijzing huiselijk geweld van het Parket-Generaal Doel van de aanwijzing: Het doel van deze aanwijzing is het bewerkstelligen van een effectiever optreden van politie en Openbaar Ministerie in reactie op huiselijk geweld, teneinde bij te dragen aan: • • • •
Het accuut stoppen van Huiselijk Geweld Het voorkomen van recidive door middel van gerichte interventies het herstellen van de geschonden norm het vergroten van de aangiftebereidheid van slachtoffers
Het optreden van politie en OM dient mede ter behartiging van de belangen van het slachtoffer en de eventuele kinderen die getuige zijn van het geweld. Het proces-verbaal wordt geoormerkt ingeleverd door middel van een stempel “Huiselijk geweld”.
1.1.9.1. CICS Wat wordt er gevraagd van CICS -
-
Het slachtoffer wordt adequaat geïnformeerd over het verloop van de procedure conform de Aanwijzing Slachtofferzorg. Extra alert zijn op ernstige gevallen. Het slachtoffer schriftelijk vragen of hij/zij behoefte aan een gesprek met de behandelend officier van justitie voorafgaand aan de behandeling ter zitting. Het slachtoffer wordt ingelicht over de schorsing door RC of Raadkamer en eventuele bijzondere voorwaarden van de schorsing.
Werkwijze bij preventieve zaken van huiselijk geweld voor CICS -
-
De weekdienstofficier/secretaris levert de informatie bij CICS aan door middel van een formulier met de gegevens van de verdachte, parketnummer, het slachtoffer, datum en tijdstip voorgeleiding RC en behandelend verbalisant. CICS-medewerker HG (Huiselijk Geweld) boekt alle benodigde gegevens zo snel mogelijk in Compas.
1.1.9.2. Voorgeleiding bij RC Voorgeleiding bij RC • • • •
De misdrijfadministratie geeft alle geschorste zaken door aan de weekdienstofficier. De weekdienstofficier meldt aan CICS de geschorste HG zaak inclusief de schorsingsvoorwaarden. De CICS-medewerker neemt contact op met; 1. De betrokken verbalisant om de schorsingsvoorwaarden door te geven 2. Indien verbalisant niet bereikbaar is, contactpersoon Huiselijk Geweld in gebied. 3. Als dat niet lukt, wachtcommandant. 4. Als niemand bereikbaar is informeert CICS zelf het slachtoffer.
Gebruik het formulier preventieve zaak betreffende Huiselijk geweld
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.9.3. Behandeling gevangenhouding door Raadkamer Behandeling (verlenging) gevangenhouding door Raadkamer
• • • • −
Nadat de griffie de afloop van de raadkamer heeft gemeld aan de misdrijfadministratie; Geeft de misdrijfadministratie alle geschorste zaken door aan de zaaksofficier De OVJ kijkt of er een HG zaak bij zit De OVH meldt aan CICS de HG zaak inclusief de schorsingsvoorwaarden De CICS medewerker neemt contact op met; 1. De betrokken verbalisant om de schorsingsvoorwaarden door te geven. 2. Indien verbalisant niet bereikbaar is, contactpersoon Huiselijk geweld in betreffende gebied. 3. Als dat niet lukt, wachtcommandant. 4. Als niemand bereikbaar is informeert CICS zelf het slachtoffer.
1.1.9.4. Appel tegen gevangenhouding door verdachte Appel tegen (verlenging) gevangenhouding door verdachte
De griffie van het Gerechtshof neemt zelf contact op met de zaaksofficier en meldt de schorsingvoorwaarden. Schorsing door Raadkamer Gerechtshof. De CICS HG neemt contact op; De betrokken verbalisant om de schorsingsvoorwaarden door te geven. • Indien verbalisant niet bereikbaar is, contactpersoon Huiselijk geweld in betreffende gebied. • Als dat niet lukt, wachtcommandant. • Als niemand bereikbaar is informeert CICS HG zelf het slachtoffer..
1.1.10. Melden kindermishandeling In geval van kindermishandeling, verwaarlozing of andere verzorgings- of opvoedingsproblematiek dient de politie op de volgende wijze te handelen. Een ieder, die vermoedt of constateert, dat een minderjarige in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, kan contact opnemen met het Advies en Meldpunt Kindermishandeling AMK) om te overleggen. De situatie kan zo ernstig zijn, dat een melding wordt gedaan met het verzoek om actieve bemoeienis van het AMK. Indien bij een incident 'huiselijk geweld' kinderen zijn betrokken, dient altijd een melding AMK te worden opgemaakt. Ook als de kinderen feitelijk geen getuigen waren. De melding aan het AMK dient schriftelijk te geschieden; BPS-formulier 633.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.1.10.1. Aandachtspunten AMK Aandachtspunten voor het melden zijn: •
Gegevens van de melder:
•
naam, adres en relatie tot betrokkene
•
Gegevens van betrokkenen:
•
naam van vader en meisjesnaam van moeder
•
geboortedatum en -plaats van vader en moeder
•
naam, geslacht, geboortedatum en -plaats van het/ de kind(eren)
•
culturele achtergrond en vaardigheid in de Nederlandse taal
•
burgerlijke staat van de ouder(s) en de wijze waarop het gezag is geregeld
•
gezondheidssituatie van ouder(s) en kind(eren)
•
school- en werksituatie van ouder(s) en kind(eren)
1.1.10.2. Reden melding •
wat is het probleem
•
zijn er signalen van (gedrags)problemen bij het kind
•
zijn er signalen van (gedrags)problemen bij de ouder(s) of verzorger(s) (verslaving, psychiatrische problematiek, criminaliteit)
•
hoe gaan de ouders met het/de kind(eren) om
•
hoe lang bestaat het probleem
•
ervaren de betrokkenen hun situatie als een probleem
•
waarom wordt er nu gemeld bij de Raad
1.1.10.3. Betrokkenen Hulp aan betrokkenen: •
heeft er eerder hulpverlening plaatsgevonden
•
zo ja, welke, wanneer, met welk effect, waarom gesopt
•
is er op dit moment hulpverlening en zo ja, welke
•
kan deze hulp worden voortgezet en zo nee, waarom niet
•
zijn er andere mensen (familie, vrienden, buren) in de omgeving die betrokkenen ondersteunen
Informatie aan betrokkenen •
zijn de betrokkenen op de hoogte van de melding
•
zo ja, hoe was de reactie
•
zo nee, waarom zijn betrokkenen niet geïnformeerd
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
•
1.1.10.4. Beslissing Besluit AMK Nadat de politie een schriftelijke melding heeft gedaan, wordt na intern overleg bij het AMK navolgende besloten: • • •
een onderzoek te starten meer informatie op te vragen geen onderzoek te doen.
Van het gemotiveerde besluit wordt de melder op de hoogte gebracht. Indien besloten wordt geen onderzoek in te stellen, zal met de melder naar alternatieve oplossingen worden gezocht. Vanuit het oogpunt van rechtsbescherming stelt het AMK zich open en controleerbaar op. Dit betekent, dat betrokkenen in principe op de hoogte worden gesteld van op hen betrekking hebbende meldingen. Het verdient dan ook de voorkeur, dat de politie eerst zelf de betrokkenen informeert, dat zij aan het AMK zullen melden. Het is aan te bevelen eerst te overleggen met de jeugdcoördinator van het district.
1.1.11. Blijf van m'n lijf Bij Blijf van m'n lijf is er een extra crisisbed beschikbaar buiten kantoortijden voorslachtoffers van huiselijk geweld. Politie neemt contact op met Blijf van m'n lijf en vervoert het slachtoffer naar de afgesproken plaats. Voor slachtoffers uit Noord Kennermerland Stichting Blijf Den Helder (het slachtoffer wordt nooit in de eigen woonplaats opgevangen) Voor slachtoffers uit de Noordkop Stichting Blijf Alkmaar Voor slachtoffers uit Westfriesland de keuze tussen Den Helder of Alkmaar Slachtoffers met contra indicatie (verslaving, niet aanspreekbaar) kunnen niet naar Blijf van m'n lijf.
1.2. Verhoren 1.2.1. Opnemen aangifte Aandachtspunten bij het opnemen van de aangifte • voor bepalen letsel kan GGD arts ingeschakeld worden • bespreken eventueel straatverbod • expliciet de wens tot vervolging opnemen • omschrijven van het alcohol- en drugsgebruik van de verdachte • benoemen thuiswonende kinderen • financiële situatie • getuigen van de strafbare feiten • bestaan van angst voor herhaling • zie verder aandachtspunten verhoor verdachte
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
Opnemen aangifte met geheime verblijfplaats:
Indien de aangeefster/aangever dermate bedreigd wordt door de verdachte dat de verblijfplaats van de aangever/aangeefster geheim moet blijven; bestaat er de mogelijkheid om een aangifte in een word document op te nemen. Hiermee worden de standaard zinnen van BPS zoals: opgemaakt te Alkmaar omzeild. In de aangifte worden de plaatsnamen vervangen door "nederland". Dit geldt ook voor de aanduiding van ons korps: dus politie te Nederland. Denk ook aan de sluiting! Het noemen van de pleegplaats is wel van belang. In BPS wordt slechts een startmutatie gemaakt waarin de personalia worden opgenomen voor de aangifte wordt verwezen naar het Worddocument. Alle aangiften dienen gezonden te worden naar Ellen Zentveld. Indien het slachtoffer geen aangifte wil doen overleg met Openbaar Ministerie of ambtshalve vervolgd kan worden. Hierbij speelt ernst van het delict en eerder huiselijk geweld een rol. Is vervolging niet mogelijk dan stopt bemoeienis van de politie. Alle reeds opgemaakte processen verbaal worden dan opgelegd.
1.2.2. verdachte Aandachtspunten voor het verhoor van de verdachte • oorzaak van geweld • wie nam initiatief • ontwikkeling van het geweld • beschrijving van de aanvang • wanneer was het geweld het hevigst • was er sprake van zelfverdediging • beschrijving van de relatie in het algemeen • beschrijving van de laatste keer • aanleiding politie bemoeienis • ideeën over de toekomst
1.2.3. ABCDE methode De zogenaamde ABCDE methodiek staat voor: A - voor ‘ask’, stel vragen, oordeel niet; B - voor ‘believe’, geloof het verhaal van het slachtoffer; C - voor ‘call’, vraag steun voor het slachtoffer bij vrienden en familie, maar ook om informatie; D - voor ‘document’, beschrijf zorgvuldig, volledig en compleet de feiten; E - voor ‘ensure’, verzeker en bespreek de veiligheid van het slachtoffer.
1.2.4. artikelen INCIDENTCODE: 343 man/vrouwmishandeling ingeval van bestaande of verbroken relatie! Onder andere toepasbaar m.b.t. Huiselijk Geweld • 300 Sr lid 1 • eenvoudige mishandeling. • aanhouding alleen op heterdaad mogelijk.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
Artikelen uit het Wetboek van Strafrecht waarop voorlopige hechtenis en dus aanhouding buiten heterdaad mogelijk is. • • • • • • • • • • • • •
300 Sr lid 2 mishandeling, zwaar lichamelijk letsel ten gevolge hebbende (poging tot) zware mishandeling 302 Sr (jo.45 Sr) 303 Sr zware mishandeling met voorbedachten rade 242 Sr (jo.45 Sr) (poging tot) verkrachting 243 Sr gemeenschap met bewusteloze of onmachtige 246 Sr feitelijke aanranding der eerbaarheid 250a Sr mensenhandel 257 Sr iemand tot wiens onderhoud de verdachte verplicht is, in hulpeloze toestand brengen of laten, zwaar lichamelijk letsel tengevolge hebbend. wederrechtelijk vrijheidsberoving (al dan niet zwaar lichamelijk letsel tengevolge 282 Sr hebbend) 285 Sr bedreiging (met verkrachting, aanranding, met een misdrijf tegen het leven gericht of zware mishandeling) 285b Sr belaging (klachtdelict) 287 Sr (jo. 45 Sr) (poging tot) doodslag. 289 Sr moord
1.3. instanties huiselijk geweld Naam Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Kennemerland) Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Kop Noordholland) Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Westfriesland) Advies- em Steunpunt Huiselijk Geweld Noord Kennemerland Bureau Jeugdreclassering Bureau Jeugdzorg Bureau Veiligheid Halt-bureau Alkmaar/NoordKennemerland contactpersoon Marcel Schipper Openbaar Ministerie
Adres Winkelwaard 494 1824 HX Alkmaar
Telefoonnummer 072-5672320
F fa
[email protected]
072-5625511 ma t/m vrij 12:00 - 15:00 072-5202095
fa
072-5122026
fa
072-576 9777 072-5191461
fa
072-5274646
fa
Van der Meijstraat 2 1815 GP Alkmaar Winkelwaard 949 Postbus 385 1800 AJ Alkmaar Postbus 53 1800 BC Alkmaar Kruseman van Eltenweg 2 1817 BC Alkmaar
Huiselijk geweld: M. Eissing Informatielijn huiselijk geweld
072-5613614 24 uur per dag
Jeugd Officier van Justitie: Mr. Katja van Bijsterveld Jeugdparketsecretaris Cees Mouthaan Manus de Dood Regionaal aanspreekpunt Jeugd: Simon Loos Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
072-5274675
fa
District Kennemerland R. Pietersma (Ruurd) D. Bosma (Dick) R. Lengers (Ron) B. Coppens (Birgit) District Noordkop F. Gouwenberg (Frank) S. vd Weide (Sylvia) District Westfriesland W.T.Loos (Wim) C.J.M. Wijnker (Cees) Raad voor de Kinderbescherming
Stichting Blijf van mijn Lijf
Kennemerstaatweg 21 Postbus 250 100AG Alkmaar Laat 90 1811 EK Alkmaar Dorpsstraat 265 1733 AK Nieuwe Niedorp Vredehofstraat 9 Hoorn Alkmaar
Stichting BLijf van mijn Lijf
Den Helder
Slachtofferhulp (Kennemerland) Slachtofferhulp (Kop Noord-Holland) Slachtofferhulp (West-Friesland)
Telefonische Hulpdienst Telefonisch hulpdienst voor arabisch sprekende mensen
tel. 072-5143434 (24 uurdienst)
072-5118557 0226-411627 0229-215776 072-5620356 Voor slachtoffers Den Helder 0223-638150 Voor slachtoffers uit Alkmaar 072-5613614 020 6116022 020 6130245
1.4. AMK Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Kennemerland) Winkelwaard 494 tel. 072-5672320 1824 HX Alkmaar fax. 072-5672349. Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Kop Noordholland) Advies en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) (Westfriesland) In geval van kindermishandeling, verwaarlozing of andere verzorgings- of opvoedingsproblematiek dient de politie op de volgende wijze te handelen. Een ieder, die vermoedt of constateert, dat een minderjarige in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, kan contact opnemen met de Advies en Meldpunt Kindermishandeling om te overleggen. De situatie kan zo ernstig zijn, dat een melding wordt gedaan met het verzoek om actieve bemoeienis van de Raad. Het melden aan AMK dient schriftelijk te geschieden.
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
fa
1.5. Aanhouden buiten heterdaad Artikel 54 Sv regelt de aanhouding buiten het geval van ontdekking op heterdaad voor (onder meer) een feit waarvoor voorlopige hechtenis is toegelaten. • De officier van justitie is bevoegd tot een dergelijke aanhouding, maar hij/zij kan ook een bevel tot aanhouding geven. • Het bevel tot aanhouding is vormvrij; het kan zowel mondeling als schriftelijk worden gegeven.
• •
Het bevel is niet langer dan 14 dagen geldig na de datum van verlening van het bevel en dient daarna (zo nodig) door de weekdienstofficier te worden verlengd. Hierbij moet worden vermeld dat het om een verlenging van een eerder gegeven bevel gaat
1.6. Bureau Veiligheid %XUHDX9HLOLJKHLG
WHO
1.7. Instanties huiselijk geweld • • • • • • • • • • • • • •
5DDGYRRUGH.LQGHUEHVFKHUPLQJ
%XUHDX-HXJGUHFODVVHULQJ 2SHQEDDU0LQLVWHULH +DOWEXUHDX$ONPDDU1RRUG.HQQHPHUODQG %XUHDX9HLOLJKHLG %XUHDXMHXJG]RUJ $0.$GYLHVHQ0HOGSXQW.LQGHUPLVKDQGHOLQJ 6WLFKWLQJMHXJGHQJH]LQ 5HJLRQDOHFRQWDFWSHUVRQHQ+XLVHOLMN*HZHOG 6ODFKWRIIHUKXOS
7HOHIRQLVFKHKXOSGLHQVW MHXJGFR|UGLQDWRU 6WLFKWLQJ%OLMI'HQ+HOGHU 6WLFKWLQJ%OLMI$ONPDDU
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer
1.8. Openbaar Ministerie 2SHQEDDU0LQLVWHULH .UXVHPDQYDQ(OWHQZHJ
WHO
%&$ONPDDU
ID[
-HXJG2IILFLHUYDQ-XVWLWLH
+XLVHOLMNJHZHOG
0U.DWMDYDQ%LMVWHUYHOG
0(LVVLQJ
-HXJGSDUNHWVHFUHWDULV &HHV0RXWKDDQ
WHO
0DQXVGH'RRG
ID[
1.9. Raad voor de Kinderbescherming 5DDGYRRUGH.LQGHUEHVFKHUPLQJ .HQQHPHUVWDDWZHJ 3RVWEXV
WHOXXUGLHQVW
ID[
$*$ONPDDU
1.10. Stichting Blijf Alkmaar Telefoon: 072-5620356 Voor slachtoffers Den Helder
1.11. Stichting Blijf Den Helder telefoon 0223-638150 Voor slachtoffers uit Alkmaar
1.12. Jeugdcoördinator 5HJLRQDDODDQVSUHHNSXQW 6LPRQ/RRV
'LVWULFW.HQQHPHUODQG 53LHWHUVPD5XXUG $ONPDDU '%RVPD'LFN 2RVW 5/HQJHUV5RQ .XVW %&RSSHQV%LUJLW $ONPDDU
'LVWULFW1RRUGNRS )*RXZHQEHUJ)UDQN 6YG:HLGH6\OYLD
'LVWULFW:HVWIULHVODQG :7/RRV:LP &-0:LMQNHU&HHV
Ellen Zendtveld Jorieke de Mol van Otterloo
Projectleider Huiselijk geweld Beheer en ontwikkeling Werk-wijzer