GGZ aanpak huiselijk geweld
Wat is er nodig en wat helpt Jeannette van Borren Mei 2011
Film moeder en zoon van Putten
Voorkomen van problemen is beter en goedkoper dan genezen Preventieve GGZ interventies Curatieve interventies
Wanneer spreekt men van Huiselijk Geweld? Huiselijk geweld is geweld dat gepleegd wordt door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer. We onderscheiden: • • • • •
Fysiek geweld Verbaal geweld Psychisch geweld Verwaarlozing (lichamelijk/psychisch) Seksueel geweld
Het getuige zijn van huiselijk geweld is een vorm van kindermishandeling
Omvang van de problematiek • Jaarlijks zijn 100.000 kinderen en jongeren getuige van huiselijk geweld tussen de ouders. • 40.000 kinderen en jongeren lopen een verhoogd risico op psychische- en/of gedragsproblemen. 40% van de kinderen en jongeren raakt dus getraumatiseerd. • 30-60% van kinderen en jongeren die getuige is, is tevens zelf slachtoffer • 80% van de kinderen en jongeren is op enigerlei wijze getuige van het geweld tegen hun moeder. • 30% tot 40% van deze kinderen is jonger dan 7 jaar
Hoe de kinderen het geweld opmerken • • • • • • •
Blootstelling tijdens de zwangerschap Ziet het geweld; ooggetuige Hoort het geweld; oorgetuige Indirect; ziet en voelt de gevolgen na afloop Komt tussen beiden Wordt zelf slachtoffer Neemt deel aan het geweld
Aanbod voor kinderen die getuige of slachtoffer zijn van huiselijk geweld
• Preventieve GGZ interventies • Curatieve GGZ interventies
Doel preventieve interventies
Voorkomen van psychische problemen bij kinderen/jongeren die opgroeien in gezinnen waar geweld plaatsvindt. Tevens willen we voorkomen dat deze kinderen/jongeren zelf ook slachtoffer of dader worden in de toekomst.
Preventieve interventies • • • • •
Ouder-kind interventie 0-2 jaar Moeder*-peutercursus 2-3 jaar Moeder*-kleutercursus 4-6 jaar En nu ik… 6-12 jaar (basisschool) Herrie in huis 12-15 jaar (voortgezet onderwijs)
Ouder-kind-interventie • Doelgroep: Kinderen van 0 tot 2 jaar, die getuige zijn geweest van huiselijk geweld • Doel: Psycho-educatie Voorkomen van hechtingstoornissen, die de basis vormen van psychische problemen Opbouwen van een veilige leefituatie
• Inhoud: Huisbezoeken (maximaal 8) Video-interactiebegeleding gericht op positieve bekrachtiging en het vergroten van de sensibiliteit en cooperatie van de ouders • Onderzoek Methode is gebaseerd op de moeder-baby interventie voor depressieve moeders (evidencebased)
Moeder*-kind-cursus * Moeder = de niet-mishandelende ouder
Doelgroep: •kinderen die getuige zijn geweest van huiselijk geweld samen met een van hun moeder* in de leeftijd van 2 t/m 6 jaar Doel: •Verbeteren van de moeder*-kind interactie •Herstellen van vertrouwen tussen moeder* en kind •Opbouwen van een veilige leefsituatie (zowel praktisch als emotioneel) •Eerste aanzet in het verwerken van het huiselijk geweld
Inhoud: •8 wekelijkse bijeenkomsten •Vaste opbouw van de bijeenkomsten •Gezamenlijke activiteiten moeder* en kind •Themabesprekingen moeders* •Thema-activiteiten kinderen •Peutercursussen •Kleutercursussen
Onderzoek ouder-kindcursus • 2009 : effectiviteitsonderzoek (Wildeman) Resultaten: 1.Minder psychische problemen bij de kinderen en bij de ouders (moeders), zowel internaliserende- als externaliserende problemen 2.Afname van negatieve opvoedingsvaardigheden (permissiviteit, overreactie, verbale straf). 3.Positieve opvoedingsvaardigheden zijn niet toegenomen na de cursus 4.Sensitiviteit en cooperatie an de ouders (moeders) is toegenomen na de cursus
Vervolg onderzoek ouderkindcursus • 2011 Start vervolgonderzoek uitgevoerd door de Vrije Universiteit : Vraagstelling onderzoek;
Op welke wijze kan aan jonge kinderen en hun moeders (ouders) die huiselijk geweld hebben meegemaakt een wetenschappelijk en practicebased aanbod worden gedaan om de gevolgen van het meemaken van huiselijk geweld te verminderen of op te heffen?
En nu ik…. Doelgroep: Kinderen van 6 t/m 12 jaar (groep3 t/m 8) die getuige zijn geweest van huiselijk geweld en een steunende ouder. Doel: •Emoties leren uiten omtrent het huiselijk geweld •Aanzet tot verwerken van het huiselijk geweld •Handelingsalternatieven/ontschuldigen •Veilig opvoedingsklimaat waar de ouders steunend zijn voor de kinderen inhoud: •9 wekelijkse bijeenkomsten van 90 minuten •Parallelle kinder- en ouderbijeenkomsten
Onderzoek
• • • •
Effecten “Let op de Kleintjes”, na 9 sessies, N = 145 v, 107 n (FLW 2003 + 2004)F. Lamers Significant minder symptomen van posttraumatische stress: 38% 24% Significant minder internaliserend probleemgedrag: 79% 59% Significant minder externaliserend probleemgedrag: 59% 40% Significant minder totaal probleemgedrag: 70% 51%
Vervolg onderzoek ‘En nu ik…’ RCT onderzoek door de Vrije Universiteit, gestart in 2009. Half 2013 worden de resultaten gepubliceerd Doel: 1.Werkt ‘En nu ik…’ 2.Hoe werkt ‘En nu ik…’ 3.Voor wie werkt ‘En nu ik…’ Op dit moment zijn alle ouder-kindparen geselecteerd
Herrie in huis Als de muren spreken Doelgroep: Jongeren in de leeftijd van 12 t/m 15 jaar die getuige zijn geweest van huiselijk geweld. Doel: Voorkomen van psychische problemen bij jongeren die opgroeien in gezinnen waar geweld plaatsvindt. Tevens willen we voorkomen dat deze jongeren zelf slachtoffer of dader worden in de toekomst.
Methodiek • 8 wekelijkse bijeenkomsten • 2 ouderbijeenkomsten Inhoud: • Psycho-educatie • Lotgenotencontact • Uitwisselen van ervaringen • Het vergroten van sociale vaardigheden • Leren uiten van gevoelens • Hulp leren vragen Onderzoek: in voorbereiding
behandeling • Individuele trauma-behandeling; EMDR • Systeembehandeling • Horizongroepen Doelgroep: Kinderen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld (fysieke mishandeling) in de leeftijd van 4-21 jaar Doelgroep: Kinderen die slachtoffer zijn van sexueel misbruik in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar
Doel en Methodiek Doel van de methodiek •Het doel van de methodiek is traumaverwerking. Kinderen leren hun ervaringen te verwerken, om te gaan met hun emoties, zich veilig te voelen en sterker te worden. Ouders leren hun kinderen te ondersteunen. Methodiek •Huiselijk geweld groep 15 parallelle ouder-kindbijeenkomsten 6 bijeenkomsten voor de ouders voorafgaand aan de cursus om de oudervaardigheden te vergroten •Sexueel misbruik groep 15 parallelle ouder-kindbijeenkomsten •In het programma wordt de cognitieve gedragstherapie gecombineerd met oefeningen en lichaamsbeleving.
Onderzoek Horizonmethode (sexueel misbruik) Onderzoek Effectiviteit •Veranderingsonderzoek laat een significante vermindering zien direct na de behandeling van (seksuele) gedragsproblemen. Voor de nietseksuele gedragsproblemen zet die significante vermindering zich zelfs verder door in de zes maanden na de therapie. Er is een significante verbetering direct na de therapie gemeten op dissociatief gedrag. De onderzoekers vonden verder een significante afname voor angst, depressie en posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Een aanbod van 0-21 jaar onderzocht en aangeboden in het hele land!
