1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

UMCG Publiekslezing | Au3sme

15-‐11-‐2010

Au3sme dr. Els M.A. Blijd-‐Hoogewys Behandelcoördinator Au3sme Team Noord Nederland E.M.A. Blijd-‐Hoogewys

Overzicht presenta3e

Wat is au3sme? naar Morton & Frith, 1995

1.  2.  3.  4.  5. 

Gedrag Biologie Cogni3e Diagnose Behandeling

genen, hersengebieden

verklaringsmodellen

symptomen/kerndomeinen diagnose

E.M.A. Blijd-‐Hoogewys


Drie probleemgebieden Voor het 3e levensjaar

1. Gedrag

Sociale omgang

CommunicaCe

Au3sme Starheid


Els M.A. Blijd-‐Hoogewys

1


15-‐11-‐2010

Probleemgebied 1      

Probleemgebied 2

Einzelgänger Moeite met vrienden maken Minder spontaan delen

 

–  Trager en/of anders –  Dingen leYerlijk nemen

–  plezier, interesses, presta3es, …  

Afwijkende taalontwikkeling

 

Moeite met ‘recep3e praat’

 

Weinig gevarieerd fantasiespel

–  Moeite met gesprek gaande houden

Moeite met non-‐verbaal gedrag –  oogcontact, gezichtsuitdrukkingen, gebaren, …

–  Te weinig imita3e –  Geen onderscheid tussen fantasie & werkelijkheid E.M.A. Blijd-‐Hoogewys


Probleemgebied 3    

3 soorten

Sterke preoccupa3e

 

–  Te diep, te eenzijdig

 

Rigide vastziYen aan rou3nes

 

–  Moeite met veranderingen  

 

Maniërismen

 

–  Tenenloop, wiegen, fladderen, …

Au3s3sche stoornis Stoornis van Asperger PDD-‐NOS Au3sme Spectrum Stoornissen Oaewel ASS



Voorkomen van ASS    

Meisjes met ASS

ASS: 0,6 tot 1% Jongens > meisjes

• 

–  Au3s3sche stoornis: 3 jongens op 1 meisje –  Stoornis van Asperger: 9 jongens op 1 meisje

Domein 1 : sociale omgang = beter •  Vaker bemoederd door andere vrouwen •  1 vriendin, die ze proberen ‘beziYen’

•  • 

Domein 2: communica3e & spel = beter Domein 3: preoccupa3e = anders Meer camouflage •  Bijv. : dieren & klassieke literatuur

•    E.M.A. Blijd-‐Hoogewys


Vaker overschat Misdiagnose

Problemen nemen vaak toe in adolescen3e Vaker passief, somber, neiging tot depressie E.M.A. Blijd-‐Hoogewys

2


15-‐11-‐2010

Bijkomende problemen    

Motorische problemen Sensorische problemen: over-‐ & ondergevoelig

2. Biologie


Oorzaak au3sme      

Onwaarschijnlijk dat er 1 oorzaak is Erfelijkheid Abnormaliteiten in

3. Cogni3e

–  Hersenontwikkeling –  Hersenwerking –  NeurotransmiYors  

Maar nog geen biologische marker


Gedragsproblemen bij au3sme

Drie theorieën

Topje van de ijsberg

T. Peeters, 1994

Zichtbaar

   

waarneembaar

symptomen

 

Zwakke Theory-‐of-‐Mind Zwakke centrale coheren3e Zwak execu3ef func3oneren

begrip

info.verwerking

oorzaken

Niet zichtbaar E.M.A. Blijd-‐Hoogewys



3


15-‐11-‐2010

Wat is Theory-‐of-‐Mind?

Een ToM-‐test Hogrefe, Wimmer & Perner (1986)

 

Defini3e Theory-‐of-‐mind Sociaal-‐ cogni3ef vermogen om gevoelens, gedachten, ideeën & inten3es aan zichzelf & anderen toe te schrijven en op basis daarvan gedrag te voorspellen

 

Oaewel het sociale snapvermogen

? E.M.A. Blijd-‐Hoogewys


Wat is Centrale Coheren3e?

Voorbeeld zwakke CC Happé, 1994

 

Defini3e Central Coheren3e Vaardigheid om betekenis te verlenen aan informa3e en daarbij rekening te houden met relevante gegevens uit de context

 

Mensen met ASS: –  gericht op details –  kijken minder naar samenhang –  wereld = fragmentarisch & leYerlijk E.M.A. Blijd-‐Hoogewys


CC biedt ook verklaring voor  

Superieure kwaliteiten

Wat is Execu3ef Func3oneren?  

 

 

Eilandjes van kennis

Paraplubegrip –  Probleemoplossend denken –  Cogni3eve flexibiliteit –  Planning –  Impulscontrole –  Feedback

–  Detailkennis (savant vaardigheden) –  Op een klein domein, bijv. kalender rekenen –  Splintervaardigheden, bijv. tekenen



Defini3e Execu3ef Func3oneren Vaardigheid om te gaan met situa3es waarin snelle & rou3nema3ge oplossingen niet werken

–  Audi3ef, bijv. exacte toonhoogte (pitch) –  Visueel, bijv. snel patronen herkennen


4


15-‐11-‐2010

Een au3s3sche bril Blijd-Hoogewys, 2005

4. Diagnose E.M.A. Blijd-‐Hoogewys

Eerste signalen    

Levensloop ASS

6 maanden: geen discriminerende signalen 12 maanden:

–  Oogcontact: geen verschil –  Naar mond kijken: voorspeller taalproblemen (2jr) –  Reac3e op naam –  Motorische problemen: geen verschil –  Ongewoon visueel gedrag: roteren van objecten

 

sociale omgang communica3e rigiditeit

0-‐3jr

19 maanden

intellectuele stereotypieën

3-‐6jr

ToM-‐problemen

–  Verminderen oogcontact –  Storing JA ontwikkeling

puber

sociale omgang wel vrienden! communica3e rigiditeit + onzekerheid & faalangst



Volwassene (1)

Volwassene (2)

Meest op voorgrond hoewel vaak verbeteringen   Totaal isolement of onbereikbaarheid    Kunnen plezier beleven aan sociale omgang   Doch onvoldoende begrip van sociale regels  



volwassen

 

Begrijpen & uiten van taal 

 

Blija moeizaam

–  Droge humor –  Sociale regels van taal –  Abstracte begrippen & symbolische betekenissen


5


15-‐11-‐2010

Volwassene (3)  

Rigiditeit –  Stereo3epieen  –  Preoccupa3es  –  Weerstand tegen verandering  –  Blijvende gehechtheid aan rou3nes –  Geringe mo3va3e voor nieuwe ac3viteiten, buiten eigen stereo3epe bezigheden

5. Behandeling


Behandelaanbod Atankelijk van func3oneringsniveau                      

Psycho-‐educa3e Medica3e Vroege s3mulering & speltraining Ouderbegeleiding Training sociale vaardigheden (Cogni3eve) gedragstherapie Partnercursus & rela3etherapie Psycho-‐motore therapie, fysiotherapie & logopedie Thuisbegeleiding, werkbegeleiding/jobcoach Begeleiding via PGB Pa3ëntenvereniging (NVA, Pas, Balans & Impuls)



6

1. Gedrag. Au3sme. UMCG Publiekslezing Au3sme. Els M.A. Blijd- Hoogewys. Overzicht presenta3e. Wat is au3sme? Drie probleemgebieden

Recommend Documents