1. AALST: HISTORISCH 5

Inhoudsopgave

pagina

1. AALST: HISTORISCH

5

2. BELEID IN AALST 2.1 Meerjarenbeleidsplan 2.2 Stadsmonitor 2.3 Milieujaarprogramma 2009 2.4 Sportbeleidsplan 2008-2013 2.5 Onderwijsplan 2008-2013 2.6 Jeugdbeleidsplan 2008-2013 2.7 Cultuurbeleidsplan 2008-2013

7 7 9 12 14 15 16 17

3. ANALYSE 3.1 Situering 3.2 Bereikbaarheid 3.3 Bevolking

19 19 19 20

3.3.1 Aantal inwoners 3.3.2 Leeftijdsopbouw 3.3.3 Huishoudensgrootte 3.3.4 Niet-Belgische inwoners 3.3.5 Geboorten, overlijdens, huwelijken, echtscheidingen en aangiften nationaliteit 3.3.6 Gemiddeld inkomen 3.4 Wonen 3.5 Bedrijvigheid en tewerkstelling 3.6 Commerciële voorzieningen

23 23 23 24 26

3.6.1 Aanbod Aalst 3.6.2 Benchmark aanbod 3.6.3 Koopstromen 3.7 Resultaten horecabeleidsplan 3.8 Aantrekkingskracht van Aalst

26 29 31 32 33

3.8.1 Markt bezoek 3.8.2 Sporten 3.8.3 Bezoek aan bioscoop, museum of theater 3.8.4 Fiets -en wandeltocht 3.8.5 Stadsbezoek of -wandeling 3.8.6 Activiteit met de kinderen

Hoofdstuk 0

20 21 22 22

33 34 34 34 34 34

1

3.8.7 Horecabezoek 3.9 Economische evenementen 3.10 Toeristisch aanbod 3.11 Cultuuraanbod 3.12 Onderwijs

34 35 35 40 44

3.12.1 Kleuter -en lager onderwijs 3.12.2 Secundair onderwijs 3.12.3 Hoger onderwijs 3.12.4 Overig onderwijs 3.12.5 Onderwijsprojecten 3.13 Zorg

44 45 46 46 46 47

3.13.1 Ziekenhuizen 3.13.2 Woongelegenheden voor senioren 3.13.3 Kinderopvang 3.14 Sportvoorzieningen 3.15 Jeugd

47 47 48 48 51

3.15.1 Jeugdraad 3.15.2 Roefeldag 3.15.3 Speelpleinwerking 3.15.4 Resultaten jeugdenquête

51 52 52 52

4. IMAGO ONDERZOEK 4.1 Bevraging inwoners 4.2 Bevraging bezoekers 4.3 Bevraging bedrijven 4.4 Gesprekken bevoorrechte getuigen

55 55 57 59 61

5. SCREENING COMMUNICATIE 5.1 Huidige communicatie door de Stad Aalst 5.2 Huidige communicatiemix

65 65 67

6. BOUWSTENEN VISIE 6.1 Inleiding 6.2 Workshop stuurgroep dd 02/09/2010 6.3 Workshop college burgemeester en schepenen dd 25/10/2010 6.4 Samenvattende SWOT

69 69 69 71 75

7. STREVEN NAAR EEN GEWENST IMAGO 7.1 Kort samengevat, wie vandaag Aalst zegt…. 7.2 Het Merk DNA 7.3 Voor welke uitdaging staat Aalst? 7.4 Een realistisch ambitieniveau voor iedere doelgroep

79 79 81 84 85

8. POSITIONERING

87

9. HEFBOOMPROJECTEN 9.1 Bundeling stadsdiensten 9.2 Polyvalente evenementenhal voor sport, cultuur, seminars, evenementen 9.3 Valoriseren industrieel erfgoed en de Dender als levensader voor toerisme, economische activiteiten en woonaanbod 9.4 Versterken van infrastructuur en openbaar domein met oog op meer belevingskwaliteit voor de binnenstad 9.5 Realisatie van een belevingscentrum voor carnaval 9.6 Uitbouw zorgsector via aantrekken van (para-)medische spinoffs zoals dienstverlening, onderwijs, congresfacilities 9.7 Verbeteren van bereikbaarheid en voorzien in een gedifferentieerd en dynamisch parkeeraanbod 9.8 Stadswinkel of onthaalcentrum in stadskern en benutten van toeristisch potentieel 9.9 (Sport-) Evenement met internationale uitstraling 9.10 Verdere uitbouw dienst economie 9.11 Slotbedenking

91 91

101 103 104 105

10. COMMUNICATIESTRATEGIE EN COMMUNICATIEPLAN 10.1 Inleiding 10.2 Afzender 10.3 Positionering 10.4 Identiteit 10.5 Doelgroepen 10.6 Boodschap 10.7 Middelen 10.8 Persoonlijke communicatie

107 107 108 108 109 113 119 121 128

10.8.1 Offline communicatie 10.8.2 Online communicatie

Hoofdstuk 0

93 94 96 98 99 100

129 129

3

10.8.3 Audiovisuele communicatie 10.8.4 Pers en Media 10.9 Organisatie en werking 10.10 De eerste to do's voor een lancering van het citymarketingplan en nieuwe logo/huisstijl 10.11 Bijlagen

BIJLAGE

1. PERSSCREENING STAD AALST

2. SAMENSTELLING WORKSHOP

130 131 131 134 134 135

141

1.

AALST: HISTORISCH

Aalst wordt voor de eerste maal vernoemd in de rond 870 opgestelde polyptiek van de abdij van Lobbes. In deze polyptiek wordt een beschrijving gegeven van de landgoederen die in het bezit zijn van de abdij. Onder deze landgoederen bevond zich de ‘villa Alost’. Dit oude landgoed kan vermoedelijk worden gelokaliseerd op de plaats waar tegenwoordig het Oud Hospitaal staat, op de linkeroever van de Dender. In de 11e eeuw nam de landbouwproductie in Aalst toe, groeide de bevolking aan en kreeg het handelsleven een nieuwe impuls. Het resultaat was dat men op zoek ging naar nieuwe woonplaatsen. Daarvoor kwam de naaste omgeving van de burcht ‘villa Alost’ zeker in aanmerking. De site had immers een gunstige verkeersligging langs de Dender, terwijl de ‘villa Alost’ er voor een zekere veiligheid zorgde. Omstreeks het midden van de 11e eeuw slaagde de graaf van Vlaanderen, Boudewijn IV, erin de grens van zijn graafschap oostwaarts te verleggen tot aan de Dender. Aalst kwam aldus in de grenszone van Vlaanderen te liggen en evolueerde tot het politieke centrum van het nieuw veroverde gebied. Later werd dit territorium het ‘Land van Aalst’ genoemd. Het Aalst van de Middeleeuwen was niet alleen het bestuurlijke centrum en een militair bolwerk ter verdediging van het graafschap Vlaanderen, het was ook een belangrijke handelsstad. Dit enerzijds door zijn ligging aan het kruispunt van de Dender met de grote Europese handelsweg Brugge-Keulen. Anderzijds was de aanwezigheid van een binnenhaven een grote troef voor de stad. Langs de haven konden de nodige grondstoffen worden aangevoerd en vonden de afgewerkte producten hun weg naar de talrijke afzetmarkten. Door deze gunstige ligging ontwikkelde zich in Aalst tijdens de late Middeleeuwen een bloeiende nijverheid. De textielnijverheid nam daarbij van in het begin een belangrijke positie in. In de 14e en 15e eeuw groeide het ambacht van de lakenwevers uit tot de belangrijkste economische macht in de stad. Vanaf de 14de eeuw werden te Aalst al druk bezochte markten gehouden. De Tachtigjarige oorlog (1568-1648) bracht het economische leven in Aalst een zware slag toe, waarvan de stad zich pas rond 1700 volledig herstelde. Tijdens de 18e eeuw ontwikkelde de stad zich tot een centrum van de linnennijverheid in de regio. De Aalsterse ondernemers profiteerden van het gunstige economische klimaat onder de Franse bezetting: de omvangrijke bestellingen van het Franse leger, de grote Franse afzetmarkt en de politieke en economische veranderingen zorgden voor een bloeiende handel en nijverheid.

Hoofdstuk 1

5

De negentiende eeuw werd in België gekenmerkt door schrijnende sociale wantoestanden ten gevolge van een overhaaste industrialisatie. In Aalst, dat als kleine industriestad zeker niet gespaard bleef van de arbeidersellende, groeide de ontevredenheid. Tegen deze achtergrond is het optreden van priester Adolf Daens, het boegbeeld van de Christen Volkspartij, te situeren. Hij kwam op voor de arbeiders in de textielindustrie. Het was ook vooral in het midden van de 19de eeuw met de bouw van het station en de industrialisering op de Denderoever dat de stad haar pittoresk uitzicht verloor. Vanaf 1 januari 1977 kreeg de stad Aalst een nieuwe dimensie door de verruiming met de zogenaamde deelgemeenten Baardegem, Erembodegem, Gijzegem, Herdersem, Hofstade, Meldert, Moorsel en Nieuwerkerken. De bewaarde merkwaardige gebouwen van Aalst-centrum en enkele deelgemeenten, de typische eigenheid van de verschillende dorpskernen, de landelijkheid van de Faluintjes, de recreatieve mogelijkheden en de oude stadskern maken Aalst tot een belangrijk centrum voor dagtoerisme in de Denderstreek. Gelegen aan de Dender en aan de belangrijkste verkeersader (Calais-OostendeBrussel-Aachen) is de stad Aalst uitgegroeid tot het belangrijkste handels-, financieel en industrieel centrum van het hinterland met ruim een kwart miljoen inwoners. (bron: www.aalst.be)

2.

BELEID IN AALST

2.1 Meerjarenbeleidsplan Het stadsbestuur wil dicht bij haar inwoners, democratisch, transparant en doelmatig zijn. Een toegankelijke en resultaatgerichte dienstverlening aan burgers, verenigingen en ondernemingen en de realisatie van de strategische projecten zijn prioritair. Andere krachtlijnen van een toekomstgericht beleid in Aalst voor deze bestuursperiode zijn: • de versterking van de stedelijke cultuur; • de kwaliteit van de stedelijke ruimte; • de kwaliteit van de stedelijke solidariteit; • de identiteit en leefbaarheid van de deelgemeenten; • de bestuurskracht, integriteit en samenwerking tussen bestuur en ambtenaren; • de vernieuwing en duurzame ontwikkeling van Aalst als vijfde centrumstad van Vlaanderen; • de verhoging van de aantrekkingskracht van Aalst voor burgers en ondernemers. Aalst transparante stad ! De stad Aalst wil een open huis zijn waar burgers (cliënten) terecht kunnen voor tal van diensten (producten) en waar ze vriendelijk geholpen worden door bekwame en dienstbare ambtenaren (leveranciers). De bestuursorganisatie van onze stad moet voor iedereen doorzichtig en toegankelijk zijn. Dit bestuur ziet dit als een permanente opdracht voor de stad! Aalst denderende stad ! • Strategische investeringsprojecten Stad Aalst plant deze bestuursperiode een aantal strategische investeringsprojecten (Stationsomgeving, nieuw administratief centrum, Hopmarkt, Evenementenhal, Siesegemkouter, Crematorium) die een grote impact zullen hebben op het sociaal, economisch, administratief, cultureel en ruimtelijk functioneren van heel de stad en die de positie van Aalst als centrumstad zullen versterken. •

Aantrekkelijk Aalst Het stadsbestuur wenst de stad Aalst nog aantrekkelijker te maken door te investeren in ondermeer citybranding, toerisme, monumenten en de publiek ruimte.

Hoofdstuk 2

7

•

Kloppend Aalst Het stadsbestuur acht het noodzakelijk om door de toenemende vergrijzing een volwaardige dienst Senioren uit te bouwen waardoor de dienstverlening optimaal kan afgestemd worden op de noden en behoeften van deze groep van de bevolking. Naast het seniorenbeleid zal het stadsbestuur ook extra aandacht besteden aan integratie.

•

Bruisend Aalst Aalst moet de eerste carnavalsstad van Vlaanderen blijven. Hiervoor zal het stadsbestuur de nodige initiatieven nemen. Daarnaast wenst het stadsbestuur te investeren in horeca en evenementen. Het bruisende van Aalst dient zich ook te weerspiegelen in een kwalitatief sportaanbod dat toegankelijk is voor alle inwoners. Cultuur is een belangrijk gegeven voor Aalst en onder het motto ‘boontje voor cultuur’ wil Aalst gangmaker zijn voor een wervend en dynamisch cultuurbeleid met de grootst mogelijke participatie van alle socio-culturele actoren in de regio. Verder gelooft het stadsbestuur dat het ontmoetingshuis De Brug de bewoners van linker –en rechteroever met elkaar zal verbinden. Tenslotte zal het stadsbestuur het jeugd –en vrije tijdsbeleid verder uitbouwen alsook de internationale samenwerking versterken.

Aalst leefrijke stad ! De Aalstenaren moeten zich veilig voelen in hun stad en fenomenen zoals criminaliteit, overlast en onveiligheid dienen beheerst te worden. Dit vraagt inspanning voor preventie, in het drugsbeleid, bij de lokale politie en brandweer alsook de opmaak van een zonaal veiligheidsplan. Het stadsbestuur engageert zich om de algemene woonkwaliteit van de Aalstenaar te verhogen door ondermeer een cel woonbeleid op te richten, een woonplan op te maken en de stedelijke Woonraad te reactiveren, … Het stadsbestuur zal tevens al haar beslissingen kaderen in een duurzaam milieubeleid. Op het vlak van mobiliteit kiest de stad Aalst ervoor een verkeersveilige en fietsvriendelijke stad te zijn. Door een nieuw verordeningenbeleid wil de stad Aalst verschillende ruimtelijke beleidsdoelstellingen ondersteunen: veel aandacht gaat naar het vrijwaren van waardevolle gebouwen, archeologisch patrimonium, reclame in de stad, gevelafwerking, parkeerplaatsen, bevorderen van de interne en externe woonkwaliteit, terrassen, meergezinswoningen, … Uiteraard krijgt ook de volksgezondheid bijzondere aandacht alsook het welzijn van de inwoners. Momenteel is er een sterk onevenwicht tussen de vraag en het aanbod voor kinderopvang. Het stadsbestuur wenst werk te maken van een verruiming van

dit aanbod. Daarnaast wenst de stad een speel-o-theek op te richten alsook het uitbouwen van de opvoedingswinkel. Aalst ondernemende stad ! • Lokale economie Aalst wenst de handelsfunctie van het centrum te herwaarderen: oprichting werkgroep met leden van het stadsbestuur en afgevaardigden uit de centrumstraten, bestaande middenstandsactiviteiten verder uitbouwen, verhoging van de participatie in de deelgemeenten en via socio-economische vergunningen de inplanting van baanwinkels beheersen. • Landbouw De stad Aalst wil de landbouwsector de gepaste ondersteuning en dienstverlening bieden met bijzondere aandacht voor de leefbaarheid van de bestaande bedrijven. • Regionale economie Aalst zal een bedrijfsvriendelijk beleid voeren om de bedrijven in de stad te houden en groeikansen te bieden. Daartoe zal de stad een structureel overleg met de bedrijfswereld uitvoeren. Aalst wil tevens de nodige ruimte voorzien om nieuwe, toekomstgerichte bedrijven aan te trekken. • Sociale economie en maatschappelijk verantwoord ondernemen Als centrumstad wil Aalst de nodige aandacht hebben voor de grote groep werkzoekenden die het nog steeds moeilijk hebben om te participeren aan de reguliere arbeidsmarkt en ondersteuning bieden aan goed gestructureerde sociale economieprojecten. De stad Aalst wenst een voorbeeldfunctie te hebben en een stimulerende rol te spelen op het vlak van maatschappelijk ondernemen en duurzame ontwikkeling. Aalst onderwijsstad ! Het stadsbestuur wenst de onderwijsfunctie van Aalst verder uit te bouwen en te ontwikkelen. Daarom zal de stad Aalst buiten haar rol van inrichtende macht voor de eigen scholen een faciliterende regisseursrol opnemen voor alle scholen op haar grondgebied.

2.2 Stadsmonitor De stadsmonitor is een meet –en leerinstrument dat een reeks omgevingsindicatoren van de 13 centrumsteden met elkaar vergelijkt.

Hoofdstuk 2

9

In de volgende paragrafen worden de belangrijkste resultaten over de stad Aalst weergegeven. Cultuur en vrije tijd De Stad Aalst scoort in vergelijking met de andere centrumsteden minder goed voor het aspect cultuur en vrije tijd. In Aalst zijn opvallend minder amateurgezelschappen, podiumvoorstellingen en tentoonstellingen per 1.000 inwoners dan in andere centrumsteden. Hierbij merken we op dat de stadsmonitor zich baseert op de lijsten van 9 landelijke amateurkunstenorganisaties. Uit de gesprekken met de bevoorrechte getuigen blijkt dat niet alle verenigingen in Aalst lid zijn van deze organisaties. De inwoners van Aalst zijn het minst tevreden over het cultuur aanbod in hun stad. Aalstenaren bezoeken minder frequent de bibliotheek, een musea, een tentoonstelling of een historisch pand. De laatste jaren is er in Aalst een stijging van het aantal inwoners dat participeert in een vereniging. Ongeveer 46% is lid van minstens één vereniging. Deze cijfers dienen gerelativeerd te worden aangezien de geraadpleegde bron niet alle verenigingen van Aalst weergeeft. Aalst kent de laagste ticketverkoop in de bioscoop per inwoner. Dit wordt voornamelijk verklaard door het ontbreken van een grootschalig bioscoopcomplex te Aalst. De participatie aan sport gebeurt in Aalst minder dan in andere steden en de tevredenheid van de Aalstenaren over de sport –en recreatievoorzieningen in de stad is gedaald de voorbije jaren. Over het horeca –en winkelaanbod is meer dan 80% tevreden. Leren en onderwijs De stad Aalst scoort gemiddeld op het gebied van schoolse vertraging ( vertraging die een leerling oploopt ten opzichte van de groep leerlingen van hetzelfde geboortejaar), Aalst bekleedt de 8ste plaats voor de aantrekkingskracht van het secundair onderwijs. Dit wordt uitgedrukt in het aantal jongeren dat in de stad woont en het aantal jongeren dat in de stad ingeschreven is in een secundaire school. Aalst scoort hiervoor 183%, hetgeen betekent dat er meer jongeren zijn ingeschreven in de secundaire scholen dan het aantal jongeren die er wonen. Ondernemen en werken Aalst kent een lichte daling in het aantal ondernemingen tussen 2002 en 2006. Eveneens zijn in Aalst enkele sectoren sterker aanwezig hetgeen wijst op specialisatie. De Aalsterse bedrijven behalen een gemiddelde bruto toegevoegde waarde van 18 euro hetgeen betekent dat men per 100 euro omzet 18euro toegevoegde waarde creëert. De gemiddelde bruto toegevoegde waarde van de centrumsteden bedraagt 23 euro. Aalst kent daarentegen een hoge score betreffende de gerealiseerde investeringen. In Aalst wordt gemiddeld per 100 euro gerealiseerde bruto toegevoegde waarde 27 euro geïnvesteerd.

Aalst kent een stijgende deelname aan het economische leven van de kansengroepen 55-plussers en niet-Belgen. Daarnaast daalt eveneens het aantal laaggeschoolde werklozen in 2006 ten opzichte van 2000. De ruimtelijke productiviteit zijnde het aantal werknemers per hectare economisch bezette grond steeg eveneens. Toch is het bevolkingspotentieel van Aalst groter dan de aanwezige arbeidsmarkt. Veiligheid De stad Aalst scoort goed aangaande het veiligheidsgevoel van de inwoners. Zo kent Aalst een laag onveiligheidsgevoel, een lage slachtoffergraad, een daling van het aantal autodiefstallen, handtasroven en woninginbraken. Het aantal fietsende verkeersslachtoffers is in Aalst het laagst. Enkel het aandeel rommel in de buurt wordt als een probleem ervaren. Wonen Aalst kent een optimale spreiding van de sociale huurwoningen over het stadsgebied. De betaalbaarheid van woningen in Aalst scoort gemiddeld in vergelijking met de andere centrumsteden. Een kleine tot middelgrote woning is in Aalst meer betaalbaar dan een flat. Aalst kent eveneens een positief migratiesaldo van 3 hetgeen betekent dat er 3 mensen per 1.000 inwoners meer zijn die zich in de stad hebben gevestigd dan er de stad hebben verlaten. Ook het migratiesaldo van jongere gezinnen is positief in Aalst. Dit is slechts in drie centrumsteden het geval met name SintNiklaas, Roeselare en Aalst. Er wordt echter laag gescoord voor de tevredenheid over de buurt en de stad. Mobiliteit Aalst scoort gemiddeld voor het wagengebruik. Ongeveer 50% gebruikt de wagen voor het woon-werkverkeer. Het gebruik van het openbaar vervoer voor het woonwerkverkeer scoort hoger in Aalst. Hier staat Aalst op de vierde plaats. Eén op de 10 Aalstenaren is echter ontevreden over de aanwezigheid van bushaltes in zijn of haar buurt. Zorg en opvang De wachtlijst voor bijzondere zorg voor personen met een handicap is sterk gestegen in Aalst. In vergelijking met de andere steden beschikt Aalst over een laag aantal voorzieningen voor residentiële ouderenzorg. Wel worden er in Aalst gemiddeld meer uren aan gezinszorg besteed. Er werd een lichte stijging vastgesteld in de voorzieningen voor voorschoolse kinderopvang. Toch is de tevredenheid over deze voorzieningen in de buurt eerder laag. Over het aantal huisartsen en apothekers zijn de Aalstenaren tevreden maar over de zorgvoorzieningen voor ouderen in de buurt is men minder tevreden.

Hoofdstuk 2

11

Natuur en milieubeheer Het aandeel waardevolle natuur in de stad Aalst is gemiddeld in vergelijking met de andere steden. De Aalstenaren produceren het minste kilogram huishoudelijk afval per inwoner en één op de drie scholen biedt een programma milieuzorg aan. Men is echter wel minder tevreden over de netheid van de buurten. Fysieke principes In het algemeen is de Aalstenaar minder tevreden over mooiheid van de gebouwen in zijn of haar buurt alsook over de straten, pleinen, parken, monumenten en gebouwen in de stad. Aalst kende sinds 1996 een sterke toename in het ruimtegebruik. In 2006 werden er gemiddeld 56 woningen voorzien per hectare nieuwe perceeloppervlakte. Institutionele principes De Aalstenaren scoren gemiddeld voor het vertrouwen ze stellen in de overheden. Het vertrouwen in de stedelijke overheid is beduidend lager. Men stelt ten opzichte van de andere centrumsteden een hoger vertrouwen in de pers en een lager in de politie en het gerecht. Aalst kent de laagste tevredenheid over informatie over en door de stad en voor het consulteren van de bevolking.

2.3 Milieujaarprogramma 2009 In het milieujaarprogramma drukt de stad Aalst haar voornemens uit aangaande het milieubeleid in de stad Aalst. Volgende speerpunten zijn hierin belangrijk: 1. Afval • Op de eerste plaats zal de stad Aalst inspanningen leveren om afval te voorkomen. • Daarnaast zal het afval op een milieuvriendelijke manier worden beheerd. • Speciale aandacht gaat naar afvalarme evenementen en het terugdringen van zwerfvuil en sluikstorten. 2. Milieuverantwoord productgebruik • Gebruik van hernieuwbare grondstoffen en milieuvriendelijke, eerlijke en lokale productie zal gestimuleerd worden en dit zowel binnen de eigen organisatie als bij de inwoners en de bedrijven. • Speciale aandacht gaat naar een duurzaam aankoopbeleid met aandacht voor ecologische, sociale en economische criteria en het stimuleren van het gebruik van duurzame grondstoffen en producten binnen het concept van duurzaam bouwen. • Bij het nemen van beleidsbeslissingen zal de eventuele schade aan het leefmilieu in rekening worden gebracht

3. Water • Integraal waterbeheer met oog voor de waterkwaliteit en –kwantiteit, voor de structuur van de waterlopen en het omringend landschap. 4. Hinder • De vooropgestelde doelen zijn in de eerste plaats het aantal gehinderden terugdringen door aandacht te besteden aan hinderaspecten van industriële activiteiten en in de tweede plaats de klachtenregistratie en -behandeling optimaliseren. 5. Energie • Integraal energiezorgsysteem • Speciale aandacht voor het zoeken naar alternatieven voor de verwarmingsinstallaties, vanaf het concept van een project denken aan duurzaam (energie)beheer, verbruik openbare verlichting drukken, personeel responsabiliseren en de bevolking warm maken voor duurzaam energiegebruik. 6. • • • • • • •

Mobiliteit Autoafhankelijkheid doen dalen door multimodaal en intermodaal aanbod Milieutoetsing van het mobiliteitsplan doorvoeren Trage wegen herwaarderen Extern draagvlak voor alternatieve verplaatsingsmiddelen creëren Infrastructuurwerken op natuurvriendelijkheid toetsen Milieudruk verminderen door milieuvriendelijke aanpak Hindertoets

7. Natuur • Gebiedsgericht en geïntegreerd natuur-, bos-, groen- en landschapsbeleid voeren • Achteruitgang natuur en teloorgang biodiversiteit tegengaan • Verhogen belevingskwaliteit en leefbaarheid voor plant en dier in de stad en in het buitengebied • Behoud aanwezige boom –en groenstructuur • Ecologische doelstellingen in afweging nemen bij gemeentelijke beslissingen • Natuurwaarde, landschapszorg en groen –en bosstructuren bevorderen 8. Bodem • De stad werkt mee aan de uitvoering van het Vlaamse bodembeleid binnen de eigen diensten. Daarnaast onderneemt de stad ook initiatieven voor de inwoners. Hierbij wordt naar een coherent bodembeleid gestreefd. 9. Duurzame ontwikkeling • De stad werkt mee aan de uitvoering van de Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling. Daarnaast onderneemt en ondersteunt de stad initiatieven die het

Hoofdstuk 2

13

bewustzijn en de kennis van duurzame ontwikkeling bij inwoners en doelgroepen verhogen. De gemeente streeft hierbij naar een gecoördineerde, integrale, participatieve en beleidsoverschrijdende aanpak van ecologische, sociale economische thema’s.

2.4 Sportbeleidsplan 2008-2013 Het sportbeleidsplan van de stad Aalst kan samengevat worden in de geformuleerde missie: “AALST: DENDERENDE SPORTSTAD!” De stad Aalst wil aan al zijn inwoners de gelegenheid geven om op een kwaliteitsvolle manier te sporten, dit op alle niveaus en op elke leeftijd. Dit omwille van het principe “een gezonde geest in een gezond lichaam”: sport verbetert de gezondheid en bevordert het “samen”leven. De stad wenst dit te bereiken door: - voorwaarden te scheppen om te sporten: bestaande sportinfrastructuur optimaal benutten en beheren en waar nodig nieuwe sportaccommodatie voorzien; - sportpromotionele activiteiten aan te bieden en te stimuleren; - ondersteunend te werken: logistieke en/of financiële steun verenigingen; - bekend maken van aanbod van activiteiten en accommodatie aan (potentiële) sporters in de ruime regio. - ruime aandacht te besteden aan kwalitatieve sportbegeleiding. De sportdienst is de coördinator van het hele sportgebeuren in Aalst en streeft naar een evenwichtig sportbeleid tussen alle actoren. Ook de rol van de sportraad als adviserend orgaan is hierin heel belangrijk. Volgende speerpunten zijn terug te vinden in het sportbeleidsplan: Ondersteuning sportverenigingen en sporters: de stad zal de sportverenigingen in de stad en de sporters zelf onrechtstreeks en rechtstreeks ondersteunen. Stimulering participatie van de bevolking aan sport • Diverse acties zullen ondernomen worden om de sportparticipatie van de verschillende doelgroepen te verhogen. Dit zijn acties gericht naar de ganse bevolking maar ook naar specifieke doelgroepen zoals de jeugd, medioren, senioren, stadspersoneel, bedrijfssport,.. • Eveneens worden er acties ondernomen om kansarmen, allochtonen en gehandicapten optimaal te laten participeren in sportbeoefening. Infrastructuur. Aalstenaren moeten kunnen sporten in een optimale infrastructuur. Daarom zal / zullen • de bestaande infrastructuur geoptimaliseerd worden.

• • •

er een nieuw multifunctioneel sportcomplex opgericht worden er nieuwe indoor en outdoor sportfaciliteiten gerealiseerd worden de deelgemeenten eveneens voorzien worden van sportinfrastructuur

Informatie en communicatie • de sportdienst dient optimaal geïnformeerd te worden • de sportdienst zal vervolgens de bevolking optimaal informeren over het sportaanbod aanwezig in de Stad Aalst Er zal gestreefd worden naar een kwalitatieve verhoging van de sportbegeleiding en dit via vorming en bijscholing. Uitbouw van kwalitatieve sportdienst en dit mede door de aanwerving van gekwalificeerd en benodigd personeel.

2.5 Onderwijsplan 2008-2013 De stad Aalst dient naast haar beheerrol ten aanzien van haar eigen scholen ook een regiefunctie op te nemen ten aanzien van alle scholen op het grondgebied. De regierol houdt in dat er een beleid tot stand komt door middel van een breed horizontaal overleg en door samenwerking met zeer divers partners. Het onderwijsplan moet en wil extra aandacht vestigen op: 1. het opvolgen van de leerplicht 2. het stimuleren van kleuterparticipatie in het onderwijs 3. het voeren van een spijbelbeleid 4. gelijke kansen vanuit doorgedreven taalacties 5. het ondersteunen van een duurzame en veilige mobiliteit 6. het ondersteunen van werkplekleren 7. het toegankelijk maken van een goede infrastructuur voor onderwijsdoeleinden zoals sport en cultuur 8. ondersteuning van de stad Aalst aan scholen die veel leerlingen met een kansenpas hebben 9. communicatie tussen school en ouders verbeteren 10. inventaris van allerlei voorzieningen die met onderwijs te maken hebben: onderwijsgids 11. uitbreiding dienst Onderwijs voor de realisatie van een lokaal flankerend onderwijsbeleid 12. studie- en schooltoelagen: bekendmaking mee ondersteunen 13. time-out projecten

Hoofdstuk 2

15

2.6 Jeugdbeleidsplan 2008-2013 De stad Aalst formuleerde volgende visie en uitgangspunten in haar jeudbeleidsplan 2008-2013 •

Een inhaaloperatie met betrekking tot jeugdbeleid De stad Aalst wil meer en beter investeren in de kinderen en jongeren, als toekomst van de stad. De stad wenst hen een aangepaste infrastructuur, omkadering en begeleiding te bieden hetgeen in andere Vlaamse steden en gemeenten reeds verworven rechten zijn.

•

De dienst Jeugd als regisseur van het jeugdbeleid De stad Aalst kiest met dit jeugdbeleidsplan resoluut voor een regisseursrol waarbij het kinderen, jongeren en jeugdverenigingen aanmoedigt zich te verenigen, activiteiten te organiseren, op te komen voor zichzelf enzovoort. Alle jeugdige initiatieven zal de stad trachten te ondersteunen en enkel belangrijke opdrachten die niet autonoom geactiveerd of gecoördineerd worden, zal de stedelijke jeugddienst voor haar rekening nemen. Daarnaast wenst het stadsbestuur een integraal jeugdbeleidsplan waarbij ook aandacht wordt besteed aan andere domeinen zoals sport, cultuur, mobiliteit, onderwijs,…

•

Meer divers en toegankelijk jeugdbeleid Er is voornamelijk nood aan overleg en afstemming om het bestaande aanbod meer en beter op elkaar af te stemmen. Bovenal moeten jeugdverenigingen meer en beter ondersteund en geactiveerd worden als hefboom voor maatschappelijke integratie.

•

Een sterkere Jeugdraad In de Aalstere Jeugdraad zetelen hoofdzakelijk vertegenwoordigers van jeugdverenigingen. De Jeugdraad moet opnieuw evolueren naar een volwaardig adviesorgaan waarin alle doelgroepen op het gebied van jeugd een stem hebben.

•

Kwalitatieve en structurele participatie van Aalsterse kinderen en jongeren In Aalst is een grote groep niet-georganiseerde jongeren die niet ‘gehoord’ wordt door het klassieke verenigingsleven en die evenmin gehoord wordt in de stedelijke advies raad van de jeugd. Om dit te verhelpen zal de stad Aalst de methodiek van de Jeugdparagraaf nieuw leven inblazen.

•

Aalst profileren als scholen- en studentenstad De stad wenst meer interactie te organiseren met diverse studentenclubs en scholen. Hierdoor kan de dienst Jeugd een meer dienstverlenende rol vervullen. De stad zal zelf initiatief nemen om de studenten- en scholieren gemeenschap dichter bij elkaar te brengen.

•

Aalst als motor voor meer en betere jeugdinfrastructuur De stad wil maatregelen nemen en ondersteuning bieden om onveilige situaties waarin jongeren zich bevinden aan te pakken. De stad wil daarnaast werk maken van meer en betere speelruimte in de omgeving van verenigingen of waar veel kinderen en jongeren wonen. Tenslotte wil de stad binnen de marges van het jeugdbeleidsplan op zoek gaan naar een realistische planning en budgettering om een verblijfscentrum en of jeugdherberg te realiseren.

•

Aalst informeert kinderen en jongeren op maat Het is de taak van de stad Aalst om de schat aan aanwezige informatie op een toegankelijke manier te bundelen in enkele krachtige informatiedragers.

2.7 Cultuurbeleidsplan 2008-2013 Het stadsbestuur van Aalst formuleert haar culturele toekomstvisie als volgt: “Aalst zal gangmaker zijn voor een wervend en dynamisch cultuurbeleid met de grootst mogelijke participatie van alle socioculturele actoren van de regio. Dialoog en ontmoeting zullen het cultuuraanbod verbreden en beogen een positief gemeenschapsgevoel binnen onze multiculturele samenleving. Cultuur als katalysator bij uitstek voor een positieve perceptie van Aalst als centrumstad. Samen cultuur creëren en beleven in een plezante stad waar wij met zijn allen fier op zijn”. In het cultuurbeleid van de stad Aalst staan kwaliteit (men wil het goed doen) en participatie(men wil dat iedereen er iets aan heeft) voorop. Volgende items zijn prioritair voor het Aalsterse stadsbestuur: Empowerment De kracht van mensen en buurten om te groeien, om hun creativiteit vorm te geven en te sturen als stuwende en sturende kracht. • Een hefboom is het erfgoedbeleid, waarbij de bescherming en opwaardering van het historisch patrimonium van de stad en de ontsluiting van dit historisch patrimonium van groot belang zijn. • Om de betrokkenheid van alle bevolkingsgroepen te verhogen wordt de erfgoedwaarde van het dagelijkse leven benadrukt o.m. via sport- en jeugdverenigingen. • Vanuit de kracht van de creativiteit wordt een kunstenaarsbeleid gevoerd dat alle getalenteerde kunstbeoefenaars samenbrengt. • Het stedelijk museum en het cultuurcentrum spelen hun rol in het aanbieden van professionele kunsten maar kunstenbeleid is meer dan tentoonstellingsbeleid. Het cultuurcentrum zal initiatieven nemen in de richting van sociaalartistieke programmering en in samenwerkingsverbanden met verenigingen.

Hoofdstuk 2

17

Gemeenschapsvorming • Het cultuurbeleid wil inzetten op vrijwilligers. Er is nood aan een gedragen vrijwilligersbeleid. • Buurtinitiatieven worden aangemoedigd door het verlenen van administratieve en logistieke steun. • Jongeren zullen systematisch op een juiste en voor hun geschikte manier ingeschakeld worden in het cultuurbeleven. • Om een maximaal gemeenschapsvormend effect te kunnen genereren worden remmende factoren tot een minimum beperkt, wordt de financiële drempel weggewerkt, wordt de informatieverspreiding zo toegankelijk mogelijk gemaakt, en zal het pover aanbod aan openbaar vervoer ’s avonds en in het weekend en het gebrek aan betaalbare kinderopvang aangekaart worden. Culturele inburgering • Aalst heeft door zijn centrumfunctie een uitstraling naar diverse bevolkingsgroepen toe, die in de mogelijkheden die de stad heeft instrumenten zien om een leven in de ajuinenstad uit te bouwen. Het cultuurbeleid streeft naar een permanent overleg met de socioculturele verenigingen en diverse bevolkingsgroepen. De aanwezigheid van allochtone gemeenschappen is een opportuniteit om gastronomie, tradities en nieuwe culturen te leren kennen. • De spontane veelkleurigheid van rechteroever is de inspirator voor een diverse programmatie en het opzetten van (erfgoed) projecten over migratie, de eigen en andere culturen, wandelingen en winkeltochten. Culturele identiteit • Het beeld van het nieuwe Aalst moet een beeld zijn van verantwoorde integratie van het historisch erfgoed in een artistiek hedendaags architectuurbeleid. De reminiscenties aan Aalst als industrie- en arbeidersstad dienen bewaard te blijven. • De culturele identiteit wordt bepaald door haar ambassadeurs: Dirk Martens, Pieter Coucke, Adolf en Pieter Daens, Valerius De Saedeleer, Louis Paul Boon, Pieter De Bruyne, Jan De Wilde, Michaël Ghys en Cantate Domino, Patrick Van Caeckenberge, Jan Michiels, Patrick Van Goethem, Luckas Van der Taelen, Bert Kruismans, Jan Sanders, Eugeen Liebaut, keizer Kamiel, Bob Daenen, Gebroeders De Nul, Herman Muys, Monique Muylaert, Christian Kieckens, Stevan Van Herreweghe, Raf Coppens, Dimitri Verhulst, Roger D’hondt, Fons Dierickx, ASZ, OLV, Phara de Aguirre, Patrick Bernauw, familie Van Ingelgem, Patrick Lauteur, Roland Monteyne, … • De culturele identiteit is de belangrijkste aantrekkingspool voor toeristen om onze stad te bezoeken. Daarom kiest de stad Aalst voor een nieuwe bibliotheek, voor de realisatie van een eigentijds museum, voor volkse buurten, voor een gedragen cultuuroverleg en voor een democratische en (multi) culturele samenleving.

3.

ANALYSE

3.1 Situering Aalst is een Oost-Vlaamse stad gelegen aan de Dender. De stad is gelegen tussen de steden Gent en Brussel.

Aalst

3.2 Bereikbaarheid De stad Aalst is uitstekend bereikbaar en dit zowel per wagen als met het openbaar vervoer. Aalst is gelegen langs de autosnelweg E40 en kan dus vlot bereikt worden vanuit de richting van Gent en Brussel. Het station van Aalst wordt bediend door diverse treinlijnen: lijn 90 Aalst-Geraardsbergen, lijn 50, Brussel-Gent en lijn 82 Aalst- Burst. Tenslotte beschikt Aalst over heel wat stads –en streeklijnen voor het busverkeer.

Hoofdstuk 3

19

3.3 Bevolking

3.3.1 Aantal inwoners Op 1 januari 2010 beschikte de stad Aalst over ruim 80.000 inwoners. Sinds 2000 betekent dit een aangroei van bijna 5%.

De volgende tabel toont de spreiding van de inwoners over de verschillende kernen van de stad Aalst. Meer dan 50% van de inwoners woont in de deelgemeente Aalst. Tabel 3.1: Spreiding bevolking stad Aalst Inwoners aantal op 1/1/2010 Aalst centrum Baardegem Erembodegem Gijzegem Herdersem Hofstade Meldert Moorsel Nieuwerkerken Totaal Groot Aalst (bron: http://www.aalst.be/?siteid=1&rubriekid=6&artikelid=5169)

42.204 1.889 10.900 3.247 2.577 5.787 2.868 4.709 5.854 80.035

De stad Aalst heeft een oppervlakte van 7.811 ha. Hierdoor bedraagt de huidige bevolkingsdichtheid 1.025 inwoners per km². Vlaanderen kent een gemiddelde bevolkingsdichtheid van circa 450 inwoners per km². Aalst is met andere woorden een dichtbevolkt gebied. 3.3.2 Leeftijdsopbouw

Tabel 3.2: Leeftijdscategorieën stad Aalst Aalst < 20 jaar 20 – 65 jaar > 65 jaar

20% 61% 19%

Vlaanderen 22% 60% 18%

België 23% 60% 17%

(bron: www.4vlaanderen.be)

Aalst kent in vergelijking met België en Vlaanderen een oudere bevolking. De groene druk is de verhouding tussen het aantal jongeren (het aandeel -20jarigen) en de beroepsactieve bevolking (20-59j). Per 100 inwoners op actieve beroepsleeftijd zijn er in 2008 36,6 jongeren. Ten opzichte van de provincie OostVlaanderen (40) en Vlaanderen (40,7) wonen in Aalst minder jongeren. De doorstromingscoëfficiënt is het aandeel 10-24 jarigen ten opzichte van de 50–64 jarigen, de categorie dus die beschikbaar is om de groep 50-64 jarigen te vervangen op de arbeidsmarkt. In 2008 was deze doorstromingscoëfficiënt in Aalst 82,2. Per 100

Hoofdstuk 3

21

mensen in de categorie 50-64 jaar, staan er dus 82,2 jongeren klaar om deze op te volgen op de arbeidsmarkt. Ten opzichte van het provincie Oost-Vlaanderen (90,2) en Vlaanderen (89,1) zijn er in Aalst minder jongeren om de fakkel over te nemen. De grijze druk stijgt spectaculair – de grijze druk is de verhouding van het aandeel ouderen (60+) ten opzichte van de beroepsactieve bevolking (20-59 jaar). De grijze druk bedraagt in 2008 44,6, wat betekent dat voor 100 personen op de beroepsactieve leeftijd er 44,6 personen ouder zijn dan 60. Deze cijfers liggen iets hoger dan in de rest van Oost-Vlaanderen (43,1) en Vlaanderen (43,5). Voor de komende jaren wordt evenwel een spectaculaire stijging verwacht van de grijze druk. De grijze druk blijft de volgende jaren stijgen en bereikt in 2025 een niveau van 68,3. De kloof met de rest van Vlaanderen is daarbij aanzienlijk groter geworden (Vlaanderen: 65,2). Belangrijker is evenwel het grote verschil met de gemiddelde grijze druk in de centrumsteden, die aanzienlijk lager ligt (57,6). Aalst doet het aanzienlijk slechter dan de meeste centrumsteden. De interne vergrijzing is het aandeel van de bevolking van 80 jaar of ouder in de bevolkingsgroep van + 60-jarigen en geeft weer in welke mate de populatie uit hoogbejaarden bestaat. In 2008 bedraagt de interne vergrijzing 20,0. Dit cijfer is vergelijkbaar met Oost-Vlaanderen (20,1) en Vlaanderen (19,9). Dit betekent dat binnen de groep van zestigplussers, één op vijf ouder is dan 85 jaar. Ook de interne vergrijzing blijft de komende jaren stijgen in Vlaanderen om vanaf 2015 terug te dalen. (Aalst 2015: 23,2 – Vlaanderen: 22,0; Aalst 2025: 20,4 – Vlaanderen: 20,8). (bron: woonplan Aalst)

3.3.3 Huishoudensgrootte De gemiddelde huishoudensgrootte bedraagt in Aalst 2,2. De huishoudens in België en Vlaanderen zijn gemiddeld groter met een gemiddelde grootte van respectievelijk 2,3 en 2,4. (bron: www.4vlaanderen.be)

3.3.4 Niet-Belgische inwoners Het aantal inwoners in Aalst die beschikken over een niet-Belgische nationaliteit bedraagt 3,4%. Dit is een lager aandeel dan in België (9%) en Vlaanderen (5,2%).

3.3.5 Geboorten, overlijdens, huwelijken, echtscheidingen en aangiften nationaliteit Tabel 3.3: evolutie overlijdens, huwelijken, echtscheidingen en aangiften nationaliteit 2007 2008 2009 Geboorte 2.122 2.238 2.219 Huwelijk 340 347 355 Nationaliteit 65 112 126 Echtscheiding 224 305 220 Overlijden 1.556 1.638 1.648 (bron: Burgerlijke stand stad Aalst)

Ten opzichte van 2007 zien we een stijging voor alle factoren met uitzondering van het aantal echtscheidingen. 3.3.6 Gemiddeld inkomen Tabel 3.4: Gemiddeld inkomen per inwoner en de welvaartsindex Aalst Oost-Vlaanderen Vlaanderen België Gemiddeld inkomen per per€ 16.324 € 15.832 € 15.607 € 14.691 soon Welvaartsindex 111 108 106 100 (bron: NIS fiscale inkomens aanslagjaar 2008, inkomens 2007)

De Aalsterse bevolking heeft een gemiddeld hoger inkomen dan in OostVlaanderen, Vlaanderen en België. Dit blijkt eveneens uit de hogere welvaartsindex.

3.4 Wonen In 2001 stonden er in Aalst circa 31.600 woningen hetgeen overeen komt met een hoge bebouwingsdichtheid van 27,6%. Aalst heeft de helft minder open bebouwingen en de helft meer gesloten bebouwingen dan Oost-Vlaanderen en Vlaanderen. Dit is een duidelijke indicatie van het stedelijk karakter van de stad. Ongeveer een vierde van alle woningen zijn huurwoningen, dus drie vierde van de Aalstenaren zijn eigenaar van hun woning. De huurprijzen in Aalst bevinden zich op het niveau van Vlaanderen. Het percentage sociale woningen bedraagt in Aalst 4,02% en ligt ver onder het gemiddeld percentage van de centrumsteden (7,47%) en Vlaanderen (5,79%). Volgens de stadsmonitor kent Aalst een optimale spreiding van de sociale woningen over het grondgebied. Ruim 91% van het aantal woningen in Aalst beschikt over klein comfort. Ruim 55% beschikt over een klein comfort aangevuld met een geïnstalleerde keuken en voldoende ruimte. Bijna 36% beschikt eveneens over deze specificaties en heeft geen

Hoofdstuk 3

23

grote herstellingen nodig en bezit (gedeeltelijk) dubbele beglazing. Circa 27% heeft verder ook nog een tuin ter zijner beschikking. In de stadsmonitor zijn cijfers terug te vinden over de tevredenheid van de Aalstenaren over hun woonomgeving. • Bijna drie vierde van de inwoners zijn tevreden over de buurt waar ze wonen. • De tevredenheid over de stad in het algemeen is het laagst in Aalst in vergelijking met de andere centrumsteden. • De helft van de bewoners vindt zijn woonbuurt netjes. • De tevreden over de algemene netheid van de stad ligt lager. • De inwoners zijn minder tevreden over de uitstraling van de gebouwen, straten, pleinen, parken en monumenten. • Aalst kent in vergelijking met voorgaande meting een sterking daling in het onveiligheidsgevoel van de bewoners (bron: woonplan stad Aalst 2009 en stadsmonitor 2008)

3.5 Bedrijvigheid en tewerkstelling Tabel 3.4: Tewerkstelling WerkzaamheidsWerkgelegenheids- Werkloosheidsgraad1 graad2 graad3 Aalst 70,1% 73,1% 7,2% Antwerpen 61,6% 98,3% 12% Genk 59,6% 97% 10% Gent 66,5% 107,6% 10% Hasselt 68,9% 114,7% 7% Kortrijk 69,3% 110,4% 6,4% Leuven 68,2% 117,7% 6% Mechelen 68,2% 96,5% 7,9% Oostende 62,9% 79,8% 9,1% Roeselare 72,6% 100,8% 4,7% Sint-Niklaas 67,8% 78,6% 6,6% Turnhout 68,1% 119,4% 9,1% (bron: Wegwijs op de Vlaamse arbeidsmarkt 2009, VDAB)

1

De werkzaamheidsgraad meet het aandeel werkenden in de beroepsbevolking op arbeidsleeftijd (15-64 jaar). 2 de verhouding tussen de totale werkgelegenheid en de bevolking op arbeidsleeftijd (bevolking van 15 tot 64 jaar). 3 De verhouding van niet-werkenden werkzoekenden op de totale beroepsbevolking

Aalst kent een hogere werkzaamheidsgraad dan de overige centrumsteden enkel Roeselare scoort nog hoger. De werkgelegenheidsgraad is het laagst in Aalst en de werkloosheidsgraad bevindt zich op een gemiddeld niveau in Aalst. De stad Aalst telt 8 bedrijventerreinen die ruimte bieden aan zo’n 250 bedrijven. Tabel 3.5: Aanwezige bedrijventerreinen Benaming Grootte Noord I Gijzegem 11,48 ha Nood II Hofstade 52 ha Noord III Tragel 25,45 ha Noord IV Lion d’or 6,50 ha Noord V Wijngaardveld 97 ha Zuid I Erembodegem 6,50 ha Zuid II Erembodegem 11,40 ha Zuid III Erembodegem 64 ha

Aantal werknemers 299 476 2.066 193 1.692 412 377 2.533

Nationaal gekende Aalsterse bedrijven zijn ondermeer Jan De Nul, Tupperware, Honda Belgium en Syral. Tevens zijn er nog vier bedrijventerreinen gepland.: • Zuid IV (22ha) • Sterrenhoek (7ha) • Siesegemkouter (97ha) • Keppekouter (5ha) (bron: www.aalst.be) Bestaande ondernemersverenigingen in Aalst Momenteel zijn volgende ondernemersverenigingen actief in de stad Aalst : • Aalsters Vakverbond Autodealers • Autohandelaars Groot Aalst • Brood –en pasteibakkersbond van Aalst en omliggende • Confederatie Bouw Aalst • Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen • Koninklijke beroepsvereniging der haarkappers en kapsters van Aalst en omliggende • Onafhankelijke Organisatie van Ondernemers • Syndicaat der Verenigde Beenhouwers van Aalst • Unizo • WE Aalsterse Marktkoopliedenbond Men kan concluderen dat ondernemen in Aalst een belangrijke factor is voor de stad zowel naar economische ontwikkeling als naar tewerkstelling.

Hoofdstuk 3

25

3.6 Commerciële voorzieningen 3.6.1 Aanbod Aalst In de volgende tabel geven we een totaal overzicht van de commerciële voorzieningen aanwezig in Aalst. Voor elke branche worden het aantal zaken weergegeven en voor de detailhandelszaken eveneens de grootte van de winkelvloeroppervlakte (de ruimte toegankelijk voor de klanten dus de magazijnen, personeelsruimte en dergelijke worden niet meegeteld). Tabel 3.6: Overzicht van de commerciële voorzieningen in de stad Aalst Aantal m² wvo % aantal % m² wvo schaalgrootte Levensmiddelen 262 28.646 29% 16% 109 Persoonlijke verzorging 59 3.164 7% 2% 54 Dagelijkse artikelen 321 31.810 36% 18% 99 Warenhuis 1 750 1% 1% 750 Kleding en mode 171 30.911 19% 17% 181 Schoenen en lederwaren 42 9.445 5% 5% 225 Juwelier en optiek 41 1.586 4% 1% 39 Huishoudelijk en luxe art. 20 4.369 2% 2% 218 Antiek en kunst 4 290 1% 1% 72 Sport en spel 20 7.105 2% 4% 355 Hobby 18 1.137 2% 1% 63 Media 26 4.989 3% 3% 192 Plant en dier 44 18.531 5% 10% 421 Bruin en witgoed 47 8.021 5% 4% 171 Auto en fiets 11 1.366 1% 1% 124 Doe-het-zelf 21 15.573 2% 9% 741 Wonen 75 36.742 8% 20% 490 Overige detailhandel 41 6.269 4% 3% 153 Niet-dagelijkse artikelen 582 147.084 64% 82% 253 Totaal 903 178.894 100% 100% 198 Automotive 74 Brandstoffen 22 Horeca 413 Cultuur 10 Ontspanning 24 Verhuur 10 Ambacht 164 Financiële instelling 109 Particuliere dienstverlening 109 Leegstand 79 6.691

De stad Aalst telt ruim 900 handelszaken met een totale winkelvloeroppervlakte van bijna 179.000 m². De grootste branches in Aalst zijn wonen, kleding en mode en levensmiddelen. Naast detailhandel telt Aalst circa 410 horecazaken en circa 520 dienstverlenende handelszaken. De volgende tabel geeft het aanbod weer per winkelgebied. Tabel 3.7: Aanbod per winkelgebied Detailhandel Leegstand Horeca Diensten Aantal m² wvo Aantal m² wvo Centrum Aalst 328 45.420 36 2.430 122 79 Albrechtlaan 8 5.605 0 0 1 7 Brusselsesteenweg 7 6.903 0 0 2 2 Dendermondsesteenweg 8 3.356 0 0 0 2 Erembodegem Dorp 13 622 1 30 6 11 Gentsesteenweg 19 16.521 0 0 4 11 Gentsestraat 26 1.091 7 445 19 20 Geraardbergsestraat 10 830 2 100 3 3 Geraardbergsesteenweg 6 950 0 0 1 2 Hofstade Dorp + Hoogstr. 10 280 0 0 7 8 Hogeweg 13 2.014 1 90 1 8 Kapiteintjesstraat 8 5.615 0 0 0 1 Moorsel Drop+Uytersprot 8 1.462 3 90 5 8 Moorselbaan 40 6.129 8 386 4 14 Nieuwerkerken Dorp 13 1.023 1 30 6 12 Tragel 3 629 0 0 1 3 Totaal winkelgebieden 520 98.450 59 3.601 182 191 Verspr. Bew. Aalst 248 43.488 18 2.925 147 208 Verspr. Bew. Baardegem 9 715 0 0 7 5 Verspr. Bew. Erembodegem 56 9.087 2 165 22 44 Verspr. Bew. Gijzegem 12 345 0 0 6 11 Verspr. Bew. Herdersem 7 620 0 0 5 17 Verspr. Bew. Hofstade 14 11.540 0 0 14 18 Verspr. Bew. Meldert 7 1.032 0 0 8 6 Verspr. Bew. Moorsel 14 1.651 0 0 11 15 Verspr. Bew. Nieuwerkerk. 16 11.966 0 0 11 7 Totaal verspreid aanbod 383 80.444 20 3.090 231 331 Totaal 903 178.894 79 6.691 413 522 Het grootste winkelgebied in de stad Aalst is het centrumgebied met bijna 330 handelszaken die samen circa 45.400 m² groot zijn aangevuld met 122 horeca zaken en 79 dienstverleners. Circa 58% van het aantal handelszaken is gelegen in een winkelgebied, dit stemt overeen met circa 55% uitgedrukt in winkelvloeroppervlakte.

Hoofdstuk 3

27

Tabel 3.8: Filialiseringsgraad Filialiseringsgraad % aantal % m² wvo Totaal Aalst 20% 42% Centrum Aalst 30% 54% De filialiseringsgraad van Aalst zit op het Vlaams gemiddelde. In Vlaanderen zijn 17% van het aantal handelszaken gefilialiseerd en uitgedrukt in winkelvloeroppervlakte is dit 43%. In vergelijking met de andere centrumsteden kent Aalst een lagere filialiseringsgraad. Voornamelijk uitgedrukt in winkelvloeroppervlakte kent Aalst een lage filialiseringsgraad. Enkel Brussel scoort nog lager. Tabel 3.9: Benchmark filialiseringsgraad centrumsteden Stad

% deel uitmakend van een keten In % van aantal vestigingen

In % van aantal m² wvo

Aalst

20%

42%

Leuven

30%

62%

Sint-Niklaas

26%

43%

Mechelen

25%

52%

Hasselt

23%

47%

Roeselare

23%

55%

Genk

22%

45%

Oostende

21%

47%

Gent

20%

50%

Brugge

19%

48%

Kortrijk

19%

48%

Antwerpen

14%

44%

De volgende tabel vergelijkt de filialiseringsgraad van het centrum van Aalst met deze in de centrumgebieden van andere steden. Hieruit blijkt dat Aalst een hoge filialiseringsgraad in het centrum kent. Enkel de stad Genk kent een hogere graad. Dus Aalst kent een hoge filialiseringsgraad in het centrumgebied en een lage filialiseringsgraad buiten het centrum. Tabel 3.10 Benchmark filialiseringsgraad centrumgebieden Stad Filialiseringsgraad uitgedrukt in aan- Filialiseringsgraad uitgedrukt in tal handelszaken m² wvo Aalst 30% 54% Sint-Niklaas 28% 49% Genk 32% 62% Leuven 29% 54% Hasselt 30% 50% Mechelen 22% 42% Oostende 21% 42%

3.6.2 Benchmark aanbod Indien we het aanbod m² winkelaanbod per 1.000 inwoners in Aalst vergelijken met dit aanbod in de andere centrumsteden, blijkt dat Aalst het laagste aanbod per 1.000 inwoners voor dagelijkse artikelen heeft. Voor het aanbod niet-dagelijkse artikelen scoort Aalst gemiddeld.

In de volgende grafiek wordt het aanbod per branche in de stad Aalst vergeleken met de andere centrumsteden. Aalst beschikt in vergelijking met de andere steden over een minder groot aanbod in de branches levensmiddelen, huishoudelijke en luxe artikelen, sport en spel en hobby. Voor de branches kleding en mode, schoenen en lederwaren en plant en dier scoort Aalst bovengemiddeld.

Hoofdstuk 3

29

Grafiek : Benchmark aanbod per 1.000 inwoners

Vervolgens wordt het aandeel verspreid en geconcentreerd gelegen winkelaanbod vergeleken met dit van de andere centrumsteden. Aalst heeft in vergelijking met de andere steden een veel ruimer verspreid aanbod. Tabel3.11: benchmark geconcentreerd en verspreid gelegen aanbod Geconcentreerd Verspreid % aantal % m² wvo % aantal % m² wvo Aalst 57% 53% 43% 47% Brugge 61% 63% 39% 37% Genk 75% 81% 25% 19% Hasselt 64% 76% 36% 24% Kortrijk 63% 61% 37% 39% Leuven 86% 83% 14% 17% Mechelen 66% 68% 34% 32% Oostende 79% 80% 21% 20% Sint-Niklaas 64% 73% 36% 27% Roeselare 67% 82% 37% 18% De volgende tabel vergelijkt het leegstandspercentage van de stad Aalst met dit van de centrumsteden en het totale leegstandspercentage in Vlaanderen. Aalst kent in vergelijking met deze steden een laag leegstandspercentage. Tabel 3.12: benchmark leegstand Leegstand uitgedrukt in aantal handelspanden Aalst 9% Brugge 10% Genk 22% Hasselt 11% Kortrijk 20% Leuven 11% Mechelen 17% Oostende 21% Sint-Niklaas 19% Roeselare 17% Turnhout 31%

Leegstand uitgedrukt in m² wvo 4% 7% 13% 4% 13% 7% 9% 12% 12% 9% 19%

3.6.3 Koopstromen Aalst kent een koopbinding van 92% voor dagelijkse artikelen en 85% voor nietdagelijkse artikelen. Dit betekent dat voor de dagelijkse artikelen 92% en 85% voor

Hoofdstuk 3

31

niet-dagelijkse artikelen van het totale kooppotentieel van de Aalsterse huisgezinnen terecht komt bij Aalsterse detailhandelszaken. In de volgende grafiek vergelijken we deze koopbindingcijfers met deze van de andere centrumsteden. Aalst heeft een gemiddelde koopbinding voor dagelijkse artikelen en een bovengemiddelde koopbinding voor niet-dagelijkse artikelen.

De aantrekkingskracht van de detailhandel op de regio beperkt zich voor de dagelijkse artikelen voornamelijk tot de gemeenten Erpe-Mere en Haaltert. Voor de nietdagelijkse artikelen is de aantrekkingskracht op de regio groter. Voornamelijk inwoners vanuit de volgende gemeenten komen naar Aalst om te winkelen: ErpeMere, Denderleeuw, Haaltert, Lede, Wichelen, Sint-Lievens-Houtem, Ninove, Herzele, Lebbeke en Berlare.

3.7 Resultaten horecabeleidsplan In 2008 werd in het kader van het horecabeleidsplan een enquête gehouden onder de inwoners van Aalst, de inwoners van de deelgemeenten en de horeca uitbaters. Hieronder worden de voornaamste resultaten van deze enquêtes weergegeven: • 7 op de 10 inwoners vinden het centrum van Aalst gezellig. De uitbaters zelf vinden het centrum eerder minder gezellig. • De properheid en netheid van het centrum laat vaak te wensen over volgens zowel de inwoners als de uitbaters. • In het centrum is er te weinig parkeergelegenheid alsook de signalisatie van deze parkeermogelijkheden is ondermaats. • De toeristische troeven (historisch erfgoed, de fiets –en wandelroutes, de evenementen zoals carnaval en de natuur) worden te weinig gepromoot.

• • • •

• • • • • • • •

Volgens de inwoners beschikt Aalst over een voldoende groot winkelaanbod en is Aalst centrum aantrekkelijk voor een horecabezoek. De populairste plaats voor een horecabezoek is de Grote Markt gevolgd door de Faluintjesstreek. Er zijn voldoende eet-, drank- en terrasgelegenheden aanwezig in het centrum en de horecavoorzieningen zijn voldoende divers. Men stelt een minder aanbod aan winterterrassen, logies- en uitgaansmogelijkheden vast. In de deelgemeenten zijn er eveneens te weinig eetgelegenheden aanwezig. Een horecabezoek wordt vaak gecombineerd in Aalst met winkelen, een cultuurbezoek of een evenement. De Aalsterse horeca scoort goed op volgende punten: openingsuren, bediening, prijs, kwaliteit, klantvriendelijkheid en hygiëne. Voor volgende punten is er nog ruimte voor verbetering: kindvriendelijkheid, parkeermogelijkheden en de toegankelijkheid voor mindervaliden. De horeca uitbaters zelf missen financiële ondersteuning van het stadsbestuur. Momenteel heeft de horeca van Aalst geen eigen identiteit en imago. De promotie van de horeca kan beter volgens de inwoners. De samenwerking tussen de uitbaters onderling verloopt niet optimaal. De uitbaters zelf zouden graag meer financiële steun ontvangen van het stadsbestuur en achten een nauwere samenwerking met de dienst toerisme wenselijk. Tenslotte pleiten de uitbaters voor startersadvies voor nieuwe horecazaken en vindt men het moeilijk om de weg te vinden tussen de verschillende stadsdiensten.

3.8 Aantrekkingskracht van Aalst In 2007 werd een onderzoek uitgevoerd naar de grensoverschrijdende bezoekersstromen in de euregio Scheldemond. De resultaten van dit onderzoek tonen aan in welke mate de Aalstenaren bepaalde activiteiten uitoefenen in Aalst zelf en buiten Aalst en in welke mate inwoners van de regio naar Aalst gaan voor het uitoefenen van deze activiteiten. 3.8.1 Markt bezoek Aalst beschikt over twee wekelijkse markten. De grootste vindt elke zaterdagmorgen plaats in het centrum van Aalst. De andere is een kleinere markt en vindt plaats op woensdagmorgen in Nieuwerkerken. Elke 11de november organiseert men de Sintmaartenjaarmarkt in het centrum van Aalst met 250 kramen. Elke eerste maandag na de laatste zondag van september vindt de jaarmarkt van Erembodegem plaats. Ongeveer de helft van de inwoners van Aalst bezoekt wel eens een wekelijkse markt. Van deze personen bezoekt bijna 91% de markt in Aalst. Deze wekelijkse

Hoofdstuk 3

33

markt kent eveneens een grote aantrekkingskracht op de regio. Vooral inwoners van Erpe-Mere, Haaltert, Denderleeuw en Lebbeke komen naar deze markt. 3.8.2 Sporten Circa 30% van de Aalstenaren sporten en bijna 78% van hen blijft hiervoor in Aalst. Buiten Aalst trekt men naar Vlaams-Brabant, Brussel en Denderleeuw. Inwoners van de gemeenten Erpe-Mere, Haaltert, Denderleeuw, Herzele en Lede vinden voor sport te beoefenen makkelijk hun weg naar Aalst. 3.8.3 Bezoek aan bioscoop, museum of theater Bijna 60% van de Aalstenaren brengt wel eens een bezoek aan de bioscoop, een museum of theater. De helft van hen doet dit in Aalst zelf. Indien men buiten Aalst deze activiteit oefent, gaat men hiervoor voornamelijk naar Gent en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Van buiten Aalst komen voornamelijk inwoners van ErpeMere, Haaltert, Denderleeuw en Lede naar Aalst. 3.8.4 Fiets -en wandeltocht Van de Aalstenaren maakt ruim 65% regelmatig een fiets –of wandeltocht. Dit doen ze hoofdzakelijk in Aalst zelf (bijna 80%). Indien ze dit buiten Aalst doen is het verder weg dan de omliggende gemeenten en provincies. De aantrekkingskracht op de regio voor een fiets –of wandeltocht in Aalst is eerder beperkt. In kleine mate worden inwoners van Erpe-Mere, Haaltert, Denderleeuw, Herzele en Lede aangetrokken. 3.8.5 Stadsbezoek of -wandeling Ruim 62% van de Aalsterse bevolking maakt regelmatig een stadswandeling. Bijna de helft van hen doet dit in hun eigen stad. De overige gaan voornamelijk naar Gent. Voor een stadsbezoek heeft Aalst een grote aantrekking op de regio. Inwoners van de gemeenten Erpe-Mere, Haaltert, Denderleeuw, Herzele, Lede, Lierde, Sint-Lievens-Houtem, Wichelen en Ninove bezoeken Aalst graag voor een stadsbezoek. 3.8.6 Activiteit met de kinderen Meer dan de helft van de inwoners van Aalst (55%) doet regelmatig een activiteit met de kinderen. Bijna 70% blijft hiervoor in Aalst. Bijna 20% trekt hiervoor verder weg dan de omliggende regio. Vanuit de omliggende gemeenten komen voornamelijk inwoners van Erpe-Mere, Haaltert, Denderleeuw,Herzele en Lede naar Aalst voor een activiteit met de kinderen. 3.8.7 Horecabezoek 9 op de 10 inwoners van Aalst gaat regelmatig op horecabezoek. Meer dan 82% doet dit in Aalst zelf. Buten Aalst gaat men voornamelijk naar Gent en het Brussels

Hoofdstedelijk Gewest. Vanuit de regio kent Aalst een aantrekking op Erpe-Mere, Haaltert, Denderleeuw, Lede en Ninove.

3.9 Economische evenementen De stad Aalst organiseert jaarlijks twee topdagen ter bevordering van het handelsgebeuren. Op de eerste zaterdag van de maand mei organiseert de stad in samenwerking met de adviesraad voor de Middenstand en de centrumdekenijen in het centrum van de stad de Topdag Aalst. Dit is een dag ter promotie van de stad als winkelcentrum. Elk jaar worden er voor deze gelegenheid tal van activiteiten georganiseerd. Er zijn muziek, dans, tentoonstellingen, promotiestandjes, enz.... De handelaars nemen deel aan deze dag door speciale acties uit te werken en kortingen te geven. In april organiseert de stad, in samenwerking met de dekenijen van ErembodegemDorp en de Hogeweg, een Topdag in Erembodegem. Op de Hogeweg en in Erembodegem-Dorp vinden steeds activiteiten plaats en is er nog tal van andere animatie. In het centrum van de stad worden er jaarlijks 2 grote braderijen georganiseerd. Eind juni is er de zomerbraderie en begin oktober de herfstshopping.

3.10 Toeristisch aanbod Bezienswaardigheden Aalst beschikt over enkele bijzondere historische gebouwen: Kerken: • Capucijnenkerk • Jezuïetenkerk • Sint-Margarethakerk • Sint-Martinuskerk

Hoofdstuk 3

35

Capucijnenkerk

Sint-Martinuskerk

Monumenten en gebouwen: • Apotheek Breckpot: dateert van de eerste helft van de 19e eeuw en werd in 1994 de apotheek beschermd als monument. • Het Begijnhof • Begraafplaats van 1867 • Borse Van Amsterdam: gebouw in bak –en zandsteen, opgetrokken tussen 1630 en 1634 in Vlaamse laat-renaissance op de plaats van het vroegere Vrije Vleeshuis. De naam verwijst naar de afspanning op de handelsroute RijselAmsterdam. • Danszaal Gilde: reeds in de 19de eeuw was deze danszaal een der meest gekende in Aalst. Thans is de danszaal eigendom van het ministerie van onderwijs ter uitbreiding van de rijksmiddelbare meisjesschool. In 1997 werd de danszaal als monument erkend en 10 jaar later werd de zaal in haar oude glorie hersteld en doet ze nog steeds dienst als schoolrestaurant, gymnastiek –en feestzaal van het Lyceum. • De onbekende troon: monument voor de onbekende vrijwilliger • De oude vismijn: in 1992 sloot de laatste vismijn in Aalst en kwam er een einde aan een zeer lange traditie. Het pand van de oude vismijn doet momenteel dienst als consultatiebureau voor Kind en Gezin. • De Werfkapel, werf 4: sinds 681 werd de kapel vier maal vernield en terug opgebouwd. • Gebouwen van de Vlaamse Milieumaatschappij: deze gebouwen werden in 2003 opgericht volgens duurzame en ecologische principes. Het gebouw werd in 2005 bekroond met de Prijs Bouwheer van de Vlaamse Regering en de Belgian Building Award voor architectuur. • Herenhuis van Mol: Dit herenhuis in de Vrijheidsstraat 53 dateert van het einde van de 19e eeuw. In de tweede wereldoorlog werden er in deze woning ook Duitse militairen ingekwartierd. Momenteel is het huis eigendom van notaris Olivier Van Maele.

•

• •

• •

•

•

•

• •

• • •

•

Het Huis De Liser: Dit huis heeft een geschiedenis die terug gaat tot in de tijd van de Verenigde Nederlanden. De oude gebouwen van toen werden grotendeels afgebroken en het huidige huid werd opgetrokken tussen 1817 en 1819. Het gebouw werd in 1997 als monument beschermd en de renovatie ontving in 2004 de prijs van de Vereniging van Aalsters Kultuurschoon. Het melkhuisje: Al 50 jaar lang is het Melkhuisje een plaats om tot rust te komen na een wandeling of jogging in het stadspark. Het Oud-Schepenhuis ‘Belfort van Aalst’: het betreft drie gebouwen: het schepenhuis, de belforttoren en het gebiedshuisje. Dit biedt een zeer waardevol overzicht van drie eeuwen profane bouwkunst in de Nederlanden. Hof te Putte en Hof Van Gijzegem: twee oude hoeven die het landelijk karakter van weleer weergeven. Huis Bethune: Dit huis is gebouwd in 1875 en ontworpen door de architect Jean Bethune. Het gebouw behoort momenteel tot het Koninklijk Lyceum en wordt gebruikt als leslokalen. Kapel en refter van de zusters Sint-Vincentius A Paulo: In de kapel vormen het koor, het altaar, de koorwanden en de schilderijen de bezienswaardigheden. De refter is in art-deco stijl met een enorme koepel uitgewerkt in glas-in-lood. Kasteel Terlinden: het huidige kasteel werd opricht in 1775. In 1978 werd het kasteel verkocht aan de stad Aalst en ingericht als “centrum voor economie en middenstand”. Oud-Hospitaal: Het Oud-Hospitaal bood plaats aan een zaalkapel, een ziekenzaal en klooster. Het vindt haar grondslag in de dertiende eeuw. Momenteel is het stedelijk museum van Aalst gehuisvest in het Oud-Hospitaal. Oud Stedelijk Zwembad: is opgericht in de bouwkunst van de interbellumperiode en herbergt momenteel de academie voor beeldende kunsten. Pater Taeymanszaal in het Sint-Jozefscollege: deze zaal deed tot 1965 voornamelijk dienst als refter voor de internen. De binnenwanden zijn beschilderd met muurschilderingen van Pater Taeymans. Sashuis te Herdersem: het sashuis is het enige overblijfsel van het ‘Sas van Wieze”. Dit sas werd gebouwd in 1768-69 als één van sluizen op de Dender. Stadhuis en voormalig landhuis: Het oorspronkelijk 17de eeuwse gebouw werd in de 18de eeuw in zijn huidige vorm verbouwd. Stationscomplex Aalst: het stationscomplex werd officieel in gebruik genomen in 1856. Na 120 jaar was het station versleten in 1975 werd de slopingsaanvraag ingediend. Een KB in 1978 zorgde voor de bescherming van het oude stationsgebouw en haar omgeving. Van Mosseveldemolen: Deze molen heeft een hoge industrieel-archeologische waarde omdat het een zeldzaam geworden voorbeeld is van een windmolenromp van het type stellingmolen met een stenen, achtkantige romp. Ze dateert uit de 18de eeuw en heeft gedraaid tot in 1945.

Hoofdstuk 3

37

•

•

•

Waterkasteel Moorsel: dit renaissance-waterslot wordt omstreeks 1520 gebouwd door de kardinaal-abt van Affligem Karel van Croy. Het gebouw bleef grotendeels in zijn oorspronkelijke toestand bewaard. Woning Pieter De Bruyne: Bij het ontwerpen van deze woning is Pieter De Bruyne zich gaan bezinnen over het “wonen” wat hem terugvoerde tot de 18eeuwse opvatting van het “huis”. Tevens geeft de woning een goed inzicht in de achtergrond van het oeuvre van Pieter De Bruyne. Kapel O.L.V. Terlinden, Sint-Amanduskapel, Sint-Antonius-Abtkapel, SintAntonius van Paduakapel, Sint-Gudulakapel, Sint-Joskapel, Sint-Rochuskapel,

Borse van Amsterdam

Verblijfsmogelijkheden Hotels • Hostellerie De Biek, 11 kamers • Hotel De La Gare **, 22 kamers • Ibis**, 76 kamers • Station Hotel***, 17 kamers • Hotel Royal Astrid***, 14 kamers • Keizers Hof***, 71 kamers • Aparthotel Malpertuus Bed & Breakfast • The Mansion • ’t Slaapmutske , 2 kamers • ’t Kruimelke, 1 kamer • Hof Selmussen, 3 kamers Vakantiewoningen • Hof Ter Dromen, 5 personen • Het Gedicht, 4 personen • Mierennest, 6 personen

Kasteel Terlinden

Hostellerie De Biek

Hotel Royal Astrid

Aalsterse producten • Aalsterse Vlaaien: Aalsterse lekkernij die te zien is in het schilderij ‘Spreekwoorden’ van Pieter Breughel. • Berghop Bier: Aalsterse blonde trippel van 8° met 100% Erembodegemse hop. • Chocolade ajuintjes • Cuvée Angélique: bier van hoge gisting van het type Dobbel Special Belge • Dirk Martens ‘De Zwarte Man’ jenever • Dirk Martens graanjenever • Doga bier: blond bier van 6% en in elke fles zit een hopbel die zorgt voor een pittige smaak. • Faluintjeskoffietaart: boterkreemgebak in samenstelling van peer en faluintjesjenever verrijkt met notenpasta en lichte crème overgoten met genache • Gilladeken bier: Bier van hoge gisting dat voor het eerste werd gebrouwen naar aanleiding van de restauratie van de vermaarde danszaal Gillade. • Margrietkoekjes: koffiekoekjes van gerezen bladerdeeg gevuld met banketbakkersroom en afgewerkt met suikersiroop. Wordt gebakken vanaf 1 week voor tot 1 week na 20 juli, de feestdag van Sint-Margaretha, de patroonheilige van Baardegem. • Oilsjters Babbelwater: moutjenever op de markt gebracht ter gelegenheid van de Aalsterse topdag van 1996 • Ondineke: huisbier van de stad gebrouwen met Aalsterse hop • Ovenkoeken • Pee Klak. Goudblond bier van 5,4%

Hoofdstuk 3

39

Toeristische ambassadeurs Toeristen die in Aalst een bezoek brengen aan de horeca, kunnen hiervoor sinds 2010 ook terecht voor toeristische informatie. 23 horeca uitbaters volgden ondertussen de gratis dagopleiding en mogen zich sindsdien toeristisch ambassadeur van Aalst noemen.

Logo toeristische ambassadeur

3.11 Cultuuraanbod Aalst heeft in haar cultuurbeleidsplan 2008-2013 de volgende missie en visie geformuleerd: “Aalst zal gangmaker zijn voor een wervend en dynamisch cultuurbeleid met de grootst mogelijke participatie van alle socio-culturele actoren van de regio. Dialoog en ontmoeting zullen het cultuuraanbod verbreden en beogen een positief gemeenschapsgevoel binnen onze multiculturele samenleving. Cultuur als katalysator bij uitstek voor een positieve perceptie van Aalst als centrumstad. Samen cultuur creëren en beleven in een plezante stad waar wij met zijn allen fier op zijn!” De termen ‘kwaliteit’ en ‘participatie’ zijn twee belangrijke kernwoorden in het cultuurbeleidsplan. De stad Aalst wenst een kwalitatief goed cultuuraanbod te brengen waar iedereen iets aan heeft.

Belangrijke dragers van het cultuuraanbod in Aalst zijn ondermeer: Carnaval Aalst is dé carnavalsstad van België. De carnavalsstoet trekt op zondag doorheen de stad, op maandag is er de maandagstoet die minder groot is als deze op zondag. Dinsdag vindt de Stoet van de Voil Jeanetten plaats, hierin lopen mannen verkleed als vrouwen door de straten. ’s Avonds vindt de traditionele popverbranding plaats waarmee het carnavalsfeest wordt afgesloten. Carnaval wordt reeds sinds de middeleeuwen gevierd in Aalst en maar pas sinds 1923 telt men het aantal carnavalvieringen.. Jaarlijks zijn meer dan 5.000 carnavallisten dag in dag uit in de weer met het maken van de wagens, de kostuums, de accessoires en de bijhorende muziek. In de stoet zelf stappen circa 2.000 carnavallisten mee en ieder jaar mag de stad Aalst tussen de 70.000 en 100.000 toeschouwers begroeten. Gedurende het jaar organiseren de carnavalsverenigingen allerlei festiviteiten, tombola’s en eetfestijnen ter financiering van hun carnaval. Daarnaast gebruiken ze deze middelen ook om op te treden in scholen, ziekenhuizen, rustoorden en instellingen. Aalst Carnaval is dus meer dan alleen drie dagen feest.

Carnaval 2010

Stedelijk museum ’t Gasthuys Het stedelijk museum is gehuisvest in het oude hospitaal aan de Oude Vismarkt. In het stedelijk museum staat de geschiedenis van de stad en de regio centraal. Het museum beschikt over een rijke collectie aan archeologische vondsten uit de regio rond Aalst waarmee een chronologisch overzicht van de streek werd opgesteld. Daarnaast komen ook de Middeleeuwen ruim aan bod in het museum met allerlei voorwerpen waaronder wapens en meubels. De Aalsterse schilderkunst vanaf de 16de eeuw worden eveneens tentoongesteld in het museum. In het totaal bezit men circa 750 schilderijen van Aalsterse schilders. Vervolgens voorziet het museum plaats voor de Daens en Louis Paul Boon collectie met unieke documenten en foto’s. Verder is er ook de carnavalmodule met archiefmateriaal, foto’s, affiches en ruime uitleg over dit volksfeest.

Hoofdstuk 3

41

Tenslotte is er nog “Papier: basis en drager”, een vaste tentoonstelling in het museum. Cultuurcentrum De Werf Het cultuurcentrum De Werf is gelegen in het centrum van Aalst en organiseert elk seizoen (van september tot juni) concerten, dans –en theatervoorstellingen, comedyoptredens, familietheater, evenementen voor jongeren, cursussen, lezingen, tentoonstellingen, … De schouwburg van cc De Werf kent een maximum capaciteit van 607 toeschouwers. Jaarlijks worden er 1.500 à 2.000 bezoekers verwelkomd, 60% hiervan is afkomstig van buiten Aalst. De komende jaren wenst cc De Werf zich extra te richten op de doelgroepen jongeren, kansarmen en andersvaliden en tracht men ook op andere locatie dan het cultuurcentrum cultuur te brengen. In hetzelfde gebouw als het cc zijn ook de openbare bibliotheek en de publiekskiosk gelegen.

’t Gasthuys

CC De Werf

Stad van de smaak 2010 Onder de titel ‘Een hap uit Aalst’ haalde Aalst met succes de titel van Stad van de Smaak 2010 binnen. Gesteund door meter Phara de Aguirre komt de stad met sterke plannen naar buiten. Aalst wil een breed smaakverhaal brengen en vertrekt hiervoor vanuit het (culinair) erfgoed van de stad: Sint-Maarten, Carnaval en Louis Paul Boon worden als thema’s naar voren geschoven. Met plannen voor een kookboek, wandel- en fietsroute, markten en historische avonden zijn de eerste bouwstenen gelegd voor een nieuwe, sterke Stad van de Smaak. De jubileumeditie in 2010, die plaatsvindt van 11 tot 21 november 2010, brengt ook enkele nieuwe accenten: het culinaire erfgoed, de smaakcultuur en voedingsmiddelen uit Vlaanderen staan centraal. Als gastheer nodigt Vlaanderen elk jaar een andere gast uit aan tafel. Gast in 2010 is Spanje.

Ontmoetingshuis De Brug Het huis beschikt over een polyvalente zaal, een industriële keuken en andere lokalen waarvan zowel inwoners als niet-inwoners gebruik kunnen maken. Ook zetelen er een aantal stads- en andere organisaties die allerlei diensten bieden. Culturele ambassadeurs De stad Aalst beschikt over enkele grote culturele ambassadeurs: Keizer Kamiel, de Catharinisten, Cantate Domino en Alkuone. • Keizer Kamiel Kamiel Sergant geboren in 1935 is reeds meer dan 40 jaar Keizer Carnaval. Maar naast het Carnavalgebeuren is Keizer Kamiel een sociaalvoelend man. Zo is hij oprichter en voorzitter van de vzw Mensen helpen mensen. Deze vzw helpt kansarmen en vluchtelingen in Aalst door hen materiële steun te geven in de vorm van voedsel, kleding en huisraad. Jaarlijks organiseren ze eveneens een groot kerstfeest. In februari 2009 werd Kamiel Sergant ereburger van de stad Aalst. • Catharinisten De Catharinisten zijn een Koninklijke Aloude Rederijkerskamer die jaarlijks minstens twee toneelproducties verzorgt en om de twee jaar een operette –en musicalconcert organiseert. De Kamer bezit eveneens een niet onaanzienlijk archief , de belangrijkste stukken worden bewaard in het stedelijk archief van Aalst. De Catharinisten tellen meer dan 100 werkende leden en ze beschikken eveneens over een jongerenafdeling, Joka (Jong Katrienen) genaamd. • Cantate Domino De Schola Cantorum Cantate Domino werd in september 1959 opgericht door wijlen Z.E.H. Kanunnik Michaël Ghijs. Michaël Ghijs werd in 2008 ereburger van de stad Aalst. Sinds het overlijden van de kannunik is David De Geest de dirigent van het koor. Het koor bestaat uit leerlingen en oud-leerlingen van het SintMaarteninstituut te Aalst. Vooral het knapenkoor is uniek en wordt regelmatig gevraagd om mee te werken aan diverse grote koorproducties van professioneel gehalte. Cantate Domino was reeds meerdere malen te gast in het Vaticaan en werd in audiëntie ontvangen door wijlen Paus Johannes-Paulus II en door de huidige Paus Benedictus XVI. Het koor trad ook al meerdere malen op voor de Koninklijke Familie

Hoofdstuk 3

43

van België. Het repertorium van Cantate Domino omvat zowat de hele muziekgeschiedenis, van de Renaissance tot hedendaagse werken. In 1994 werd de Schola Cantorum Cantate Domino door de Vlaamse Regering benoemd tot Cultureel Ambassadeur van Vlaanderen. Deze titel werd verlengd in 1995, 1996 en 1997. In 2002 werd het koor door de 'Fédération Européenne des Chœurs de l'Union' tot Cultureel Ambassadeur van Europa verkozen. In 2005 verleende Koning Albert II als blijk van erkentelijkheid aan Kanunnik Michael Ghijs het ereteken van 'Commandeur in de Leopoldsorde'. • Alkuone Koninklijke Kunstgroep Alkuone is een dynamische groep van meisjes en jongens met een passie voor choreografische dans, vlaggenballet en vendelzwaaien. In verschillende leeftijdsgroepen volgen zij les bij professionele choreografen en gemotiveerde lesgevers. Vanaf het begin, in 1957, werden jonge mensen gestimuleerd om hun creativiteit en enthousiasme te tonen in cultureel hoogstaande spektakels met vlaggen en dans. Zo heeft Alkuone al meer dan 50 jaar met groot succes optredens verzorgd in binnen- en buitenland. De stichter van Alkuone Dhr. Oscar Van Malder werd in 2007 uitgeroepen tot ereburger van de stad Aalst.

Cantate Domino

Alkuone

3.12 Onderwijs De stad Aalst beschikt over scholen voor alle leeftijden van de bevolking. Het aanbod bestaat zowel uit gemeenschapsonderwijs, stedelijk onderwijs alsook gesubsidieerd vrij onderwijs. 3.12.1 Kleuter -en lager onderwijs Het stedelijk onderwijs heeft 7 scholen met 13 vestigingsplaatsen in Aalst voor het kleuter –en lager onderwijs. Het gemeenschapsonderwijs in Aalst beschikt eveneens over 7 scholen met 8 vestigingsplaatsen.

Het vrij gesubsidieerd onderwijs telt in Aalst het meeste aantal scholen voor kleuter –en lager onderwijs met ondermeer 19 scholen en 28 vestigingsplaatsen. Twee scholen van het vrij gesubsidieerd onderwijs en een van het gemeenschapsonderwijs bieden buitengewoon onderwijs aan en zij bieden de types 1,2 en 8 aan. Tijdens het schooljaar 2006-2007 waren er in het totaal circa 2.750 kleuters en circa 5.100 leerlingen in het lager onderwijs ingeschreven. Ongeveer 83% van de leerlingen in het basisonderwijs zijn woonachtig te Aalst. De andere leerlingen zijn voornamelijk woonachtig in Haaltert, Erpe-Mere, Lede, Dendermonde, Lebbeke, Affligem, Denderleeuw en Berlare. 10% van de kinderen woonachtig in Aalst en leerling in het basisonderwijs loopt school buiten Aalst en dit voornamelijk in Erpe-Mere, Affligem, Haaltert, Denderleeuw, Dendermonde en Asse. 3.12.2 Secundair onderwijs Het secundair onderwijs telt in Aalst in het totaal 20 schoolvestigingen. Zij bieden alle onderwijsvormen aan. Drie scholen zijn voor het buitengewoon onderwijs en zij bieden types 1,2,3 en 4 en de opleidingsvormen 1,2 en 3 aan. Het stedelijk onderwijs beschikt over één school met name de academie voor beeldende kunsten (voltijds kunstonderwijs). Het gemeenschapsonderwijs in Aalst beschikt over 6 schoolvestigingen. Het vrij gesubsidieerd onderwijs telt in Aalst het meeste aantal schoolvestigingen voor secundair onderwijs met ondermeer 13 schoolvestigingen. Tijdens het schooljaar 2006-2007 waren er in het totaal bijna 9.800 leerlingen ingeschreven in de secundaire scholen in Aalst. Het secundair onderwijs in Aalst kent als centrumstad met een groot aanbod aan onderwijs een grote instroom van leerlingen woonachtig buiten Aalst, met name van 54%. Deze leerlingen zijn voornamelijk afkomstig uit Erpe-Mere, Haaltert, Lede, Berlare, Dendermonde, Denderleeuw, Aflligem, Ninove, Lebbeke, Sint-LievensHoutem, Ternat, Wichelen, Asse, Liedekerke, Herzele, Opwijk, Geraardsbergen, Wetteren en Dilbeek. De uitstroom van leerlingen die in Aalst wonen maar er buiten secundair onderwijs volgen bedraagt 13%. Deze leerlingen lopen voornamelijk school in Denderleeuw, Gent, Erpe-Mere, Opwijk, Dendermonde, Asse, Wetteren en Ninove. Indien we het aantal aanwezige hoofdzetels van secundaire scholen in Aalst vergelijken met deze aanwezig in de andere centrumsteden blijkt dat Aalst gemiddeld scoort. Leuven en Brugge hebben opvallend meer scholen en de overige steden scoren minder of gelijk met Aalst.

Hoofdstuk 3

45

3.12.3 Hoger onderwijs Aalst beschikt over twee scholen voor hoger onderwijs: Hogeschool Gent en Hogeschool Sint-Lieven campus Dirk Martens. De Hogeschool Gent is een associatie van de Universiteit Gent en vormt het departement bedrijfskunde Aalst. Zij bieden de opleidingen bachelor bedrijfsmanagement, bachelor office management en bachelor toegepaste informatica aan. In het academiejaar 2007-2008 waren er bijna 780 studenten ingeschreven aan de Hogeschool Gent in Aalst. De Hogeschool Sint-Lieven biedt de opleidingen verpleegkunde, kleuteronderwijzer, onderwijzer, bedrijfsbeheer, secretariaatsbeheer, elektromechanica en bacheloropleiding industrieel ingenieur aan. Aan de Hogeschool Sint-Lieven studeerden in het academiejaar 2007-2008 bijna 1.450 studenten. 3.12.4 Overig onderwijs Volwassenenonderwijs: In Aalst zijn er vier centra voor volwassenenonderwijs aanwezig, Zij bieden een zeer gevarieerd aanbod aan. Deeltijds kunstonderwijs: Het stedelijk onderwijs kent twee kunstacademies voor zowel beeldende kunst als podium kunsten. Syntra: Zij bieden beroepsgerichte opleidingen, bijscholingen en trainingen aan voor 15 tot 20 jarigen en volwassenonderwijs. Centrum voor basiseducatie: dit centrum biedt diverse opleidingen en cursussen voor laaggeschoolden. 3.12.5 Onderwijsprojecten In het kader van het flankerend onderwijsbeleid werden in Aalst twee onderwijsprojecten in stand gebracht. Alfaklassen: Binnen de Alfaklassen (3de schooljaar) wordt er op leerlingenniveau gewerkt door een 15-tal Alfaklasleerkrachten in te zetten, die enkele uren per week taalonderricht geven aan vooraf geteste doelgroepleerlingen. Het organiseren van bijkomende lessen Nederlands in de "alfaklassen" waarin taalonderricht en alfabetisering centraal staat, vergroot de kansen van deze leerlingen. De lessen zijn zeer concreet, gericht op verrijking van taalregisters en op het Nederlands als instructietaal, werken intrinsiek integratiebevorderend en leggen belangrijke accenten op burgerzin (democratie, gelijkheidsbeginsel, participatie aan de school en bij uitbreiding aan de samenleving). Er zijn heel wat leerlingen die niet in

aanmerking komen voor het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers, omdat ze bijv. geen nieuwkomer zijn, maar Belgen die uit Brussel naar Aalst uitwijken. Deze leerlingen spreken ook geen woord Nederlands, maar moeten plots wel in het Nederlands lessen volgen. Dit is niet vanzelfsprekend, noch voor de leerlingen, noch voor de leerkrachten. Of de leerlingen spreken thuis een andere moedertaal, maar hun kennis van de school- of instructietaal is ontoereikend. Taalspeelbad: Het Taalspeelbad loopt het 4de schooljaar en heeft tot doel om via een taalcoach de knowhow van de leerkrachten uit te breiden om taalzwakke leerlingen te ondersteunen. Het doel van de taalcoach is dat de leerkrachten inzicht krijgen op hoe ze een kind met taalproblemen in hun klas kunnen opvangen en begeleiden. De leerkracht moet weten wat wel kan en wat niet kan, maar vooral dat de leerling de juiste vaardigheden krijgt die hij of zij nodig heeft om toch zijn/haar weg te vinden op school.

3.13 Zorg 3.13.1 Ziekenhuizen 2 logo’s van ALZ en OLV In de stad Aalst zijn twee ziekenhuizen gevestigd: Algemeen Stedelijk Ziekenhuis Aalst en het Onze-Lieve-Vrouw Ziekenhuis. Het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis kent drie campussen in Aalst, Wetteren en Geraardsbergen. In Aalst werken circa 1.150 werknemers. Voor 2012 plant het ASZ in Aalst een grote uitbreiding met een nieuwbouw van zes verdiepingen en een parkeertoren. Het ASZ is met 1.800 personeelsleden en 200 artsen uitgegroeid tot het op één na grootste openbaar ziekenhuis van Oost-Vlaanderen. Enkel het UZ te Gent is groter. Het Onze-Lieve-Vrouw ziekenhuis beschikt eveneens over drie campussen in Aalst, Asse en Ninove. Het Onze-Lieve-Vrouw Ziekenhuis in Aalst telt 677 bedden en ongeveer 1.900 personeelsleden. Eén van de meest bekende dokters is Dokter Baron Hugo Vanermen. Hij is eeb internationaal befaamd cardioloog. Hij opereerde ondermeer Koning Albert II. 3.13.2 Woongelegenheden voor senioren Senioren kunnen in Aalst zowel terecht in woon –en zorgcentra als in serviceflats. In Aalst zijn er 6 rusthuizen aanwezig die samen plaatsbieden aan ongeveer 650 60plussers. Drie van deze rusthuizen worden beheerd door het OCMW (circa 340 bedden).

Hoofdstuk 3

47

Naast de woon –en zorgcentra bestaan in Aalst ook 7 residenties met serviceflats. Zij beschikken samen over 325 appartementen. Twee residenties worden beheerd door het OCMW (137 appartementen). 3.13.3 Kinderopvang De vraag naar georganiseerde kinderopvang is in Aalst veel groter dan het aanbod. De Aalsterse bevolking telt ruim 3.000 baby’s en peuters van 0 tot 3 jaar. Hier staan 919 opvangplaatsen in voorzieningen met een erkenning of attest van toezicht van Kind en Gezin tegenover. Met de oprichting van een lokale dienst Buurtgerichte Kinderopvang en een nieuw kinderdagverblijf én de uitbreiding van bestaande opvanginitiatieven zet de stad stappen in de goede richting om het aanbod aan kinderopvang te verruimen. In Aalst bestaan diverse stedelijke initiatieven voor de organisatie van kinderopvang. Er zijn drie kinderdagverblijven voor kinderen van 0 tot 3 jaar: Oogappel (112 kinderen), Duimelot (49 kinderen) en Molenwiekje (49 kinderen). Daarnaast zijn er de lokale diensten buurtgerichte kinderopvang voor kinderen van 18 maanden tot 3 jaar: Notendop en Maretak (elk 10 kinderen). Tenslotte biedt Duimelot eveneens flexibele kinderopvang aan en is er nog de dienst voor onthaalmoeders ‘kind met een kroontje ’voor kinderen van 0 tot 3 jaar en bij de organisatie van buitenschoolse kinderopvang zelfs tot 12 jaar.

3.14 Sportvoorzieningen De stad Aalst beschikt over een divers aanbod stedelijke sportaccommodatie en organiseert diverse sportgerelateerde initiatieven, Stedelijke sportterreinen –en voorzieningen: • Sportcentrum Osbroek: 4 voetbalterreinen, 2 basketvelden. 1 veld voor krachtbal, 1 atletiekpiste, 1 beachvolleyterrein, 1 omnisport terrein, 1 skateterrein, 1 verlicht looppad en 1 evenementengrasveld. • Gijzegem: 2 tennisvelden • Ten Rozen: voetbalterrein • Beukenhof: voetbalterrein, tennisaccommodatie en petanqueterrein • Sportzalen: Forum, Denderdal, Faluintjes, Nieuwbeek, Ten Rozen, Rijksscholen KTA • Stedelijk zwembad • Mountainbike route van 60-tal km in 3 mogelijke lussen • Bikepark • Diverse petanqueterreinen

In de zomer van 2010 worden twee terreinen (1 in Osbroek en 1 in Beukenhof) voorzien van kunstgras. Stedelijke sportevenementen: • Bedrijfssportdag • Natour criterium • Dirk Martens Corrida • Groenloop • Kampioenenviering • Verkiezing sportlaureaat • Sportdag stadspersoneel • Sportdag buitengewoon onderwijs en gehandicapten • Superstars op wielen De stedelijke sportdienst organiseert jaarlijks diversie sportcursussen en sportkampen. Sportverenigingen Aalst heeft circa 220 “gekende” sportverenigingen, sportverbonden en clubs gelinkt aan sportcentra. Samen met de ploegen aangesloten bij diverse plaatselijke bonden komt men aan ongeveer een 300- tal sportverenigingen, verdeeld over 67 sportdisciplines. Generali Okapi Aalstar Aalst heeft met Generali Okapi Aalstar een basketbalclub die speelt in de eerste nationale competitie van België. Hun thuisbasis is de zaal Generali Forum die plaats biedt aan circa 2.400 supporters. Generali Okapi Aalstar kent een lange geschiedenis die teruggaat tot 1954. Volgende spelers speelden in het verleden van Generali Okapi Aalstar: Daren Queenan, Charles Pittman, Daren Engeland, Mike Doyle, Tomas Van Den Spiegel, Pieter Loridon, Boro Vucevic, Frank Van Impe... Okapi Aalstar staat bekend om zijn fanatieke, volkse supporterslegioen Blue Armada. VC Eendracht Aalst VC Eendracht Aalst is een voetbalclub die reeds 90 jaar bestaat en momenteel in de derde klasse A speelt. In de jaren ’90 promoveerde Eendracht Aalst naar de eerste nationale en kon het zelfs Europees voetbal spelen waarbij ze ondermeer uitkwamen tegen het legendarisch AS Roma. Financiële problemen zorgde echter voor de degradatie naar derde.

Hoofdstuk 3

49

Veldloop

Aalsterse Mountainbikeroute

Ter voorbereiding van het sportbeleidsplan 2008-2013 werd aan de hand van bevragingen bij de sportverenigingen, Aalsterse scholen en inwoners van Aalst gepeild naar de noden, behoeften en verwachtingen op het vlak van sport in de stad Aalst. Hieronder worden de belangrijkste resultaten van deze enquêtes weergegeven: 1. Sportverenigingen Ondersteuning van de sportclubs door de stad: Er is voornamelijk vraag naar financiële steun want dit is momenteel zeer weinig of niet en anderzijds uit men de wens naar logistieke ondersteuning. Informatie en communicatie: Er heerst een algemene tevredenheid over de sportdienst. De ligging is centraal maar er is een parkeertekort en op vrijdagnamiddag en tijdens het weekend is de dienst niet bereikbaar voor verhuringen. Er is een algemene vraag naar een betere infoverstrekking en ook specifiek rond eventuele financiële ondersteuning verwacht men meer info. De clubs stellen voor om een eigen website en elektronische nieuwsbrief voor de sportdienst op te richten. Infrastructuur: Momenteel is de bestaande infrastructuur niet voldoende en zijn de beschikbare sportzalen overbelast. Hierdoor zijn bepaalde clubs beperkt in hun groeimogelijkheden. Hetgeen aanwezig is, voldoet wel aan de eisen van de clubs net zoals de tarieven van de stedelijke infrastructuur. Sportpromotie: de ledenwerving via het sportaanbod van de sportdienst kan beter. 2. Aalsterse scholen Werking sportdienst: De scholen zijn tevreden over de dienstverlening en informatieverstrekking van de sportdienst alsook over de centrale ligging. Nadelig vindt men het feit dat de sportdienst niet bereikbaar is op vrijdagnamiddag. Tevens vinden er voldoende en goede georganiseerde interscholensportactiviteiten plaats.

Sportinfrastructuur: In het algemeen is er een tekort aan sportinfrastructuur en dit uit zich voornamelijk in het gemis van een multifunctionele sporthal. Daarnaast stelt men eveneens een tekort vast aan sport –en speelpleintjes in de buurt van scholen. Het stedelijk zwembad is heel goed toegankelijk maar tijdens de schooluren is het er erg druk , er is geen instructiebad en het is eveneens ook het enige aanwezige zwembad. Informatie en ondersteuning: de Aalsterse scholen vragen naar de uitbouw van een uitleendienst voor klein sportmateriaal. 3. Inwoners Sportaanbod: Over het sportaanbod van de sportdienst is men in het algemeen tevreden. Er is wel de vraag om voldoende aandacht te schenken aan de jeugd, senioren en gehandicapten. Eveneens het individueel sporten kan verhoogd worden door ondermeer start to sporten. Infrastructuur: Het sportcentrum van Osbroek moet het kloppend hart van Aalst worden. In de buitengemeenten dient eveneens voldoende sportaccommodatie voorzien te worden. Ook de nood aan sport –en speelpleintjes en een turn –en danszaal wordt geuit. De fiets, loop –en wandelpaden moeten goed onderhouden worden en indien mogelijk uitgebreid. Het zwembad kan attractiever mede door een betere uurregeling. Ondersteuning: Vraag naar ondersteuning van topsportclubs en evenementen maar ook een evenredige steun voor andere sportclubs en evenementen. Informatie en communicatie: de werking van de sportdienst is onvoldoende gekend, maar men is wel tevreden over het gekende aanbod. Eventueel kan er informatie verspreid worden door het oprichten van een website en verspreiden van een infobrief.

3.15 Jeugd 3.15.1 Jeugdraad De Jeugdraad heeft als doelstellingen: • adviezen formuleren op vraag van de gemeentelijke overheden en op eigen initiatief, over alle aangelegenheden betreffende het jeugdwerk te Aalst en alle andere aangelegenheden waarbij het jeugdwerk van Aalst in het gedrang kan komen;

Hoofdstuk 3

51

•

initiatieven nemen om de samenwerking en het overleg tussen de jeugdwerkfactoren, de betrokkenen bij het jeugdwerk en de jeugd zelf te bevorderen; • bij zoveel mogelijk kinderen en jongeren de interesse voor het gemeentebeleid bevorderen, alsook de inspraak bij het tot stand komen van het gemeentelijk jeugdwerkbeleid te stimuleren. De Jeugdraad bestaat uit: • de algemene vergadering; • het dagelijks bestuur; • werkgroepen.

3.15.2 Roefeldag Roefel is de dag van het kind. Roefel is de grote uitprobeerdag, waarbij heel wat jonge mensen kennis maken met de "grotemensenwereld". Tijdens de Roefeldag zijn de kinderen baas in de stad. Deze dag is speciaal voor de zes- tot twaalfjarigen. Voor kinderen is Roefel een dag van verkenning. Deuren die nooit eerder opengingen geven nu hun geheimen prijs … Hoe werken Brandweer en Lokale Politie? Achter de schermen bij de bakker of in het warenhuis, zelf pizza’s maken, zien hoe een ziekenhuis draait, allerlei sporten meemaken, … In de Roefelfolder, die verdeeld wordt in alle Aalsterse basisscholen, worden alle activiteiten uit de doeken gedaan. Roefeldag vindt telkens plaats op de laatste of voorlaatste zaterdag van juni.

3.15.3 Speelpleinwerking Kinderen van 4 tot 14 jaar kunnen tijdens de paasvakantie en de maanden juli en augustus terecht op de vakantiespeelpleinen. Gebrevetteerde animatoren zorgen voor opvang en animatie. Het dagprogramma wordt rond een thema ingekleed en bestaat uit een aanbod aan sport en spel, knutselen en bouwen, uitstapjes, … 3.15.4 Resultaten jeugdenquête Uit de jeugdenquête blijkt dat jongeren volgende zaken als taken ziet van de jeugddienst: informatie verstrekken aan de jeugd (subsidies, advies verlenen, aanspreekpunt zijn, …), organiseren van evenementen en ontspanningsmogelijkheden en ondersteuning bieden bij evenementen door de jeugd georganiseerd, uitvoeren van beslissingen van de jeugdraad en het jeugdbeleid.

Alle jongeren die deelnamen aan de enquête kennen cc De Werf maar ze stellen een nood vast aan optredens en voorstellingen gericht op de jongeren. Tevens wensen de jongeren dat er meer kleinschalige en frequenter fuiven of evenementen worden georganiseerd. De nood aan betere infrastructuur is duidelijk aanwezig. Men vraagt een soort fuifzaal waar zowel grote als kleine evenementen kunnen plaatsvinden alsook een betere infrastructuur voor de jeugdhuizen. Om het studentenleven in Aalst te verbeteren geeft de jeugd als tips: het aantrekken van meer studierichtingen, frequenter activiteiten organiseren en meer communicatie hierover, openbaar vervoer na 24 en ondersteuning van de studentenclubs.

Hoofdstuk 3

53

4.

IMAGO ONDERZOEK

Het imago onderzoek bestaat uit vier delen. 1. bevraging inwoners 2. bevraging bezoekers 3. bevraging bedrijven 4. diepte-interviews bevoorrechte getuigen. Dit hoofdstuk geeft de belangrijkste resultaten weer van elk onderzoek. Als bijlage worden de volledige resultaatslijsten opgenomen.

4.1 Bevraging inwoners In het totaal werden 307 inwoners van Aalst telefonisch bevraagd. De bevraging werd proportioneel verspreid over de deelgemeenten. Onderstaand worden de voornaamste resultaten van deze bevraging weergegeven. Het eerste wat bij de inwoners opkwam wanneer men “Aalst” zegt. Carnaval (45%), Graag wonen (12%), Gezellig, mooi, tof (8%), Winkelen (6%), Ajuin (3,5%) Sterke punten van Aalst in vergelijking met andere steden Basketbal (20,6%), Winkels (17,1%), Compact (13,7%), Gezellig (12,6%), Samenhang inwoners (9,9%), Carnaval (9,9%) Mindere punten van Aalst in vergelijking met andere steden Slecht bestuur (15%), Parking (14,2%), Niet proper, vuil (10%), Straten in slechte staat (6,2%), Verloedering (4,7%) Aalst is eerder een…. Aangename stad (84,9%) Levendige, dynamische stad (77,9%) Moderne stad (51,3%) Niet echt een groene stad (52,1%) Propere stad (60,9%) Gastvrij (80,7%) Goed bereikbare stad (86,1%) Dure stad (40,1%) Ondernemende stad (61,3%) Volgende begrippen passen helemaal bij de stad Aalst

Hoofdstuk 4

55

Carnavalstad (97,6%) Stad met industrieel verleden (79,6%) Winkelstad (70,8%) Gezellige stad (60,9%) Historische stad (60%) Horecastad (58,8%) Scholen / studentenstad (58,1%) Algemene tevredenheid over de stad Aalst Gemiddelde score 7/10 76% geeft een score van 7 of meer Mate waarin men het eens is met volgende stellingen (1= helemaal niet eens en 10 = helemaal eens) Gemiddelde score Het ziekenhuisaanbod levert een positieve bijdrage aan het 8,4 imago van de stad Het onderwijsaanbod in Aalst is waarschijnlijk één van de bes7,6 te uit de streek Inwoners die sociale of maatschappelijke hulp nodig hebben 7,6 kunnen terecht bij de stad of het OCMW Aalst is een stad met een bloeiend verenigingsleven 7,5 Aalst is eerst en vooral een winkelstad 7,2 De rusthuizen is Aalst zijn uitstekend 7,1 In Aalst is het aangenaam wonen 7 In Aalst is er voldoende aanbod aan kinderopvang en speel7 pleinwerking Aalst is een senioren-vriendelijke stad 6.9 Er zijn voldoende mogelijkheden voor ontspanning, sport en 6,9 recreatie in Aalst Mensen die niet in Aalst wonen hebben een positief beeld 6,9 over Aalst Aalst is een aantrekkelijke stad voor toeristen 6,3 Aalst doet zijn best om het de inwoners zo aangenaam moge6,2 lijk te maken Er is voldoende werkgelegenheid in Aalst 6 Er is weinig criminaliteit in Aalst 5,5 Kennis van het logo van de stad Aalst Ongeveer de helft van de inwoners van de stad Aalst kent het logo niet. Na een beschrijving blijkt drievierde van deze mensen het logo te kennen.

Van de helft van de inwoners die beweren het logo te kennen, geeft circa de helft een verkeerde beschrijving van het logo. Bijna 48% van de bevraagden vindt dit logo zeer goed passen bij de stad Aalst. 40% vindt het min of meer passend. Bijna 67% van de ondervraagden kent de slogan “Stad Aalst Denderend” niet.

4.2 Bevraging bezoekers Op diverse dagen in de maand mei 2010 (11, 12, 15 en 19 mei) werden bezoekers van de stad Aalst ondervraagd. Deze face-to-face gebeurden op diverse locaties in de stad (Grote Markt, station en Sint-Annabrug). Onderstaand worden de voornaamste resultaten van deze bevraging weergegeven. In het totaal werden 201 personen bevraagd. Woonplaats bezoekers Aalst 59,2% Aalst 45,3% Gijzegem 3% Baardegem 7,4% Erembodegem 3,5% Haaltert 11% Erpe-Mere 6,1% Lede 6,1% Asse 6,1% Sint-Lievens-Houtem 4,9% Herzele 4,9% Affligem 4,9% Frequentie bezoek aan Aalst Dagelijks en meestal ook op zaterdag en/of zondag Dagelijks maar meestal niet op zaterdag en/of zondag 1 tot enkele keren per week 1 tot enkele keren per maand 1 tot enkele keren per jaar Reden van bezoek aan Aalst Dagelijkse boodschappen Funshoppen Familie of ander bezoek Horeca Dagje uit School Werk

Hoofdstuk 4

37,7% 0,5% 36,7% 18,6% 6,5%

27,4% 21,4% 13,4% 11,4% 10,4% 9% 8%

57

Het eerste wat bij de bezoekers opkwam wanneer men “Aalst” zegt. Carnaval (42,3%), Winkels (17,4%) en Gezellig (12,9%) Sterke punten van Aalst in vergelijking met andere steden Winkels (23,9%), Gezellig (20,9%), Carnaval (12,4%), Samenhang inwoners (9,5%), en Compact (9,5%) Mindere punten van Aalst in vergelijking met andere steden Parking (16%), Wegenwerken (14,9% en Niet proper, vuil (9,5%). Aalst is eerder een…. Aangename stad (91%) Levendige, dynamische stad (78%) Moderne stad (61,7%) Niet echt een groene stad (62,7%) Propere stad (49,8%) Gastvrij (74,5%) Goed bereikbare stad (89,1%) Goedkope stad (53,3%) Ondernemende stad (53,2%) Volgende begrippen passen helemaal bij de stad Aalst Carnavalstad (98%) Winkelstad (84,5%) Gezellige stad (78%) Scholen / studentenstad (73,2%) Horecastad (68,8%) Stad met industrieel verleden (64,7%) Historische stad (58,7%) Algemene tevredenheid over de stad Aalst Gemiddelde score 7,6/10 85,1% geeft een score van 7 of meer Mate waarin men het eens is met volgende stellingen (1= helemaal niet eens en 10 = helemaal eens) Weergegeven percentage is een score van minimum 7

Gemiddelde score De rusthuizen is Aalst zijn uitstekend In Aalst is er voldoende aanbod aan kinderopvang en speelpleinwerking Het ziekenhuisaanbod levert een positieve bijdrage aan het imago van de stad Aalst is een stad met een bloeiend verenigingsleven Het onderwijsaanbod in Aalst is waarschijnlijk één van de beste uit de streek Aalst is eerst en vooral een winkelstad Aalst doet zijn best om het de inwoners zo aangenaam mogelijk te maken In Aalst is het aangenaam wonen Aalst is een senioren-vriendelijke stad Er zijn voldoende mogelijkheden voor ontspanning, sport en recreatie in Aalst Er is voldoende werkgelegenheid in Aalst Inwoners die sociale of maatschappelijke hulp nodig hebben kunnen terecht bij de stad of het OCMW Aalst is een aantrekkelijke stad voor toeristen Mensen die niet in Aalst wonen hebben een positief beeld over Aalst Er is weinig criminaliteit in Aalst

9 8,8 8,4 8,4 8,2 8 7,8 7,6 7,6 7,6 7,3 7,2 7 6,9 6

Kennis van het logo van de stad Aalst Meer dan de helft van de bezoekers van de stad Aalst kent het logo niet. Na een beschrijving blijkt drievierde van deze mensen het logo te kennen. Van de bezoekers die beweren het logo te kennen, geeft bijna 55% een verkeerde beschrijving van het logo. Bijna 43% van de bevraagden vindt dit logo zeer goed passen bij de stad Aalst. 34% vindt het min of meer passend. Circa 80% van de ondervraagden kent de slogan “Stad Aalst Denderend” niet.

4.3 Bevraging bedrijven Naast de bewoners en bezoekers werden ook de Aalsterse bedrijven bevraagd en dit door middel van een schriftelijke enquête. In het totaal ontvingen 406 bedrijven de enquête en stuurden 23 van hen de enquête terug. Omdat dit slechts een respons betreft van 5,6%, zijn de resultaten ook erg beperkt. Toch geven we de belangrijkste resultaten weer.

Hoofdstuk 4

59

Waarom zijn de bedrijven gevestigd in Aalst? Goede bereikbaarheid, centrale ligging en historisch bepaald. Beoordeling aspecten van de huidige locatie (aantal van de antwoorden wordt weergegeven) Goed Voldoende Slecht Bereikbaarheid met de wagen 12 6 5 Bereikbaarheid met de vrachtwagen 10 5 8 Bereikbaarheid met het openbaar vervoer 6 13 4 Voetgangers –en fietspaden 3 10 10 Parkeergelegenheid 8 11 4 Verkeersveiligheid 3 16 4 Bewegwijzering 4 15 4 Beveiliging van het bedrijventerrein 1 14 7 Verlichting 5 15 3 Inrichting openbaar domein 2 18 1 Onderhoud openbaar domein 3 16 3 Uitstraling 1 19 3 Zwerfvuil 3 16 4 Inbraak en vandalisme 1 18 4 Afvalinzameling 6 14 2 Overlast (geur/stof/geluid) van andere bedrijven 11 10 1 Bepalingen bestemmingsplan 5 16 2 Bepaling milieuwetgeving 5 16 2 Vergunningen 5 14 4 Bedrijfsbelastingen 1 12 10 Welke zijn de sterktes en zwaktes van de stad Aalst als plaats om te ondernemen? Sterktes Centrale ligging Aanbod werknemers (dicht bevolkt)

Zwaktes Verkeer en ontsluiting Ondernemersbeleid Trage besluitvorming Diepte Dender

Maatregelen voor verbetering zwaktes: volwaardig mobiliteitsplan, realisatie ring Welke steden doen het beter dan Aalst? Gent: haven, ruimte om te ondernemen Antwerpen: haven Kortrijk: visie, aantrekkelijk centrum

Vormen van interbedrijfssamenwerking Er bestaan bijna geen vormen van interbedrijfssamenwerking. Slechts twee bedrijven geven aan dat er op het vlak van beveiliging wordt samengewerkt met andere bedrijven. Samenwerking op het gebied van signalisatie, bewaking en kinderopvang zijn wenselijk vormen. De helft van de ondernemers is bereid hier financieel aan bij te dragen.

Samenwerking stadsbestuur De samenwerking met het stadsbestuur wordt beoordeeld als neutraal. De overgrote meerderheid vindt het een goed idee om een overlegstructuur met het stadsbestuur op te zetten en wenst deel te nemen aan dit overleg. Punten waar het stadsbestuur prioritair aandacht aan dient te schenken zijn: mobiliteit, snellere besluitvorming en een ondernemersvriendelijk beleid. Associaties met de stad Aalst Carnaval, Okapi Aalst, politieke onenigheid en gezellige stad. Gegevens van de bedrijven De meerderheid van de bedrijven bestaan reeds langer dan één generatie, zijn Belgische familiebedrijven, zijn altijd in Aalst gevestigd geweest en kenden in het verleden reeds een uitbreiding. De sectoren waarin de bedrijven actief zijn, zijn zeer divers. De helft is actief in de productiesector. De meeste bedrijven zijn lid van een ondernemersvereniging of belangenorganisaties. Circa 43% van de werknemers is afkomstig uit Aalst en haar deelgemeenten, circa 43% van de omliggende gemeenten en circa 16% van buiten de regio. 8 bedrijven hebben uitbreidingsplannen. Eentje hiervan zoekt een locatie buiten Aalst.

4.4 Gesprekken bevoorrechte getuigen BRO België voerde een aantal diepte-interviews met bevoorrechte getuigen van de stad Aalst. De lijst van deze gesprekspartners vindt men terug als bijlage. Hier worden de voornaamste resultaten van deze gesprekken weergegeven. Spontane associaties met de stad Aalst Volgende associaties kwamen het vaakst bij de gesprekspartners spontaan in hun hoofd op:

Hoofdstuk 4

61

Over de stad zelf: Over de Aalstenaren: Carnaval Sociaal Zorg Vrank en vrij Onderwijs Kritisch Winkelen Zwart / wit Cultuur Conservatief Strategische ligging Groene stad Veilige stad Ondynamische stad Sterktes van de stad Aalst ten opzichte van de regio en andere steden •

• • • • • • • • • • • •

Onderwijsaanbod: Aalst beschikt over een zeer groot aanbod aan onderwijsvoorzieningen startend van het kleuteronderwijs tot en met het hoger onderwijs. Strategische ligging van Aalst tussen Brussel en Gent. Organisatie van evenementen zoals Carnaval, Cirq, … Aanwezigheid van topsportclubs zoals Okapi Aalstar en Eendracht Aalst en de organisatie van het eerste na tour wielercriterium. De grote mate van vrijwilligerswerk en sociaalengagement Wonen in Aalst, werken in Brussel en Gent. Belastingen op een gemiddeld niveau. Middenmoot voor de opcentiemen en geen of weinig bedrijfsonvriendelijke belastingen. Aanwezigheid hoogwaardige ziekenhuizen en medisch personeel Culturele ambassadeurs zoals Cantate Domino, Alkuone, Catharinisten,… Hogere welvaartsindex CC De Werf Creativiteit van de inwoners en de stad: industrie, carnaval, sport, cultuur, verenigingen, zorg,… Aanwezigheid van topbedrijven zoals De Nul, Honda, Tupperware,…

Zwaktes van de stad Aalst ten opzichte van de regio en andere steden • • • • • • •

Gebrek aan een geleide democratie, onenigheid binnen het College van Burgemeester en Schepenen, de macht van topambtenaren, … Nood aan een sterke Aalsterse politici in Brussel die het nodige gewicht in de schaal kan gooien om voor Aalst middelen en projecten binnen te halen Gebrek aan een eenduidige en gestructureerde communicatie naar de pers, inwoners, bedrijven en bezoekers toe. Perceptieprobleem bij de inwoners: “hier lukt het toch niet”. Negatieve publiciteit Beperkte infrastructuur voor grootschaligere evenementen Aalst is te weinig gekend als winkelstad buiten Aalst.

• • • • • •

•

Gebrekkige parkeergeleiding Onvoldoende aandacht voor behoeften en noden bedrijven waardoor er een ongunstig ondernemersklimaat heerst Gebrek aan economisch overleg Dender wordt niet benut (niet toeristisch, niet economisch) Structuur stadsdiensten: elke afdeling zit op een eiland Conservatief bestuur: Aalst heeft nog sociale woningen, onderwijs en een ziekenhuis in eigen beheer. Dit is voorbijgestreefd. Een stad moet sturen niet uitvoeren. Aalst is geen aantrekkelijke studentenstad.

Kansen voor de stad Aalst • Spinoffs medische sector (combinatie van zorg, onderwijs en bedrijven) • Gunstig vestigingsklimaat voor ondernemers creëren • Toerisme (Carnaval, Dender, erfgoed,…) • Uitbouw tot studentenstad • Promotie en communicatie rond de stad Aalst • Syral omvormen tot woonproject • TV serie over Aalst • Nieuw stadhuis bouwen en huidig administratief centrum omvormen • Creatie evenementencomplex • Herontwikkeling stationsbuurt Bedreigingen voor de stad Aalst • • • • • • •

Ruziënde politici Slaapstad worden Wegtrekken van de hogescholen Niet realiseren van strategische projecten Stad Gent Mobilteitssituatie Dalende zelfstandigen en opkomst ketens

Hoofdstuk 4

63

5.

SCREENING COMMUNICATIE

5.1 Huidige communicatie door de Stad Aalst In de eerste fase hebben we de communicatiemiddelen onder de loep genomen. Een degelijke communicatie-audit vormt de basis van een optimale communicatiestrategie. Op die manier kan het communicatiebeleid afgestemd worden op het algemene beleid, kan de professionalisering toenemen, er kan meer ingespeeld worden op de wensen en noden van het publiek waardoor de klanttevredenheid stijgt. Op basis van deskresearch, bevragingen en een werkgroep hebben we een duidelijk zicht gekregen op de communicatie (zowel intern als extern) van de stad Aalst. De stad beschikt niet over een degelijk communicatieplan. De communicatieacties die plaatsvinden, gebeuren eerder ad hoc. Ook aan een citymarketingplan was nog geen aandacht geschonken. Aalst beschikt wel over een professioneel communicatieteam (sectiechef, administratief medewerker, dtp-er en communicatiewetenschappers). Aalst heeft voor zichzelf een identiteit bepaald, bestaande uit 4 facetten: historische stad, feeststad, winkelstad en groene stad. Dit beeld komt niet tot uiting in hun communicatiemiddelen. Aalst beschikt over een eigen logo en baseline en een uitgebreid huisstijlhandboek met uitgebreide richtlijnen rond briefwisselingen. Toch mist een coherente opmaak van brochures, flyers en andere communicatie-uitingen. Dit zijn elementen die zeker niet mogen ontbreken in het handboek. Wanneer we het logo onder de loep nemen, dan zien we dat 50,1% van de bevolking het logo van de stad niet kent. Wanneer het getoond wordt, HERkent 1 op 4 het zelfs niet. 67% van de bewoners herkent de baseline ‘Denderend Aalst’ niet. De bewoners van Aalst kunnen zowel offline als online zeer uitgebreide informatie over hun stad terugvinden. De bezoekersinfo daarentegen is slechts beperkt aanwezig in de stad. Enkel in het bezoekerscentrum kan er informatie gevonden worden (niet in café’s, niet in B&B’s…).

Hoofdstuk 5

65

Aalstenaren en niet-Aalstenaren kunnen zich abonneren op deze nieuwsbrief

Zoals gezegd, worden de bewoners zeer goed geïnformeerd o.a. door een website die zeer uitgebreide info bevat, waar een online loket beschikbaar is én publicaties te downloaden zijn. Het ontbreekt wel aan overzichtelijkheid en ook web 2.0 toepassingen zijn niet aanwezig.

5.2 Huidige communicatiemix Aalst beschikt over sterk uitgebreide (veel content) printcommunicatie en ook online (website) is sterk gedocumenteerd. Op audiovisueel vlak is Aalst niet voorzien. Ze beschikken niet over Stads TV terwijl we wel zien dan heel wat andere buurtgemeentes en steden hier gebruik van maken. Er bestaat wel een filmpje voor nieuwe inwoners, maar dit wordt tegelijkertijd ook voor bezoekers gebruikt, waardoor uit het filmpje niet echt blijkt voor wie het bedoeld is.

Denderend Aalst is het stadsmagazine dat 2-wekelijks verschijnt.

Communicatie getoetst op algemeen beleid We hebben de communicatie getoetst aan de bestaande kernwaarden uit het algemeen beleid. In hoeverre strookt de communicatie met de algemene aanpak van de stad: • Aalst is transparant. Dit blijkt ook uit te communicatie. Zij communiceren zeer uitgebreid en volledig naar hun bevolking. Jaarverslagen, horecabeleidsplannen, masterplan… zijn online te consulteren. • Aalst is denderend. De uitstraling van de communicatiemiddelen van de stad staat haaks op de baseline. • Aalst is leefrijk. Aalst heeft een inspirerend filmpje om nieuwe bewoners te verwelkomen. Er wordt een activiteitenkalender verspreid. • Aalst is ondernemend. Hier strookt de communicatie niet met het ondernemende karakter dat Aalst wil uitstralen. Er is een gebrek aan economische communicatie (vb. Prospectus). Conclusies • • • • •

Aalst communiceert veel maar er is een gebrek aan focus. De huisstijl is goed uitgewerkt maar de uitstraling is erg beperkt. De bewoners worden goed geïnformeerd (maar opletten voor overload). Er is nood aan een focus in doelgroepen. Er is nood aan een gestructureerde aanpak voor de toekomst.

Hoofdstuk 5

67

De website is volledig maar weinig overzichtelijk

6.

BOUWSTENEN VISIE

6.1 Inleiding In deze fase zijn alle voorzieningen reeds gescreend en hebben we de mening gevraagd van de bevolking binnen en buiten Aalst, hebben we inzichten verzameld bij ambassadeurs en sleutelfiguren van de stad en hebben bedrijven en bezoekers hun mening over Aalst kunnen aanreiken. Een city-marketingplan staat of valt verder met haar uitvoering. Daarom dat er extra veel aandacht moet geschonken worden aan draagvlakcreatie, vooral bij mensen en instanties die mee instaan voor de implementatie van het citymarketingplan. Via geregeld overleg met dienst communicatie en via afstemmingsmomenten met de werkgroep worden de verschillende stappen teruggekoppeld en worden de resultaten en eerste conclusies voorzichtig getoetst bij de direct betrokken administratieve diensten en beleidsverantwoordelijken. Het is natuurlijk belangrijk om deze toetsing breder door te trekken naar alle diensten, instanties en organisaties die een belangrijke stem hebben in de verdere uitbouw van voorzieningen en aanbod en al een belangrijke bijdrage leveren aan de toekomstige reputatie van de stad Aalst. Hiervoor is een stuurgroep samengesteld, waarvan de samenstelling in bijlage te vinden is.

6.2 Workshop stuurgroep dd 02/09/2010

We hebben ervoor gekozen om de eerste samenkomst van de stuurgroep te laten samenvallen met de workshop die aan het begin van het visie-traject werd georganiseerd. Deze workshop had tot doel om op interactieve wijze de analyseresultaten te presenteren, te bespreken en vooral om gezamenlijk een aantal gemene delers te definiëren die cruciaal kunnen zijn voor de latere positionering van het merk Aalst. Deze gemene delers kunnen slaan op de identiteit van de stad, de prioritaire aandachtsvelden en mogelijke realisaties of projecten die bepaalde ambities kracht moeten bijzetten. Het mag duidelijk zijn dat een workshop tot doel heeft om gezamenlijke standpunten los te weken, de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Het verloop en verslag van deze workshop vindt u in bijlage. In een eerste deel worden de resultaten van het analyserend gedeelte van dit citymarketingplan toegelicht. Gezien het imago-onderzoek redelijk breed werd inge-

Hoofdstuk 6

69

stoken, wordt deze oefening niet herhaald. We gaan er immers van uit dat een aantal plus- en minpunten ook in deze constellatie terugkomen. We zoomen toch even in op enkele eigenschappen van de stad Aalst die de fierheid opvijzelen bij de deelnemers. Fierheid gaat immers verder dan een al dan niet objectieve sterkte. En ook hier komen toch een aantal kenmerken naar voren die blijkbaar bepalend zijn voor het DNA van Aalst. - Carnaval, niet enkel als evenement maar als een uiting van sociale cohesie en relativeringsvermogen - De sociale cohesie die zich doorzet in een zeer omvangrijk verenigingsleven. - De sociale cohesie die wellicht ook een belangrijke voedingsbodem is (geweest) voor het huidige, ruime zorg- en welzijnsaanbod van de stad en uiteindelijke de koploperspositie van bepaalde ziekenhuizen, vooral op vlak van cardiologie. - De samenhorigheid, eigen aan een rijk verenigingsleven, is blijkbaar een belangrijke inspiratiebron voor creativiteit. Vele mensen bij elkaar werkt de creativiteit blijkbaar in de hand. Wanneer gepolst wordt naar speerpunten die de stad Aalst dient aan te pakken met betrekking tot bewoners, bezoekers en bedrijven, komen volgende suggesties naar boven drijven Bewoners Aalst heeft alles te bieden voor de bewoners zonder ergens echt in uit te springen, behalve medische spitstechnologie. Het aanbod is compleet maar minder ‘sexy’. Speerpunten - Verbeteren van mobiliteit en versterken veiligheidsgevoel - Uitbouw voorzieningen voor studenten en infrastructuur voor evenementen, sportmanifestaties en seminaries. - Bewoners liggen niet te wachten op politieke strubbelingen en roepen op tot meer samenhorigheid. Bezoekers De ligging van Aalst is een grote troef. De bereikbaarheid op macro- en mesoschaal is voldoende, op micro-schaal, met name in het stadscentrum is deze ondermaats. Aalst heeft een centrumfunctie op vlak van onderwijs, vrije tijd, zorg en handel. Carnaval is samen met de cardiologie van Aalst de voornaamste identiteitsdrager op Vlaams niveau.

Speerpunten - Zorgaanbod moet katalysator zijn voor werkgelegenheid, niche- en toeleveringsbedrijven en voor een structurele relatie met aanverwante sectoren zoals onderwijs, dienstverlening en verblijfsaccomodatie. - De geografische ligging en de beschikbare ruimte moet meer bedrijven aantrekken. Dit vergt een pro-actieve houding naar vestiging en facilitering. - Het onderwijs is zeer ruim aanwezig, behalve op vlak van hoger onderwijs, met name lange type. De relatie met de medische en paramedische sector is één aanknopingspunt, deze met innovatieve bedrijven en zakelijke dienstverlening een ander. - Evenementen als communicatie-tool of PR-instrument. Dit impliceert aangepaste accommodatie. Bedrijven De ligging van de stad Aalst ten opzichte van de metropolen Gent en Brussel is een belangrijke asset. Bovendien beschikt Aalst als centrumsta over een tamelijk volledig voorzieningenaanbod voor bewoners/werknemers en pendelaars. Speerpunten - Profiel bedrijvenpopulatie opkrikken: innovatieve bedrijven, kenninseconomie, (para-)medische niches, - Versterking ondersteunende diensten zoals hotel- en congresaccomodatie. - Pro-actievere houding en meer empathie vanwege stadsbestuur - Mobiliteit en multimodaliteit aanwakkeren. Gemene delers -

Creativiteit en sociale bewogenheid drijft de Aalsterse bevolking. Zorgverstrekking in breedte en diepte en carnaval roepen bovenlokaal de meeste herkenning op. Creativiteit en samenhorigheid moet beter gefaciliteerd worden. Een polyvalente evenementenhal komt in alle discussies terug. Het stadsbestuur moet slagvaardiger en krachtdadiger voor de dag komen. Er hapert te veel in de communicatie met de verschillende doelgroepen. Of de boodschap komt niet aan, of ze is negatief gekleurd.

6.3 Workshop college burgemeester en schepenen dd 25/10/2010 Tijdens de workshop in september waren de voornaamste actoren van het bestuurlijk, administratief, maatschappelijk en professioneel veld actief aanwezig. Maar het draagvlak begint bij de decisionmakers van beleidsmatige en strategische keuzes, het schepencollege dus. Op 25 oktober ll hebben we met het schepencollege een

Hoofdstuk 6

71

aantal strategische denkoefeningen gemaakt om mogelijke gemeenschappelijke elementen en standpunten ook beleidsmatig te verankeren. Er hangt vandaag een negatief beeld rond het beleid, hetgeen weegt op de slagvaardigheid en dus bepaalde ontwikkelingen afremt. Een citymarketingplan dat door dit college niet enigszins gedragen wordt, blijft een dode letter. Er rust dus een zware verantwoordelijkheid op alle mandatarissen van de stad Aalst om ten behoeve van haar inwoners, haar bezoekers en klanten en haar welvaart dankzij een bloeiende economie de juiste strategische afwegingen te maken en de gepaste maatregelen te nemen op het juiste moment. De presentatie met agenda, duiding resultaten en imago-onderzoek en overige stappen is terug te vinden in bijlage. Volgende interactieve oefeningen kwamen aan bod 1) intro -

Op welk aspect van de stad Aalst ben je het meest fier? Wat moet Aalst doen om zijn achterstand ten opzichte van centrumsteden in te halen

2) workshop -

3 groepjes beantwoorden vragen en denken na over strategische stappen ten behoeve van de 3 doelgroepen, bewoners/bezoekers/bedrijven.

3) associatie-oefening 4) positioneringsoefening We overlopen de voornaamste resultaten 1) intro Noot auteur - de verzuurde relatie blijkt al uit vraag 1. Eén schepen is op geen enkel aspect van zijn eigen stad fier omwille van het gebrek aan concrete realisaties. - Een ander schepen klaagt het totaal gebrek aan vertrouwen en eendracht aan en bevestigt hiermee de perceptie bij de publieke opinie.

Resultaten Er zijn wel andere onderscheidende kenmerken of karaktertrekken die de fierheid bespelen bij de andere deelnemers, al dan niet geïnspireerd door eigen bevoegdheden -

seniorenwerking, ontwikkelingen in uitvoering of in pipeline sociale betrokkenheid en samenhorigheid ziekenhuizen creativiteit in verenigingsleven, carnaval, initiatiefname industrieel en sociaal erfgoed als drager voor maatschappelijke cohesie eigenzinnigheid vs samenhorigheid, een ogenschijnlijke paradox de volledigheid van het aanbod (maar het gebrek aan promotie ervan)

Op vlak van weg te werken achterstand onthouden we het volgende -

-

Aalst aarzelt en neemt geen beslissingen: pleidooi voor meer slagvaardigheid Ambitie durven tonen en niet wegstoppen achter mainstream-aanbod, een centrumstad moet op enkele domeinen uitblinken. De ingrediënten zijn er, de uitwerking niet, vb handel, onderwijs, …. Openbaar domein is manco, ook ambitie op stedenbouwkundig of architectonisch vlak Tonen van eensgezinde visie, chauvinistisch naar buiten toe

2) workshop Het college splitst zich ners/bezoekers/bedrijven.

op

in

3

groepjes

rond

de

doelgroepen

bewo-

Vragenlijst en samenstelling in bijlage. Voor de drie doelgroepen worden bulletpointgewijs antwoorden gegeven op de drie gestelde vragen. a) bewoners -

troeven zijn centrale ligging, uitgebreide dienstverlening (volledigheid), belastingsvriendelijk nadelen zijn beschikbare betaalbare gronden en toename allochtonen prioritaire aandachtsvelden zijn optimaliseren van het aanbod voor kinderen en ouderen, efficiëntere publieke dienstverlening via een nieuw administratief centrum en realisatie van recreatieve infrastructuur (o.a. evenementenhal)

b) bezoekers

Hoofdstuk 6

73

-

-

-

er is een regionale en bovenregionale aantrekking voor bezoekers. De eerste wordt bepaald door commercieel, dienstverlenend en maatschappelijk aanbod. De tweede door carnaval, cultuurhistorie en zorg. Er wordt een gebrek aan verblijfsaccommodatie opgegeven als reden om Aalst niet te bezoeken en een gebrek aan (supra-)lokale promotie en communicatie, zodat onbekend in Aalst onbemind blijft. Om de bovenregionale slagkracht te versterken moet er een trekker van formaat komen. Deze kan opgehangen worden aan carnaval of een andere museale kapstok. Een volwaardige stadswinkel moet bezoekers en toeristen onthalen. De toegankelijkheid moet verbeterd door (her-)aanleg van voet- en fietspaden, verbeteren van de parkinginfrastructuur en de bereikbaarheid.

c)

bedrijven

-

troeven zijn uiteraard de centrale ligging, beschikbare ruimte en recruteringspotentieel nadelen zijn de onderbroken Noord-Zuidas (N41), een streng vergunningenbeleid (op Vlaams niveau) en het ontbreken van politieke stabiliteit. Speerpunten om de bedrijfsdynamiek aan te wakkeren zijn de oprichting van een uniek KMO-loket, het aantrekken van meer bedrijven (naar ruimte maar vooral pro-actief als politiek statement) en de sluiting van de N41.

-

De workshop wordt afgesloten met 2 interactieve oefeningen waarbij in eerste instantie wederom gepolst werd naar de persoonlijkheidskenmerken die de stad Aalst typeren (associatieoefening) en waarbij vervolgens gevraagd werd naar de meest kansrijke positionering voor de stad Aalst (positioneringsoefening) 3) Associatieoefening Deze oefening levert interessante inzichten op -

De antwoorden laten zich samenvatten tot volgende clusters:

• • • • • •

temperamentvol, onrustig, ongeduldig, chaotisch eerlijk, sociaal, solidair, warm vrolijk, spontaan, uitbundig, levendig, vriendelijk, enthousiast creatief, fantasierijk en progressief alledaags, beide voeten op de grond, braaf, conservatief, voorzichtig enkele enkelvoudige antwoorden

-

Het hoeft geen verbazing te wekken dat de afzonderlijke begrippen creativiteit, sociale bewogenheid en levendigheid het duidelijk winnen op punten. Ook clustergewijs worden deze kernwaarden bevestigd.

-

-

-

Er zitten echter ook een aantal tegenstellingen in; Zo staat de cluster ‘braaf, alledaags en voorzichtig’ tegenover ‘ temperamentvol en onrustig’, progressief tegenover conservatief, autoritair en dominant tegenover braaf. Ondanks enkele gemeenschappelijke delers, is eenduidigheid (binnen het college) eerder uitzondering dan regel. Eigenschappen zoals kritisch, zwart/wit, vrank en vrij kwamen in dit overzicht niet voor maar sluiten zeker aan bij een temperamentvol en uitbundig karakter.

4) Positioneringsoefening Ook hier blijkt dat de meningen binnen het college sterk verdeeld zijn. Bedoeling was om 10 uitgewerkte ambitie-bepalingen in volgorde van prioriteitsstelling te rangschikken. Alle 10 zeiden ze iets over de identiteit van de stad maar waren ze toch zeer verscheiden uitgewerkt. De top 3 op zich hoeft niet te verbazen, wel het gegeven dat er toch aardig wat polarisatie bestond tussen de verschillende stellingen. Wat voor de 1 topprioriteit is, is voor de andere dat absoluut niet. Door het gewogen gemiddelde sluit de Top 3 toch naadloos aan bij de voornaamste identiteitsdragers van de stad: I Europees centrum voor gezondheidszorg II Stad met sterkste sociaal weefsel in Vlaanderen III Hotspot voor creatieve mensen Sociale bewogenheid, koploper in de medische zorgverstrekking (cardiologie) en creativiteit in de breedste zin van het woord zijn dus erg bepalend voor het DNA van Aalst en bevestigt de stelling van andere actoren. Bij creativiteit wordt de bedenking gemaakt dat deze wel aanwezig is maar te weinig aan de man gebracht. De Aalstenaar durft niet rap zijn hoofd boven het maaiveld uit te steken, waardoor realisaties of initiatiefname blijft steken in goede bedoelingen of enkel binnen de Aalsterse context wordt opgemerkt.

6.4 Samenvattende SWOT De verzamelde gegevens en verworven inzichten stellen ons in staat om onderstaande SWOT op te stellen. Er worden vanuit verschillende hoeken interessante suggesties aangereikt of bekommernissen overgemaakt. Toch kunnen we niet voorbij aan enkele constante waarden of kenmerken van de stad Aalst.

Hoofdstuk 6

75

Zo worden bij de sterkten steevast carnaval, de sociale cohesie en de reputatie in de zorgsector naar voor geschoven. Het imago van de stad, zowel op vlak van uitstraling en infrastructuur als op vlak van externe communicatie is erg povertjes. De eigengereidheid waar menig Aalstenaar prat op gaat, vindt haar uitwerking in moeilijke coalities en moeizame beslissingstrajecten en onduidelijke communicatie. Het mag duidelijk zijn dat een grondige maar vooral consequente en consistente aanpak en versterking van infrastructuur en openbaar domein kansen biedt in Aalst. De bereikbaarheid, verblijfskwaliteit en uitstraling dienen een belangrijke boost te krijgen. Op vlak van voorzieningen wordt veel verwacht van de uitbouw van de zorgsector, naar aanbod, synergie en relatie met andere voorzieningen zoals dienstverlening en onderwijs. De negatieve perceptie bij zowel Aalstenaren als bij buitenstaanders is hardnekkig. Deze ombuigen door gepaste realisaties, grotere transparantie, meer eenstemmigheid zal een grote uitdaging vormen voor het beleid, de administratie en andere actoren. Sterktes Zwaktes Dicht bevolkt Imago Hogere inkomens Infrastructuur administratief centrum Centrale ligging verkeersinfrastructuur Infrastructuur evenementen Regionale aantrekkingskracht winkels Uitstraling openbaar domein en patrimonium Carnaval Gebrek aan economisch overleg Cultuurcentrum De Werf Niet benutten geografische kwaliteiten Regiofunctie onderwijs Studentenvoorzieningen Winkelaanbod mode/schoenen Onenigheid binnen bestuur Laag leegstandscijfer winkels Aanbod levensmiddelen/sport en spel benedengemiddeld Bovengemiddelde koopbinding niet- Lagere penetratie dagelijks winkelaandagelijks aanbod bod Culturele ambassadeurs Lage filialiseringsgraad tov centrumsteden Waterhuishouding en waterkwaliteit Parkeerproblematiek Water in de binnenstad Binnenstedelijke bereikbaarheid Laag onveiligheidsgevoel Netheid straten Zorgsector met cardiologie als niche Residentiële voorzieningen senioren Nationaal gekende sportclubs Gering vertrouwen in lokale overheid Bovengemiddelde private investerings- Laagste tevredenheid informatie dynamiek over/door stad Sociaal engagement Laagste tevredenheid consultatie bevolking

Spreiding sociale woningbouw

Tevredenheidscijfer over buurt en stad laag Goed evenwicht stedelijkheid vs buiten- Congresruimte gebied Weekmarkt en SintMaartenjaarmarkt Hotelaccomodatie onvoldoende Verenigingsleven Kinderopvang onvoldoende Historische gebouwen, herenhuizen Onvoldoende herkenning stedelijke iden19de/begin 20ste eeuw titeit Cirq-straatanimatie Enkele culturele vaandeldragers Na-Tourcriterium Kansen Spinoffs zorgsector Siesegemkouter als mogelijke broedplaats voor facilitaire bedrijvigheid tbv ziekenhuizen mhoo schaalvoordeel en efficiëntiewinst Investeringen infrastructuur Strategische ontwikkelingsprojecten Aalst als winkelstad Versterking toeristische troeven Uitbreidingsmogelijkheden industrie Industrieel Erfgoed Randvoorwaarden multimodaal en intermodaal aanbod Voortrekkersrol in regionaal sociaaleconomisch debat Nieuwe bibliotheek Stadsmuseum Toeristisch ambassadeursschap Compactheid binnenstad Carnaval als werelderfgoed Wervingspotentieel bedrijfswereld Sterke historische identiteit als industrieen arbeiderstad Ontwikkelingen postgebouw, waterkant

Hoofdstuk 6

Bedreigingen Perceptie Toename onveiligheid stationsomgeving

Stilstaand beleid Mobiliteit Negatieve persaandacht Dynamiek Gent en Dendermonde Groene druk (te laag, instroom jongeren) Grijze druk te hoog (aandeel 60-plusers) Lage werkgelegenheidsgraad Trage besluitvorming Onvoldoende ondernemingsvriendelijk

77

7.

STREVEN NAAR EEN GEWENST IMAGO

7.1 Kort samengevat, wie vandaag Aalst zegt…. In de eerste hoofdstukken hebben wij de identiteit van de stad Aalst ontleed aan de hand van voorzieningen, kwaliteiten, socio-demografisch en morfologisch profiel en beleidscontext. In de volgende hoofdstukken hebben we bij bewoners, bezoekers en bedrijven gepolst naar hoe zij het imago beleven en hoe als dusdanig de perceptie over de stad Aalst leeft. Het feitelijk imago wordt gevormd door de voordelen en nadelen die de verschillende ‘genieters’ ervaren. Dit feitelijk imago wijkt af van de gewenste identiteit en ambitie zoals die door het stadsbestuur wordt beoogd en zoals deze door eigen bevindingen en diepte-interviews vorm heeft gekregen.

Vandaag….. Zoals blijkt uit de SWOT-analyse worstelt Aalst vandaag met een moeilijk imago. Hier zijn verschillende oorzaken voor aan te halen - Aalst beschikt als centrumstad over heel wat voorzieningen, kan zelfs terugvallen op een redelijk volledig aanbod voor de functiegebieden wonen, werken, vrije tijd en welzijn en dit ten behoeve van de 3 doelgroepen. Maar Aalst springt op vlak van voorzieningen nergens echt bovenuit, wordt dus niet als dusdanig opgemerkt in een ruimere regionale context. En de bestaande voorzieningen blinken niet uit in een sexy of eigentijdse uitstraling. Kunnen we stellen dat hierdoor het imago van Aalst wat grijs is? Onbekend maakt hier een beetje onbemind. Aalst heeft dus nood aan een sterker regionaal imago als centrumstad. - De ‘grijsheid’ wordt tevens bepaald door het wat troosteloze patrimonium, dat getuigt van het industrieel en proletarisch verleden van de stad. Dit patrimonium en verleden bieden echter veel kansen, die vandaag onvoldoende benut worden. - Uitzondering wordt hier gemaakt door het beroemde carnaval en de het OLVziekenhuis met een wereldberoemde cardiologische afdeling. Dit is tevens de achillespees omdat carnaval alle aandacht naar zich toe trekt en ook wel eens overlast met zich mee brengt en omdat de cardiologie zeer niche-gebonden is. - Bestuurlijk komt Aalst te vaak op een negatieve manier in het nieuws omdat er te weinig eensgezindheid is binnen de coalitie. Het vertrouwen bij de lokale bevolking en de publieke opinie staat vandaag op een laag pitje.

Hoofdstuk 7

79

Het is natuurlijk niet allemaal kommer en kwel. De ‘onderbuik’ van Aalst leeft en dat blijkt uit een zeer boeiend sociaal weefsel, waarvan carnaval slechts één uiting is. Aalst heeft tientallen socio-culturele, sportieve en recreatieve verenigingen, voor elk wat wils. De Aalstenaar laat zijn creativiteit de vrije loop in zijn sociaal engagement. En wat carnaval zelf betreft, niet elke centrumstad heeft een dergelijk pareltje van werelderfgoed. Bovendien draait Aalst als winkel- en onderwijsstad en moet dit enkel nog beter gecommuniceerd worden en waar mogelijk beter gefaciliteerd worden. Het feit dat Aalst beschikt over 2 ziekenhuizen, uitgebreide zorgfaciltiteiten voor senioren, kansarmen en kinderen zegt overigens veel over het sociaal karakter van de stad. …tot de kern van de zaak De SWOT-analyse zegt veel over Aalst. Heel wat aspecten gaan niet enkel op voor Aalst maar tevens voor andere vergelijkbare steden. Zo hebben nog steden water in de binnenstad of bekleedt het onderwijs een regionale functie. Ook in andere industriële steden is sprake van groene of grijze druk of kennen we vergelijkbare sociodemografische ontwikkelingen. Om een eerste voorafname te nemen op het onderscheidend karakter van de stad Aalst zullen we per sterkte, zwakte, kans of bedreiging een top 3 of top 5 filteren met aspecten die of wel uniek zijn voor Aalst of die bovengemiddeld doorwegen in de beeldvorming over Aalst.

Sterkte - Sociaal engagement en betrokkenheid - Geografische bereikbaarheid (infra en station) - Zorgsector met cardiologie als niche - Grote topbedrijven (zoals De Nul) Kansen - Industrieel erfgoed in en buiten de stad: Æ strategische ontwikkelingen Æ Dender (water) in de stad - Onderwijs, jeugd, leven in de stad - Regionaal winkelapparaat - Carnaval als werelderfgoed - Spinoffs zorgsector

Zwakten - Imago - Trage besluitvorming - Uitstraling openbaar domein en patrimonium - Verkeersproblematiek stadscentrum Bedreigingen - Socio-demografische ontwikkelingen - Negatieve persaandacht - Uitblijven daadkracht beleid -

De sociale bewogenheid uit zich in een uitgebreid aanbod aan zorggerelateerde diensten maar tevens in de hoge participatiegraad van de Aalsterse bevolking aan het verenigingsleven. Dat de cardiologische verzorging van Aalst wereldberoemd is, benadrukt dit zorg-aspect en plaatst Aalst op dit vlak althans op een bijzonder niveau ten opzichte van de andere centrumsteden. De koepel ‘zorg’ vraagt dus om verdere onderbouwing en synergie met andere voorzieningen en faciliteiten. De sociale bevlogenheid van de Aalstenaar is voor een flink stuk bepaald door de industriële geschiedenis, waarvan het erfgoed vandaag de dag onderbenut is maar bijzonder veel kansen inhoudt op vlak van na- en herbestemming. Carnaval is naast cardiologie op een tweede plaats wellicht de voornaamste associatie die Vlaanderen over Aalst heeft en is dus per definitie onderscheidend. Carnaval betreft hier niet enkel Vastenavond en de Optocht maar vooral de maatschappelijke dynamiek die hiermee gepaard gaat in het voortraject en de ‘kwinkslagen’ of ironie die zo eigen zijn aan de Aalstenaar. De Aalstenaar die graag feest en uitbundig is. De kanttekeningen die bij Aalst kunnen geplaatst worden zijn enerzijds de wat verloederde uitstraling en het immobilisme dat vandaag te vaak de bovenhand haalt. Dit heeft het vertrouwen in het beleid namens de bevolking geen deugd gedaan, hetgeen de verklaring is voor het negatieve imago en de negatieve persaandacht die Aalst vandaag toch moet ondergaan. Deze vaststelling is trouwens één van de aanleidingen geweest voor het opstarten van een strategisch communicatie-traject. Het mag duidelijk zijn dat (be-)zorg-(dheid), sociale bewogenheid, temperament en de eigenzinnigheid van het carnaval

7.2 Het Merk DNA De SWOT-analyse zegt natuurlijk al iets over kwaliteiten en beperkingen, kansen en bedreigingen maar het blijft een beschrijvende benadering. Indien we een merk van een stad willen ontleden of sterker nog gaan bepalen, dient er ook ingespeeld te worden op emotionele of sentimentele waarden of associaties die deze oproepen. We gaan het DNA van de stad Aalst bepalen aan de hand van 4 kapstokken -

Feiten: Extrinsieke vaststellingen Waarden: Intrinsieke elementen, waaraan hecht men belang Verhalen: Geschiedenis, weetjes, … Associaties: woorden en begrippen waarmee het merk wordt geassocieerd

Deze 4 kapstokken worden in volgende matrix geplaatst en bepalen het reële imago of de perceptie zoals deze overkomt bij de verschillende doelgroepen.

Hoofdstuk 7

81

Excentriek Feiten • Excentrieke vaststellingen

Verhalen • Geschiedenis, weetjes…

Waarden Associaties • Intrinsieke elementen, • Woorden en begrippen waaraan men belang waarmee het merk wordt hecht geassocieerd

Reëel

Perceptie

Intrinsiek

Dit kwadrant bepaalt in grote mate hoe de huidige perceptie tot stand komt en in welke mate deze afwijkt ten opzichte van de bestaande identiteit. Associaties heeft men niet echt in de hand en beïnvloeden dus samen met de verhalen die over Aalst de ronde doen de perceptie. Dit kan positief uitdraaien maar in het geval van Aalst maakt dit de stad eerder kwetsbaar. Het spreekt voor zich dat een groter soortelijk gewicht van enkele klinkende feiten en waarden die men naar voor wenst te schuiven enerzijds het beeld over Aalst kunnen bijsturen maar anderzijds vooral de aansturing ervan vergemakkelijken. Dit omdat dit beeld nauwer aansluit bij de feitelijke identiteit. In ieder geval is een grondige ontleding van dit merk DNA een absolute voorwaarde om in een latere fase de vertaalslag te kunnen maken naar het gewenste imago. Feiten

Verhalen

•

• • • • •

•

• •

Geografische ligging tussen 2 metropolen & regionale multimodale bereikbaarheid Goed voorzieningenweefsel: regionaal winkelapparaat en sterk onderwijsaanbod Stedelijkheid & landelijkheid Slechte rating stadsmonitor

•

Daens, Louis-Paul Boon en sociale geschiedenis Industrie- en textielstad Carnaval (voor- en nadelen) Extern verenigd, intern verdeeld Extreem goed zorgaanbod met oa gerenommeerde Cardiologie S Van Herreweghe, B Kruismans

Waarden

Associaties

• • • • • •

• • •

Sociale bewogenheid Samenhorigheid (underdog) Fier op afkomst (dialect) Temperamentvol Humor en ironie Eigenzinnigheid

•

Géén blitse centrumstad Ruzies in het bestuur Grijs en grauw (omgeving), Verloederde indruk Vastenavond, Voil Jeanetten, feestneuzen, Lusten en lasten

Aalst heeft dus heel wat pijlen op zijn boog, kreunt echter ook onder negatieve aandacht en onder enkele kenmerken die enigszins doorwegen op het gevormde imago. Feit is dat er voldoende onderscheidend vermogen moet zijn in het DNA om het merk Aalst later eenduidig te kunnen verpakken jegens de eigen inwoners, bezoekers, pendelaars en toeristen. In de matrix hebben we daarom in het vet aangeven welke kenmerken van de 4 kwadranten ook hier het meest zeggen over Aalst en dus het merk Aalst extra benadrukken. Een aantal van deze aspecten komen terug in de SWOT-analyse maar ze bepalen dus heel sterk de perceptie die leeft bij inwoners en de buitenwereld en dus het imago waar Aalst voor staat of voor kan staan gezien de algemene herkenbaarheid. Feiten

Verhalen

•

• • • • •

•

• •

Geografische ligging tussen 2 metropolen & regionale multimodale bereikbaarheid Goed voorzieningenweefsel: regionaal winkelapparaat en sterk onderwijsaanbod Stedelijkheid & landelijkheid Slechte rating stadsmonitor

•

Daens, Louis-Paul Boon en sociale geschiedenis Industrie- en textielstad Carnaval (voor- en nadelen) Extern verenigd, intern verdeeld Extreem goed zorgaanbod met oa gerenommeerde Cardiologie S Van Herreweghe, B Kruismans

Waarden

Associaties

• • • • • •

• • •

Sociale bewogenheid Samenhorigheid (underdog) Fier op afkomst (dialect) Temperamentvol Humor en ironie Eigenzinnigheid

Hoofdstuk 7

•

Géén blitse centrumstad Ruzies in het bestuur Grijs en grauw (omgeving), Verloederde indruk Vastenavond, Voil Jeanetten, feestneuzen, Lusten en lasten

83

Het DNA van Aalst dient de verschillende doelgroepen aan te spreken en dat gebeurt ook door de keuze van de geselecteerde items. - Ligging en bereikbaarheid spreekt de bedrijfswereld aan. - Het voorzieningenapparaat bevestigt de status als centrumstad. - De sociale bewogenheid, de humor en de ironie bepalen de volksaard van de Aalstenaar zelf. Dit vertaalt zich in het verenigingsleven, in carnaval maar tevens in enthousiaste en massale deelname tijdens TV-uitzendingen, sportmanifestaties e.d. Naar de buitenwereld stelt de Aalstenaar zich eendrachtig en verenigd op, niet toevallig heet de voetbalclub Eendracht Aalst. Hetzelfde temperament zorgt er evenwel voor dat onderling menig discussie gevoerd wordt, ook publiekelijk met de spottende knipoog tijdens carnaval haast als tweede natuur. - Het industrieel verleden van de stad Aalst, vastgelegd in boeken en films, is doorgedrongen tot in elke Vlaamse huiskamer. De sociale pathos lijkt misschien voorbijgestreefd maar is toch nog bepalend voor het beeld dat veel mensen vandaag over Aalst hebben. Belangrijk is wel dat het verleden opmerkelijke figuren heeft opgeleverd die ook het temperament van de Aalstenaar uitademen. Aalst kan prat gaan op een aantal controversiële figuren die wel het hart op de juiste plaats hadden. - Aalst is bekend voor haar carnaval en cardiologie, van lokale tot internationale (h)erkenning.

7.3 Voor welke uitdaging staat Aalst? In de vermarketing van het product Aalst is het dus belangrijk dat die kernkwaliteiten en kenmerken worden benadrukt die het product zo bijzonder maken. Het is dus zaak om het wenselijk imago en toekomstige perceptie naadloos in elkaar te laten overlopen. Dit veronderstelt duidelijke doelstellingen en ambities voor de richting die de stad met het product Aalst wenst uit te gaan en uiteraard doorgedreven flankerende maatregelen en strategische keuzes. Aalst is geen stad van uiterste ambities maar wil een gezond klimaat aanbieden waarbinnen inwoners volop kunnen gedijen, van voorzieningen gebruik kunnen maken en hun creativiteit en enthousiasme kunnen botvieren. Bedrijven treffen een gezond ondernemingsklimaat aan waarbij de stad een proactieve rol speelt om ook nieuwe bedrijven aan te trekken, instaat voor de noodzakelijke randvoorwaarden en instaat voor vlotte en oplossingsgerichte dienstverlening. Bezoekers uit het hinterland maar ook toeristen komen terecht in een stad die blaakt van levenslust en gezondheid. Aalst heeft te lang geworsteld met het industrieel verleden en maakt wellicht af en toe een uitgebluste indruk in de brede publieke en Vlaamse opinie. Deze perceptie

stemt niet overeen met het de dynamiek en spirit die bij de inwoners onmiskenbaar aanwezig is. Het industrieel verleden laat zich te zeer kenmerken door erfenissen uit het verleden en heeft onvoldoende injecties gegeven voor een springlevende toekomst. Met het versterken van intrinsieke kwaliteiten, vastberaden beleidskeuzes en een even vastberaden opvolging en inspelend op het temperament van de Aalstenaar krijgt het wat grijsgrauw gelaat van de stad een flinke blos op de wangen. Een iemand die blaakt van gezondheid kan bergen verzetten en zijn energie besteden aan spraakmakende en onderscheidende projecten. We kunnen de uitdaging voor de stad Aalst dus als volgt samenvatten -

Hoe kunnen we het imago van grijs en stilstaand ombuigen naar eigentijds en springlevend?

-

Hoe kunnen we de intrinsieke kwaliteiten van Aalst tot hun recht laten komen in productontwikkeling en citymarketing?

7.4 Een realistisch ambitieniveau voor iedere doelgroep De geformuleerde uitdagingen impliceren een aangepast ambitieniveau in de benadering van de diverse doelgroepen. Er is al meermaals aangehaald dat adequate city-marketing tot doel heeft om bewoners, bezoekers en bedrijven te binden aan de stad door een correct aanbod van wenselijke en verwachte voorzieningen, door sfeerschepping en door gerichte communicatie. We vatten de ambitie als volgt samen: Voor de bewoners -

-

Aalst ontwikkelen als aantrekkelijke centrumstad op mensenmaat. Aantrekkelijkheid dient zich vooral te manifesteren in het straatbeeld, door opwaardering van de openbare ruimte, versterken van de verblijfskwaliteit. Aalst heeft alle voorzieningen maar mist de kers op de taart. Aalst dient het aanbod te moderniseren, te faciliteren en her en der te laten ‘uitspringen’. Inspelen op de sociale bewogenheid van de Aalstenaar en lokale binding versterken met enkele trekkers op vlak van handel, dienstverlening, horeca….

Hoofdstuk 7

85

Voor de bezoekers -

-

-

Aalst heeft een belangrijke regionale verzorging voor tal van stedelijke functies, bovendien heeft Aalst ook toeristisch potentieel. Voor beide types van bezoekers dient het bezoekerscomfort te worden verhoogd via aangepaste infrastructuur, onthaal, uitstraling, verbeterde bereikbaarheid e.d. Beter benadrukken van regionaal voorzieningenaanbod in woord (communicatie) en daad (versterken van het winkelapparaat, verbreden van onderwijsaanbod, initiëren van evenementen….) Om de bovenregionale attractiviteit aan te zwengelen dienen de echt onderscheidende kwaliteiten op Vlaams niveau te worden uitgespeeld. Zorg, Carnaval, industrieel erfgoed zijn enkele van deze ingrediënten.

Voor bedrijven -

Beter samenwerken met economische actoren. Beter benutten van de bijzondere ligging tussen 2 industriële of dienstverlenende metropolen, benadrukken van de multimodale troeven via spoor, weg of water.

8.

POSITIONERING

DNA, uitdaging en ambitieniveau liggen vast. In dit hoofdstuk wordt het platform gecreëerd waarop de toekomstige communicatie dient gestoeld te worden en waarop nieuwe projecten en strategische keuzes het levenslicht zien. In de vorige hoofdstukken hebben we alle ingrediënten opgelijst die volgende positionering staven Aalst wil een levendige en energieke stad zijn die blaakt van gezondheid. We willen de inwoners van Aalst uitdagen om op hun eigenzinnige manier zuurstof te geven aan hun stad. Hiervoor heeft Aalst een kloppend hart nodig om de zuurstof in goede banen te leiden en Aalst heeft sterke levensaders nodig die een nieuwe dynamiek op gang brengen. De vrijgekomen energie wordt besteed aan enkele hefboomprojecten waarmee we het verschil kunnen maken. De metafoor van het hart komt niet uit de lucht vallen. Hartchirurgie wordt in 1 adem genoemd met de stad Aalst. Bovendien blijkt uit de geschiedenis en uit het uitgebreid zorgaanbod dat de Aalstenaar het hart op de juiste plaats heeft. We zouden dus kunnen zeggen dat vers en gezond bloed door de Aalsterse vezels wordt gestuwd die de creativiteit verder doet opborrelen en die Aalst een frisse en gezonde kleur geven, met zicht op een mooie toekomst. We lichten de verschillende aspecten van de positionering toe Wat verstaan we onder zuurstof? -

Levenslust en uitbundigheid van de Aalstenaar Temperament en zelfrelativering Sociale bewogenheid en inzet Gevoel voor humor en ironie Creativiteit vanuit de onderbuik Degelijk ‘maatschappelijk’ cement

Het is dus de Aalstenaar zelf die zuurstof aanreikt die tot in de kleinste vezels van het maatschappelijk weefsel stroomt.

Hoofdstuk 8

87

Wat verstaan we onder kloppend hart? -

het beleid dat als 1 man/vrouw naar buiten treedt een goed ge-oliede stedelijke organisatie de vele verenigingen, organisaties, activiteiten

Essentieel om de opborrelende creativiteit en het temperament in juiste banen te leiden is natuurlijk een transparante en efficiënt werkende organisatie. Dit geldt voor de stedelijke organisatie als het gaat om initiatieven beleidsmatig te verankeren, tevens geldt dat voor de vele para-stedelijke, feitelijke of andere verenigingen die één en ander moeten mogelijk maken. Wat de stedelijke organisatie betreft weten we dat er alleszins de indruk leeft dat deze beter kan of strakker dient aangestuurd te worden. Het is belangrijk dat alle betrokken partijen (burgers, bezoekers, investeerders) weten waartoe en waaraan als het aankomt op stedelijke input of ondersteuning. Tevens dienen beleid en administratie hier eenduidige informatie te verspreiden en geen informatie die aanleiding geeft voor andere interpretaties of tegenstrijdigheden bevat. Een herkenbare en gecentraliseerde stedelijke organisatie en doorverwijzing draagt hiertoe bij. Wat verstaan we onder levensaders? Vanuit de (stedelijke) organisatie dienen initiatieven, creativiteit, suggesties gekanaliseerd te worden via een aantal ‘kanalen’ of levensaders om in de sfeer van het hart en de gezondheid te blijven. Deze aders zijn kapstokken die het onderscheidend vermogen van Aalst kenmerken en waar Aalst op moet inzetten om haar positionering in lokale, bovenlokale en bovenregionale context scherper te stellen. Deze levensaders bestrijken een breed spectrum van de Aalsterse identiteit zodat initiatieven die hieraan gekoppeld worden het product Aalst op verschillende fronten en in verschillende lagen versterken. Het komt er op neer dat de diverse doelgroepen nog beter aanvoelen waar Aalst voor staat omdat het hele voorzieningenspectrum hiermee gevoed kan worden. We sommen ze even op -

Aalst, centrum voor Europese gezondheidszorg Aalst, Vlaamse stad met het sterkste sociale weefsel Aalst, broeihaard voor creativiteit Aalst, werelderfgoed voor carnaval Aalst, industrieel erfgoed én stadsvernieuwing

Het mag duidelijk zijn dat de ziekenhuizen, de gespecialiseerde en wereldbekende cardio-afdeling en de vele, andere welzijnsvoorzieningen – vaak in beheer van de stad, Aalst als centrumstad sterker op de kaart plaatsen dan andere centrumsteden. Zorg en daarmee samenhangend bezorgdheid en sociale verbondenheid zijn echt wel zaken die het DNA van Aalst sterk hebben bepaald en die veel zeggen over de geschiedenis en eigenheid van de stad. Het is onze overtuiging dat deze sociale cohesie het verenigingsleven zeer sterk in de hand werkt en van daar uit garant staat voor heel wat uitingen van creatieve en recreatieve aard. Het carnaval staat als een paal boven water. Ook hier kunnen we niet omheen het feit dat de uitwerking van het beroemde carnaval in Aalst maar mogelijk is door de hoge participatiegraad van vele burgers, al dan niet vanuit een vereniging en dus ook de samenhorigheid onder burgers beklemtoont. Dat carnaval aangewend wordt om de ironische en eigengereide aard van de Aalstenaar te kunnen botvieren, maakt dat heel Vlaanderen weet waar Aalst en de Aalstenaar voor staan. Men kan met een kwinkslag en een knipoog zeggen waar het op staat maar steeds onder de vlag van uitbundigheid en één groot volksfeest. Een andere levensader speelt subtiel in op het industrieel verleden – dat de basis vormde voor het sociale karakter van de stad – maar maakt uitdrukkelijk een brug naar de toekomst waarin Aalst zich sterker moet gaan manifesteren als eigentijdse, moderne stad op mensenmaat. Een stad die het verleden koestert omdat het mensen dichterbij brengt maar die het verleden aanwendt om aangepaste voorzieningen aan te trekken en noodzakelijke veranderingen aan te brengen, nodig om aan wensen van burgers, bezoekers en investeerders te voldoen. Energieke stad Een gezond kloppend hart absorbeert en stuwt de zuurstof via de vernoemde levensaders tot in de kleinste vezels van de Aalsterse samenleving. Hierdoor ontstaat een dynamiek en komt energie vrij die noodzakelijk is om enkele hefboomprojecten te realiseren die het verschil moeten maken en die Aalst in al haar diversiteit op de kaart zullen plaatsen.

Hoofdstuk 8

89

Hefboomprojecten Volgende hefboomprojecten zullen het moeten gaan doen: 1) Bundeling stadsdiensten (in oude postgebouw of op markante, symbolische of centrale locatie) 2) Polyvalente evenementenhal voor sport, cultuur, seminars, evenementen 3) Valoriseren industrieel erfgoed en de Dender als levensader voor toerisme, economische activiteiten en woonaanbod 4) Versterken van infrastructuur en openbaar domein met oog op meer belevingskwaliteit voor de binnenstad 5) Realisatie van een belevingscentrum voor carnaval. 6) Uitbouw zorgsector via het aantrekken van (para-)medische spinoffs zoals dienstverlening, onderwijs en congresfacilities 7) Verbeteren van bereikbaarheid en voorzien in een gedifferentieerd en dynamisch parkeeraanbod 8) Stadswinkel of onthaalcentrum in stadskern en benutten van toeristisch potentieel 9) (Sport-)evenement met internationale uitstraling, vb WK wielrennen in 2020) 10) Verdere uitbouw dienst economie met unieke loketten voor handelaars, ondernemers en investeerders. In het volgende hoofdstuk gaan we dieper in op deze hefboomprojecten.

9.

HEFBOOMPROJECTEN

Hefboomprojecten illustreren het energieke Aalst De vernoemde hefboomprojecten zijn inpasbaar in de positionering van de stad Aalst. Ze geven elk op hun manier vorm aan de onderscheidende kwaliteit van Aalst als woon-, leef-, werkstad. Het is echter essentieel dat de stad waarmaakt wat ze belooft. Als ze belooft om zich kenbaar te maken als energieke en bruisende stad met een hart voor mens en omgeving, dan moet dat ook blijken uit de initiatieven die ze neemt. De vernoemde hefboomprojecten moeten dus concreet worden uitgevoerd en kunnen niet samen met het plan in de kast blijven liggen. We beseffen heel goed dat niet elk project op de korte termijn tot uitvoering komt maar het is wel belangrijk dat ze allen een plaats krijgen in de korte- en langetermijnstrategie van de stad. De hefboomprojecten worden benaderd volgens het SMART-principe om haalbaarheid en wenselijkheid zorgvuldig te kunnen afzetten tegen de gewenste positionering van de stad. Specifiek Meetbaar Aanvaardbaar

Realistisch Tijdsgebonden

: De doelstelling van het project moet eenduidig zijn, zonder een risico op misinterpretaties. : Onder welke (meetbare,observeerbare) voorwaarden kan het doel worden bereikt. : Wordt de doelstelling voldoende ‘opgepikt’ door de doelgroep? De A kan ook staan voor ambitieus, hetgeen voor een citymarkteting plan wel toepasselijk is. Wij beschrijven hier toch de mate van aanvaarding door doelgroep of management. : De doelstelling moet haalbaar zijn en passen binnen een realistisch ambitieniveau. : Wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn?

9.1 Bundeling stadsdiensten Specifiek Een gedecentraliseerde verspreiding van stadsdiensten zorgt voor verwarring bij de bezoeker en bemoeilijkt ook de interne communicatie. Centralisatie van diensten verhoogt dus voor alle actoren de duidelijkheid en vergemakkelijkt de dienstverlening. Het is een zeer heldere doelstelling voor een stad waarvan de perceptie leeft dat de informatiedoorstroming naar haar bewoners onvoldoende is. Centralisatie of bundeling van stadsdiensten heeft volgende voordelen:

Hoofdstuk 9

91

-

duidelijke interne organisatie en signalisatie beklemtonen van integrale dienstverlening op 1 plek, betere service voor de klant indien keuze voor centrale en symbolische locatie, duidelijk statement van de stad doorverwijzing naar andere diensten vanaf publiek of specifiek loket (ondernemers) wordt sterk vereenvoudigd

Meetbaar Centralisatie van diensten is op de eerste plaats zichtbaar. De meetbaarheid kan voorts worden afgelezen van het feit hoeveel diensten daadwerkelijk gelokaliseerd zijn op 1 plaats. Abstractie kan gemaakt worden van technische diensten en werkplaatsen. Een andere objectiveerbaar element is het onderbrengen van unieke loketten of aanspreekpunten voor ondernemers, handelaars, andere doelgroepen. Aanvaardbaar De bewoners beweren vandaag dat ze onvoldoende of slecht geïnformeerd zijn of dat de informatieverspreiding gebrekkig verloopt. Behalve externe communicatie dient de verspreiding ‘in huis’ ook te zorgen voor meer betrokkenheid en betere doorstroming van informatie. Ook bezoekers in de vorm van toeristen, zakenmensen en bedrijven hebben er alle baat bij dat ze makkelijk worden onthaald, doorverwezen en geïnformeerd zonder dat wee op 6 plaatsen moeten zijn. Realistisch Vandaag zitten de stadsdiensten krap en wordt er in de meerjarenbegroting rekening gehouden met de realisatie van een nieuw administratief centrum. Tijdsgebonden De versnippering vandaag zorgt voor een wanordelijke en wat onprofessionele dienstverlening, louter omwille van de praktische organisatie. Hoe sneller de knoop kan worden doorgehakt voor de huisvesting van een nieuw AC, hoe beter. Een mogelijke locatie op een erg symbolische plaats te midden van de stad, als link tussen linker- en rechteroever van de Dender is het oude postgebouw. Bovendien betreft het een gebouw dat de geschiedenis van Aalst uitademt. Vraag is of deze locatie nog in aanmerking komt. In ieder geval wordt momenteel de discussie gevoerd op welke locatie het nieuw AC best wordt opgetrokken.

9.2 Polyvalente evenementenhal voor sport, cultuur, seminars, evenementen Specifiek De stad geeft al jaren aan dat er te weinig accommodatie is voor allerhande activiteiten. Een stad die zoveel organiseert – getuige haar vele verenigingen -, graag feest en uitbundig is, de medische wereld regelmatig over de vloer krijgt omwille van de medische of cardiologische activiteiten en bovendien thuisbasis is van enkele bekende sportclubs, heeft alle nood aan de juiste accommodatie voor de juiste activiteiten. Een polyvalente hal moet klaar en duidelijk voorzien in volgende faciliteiten: - uitbreiding van cultureel aanbod van de Werf voor grotere doelgroepen, inspelend op volks en vaak massaal karakter van bestaande activiteiten. Ook deze cultuur moet een plaats krijgen in het cultuurbeleid van de stad. - Mogelijkheid voor volkse feesten en optredens voor een groot publiek (meer dan 5.000 bezoekers), aansluitend op het straatgebeuren van carnaval. De prinsenpronkzitting of een schlagerfestival zijn bekende voorbeelden. - Okapi Aalst is een sportclub met landelijke uitstraling en moet deze positie kunnen uitbouwen met business-faciliteiten voor ontvangst van zakenmensen e.d. - De medische sector moet hi-tech medische congressen kunnen organiseren en op deze manier kan de stad haar reputatie als zorg-stad of stad van de gezondheid waarmaken. Meetbaar Er woedt vandaag reeds een discussie omtrent wenselijk concept en locatie. Ook hier is eensgezindheid ver te zoeken. Het eindconcept moet voldoende zalen en faciliteiten bieden om ook kleinere organisaties te kunnen opvangen naast de bestaande, ook op hetzelfde moment.

De Expodroom in Bree, een hypermodern complex op een industrieterren en uitgerust voor sportactiviteiten, mega-concerten, seminaries, bedrijfspresentaties e.d.

Hoofdstuk 9

93

Aanvaardbaar Een polyvalente zaal impliceert meerdere doelgroepen, zij zullen de komst van dergelijke hal enkel toejuichen, ze zijn dan ook lang vragende partij. De inwoners hebben er een grote zaal bij voor groot- en kleinschalige evenementen, het verenigingsleven kan genieten van bijkomende accommodatie, het bedrijfsleven kan beschikken over hi-tech congresfaciliteiten, carnaval heeft eindelijk een volwaardige zaal voor de prinsenverkiezing en moet niet langer haar toevlucht zoeken tot voorlopige of tijdelijke oplossingen. Bovendien kan de stad Aalst uitpakken met een evenementenhal met regionale uitstraling zoals de Ethiasarena in Hasselt of de Lotto-Arena in Antwerpen. Realistisch Hier geldt hetzelfde als voor het AC, de bouw van een polyvalente zaal is opgenomen in de begroting en de discussie wordt momenteel gevoerd omtrent locatie en concept. Het zou een jammerlijke inschatting zijn mocht gekozen worden voor een halfslachtige oplossing waarin slechts enkele faciliteiten en voorzieningen er een onderkomen zouden vinden. Dit is een uitgelezen kans om het evenementiële profiel van de stad te versterken in een wijde regio die vandaag op dat gebied zeker nog onderbedeeld is. Bovendien kan Aalst haar uitstekende ligging uitspelen ten opzichte van Gent en Brussel en zijn de bezoekers niet langer aangewezen op de faciliteiten in deze 2 steden. De stad moet ambitie tonen op (boven-)regionaal vlak, zowel naar de brede massa als naar enkele niches. Deze evenementenhal is hiertoe een belangrijk instrument. Tijdsgebonden De roep om een volwaardige en polyvalente evenementenhal is al jaren hoorbaar, de discussie woedt vandaag hevig. Een keuze kan dus niet lang op zich laten wachten.

9.3 Valoriseren industrieel erfgoed en de Dender als levensader voor toerisme, economische activiteiten en woonaanbod Specifiek Het erfgoed ademt de geschiedenis van Aalst uit en heeft dus een plaats mits zorgvuldige herbestemming en opwaardering. Vandaag is een te groot deel van het erfgoed vervallen of verkommerd, dus een herontwikkeling dringt zich op. Nieuwe bestemming kunnen zowel een publieke als private bestemming inhouden en dragen bij tot de versterking van het voorzieningenapparaat op vlak van dienstverlening, wonen, cultuur of andere doeleinden. Met het mogelijk onderbrengen van het AC in dergelijk erfgoed worden 2 vliegen in 1 klap geslagen.

Bovendien beschikt Aalst over een andere grote troef, nl de Dender die vandaag 2 helften scheidt van de stad. Deze symbolische scheiding verdeelt de stad in een rijker en stedelijk deel met alle faciliteiten en in een armer deel, getuige van het huisvestingsbeleid van begin vorige eeuw. Een opwaardering van de Dender kan zorgen voor een betere aansluiting van beide helften, bovendien biedt een waterloop unieke woonpotenties. Ook kan de Dender beter ingezet worden als transportmodus voor economische activiteiten. Last but not least worden de landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten van de stad Aalst met de Dender extra aangedikt en zetten zo de stad toeristisch sterker op de kaart. Meetbaar - Er kan onderzocht worden hoeveel woningen er kunnen voorzien worden en wat de planologische contouren zijn. Tevens kan een inschatting gemaakt worden van de bewoonbare oppervlakte in het huidig stedelijk weefsel en in besstaande gebouwen. - Er dient een inventaris te worden opgemaakt van alle gebouwen en/of pleinen die samen het erfgoed uitmaken en van de bestemmingen die er voorzien zijn of aan toebedeeld kunnen worden. Dit kan leiden tot een programma van eisen voor alle gebouwen of locaties die in aanmerking komen. - Een economische studie moet uitmaken in welke mate de Dender economische activiteiten kan dragen en wat de vraag cq aanbod kan zijn. Aanvaardbaar Het DNA van Aalst maakt dat valorisatie van dit erfgoed de eigenschappen benadrukt en dat de stad Aalst visie aan de dag legt door dit in te passen in het toekomstig voorzieningenapparaat van de stad. De stad kan met recht en reden herkomst en toekomst van erfgoed bepalen en zich hiermee onderscheiden zoals de mijngemeenten dat doen in de provincie Limburg. Toeristen zoeken constant naar bestemming met authentieke en landschappelijke waarde. Ook zitten kortverblijven nog steeds in de lift. Uitbreiding van het aanbod met eerherstel van industrieel erfgoed versterkt het toeristisch profiel, sterker nog, het erfgoed kan deel uitmaken van de verblijfsaccommodatie.

Historisch erfgoed, in het centrum of in de deelgemeenten, wachtend op eigentijdse invulling

Hoofdstuk 9

95

Realistisch De stad is aangewezen op projectontwikkelaars en investeerders voor ontwikkeling van heel wat verlaten of verkommerde panden. De stad moet vooral faciliteren en kan voor enkele publieke functies wel de regie in handen nemen en via PPS-constructies ook de private sector hierbij betrekken. Wat de verbreding en /of verdieping van de Dender betreft voor toeristische maar vooral voor economische activiteiten, is de stad afhankelijk van hogere overheden, zoals VMM. Als voorbeeld halen we hier de Demer in Diest aan. Tijdsgebonden Gezien de complexiteit van deze opportuniteiten is een uitvoering op de korte termijn weinig realistisch. Toch wordt aangedrongen op spoedige herontwikkeling van enkele spraakmakende locaties zoals de Duparc-site en site Schotte. Langs de oevers van de Dender liggen bovendien nog heel wat percelen en gebouwen die met een juiste aanpak comfortabel wonen aan de Dender mogelijk maken. Er zijn reeds enkele zeer geslaagde voorbeelden. Hier kan de stad wel enige vaart achter zetten door de organisatie van een road-show waarbij de stad strategische ontwikkelingslocaties actief kenbaar maakt bij projectontwikkelaars, intermediaire partijen, promotoren en investeerders.

Impressie van de heraanleg van de Demer in Diest,

Lamot-site, Mechelen aan de Dijle,voormalige

waterkant naast historische huizenrij

brouwerij omgebouwd tot congrescentrum

9.4 Versterken van infrastructuur en openbaar domein met oog op meer belevingskwaliteit voor de binnenstad Specifiek De stad Aalst heeft een belangrijke centrumfunctie voor een aantal stedelijke voorzieningen zoals onderwijs, handel en dienstverlening. Bovendien is het aanbod bijzonder interessant maar op één of andere manier wordt Aalst daar in een ruime regio onvoldoende mee geassocieerd. Indien we dat aanbod kenbaar willen maken bij een ruime doelgroep, dan dient ook de bereikbaarheid in en rond de binnenstad verbeterd te worden en vooral de verblijfskwaliteit versterkt. Immers, uit alle gesprekken en vaststellingen blijkt vandaag dat de binnenstad moeilijk bereikbaar is maar vooral dat de eerste indruk van de binnenstad ééntje is

van matige uitstraling, weinig sfeer en groen en slecht onderhouden publiek domein. Een aantal belangrijke stadsontwikkelingsprojecten zitten in de pipeline maar moeten nog gerealiseerd worden. Indien men bezoekers voor commerciële, zakelijke of toeristische doeleinden naar Aalst wenst te lokken, moeten de randvoorwaarden van bereikbaarheid en uitstraling ingevuld worden. De stad Aalst moet werk maken van: -

dynamisch parkeerverwijzingssysteem vlotte verbinding naar de binnenstad, ook over het water voldoende randparkings met gedifferentieerd tarief (lang, halflang en kortparkeren) centrumparkings (Hopmarkt) heraanleg pleinen en straten (cfr Vredeplein, zie ontwerp Hopmarkt) meer groen en natuurlijke elementen meer feestelijke beleving (vlaggen, markeren centrumgebied en kernwinkelgebied)

Meetbaar Indien de regionale verzorging dient te worden uitgebreid, zal dat meetbaar zijn aan het aantal bezoekers. Vandaag ontbreekt een strategisch commercieel plan met enkele meetbare indicatoren voor het handelsgebeuren, zoals passanten, koopbinding en koopattractiviteit, leegstand, aantal winkels, huurprijzen, bezettingsgraad parkings… Vanzelfsprekend kan een 0-meting vandaag – die absoluut noodzakelijk is om het winkelprofiel neer te zetten en de juiste strategisch-commerciële beslissingen te kunnen nemen – maar zin hebben mits deze gemonitord wordt in de tijd.

Aanvaardbaar Een betere bereikbaarheid en meer centrumbeleving is goed voor handelaars, bewoners (meer aanbod), bezoekers en stad (meer inkomsten dankzij meer investeringen, opcentriemen….) Realistisch Een aantal projecten zitten in de pipeline en worden de komende maanden en jaren gerealiseerd. We denken hierbij aan Hopmarkt, stationsomgeving e.d. De stedelijke mobiliteit wordt momenteel bijgestuurd, al is hier nog werk aan de winkel.

Hoofdstuk 9

97

Tijdsgebonden De eerste indruk voor de bezoeker moet absoluut opgekrikt worden want eerste indrukken zijn moeilijker uitwisbaar (“you never get a second chance to make a first impression”). Vandaag is de confrontatie met het on-affe Aalst te groot. Indien we Aalst willen ‘branden’ in een ruim hinterland, moet het product op aantal terreinen en op korte termijn worden bijgeschaafd.

9.5 Realisatie van een belevingscentrum voor carnaval Specifiek Aalst staat gelijk aan carnaval. Geen enkel andere link wordt zo eenduidig en direct geassocieerd met de stad als carnaval. Ieder jaar siert het Aalsters carnaval de lokale en landelijke media de dagen rond Vastenavond. De stoet in Aalst haalt steevast de landelijke TV-stations omwille van haar opzet, haar opkomst, de satire met knipogen naar de dagelijkse actualiteiten en de vele bekende politieke en andere gasten. Nog belangrijker dan 4 dagen carnaval zijn de vele maanden voorbereiding die daaraan vooraf gaan, het bestaansrecht voor tientallen verenigingen. Om de apotheose mogelijk te maken stellen we een bijzondere maatschappelijke dynamiek vast die even noemenswaardig is als het eindresultaat. Carnaval vat daarom de volksaard van de Aalstenaar het best samen: -

uitbundig en feestvierend sociaal verbonden via de vele verenigingen ironisch en humoristisch temperamentvol en fier op de afkomst.

Het Aalsters carnaval is bekend over heel België en bij de internationale carnavalliefhebber tot over de grenzen. Indien Aalst haar toeristisch aanbod en cultuurhistorisch patrimonium wenst uit te dragen dan is carnaval naast het industrieel verleden dé kapstok. Een belevingscentrum dat 365 dagen per jaar deze bijzondere troef centraal stelt is dus de logica zelve. Een dergelijk belevingscentrum legt natuurlijk niet enkel de nadruk op carnaval maar ook op de humor en de satire die eigen zijn aan de Aalsterse volksaard. Dit opent weer mogelijkheden voor aanverwante programmatie die dan weer een breder publiek aantrekt dan enkel carnavalliefhebbers.

Meetbaar Het belevingscentrum komt er of niet en al snel zal blijken hoeveel bezoekers op jaarbasis gepasseerd zijn. Een belevingscentrum rond Carnaval is wat het centrum Ronde van Vlaanderen voor het wielrennen is, Flanders Field voor de eerste wereldoorlog of het Guinessmuseum in Dublin voor het bier.

Aanvaardbaar Niet alleen de toerist, de carnavalsliefhebber of liefhebber van volkscultuur moet hier zijn gading vinden, ook de Aalstenaar zelf moet hier zijn inbreng hebben, zijn pied-à-terre terugvinden, kinderen moeten hier een namiddag kunnen verrast worden. Het centrum bevat best ook een opnamestudio voor de vele carnavalsliedjes, een archief, vergaderfaciliteiten enz…; Realistisch Aalst heeft vandaag geen icoon, het belevingscentrum kan dat snel worden. Er zal gezocht moeten worden naar partners (stad, provinciale of andere middelen, …) hetgeen betekent dat het centrum niet morgen zal gerealiseerd is; Ons advies is echter om hier een top-prioriteit van te maken omdat het Aalst als centrumstad een bijzondere attractie maar vooral omdat het onderscheidend vermogen van Aalst hiermee het scherpst gesteld wordt. Tijdsgebonden Cfr supra, er zal een goede visie moeten ontwikkeld worden en de haalbaarheid zal in kaart moeten gebracht worden.

9.6 Uitbouw zorgsector via aantrekken van (para-)medische spinoffs zoals dienstverlening, onderwijs, congresfacilities

Specifiek Behalve carnaval is Aalst ook wijd en zijd bekend voor de cardiologie. De ziekenhuizen van Aalst hebben een sterke reputatie. Ook de dienstverlening in de zorg is sterk vertegenwoordigd. De ziekenhuizen, OCMW-voorzieningen en andere zorgverstrekkende faciliteiten zijn een belangrijke hefboom voor de zorgeconomie. De uitbouw van deze sector kan de economische waarde enkel verhogen, bovendien wordt de positionering er enkel mee versterkt. Vandaar het belang om zoveel mogelijk zorg als kapstok te gebruiken en synergie in de hand te werken met onderwijs, dienstverlening, aanverwante of andere economische sectoren. Nieuwe medische en paramedische opleidingen, een satelliet van de medische faculteit in Gent of Brussel, voorzieningen voor medische congressen, facilitaire dienstverleners (onderhoud medische voorzieningen, sterilaat, apotheek, gespecialiseerd transport….), labo’s, biomedische spinoffs e.d. zijn allemaal mogelijkheden om de koepel zorg en gezondheid extra glans te geven. Meetbaar

Hoofdstuk 9

99

We adviseren de stad om gronden vrij te geven voor KMO’s en bedrijvigheid in de medische sector. Siesegem komt hiervoor in aanmerking, gelegen aan de N9, N41 en de E 40. Best wordt er ook een incubator voorzien voor medische labo’s, onderzoekscentra e.d. Aanvaardbaar Er is behoefte aan bijkomende bedrijventerreinen in het algemeen en aan goed uitgeruste en gespecialiseerde bedrijvencentra in het bijzonder. Bovendien worstelt Aalst al meer dan een eeuw met haar geïndustrialiseerd verleden, niet meer aangepast aan de ontwikkelingen en verwachtingen van vandaag. Er hangt een stigma van verpaupering, armoede en vergane glorie aan vast. Tewerkstelling in een hoogtechnologische en gespecialiseerde omgeving kan hierop een treffend antwoord zijn en zorgen voor de aantrek van hoog gekwalificeerde mensen. Braingain om een modern woord te gebruiken in plaats van afvloeiing van gekwalificeerde mensen (braindrain). De ziekenhuizen zijn vragende partij voor het onderbrengen van gemeenschappelijke en facilitaire voorzieningen. Het levert schaalvoordeel op, tijdswinst, tewerkstelling, efficiëntie e.d. Realistisch De Siesegemkouter is opgenomen als uitbreidingszone voor nieuwe regionale bedrijvigheid, planologisch is het hele parcours reeds afgelegd. Niets staat de stad in de weg om hier gericht en pro-actief bedrijvigheid voor aan te trekken. Tijdsgebonden Kan op relatief snelle termijn. Kwestie van ziekenhuizen en andere aanbieders in de zorg samen te brengen en gezamenlijk visie uit te brengen.

9.7 Verbeteren van bereikbaarheid en voorzien in een gedifferentieerd en dynamisch parkeeraanbod Specifiek De bereikbaarheid naar het centrum is onvoldoende en staat in schril contrast met de regionale bereikbaarheid van de stad langs grote verkeersassen. Toch wil met name het handelscentrum regionaal zijn naam waar maken en beschikt hiervoor over een bijzonder interessant aanbod. Het handelsapparaat heeft de kwaliteiten om ook Aalst als winkelstad meer op de kaart te zetten maar dan moeten de randvoorwaarden kloppen en een vlotte bereikbaarheid en aangepast parkeerbeleid vallen hieronder. Het heeft geen zin meer mensen uit een ruim hinterland aan te trekken als ze niet vlot de stad kunnen bereiken en verlaten.

Meetbaar Er is een nieuw mobiliteitsplan in uitvoering dat de leefbaarheid van het centrum moet versterken. Vandaag zijn de voordelen nog niet merkbaar. Er dient een volwaardig parkeerplan met gedifferentieerde tarieven voor langparkeerders, middellang en kortparkeerders ingevoerd te worden. Ook gratis randparkings voor pendelaars en werknemers in het centrum dienen te worden voorzien. Een dynamisch parkeergeleidingssysteem is niet te hoog gegrepen voor een centrumstad en zal toestroom en verspreiding vergemakkelijken. Aanvaardbaar Vandaag zorgen bereikbaarheids- en parkeerproblemen voor wat irritaties. Duidelijke oplossingen en aanpassingen kunnen dus zeker op begrip rekenen. Het is vaak zo dat dergelijke problemen erger worden aangevoeld dan ze in werkelijk zijn. Aanpassingen dienen dus merkbaar te zijn en efficiënt om de perceptie versneld te kunnen ombuigen. Realistisch Er komt een nieuwe ondergrondse parking aan de Hopmarkt en ook in het stadsontwikkelingsproject rond de station-site is rekening gehouden met de juiste infrastructurele maatregelen op vlak van bereikbaarheid en parkeren. Tijdsgebonden Een aantal maatregelen worden uitgevoerd of zijn op korte termijn te voorzien, o.a. de aanleg van de Hopmarkt. Belangrijk is om de onvolkomenheden uit het nieuwe mobiliteitsplan waar ook zo gauw mogelijk bij te sturen omdat mobiliteit en bereikbaarheid in de beeldvorming vaak zwaarder doorwegen.

9.8 Stadswinkel of onthaalcentrum in stadskern en benutten van toeristisch potentieel Specifiek Er is vandaag een toeristische dienst ondergebracht in het Belfort en een stadsonthaal aan het administratief centrum, zij het niet erg uitnodigend en beetje ‘ weggestopt’ op het binnenplein. Bovendien bestaat de idee dat burgers onvoldoende aan hun trekken komen ondanks de voorzieningen en inspanningen van de stad. Een duidelijk en zichtbaar onthaal op centrale plaats kan deze indruk ombuigen. Bovendien dient deze best te worden geïntegreerd samen met de toeristische dienst; zodat de onthaalfunctie zowel bewoners, bezoekers en toeristen ten goede komt. De onthaalfunctie is op de eerste plaats een eerstelijns-infobalie voor inwoners waar basisinformatie wordt meegegeven maar waar burgers vooral wegwijs worden ge-

Hoofdstuk 9

101

maakt binnen de stedelijke informatie. Er worden verder geen loketactiviteiten voorzien. De toeristische dienst benadrukt uiteraard alle toeristische kwaliteiten van de stad: -

landschappelijk toerisme, Faluintjes en Dender industrieel erfgoed en traditionele sectoren (textiel, bier, e.d.) carnaval en belevingscentrum verblijfsaccommodatie horeca en handel evenementen, Cirk!, Pikkeling e.d.

Meetbaar Het succes van dergelijk onthaal en toeristisch kantoor kan afgemeten worden aan het aantal bezoekers. Er kunnen ook evaluatie- of monitoringtechnieken aangewend worden om de inspanningen van de stad ten aanzien van bewoner en bezoeker naar waarde te kunnen inschatten. Dit kan ter plaatse gebeuren. Aanvaardbaar De stad kan haar PR gepast verzorgen door middel van een eigentijds en interactief bezoekerscentrum, dat vertrouwen, gastvrijheid en vlotte dienstverlening uitstraalt. Nodig om de beeldvorming met betrekking tot informatieverstrekking te versterken. Vandaag wordt Aalst niet overspoeld door toeristen. Een aangepast en uitgebreid aanbod en adequate promotie ervan zal Aalst in een ruimer verband promoten en op de kaart zetten. Realistisch Aan de Hopmarkt wordt een toeristisch infokantoor voorzien. Er bestaat echter vandaag onvoldoende visie hoe dit kantoor moet uitgebouwd worden, hoe de relatie kan gelegd worden met een onthaalfunctie, welke technieken en bijzonderheden ingezet kunnen worden, kortom de ambitie moet zijn om dit kantoor als het visitekaartje van de stad Aalst als eigentijdse, gezonde en energieke centrumstad op mensenmaat uit te spelen. Tijdsgebonden De heraanleg van de Hopmarkt is gepland voor 2012. Daar voór moet een onderbouwde visie over de organisatie en werking van dergelijk gecombineerd kantoor afgerond zijn.

9.9 (Sport-) Evenement met internationale uitstraling Specifiek Een internationaal top-evenement zet een stad landelijk en internationaal op de kaart. Een dergelijk evenement plaatst de uitbundigheid, het enthousiasme, de organisatiedrang vanuit de onderbuik, de feestlust centraal. Bovendien zijn er voldoende kapstokken die het profiel en de vertrouwdheid met Aalst onderbouwen. Een WK wielrennen bijv. wordt onvermijdelijk geassocieerd met het na-tourcriterium dat al decennia in Aalst wordt georganiseerd en speelt zich bovendien af in een regio die internationaal bekend staat voor haar wielergebeuren. De Vlaamse Ardennen liggen in de achtertuin van Aalst en in de regio staat het bol van monumenten en attracties die het wielrennen als het ware uitademen. Meetbaar Een dergelijk evenement moet natuurlijk de ambitie hebben om rechtstreekse en onrechtstreekse inkomsten te genereren, nieuwe bezoekers aan te trekken, ook in de nasleep ervan en impliceert een ongekend aantal opnames in de landelijk een internationale media. Aanvaardbaar De inwoners van Aalst hebben al vaak aangegeven dat ze als 1 blok naar buiten kunnen treden en dat ze graag laten zien waartoe Aalst in staat is. Bovendien is de associatie met bijv. het wielrennen voor iedereen duidelijk en kan hier ongetwijfeld draagvlak voor gevonden worden. Aalst heeft immers een boon voor sport, met voetbal en basketbal als begrijpelijke nummers 1 en 2. Het stadsbestuur kan deze gelegenheid aangrijpen om na inspanningen op lokale en regionale schaal een evenement met internationale allure te organiseren en zo haar plaats te verzekeren binnen het rijtje dynamische en springlevende centrumsteden. Realistisch De organisatie van dergelijk evenement is niet eenvoudig en vraagt jarenlange voorbereiding. Bovendien geldt ook hier dat de stad voldoende uitgerust en afgewerkt moet zijn om een happening van deze schaal en duizenden volgers te kunnen verwelkomen. De stad kan zich dan van haar beste zijde laten zien. Dit betekent dat heel wat projecten en maatregelen hierboven vernoemd afgerond zijn: -

bereikbaarheid versterkte uitstraling openbaar domein verblijfskwaliteit centrum goed uitgerust congres- of evenementencentrum met alle eigentijdse faciliteiten voor pers en media vlot draaiend onthaal en toeristisch kantoor

Hoofdstuk 9

103

-

meer verblijfsmogelijkheden vlotte verbindingen

Tijdsgebonden Een dergelijk evenement is niet voor morgen, mogelijke streeftermijn is 2020. Immers, kandidaatstellingsdossiers dienen geruime tijd op voorhand te worden ingediend.

9.10 Verdere uitbouw dienst economie Specifiek Een gezond ondernemingsklimaat zorgt voor welvaart en inkomsten. Hoe beter de economie draait, hoe meer investeringen worden losgeweekt en hoe meer dynamiek wordt bewerkstelligd. Een vlotte dienstverlening, doorverwijzing en terugkoppeling versterkt de relaties met ondernemers, werkgevers e.d. De dienst economie beoogt een betere samenwerking met bedrijvigheid, handel en horeca. Meetbaar Er dient structureel overleg georganiseerd te worden volgens een realistische frequentie. Er bestaan reeds een aantal verenigingen per bedrijventerrein, er is een middenstandsvereniging en ook de horeca is georganiseerd. De stad heeft reeds een centrummanager en een verbindingspersoon industrie aangesteld, de dienst heeft de afgelopen jaren dus reeds fors geïnvesteerd. Samenwerking impliceert ook een versterkt organiserend vermogen onder ondernemers en handelaars, hetgeen zich vertaalt in een verhoogd lidmaatschap en bijgevolg verhoogde werkingsmiddelen. Aanvaardbaar De recente aanstellingen van stadspersoneel worden erg gewaardeerd door handelaars, ondernemers, belangenorganisaties e.d. Ook tijdens individuele gesprekken of tijdens de workshops was de roep om een meer doorgedreven samenwerking met stadsdiensten steeds hoorbaar. Behalve de bemensing, verwacht de bedrijfswereld vooral een pro-actieve houding van het stadsbestuur om het vestigingsklimaat voor ondernemers aantrekkelijk te maken en te behouden. Deze verwachting heeft be-

trekking op snelle dienstverlening, oplossingsgerichte maatregelen, vlotte mobiliteitsmaatregelen, vlotte afhandeling van administratieve dossiers en dergelijke. Een dienst economie heeft hier een coördinerende functie ten opzichte van de andere stedelijke diensten. Zij treedt niet in de plaats maar stuurt wel aan op vlotte afhandeling en spoedige antwoorden. Zij adviseert waar nodig en treedt hierbij zoveel mogelijk in de plaats van het bedrijfsleven. Realistisch Een centrumstad van het kaliber Aalst kan niet zonder sterk uitgebouwde dienst economie. Een dergelijk belangrijk winkel- en dienstenapparaat, de vele industriezones, een zorgsector met vele economische activiteiten in de marge rechtvaardigen deze keuze. De stad is zich hiervan bewust en heeft de laatste jaren hieromtrent reeds belangrijke inspanningen geleverd. Toch dient de samenwerking en het overleg nog verder te worden geïntensifieerd. Tijdsgebonden De verdere uitbouw van de dienst is prioritair. Vandaag werken dienst economie en dienst toerisme nog onder 1 afdeling. Economie kan best worden verzelfstandigd gezien het economisch gewicht van de vele bedrijven met focus op respectievelijk handel, industrie en algemene economische thema’s zoals sociale tewerkstelling, relatie bedrijfsleven-onderwijs, park- en centrummanagement e.d.

9.11 Slotbedenking

Zoals eerder gesteld volstaat het niet om na te denken over een betere communicatie van het product stad door de stad, de boodschap moet ook kloppen en gestaafd worden door de eigenschappen en meerwaarden van het product. Vandaar het belang van realisatie van deze projecten of van een afgeleide ervan. In het volgend hoofdstuk wordt de communicatiestrategie voor de stad Aalst in detail uitgewerkt en wordt een communicatieplan voorgesteld die de gewenste boodschap op een juiste manier moet verpakken en verwoorden.

Hoofdstuk 9

105

10. COMMUNICATIESTRATEGIE EN COMMUNICATIEPLAN

10.1 Inleiding In dit plan willen we een kader creëren voor de externe communicatie van de stad Aalst, een ijkinstrument waaraan de toekomstige communicatie-acties worden getoetst. Dit plan geeft daarvoor een overzicht van en visie op de verschillende elementen uit een communicatieproces: • een duidelijk gepositioneerde afzender (Van wie?) • een gesegmenteerde en geprofileerde doelgroep (Naar wie?) • een relevante afgestemde boodschap (wat?) • het gebruik van juiste en professioneel ontwikkelde middelen (hoe?) Dit plan wordt geconcretiseerd door communicatieacties (hoe?). Daarom zijn we verplicht om realistische keuzes te maken en accenten te leggen.

Hoofdstuk 10

107

10.2 Afzender De toekomstvragen die voor de stad Aalstop 31/01/2011, samen met het voltallige schepencollege werden vastgelegd, luiden als volgt: Hoe kunnen we het imago van grijs en stilstaand ombuigen naar eigentijds en springlevend? Hoe kunnen we de intrinsieke kwaliteiten (aanbod) van Aalst beter tot hun recht laten komen in productontwikkeling en citymarketing?

10.3 Positionering Op basis van voorgaande omschrijving, gesprekken, enquêtes en discussies uit de analysefase, de sterktes en zwaktes, de mogelijkheden en bedreigingen en de contextwerd een diepgaandere positionering voor de stad Aalst uitgewerkt (zie citymarketingplan). Deze positionering is een realistisch streven. Het is geen stand van zaken, noch een ideaalbeeld. Het is een haalbaar, na te streven toekomstbeeld. Krachtlijnen We hebben deze positionering vormgegeven d.m.v. een aantal krachtlijnen. De stad Aalst = metafoor van het hart: Aalst wil een levendige en energieke stad zijn die blaakt van gezondheid. We willen de inwoners van Aalst uitdagen om op hun eigenzinnige manier zuurstof te geven aan de stad.Aalst heeft een kloppend hart nodig en sterke levensaders die een nieuwe dynamiek op gang kunnen brengen. De vrijgekomen energie wordt besteed aan enkele hefboomprojecten waarmee we het verschil kunnen maken.* *(Zie ook citymarketingplan en presentaties)

De metafoor van het hart is énkel een kapstok om enkele kernwaarden en ambities aan op te hangen. Deze metafoor zal niet per definitie het kader bieden voor latere communicatie-uitingen, wel zal deze de juiste en nodige input aanreiken voor een scherpere invulling van logo en baseline.

Monomerk Qua merkarchitectuur kiezen we resoluut om de stad Aalst als een monomerk te positioneren. Dankzij één merk, kunnen we de kernwaarden beter duiden. Omwille van de voorlopig nog beperkte merkbekendheid en de reële kans op verwarring tussen eventuele diensten of ‘afgeleiden van’ de stad(vb. Toerisme Aalst, …) is het nodig om de stad Aalst als één duidelijke entiteit te positioneren. De Metafoor van het hart (supra) is richtinggevend voor logo/baseline/huisstijl. De onderverdeling naar afdelingen en/of diensten bewijzen hun nut in interne en functionele communicatie, mààr in de externe communicatie varen we allemaal onder eenzelfde logo en vlag. Voordelen: • Eenduidigheid. Duidelijkheid, we vermijden verwarring en een troebel beeld. • Synergie.De communicatie en positionering van de verschillende diensten en activiteiten van de stad zullen elkaar versterken. • Snelheid.De introductie van een nieuwe logo/vlag/ an sich zal sneller gebeuren.

Deze stedelijke of para-stedelijke activiteiten of diensten zijn geenszins gelinkt aan het bestaande logo van de stad.

10.4 Identiteit

Vanuit die positionering boetseren we een identiteit: de tastbare elementen, zoals de naamgeving, het logo en de huisstijl.

Hoofdstuk 10

109

Naam& baseline NOOD AAN NIEUWE BASELINE, LOGO EN HUISSTIJL VOOR AALST Zoals o.a. in de communicatiewerkgroep en stuurgroep reeds werd afgetoetst, is het nodig dat de stad Aalst in de nabije toekomst door het leven gaat met een nieuw logo, baseline en huisstijl. Een korte, krachtige én bovenal duidelijke baseline is cruciaal. De baseline moet enerzijds hedendaags en herkenbaar zijn, wat de introductie zal vergemakkelijken. Ondersteund door het feit dat een baseline toch ook goed in de mond moet liggen en daardoor voor de nodige erkenning zal zorgen, vormt een baseline een bruikbare katalysator in het interne en externe positioneringsproces van de stad Aalst. Tenslotte ligt er in een baseline vaak een interessant spanningsveld tussen het “voor de hand liggende ”en het “krachtige unieke”. Als bureau zijn we resoluut tegen het gebruik van de zoveelste typische (niet-onderscheidende) stedelijke baseline zoals ‘vrolijk, verrassend’, ‘opwindend rustig’, ‘denderend’ …. Als we even terugkijken naar de communicatie-audit, meer bepaald de baseline van Aalst (Denderend Aalst) dan stellen we vast dat 67% van de bewoners Aalst niet (h)erkent in deze baseline. We zijn overtuigd om voor Aalst met iets verrassender uit de hoek te kunnen komen. Checklist In het kader van naam- en baseline creatie hanteren we een checklist van aandachtspunten. Aalst, xyz scoort overwegend positief, naarmate volgende elementen aanwezig zijn: • Identificatie • Differentiatie • Makkelijk te onthouden

• • • • •

Eenduidig (wat betreft uitspraak) Internationalisatie (iets minder van toepassing) Taalgebruik en talenkennis (aangepast aan medewerkers en publiek ) Toekomstgericht (geen mogelijkheid tot ‘veroudering’) Concurrentie (geen verwarring met collega’s)

Logo& huisstijl Aalst moet een merknaam worden die gepromoot wordt binnen en buiten de stad. We moeten het communicatiebeleid afstemmen op de citymarketing en daarom dringend op zoek gaan naar een nieuwe visuele identiteit voor de stad. Het huidige logo met het Belfort en de torens van de stad gaat ondertussen al 9 jaar mee en heeft zijn beste tijd gehad. Tijd voor vernieuwing. (Dat bleek ook alvast uit het onderzoek van MAS in 2010.) Kleur, font / lettertype • Alles moet in lijn liggen met de nieuwe positionering van Aalst: • Eigenzinnige underdog • Energieke levensaders • Sociaal relevant Grafische elementen Alle informatie over de huisstijl van Aalst moet terug te vinden zijn in een nieuw uitgebreid huisstijlhandboek, waarmee de dienst communicatie en de andere diensten makkelijk mee aan de slag kunnen.

Hoofdstuk 10

111

Het bestaande logo beantwoordt niet meer aan de gewenste positionering van levendige, eigenzinnige, sociale en blakende stad.

10.5 Doelgroepen De Vlaamse centrumstad Aalst werkt in een breed veld van over de 80.000 inwoners, én nog veel meer omwonenden inde regio. Veel mensen en/of organisaties komen met de stad in contact. Als we meer willen inspelen op de wensen en noden van het publiek (onze doelgroepen), dan moeten we eerst goed afstemmen wie onze doelgroepen én subdoelgroepen juist zijn. We identificeren 3 hoofddoelgroepen: eigen (potentiële) bewoners, (potentiële) bezoekers, (potentiële) bedrijven. Hoofddoelgroepen met hun subdoelgroepen voor Aalst: •

Bewoners: • burgers: kinderen, jeugd, jonge gezinnen, medioren, senioren, allochtonen • groepen: socio-culturele verenigingen, carnavalsverenigingen, sportverenigingen, wijkcomités … • potentiële bewoners

•

Bezoekers: • toeristen: die komen voor de historiek, events, … • recreanten: shoppers, mensen die komen voor het uitgaan, op restaurant gaan, naar de cinema gaan, de Bib, de Werf, … • werknemers, pendelaars, leerlingen, studenten, patiënten … • artsen, chirurgen, leveranciers, zakenmensen die vb. voor een paar dagen naar Brussel moeten, logeren soms in Aalst. • potentiële bezoekers

•

Bedrijven: • middenstand: detailhandel, horeca, … • KMO’s • grotere ondernemingen • potentiële investeerders

Daarnaast zijn er nog 3 belangrijke subdoelgroepen voor de stad Aalst: •

•

andere overheden en organisaties (Federaal, Vlaams, Provincie Oost-Vlaanderen, organisaties en agentschappen, grensgemeenten) de pers en media (op hun beurt een zender naar het grote publiek)

Hoofdstuk 10

113

•

intern (onze eigen medewerkers en beleidsmensen zijn en blijven onze voornaamste ambassadeurs)

Eigen bewoners> kwestie van hén eerst te overtuigen! Omschrijving

80.000 tal inwoners op het grondgebied van de stad Aalst (centrum en deelgemeenten: Gijzegem, Hofstade, Baardegem, Herdersem, Meldert, Moorsel, Erembodegem, Nieuwerkerken)

Contactpunten vandaag

Momenteel is er uitgebreide communicatie naar de bewoners (vooral in het infoblad en op de website). De bewoners van Aalst kunnen dus zowel offline als online zeer uitgebreide informatie over hun stad terugvinden. De aanpak nu is dus communiceren met een beperkt aantal communicatiemiddelen, maar dan wel uitgebreid en intensief. Maar net daardoor moeten we opletten voor een overload en de burgers goed begeleiden in hun zoektocht/navigatie naar informatie, want uit de Stadsmonitor blijkt dat de Aalstenaar te weinig geïnformeerd is.

Contactgegevens

Beschikbaar? - Alle postadressen van de inwoners - Abonnees op e-letters, …

Focus Positionering

Betrouwbare en duidelijke informatie en goede dienstverlening voor de burgers en verenigingen

Focus Boodschap

Aalst = stad met een hart; de inwoners en verenigingen zélf zorgen voor de zuurstof in hun stad ⇒eigenzinnig, energiek, sociaal relevant + samenhorigheid en participatie benadrukken

Nieuwe middelen

Nieuwe huisstijl op alles toepassen (templates) StadsTV: kan zéker een 3e cruciaal middel worden (Wie komt aan bod? Focus: inhoud, niet politiek!) Aanwezigheid op social media platformen Participatief beleid stimuleren Stadsdiensten onder één dak (Onthaal en doorverwijzing versterken en vergemakkelijken)

(Potentiële) Bezoekers Omschrijving

Hoofdstuk 10

- Toeristen, die komen voor de historiek & events, … - Recreanten: shoppers, mensen die komen voor het uitgaan, de restaurants, de cinema, de Bib, de Werf werknemers, leerlingen, studenten, pendelaars, … - Artsen, chirurgen, leveranciers, zakenmensen die vb. voor een paar dagen naar Brussel moeten. - Potentiële bezoekers

115

Contactpunten vandaag

Nu is er vooral beperkte informatie, wat kunnen we nog meer voorzien voor bepaalde types bezoekers? & De dienst toerisme moet méér een instrument/tool worden voor de citymarketing en stadspromotie.

Contactgegevens

Bezoekers zoveel mogelijk vragen om zich te registreren (tijdens events, bij de toeristische dienst, bij b&b’s, hotels, tijdens georganiseerde activiteiten; om er zo later voor te zorgen dat ze terug komen). Beter inzicht trachten te krijgen in profiel van de bezoekers (om daarna ook gerichter op “potentiële” bezoekers te kunnen mikken).

Focus Positionering

Historische stad, waar je steeds iets uniek kan beleven

Focus Boodschap

Combineer een bezoek aan de stad Aalst(historiek, shoppen, cultuur, events, …) met een relax-verblijf in één van de landelijke dorpen: >>> Stedelijkheid vs landelijkheid uitspelen! >>> Alles is er, maar nu te weinig trekkers of iconen! > >>> Aanbod met kersen op de taart brengen!

Nieuwe middelen

Meer free publicity trachten te scoren Méér doen met evenementen die zich aandienen Eigen beursstand & gadget(s) Gerichte communicatie: hotels, b&b’s, horeca, Weekendje Aalst (via Bongo, Flair, … promoten) Shoppingbon, cadeaubon voor shoppers Tip: Stedelijke shoppingmagazine Brugge

(Potentiële) Bedrijven Omschrijving

Er is een grote verscheidenheid aan bedrijven (qua omvang, sector, … ) in Aalst, waaronder de middenstand in de binnenstad (geconcentreerd in enkele zones), een heleboel KMO’s en daarnaast zijn er enkele grotere (zelfs internationaal) gevestigde waarden zoals Jan De Nul, Tupperware, …

Contactpunten vandaag

Dienst economie Centrummanagement briefwisseling, mail/ telefoon webloket Nog meer contactpunten uitbouwen: KMO-loket, Horecacoach, … + link met toerisme

Contactgegevens

onzeker, vaak afhankelijk van andere organisaties voor contact- en/of cijfergegevens, zoals Unizo, …

Focus Positionering

Aalstis erg ondernemingsvriendelijk, Aalst speelt haar troeven uit tov Gent en BxL: De anderen hebben de lasten; Aalst heeft de lusten.

Focus Boodschap

Ondernemingen kunnen heel goed gedijen in Aalst (ligging, bereikbaarheid, arbeidspotentieel, doorverwijzing, dienstverlening stad…)

Nieuwe middelen

Meertalige prospectus ‘Ondernemen in Aalst’ / ‘Aalst tot uw dienst’… Middenstand: samen met hén shoppingbon of cadeaubon-principe oprichten? Of cfr. Brochure rond de middenstand in Aalst (zoals in Mechelen) of stedelijk shoppingmagazine (zoals in Brugge)

Idee

Overleg aangaan met Organisaties en Federaties, Zij zijn relevante gesprekspartners én gespecialiseerd.

Andere overheden en organisaties Omschrijving

Buurgemeenten Provincie Oost-Vlaanderen Vlaamse Overheid Federale Overheid Overheidsinstanties en organisaties allerhande

Contactpunten vandaag

(georganiseerd) overleg en verslagen briefwisseling, mail/ telefoon voor sommige instanties zijn er vaste aanspreekpunten onder de ambtenaren. website

Contactgegevens

beschikbaar

Focus Positionering

De stad Aalst is een energieke, levendige en socialestad die de levenskwaliteit van haar eigen inwoners steeds vooropstelt.

Focus Boodschap

informerend samenwerkend

Ontwikkelen

citymarketingplan (samenvatting ervan bezorgen aan de overheden waarmee Aalst samenwerkt) …

Idee

(*) Mogelijkheid om de overheden/instanties waarmee intensief samengewerkt wordt een synthese (of ook persbericht) te bezorgen van het citymarketingplan / nieuwe logo en huisstijl.

Hoofdstuk 10

117

Pers en media> METEEN OOK ZENDERS Omschrijving

Passief (reactief): openbaarheid van vragen en feedback indien Actief (proactief): vandaag nog te weinig

bestuur, nodig

Contactpunten vandaag

Dagelijks persberichten Omgekeerd neemt vooral de pers zelf rechtstreeks contact op met de politici Persoonlijke communicatie met journalisten (vb. uitnodigingen events, persconferenties, …) verslagen/notulen van colleges> online

Contactgegevens

Beschikbare perslijst Vooral lokale journalisten, TV Oost, kleine radiozender Radio Katanga (Maar af en toe ook nationaal nieuws: Carnaval, issues, Man bijt Hond, …) Abonnement op Mediargus

Focus Positionering

De stad Aalstwil een transparant en open beleid(dus communicatie) voeren (open huis).

Focus Boodschap

Informeren

Nieuwe middelen

Een deontologische code en coaching vanuit de dienst communicatie is nodig & mediatraining voor wie dat nodig acht Daarnaast loopt de dienst communicatie vaak achter de feiten aan doordat ze té laat de beslissingen doorkrijgen.

Idee

Mogelijkheid om (een) bevoorrecht(e) journalist(en)beter kennis te laten maken met de stad (jaarlijkse update met de communicatieambtenaar vb. toelichting jaarverslag, gekoppeld aan informeel moment)

Intern >de medewerkes en het beleid van de stad Omschrijving

1.100 medewerkers (900 FTE)

Contactpunten vandaag

Personeelsmagazine (3-maandelijks) Intranet, opent op elke PC bij opstart LCD schermen in werkplaatsen Digitale nieuwsbrieven Informele communicatie zit goed

Contactgegevens

Beschikbare personeelslijst

Focus Positionering

De stad Aalst wil een transparant en open beleid (dus communicatie) voeren (open huis).

Focus

Informeren: We kunnen pas goed extern communiceren

Boodschap

als we eerst goed intern communiceren

Nieuwe middelen

Het gaat eerder nog over eenrichtingscommunicatieverkeer van de communicatiedienst naar andere diensten, maar watfeedback vanuit management (af en toe) op de interne communicatiemiddelen zou welkom zijn. (> om te weten of we goed bezig zijn of niet) De stad Aalst moet dringend haar eigen medewerkers op de hoogte brengen van de stand van zaken rond het citymarketing-verhaal voor Aalst. Daarnaast moet de lancering van het citymarketingplan naar het hele personeel toe (als primeur) geduid worden. (vb. personeelsreceptie in januari 2012)

10.6 Boodschap Vandaag zijn we de positionering van Aalst aan het vormgeven. De daadwerkelijke perceptie is het effect daarvan, en hebben we zelf minder in handen. In het kader van een sterke positionering (en boodschap) is het belangrijk om stil te staan bij het feit dat niet elke doelgroep aandachtig en vatbaar is voor het hele verhaal. (zoals jullie al bij de blokjes rond positionering in hfdst 2 zagen) **Simpele vergelijking: in de zoektocht naar een nieuwe auto ben je alert voor autoadvertenties, terwijl je die anders niet zou ‘zien’. In het formuleren van een boodschap moeten we dus rekening houden met een focus in positionering op maat van de doelgroep.

Hoofdstuk 10

119

De opbouw van onze boodschappen kaderen we in deze piramide. Elke concrete boodschap kunnen we een bestaansreden geven door ze te koppelen aan de kernboodschap (Aalst = stad met een kloppend hart). Elke boodschap is op zijn beurt dan weer gestoeld op de positionering van de afzender (krachtlijnen), zijnde eigenzinnig en levenslustig(zit in het DNA van Aalst) &sociaal relevant, m.a.w. moet de burger deze boodschap kennen/weten? Zoals eerder beschreven leg je als afzender een bepaalde focus in je positionering, op maat van de doelgroep die je wil bereiken met je boodschap, zonder je eigenheid te verwaarlozen. Communicatie staat immers steeds voor verandering. Je communiceert steeds met de bedoeling om iemand op een andere manier te laten denken of handelen. Hiervoor maak je gebruik van de drijfveren van je doelgroep: wat is belangrijk voor hen! (= sociaal relevant) Daarom moet de dienst communicatie 2 petjes kunnen dragen: 1. Informatieverspreider (basisinfo) 2. Stadspromotor (citymarketing) Vb. Stramien voor een Infoblad màg “eigenzinnig”en “levenslustig” zijn/uitstralen (stadspromotie), maar de content moet ook “sociaal-relevant” zijn voor de burger (informatief). En dat wil dus NIET zeggen dat we altijd alles moeten communiceren, want alles naar iedereen communiceren, dat staat niet gelijk aan goede communicatie.

10.7 Middelen

MIDDELEN In dit hoofdstukje bekijken we de bestaande en eventueel nieuwe communicatiemiddelen tot op het detailniveau in functie van de grotere doelgroepen. Bewoners De cruciale vraag is hier steeds: Wat wil én wat moet de burger weten? (Wat is sociaal relevant voor hen?) BESTAANDE MIDDELEN •

•

Denderend Aalst (infoblad) • Benchmark en cijfers nodig vb. communicatiedienst kan dit samen met een Hogeschool onderzoeken! Volgende type vragen zouden beantwoord moeten worden: − Wordt het gelezen? − Kosten vs baten? − Profiel van de lezers? − Aantal en soort artikels dat men leest. • Dan de frequentie herbekijken: tweewekelijks is erg veel, waardoor er op kwaliteit wordt ingeboet, de meeste centrumsteden publiceren maandelijks. (te bekijken) • Indien de frequentie van Denderend Aalst naar omlaag zou gaan (vb. 1 keer per maand), wat weliswaar eerst onderzocht moet worden, dan zou er tijd vrijkomen voor méér strategische kwaliteitsbewaking vanuit de dienst communicatie. • Nu weten we enkel uit een onderzoekje van de dienst cultuur dat Denderend Aalst in arme wijken wel veel wordt gelezen, MAAR men vindt het té veel tekst, onleesbaar, … men wil meer foto’s en duidelijkere tekst. Bepaalde items slaan wel goed aan: Uit in Aalst, Werken en Wegen, geboortes, … • De grafische vormgeving van Denderend Aalst kan beter (Template mét duidelijke rubrieken via nieuwe huisstijl nodig) De website • Bezoekersstatistieken van de website dringend analyseren (Communicatiedienst). • Dan content downsizen en herstructureren, alles staat op de site, MAAR de navigatie/structuur is onduidelijk (wireframes). • Daarnaast zouden wat meer filmpjes en social media toepassingen leuk zijn. Zo spelen we meer in op de creativiteit en participatie van de Aalstenaar. cfr. Voor de jeugd gebeurt dit reeds: www.aalst.tv

Hoofdstuk 10

121

•

•

•

•

•

•

•

•

Weinig linken naar de huidige logo/huisstijl van de stad Aalst op de huidige website. E-letter. • 1400 abonnees nu (Profiel?>via inschrijven website) • De E-letter is dringend aan een update toe: − Frequentie zit niet goed (te laag), normaliter om de 3 weken, maar daar komt men nu niet aan − Look&feel zit niet goed (geen link naar huidig logo/huisstijl), − Veel te veel items in één newsletter, zouden er max 3 tot 5 mogen zijn> Alle beeldjes komen apart in bijlage méé in de mail te staan > niet overzichtelijk. − From (sender) = Website (?) • Via social media toepassingen oproepen tot inschrijven (gebeurt nu enkel via traditionele website) Houten infoborden, pancartes (+ lichtkranten) • Een 7-tal locaties • Té veel bordjes onder elkaar, té druk, té veel stijlen door mekaar (geeft een oubollige indruk) • Nieuw creatief participatietraject voor opbouwen (vb. met de Academie) Brochures en uitnodigingen allerhande … • Vooral flyers van andere diensten (Communicatiedienst: layout en eindredactie.) Bewonersbrieven & informatie- en inspraakmomenten • Communicatiedienst zou hier een ondersteunende en inhoudelijk-coachende rol moeten kunnen opnemen (zodat de ‘taal’ van de burger wordt gesproken) • RCA/BRO heeft een draaiboek voor infosessies voorbereid, & de vraag werd ook in het bestek gesteld (zie bijlage) Onthaal van nieuwe inwoners • Bestaand filmpje is ok, maar nav nieuwe positionering en huisstijl laten updaten, én nadenken over de doelgroepbenadering. Want nu wordt het filmpje zowel voor bewoners als voor toeristen gebruikt en dat kan niet. (De dienst Toerisme toetst dit soort zaken best even af met de dienst communicatie.) Rubrieken in reclamebladen • Werd ooit gedaan, maar is men owv kosten/dubbels opteruggekomen. Evenementen & uitnodigingen • Carnaval, Pikkeling, Cirk!, NatourC, Week van de Smaak, …

SUGGESTIES VOOR NIEUWE MIDDELEN • •

•

• •

Nieuwe huisstijl op alles toepassen (templates) StadsTV moet zéker een 3e cruciaal middel worden, naast het infoblad en de website. • Beleidsrichtlijnen zijn wél cruciaal: wanneer brengen we welke thema’s en wie komt aan bod! Focus op inhoud en niet op politiek! Communicatiedienst kan voorzet doen qua jaarplanning. • Dit middel richt zich eerder tot medioren en senioren. • Maar het is een uitstekend middel om wat verder dan Aalst (nl regionaal) te communiceren. Participatief beleid stimuleren. • Zie oa ook draaiboekje infosessies • Aalst in beeld laten brengen door inwoners en verenigingen (blog of pagina op aalst.be) • Social media groepen (& richtlijnen) Aanwezigheid op social media platformen Stadsdiensten onder één dak. Onthaal en doorverwijzing versterken en vergemakkelijken.

Bezoekers BESTAANDE MIDDELEN TOERISTEN EN CO / BOVENREGIONAAL • Toerismekantoor • Stadswinkel> moet iets worden om mee uit te pakken (Hopmarkt) • Stadswinkel ⇔ Toeristisch infokantoor: VISIE OP PUNT STELLEN Moet iets worden om mee uit te pakken cfr. Tolhuis Brugge of Uitwinkel Genk (goed vb. zelfs open op zaterdag) • Er kan een stadswinkel mét toeristisch infopunt komen (verkoop van gidsen, gadgets, … + informeren) waar wegwijs-, promotie- en eerstelijnsinfo wordt gegeven. • Toeristische brochure • oude tekstversie & nieuwere fotoversie • nieuwe versie is bijna klaar … − Best dat deze voldoende in lijn ligt met de citymarketing en jammer dat nieuwe huisstijl er nog niet op toegepast kan worden > Com dienst en toeristische dienst beter integreren > Vandaag is de afstemming nihil! • Toeristische kaart • Om de 2 jaar geüpdate (nieuwe stijl)

Hoofdstuk 10

123

•

•

Toeristische stand • Is er sinds 3 jaar sàmen met Scheldeland, maar daar komt Aalst niet sterk in aan bod. Toeristische wandelroutes • Ipod wandeling rond Carnaval (1 juni lancering)

Promo-beeld voor lancering Ipodwandeling rond carnaval

• •

•

Toeristische film • Updaten, want blijkt 25 jaar oud! Website (onderdeel toerisme) • cleanen van de bestaande pagina’s rond toerisme. Evenementen & uitnodigingen • Carnaval, Pikkeling, Cirk!, NatourC, Week van de Smaak, …

SHOPPERS EN CO / REGIONAAL • Tafelen in Vlaanderen: Horeca-bon bestaat reeds • 1e zaterdag van mei = topdag, thematische dag vanuit de handel in het centrum: promo’s, animatie, podia voor lokale verenigingen • Zeer goed initiatief, maar men kàn hier gerichter rond communiceren: adverteren + free publicity > op slimme wijze voldoende campagne voeren • De Werf en De Bib voeren hun eigen communicatie en dat is op zich ok, want je ziet in de meeste steden en gemeenten dat de culturele centra een aparte communicatielijn/stijl voeren. ARTSEN/CHIRURGEN / NICHE Hier is het vooral belangrijk om het bestaande aanbod goed te communiceren naar de desbetreffende doelgroepen. Maw investeren in zakentoerisme (vb. congressen rond zorg, economie, …), commu-

nicatie-initiatieven erop loslaten en aangenaam verblijfsklimaat creëren. &Vb. artsen, chirurgen, leveranciers, ingenieurs … logeren soms enkele dagen in Aalst, zij moeten het aanbod kènnen. SUGGESTIES VOOR NIEUWE MIDDELEN • Meer free publicity trachten te scoren (door een doordacht en pro-actiever persbeleid) • Events: • één vernieuwendevent bijcreëren vb. WK Wielrennen of iets folkloristisch/eigenzinnigs zoals Cirk! of de Pikkeling (Folklore in de Faluintjes) méér in the picture zetten en verder uitbouwen> toeristisch potentieel hiervan benutten (stedelijkheid vs landelijkheid) • Méér doen met evenementen die zich aandienen: vb. beachvolley toernooi, mountainbikeroute, outdoor jumping, … > doelgroepgericht te werk gaan • Eigen beursstand& gadgets(Aalst positioneren op de toeristische markt) • Gerichte communicatie vanuit de hotels, b&b’s, horeca, • vb. medische sector of zakenmensen die naar BxL komen, aantrekken voor een kortverblijf in de B&B’s van Aalst… (informatiemap voorzien) Bedrijven BESTAANDE MIDDELEN • Dienst economie • Is het voor een centrumstad zoals Aalst niet opportuun om de Dienst Economie te verbreden en uit te diepen waar nodig? • Men is bezig de netwerken met bestaande handelaars- of industrieverenigingen te versterken. • Één vzw voor bedrijventerreinen is er nu al opgericht. • Centrummanagement • Er is een centrummanager aangesteld • 2 nieuwsbrieven − Middenstand − Bedrijven • briefwisseling, mail / telefoon • webloket SUGGESTIES VOOR NIEUWE MIDDELEN • Meertalige prospectus ‘Ondernemen in Aalst’ / ‘Aalst tot uw dienst’… • Prospectus bestond vroeger ook en werd samen met de KVK uitgegeven, aangezien er nu nieuw industrieterrein is, is dit zeker een goed idee (ook voor de zorgsector) • Middenstand: samen met hén shoppingbon of cadeaubon-principe oprichten? • Nood aan horeca-coach

Hoofdstuk 10

125

Overheden en organisaties BESTAANDE MIDDELEN • (georganiseerd) overleg en verslagen • briefwisseling, mail/ telefoon • voor sommige instanties zijn er vaste aanspreekpunten onder de ambtenaren. • website SUGGESTIES VOOR NIEUWE MIDDELEN

• •

samenvatting citymarketingplan …

Pers en media BESTAANDE MIDDELEN • Dagelijks stuurt de dienst communicatie wel persberichten uit • Omgekeerd neemt vooral de pers zelf rechtstreeks contact op met de politici (vaak owv de scoop) via telefoon, sms of mail • Burgemeester en schepenen voeren nu zelf het woord (ongestructureerd)> zelfs soms over andermans domeinen Op communicatief vlak zou er meer eensgezindheid in het college moeten zijn > met één stem/verhaal richting de pers spreken. • persoonlijke communicatie met journalisten (vb. uitnodigingen events, persconferenties, …) • verslagen/notulen van colleges > online SUGGESTIES VOOR NIEUWE MIDDELEN • Een deontologische code en coaching vanuit de dienst communicatie is nodig & mediatraining voor wie dat nodig acht. • Code: Schepenen en Burgemeester communiceren énkel over hùnbeleidsdomeinen, daarnaast stellen we een officiële contactpersoon (eerstelijnscontact) voor de stad aan, die algemene onderwerpen kan behandelen. Deze persoon kan (als het té inhoudelijk-technisch wordt), de pers naar de juiste persoon (schepen, diensthoofd, managementlid) doorverwijzen. Deze contactpersoon moet de nodige verantwoordelijkheid en erkenning krijgen (binnen de stad) en verwerven bij de pers. − Een officiële contactpersoon/woordvoerder vanuit de stad was reeds wenselijk geweest bij voorvallen als Man Bijt Hond (brandpreventie in carnavalsdepot), Carnaval zelf, Over thema’s als leegstand, parkeerbeleid, …) • Consensus en structuur is absoluut nodig om duidelijkheid naar de buitenwereld toe te scheppen en interne spanningen te kanaliseren.

•

•

Nu pikt de pers té veel op over de interne verdeeldheden binnen het stadsbestuur. Té veel negativiteit. Daarnaast loopt de dienst communicatie vaak achter de feiten aan doordat ze té laat de beslissingen doorkrijgen. • Schaf de persconferentie af, daar komen toch geen journalisten meer naar toe. • Méér zelf sturend gaan communiceren en de dag vòòr de gemeenteraad beslissen obv de agenda: Waar willen we over communiceren? > agenda van de gemeenteraad laten screenen door de communicatiedienst + persbericht –in mensentaal- laten voorbereiden (vòòr de gemeenteraad) én laten aftoetsen als laatste agenda-punt òp de gemeenteraad, Is ook handig voor journalisten, dan staat voor hén ons verhaal al op papier > hapklare brok van maken met de gegevens van de communicatiedienst eronder>1 tot max 3 items.

CRISISCOMMUNICATIE: Niet reageren is niet altijd de beste optie,maar òverreageren ook niet. Leg goed aan de burger uit waarom bepaalde dingen wel of niet kunnen (òòk dit is openbaarheid van bestuur). Spreek dit door met het schepencollege, en maak –indien nodig- voor bepaalde ‘hot issues’ alvast een perstekstje (kernboodschap) en Q&A waar iedereen zich dan ook aan dient te houden bij contacten met de pers. Overleg en afspraken moeten goed gevolgd worden (procedures liggen vast). & De Burgemeester is verantwoordelijk voor communicatie in geval van crisissituaties. Interne medewerkers BESTAANDE MIDDELEN • Personeelsmagazine (3-maandelijks) • Intranet, opent op elke PC bij opstart • LCD schermen in werkplaatsen (voor mensen zonder PC) • Digitale nieuwsbrieven worden naar de medewerkers thuis gestuurd • Vragen vanuit burgers (geen klachten) komen altijd terecht op de communicatiedienst die dan de dispatching doen naar de andere diensten. • Informele communicatie zit goed SUGGESTIES VOOR NIEUWE MIDDELEN • Het gaat eerder nog over eenrichtingscommunicatieverkeer van de communicatiedienst naar andere diensten, maar ook watfeedback vanuit het management

Hoofdstuk 10

127

•

of de diensthoofden op de bestaande interne communicatiemiddelen zou eens welkom zijn. De stad Aalst moet dringend haar eigen medewerkers op de hoogte brengen van de stand van zaken rond het citymarketing-verhaal voor Aalst. De communicatiedienst kan voor het personeel ‘kaderen’ waarom we hiermee bezig zijn en waar we nu staan en geeft hen systematische updates (via haar verschillende kanalen). Vb. via het intranet het personeel prikkelen/teasen met een metafoor of hint dat het nieuwe citymarketingplan er zit aan te komen… We zullen immers nog op de medewerkers beroep moeten doen voor een goede lancering en inburgering!

De verschillende types van middelen samengevat: De potentiële middelen voor externe communicatie zijn onuitputtelijk. Vanuit de eigenheid van de stad beperken we onshier samenvattend tot 5 grote onderdelen: persoonlijke, online en offline communicatie, audiovisuele communicatie, de communicatie via pers en media.

10.8 Persoonlijke communicatie Door het feit dat er dagelijks actieve contacten zijn op en met de medewerkers van de stad is de persoonlijke communicatie gedeeltelijk meebepalend in de externe communicatie van de stad. Daarom staat of valt alles met vriendelijkheid en service.Afstemming en ondersteuning hierin zijn bijgevolg aangewezen.Steeds meer overheden investeren in een klantvriendelijk onthaal en een vlotte lokettenwerkingmet vooral vlotte doorverwijzing en informatiedoorstroming in openbare gebouwen. Ook het dragen van badges, zodat de medewerkers herkenbaar zijn voor de burger, kan beter. Kwaliteitsvolle dienstverlening en communicatie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en maken deel uit van een continu dienstverlenend proces(aan de belangrijkste doelgroep nl. de eigen inwoners), wat mee je uitstraling bepaalt. (Er bestaan vb. workshops ‘onthaal- en lokettenwerking’ die gaan over een geïntegreerde dienstverlening.) Een goede implementatie van de huisstijl zal ook een grote impact hebben op de grafische stroomlijning van de persoonlijke communicatie: naamkaartjes, presentaties, loketten,…En ook het verhaal wat de beleidsmakers, toeristische medewerkers, … en alle andere mogelijke vertegenwoordigers uitdragen overAalst moet consequent gebeuren en eigenzinnigheid, energie en sociale relevantie uitstralen.

10.8.1 Offline communicatie Het zwaartepunt van de externe communicatie van Aalst ligt - zoals uit het onderzoek duidelijk bleek - bij Denderend Aalst (infoblad) wat2-wekelijks wordt verspreid aan alle inwoners (adressen). In de mate van het (technisch en inhoudelijk) mogelijke willen we toch graag enkele aanpassingen voorstellen: • •

• • •

grafische afstemming op de nieuwe huisstijl frequentie en afstemming vb.: maandelijks ipv 2-wekelijks, om een goede kwaliteit en voldoende nieuwswaarde te kunnen blijven garanderen rubrieken erin aanbrengen en eventueel meer in lijn brengen met rubrieken van de website eventueel papiergebruik, formaat en kleurenpallet (her)bekijken criteria voor foto’s op de cover vastleggen: eigenzinnigheid, energie en sociale relevantie uitstralen

Voor het overige adviseren we in de toekomst zo veel als mogelijk om publicaties (folders, flyers, brochures, …)van alle diensten te aliëneren op de nieuwe huisstijl (ook bijvoorbeeld aankondigingen van events, sportactiviteiten, toeristische publicaties). De Werf kan zijn eigen koers blijven volgen, als cultuurcentrum. 10.8.2 Online communicatie Inzake online communicatie moeten we een onderscheid maken tussen de eigen website en de aanwezigheid van de stad Aalst op externe websiteszoals, http://www.digitaleregioaalst.be/ ,http://www.Aalst.tv, http://www.aalst.com/, http://aalst.digicity.be/ , … Voor de eigen website heeft Aalst 2 opdrachten: • enerzijds is het een instrument om DUIDELIJK te informeren over de stad, de diensten, activiteiten en de resultaten daarvan, • anderzijds moet deze website de eigenzinnigheid, energie en sociale relevantie van de stad meeuitstralen en inspirerend werken. Dit kan door juiste en creatieve content: goedgeschreven webcopy, en verrijkend beeldmateriaal. Een idee is om burgers foto’s (van Aalst) te laten uploaden, die op de homepage getoond kunnen worden. Dit creëert wat interactie en werkt verfrissend voor de site.

Hoofdstuk 10

129

Externe websites die informatie rond de stad brengen op een onafhankelijke manier, zijn behoorlijk populair. In het kader van de juistheid, snelheid en eigen positionering is het belangrijk dat met de oprichters van deze sites korte communicatielijnen bestaan. Links naar en/of dynamische content uit de eigen website van aalst.be (en omgekeerd) kunnen hier misschien ook plaats vinden. Inzake dienstverlening en service hebben bezoekers vooral baat bijeen gebruiksvriendelijke en zoekbare site met toegankelijke inhoud.In functie van de gebruiksvriendelijkheid willen wij voorstellen om de structuur, navigatie en begrijpelijkheid van de online inhoud af te stemmen op het brede publiek en in hoofdzaak de eigen inwoners, die zonder enige voorkennis alles makkelijk op de site zouden moeten kunnen terugvinden.(testings) Een sterke zoekfunctionaliteit is daarom bijkomende ook noodzakelijk. In het geval van actieve openbaarheid van bestuur, (nu worden verslagen / notulen van colleges gepubliceerd), kunnen we telkens na een college 1 tot max. 3 items ‘goed geduid’ toelichten onder het kopje ‘nieuws’, ook dit creëert wat meer beleidsmatige dynamiek en toont aan dat de stad een actief (en begrijpbaar) communicatiebeleid voert. Tot slot nog even meegeven dat een ‘grote kuis’ in de site geen kwaad kan. Er staat nu gewoonweg té veel content op. 10.8.3 Audiovisuele communicatie Momenteel heeft de stad geen TV-format. Ook medioren en seniorenén mensen uit de omliggende regio van Aalst, willen weten wat er leeft Aalst. Ze kunnen dat in de toekomst misschien vernemen via de stadstelevisie op TV OOST! Eigenlijk zou Aalst als centrumstad hier immers niet mogen ontbreken. Het zal wel budget, mankracht én inzet vergen om deze uitzendingen inhoudelijk in te vullen, maar we denken dat de ROI van dit medium opweegt tegen de inspanningen. Bovendien kan een goede jaarplanning wonderen doen, en ook beleidsmatig de nodige evenwichtigheid brengen. Andere audiovisuele middelen? • Digitale infopanelen? (Of is Lichtkrant & pancartes voorlopig voldoende?) • Radiospots nav nieuwe citymarkeringverhaal, om bezoekers aan te trekken …? • Vrije tribune op radio Katanga?

10.8.4 Pers en Media Een goed pers- en mediabeleid start met de monitoring. Door een preventieve screening van pers, media en online krijg je zicht welke relevante dossiers leven, wat bijgevolg belangrijk is om eventuele reacties of interventies voor te bereiden. Ook na elk persoptreden loont een grondige screening (komt de boodschap over, duidelijkheid, ruis, … ) om naar de toekomst toe eventueel bij te sturen. We stellen voor om met één contactpersoon voor de pers te werken. Deze persoon is idealiter, maar niet per se, de communicatieambtenaar, maar wel lid van de communicatiedienst. Consequentie is hierbij van belang. Door dit bij één persoon te centraliseren vermijden we onduidelijkheid bij contacten en afspraken. Een kwestie van goede, constructieve mààr strikte afspraken met de pers. (zie eerder bij pers & media) Af en toe proactief met positief nieuws de pers op zoeken kan geen kwaad.Niet om veel weerklank op te zoeken, maar vooral om een positieve en professionele positionering van de stad Aalst bij de pers en de drie grote doelgroepen (eigen inwoners, bedrijven, bezoekers) te bewerkstelligen.

10.9 Organisatie en werking Hoewel de huidige communicatiedienst reeds veel en goed werk verricht, vinden onze aanbevelingen vooral een oorsprong in foute structuren of een gebrek aan afspraken en discipline én dit tussen de diensten onderling, maar ook tussen het beleid (politiek) en de diensten. Communicatieacties moeten bovendien meer evolueren van ad hoc naar communicatie-planning met jaarplanningen & themarubrieken> De communicatiedienst moet zich steeds de vraag stellen: Wat wil onze burger, bezoeker, ondernemer weten? (kwaliteitsbewaking) Een professioneel communicatieteam is aanwezig in de stad Aalst.MAAR de communicatiedienst fungeert nu nog té veel in functie van de interne diensten die op hen beroep doen (van alles wat binnenkomt zorgen zij dat het verder gecommuniceerd wordt), terwijl ze eigenlijk met de inhoud/communicatie die relevant is voor de burger (dus ook selectie), moeten bezig zijn.vb. Praktische organisatie van events (zoals de Week van de Smaak, de finale van Mijn Restaurant of een filmpremière), secretariaats- of doorgeefluik, … deze taken horen eigenlijk niet thuis op een dienst communicatie.Samengevat, de dienst is nu nog te veel een doorgeefluik en kan te weinig sturend of coördinerend optreden.

Hoofdstuk 10

131

Afstemming met de interne diensten (vooral toerisme, economie, jeugd, cultuur) kan béter en wederzijdse verwachtingen mogen scherper gesteld worden. Blijkbaar willen de interne diensten vooral dat de communicatiedienst hen bijstaat om teksten goed te vertalen naar het niveau van de burger, bezoeker, ondernemer, toe en via de juiste kanalen naar de juiste doelgroepen toe verspreidt en dat is OK, maar dan moeten deze diensten ook voldoende vertrouwen hebben in de communicatieafdeling. Een idee is om in de functieprofielen bij nieuwe aanwervingen communicatievaardigheden en –expertise expliciet als voorwaarde mee op te nemen. De knowhow ontbreekt nu op de verschillende diensten zoals toerisme en economie, terwijl daar absoluut nood is aan bepaalde ‘communicatie-antennes’ en aanspreekpunten. Eindregie van de communicatiemiddelen van vb. de dienst toerisme moeten we bij de dienst communicatie leggen. De dienst communicatie moet op z’n minst een stem hebben in de publicaties van de dienst toerisme. Tekstuele en visuele eindredactie is nodig van àlle externe uitingen van de stad. De dienst communicatie zou als strategische kwaliteitsbewaking moeten fungeren. Maw niet àl het werk uitvoeren, maar mee over de schouder kijken of het kadert binnen de huisstijlrichtlijnen en binnen het citymarketingverhaal van Aalst. • •

Bepaalde vrijgeleiden / essentiële afspraken hieromtrent zijn nodig! Afspraken rond pers, media en woordvoerderschap: zie eerder

EENHEID VAN COMMUNICATIE IS DRINGEND NODIG >>> Een aantal diensten volgen nu écht een eigen koers qua stijl en communicatie. Nu; de workload kan niet allemaal bij de dienst communicatie komen te liggen. Maar de “kwaliteitsbewaking” zou wél door deze dienst moeten gebeuren en de andere diensten zouden dit ook moeten toelaten en er zelfs spontaan gebruik van moeten maken. Traject Möbius > organisatie Aalst > Dienst communicatie valt onder de ‘intern ondersteunende diensten’ (1e cluster). BRO heeft contact opgenomen met Bram Gekiere van Mobiüs. Belangrijk is dat de beleidsverantwoordelijke en de uitvoerend verantwoordelijke voor communicatie zélf korte communicatielijnen met elkaar onderhouden. In bijlage ter voorbeeld de organigrammen van de stad Leuven en de stad Antwerpen, meer bepaald van de communicatiedienst.

Budget? Louter ter suggestie / inzicht: COMMUNICATIEACTIES

-

10.000 10.000

Logo, huisstijl & huisstijlgids Bijlage De Zondag (4p) Toeristische brochure

B Z

B W

B D

P

50.000 √

√

√

√

√

√

√

(√)

√

√

√

-

+ 100.000

√

√ √

Website Regionale advertentie

√

√

√ √

Lanceringsevent

√ √

Regionale stadsTV Regionale radio tanga, Ajoin)

50.000 100.000

√

(Ka-

Prospectus

√

Gadgets

√

√

√

√

√

√ √

√

TV-spot

√

√

√

Jaarlijks òf eenmalig lanceringsevenement(en)

√

√

√

BZ = Bezoekers BW = Bewoners BD = Bedrijven P = Pers Hiermee rekening houden voor de begroting 2012.

Hoofdstuk 10

133

√

10.10 De eerste to do's voor een lancering van het citymarketingplan en nieuwe logo/huisstijl Dit communicatieplan moet worden geconcretiseerd in communicatieacties. Hieronder lijsten we enkele eerste acties op. Natuurlijk is deze lijst niet limitatief, maar deze prioriteiten helpen Aalst al een eind op weg in een performante externe communicatie. •

•

• • • •

• • •

• • •

Keuzes maken in hefboomprojecten, organisatie dienst communicatie, beslissingskracht erachter zetten mei Ontwikkelen model + werkwijze om communicatie van schepencollege en gemeenteraad mee op te nemen kan asap Afspraken rond persaanpak maken met schepencollege, kan asap Citymarketingplan managen en beleidsverantwoordelijken aanduiden mei baseline/logo/huisstijl >budget / begrotingsaanpassing nodig mei/juni/juli Ontwikkeling en implementatie van een grafische huisstijl en afwerking Uitwerking en toepassing van sjablonen (nl. opleiding medewerkers) juni, juli, aug Ontwikkeling van restylingwebsite, nieuwsbrief, infoblad sept, okt Grootse lancering van citymarketingplan, logo, huisstijl,… nov, dec voorbereiden Grootse lancering van citymarketingplan, logo, huisstijl, … 1e week van januari op personeelsreceptie (De Werf), daarna bevolkingsreceptie Starten met StadsTV / jan 2012 Uitpakken metde nieuwe huisstijl op het infoblad, website, nieuwsbrief jan 2012 Folders / brochures etc. vanuit de stad systematisch restylen (vb. rond toerisme, sport, …) Telkens indien vernieuwing zich opdringt, MAAR gecoördineerd mét de communicatiedienst

VOORTS > • Thematische jaarplanningen maken, zodat de speerpunten en thema’s uit het citymarketingplan goed aan bod komen in de communicatie van de stad. & Het eigenzinnige, energieke en sociaal bewogene laten primeren in de toekomstige communicatie. • De pers zelf beter monitoren, proactiever met de pers omgaan en indien nodig een gezamenlijk recht van antwoord vragen.

10.11

Bijlagen

Draaiboek voor infosessies 1. Inleiding Dit draaiboek is bestemd als leidraad bij het organiseren van infomomenten voor de burger. 2. Voorwaarden om een infomoment te organiseren Het is niet zozeer van belang om te kijken naar het soort project (vb. heraanleg kruispunt, grote onderhoudswerken, bodemsaneringen…) om te gaan oordelen of een infomoment gewenst is. Belangrijker is om te kijken of een aantal factoren wel of niet van toepassing zijn binnen een project. Het gaat om volgende factoren: a. Het project zal gedurende lange tijd hinder veroorzaken voor een duidelijk af te bakenen doelgroep. De informatiebehoefte (op maat) neemt toe naarmate een project meer impact heeft op de naaste omgeving. Hoe groter de impact, hoe meer kans dat een infomoment een gepast antwoord biedt op die informatiebehoefte. b. Het project loopt door een woongebied en/of een gebied met veel economische activiteit c. Het project ligt gevoelig (vb. omwille van onteigeningen, ontevredenheid met voorgestelde oplossing, inname natuurgebied, …) Als aan één of meer van deze factoren van toepassing zijn, dan is het aangewezen om een infomoment te organiseren. 3. Wanneer een infomoment organiseren? De aanzet om een infomoment te organiseren kan vanuit een andere overheid, bewonerscomitéof belangenorganisatie komen, maar kan even goed op vraag van de Stad Aalst zelf gebeuren. Als beslist is dat een infomoment aangewezen is, dan komt de volgende vraag: wanneer is een infomoment het meest zinvol. Duidelijke richtlijnen hierover zijn moeilijk te geven, omdat dit vaak heel projectgebonden is. In wat volgt, worden een aantal algemene richtlijnen geformuleerd per fase. a. Ontwerpfase In deze fase zijn er drie mogelijkheden: • Inspraakmoment Bedoeling is om zo veel mogelijk input te krijgen van omwonenden of bedrijven in de werfzone. Vaak is de doelstelling van dergelijke projecten ruimer dan puur verkeerskundig en wordt er inspraak gevraagd ivm groenvoorziening, verkeersleefbaarheid, … − Infomoment met beperkte inspraakmogelijkheid Mensen worden voor het eerst op de hoogte gebracht van het con-

Hoofdstuk 10

135

cept. De hoofddoelstelling is infomeren, maar er is nog inspraak mogelijk over kleinere zaken zoals parkeergelegenheid. − Infomoment Het moment gaat puur om informeren over het ontwerp. Dergelijk infomoment zal eerder gebeuren aan het einde van de ontwerpfase. Inspraak is hier niet meer mogelijk. b. Vlak voor uitvoeringsfase Het infomoment heeft als doel mensen op de hoogte te brengen van wat er zal gebeuren tijdens de uitvoering van het project. Het gaat hier niet alleen om informatie over het plan, maar ook over communicatie, minder hinder, … c. Tijdens de uitvoeringsfase Bij hele grote projecten (in deelfasen) kan het raadzaam zijn om ook tijdens de werken infomomenten te voorzien, bijvoorbeeld bij de start van een nieuwe deelfase. 4. Welk soort infomoment organiseren? Een infomoment kan vele vormen aannemen. We onderscheiden 4 soorten: hoorzitting, infomarkt, infotentoonstelling, inspraakvergadering. Vaak zal een mix van verschillende soorten infomomenten het beste resultaat bieden. a. Hoorzitting Een panel van deskundigen geeft informatie over het project. Achteraf kunnen vragen gesteld worden. Aangewezen als: • de doelgroep niet te groot is • het project niet gevoelig ligt (geen felle tegenstanders te verwachten in de zaal) Een neutrale moderator is aangewezen voor het vragengedeelte. b. Infomarkt Bezoekers kunnen rondwandelen langs verschillende standen. Per stand vinden ze informatie over een thema of van een deelnemende partner. Aangewezen als • de doelgroep heel ruim en divers (verschillende groepen met verschillende vragen) is • het project gevoelig ligt (felle tegenstanders krijgen minder platform) de te geven info heel uitgebreid en/of complex is c. Infotentoonstelling Bezoekers kunnen rondwandelen langs de tentoongestelde informatie. Mondelinge info is hier in principe niet voorzien. Toch kan het voor sommige projecten interessant zijn om op bepaalde momenten (bijv. bij start infotentoonstelling) een groep deskundigen te voorzien die uitleg kan geven bij de beelden en plannen.

Aangewezen als • de informatie niet veel extra duiding nodig heeft (of als die duiding al voldoende gegeven is) • de doelgroep groot is. Veel mensen kunnen gedurende langere tijd de info komen bekijken. d. Inspraakvergadering Een moment waar inspraak gevraagd wordt van de bezoekers vergt een totaal andere aanpak dan een moment waar enkel geïnformeerd wordt. Dit soortmomenten kan op verschillende manieren ingevuld worden: workshops in kleine groepen, …… 5. Checklist infomoment 1. Voorbereidende vergadering Een goede voorbereiding samen met alle deelnemende partners is belangrijk. Tijdens een startvergadering moeten volgende vragen aan bod komen: • (voor) wie? • Wat? • Waar? • Wanneer? • Hoe? • Budget? 2. Uitnodiging • Ontwerp en druk • Verspreiding 3. Materiaal a. Ppt Is niet enkel interessant bij een hoorzitting. Op een infomarkt kan een ppt (al dan niet met voice over) een handig middel zijn om mensen te laten kennis maken met een project. Zo kunnen ze gerichter shoppen op de infomarkt en moet niet telkens het volledige verhaal verteld worden aan elke stand. TIP: Als je gebruikt maakt van multimedia (beamer, dvd, geluidsinstallatie, …), test dan altijd ruim op voorhand je materiaal! b. Infofolder om mee te geven aan bezoekers Een infofolder die de bezoekers mee kunnen nemen naar huis en die de gegeven informatie nog eens samenvat. Vaak vragen bezoekers ook naar een afdruk van de ppt die getoond is. c. Persinfo Zelfs al is de pers niet de doelgroep van je infomoment, vaak komen ze toch opdagen. Als er vooraf een persmap is opgemaakt, kun je beter sturen wat er achteraf in de media komt. d. Evaluatieformulier Doet niet alleen dienst als barometer voor je infomoment. Het kan ook de plaats zijn waar mensen de vragen kunnen noteren waar nog geen ant-

Hoofdstuk 10

137

woord op gegeven is tijdens het infomoment. Zij kunnen achteraf nog een antwoord toegestuurd krijgen. e. Lijst moeilijke vragen Als verschillende partners samen een infomoment organiseren is het handig om vooraf een lijst te maken met gevoelige of moeilijke vragen die zeker zullen gesteld worden. Door deze vooraf op te lijsten voorkom je dat er verschillende antwoorden gegeven worden op dezelfde vraag. f. Catering 6. Mogelijke tijdsindeling Een mogelijk scenario van de infovergadering: 19u: Welkom, registratie en overhandigen informatiemappen 19u.05: Spreker 1 leidt het project algemeen in. 19u.10: Specialist 1 19u.20: Specialist 2 19u.35: Vragenronde en antwoorden Specialisten antwoorden op de gespecialiseerde vragen 20u.: Afsluiten met een hapje en een drankje 7. Evaluatiemoment Een evaluatiemoment met alle betrokken partners wordt best kort na het infomoment georganiseerd. Naast de bevindingen van de verschillende sprekers/deelnemers, vormt de verwerking van de evaluatieformulieren een eerste interessante bron van informatie. Belangrijk is om een goede opvolging te voorzien voor de vragen die gemeld zijn op de evaluatieformulieren.

Voorbeelden van organigrammen van Leuven en Antwerpen Voorbeeld -Leuven

Hoofdstuk 10

139

Voorbeeld - Antwerpen

BIJLAGE

Hoofdstuk 10

141

1.

PERSSCREENING STAD AALST

Inleiding Om na te gaan welk imago de stad Aalst doorgaans oproept via diverse mediakanalen, zijn alle artikels uit de dagbladen Laatste Nieuws en Nieuwsblad van het jaar 2010 en enkele andere media uitgekamd en hebben we de teneur hiervan trachten weer te geven. Toon en weergave veel voorkomende thema’s Dat Aalst dé carnavalsstad is, komt zeer duidelijk naar voor. Niet alleen in de periode rond carnaval, maar gedurende het hele jaar wordt er over dit feest bericht. Het gaat dan over interviews met kandidaat-prinsen, carnavalsverenigingen (vandaar ook het grote aantal artikels omtrent verenigingen, want zij mogen zich allen voorstellen in de krant), promotieacties, tweedehandsbeurzen van carnavalsspullen, zomerse carnavalsevenementen, carnaval als Unesco-werelderfgoed, … Toch verspreidt de stad zelf maar weinig persberichten over carnaval. In Aalst vinden ook veel andere evenementen plaats, zoals bijvoorbeeld de Week van de Smaak, de Pikkeling en het Natourcriterium. Zij krijgen veel en positieve aandacht met grote foto’s. Over het algemeen zijn er zowel positieve als negatieve berichten te vinden over de Aalsterse politiek, met het verschil dat de negatieve artikels veel meer plaats innemen in de krant en vergezeld zijn met een grotere foto. Vaak worden de onstandvastigheid (vaak van mening veranderen) en de besluiteloosheid van het stadsbestuur aan de kaak gesteld. Zo is er veel commentaar omdat een heel aantal projecten worden tegengehouden of nodeloos worden vertraagd. De bevolking klaagt vaak over slechte verkeersveiligheid, weinig parkeergelegenheid, stadskankers (leegstaande, vervallen gebouwen) en de hinder veroorzaakt door wegenwerken. Dit zijn allemaal zaken die door het stadsbestuur op de lange baan geschoven worden. Als er dan veel protest en veel negatieve persaandacht rond is, neemt het stadsbestuur in die zaken vaak pas (te laat) een beslissing. Veel negatieve artikels over ongelukken, diefstallen, vandalisme, … al worden deze vaak zeer klein weergegeven, zonder foto, ergens aan de zijkant van de krant. Toch zijn er ook een aantal artikels hieromtrent die veel aandacht krijgen, zeker als het gaat om beschadigingen tijdens carnaval en rampen waar Aalstenaars persoonlijk bij betrokken zijn zoals een woningbrand of inbraak in een bekend café (waar emoties, persoonlijke drama’s achter zitten). Ook artikels die de stijgende criminaliteit in Aalst benadrukken, worden in het groot met foto vermeld.

De stad Aalst zegt over zichzelf dat ze een zorgcentrum wil zijn. Er zijn dan ook heel wat positieve artikels over de zorgsector in Aalst terug te vinden. Dit is een thema waar ze zelf in hun persberichten veelvuldig over communiceren om dit imago te bekomen. Ook het goede doel wordt in Aalst niet vergeten en er worden veel initiatieven op touw gezet ten voordele van een goed doel. Een ander thema waar ze vaak persberichten over uitsturen is cultuur en vrije tijd. Dit resulteert meestal in positieve artikels met beperkte tekst en een foto. Verder is onderwijs, en dan vooral Aalst als studentenstad, een thema waarmee ze graag in het nieuws komen. Uit de berichtgeving blijkt duidelijk dat ze een hogere top of mind awareness willen creëren voor Aalst als studentenstad. Het thema sport is dan weer in mindere mate vertegenwoordigd voor de stad Aalst. Wie is aan het woord? Burgemeester en schepenen worden iets meer aan het woord gelaten in een positieve context dan in een negatieve context. Toch komt burgemeester Uyttersprot er niet altijd even goed uit. Volgens de krantenartikels staat ze iets te ver af van de inwoners waardoor ze niet altijd op de hoogte is van de wensen van de Aalsterse burgers. Verder wordt er aangegeven dat ze soms wat meer rekening moet houden met het menselijke aspect van haar beslissingen. Zeer vaak worden inwoners aan het woord gelaten. Zowel om commentaar te geven in een positieve en negatieve context als om een volledig interview te geven (bijvoorbeeld kandidaten prins carnaval). In die interviews komt ook vaak hun affiniteit met de stad Aalst en de Aalsterse mentaliteit ‘Wie aan Aalst raakt, raakt aan mij’ sterk naar voor. De meesten zijn heel trots om Aalstenaar te zijn. Een voorbeeld waar hun trotsheid op een negatieve manier tot uiting komt, is de vete met Dendermonde over wat nu het beste is: Ros beiaard of Ros ballatum. Positieve aspecten zijn het promoten van hun streekproduct, Aalsterse vlaai en hun pogingen (en uiteindelijk slagen) om carnaval Aast te erkennen als Unesco-werelderfgoed. Deskundigen en woordvoerders worden aan het woord gelaten als het gaat om ecologie, openbaar vervoer en industrie. Over ecologie is er vooral positieve berichtgeving terug te vinden, terwijl die over openbaar vervoer eerder negatief is. De artikels over industrie zijn ongeveer gelijk verdeeld over de categorieën positief en negatief. De plaatselijke horeca voelt zich soms door het stadsbestuur benadeeld als er evenementen plaatsvinden wat resulteert in meer negatieve berichtgeving. Een voorbeeld hiervan is dat een VIP-tent tijdens het Natourcriterium de terrasruimte van de horeca inneemt en zo zijn er nog een aantal voorvallen terug te vinden. Naast de horeca zijn ook de Aalsterse handelaars het soms oneens met de beslissingen van het stadsbestuur, zo was het eenrichtingsverkeer op de Sint-Annabrug een heikel punt.

Een derde groep die zich in 2010 stevig kantte en protesteerde tegen het stadsbestuur was de brandweer. Andere media Aalst en Aalstenaars zijn goed vertegenwoordigd in tv-programma’s: Mijn Restaurant (Overwegend positief, al komt het stadsbestuur hier ook eerder in een negatief daglicht omdat ze geen geld willen betalen aan VTM) Beste Bakker van Vlaanderen Hobbykok Jaren Stillekes (Negatief, bijvoorbeeld margin-aalst, maar S. Van Herreweghe legt uit dat dit niet zo bedoeld was, eerder als zelfspot) De Allerslimste mens (S. Van Herreweghe en B. Kruismans, de winnaar)

Thema

Conclusie Concluderend kan Aalst na deze persscreening samengevat worden met de woorden carnavalsstad, traag functionerend stadsbestuur, steeds meer aandacht voor zorg en onderwijs, stijgende criminaliteit, maar ook trotse inwoners en aandacht voor volksvermaak (organisatie van vele evenementen). Pos. Neg. NeuConcrete traal beelden

Schepen/burgemeester aan het woord

82

71

3

Inwoners aan het woord

220

83

Deskundige/woordvoerder aan het woord

47

35

Politiek

31

57

22

Bedrijven/industrie

38

33

4

Ecologie/milieuvriendelijkheid

36

3

voor-

Ilse Uyttersprot, verschillende schepenen Ook echte interviews Milieudeskundige, woordvoerdster Infrabel Besluiteloosheid politiek, dispuut brandweer Sociale onrust, ontslagen, industrieterrein Siesegem, Zone Erembodegem, Open Bedrijvendag Zonnepanelen, klimaatbeurs, eerste elektische laadpaal

Lokale del/horeca/toerisme

148

38

13

Mijn Restaurant, zomerbraderie, vlaai, fairtrade, handelaars die protesteren

Onderwijs

77

4

2

Wonen

10

11

1

Openbaar vervoer

8

19

6

Cultuur/vrije tijd

259

10

8

Mini-onderneming, toenemend aantal inschrijvingen, student welcome, initiatieven voor goede doel, fietsen stimuleren Waterschade, onveilig in bepaalde buurten, passiefwoningen, slechte isolatie sociale woningen Treinhinder, digitale infoborden, stakingen, verouderd station Toneel, muziek, tentoonstellingen, kunst, boeken, monumenten

Evenementen/feesten

127

21

1

Multiculturele aspecten

20

2

4

Investeringen van de stad

29

18

5

Verkeer/verkeersveiligheid

38

70

30

Goede doe

77

Vereniginge

146

Natuur

17

11

6

Storm, zware regen zorgt voor overlast, blotevoetenpad

Sport

52

1

1

Buurtsportinitiatief, Aalst, zumba

Initiatieven stad

14

7

Ongelukken, vandalisme, …

han-

diefstallen,

7

Geschiedenis stad

9

Mijn Restaurant, Vredesplein, beveiligingscamera’s, mountainbike & BMX park, discussie rond investeringen brandweer Te weinig zout, politiecontroles, geluidsschermen, parkeerbeleid, zebrapaden, slecht wegdek, Sint-Annabrug Glazen Huis, Haïti, Damiaan Vooral jeugdbewegingen

302

Zorg

CARNAVAL, Week van de Smaak, Pikkeling, Natourcriterium, kermis, Zomerfeesten, Palm Parkies, Cirk! Taaltest, Wereldfeest, taalbubbels

5

carnavalsbewegingen,

Aalstar,

Eendracht

Meldpunt tegen discriminatie, paaszoektocht Beschadiging monumenten, dronken feestvierders, woningbranden, stjgende criminaliteit, inbraakgolf Kinderopvang, OCMW, serviceflats, Rokstopkliniek, Aalst als zorgcentrum Archeologische vondsten en opgravingen, reconstructie bende van Nijvel

2. SAMENSTELLING WORKSHOP

Samenstelling workshop 2 september 2010 om 14u Schepenen 1. Burgemeester Ilse Uyttersprot (WG, SG, BV) 2. Schepen Ann Van de Steen (BV) 3. Schepen Johan Stylemans (BV) 4. Schepen Bart Van Lysebeth (BV) 5. Schepen Dylan Casaer (SG, BV) 6. Schepen Serge Grysolle (SG, BV) 7. Schepen Paul Stockman (SG,BV) 8. Schepen Anne-Marie Verdoodt (BV) 9. Schepen Iwein De Koninck (BV) 10. Schepen Patrick De Smedt (BV) Administratie 11. Stadssecretaris Luc Moereels (BV) 12. Adjunct stadssecretaris Reginald Van Hecke (SG, BV) 13. Stadsontvanger Piet Persoons (BV) 14. Diensthoofd economische zaken en toerisme Jo Saeys (WG) 15. Diensthoofd sport en vrije tijd Walter Coppens (WG) 16. Diensthoofd cultuur en vreemdelingenintegratie Jan Dooms (WG) 17. Diensthoofd onderwijs Tina Callebaut (WG) 18. Diensthoofd welzijn Myriam Van der Beken (WG) 19. Dienst ruimtelijke ordening sectie planning stedenbouwkundige Joris Declerq (WG) 20. Dienst stadspromotie afdelingschef Philippe Renders (SG) 21. Dienst stadspromotie bestuurssecretaris Karolien Van der Hulst (WG) 22. Cultuurcentrum De Werf Yvan Verhavert (BV) 23. Cultuurcentrum De Werf Kathleen Keymeulen (BV) 24. Jeugddienst Klaas Fonck (BV) Externe personen 25. Resoc Wouter Dankaert (SG, BV) 26. Unizo Reinout Maus (SG) 27. Voka Jan Van Ghijsegem (SG) 28. Horeca Vlaanderen Antoine De Clercq (SG) 29. Carnaval Kamiel Sergant (SG, BV) 30. Feestcomité Nicole Ringoir (BV) 31. Detailhandel Philippe Kiekens (BV)

32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48.

Onderwijs Koen Vandemoortele (BV) Onderwijs Wim Beazar (BV) Onderwijs Marc Cottyn (BV) Industrie Dirk De Nul (BV) Industrie Hans De Jaegher (BV) Sportraad Willy Coen (BV) Okapi Aalstar Danny Verhulst (BV) Eendracht Aalst Dirk De Bruecker (BV) Cultuurraad Eddy De Laender (BV) Alkuone Oscar Van Malder (BV) Catharinisten Etienne Keppens (BV) Cantate Domino David De Geest (BV) Zorg OLVZ Luc van den Brempt (BV) Zorg OLVZ Dr. Van den Broeck (BV) Zorg OLVZ Hugo Van Ermen (BV) Zorg ASZ Daisy Van Gheit (BV) Zorg ASZ Alain Parewyck (BV)

49. Vertegenwoordigers van BRO België en RCA Public Bevoorrechte getuigen die niet opgenomen zijn in de lijst van de workshop: • Chris Boone en Jürgen Cooman: kunnen vertegenwoordigd worden door Kamiel Sergant en Nicole Ringoir • Kris van Impe, Kurt Kieckens, Steven Mertens, Mia De Brouwer en Luc Van Daele kunnen vertegenwoordigd worden door Antoine De Clerq • Kim Van Den Eeckhout kan vertegenwoordigd worden door Philippe Renders

WG = werkgroep SG = stuurgroep BV = bevoorrechte getuige Aanpak en verloop workshop • •

Presentatie samenvatting gedane werkzaamheden aan de hand van SWOT analyse en imago en SWOT communicatiemix De workshop kan op 2 wijze verlopen. Indien alle personen van bovenstaande lijst worden uitgenodigd en de meerderheid ook aanwezig is, dan is de groep te groot om een gezamenlijke workshop te organiseren. Dan wordt de groep verdeeld in kleinere groepen die elke rond een beleidsdomein (wonen, economie, zorg,…) zullen brainstormen. Op het einde worden de resultaten gepresenteerd aan de groep en wordt de eerste aanzet tot positionering duidelijk. Indien er per sector of domein 1 (maximaal 2 personen) worden uitgenodigd, zal de groep

•

• •

beduidend kleiner zijn en kan er in 1 groep of 2 groepen gebrainstormd worden over de verschillende domeinen. Op het einde worden de resultaten gepresenteerd aan de groep en wordt de eerste aanzet tot positionering duidelijk. De workshop zal zeer interactief zijn en de input dient gegeven te worden door de aanwezigen. BRO België en RCA coördineren en modereren de workshop en hanteren allerlei technieken opdat de beste resultaten worden behaald. Iedere persoon zal actief betrokken worden doorheen de namiddag. De totale workshop zal een namiddag in beslag nemen. Best wordt een zaal voorzien met beamerinstallatie voor de presentaties van de SWOT’s. De zaal dient voldoende groot te zijn opdat de groep in kleinere groepen kan brainstormen zonder de andere groepen te storen. Daarnaast worden best ook enkele flipovers voorzien waarop de moderator aantekeningen kan maken.