06 - Informatie over voedselallergie
Inhoud Wat zijn voedselallergenen? ...................................................................................................... 1 Wat weet men eigenlijk over voedselallergenen? ..................................................................... 2 Allergene verwantschappen....................................................................................................... 4 Voedingsmiddelen die vaak allergieën veroorzaken ................................................................. 4 Voedingsmiddelen die zelden allergieën veroorzaken .............................................................. 4
Wat zijn voedselallergenen? Heeft u ook gezondheidsklachten wanneer u bepaalde voedingsmiddelen eet, drinkt of met hen in contact komt? Gaat het hierbij om misselijkheid, darmkrampen of diarree? Of om huiduitslag of ademnood? Dan lijdt u waarschijnlijk aan een voedselallergie. U bent hiermee niet alleen. Artsen schatten dat 1-5% van de bevolking allergisch is voor bepaalde voedingsmiddelen. Het begin van de klachten vormt het contact met de allergieveroorzakende stof. Deze wordt bijv. via het mondslijmvlies of maag-darmstelsel in het lichaam opgenomen. Het immuunsysteem van elke mens reageert op deze 'indringers' en wil ze onschadelijk maken, want het zouden ook gevaarlijke ziekteverwekkers kunnen zijn. Het immuunsysteem van iemand die allergisch is produceert echter, aangezet door de ingedrongen op zich ongevaarlijke stof, een grote hoeveelheid van een bepaalde substantie (immunoglobuline E), die uiteindelijk voor de allergische klachten verantwoordelijk is. Niet alles wat klachten veroorzaakt is een echte voedselallergie. Zo kan bijv. bedorven voedsel gelijkaardige symptomen als een allergie veroorzaken. Artsen maken ook een verschil tussen de zogeheten intolerantie of pseudo-allergie (waarbij het immuunsysteem geen rol speelt) en een echte allergie. Vaak voorkomende veroorzakers van pseudoallergieën zijn voedseladditieven zoals benzoëzuur of salicylaten. Van nature voorkomende 'biogene aminen' in bepaalde voedingsmiddelen kunnen eveneens zonder omweg via het immuunsysteem op bepaalde cellen inwerken en dezelfde symptomen als bij een echte allergie opwekken. Biogene aminen zijn vooral te vinden in gistextract, vis (vooral tonijn), kaas en zuurkool.
1(6)
Wat weet men eigenlijk over voedselallergenen? Een allergische reactie treedt het vaakst op als het betreffende voedingsmiddel gegeten of gedronken wordt. De mond of keelholte begint te kriebelen, het slijmvlies zwelt op en er kan ademnood optreden. Zelfs na het eten van gummibeertjes of het drinken van bier kunnen allergische reacties optreden, maar dat is gelukkig heel zelden. Bepaalde voedingsmiddelen kunnen ook worden ingeademd en zo een allergische reactie veroorzaken. Dit is bijv. mogelijk bij meel, knoflook- en kruidenpoeder. Indien aardappelen worden geschild, komen diens allergenen eveneens in de ademlucht terecht en kunnen zo klachten veroorzaken. Soms doen zich ook symptomen voor als voedingsmiddelen worden aangeraakt. Appels en peren zijn lid van de rozenfamilie. Wetenschappers konden bewijzen dat beide vruchten nauw met elkaar verwant zijn en gelijkaardige eitwitstoffen bevatten die allergieën kunnen veroorzaken. Dergelijke allergene verwantschappen treden niet alleen bij voedingsmiddelen op, maar ook vaak bij voedingsmiddelen en pollen. Omwille van deze kruisreactiviteit kunnen mensen die allergisch zijn voor berkenpollen vaak geen appels verdragen en personen die allergisch zijn voor bijvoet geen selderij. Een tabel aan het einde van deze brochure geeft een opsomming van de belangrijkste allergene verwantschappen. De klachten hoeven niet altijd na het eten van het voedingsmiddel waarvoor u allergisch bent op te treden. Soms zijn aanvullende factoren nodig om de symptomen op te wekken. Daartoe horen bijv. lichamelijke inspanning of het nuttigen van alcohol. Daarom is het vaak moeilijk om het voedingsmiddel op te sporen dat de reacties uitlokt. Een allergie kan ook door schimmels in voedingsmiddelen worden veroorzaakt. Schimmels zijn 'van nature' in bepaalde voedingsmiddelen zoals wijn, bier, azijn en kaas aanwezig. Maar ze kunnen zich ook op voedingsmiddelen bevinden die niet meer vers zijn (zonder zichtbaar te zijn). Bepaalde stoffen uit schimmels, de zogeheten enzymen, worden soms ook kunstmatig aan voedingsmiddelen toegevoegd. Ook nikkel kan volgens artsen allergieën veroorzaken. Nikkel komt van nature in vele voedingsmiddelen voor, hoofdzakelijk in pecannoten, cacaopoeder, sojabonen en zwarte thee. Kookgerei van metaal bevat eveneens nikkel, dat bij het koken aan het voedsel kan worden afgegeven. Daarom is het raadzaam dat personen met een nikkelallergie kookgerei van metaal vermijden en in plaats daarvan kookgerei van glas of aardewerk gebruiken.
2(6)
Om te weten te komen of uw klachten door een voedselallergie worden veroorzaakt, dient u een ervaren allergoloog te raadplegen (eventueel heeft hij u deze brochure overhandigd). U kunt uw arts bij de opsporing van de voedselallergie zeer behulpzaam zijn. Denk goed na over wat er allemaal in de uren voor de klachten gebeurd is. Misschien herinnert u zich ongewone substanties zoals gekleurde vloeistoffen, een bijzonder drankje of geuren in een vreemde woning? Uw arts zal u gedetailleerde vragen over uw ziektegeschiedenis stellen: hij zal u vragen of allergieën in uw familie voorkomen en of u allergisch bent voor pollen. Uw arts kan aanvullend verschillende tests uitvoeren om het allergeen of de allergenen op te sporen. Hij zal eventueel een vloeistof met allergenen op uw onderarm of rug aanbrengen om vast te stellen welk allergeen een zwelling of roodheid van de huid veroorzaakt. Hij kan ook een bloedonderzoek doen om vast te stellen of u antilichamen tegen bepaalde allergenen heeft gevormd. Misschien zal uw arts ook een eliminatiedieet voorstellen. Daarbij dient u een aantal dagen lang alle voedingsmiddelen weg te laten waarvan bekend is dat ze vaak allergieën veroorzaken. Een dergelijk dieet kan bestaan uit een vleessoort, een fruitsoort, gekookte rijst en margarine. Indien de klachten met dit dieet verbeteren, kan elke 1-2 dagen telkens een voedingsmiddel worden toegevoegd, tot het allergieveroorzakende voedingsmiddel is gevonden.
De behandeling van voedselallergie De beste therapie is het vermijden van het voedingsmiddel dat de allergie veroorzaakt. Dit is soms moeilijk omdat er ook veel verborgen ingrediënten zijn. Noten en soja komen bijv. vaak voor in suiker- en bakwaren, selderijpoeder in kruidenmengsels en kant-en-klaar maaltijden en eiwit in vermoutwijnen zoals Campari. Gebruik dus indien mogelijk alleen voedingsmiddelen waarvan u de samenstelling kent. Bij voedingsmiddelen zoals appels, granen, selderij, soja, wortels en aardappelen kunnen naargelang het voedingscomponent waarop u reageert, de klachten worden voorkomen door de producten te verhitten (bakken of koken). Dit helpt helaas niet bij noten en kruiden. Bij appels is de soort bepalend: de oude soorten Boskoop en Gloster worden beter verdragen dan Golden Delicious en Granny Smith. Gedroogde kruiden worden beter verdragen dan verse.
3(6)
Allergene verwantschappen Berk
Els, hazelaar, hazelnoot appel, abrikoos, kers perzik, aardbei en andere
Grassen
Granen, meelproducten erwt, pinda, soja
Bijvoet
Kruiden selderij, zonnebloempitten vermout, valkruid artisjok, kamille paardebloem, zonnebloem en andere
Voedingsmiddelen die vaak allergieën veroorzaken
Melk Kippenei Vis, vlees Granen, volkorenmeel en volkoren producten Selderij, rauwe aardappelen Peulvruchten, rauwe tomaat, rauwe paprika Rauw pit- en steenfruit Hazelnoot, walnoot Verse kruiden en specerijen
Voedingsmiddelen die zelden allergieën veroorzaken
Witte meelsoorten, knäckebrot Sla, gekookte paprika, aardappel, asperge Bessen, banaan Kokosnoot Gedroogde kruiden, nootmuskaat
We wensen u veel beterschap!
4(6)
HAL Allergy Group J.H. Oortweg 15-17 2333 CH Leiden The Netherlands Tel: +31-88-1959 000 Fax: +31-88-1959 001 Email:
[email protected] Internet: www.hal-allergy.com
HAL Allergy B.V. J.H. Oortweg 15-17 2333 CH Leiden The Netherlands Tel: +31-88-1959 000 Fax: +31-88-1959 001 Email:
[email protected] Internet: www.hal-allergy.com
5(6)
