Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden In de Dorpskerk van Huizum 8 november 2015 voorganger: Tjitske Hiemstra organist: Gerben Bergstra: thema: Luister! Hoor! * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen
Zing mijn ziel ... Goedemorgen, welkom allemaal
Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn.
NLB 146: 1, overgaand in NLB 288
God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal.
* Gesprek met de kinderen * Zingen
Bless the Lord my soul
NLB 103e (Engels, Ned, Frysk)
1
Prijs de Heer, mijn ziel, en prijs zijn heil’ge naam Prijs de Heer, mijn ziel, die mij het leven geeft.
Loovje God, myn siel en segenje syn namme, Loovje God, myn siel, dy ’t my it libben jout.
Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte. * We bidden zingend
NLB 281: 1, 2, 3, 6, 9, 10
3. Verschijn ons als de dageraad, Gij, zon die ons te wachten staat: Kyrie eleison
6. De zon straalt van uw aangezicht en zet ons leven in uw licht. Amen. Halleluja! 10. Ontvlam in ons en vuur ons aan! Getroost zullen wij verder gaan. Amen. Halleluja! * Bijbellezing
Deut. 6: 4-9 en Lev. 19: 1-2, 11-14, 17-18
* Zingen
Wie oren om te horen heeft ...
2
NLB 320: 1-5 Zr.
2. Bemin uw Heer te allen tijd, dient Hem met alles wat gij zijt, aanbid Hem in uw daden. Dit is het eerste en grote gebod, de wil van God, uw Vader.
Br.
3. Bied uw naaste de helpende hand, spijzig de armen in uw land, een woning wilt hen geven. Het tweede gebod is het eerste gelijk; doet dit, en gij zult leven.
All. 4. De macht der liefde is zo groot, geen water blust haar vuren uit, wanneer zij is ontstoken. Nu wil ontbranden aan liefdeswoord, God heeft het tot ons gesproken.
All. 5. De liefde spreekt haar eigen taal, alle kwaad bedekt zij duizend maal – vergeeft al wie u griefde. Dit lied zal in de lucht opgaan maar blijve in ons de liefde.
* Bijbellezing
Marcus 12: 28-34: Luister, Israel!
* Luisteren naar
Hoor maar ik kan niet horen
Hoor. Maar ik kan niet horen. Mijn oren dicht gestopt. Mijn adem opgekropt. Mijn hart van leegte zwaar. Ik ben nog niet geboren. Ik ben niet ik. Niet waar.
NLB 323
Hoor. Maar ik wil niet horen. Zou ik uw woord verstaan, ik moest uw wegen gaan, U volgen hier en nu. Ik durf niet zijn geboren en leven toe naar U.
Hoor, roept Gij in mijn oren en jaagt mijn angst uiteen. O stem door merg en been verwek mij uit het graf, uw mens opnieuw geboren – o toekomst, laat niet af.
* Overdenking Gemeente van Christus, Hoor! Luister! Wat horen we om ons heen vele stemmen, opinies, drukte en onnoemlijk veel geweld. Stemmen die schreeuwen om aandacht en als we niet oppassen gaat al onze energie er naartoe. Gaat onze aandacht vooral naar buiten of nemen we ook tijd voor de weg naar binnen? Is er een eerlijke verdeling tussen de weg naar binnen en de weg naar buiten? Wat horen we als we naar binnen luisteren aan wezenlijke en vaak trage vragen? Wat horen we in ons binnenste aan verlangen, aan liefde, tere zorg … Waar lopen we eventueel voor weg, wat wil of kan ik niet (aan)horen...van buiten of van binnen? Vanmorgen staan we stil bij een eeuwenoude vraag; Wat is het belangrijkste gebod? In het Jodendom is het Sjema Israël, Hoor Israël, de Heer is onze God, is één altijd het centrale gebed geweest. In het Christendom vat Jezus het gebod kort samen met: God liefhebben en de naaste als jezelf … In de Islam, geënt op Jodendom en Christendom, staan Allah, de barmhartige en zijn profeet centraal. Ik pak de Islam er even bij, omdat we zondag bij een uitvoering waren van Piter Wilkens, die langs 5 âlde Fryske tsjerken is gegaan met zijn 20 liederen genaamd ‘Libbene stiennen’. Met name het lied Leauwe, sprak me aan … Geloven, het is maar net wat je ermee doet, zingt hij. Je kunt geloven in jezelf, in een ander, in het goede en in elkaar ... Mensen geloven in meer vrijheid, in gebod, in de natuur of in maar één God ... ieder heeft de vrije keus. Leauwe, kristen, joad, mohammedaan leauwe, dumny, rabbi of imam we wolle allegearre sûn libje wolle allegearre wat lok we wolle allegearre graach frede dus hâld ris op mei al dy wrok leauwe, bibel, talmoed, of koran. 3
Het refrein is: gun elk zijn eigen geloof en luister naar elkaar, begrijp elkaar wat beter, want we moeten verder met elkaar. De schriftgeleerde stelt Jezus de vraag naar het belangrijkste gebod, waar het in het leven om gaat: Luister Israël: De Heer, onze God, is de enige Heer. Heb de Heer, uw God lief, met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand en met heel uw kracht. Jezus’ eerste woorden zijn: Luister Israël of Hoor Israël ... Luister, Hoor ... Luisteren naar elkaar, elkaar horen, wat is daarvoor nodig? Oprechte belangstelling voor de ander en dat vraagt om afstemmen op elkaar. Wat zegt die ander? Hoor ik echt wat hij of zij bedoeld te zeggen, pak ik de emotie op van die ander? Heb ik je goed verstaan? Hoor ik jou goed, of ben ik al bezig met de stilte op te vullen met het vormen van mijn eigen reactie? Luister, Hoor … Elkáár werkelijk horen is al pittig genoeg en hoe horen we dan naar God? Horen we die in elkaar? Om God te horen is naar mijn ervaring stilte nodig, om je zo af te stemmen op die innerlijke stem … en dat te midden van die overvolle buitenwereld, dat vraagt om een keuze en wellicht ook oefening Als mens worden we in oude Bijbelse verhalen geroepen: ‘Adam, waar ben je?’, Mozes vraagt naar Gods naam: ‘Ik ben, Ik zal er zijn’ En Samuel opent zich om te luisteren: ‘Spreek Heer, uw dienaar luistert’ Ontvankelijk en open zijn is wezenlijk om te kunnen horen ... Maken we daar tijd voor, zoals de kinderen tijd maken om het kerstspel in te oefenen? Vraagt een goede luisterhouding ook om inoefenen? We nemen vaak volop tijd om samen te eten, te reizen, te sporten, televisie, films, toneel te zien, boeken te lezen; het leven is om van te genieten, zegt Prediker, maar vult het ons geheel en al? Bewust een tijdlang in stilte alleen zijn, wat kloosters bieden, voldoet ook aan een behoefte. Het kan maken, dat je dichter komt bij je eigen innerlijke stilte en beter kunt horen. Denk eens na voor uzelf over gewoontes, die je afhouden van de stilte, of die je juist doen verlangen naar stilte. En wat heb je dan nodig om die stilte wel te creëren? Hoe kunnen we naar de stem van God horen? Luisteren we echt naar God in ons leven? Dankzij dromen, wandelend in de natuur, door ons zingen en ons bidden, door bewust heilige teksten te lezen en daarop te kauwen en te herkauwen...zoals we op deze tekst doen: Luister! Hoor!... In de regel van het Zwitserse oecumenisch klooster Grandchamp, waar ik graag kom, staat: ‘Bewaar in alles de innerlijke stilte, om in Christus te blijven’ De voormalige priorin sr. Minke zegt: ‘Probeer in alles die innerlijke stilte toe te laten. Hoe meer ikzelf innerlijk één word – en dat is een rijpheid waarvoor vaak grote inspanning nodig is, zodat ik weet wie ik ben en hoe ik door mijn persoonlijke levensgeschiedenis gevormd ben – hoe vrediger en krachtiger die innerlijke stilte wordt.’ Sr. Minke heeft haar bestaan in vertrouwen aan Christus of God gegeven en daardoor is haar innerlijk leven als het ware in hem verankerd geraakt. Nu zijn we als gemeente geen kloosterlingen, maar de oude Doperse wortels liggen daar wel. Men wilde zo’n Bijbels evangelisch leven lijden buiten kloostermuren, om op die wijze als gemeente werkelijk een verschil te maken in deze wereld. Vroeger sprak men over de gemeente zonder vlek of rimpel, maar ja, we blijven als gelovigen tegelijk mensen met ons lek en brek. 4
Luister gemeente: De Heer is onze God, de Heer is EEN, of de enige... Het is de belijdenis, die het Joodse volk bij het opstaan en bij het naar bed gaan uitspreekt en waarbij ze hopen dat het hun laatste woorden zullen zijn voor ze sterven ... Het getuigt van een alomvattende liefde, een volkomen toegedaan zijn, radicale trouw. Een liefhebben met heel je hart, met heel je ziel, met heel je verstand en al je kracht … kortom met alles wat je hebt en wat je bent. Alles wat je in dit leven doet en laat wordt bepaald door deze liefde, en dan bedoel ik niet een gevoel van roze wolken, van verliefdheid, dat weer over kan gaan … maar een totale keuze zich uitend in de wijze van handelen met hart, ziel, verstand en kracht. Prent het je kinderen in, staat er dan in Deuteronomium, leef het voor en zo kun je het zelf ook inoefenen. In de joodse opvatting gaat het er niet om dat je je kinderen leert geloven, maar dat ze de Tora kennen, dat je ze de verhalen vertelt, de geboden leert. Wat ze daarmee later doen is hun eigen verantwoordelijkheid, het gaat om het kennen van de basis, zodat ze later een keuze kunnen maken. Draag de geboden als een teken om uw arm en als een band op uw voorhoofd... Bij de gebeden dragen ze een doosje met daarin het Woord op je linker bovenarm, aan de kant van het hart en op je voorhoofd als het centrum van je verstand. En de mezoeza als kokertje aan de deurpost (mijn binnendeur) ... altijd zichtbaar als je je huis binnengaat. Luister en Hoor ... God liefhebben met heel mijn hart, ziel, verstand en kracht, kan zo de hele dag met je meegaan! Dan meteen het tweede gebod, Heb uw naaste lief als uzelf – hij is als jij. Het staat precies in het midden van Leviticus 19 en Jezus haalt dit geboden eruit en zet deze naast het liefhebben van God, die twee gaan samen. Je naaste is gelijk aan jou; vanuit God gezien staan we allen in dezelfde positie en schijnt over ons hetzelfde licht. Heel kort gezegd, wordt bedoeld een positieve, welwillende houding tegenover de naaste en in je wijze van handelen hem of haar niet benadelen, bedriegen, ontmoedigen, kwetsen of van de ander profiteren (bankwezen). In het dagelijks leven omgaan met de ander, zoals je wilt dat hij/zij met jou omgaat. Dit delen zowel de christenen, de joden, als de moslims met elkaar. Dit alles is zo basaal en tegelijk zo veelomvattend, het gaat offers te boven en daarin vinden Jezus en de schriftgeleerde elkaar. Het wordt een gesprek van hart tot hart. ‘U bent niet ver van het koninkrijk van God’, zegt Jezus hem ... Ook wij kunnen horen en de woorden ‘God liefhebben en de naaste als jezelf’ ten diepste verstaan. Rondom ons klinkt de stem van God, vlak voor ons ligt de weg ten leven Dat dat zo mag zijn, Amen
* Orgelspel * Open ruimte
5
* Voorbeden, afgewisseld met gezongen bede van Iona: Luister God
Bron van Zijn, die ik ontmoet in wat mij ontroert, Ik geef u een naam opdat ik u een plaats kan geven in mijn leven. Bundel uw licht in mij - maak het nuttig. Vestig uw rijk van eenheid nu, uw enige verlangen handelt dan samen met het onze. Voed ons dagelijks met brood en met inzicht. Maak de koorden van fouten los die ons binden aan het verleden, opdat wij ook anderen hun misstappen kunnen vergeven. Laat ons de Bron niet verzaken, Want uit u wordt geboren: de alwerkzame wil, de levende kracht om te handelen, en het lied dat alles verfraait, en zich van eeuw tot eeuw vernieuwt.
* Collecte voor Wings of Hope Wings of Hope is een wereldwijd werkende organisatie, die zich richt op steun aan arme gemeenschappen op basis van vrede en hoop. Met middelen en vrijwilligers worden arme mensen geholpen om hun dromen te verwezenlijken. Meer informatie: www.wingsofhope.nl. * Slotlied
Het woord dat u ten leven riep
NLB 316: 1 en 4 Het woord van liefde, vrede en recht is in uw eigen mond gelegd, is in uw eigen hart geschreven. Rondom u klinkt de stem van God: vrijspraak, vertroosting en gebod, vlak vóór u ligt de weg ten leven.
6
* Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) Amen * * * *** * * * Mededelingen Volgende week – zondag 15 november – gaat ds. R. Workel voor in de dienst. Er zijn dan Kiezeltjes en de Keien gaan verder met het instuderen van de kerstmusical. Lezing over Menno Simons Op dinsdagavond 24 november, 20.00 uur, zal ds. Simon van der Linden in de Jouster vermaning een lezing verzorgen over Menno Simons. Behalve het leven van Menno en de tijd waarin hij leefde, zal er ook veel aandacht gegeven worden aan zijn geloof. Wat weten we eigenlijk over hem en wat kunnen we daar anno 2015 van leren? Vluchtelingenactie Dinsdag 27 oktober was een enorm succes! Er is door de inzamelactie bij het Rode Kruis voorlopig in alle directe nood voorzien. Houd de website in de gaten voor updates met betrekking tot goederen of kleding die we nodig hebben (http://wewillenwatdoen.nl/wat-wordt-gevraagd). Nogmaals alle dank aan onze gulle donoren. Op dit moment (dringend) gevraagd: woordenboeken ENG-NL/NL-ENG, zitzakken, muziekinstrumenten/trommels, pennen en schriften. Inzamelingspunt voor de DGL is bij Appie op de Wirdumerdyk.
7
